303423 ระบบสนับสนุนการต...

303423 ระบบสนบสนนการตดสนใจ (Decision Support System)

อาจารยสพฒนวรอาจารยสพฒนวร ทพยเจรญทพยเจรญภาควชาเทคโนโลยสารสนเทศภาควชาเทคโนโลยสารสนเทศ คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลยคณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

มหาวทยาลยฟารอสเทอรนมหาวทยาลยฟารอสเทอรน

Chapter1Chapter1

Introduction to Introduction to Decision Support SystemsDecision Support Systems

เนอหาเนอหา1.1. การตดสนใจและการตดสนใจเชงธรกจการตดสนใจและการตดสนใจเชงธรกจ2.2. ลกษณะของปญหาทผใชตองเผชญลกษณะของปญหาทผใชตองเผชญ3.3. การตดสนใจและการแกปญหาการตดสนใจและการแกปญหา4.4. ประเภทของการตดสนใจประเภทของการตดสนใจ5.5. สภาพการณในการตดสนใจสภาพการณในการตดสนใจ6.6. ระบบสารสนเทศเพอสนบสนนการตดสนใจระบบสารสนเทศเพอสนบสนนการตดสนใจ7.7. ความหมายและววฒนาการของความหมายและววฒนาการของ DSSDSS8.8. ลกษณะและความสามารถของลกษณะและความสามารถของ DSSDSS9.9. ประเภทของประเภทของ DSSDSS10.10. ประโยชนของประโยชนของ DSSDSS

การตดสนใจและการตดสนใจเชงธรกจการตดสนใจและการตดสนใจเชงธรกจ•• การตดสนใจการตดสนใจ (Decision Making) (Decision Making) คอคอ

กระบวนการคดเลอกแนวทางปฏบตจากทางเลอกตางกระบวนการคดเลอกแนวทางปฏบตจากทางเลอกตาง ๆๆ เพอใหบรรลเพอใหบรรลวตถประสงคทตองการวตถประสงคทตองการ ((เปนสวนหนงของการแกปญหาเปนสวนหนงของการแกปญหา))

•• ลกษณะของการตดสนใจเชงธรกจลกษณะของการตดสนใจเชงธรกจ–– สามารถทาไดโดยลาพงสามารถทาไดโดยลาพง หรอรวมกนตดสนใจเปนกลมไดหรอรวมกนตดสนใจเปนกลมได–– การตดสนใจอาจมวตถประสงคของการตดสนใจหลายประการทขดแยงกการตดสนใจอาจมวตถประสงคของการตดสนใจหลายประการทขดแยงกนน–– มแนวทางประกอบการพจารณาตดสนใจหลายทางเลอกมแนวทางประกอบการพจารณาตดสนใจหลายทางเลอก–– ผลของการตดสนใจในปจจบนผลของการตดสนใจในปจจบน จะใชเปนขอมลประกอบการพยากรณเรองตางจะใชเปนขอมลประกอบการพยากรณเรองตาง

ๆๆ ทางธรกจไดเปนอยางดทางธรกจไดเปนอยางด–– เปนการตดสนใจแบบเปนการตดสนใจแบบ ““ลองผดลองผด--ลองถกลองถก”” เนองจากมเงอนไขเดยวใหพจารณาเนองจากมเงอนไขเดยวใหพจารณา–– ปจจยแวดลอมมการเปลยนแปลงตลอดเวลาปจจยแวดลอมมการเปลยนแปลงตลอดเวลา

ลกษณะของปญหาทผใชตองเผชญลกษณะของปญหาทผใชตองเผชญ•• ปญหาแบบมโครงสรางปญหาแบบมโครงสราง (Structured Problem)(Structured Problem)

การแกไขปญหาชดเจนการแกไขปญหาชดเจน แนนอนแนนอน หรอสามารถจาลองปญหาไดดวยสตรทางหรอสามารถจาลองปญหาไดดวยสตรทางคณตศาสตรคณตศาสตร ((แบบจาลองทางคณตศาสตรแบบจาลองทางคณตศาสตร )) คอคอ ปญหาทใชขอมลและระบบปญหาทใชขอมลและระบบสารสนเทศประกอบการตดสนใจสารสนเทศประกอบการตดสนใจ

ตวอยางตวอยาง::ปญหาการกาหนดระดบสนคาคงคลงปญหาการกาหนดระดบสนคาคงคลงระดบสนคาคงคลงระดบสนคาคงคลง == ปรมาณความตองการสนคาทแนนอนปรมาณความตองการสนคาทแนนอน ++

ปรมาณการสงซอสนคาทประหยดทสดปรมาณการสงซอสนคาทประหยดทสด ++ระดบสนคาคงคลงทมปรมาณปลอดภยระดบสนคาคงคลงทมปรมาณปลอดภย ++จดสงซอสนคาจดสงซอสนคา

ลกษณะของปญหาทผใชตองเผชญลกษณะของปญหาทผใชตองเผชญ ((ตอตอ))•• ปญหาแบบไมมโครงสรางปญหาแบบไมมโครงสราง (Unstructured Problem)(Unstructured Problem)

การแกปญหาไมชดเจนการแกปญหาไมชดเจน และแนนอนและแนนอน คอคอ ขอมลและสารสนเทศไมเพยงขอมลและสารสนเทศไมเพยงพอทจะใชในการตดสนใจพอทจะใชในการตดสนใจ ตองอาศยตองอาศยประสบการณประสบการณในการตดสนใจรวมดวยในการตดสนใจรวมดวย

ตวอยางตวอยาง::ปญหาการเลอกลงทนของหนในตลาดหลกทรพยปญหาการเลอกลงทนของหนในตลาดหลกทรพยผตดสนใจลงทนไมสามารถทราบไดแนนอนวาหนทตดสนใจลงทนไปผตดสนใจลงทนไมสามารถทราบไดแนนอนวาหนทตดสนใจลงทนไปนนจะนนจะ

ใหผลตอบแทนสงสดไดหรอไมใหผลตอบแทนสงสดไดหรอไม เมอถงเวลาปนผลกาไรเมอถงเวลาปนผลกาไร

ลกษณะของปญหาทผใชตองเผชญลกษณะของปญหาทผใชตองเผชญ ((ตอตอ))•• ปญหาแบบกงโครงสรางปญหาแบบกงโครงสราง (Semi(Semi--Structured Problem)Structured Problem)

ปญหามลกษณะเฉพาะปญหามลกษณะเฉพาะ สวนมากจะเกดไมซาและไมมกระบวนการดาเนนการสวนมากจะเกดไมซาและไมมกระบวนการดาเนนการมาตราฐานมาตราฐาน หรอสามารถแกไขปญหาไดเพยงบางสวนหรอสามารถแกไขปญหาไดเพยงบางสวน ตองอาศยประสบการณตองอาศยประสบการณ กบเทคโนโลยสารสนเทศกบเทคโนโลยสารสนเทศ

ตวอยางตวอยาง::ปญหาระดบสนคาคงคลงปญหาระดบสนคาคงคลง ผตดสนใจไมสามารถทราบปรมาณความตองการสนคาทแนนอนไดผตดสนใจไมสามารถทราบปรมาณความตองการสนคาทแนนอนได กจะไมสามารถกจะไมสามารถ

หาผลลพธทแนนอนไดอยางถกตองหาผลลพธทแนนอนไดอยางถกตอง ตองอาศยประสบการณในการคาดการณปรมาณความตองอาศยประสบการณในการคาดการณปรมาณความตองการตองการในอนาคตในอนาคต

อาจใชระบบปญญาประดษฐอาจใชระบบปญญาประดษฐ (AI)(AI) เขามาชวยในการตดสนใจเขามาชวยในการตดสนใจ

การตดสนใจและการแกปญหาการตดสนใจและการแกปญหา•• กระบวนการตดสนใจกระบวนการตดสนใจ (Decision Making Process)(Decision Making Process)

Intelligence PhaseIntelligence PhaseIntelligence Phase

Design PhaseDesign PhaseDesign Phase

Choice PhaseChoice PhaseChoice Phase

Implementation PhaseImplementation PhaseImplementation Phase

Monitoring PhaseMonitoring PhaseMonitoring Phase

คอคอ การกาหนดขนตอนในการตดสนใจแกไขปญหาทเกดขนอยางมหลกเกณการกาหนดขนตอนในการตดสนใจแกไขปญหาทเกดขนอยางมหลกเกณฑฑ

Decision Decision Making Making ProcessProcess ProblemProblem

Solving Solving ProcessProcess

กระบวนการตดสนใจกระบวนการตดสนใจ (Decision Making Process)(Decision Making Process)•• การใชความคดการใชความคด (Intelligence Phase) (Intelligence Phase)

การระบปญหาการระบปญหา

•• การออกแบบการออกแบบ (Design Phase) (Design Phase) ขนตอนการสรางและวเคราะหทางเลอกในการตดสนใจขนตอนการสรางและวเคราะหทางเลอกในการตดสนใจ ประกอบดวยประกอบดวย

-- ModelModel ((แบบจาลองแบบจาลอง))-- Decision TreeDecision Tree ((แผนภาพการตดสนใจแบบตนไมแผนภาพการตดสนใจแบบตนไม))-- Decision TableDecision Table ((ตารางการตดสนใจตารางการตดสนใจ))

•• การเลอกทางเลอกทดทสดการเลอกทางเลอกทดทสด (Choice Phase)(Choice Phase)ขนตอนของการคนหาและประเมนทางเลอกตางขนตอนของการคนหาและประเมนทางเลอกตาง ๆๆ ทไดจากขนตอนการทไดจากขนตอนการ

ออกแบบออกแบบ และคดเหลอกใหเหลอเพยงทางเลอกเดยวและคดเหลอกใหเหลอเพยงทางเลอกเดยว

กระบวนการตดสนใจกระบวนการตดสนใจ (Decision Making Process)(Decision Making Process)•• การนาไปใชการนาไปใช (Implementation Phase)(Implementation Phase)

ขนตอนการนาทางเลอกทไดจากขนตอนการนาทางเลอกทไดจาก Choice Phase Choice Phase มาใชงานเพอแกไขปญหามาใชงานเพอแกไขปญหา ซงอาจประสบความสาเรจซงอาจประสบความสาเรจ หรอลมเหลวกไดหรอลมเหลวกได

•• การตดตามผลการตดตามผล (Monitoring Phase)(Monitoring Phase)ขนตอนทประเมนผลหลงจากขนตอนทประเมนผลหลงจาก Implementation PhaseImplementation Phase หากผลลพธทไดไมหากผลลพธทไดไม

เปนทนาพอใจเปนทนาพอใจ ตองพจารณาถงสาเหตวาเกดจากขนตอนใดตองพจารณาถงสาเหตวาเกดจากขนตอนใด หรอขาดสารสนเทศหรอขาดสารสนเทศสวนใดสวนใด เพอนามาปรบปรงการตดสนใจแกปญหาอกครงเพอนามาปรบปรงการตดสนใจแกปญหาอกครง

Notation Used in Decision TreesNotation Used in Decision Trees• A box is used to show a choice that

the manager has to make.

• A circle is used to show that a probability outcome will occur.

• Lines connect outcomes to their choiceor probability outcome.

Decision Tree ExampleDecision Tree Example 11Joe’s garage is considering hiring another mechanic. The

mechanic would cost them an additional $50,000 / year in salary and benefits.

If there are a lot of accidents in Providence this year, they anticipate making an additional $75,000 in net revenue.

If there are not a lot of accidents, they could lose $20,000 off of last year’s total net revenues.

Because of all the ice on the roads, Joe thinks that there will be a 70% chance of “a lot of accidents” and a 30% chance of “fewer accidents”.

Assume if he doesn’t expand he will have the same revenue as last year.Draw a decision tree for Joe and tell him what he should do.

Hire new mechanic

Cost = $50,000

Don’t hire new mechanic

Cost = $0

70% chance of an increase in accidents

Profit = $70,000

30% chance of a decrease in accidents

Profit = - $20,000

• Estimated value of “Hire Mechanic” = NPV =.7(70,000) + .3(- $20,000) - $50,000 = - $7,000

• Therefore you should not hire the mechanic

.7

.3

Decision Tree ExampleDecision Tree Example 22Mary is a manager of a gadget factory. Her factory has been

quite successful the past three years. She is wondering whether or not it is a good idea to expand her factory this year. The cost to expand her factory is $1.5M.

If she does nothing and the economy stays good and people continue to buy lots of gadgets she expects $3M in revenue; while only $1M if the economy is bad.

If she expands the factory, she expects to receive $6M if economy is good and $2M if economy is bad.

She also assumes that there is a 40% chance of a good economy and a 60% chance of a bad economy.

(a) Draw a Decision Tree showing these choices.

Expand Factory

Cost = $1.5 M

Don’t Expand Factory

Cost = $0

40 % Chance of a Good Economy

Profit = $6M

60% Chance Bad Economy

Profit = $2M

Good Economy (40%)

Profit = $3M

Bad Economy (60%)

Profit = $1M

NPVExpand = (.4(6) + .6(2)) – 1.5 = $2.1M

NPVNo Expand = .4(3) + .6(1) = $1.8M

$2.1 > 1.8, therefore you should expand the factory

.4

.4

.6

.6

NPV = Net Present Value

Decision TableDecision Table ((IfIf ConditionsConditions ThenThen ActionsActions))ConditionsConditionsActionsActions

Condition AlternativesCondition AlternativesAction EntriesAction Entries

Printer troubleshooter

XXXXCheckCheck forfor paperpaper jamjamXXXXXXXXCheckCheck//replacereplace inkink

XXXXXXXXEnsureEnsure printerprinter softwaresoftware isis installedinstalledXXXXCheckCheck thethe printerprinter--computercomputer cablecableXXCheckCheck thethe powerpower cablecable

ActionsActions

NNYYNNYYNNYYNNYYPrinterPrinter isis unrecognizedunrecognizedNNNNYYYYNNNNYYYYA A redred lightlight isis flashingflashingNNNNNNNNYYYYYYYYPrinterPrinter doesdoes notnot printprint

ConditionsConditions

IfIf Printer does not print Printer does not print ANDAND A red light is flashing A red light is flashing ANDAND Printer is recognizedPrinter is recognized

Check/replace ink Check/replace ink ANDAND Check for paper jamCheck for paper jamThenThen

Rule 1:Rule 1:IF it is raining AND it is not warm today THEN take an umbrella AND take an overcoat.

Rule 2:Rule 2:IF it is raining AND it is warm todayTHEN take a raincoat

Rule 3:Rule 3:IF it is not raining AND the weather forecast is fine AND it is warm today THEN do not take an umbrella, a raincoat, or an overcoat

Rule 4:Rule 4:IF it is not raining AND the weather forecast is fine AND it is not warm todayTHEN take an overcoat

Rule 5:Rule 5:IF it is not raining AND the weather forecast is not fine AND it is warm todayTHEN take an umbrella

Rule 6:Rule 6:IF if is not raining AND the weather forecast is not fine AND it is not warm todayTHEN take an umbrella AND take an overcoat

ExampleExample

ExampleExample

Weather ForecastWeather Forecast

Actions

Conditions

Y Y Y Y N N N N

Y Y Y YN N N N

Y N Y N Y N Y N

It is raining

the weather forecast is fine

It is warm today

Take an umbrella

Take A raincoat

Take An overcoat

X

X

X

X

X X

X

X X

X

ประเภทของการตดสนใจประเภทของการตดสนใจ

จานวนผตดสนใจจานวนผตดสนใจจานวนผตดสนใจ โครงสรางของปญหาโครงสรางของปญหาโครงสรางของปญหา การบรหารงานในองคกรการบรหารงานในองคกรการบรหารงานในองคกร

ประเภทของการตดสนใจประเภทของการตดสนใจประเภทของการตดสนใจ

1. Structured2. Unstructured3. Semi-Structured

1. Structured1. Structured2. Unstructured2. Unstructured3. Semi3. Semi--StructuredStructured

1. Personal2. Group

1. Personal1. Personal2. Group2. Group

1. Strategic2. Management Control3. Operational

1. Strategic1. Strategic2. Management Control2. Management Control3. Operational3. Operational

ประเภทการตดสนใจจาแนกตามจานวนผตดสนใจประเภทการตดสนใจจาแนกตามจานวนผตดสนใจ•• การตดสนใจสวนบคคลการตดสนใจสวนบคคล (Personal Decision)(Personal Decision)

เปนการตดสนใจปญหาทมความซบซอนไมมากนกเปนการตดสนใจปญหาทมความซบซอนไมมากนก ผตดสนใจจาเปนตองมผตดสนใจจาเปนตองมประสบการณและความสามารถในการแกปญหาเปนอยางดประสบการณและความสามารถในการแกปญหาเปนอยางด

•• การตดสนใจแบบกลมการตดสนใจแบบกลม(Group Decision)(Group Decision)เปนการระดมสมองเปนการระดมสมอง (Brainstorming) (Brainstorming) ทาใหการตดสนใจมประสทธภาพทาใหการตดสนใจมประสทธภาพ

และใชเวลามากกวาและใชเวลามากกวา การตดสนใจสวนบคคลการตดสนใจสวนบคคล

ประเภทการตดสนใจจาแนกตามโครงสรางของปญหาประเภทการตดสนใจจาแนกตามโครงสรางของปญหา•• การตดสนใจแบบมโครงสรางการตดสนใจแบบมโครงสราง (Structured Decision)(Structured Decision)

มขนตอนการตดสนใจไวเปนอยางดมขนตอนการตดสนใจไวเปนอยางด และใชแกปญหาทเกดขนเปนประจาและใชแกปญหาทเกดขนเปนประจา โดยวธการมาตรฐานโดยวธการมาตรฐาน

•• การตดสนใจแบบไมมโครงสรางการตดสนใจแบบไมมโครงสราง (Unstructured Decision)(Unstructured Decision)มขนตอนการตดสนใจทอาศยประสบการณมขนตอนการตดสนใจทอาศยประสบการณ และใชกบปญหาทมลกษณะและใชกบปญหาทมลกษณะ

คลมเครอซบซอนคลมเครอซบซอน และเปนปญหาทไมเคยทาการแกไขมากอนและเปนปญหาทไมเคยทาการแกไขมากอน

•• การตดสนใจแบบกงโครงสรางการตดสนใจแบบกงโครงสราง (Semi(Semi--Structure Decision)Structure Decision)มขนตอนการตดสนใจแบบมาตรฐานมขนตอนการตดสนใจแบบมาตรฐาน สาหรบปญหามโครงสรางสาหรบปญหามโครงสราง และและ

ประสบการณสาหรบการตดสนใจแบบไมมโครงสรางประสบการณสาหรบการตดสนใจแบบไมมโครงสราง

ประเภทการตดสนใจจาแนกตามระดบการจดการในองคกรประเภทการตดสนใจจาแนกตามระดบการจดการในองคกร

TopTop

Middle Middle ManagementManagement

Lower Lower ManagementManagement

Strategic DecisionStrategic Decision

Tactical DecisionTactical Decision

Operational DecisionOperational Decision

ประเภทการตดสนใจจาแนกตามระดบการจดการในองคกรประเภทการตดสนใจจาแนกตามระดบการจดการในองคกร•• การตดสนใจระดบกลยทธการตดสนใจระดบกลยทธ (Strategic Decision)(Strategic Decision)

การตดสนใจของผบรหารระดบสงการตดสนใจของผบรหารระดบสง ในระดบนโยบายในระดบนโยบาย เกยวของกบการเกยวของกบการดาเนนการขององคกรในระยะยาวดาเนนการขององคกรในระยะยาว เชนเชน การตดสนใจจดหองอาหารสาหรบพนกงานการตดสนใจจดหองอาหารสาหรบพนกงาน

•• การตดสนใจเพอควบคมการบรหารการตดสนใจเพอควบคมการบรหาร (Management Control Decision)(Management Control Decision)การตดสนใจของผบรหารระดบกลางการตดสนใจของผบรหารระดบกลาง ในระดบเทคนคในระดบเทคนค หรอหรอ ““Tactical Tactical

DecisionDecision”” เปนการตดสนใจระดบกลยทธระยะเรมตนเปนการตดสนใจระดบกลยทธระยะเรมตน เชนเชน การจดประเภทของการจดประเภทของอาหารเปนอาหารเปน 33 ประเภทประเภท

•• การตดสนใจระดบปฏบตการการตดสนใจระดบปฏบตการ (Operational Decision)(Operational Decision)การตดสนใจของผบรหารระดบลางการตดสนใจของผบรหารระดบลาง เปนการตดสนใจเกยวกบการปฏบตงานเปนการตดสนใจเกยวกบการปฏบตงาน

ตางตาง ๆๆ เชนการจดรายการอาหารใหเปนเชนการจดรายการอาหารใหเปน 33 ประเภทประเภท ตามการตดสนใจระดบเทคนคตามการตดสนใจระดบเทคนค

สภาพการณในการตดสนใจสภาพการณในการตดสนใจ•• สภาพการณทแนนอนสภาพการณทแนนอน ( (Certainty Condition Certainty Condition ))

เปนการตดสนใจทผตดสนใจมขอมลประกอบการตดสนใจอยางครบถเปนการตดสนใจทผตดสนใจมขอมลประกอบการตดสนใจอยางครบถวนวน ทาทาใหสามารถทราบผลลพธทเกดขนไดอยางแนนอนใหสามารถทราบผลลพธทเกดขนไดอยางแนนอน มกเกดกบปญหาแบบมกเกดกบปญหาแบบ StructuredStructured

•• สภาพการณทมความเสยงสภาพการณทมความเสยง ( (Risk ConditionRisk Condition ))เปนการตดสนใจทผตดสนใจมขอมลประกอบการตดสนใจเพยงบางสเปนการตดสนใจทผตดสนใจมขอมลประกอบการตดสนใจเพยงบางสวนวน

เทานนเทานน ทาใหไมสามารถทราบทางเลอกและผลลพธของปญหาไดอยางชดเจนทาใหไมสามารถทราบทางเลอกและผลลพธของปญหาไดอยางชดเจน ทาไดทาไดเพยงประมาณการเพยงประมาณการ ((ความนาจะเปนความนาจะเปน))

•• สภาพการทไมแนนอนสภาพการทไมแนนอน ( (Uncertainty ConditionUncertainty Condition ))เปนการตดสนใจทผตดสนใจไมมขอมลประกอบการตดสนใจเปนการตดสนใจทผตดสนใจไมมขอมลประกอบการตดสนใจ ทาใหไมสามารถทาใหไมสามารถ

ทราบไดถงโอกาสทราบไดถงโอกาส ((ความนาจะเปนความนาจะเปน)) ซงทาใหเกดความเสยงซงทาใหเกดความเสยง และไมสามารถประเมนและไมสามารถประเมนความเสยงไดความเสยงได

สาเหตสาเหตการนาระบบสารสนเทศมาใชสนบสนนการตดสนใจมาใชการนาระบบสารสนเทศมาใชสนบสนนการตดสนใจมาใช

•• จานวนทางเลอกทใชแกปญหามมากจานวนทางเลอกทใชแกปญหามมาก•• ระยะเวลาทจากดระยะเวลาทจากด•• สถานการณทมความผนผวนสถานการณทมความผนผวน หรอไมมความแนนอนหรอไมมความแนนอน

DictionaryDictionaryDSSDSS

EISEIS

MISMIS

TPSTPS

OASOAS

ESES

Decision Support System

Executive Information System

Management Information System

Transaction Processing System

Expert System

Office Automation System

ระบบสารสนเทศเพอสนบสนนการตดสนใจระบบสารสนเทศเพอสนบสนนการตดสนใจ

Generic ManagementGeneric Management

TopTopManagementManagement

Middle Middle ManagementManagement

Lower Lower ManagementManagement

DSSDSS EISEIS

MISMIS

TPSTPS

OASOASESES

DefinitionDefinition•• Mr. Scott Morton (1971)Mr. Scott Morton (1971)

““ระบบสนบสนนการตดสนใจระบบสนบสนนการตดสนใจ เปนระบบทมการทางานรวมกบคอมพวเตอรเปนระบบทมการทางานรวมกบคอมพวเตอร ซงซงระบบคอมพวเตอรสามารถนาขอมลระบบคอมพวเตอรสามารถนาขอมล(Data)(Data) และแบบจาลองและแบบจาลอง((Model) Model) ตางตาง ๆๆ มาใชมาใชประโยชนเพอการแกไขปญหาแบบไมมโครงสรางประโยชนเพอการแกไขปญหาแบบไมมโครงสราง ( (Unstructured Problem)Unstructured Problem)ไดได””

•• Mr. Keen & Mr. Scott Morton (1978)Mr. Keen & Mr. Scott Morton (1978)““ระบบสนบสนนการตดสนใจระบบสนบสนนการตดสนใจ เปนระบบทถกเชอมโยงกนระหวางทรพยากรเปนระบบทถกเชอมโยงกนระหวางทรพยากร

สมองของมนษยททางานสมองของมนษยททางานรวมกบครวมกบความาสามารถของคอมพวเตอรวามาสามารถของคอมพวเตอร เพอตองการเพอตองการปรบปรงการตดสนใจใหดทสดปรบปรงการตดสนใจใหดทสด กลาวคอกลาวคอ ระบบระบบ DSS DSS เปนระบบเปนระบบ ๆๆ หนงหนง ทตองใชทตองใชคอมพวเตอรคอยชวยเหลอคอมพวเตอรคอยชวยเหลอ และใหการสนบสนนและใหการสนบสนน เพอบคคลเพอบคคล ผทาหนาทตดสนใจผทาหนาทตดสนใจ สามารถจดการกบปญหากงโครงสรางสามารถจดการกบปญหากงโครงสราง (Semi(Semi--Structured Problem) Structured Problem) ไดอยางมไดอยางมประสทธภาพประสทธภาพ””

ววฒนาการของววฒนาการของ DSS DSS•• ระยะทระยะท 1:1:

กลางปกลางป 1950 1950 เรมมการนาคอมพวเตอรมาใชในงานธรกจเรมมการนาคอมพวเตอรมาใชในงานธรกจ ระบบทนามาใชไดแกระบบทนามาใชไดแก TPS TPS สาหรบระบบประมวลผลรายการขอมลสาหรบระบบประมวลผลรายการขอมล และและ การจดทารายงานสารสนเทศการจดทารายงานสารสนเทศ

•• ระยะทระยะท 2: 2: ระหวางประหวางป 19601960--1970 1970 มการพฒนาโปรแกรมสาเรจรปเพอนาไปใชในสานกงานมการพฒนาโปรแกรมสาเรจรปเพอนาไปใชในสานกงาน

ทาใหเกดความสะดวกทาใหเกดความสะดวก รวดเรวรวดเรว และลดปรมาณกระดาษไดอยางมากเรยกวาและลดปรมาณกระดาษไดอยางมากเรยกวา ระบบระบบสานกงานอตโนมตสานกงานอตโนมต (OAS)(OAS)

•• ระยะทระยะท 3:3:ระหวางประหวางป 19701970--1980 1980 มการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจมการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ (DSS) (DSS) เพอใชเพอใช

ประกอบการพจารณาของผบรหารประกอบการพจารณาของผบรหาร ตอมาตอมา DSS DSS ถกนามาไปใชทางานถกนามาไปใชทางาน 2 2 ลกษณะคอลกษณะคอ ระบบสารสนเทศเพอผบรหารระดบสงระบบสารสนเทศเพอผบรหารระดบสง (EIS) (EIS) และระบบสนบสนนการตดสนใจแบบและระบบสนบสนนการตดสนใจแบบกลมกลม (Group Support System: GSS)(Group Support System: GSS)

ววฒนาการของววฒนาการของ DSS DSS ((ตอตอ))•• ระยะทระยะท 4:4:

ตงแตกลางทศวรรษปตงแตกลางทศวรรษป 1980 1980 มการพฒนาระบบททาหนาทเสมอนเปนทปรกษามการพฒนาระบบททาหนาทเสมอนเปนทปรกษาของผบรหารเรยกวาของผบรหารเรยกวา ““ระบบผเชยวชาญระบบผเชยวชาญ (Expert System: ES)(Expert System: ES)””

ในปในป 1990 1990 มการพฒนาขอมลสาหรบการสนบสนนการตดสนใจในรปของมการพฒนาขอมลสาหรบการสนบสนนการตดสนใจในรปของคลงขอมลคลงขอมล (Data Warehouse) (Data Warehouse) เพอใหระบบสนบสนนการตดสนใจทางานไดอยางมเพอใหระบบสนบสนนการตดสนใจทางานไดอยางมประสทธภาพมากขนประสทธภาพมากขน และมการพฒนาระบบโครงขายประสาทเทยมและมการพฒนาระบบโครงขายประสาทเทยม (Neural (Neural Network) Network) ซงสามารถเรยนแบบการทางานของสมองมนษยไดซงสามารถเรยนแบบการทางานของสมองมนษยได รวมถงการรวมถงการประมวลผลภาษาธรรมชาตประมวลผลภาษาธรรมชาต (Natural Language Processing: NLP) (Natural Language Processing: NLP) โดยผบรหารโดยผบรหารสามารถสงการระบบคอมพวเตอรดวยเสยงสามารถสงการระบบคอมพวเตอรดวยเสยง

•• ระยะทระยะท 5:5:ววฒนาการลาสดววฒนาการลาสด คอคอ ““ระบบตวแทนปญญาระบบตวแทนปญญา (Intelligence Agent)(Intelligence Agent)”” สามารถลดสามารถลด

ขอจากดในการเขาถงฐานขอมลอนขอจากดในการเขาถงฐานขอมลอน ๆๆ ทวโลกทวโลก โดยผานเครอขายอนเทอรเนตโดยผานเครอขายอนเทอรเนต

คณลกษณะของคณลกษณะของ DSSDSS•• การใชงานงายการใชงานงาย ( (Easy to Use)Easy to Use)•• มความยดหยนสงมความยดหยนสง (Flexibility)(Flexibility)•• ระบบทาหนาทสนบสนนการตดสนใจเทานนระบบทาหนาทสนบสนนการตดสนใจเทานน มใชทาหนาตดสนใจแทนผบรหารมใชทาหนาตดสนใจแทนผบรหาร•• สนบสนนการตดสนใจงานขนาดเลกสนบสนนการตดสนใจงานขนาดเลก หากปญหามขนาดใหญและมความซบซอนหากปญหามขนาดใหญและมความซบซอน

ตองอาศยผเชยวชาญเขามาชวยตองอาศยผเชยวชาญเขามาชวย•• ใชวเคราะหสถานการณการตดสนใจดวยแบบจาลองแบบตางใชวเคราะหสถานการณการตดสนใจดวยแบบจาลองแบบตาง ๆๆ ระบบตองสามารถระบบตองสามารถ

รองรบการเปลยนแปลงขอมลเขารองรบการเปลยนแปลงขอมลเขา เพอสรางทางเลอกใหมเพอสรางทางเลอกใหม ๆๆ•• สามารถเขาถงแหลงขอมลไดหลากหลายสามารถเขาถงแหลงขอมลไดหลากหลาย•• สามารถแสดงผลลพธขอมลในรปแบบทหลากหลายสามารถแสดงผลลพธขอมลในรปแบบทหลากหลาย

ความสามารถของความสามารถของ DSSDSS•• ผบรหารทกระดบสามารถนาไปใชงานไดผบรหารทกระดบสามารถนาไปใชงานได•• สนบสนนการตดสนใจปญหาแบบสนบสนนการตดสนใจปญหาแบบ SemiSemi--Structured Structured และและ UnstructuredUnstructured•• สนบสนนการตดสนใจทงแบบสนบสนนการตดสนใจทงแบบ Personal Personal และและ Group Group ไดได•• สนบสนนกระบวนการตดสนใจในขนตอนสนบสนนกระบวนการตดสนใจในขนตอน Intelligence, Design, Choice Intelligence, Design, Choice และและ

Implementation Phase Implementation Phase ไดได

ประเภทของประเภทของ DSSDSSเราสามารถจาแนกประเภทของระบบสนบสนนการตดสนใจไดเราสามารถจาแนกประเภทของระบบสนบสนนการตดสนใจได ดงนดงน•• ผลลพธผลลพธ•• แนวคดของแนวคดของ HolsappleHolsapple และและ WhinstonWhinston•• กลมผใชกลมผใช•• การใชงานระบบการใชงานระบบ

ระบบสนบสนนการตดสนใจจาแนกตามผลลพธระบบสนบสนนการตดสนใจจาแนกตามผลลพธ•• ระบบสอบถามขอมลระบบสอบถามขอมล (File Drawer System)(File Drawer System)

เปนระบบสนบสนนการตดสนใจทงายทสดเปนระบบสนบสนนการตดสนใจทงายทสด โดยใชการสบคนโดยใชการสบคน ขอมลเพอขอมลเพอประกอบการตดสนใจประกอบการตดสนใจ ตวอยางตวอยาง :: การตรวจสอบยอดเงนกอนการเบกการตรวจสอบยอดเงนกอนการเบก ATM ATM

•• ระบบวเคราะหขอมลระบบวเคราะหขอมล (Data Analysis System)(Data Analysis System)เปนระบบทชวยในการวเคราะหเปนระบบทชวยในการวเคราะห เพอใหผใชสามารถตดสนใจงายขนเพอใหผใชสามารถตดสนใจงายขน เชนเชน การการ

หาผลรวมหาผลรวม การสรปผลขอมลการสรปผลขอมล ตวอยางตวอยาง :: การใชโปรแกรมการใชโปรแกรม Spreadsheet Spreadsheet ในการสรางและวเคราะหแบบจาลองตางๆในการสรางและวเคราะหแบบจาลองตางๆ

ระบบสนบสนนการตดสนใจจาแนกตามผลลพธระบบสนบสนนการตดสนใจจาแนกตามผลลพธ ((ตอตอ))•• ระบบวเคราะหสารสนเทศระบบวเคราะหสารสนเทศ (Analysis Information System)(Analysis Information System)

เปนระบบทใชในการวเคราะหและวางแผนเปนระบบทใชในการวเคราะหและวางแผน โดยวเคราะหจากแบบจาลองโดยวเคราะหจากแบบจาลอง และและขอมลหลายขอมลหลาย ๆๆ แหลงแหลง

ตวอยางตวอยาง :: การเปรยบเทยบแนวโนมการขยายตวของสนคาของบรษทการเปรยบเทยบแนวโนมการขยายตวของสนคาของบรษท เปรยบเทยบเปรยบเทยบกบยอดรวมของทงตลาดกบยอดรวมของทงตลาด

ระบบสนบสนนการตดสนใจจาแนกตามผลลพธระบบสนบสนนการตดสนใจจาแนกตามผลลพธ ((ตอตอ))•• แบบจาลองดานการบญชแบบจาลองดานการบญช (Accounting Model)(Accounting Model)

เปนแบบจาลองสาหรบงานวางแผนและจดทางบประมาณเชนเปนแบบจาลองสาหรบงานวางแผนและจดทางบประมาณเชน แบบจาลองแบบจาลองการทางบดลการทางบดล บญชรายไดบญชรายได รวมถงแบบจาลองทมสถานการณคลมเครอรวมถงแบบจาลองทมสถานการณคลมเครอ ไมแนนอนไมแนนอน ตวอยางตวอยาง:: การประมาณการงบประมาณทตองการคาดคะเนอตราเงนเฟอการประมาณการงบประมาณทตองการคาดคะเนอตราเงนเฟอ

•• แบบจาลองการนาเสนอแบบจาลองการนาเสนอ (Representational Model)(Representational Model)เปนแบบจาลองทใชทานายผลลพธจากการตดสนใจเปนแบบจาลองทใชทานายผลลพธจากการตดสนใจ หรอนาเสนอพฤตกรรมหรอนาเสนอพฤตกรรม

(Behavior) (Behavior) ของระบบในชวงเวลาตางของระบบในชวงเวลาตาง ๆๆ โดยอาศยเหตการณทเกดขนกอนหนาโดยอาศยเหตการณทเกดขนกอนหนาประกอบการตดสนใจประกอบการตดสนใจ

ระบบสนบสนนการตดสนใจจาแนกตามผลลพธระบบสนบสนนการตดสนใจจาแนกตามผลลพธ ((ตอตอ))•• ระบบคดเลอกแนวทางการตดสนใจทดทสดระบบคดเลอกแนวทางการตดสนใจทดทสด (Optimization Systems)(Optimization Systems)

เปนระบบทคด เลอกทางเลอกทดทสดบนพนฐานการค านวณทางเปนระบบทคด เลอกทางเลอกทดทสดบนพนฐานการค านวณทางคณตศาสตรคณตศาสตร

•• ระบบใหคาแนะนาระบบใหคาแนะนา (Suggestion Systems)(Suggestion Systems)เปนกระบวนการตอจากการคดเลอกแนวทางการตดสนใจทดทสดเปนกระบวนการตอจากการคดเลอกแนวทางการตดสนใจทดทสด โดยใหโดยให

คาแนะนาเกยวกบวธการทผตดสนใจควรดาเนนการคาแนะนาเกยวกบวธการทผตดสนใจควรดาเนนการ โดยระบบจะมการจดเกบโดยระบบจะมการจดเกบกระบวนการตดสนใจอยในรปแบบของกระบวนการตดสนใจอยในรปแบบของกฏกฏ โดยเลยนแบบกระบวนการตดสนใจโดยเลยนแบบกระบวนการตดสนใจของผเชยวชาญของผเชยวชาญ กาหนดแบบจาลองเชงบรรยายกาหนดแบบจาลองเชงบรรยาย (Descriptive Models) (Descriptive Models) ของของกระบวนการตดสนใจกระบวนการตดสนใจ และใชแบบจาลองแบบและใชแบบจาลองแบบ Normative Normative ชวยในการเรยบเรยงเหตชวยในการเรยบเรยงเหตผลตางผลตาง ๆๆ เพอสรางเปนเพอสรางเปนกฏกฏ

ระบบสนบสนนการตดสนใจจาแนกตามระบบสนบสนนการตดสนใจจาแนกตามแนวคดของแนวคดของ HolsappleHolsapple และและ WhinstonWhinston

•• ระบบสนบสนนการตดสนใจโดยอาศยขอความระบบสนบสนนการตดสนใจโดยอาศยขอความ (Text(Text--Oriented DSS)Oriented DSS)สารสนเทศทจดเกบในรปแบบของขอความสารสนเทศทจดเกบในรปแบบของขอความ โดยการนาเสนอโดยการนาเสนอ ประมวลผลประมวลผล

และแยกประเภทขอมลเหลานอยางมประสทธภาพและแยกประเภทขอมลเหลานอยางมประสทธภาพ โดยอาศยวธการทางโดยอาศยวธการทางอเลกทรอนกสของอเลกทรอนกสของ IT IT เชนเชน การสรางการสราง เรยบเรยงเรยบเรยง และการแสดงเอกสารอเลกทรอนกสและการแสดงเอกสารอเลกทรอนกสผานอนเทอรเนตผานอนเทอรเนต

•• ระบบสนบสนนการตดสนใจทอาศยฐานขอมลระบบสนบสนนการตดสนใจทอาศยฐานขอมล (Database(Database--Oriented Oriented DSS)DSS)

•• ระบบสนบสนนการตดสนใจแบบกระดานคานวณระบบสนบสนนการตดสนใจแบบกระดานคานวณ (Spreadsheet(Spreadsheet--Oriented DSS)Oriented DSS) เชนเชน ExcelExcel

ระบบสนบสนนการตดสนใจจาแนกตามระบบสนบสนนการตดสนใจจาแนกตามแนวคดของแนวคดของ HolsappleHolsapple และและ WhinstonWhinston

•• ระบบสนบสนนการตดสนใจเพอการแกปญหาระบบสนบสนนการตดสนใจเพอการแกปญหา (Solver(Solver--Oriented Oriented DSS)DSS)

เปนการพฒนาโปรแกรมเปนการพฒนาโปรแกรม หรอใชโปรแกรมประยกตเชนหรอใชโปรแกรมประยกตเชน Excel, LINGO, Excel, LINGO, LINDO LINDO ในการแกปญหาในการแกปญหา เชนเชน Linear ProgrammingLinear Programming

•• ระบบสนบสนนโดยอาศยกฎระบบสนบสนนโดยอาศยกฎ (Rule(Rule--Oriented DSS)Oriented DSS)

•• ระบบสนบสนนการตดสนใจแบบผสมระบบสนบสนนการตดสนใจแบบผสม (Compound DSS)(Compound DSS)

ระบบสนบสนนการตดสนใจจาแนกตามกลมผใชระบบสนบสนนการตดสนใจจาแนกตามกลมผใช•• ระบบสนบสนนการตดสนใจสวนบคคลระบบสนบสนนการตดสนใจสวนบคคล (Personal Support)(Personal Support)

สวนมากใชสาหรบการตดสนใจของผบรหารระดบสงสวนมากใชสาหรบการตดสนใจของผบรหารระดบสง โดยเฉพาะการโดยเฉพาะการตดสนใจทางดานกลยทธตดสนใจทางดานกลยทธ แตมคาใชจายสงแตมคาใชจายสง

•• ระบบสนบสนนการตดสนใจแบบกลมระบบสนบสนนการตดสนใจแบบกลม (Group Support)(Group Support)ชวยลดปญหาความลาชาชวยลดปญหาความลาชา ในการเดนทางในการเดนทาง คาใชจายในการจดประชมคาใชจายในการจดประชม โดยโดย

ปญหามความสาคญไมสามารถตดสนปญหาไดเพยงคนเดยวปญหามความสาคญไมสามารถตดสนปญหาไดเพยงคนเดยว โดยอาศยเทคโนโลยโดยอาศยเทคโนโลยการสอสารเขามาชวยการสอสารเขามาชวย

•• ระบบสนบสนนการตดสนใจขององคกรระบบสนบสนนการตดสนใจขององคกร (Organizational Support)(Organizational Support)

ระบบสนบสนนการตดสนใจจาแนกตามการใชงานระบบระบบสนบสนนการตดสนใจจาแนกตามการใชงานระบบ•• ระบบสนบสนนการตดสนใจทสรางขนโดยเฉพาะระบบสนบสนนการตดสนใจทสรางขนโดยเฉพาะ (Custom(Custom--Made Made

System)System)ตวอยางตวอยาง :: ระบบสาหรบธรกจอสงหารมทรพยระบบสาหรบธรกจอสงหารมทรพย ธรกจดานการพจารณาสนเชอธรกจดานการพจารณาสนเชอ

•• ระบบสนบสนนการตดสนใจสาเรจรประบบสนบสนนการตดสนใจสาเรจรป (Ready(Ready--Made System)Made System)เปนระบบสนบสนนการตดสนใจทพฒนาเพอตอบสนองความตองการใชงานเปนระบบสนบสนนการตดสนใจทพฒนาเพอตอบสนองความตองการใชงาน

ทวทว ๆๆ ไปในองคกรตางไปในองคกรตาง ๆๆ มลกษณะยดหยนในการใชงานมลกษณะยดหยนในการใชงาน และมคาใชจายตากวาและมคาใชจายตากวาระบบสนบสนนการตดสนใจทสรางขนมาโดยเฉพาะระบบสนบสนนการตดสนใจทสรางขนมาโดยเฉพาะ

ประโยชนของประโยชนของ DSSDSS•• พฒนาประสทธภาพการทางานสวนบคคลพฒนาประสทธภาพการทางานสวนบคคล•• พฒนาประสทธภาพในการแกปญหาพฒนาประสทธภาพในการแกปญหา

สามารถแกปญหาไดรวดเรวสามารถแกปญหาไดรวดเรว ถกตองถกตอง•• มความสะดวกในการตดตอสอสารมความสะดวกในการตดตอสอสาร

ประหยดคาใชจายในการเดนทางของผบรหารประหยดคาใชจายในการเดนทางของผบรหาร โดยใชระบบโดยใชระบบ การประชมการประชมระยะไกลระยะไกล ผานระบบเครอขายผานระบบเครอขาย

•• สงเสรมการเรยนรสงเสรมการเรยนร//การฝกหดการฝกหด ผใชสามารถศกษากระบวนการใชเหตผลของระบบสนบสนนผใชสามารถศกษากระบวนการใชเหตผลของระบบสนบสนน เชนเชน ระบบระบบ

ผเชยวชาญผเชยวชาญ (ES)(ES)•• เพมประสทธภาพในการควบคมองคกรเพมประสทธภาพในการควบคมองคกร

Architecture of

Decision Support Systems

Chapter 2

เนอหา

•• ความหมายความหมาย•• ขอดของการพฒนาสถาปตยกรรมระบบสนบสนนการตดสนใจขอดของการพฒนาสถาปตยกรรมระบบสนบสนนการตดสนใจ•• สงทตองพจารณากอนการพฒนาสงทตองพจารณากอนการพฒนา•• องคประกอบและการทางานองคประกอบและการทางาน•• การจดการขอมลการจดการขอมล (Data Management)(Data Management)•• การจดการแบบจาลองการจดการแบบจาลอง (Model Management)(Model Management)•• การจดการองคความรการจดการองคความร (Knowledge Management)(Knowledge Management)•• การจดการสอประสานกบผใชการจดการสอประสานกบผใช (User Interface Management)(User Interface Management)

ความหมาย

สถาปตยกรรมระบบสนบสนนการตดสนใจสถาปตยกรรมระบบสนบสนนการตดสนใจ หมายถงหมายถง รปแบบรปแบบโครงสรางและความสมพนธของสวนประกอบตางโครงสรางและความสมพนธของสวนประกอบตาง ๆๆ ในระบบในระบบสนบสนนการตดสนใจสนบสนนการตดสนใจ รวมถงความสมพนธกบสงแวดลอมภายนอกรวมถงความสมพนธกบสงแวดลอมภายนอก

ขอดของการพฒนาสถาปตยกรรมระบบสนบสนนการตดสนใจ

•• เพมประสทธภาพการทางานรวมกนขององคกรเพมประสทธภาพการทางานรวมกนขององคกร•• สามารถนาสารสนเทศตางๆสามารถนาสารสนเทศตางๆ ไปใชงานไดงายไปใชงานไดงาย และสะดวกขนและสะดวกขน•• อนอน ๆๆ

สงทตองพจารณากอนการพฒนา

•• แผนแมบทขององคกรแผนแมบทขององคกร•• การตดสนใจของผบรหารระดบตางการตดสนใจของผบรหารระดบตาง ๆๆ ประกอบดวยประกอบดวย การตดสนใจระดบการตดสนใจระดบ

กลยทธกลยทธ ระดบเทคนคระดบเทคนค และระดบปฏบตการและระดบปฏบตการ•• การตดสนใจแกปญหาลกษณะตางการตดสนใจแกปญหาลกษณะตาง ๆๆ ประกอบดวยประกอบดวย ปญหาแบบมปญหาแบบม

โครงสรางโครงสราง ไมมโครงสรางไมมโครงสราง และกงโครงสรางและกงโครงสราง

องคประกอบและการทางาน (1/4)

สถาปตยกรรมของระบบสนบสนนการตดสนใจสถาปตยกรรมของระบบสนบสนนการตดสนใจ

ความตองการของผใชงานระบบความตองการของผใชงานระบบ

ฮารดแวรฮารดแวร ซอฟตแวรซอฟตแวร และระบบเครอขายทเหมาะสมและระบบเครอขายทเหมาะสม

พฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ


ระบบเครอขายและการสอสารระบบเครอขายและการสอสารขอมลขอมล

ฮารดแวรและระบบปฏบตการฮารดแวรและระบบปฏบตการ

การจดการสอประสานกบผใชการจดการสอประสานกบผใช

สวนสอบถามขอมลสวนสอบถามขอมล

เครองมอพฒนาแบบจาลองเครองมอพฒนาแบบจาลอง สวนการจดการแบบจาลองสวนการจดการแบบจาลอง สวนการจดการขอมลสวนการจดการขอมล

โปรแกรมเมอรโปรแกรมเมอร ผใชผใช ขอมลจากภายนอกองคกรขอมลจากภายนอกองคกร

ฐานแบบจาลองฐานแบบจาลอง ฐานขอมลฐานขอมล

แนวคดของสถาปตยกรรมระบบสนบสนนการตดสนใจและการทางานแนวคดของสถาปตยกรรมระบบสนบสนนการตดสนใจและการทางาน

องคประกอบและการทางาน (3/4)ระบบสารสนเทศชนดอนระบบสารสนเทศชนดอน ๆๆ

สวนการจดการขอมลสวนการจดการขอมล สวนการจดการแบบจาลองสวนการจดการแบบจาลอง

สวนจดการองคความรสวนจดการองคความร

สวนจดการสอประสานกบผใชสวนจดการสอประสานกบผใช

ผบรหารผบรหาร ((ผใชผใช//ผตดสนใจผตดสนใจ))

ฐานขอมลภายในฐานขอมลภายใน//ภายนอกภายนอก

องคประกอบของสถาปตยกรรมระบบสนบสนนการตดสนใจองคประกอบของสถาปตยกรรมระบบสนบสนนการตดสนใจ ทมสวนจดการองคความรทมสวนจดการองคความร


•• สวนการจดการขอมลสวนการจดการขอมล (Data Management)(Data Management)–– ฐานขอมลฐานขอมล,, ระบบจดการฐานขอมลระบบจดการฐานขอมล,, สวนสอบถามขอมลสวนสอบถามขอมล,, สารบญขอมลสารบญขอมล,, สวนสวน

กลนกรองขอมลกลนกรองขอมล•• สวนการจดการแบบจาลองสวนการจดการแบบจาลอง (Model Management)(Model Management)

–– ฐานแบบจาลองฐานแบบจาลอง,, ระบบจดการฐานแบบจาลองระบบจดการฐานแบบจาลอง,, สารบญแบบจาลองสารบญแบบจาลอง,, แบบจาลองการทางานแบบจาลองการทางาน

•• สวนการจดการสอประสานกบผใชสวนการจดการสอประสานกบผใช (User Interface Management)(User Interface Management)–– ระบบจดการสอประสานกบผใชระบบจดการสอประสานกบผใช,, สวนประมวลผลภาษาธรรมชาตสวนประมวลผลภาษาธรรมชาต,, หนวยหนวย

ประมวลผลประมวลผล,, หนวยปอนขอมลเขาหนวยปอนขอมลเขา•• สวนการจดการองคความรสวนการจดการองคความร (Knowledge Management)(Knowledge Management)

เครองมอในการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ

•• ฮารดแวรฮารดแวร•• ระบบปฏบตการระบบปฏบตการ•• ระบบเครอขายและการสอสารระบบเครอขายและการสอสาร•• ซอฟตแวรตางซอฟตแวรตาง ๆๆ•• เครองมอพฒนาแบบจาลองเครองมอพฒนาแบบจาลอง

สงแวดลอมของระบบสนบสนนการตดสนใจ

•• ผใชผใช•• โปรแกรมเมอรโปรแกรมเมอร•• ขอมลจากภายนอกระบบขอมลจากภายนอกระบบ

การจดการขอมล (Data Management) (1/5)

เปนสวนทใชในการจดการขอมลทงหมดทไดรบมาจากแหลงขอมลเปนสวนทใชในการจดการขอมลทงหมดทไดรบมาจากแหลงขอมลทงภายในและนอกองคกรทงภายในและนอกองคกร โดยทขอมลอาจอยในรปโดยทขอมลอาจอยในรป ตวเลขตวเลข ตวหนงสอตวหนงสอ กราฟกกราฟก หรอขอมลเสยงกไดหรอขอมลเสยงกได แตขอมลเหลานนตองมความเกยวของกบแตขอมลเหลานนตองมความเกยวของกบการตดสนใจการตดสนใจ

สวนการจดการขอมลสวนการจดการขอมล เพอเขาสฐานขอมลใหสามารถนาขอมลไปเพอเขาสฐานขอมลใหสามารถนาขอมลไปใชงานไดเรยกวาใชงานไดเรยกวา ““ระบบจดการฐานขอมลระบบจดการฐานขอมล (Database Management (Database Management System: DBMS)System: DBMS)””

แหลงขอมลภายในแหลงขอมลภายในองคกรองคกร

แหลงขอมลภายนอกแหลงขอมลภายนอกองคกรองคกร

ฐานความรของฐานความรขององคกรองคกร แหลงขอมลสวนบคคลแหลงขอมลสวนบคคล

คลงขอมลขององคกรคลงขอมลขององคกรฐานขอมลระบบสนบสนนฐานขอมลระบบสนบสนนการตดสนใจการตดสนใจ

ฝายการเงนฝายการเงน ฝายการตลาดฝายการตลาด ฝายการผลตฝายการผลต ฝายบคคลฝายบคคล ฝายอนๆฝายอนๆ

สวนกลนกรองขอมลสวนกลนกรองขอมล

สวนสอบถามขอมลสวนสอบถามขอมล

สารบญขอมลสารบญขอมล ระบบจดการฐานขอมลระบบจดการฐานขอมล--สบคนขอมลสบคนขอมล--สอบถามขอมลสอบถามขอมล--ปรบปรงขอมลปรบปรงขอมล--สรางรายงานสรางรายงาน--ลบขอมลลบขอมล

สวนการจดการสอประสานกบผใชสวนการจดการสอประสานกบผใช

สวนการจดการแบบจาลองสวนการจดการแบบจาลอง

สวนการจดการองคความรสวนการจดการองคความรโครงสรางของสวนจดการขอมลโครงสรางของสวนจดการขอมล((เฉพาะสวนทแรเงาเฉพาะสวนทแรเงา))


•• ฐานขอมลฐานขอมล ((Database)Database)คอคอ การนาขอมลทมความสมพนธกนมาจดเกบไวดวยกนการนาขอมลทมความสมพนธกนมาจดเกบไวดวยกน ทาใหผใชหลายทาใหผใชหลาย ๆๆ

คนในองคกรสามารถใชงานฐานขอมลรวมกนไดคนในองคกรสามารถใชงานฐานขอมลรวมกนได โดยทฐานขอมลของระบบโดยทฐานขอมลของระบบสนบสนนการตดสนใจจะจดเกบขอมลตงแตอดตสนบสนนการตดสนใจจะจดเกบขอมลตงแตอดต จนถงปจจบนจนถงปจจบน โดยไมมการลบโดยไมมการลบหรอแทนทขอมลหรอแทนทขอมล เปนเหตใหฐานขอมลนจะมขนาดใหญกวาฐานขอมลปกตเปนเหตใหฐานขอมลนจะมขนาดใหญกวาฐานขอมลปกต ซงซงขอมลทจดเกบอาจรวมกบระบบงานหลกขององคกรไดขอมลทจดเกบอาจรวมกบระบบงานหลกขององคกรได แตจะนามาใชงานไดยากแตจะนามาใชงานไดยากเนองจากมเมอมการประมวลผลระบบสนบสนนการตดสนใจเนองจากมเมอมการประมวลผลระบบสนบสนนการตดสนใจ จะทาใหระบบงานจะทาใหระบบงานทงหมดชาลงทงหมดชาลง ดงนนฐานขอมลนเหมาะสมทจะแยกออกจากระบบงานหลกดงนนฐานขอมลนเหมาะสมทจะแยกออกจากระบบงานหลก และและตองคอยปรบปรงขอมลใหมความทนสมยอยเสมอตองคอยปรบปรงขอมลใหมความทนสมยอยเสมอ


•• ระบบจดการฐานขอมลระบบจดการฐานขอมล ((Database Management System: DBMS)Database Management System: DBMS)คอระบบทพฒนาขนเพออานวยความสะดวกตอผใชฐานขอมลคอระบบทพฒนาขนเพออานวยความสะดวกตอผใชฐานขอมล ในการสรางในการสราง

ปรบปรงปรบปรง เรยกใชขอมลในฐานขอมลเรยกใชขอมลในฐานขอมล และรกษาความปลอดภยของขอมลและรกษาความปลอดภยของขอมล

•• สารบญขอมลสารบญขอมล ( (Data Directory)Data Directory)คอคอ สวนทจดเกบรายชอสวนทจดเกบรายชอ และคาจากดความของขอมลทงหมดในฐานขอมลและคาจากดความของขอมลทงหมดในฐานขอมล เพอใชเพอใชตอบคาถามตางๆตอบคาถามตางๆ ทผใชตองการทผใชตองการ ซงเหมาะสาหรบใชสนบสนนกระบวนการซงเหมาะสาหรบใชสนบสนนกระบวนการตดสนใจในขนตอนการใชความคดตดสนใจในขนตอนการใชความคด (Intelligence Phase) (Intelligence Phase) ของมนษยของมนษย


•• สวนสอบถามขอมลสวนสอบถามขอมล ( (Query Facility)Query Facility)คอคอ สวนชวยในการสอบถามและคนหาขอมลตามเงอนไขทตองการสวนชวยในการสอบถามและคนหาขอมลตามเงอนไขทตองการ โดยจะโดยจะ

ตอบสนองการรองขอจากสวนประกอบของระบบสนบสนนการตดสนใจตอบสนองการรองขอจากสวนประกอบของระบบสนบสนนการตดสนใจ ตองมตองมความงายตอการใชงานความงายตอการใชงาน ไมซบซอนไมซบซอน สามารถคนหาขอมลไดอยางถกตองรวดเรวสามารถคนหาขอมลไดอยางถกตองรวดเรว

•• สวนกลนกรองขอมลสวนกลนกรองขอมล ( (Extraction)Extraction)คอคอ สวนททาหนาทในการคดเลอกขอมลทมประโยชนตอการตดสนใจสวนททาหนาทในการคดเลอกขอมลทมประโยชนตอการตดสนใจทงจากทงจาก

ภายในและภายนอกองคกรภายในและภายนอกองคกร เพอนามาจดเกบลงในฐานขอมลระบบสนบสนนการเพอนามาจดเกบลงในฐานขอมลระบบสนบสนนการตดสนใจตดสนใจ โดยทาการคดเลอกและกลนกรองขอมลตามมาตรฐานทกาหนดไวโดยทาการคดเลอกและกลนกรองขอมลตามมาตรฐานทกาหนดไว

การจดการแบบจาลอง (Model Management) (1/4)

เปนสวนทใชควบคมการทางานของแบบจาลองเปนสวนทใชควบคมการทางานของแบบจาลอง และชวยคดเลอกและชวยคดเลอกแบบจาลองทเหมาะสมสาหรบใชวเคราะหขอมลแบบจาลองทเหมาะสมสาหรบใชวเคราะหขอมล เพอประกอบการเพอประกอบการตดสนใจตดสนใจ เชนเชน แบบจาลองทางการเงนแบบจาลองทางการเงน สถตสถต วทยาการจดการวทยาการจดการ และและแบบจ าลอง เช งปรมาณแบบจ าลอง เช งปรมาณ เปนตนเปนตน โดยจด เกบแบบจ าลองไว ทโดยจด เกบแบบจ าลองไว ท ““ฐานแบบจาลองฐานแบบจาลอง””

โดยทความสามารถในการจดการโดยทความสามารถในการจดการ วเคราะหวเคราะห คนหาคนหา คดเลอกคดเลอกแบบจ า ลอ ง ให เ หม า ะสมก บก า ร ใช ง านของผ ใ ช ขณะน นค อแบบจ า ลอ ง ให เ หม า ะสมก บก า ร ใช ง านของผ ใ ช ขณะน นค อ ““ระบบจดการฐานแบบจาลองระบบจดการฐานแบบจาลอง””

ฐานแบบจาลองฐานแบบจาลอง--เชงกลยทธเชงกลยทธ กลวธกลวธ เชงปฏบตเชงปฏบต สาเรจรปสาเรจรป--เชงสถตเชงสถต การเงนการเงน การตลาดการตลาด การจดการการจดการ--แบบแผนการสรางแบบจาลองแบบแผนการสรางแบบจาลอง

ระบบจดการฐานแบบจาลองระบบจดการฐานแบบจาลอง--คาสงการสรางแบบจาลองคาสงการสรางแบบจาลอง--การปรบปรงแบบจาลองการปรบปรงแบบจาลอง--ตดตอประสานงานกบฐานขอมลตดตอประสานงานกบฐานขอมล--ภาษาทใชจดการแบบจาลองภาษาทใชจดการแบบจาลอง

สารบญแบบจาลองสารบญแบบจาลอง

การดาเนนการกบแบบจาลองการดาเนนการกบแบบจาลอง--การทางานรวมกนการทางานรวมกน--การประมวลผลคาสงการประมวลผลคาสง--การประสานการประสาน ฯลฯฯลฯ

สวนการจดการสวนการจดการขอมลขอมล

สวนการจดการสวนการจดการสอประสานผใชสอประสานผใช

สวนการจดการสวนการจดการองคความรองคความร

โครงสรางการทางานของสวนการจดการแบบจาลองโครงสรางการทางานของสวนการจดการแบบจาลอง


•• ฐานแบบจาลองฐานแบบจาลอง ( (Model Base)Model Base)คอแหลงรวบรวมแบบจาลองชนดตางคอแหลงรวบรวมแบบจาลองชนดตาง ๆๆ เพอใชวเคราะหขอมลในระบบเพอใชวเคราะหขอมลในระบบ

สนบสนนการตดสนใจไดสนบสนนการตดสนใจได เชนเชน แบบจาลองทางสถตแบบจาลองทางสถต การเงนการเงน การจดการการจดการ และเชงและเชงปรมาณปรมาณ เปนตนเปนตน แบงตามวตถประสงคการนาไปใชงานแบงตามวตถประสงคการนาไปใชงาน เปนเปน 44 กลมกลม ดงนดงน

–– แบบจาลองการตดสนใจเชงกลยทธแบบจาลองการตดสนใจเชงกลยทธ (Strategic Model)(Strategic Model)–– แบบจาลองการตดสนใจทางเทคนควธแบบจาลองการตดสนใจทางเทคนควธ (Tactical Model)(Tactical Model)–– แบบจาลองการตดสนใจเชงปฏบตการแบบจาลองการตดสนใจเชงปฏบตการ (Operational Model)(Operational Model)–– แบบจาลองสาเรจรปแบบจาลองสาเรจรป (Model Building Block)(Model Building Block)


•• ระบบจดการฐานแบบจาลองระบบจดการฐานแบบจาลอง ( (Model Base Management System)Model Base Management System)•• ภาษาทใชในการสรางแบบจาลองภาษาทใชในการสรางแบบจาลอง ( (Modeling Language)Modeling Language)•• สารบญแบบจาลองสารบญแบบจาลอง ( (Model Directory)Model Directory)•• การดาเนนการกบแบบจาลองการดาเนนการกบแบบจาลอง

–– การใชงานแบบจาลองการใชงานแบบจาลอง (Model Execution)(Model Execution)–– การใชงานรวมกนของแบบจาลองการใชงานรวมกนของแบบจาลอง ( (Model Integration)Model Integration)–– การประมวลผลแบบจาลองการประมวลผลแบบจาลอง (Command Processor)(Command Processor)

การจดการองคความร (Knowledge Management) (1/4)

เปนสวนประกอบของระบบสนบสนนการตดสนใจทมขนาดใหญเปนสวนประกอบของระบบสนบสนนการตดสนใจทมขนาดใหญ รองรบกบปญหาทมความซบซอนสงรองรบกบปญหาทมความซบซอนสง เปนปญหาแบบไมมโครงสรางเปนปญหาแบบไมมโครงสราง หรอหรอ กงโครงสรางกงโครงสราง กลาวคอกลาวคอ ปญหาทผตดสนใจปญหาทผตดสนใจ ไมมขอมลไมมขอมล องคความรองคความร และประสบการณเพยงพอตอการแกไขปญหานนและประสบการณเพยงพอตอการแกไขปญหานน จาเปนตองมระบบจาเปนตองมระบบจดการองคความรเปนสวนประกอบของระบบจดการองคความรเปนสวนประกอบของระบบ


การอธบาย(Explanation/Justification)

การอธบาย(Explanation/Justification)

ตรวจสอบองคความร(Knowledge Validation)ตรวจสอบองคความร

(Knowledge Validation)

ฐานองคความร(Knowledge Base)ฐานองคความร

(Knowledge Base)

การวนจฉย/สรปความ(Inferencing)

การวนจฉย/สรปความ(Inferencing)

จดรปแบบองคความร(Knowledge Representation)

จดรปแบบองคความร(Knowledge Representation)

แหลงองคความร(Expert & Etc.)แหลงองคความร(Expert & Etc.)

ดงองคความร(Knowledge Acquisition)

Encoding

โครงสรางของสวนการจดการองคความรโครงสรางของสวนการจดการองคความร

การนาเขาฐานองคความร

การใชงานฐานองคความร


•• แหลงองคความรแหลงองคความร เชนเชน ผเชยวชาญหรอจากแหลงอนผเชยวชาญหรอจากแหลงอน ๆๆ

•• การดงองคความรการดงองคความร (Knowledge Acquisition)(Knowledge Acquisition)คอคอ สวนททาหนาทรวบรวมองคความรจากแหลงองคความรการนาองคสวนททาหนาทรวบรวมองคความรจากแหลงองคความรการนาองค

ความรจากแหลงองคความรความรจากแหลงองคความร มาแปลงและจดเกบในรปแบบทคอมพวเตอรสามารถมาแปลงและจดเกบในรปแบบทคอมพวเตอรสามารถเขาใจไดเขาใจได

•• การจดรปแบบองคความรการจดรปแบบองคความร ( (Knowledge Representation)Knowledge Representation)คอคอ สวนททาหนาทจดรปแบบองคความรทระบบสามารถเขาใจไดสวนททาหนาทจดรปแบบองคความรทระบบสามารถเขาใจได อาจเปนอาจเปน

การเขารหสการเขารหส ( (Encoding) Encoding) เปนสญลกษณตางเปนสญลกษณตาง ๆๆ เพอการประมวลผลเพอการประมวลผล ไปเกบไวในฐานไปเกบไวในฐานองคความรองคความร ทจะตองมการตรวจสอบองคความรทจะตองมการตรวจสอบองคความร


•• การตรวจสอบองคความรการตรวจสอบองคความร (Knowledge Validation)(Knowledge Validation)คอคอ สวนททาหนาทตรวจสอบองคความรกอนการจดเกบไวในฐานองคสวนททาหนาทตรวจสอบองคความรกอนการจดเกบไวในฐานองค

ความรความร•• การสรปความการสรปความ ( (InferencingInferencing))

คอคอ สวนททาใหผใชสามารถเขาใจแนวทางหรอคาตอบทระบบสงใหกบผสวนททาใหผใชสามารถเขาใจแนวทางหรอคาตอบทระบบสงใหกบผใชใช•• การอธบายการอธบาย ( (Explanation/Justification)Explanation/Justification)

คอคอ สวนททาหนาทอธบายความของแนวทางสวนททาหนาทอธบายความของแนวทาง หรอคาตอบหรอคาตอบ เมอผใชเรยกใชเมอผใชเรยกใชงานระบบงานระบบ

การจดการสอประสานกบผใช (User Interface Management) (1/3)

เปนสวนททาหนาทโตตอบกบผใชเปนสวนททาหนาทโตตอบกบผใช ( (Dialog Management) Dialog Management) เพอเพอตดตอสอสารกบอปกรณตดตอสอสารกบอปกรณ Hardware, Software Hardware, Software และจดการงานดานตางและจดการงานดานตาง ๆๆ ดวยระบบจดการสวนประสานกบผใชดวยระบบจดการสวนประสานกบผใช (User Interface Management (User Interface Management System: UIMS) System: UIMS) ทาใหผใชสามารถใชงานระบบสนบสนนการตดสนใจทาใหผใชสามารถใชงานระบบสนบสนนการตดสนใจไดงายขนไดงายขน

โครงสรางการทางานของสวนการจดการสอประสานกบผใช

สวนการจดการขอมลและสวนการจดการขอมลและระบบจดการฐานขอมลระบบจดการฐานขอมล

สวนการจดการองคความรสวนการจดการองคความรและระบบจดการและระบบจดการฐานองคความรฐานองคความร

สวนการจดการแบบจาลองสวนการจดการแบบจาลองและระบบจดการและระบบจดการฐานแบบจาลองฐานแบบจาลอง

ระบบจดการสอประสานกบผใชระบบจดการสอประสานกบผใช (UIMS)(UIMS)

สอประมวลผลภาษาธรรมชาตสอประมวลผลภาษาธรรมชาต

InputInput OutputOutput

การทางานของการทางานของภาษาธรรมชาตภาษาธรรมชาต

แสดงผลแสดงผลภาษาธรรมชาตภาษาธรรมชาต

เครองพมพเครองพมพเทอรมนอลเทอรมนอล

ผใชผใช

การจดการสอประสานกบผใช (User Interface Management) (3/3)

•• หนวยประมวลผลภาษาธรรมชาตหนวยประมวลผลภาษาธรรมชาต (Natural Language Processor) (Natural Language Processor) ทาทาหนาทแปลงภาษามนษยใหเปนภาษาทเครองเขาใจไดหนาทแปลงภาษามนษยใหเปนภาษาทเครองเขาใจได

•• การประมวลผลภาษามนษยการประมวลผลภาษามนษย (Natural Language Processing: NLP)(Natural Language Processing: NLP)

Chapter 3Chapter 3

Data ManagementData Management

เนอหา

•• ขอมลขอมล สารสนเทศสารสนเทศ และองคความรและองคความร (Data, Information and (Data, Information and Knowledge)Knowledge)

•• แหลงขอมลแหลงขอมล (Data Source)(Data Source)•• การเกบรวบรวมขอมลและปญหาทเกดขนการเกบรวบรวมขอมลและปญหาทเกดขน•• ฐานขอมลฐานขอมล (Database)(Database)•• ระบบจดการฐานขอมลระบบจดการฐานขอมล (Database Management System: DBMS)(Database Management System: DBMS)•• ชนดของฐานขอมลชนดของฐานขอมล•• เทคโนโลยฐานขอมลเทคโนโลยฐานขอมล (Database Technology)(Database Technology)•• การแสดงผลขอมลในระบบสนบสนนการตดสนใจการแสดงผลขอมลในระบบสนบสนนการตดสนใจ

ขอมล สารสนเทศ และองคความร (Data, Information and Knowledge) (1/3)

•• ขอมลขอมล ( (Data)Data)คอคอ ขอเทจจรงเกยวกบสงตางขอเทจจรงเกยวกบสงตาง ๆๆ ซงอาจเปนคนซงอาจเปนคน สตวสตว สงของสงของ หรอเหตการณหรอเหตการณ

ตางตาง ๆๆ ทยงไมผานการประมวลผลทยงไมผานการประมวลผล โดยทขอมลอาจอยในรปของตวเลขโดยทขอมลอาจอยในรปของตวเลข ตวอกษรตวอกษร ขอความขอความ หรอหรอ Multimedia Multimedia กไดกได

เนองจากขอมลเปนสวนประกอบทสาคญของระบบสารสนเทศรวมทงระบบเนองจากขอมลเปนสวนประกอบทสาคญของระบบสารสนเทศรวมทงระบบสนบสนนการตดสนใจสนบสนนการตดสนใจ จงตองเปนขอเทจจรงทถกตองจงตองเปนขอเทจจรงทถกตอง ครบถวนครบถวน สมบรณสมบรณ และและนาเชอถอนาเชอถอ

•• สารสนเทศสารสนเทศ ( (Information)Information)คอคอ ขอมลทผานการประมวลผลขอมลทผานการประมวลผล และจดการใหมความถกตองและจดการใหมความถกตอง ทนสมยทนสมย และและ

สามารถนาไปใชงานไดตามทตองการสามารถนาไปใชงานไดตามทตองการ

DataDataDataProcess

& Transform

ProcessProcess& &

TransformTransformInformationInformationInformation


•• องคความรองคความร ( (Knowledge)Knowledge)คอคอ สารสนเทศทถกคดเลอกเพอใชในการแกปญหาตางสารสนเทศทถกคดเลอกเพอใชในการแกปญหาตาง ๆๆ ตามตองการไดตามตองการได

อยางมประสทธภาพอยางมประสทธภาพ โดยอาศยประสบการณในการเลอกสารสนเทศมาใชในการโดยอาศยประสบการณในการเลอกสารสนเทศมาใชในการแกไขปญหาไดอยางเหมาะสมแกไขปญหาไดอยางเหมาะสม

DataData

KnowledgeKnowledge

InformationInformation

WisdomWisdom

Process & TransformProcess & TransformCollection of all InformationCollection of all Information

Correct use of KnowledgeCorrect use of Knowledge


แหลงขอมล (Data Source)

•• แหลงขอมลภายในองคกรแหลงขอมลภายในองคกร (Internal Data Source)(Internal Data Source)•• แหลงขอมลภายนอกองคการแหลงขอมลภายนอกองคการ (External Data Source)(External Data Source)

การเกบรวบรวมขอมลและปญหาทเกดขน

•• วธการรวบรวมขอมลวธการรวบรวมขอมล•• ปญหาของขอมลปญหาของขอมล•• คณภาพของขอมลคณภาพของขอมล•• ขอแนะนาเกยวกบขอมลกอนนาเขาสระบบสนบสนนการตดสนใจขอแนะนาเกยวกบขอมลกอนนาเขาสระบบสนบสนนการตดสนใจ

วธการรวบรวมขอมล

•• การศกษาเกยวกบเวลาในการปฏบตงานตางการศกษาเกยวกบเวลาในการปฏบตงานตาง ๆๆ (Time Study)(Time Study)•• การสารวจการสารวจ (Survey)(Survey)•• การสงเกตการณการสงเกตการณ (Observation)(Observation)•• การสมภาษณการสมภาษณ (Interview)(Interview)

ปญหาของขอมล

•• ขอมลมความผดพลาดขอมลมความผดพลาด•• ขอมลไมทนตอการใชงานขอมลไมทนตอการใชงาน•• ขอมลไมเหมาะสมกบการใชงานขอมลไมเหมาะสมกบการใชงาน•• ขอมลทตองการไมมอยในระบบขอมลทตองการไมมอยในระบบ

คณภาพของขอมล (Data Quality)

•• คณภาพโดยทวไปของขอมลคณภาพโดยทวไปของขอมลความสอดคลองของขอมลความสอดคลองของขอมล สามารถนาไปใชประโยชนสามารถนาไปใชประโยชน ทนตอความตองการทนตอความตองการ และมความและมความ

ครบถวนสมบรณครบถวนสมบรณ

•• คณภาพโดยธรรมชาตของขอมลคณภาพโดยธรรมชาตของขอมลความถกตองความถกตอง และความนาเชอถอและความนาเชอถอ

•• การเขาถงขอมลการเขาถงขอมลความสามารถในการเขาถงความสามารถในการเขาถง และความปลอดภยของขอมลและความปลอดภยของขอมล

•• การนาเสนอขอมลการนาเสนอขอมลการสอความหมายการสอความหมาย งายตอการใชงานงายตอการใชงาน กระชบกระชบ และมเนอหาทสอดคลองกนและมเนอหาทสอดคลองกน

ขอแนะนาเกยวกบขอมลกอนนาเขาสระบบสนบสนนการตดสนใจ

•• ตรวจสอบความถกตองตรวจสอบความถกตอง และความสมบรณของขอมลและความสมบรณของขอมล•• ตรวจสอบความทนสมยของขอมลตรวจสอบความทนสมยของขอมล•• ตรวจสอบปรมาณขอมลตรวจสอบปรมาณขอมล

ฐานขอมล (Database)

กลมของแฟมขอมลทมความสมพนธกนและถกนามารวมกนกลมของแฟมขอมลทมความสมพนธกนและถกนามารวมกน เชนเชน ฐานขอมลในบรษทแหงหนงอาจประกอบไปดวยแฟมขอมลหลายแฟมฐานขอมลในบรษทแหงหนงอาจประกอบไปดวยแฟมขอมลหลายแฟม โดยทแตละแฟมจะมความสมพนธกนโดยทแตละแฟมจะมความสมพนธกน ไดแกไดแก ขอมลพนกงานขอมลพนกงาน ขอมลขอมลแผนกในบรษทแผนกในบรษท ขอมลลกคาขอมลลกคา ขอมลสนคาขอมลสนคา ขอมลการขายขอมลการขาย

ขอดของการใชระบบฐานขอมล

•• ขอมลเปนอสระจากโปรแกรมทใชงานขอมลขอมลเปนอสระจากโปรแกรมทใชงานขอมล ( (Data Independence)Data Independence)•• ลดความซาซอนของขอมลลดความซาซอนของขอมล (Data Redundancy)(Data Redundancy)•• หลกเลยงความไมสอดคลองของขอมลหลกเลยงความไมสอดคลองของขอมล (Data Inconsistency)(Data Inconsistency)•• ความถกตองของขอมลความถกตองของขอมล (Data Integrity)(Data Integrity)•• รปแบบทเปนมาตรฐานเดยวกนรปแบบทเปนมาตรฐานเดยวกน •• ความปลอดภยของขอมลความปลอดภยของขอมล (Data Security)(Data Security)•• นาเสนอรายงานไดงายนาเสนอรายงานไดงาย (Easy Reporting)(Easy Reporting)•• สามารถควบคมการเขาถงขอมลจากผใชหลายคนสามารถควบคมการเขาถงขอมลจากผใชหลายคน (Concurrency Control)(Concurrency Control)•• ตอบสนองความตองการใชงานขอมลไดหลายแบบตอบสนองความตองการใชงานขอมลไดหลายแบบ

ระบบจดการฐานขอมล (Database Management System: DBMS)

•• ความหมายของระบบจดการฐานขอมลความหมายของระบบจดการฐานขอมล•• หนาทของระบบจดการฐานขอมลหนาทของระบบจดการฐานขอมล•• ประโยชนของระบบจดการฐานขอมลประโยชนของระบบจดการฐานขอมล

DBMSDBMS

DBMS : ความหมายของระบบจดการฐานขอมล

โปรแกรมททาหนาท เปนตวกลางการทางานระหวางผใชงานโปรแกรมททาหนาท เปนตวกลางการทางานระหวางผใชงานฐานขอมลกบฐานขอมลฐานขอมลกบฐานขอมล เพออานวยความสะดวกผใชเพออานวยความสะดวกผใช ในการสรางในการสราง ลบลบ ปรบปรงปรบปรง สบคนสบคน และเรยกใชขอมลและเรยกใชขอมล

ฐานขอมลฐานขอมล

ApplicationApplication

ผดแลฐานขอมลผดแลฐานขอมล (DBA)(DBA)

ผใชผใช (User)(User)

DBMS : หนาทของระบบจดการฐานขอมล

•• การจดเตรยมมมมองของผใชการจดเตรยมมมมองของผใช (User View)(User View)•• การสรางและแกไขฐานขอมลการสรางและแกไขฐานขอมล•• การจดเกบและเรยกใชขอมลการจดเกบและเรยกใชขอมล•• การดาเนนงานกบขอมลและการสรางรายงานการดาเนนงานกบขอมลและการสรางรายงาน

DBMS : ประโยชนของระบบจดการฐานขอมล

•• ผใชสามารถใชขอมลรวมกนไดผใชสามารถใชขอมลรวมกนได•• ผใชมความสะดวกและรวดเรวในการสบคนขอมลผใชมความสะดวกและรวดเรวในการสบคนขอมล•• ลดความซาซอนของการจดเกบขอมลลดความซาซอนของการจดเกบขอมล•• สามารถควบคมสามารถควบคม ความถกตองและความสอดคลองของขอมลความถกตองและความสอดคลองของขอมล

ชนดของฐานขอมล

•• ฐานขอมลแบบลาดบชนฐานขอมลแบบลาดบชน (Hierarchical Database)(Hierarchical Database)•• ฐานขอมลแบบเครอขายฐานขอมลแบบเครอขาย (Network Database)(Network Database)•• ฐานขอมลเชงสมพนธฐานขอมลเชงสมพนธ (Relational Database)(Relational Database)•• ฐานขอมลเชงวตถฐานขอมลเชงวตถ (Object(Object--Oriented Database)Oriented Database)

ชนดของฐานขอมล : ฐานขอมลแบบลาดบชน (Hierarchical Database)

คณอทย เซยงเจน

A1รหสสนคา

ตะป

250

ชอสนคา

ปรมาณ

A2

ปน

15

A3

ส

150

คณยายไฮ

A2

ปน

100

A3

ส

50

B1

จอบ

10

ชนดของฐานขอมล : ฐานขอมลแบบเครอขาย (Network Database)

คณอทย เซยงเจน

A1รหสสนคา

ตะป

250

ชอสนคา

ปรมาณ

A2

ปน

115

A3

ส

200

คณยายไฮ

B1

จอบ

10

ชนดของฐานขอมล : ฐานขอมลเชงสมพนธ (Relational Database)

คณยายคณยายไฮไฮ002002คณอทยคณอทย เซยงเจนเซยงเจน001001Cust_NameCust_NameCust_IDCust_ID

จอบจอบB1B1สสA3A3ปนปนA2A2ตะปตะปA1A1Prod_NameProd_NameProd_IDProd_ID

100100A2A2002002150150A3A3001001

10105050

1515250250

QuantityQuantity

B1B1002002A3A3002002

A2A2001001A1A1001001

Prod_IDProd_IDCust_IDCust_ID

Customer

Product

Order

ชนดของฐานขอมล : ฐานขอมลเชงวตถ (Object-Oriented Database)

Methods:Methods:Print();Print();getNamegetName();();

Attribute:Attribute:Cust_IDCust_IDCust_NameCust_Name

CustomerCustomer Cust_ID = 001Cust_Name = อทย เซยงเจน

Cust_ID = 002Cust_Name = มาน มนา

เทคโนโลยฐานขอมล (Database Technology)

•• คลงขอมลคลงขอมล ( (Data Warehouse)Data Warehouse)•• การประมวลผลเชงวเคราะหแบบออนไลนการประมวลผลเชงวเคราะหแบบออนไลน (Online Analytical (Online Analytical

Processing: OLAP)Processing: OLAP)•• เหมองขอมลเหมองขอมล (Data Mining)(Data Mining)

เทคโนโลยฐานขอมล : คลงขอมล (Data Warehouse)

•• ความหมายของคลงขอมลความหมายของคลงขอมล•• คณลกษณะของคลงขอมลคณลกษณะของคลงขอมล•• ขอดขอด // ขอเสยขอเสย ของคลงขอมลของคลงขอมล•• สถาปตยกรรมของคลงขอมลสถาปตยกรรมของคลงขอมล•• การวเคราะหขอมลในคลงขอมลการวเคราะหขอมลในคลงขอมล

คลงขอมล (Data Warehouse) : ความหมายของคลงขอมล

หลกการการหรอวธการเพอการรวมระบบสารสนเทศเพอการหลกการการหรอวธการเพอการรวมระบบสารสนเทศเพอการประมวลผลรายการขอมลทเกดขนในแตละวนในแตละสายงานประมวลผลรายการขอมลทเกดขนในแตละวนในแตละสายงาน มารวมมารวมเปนหนวยเดยวกนเปนหนวยเดยวกน เพอสนบสนนกระบวนการตดสนใจของผตดสนใจเพอสนบสนนกระบวนการตดสนใจของผตดสนใจใหมประสทธภาพมากยงขนใหมประสทธภาพมากยงขน

คลงขอมล (Data Warehouse) : คณลกษณะของคลงขอมล

•• SubjectSubject--OrientedOriented : : ขอมลถกจดเกบตามประเดนหลกขององคกรขอมลถกจดเกบตามประเดนหลกขององคกร เชนเชน ขอมลลกคาขอมลลกคา สนคาสนคา และและ

ยอดขายยอดขาย เปนตนเปนตน•• IntegratedIntegrated : :

รวบรวมและจดรปแบบขอมลใหอยในรปแบบเดยวกนรวบรวมและจดรปแบบขอมลใหอยในรปแบบเดยวกน และสรางความและสรางความสอดคลองใหกบขอมลกอนทจะนาเสนอแกผใชสอดคลองใหกบขอมลกอนทจะนาเสนอแกผใช

•• TimeTime--VariantVariant : : ขอมลทจดเกบในคลงขอมลสวนใหญจะเปนขอมลในอดตทผานมาแขอมลทจดเกบในคลงขอมลสวนใหญจะเปนขอมลในอดตทผานมาแลวลว 55--1010

ปทาใหเราสามารถเหนแนวโนมของขอมลไดปทาใหเราสามารถเหนแนวโนมของขอมลได•• NonNon--VolatileVolatile : :

ขอมลทจดเกบภายในคลงขอมลขอมลทจดเกบภายในคลงขอมล จะไมถกแกไขจะไมถกแกไข แตจะถกเพมขอมลใหมแตจะถกเพมขอมลใหมตอทายตอทาย โดยไมทาการแทนทขอมลเดมโดยไมทาการแทนทขอมลเดม

คลงขอมล (Data Warehouse): ขอด / ขอเสย ของคลงขอมล

•• ขอดขอด–– ใหผลการตอบแทนจากการลงทนสงใหผลการตอบแทนจากการลงทนสง–– องคกรเกดความไดเปรยบคแขงขนองคกรเกดความไดเปรยบคแขงขน–– เพมประสทธภาพในการตดสนใจของเพมประสทธภาพในการตดสนใจของ

ผตดสนใจผตดสนใจ

•• ขอเสยขอเสย–– ขนตอนการกลนกรองและโหลดขอมลขนตอนการกลนกรองและโหลดขอมล

เขาสคลงขอมลใชเวลานานเขาสคลงขอมลใชเวลานาน และตองและตองอาศยผทมความชานาญอาศยผทมความชานาญ

–– แนวโนมความตองการขอมลมมากขนแนวโนมความตองการขอมลมมากขนเรอยเรอย ๆๆ

–– ใชเวลานานในการพฒนาคลงขอมลใชเวลานานในการพฒนาคลงขอมล–– ระบบคลงขอมลมความซบซอนสงระบบคลงขอมลมความซบซอนสง

คลงขอมล (Data Warehouse): สถาปตยกรรมของคลงขอมล (1/2)

Data Acquisition System

Data Staging Area

Data Warehouse Database

Data Provisioning Area

Data

Metadata Repository

Met

adat

a

Data Data

Met

adat

a

Met

adat

a

Met

adat

a

Data

Terminal

•• Data Acquisition SystemData Acquisition System : : ทาหนาทรบขอมลจากภายในทาหนาทรบขอมลจากภายใน//นอกองคกรนอกองคกร

•• Data Staging AreaData Staging Area : : ทาหนาททาหนาท Cleansing & Filtering Cleansing & Filtering ตรวจสอบความถกตองในเบองตนตรวจสอบความถกตองในเบองตน

•• Data Warehouse DatabaseData Warehouse Database : : บนทกขอมลตางบนทกขอมลตาง ๆๆ ทจาเปนสาหรบองคกรทจาเปนสาหรบองคกร

•• Data Provisioning Area Data Provisioning Area หรอหรอ Data MartData Mart : : เหมอนเหมอน Data Warehouse Database Data Warehouse Database แตขอบเขตเนอหาขอมลจะแคบกวาแตขอบเขตเนอหาขอมลจะแคบกวา คอคอ เพอกลมเพอกลม

งานใดกลมงานหนงงานใดกลมงานหนง•• End Users TerminalEnd Users Terminal : :

นาเสนอผลลพธออกจากหนาจอนาเสนอผลลพธออกจากหนาจอ เชนเชน Simple Reporting Tools, MultiSimple Reporting Tools, Multi--Dimensional Dimensional Tools Tools หรอหรอ Data Mining Tools Data Mining Tools กไดกได

•• Metadata RepositoryMetadata Repository : : เปนพนทสาหรบเกบขอมลตางเปนพนทสาหรบเกบขอมลตาง ๆๆ ทจาเปนสาหรบควบคมการทางานและควบคมขอมลในทจาเปนสาหรบควบคมการทางานและควบคมขอมลใน

คลงขอมลคลงขอมล

คลงขอมล (Data Warehouse): สถาปตยกรรมของคลงขอมล (2/2)

คลงขอมล (Data Warehouse) : การวเคราะหขอมลในคลงขอมล (1/2)

Query and Report MultidimensionalData Analysis Data Mining

ความยงยากมนอยความยงยากมนอยใชปรมาณขอมลนอยใชปรมาณขอมลนอยใชเวลาในการประมวลผลหรอเตรยมขอมลนอยใชเวลาในการประมวลผลหรอเตรยมขอมลนอย

มเครองมอชวยในการสรางมากมายมเครองมอชวยในการสรางมากมาย

ความยงยากมมากความยงยากมมากใชปรมาณขอมลมากใชปรมาณขอมลมากใชเวลาในการประมวลผลหรอเตรยมขอมลมากใชเวลาในการประมวลผลหรอเตรยมขอมลมาก

มเครองมอชวยในการสรางนอยมเครองมอชวยในการสรางนอย

คลงขอมล (Data Warehouse) : การวเคราะหขอมลในคลงขอมล (2/2)

OLAPOLAPGeneratorGenerator

Data Data WarehouseWarehouse

แหลงขอมลเพอแหลงขอมลเพอการปฏบตงานการปฏบตงาน

แหลงขอมลเพอแหลงขอมลเพอการวเคราะหการวเคราะห

ReportReportGeneratorGenerator

Data MiningData MiningToolsTools

รายงาน

ขอมลขอมล




ผลผล

ผลผล

ผลผล

การใชงานการใชงาน

การใชงาน

การใชงาน

คลงขอมลคลงขอมล ชวงเวลาทองคกรไมไดปฏบตงานชวงเวลาทองคกรไมไดปฏบตงาน ชวงเวลาทองคกรปฏบตงานชวงเวลาทองคกรปฏบตงาน

ผใชงานผใชงาน

เทคโนโลยฐานขอมล : OLAP

•• ความหมายของความหมายของ OLAPOLAP•• Multidimensional DatabaseMultidimensional Database•• การดาเนนการกบการดาเนนการกบ OLAPOLAP•• ประโยชนของประโยชนของ OLAPOLAP

OLAP : ความหมายของ OLAP

กระบวนการประมวลผลขอมลทางคอมพวเตอรกระบวนการประมวลผลขอมลทางคอมพวเตอร ทชวยใหผใชทชวยใหผใชสามารถวเคราะหในมตตางสามารถวเคราะหในมตตาง ๆๆ (Multidimensional Data Analysis)(Multidimensional Data Analysis) ของของขอมลไดงายขนขอมลไดงายขน เชนเชน ผใชตองการเปรยบเทยบขอมลยอดการขายบะหมผใชตองการเปรยบเทยบขอมลยอดการขายบะหมกงสาเรจรปในเดอนมนาคมกงสาเรจรปในเดอนมนาคม เทยบกบเดอนกนยายนเทยบกบเดอนกนยายน และเทยบกบสนคาและเทยบกบสนคาอนอน ๆๆ ในชวงเวลาเดยวกนในชวงเวลาเดยวกน

OLAP : Multidimensional Database (1/4)

ฐานขอมลทใชในการจดการและจดเกบขอมลใหสามารถฐานขอมลทใชในการจดการและจดเกบขอมลใหสามารถ แสดงผลแสดงผลขอมลในมตตางขอมลในมตตาง ๆๆ ไดได ซงเปนการพฒนาตอมาจากฐานขอมลเชงสมพนธซงเปนการพฒนาตอมาจากฐานขอมลเชงสมพนธใหมความสามารถมากยงขนใหมความสามารถมากยงขน เพอรองรบการประมวลผลเชงวเคราะหเพอรองรบการประมวลผลเชงวเคราะห


680,000680,00044กรงเทพฯกรงเทพฯ825,000825,00033กรงเทพฯกรงเทพฯ800,000800,00022กรงเทพฯกรงเทพฯ750,000750,00011กรงเทพฯกรงเทพฯ

ยอดขายยอดขายไตรมาสไตรมาสจงหวดจงหวด

500,000500,000680,000680,00044

550,000550,000750,000750,00011

650,000650,000825,000825,00033600,000600,000800,000800,00022

เชยงใหมเชยงใหมกรงเทพฯกรงเทพฯ

500,000500,00044เชยงใหมเชยงใหม650,000650,00033เชยงใหมเชยงใหม600,000600,00022เชยงใหมเชยงใหม550,000550,00011เชยงใหมเชยงใหม

ยอดขายยอดขายไตรมาสไตรมาสจงหวดจงหวด

ไตรมาสไตรมาสจงหวดจงหวด


380,000380,00044กทมกทม..บตรเดมเงนบตรเดมเงน




กทมกทม..



กทมกทม..จงหวดจงหวด

680,000680,00044มอถอมอถอ

825,000825,00033มอถอมอถอ

800,000800,00022มอถอมอถอ

750,000750,00011มอถอมอถอยอดขายยอดขายไตรมาสไตรมาสสนคาสนคา

325,000325,00044ชมชม..บตรเดมเงนบตรเดมเงน




ชมชม..

ชมชม..

ชมชม..

ชมชม..จงหวดจงหวด

500,000500,00044มอถอมอถอ

650,000650,00033มอถอมอถอ

600,000600,00022มอถอมอถอ

550,000550,00011มอถอมอถอยอดขายยอดขายไตรมาสไตรมาสสนคาสนคา

250,000

550,000

200,000

650,000

260,000

600,000

325,000

500,000


ชมชม..จงหวด

จงหวด

ไตรมาสไตรมาส1 2 3 4

มอถอมอถอ

บตรเตมเงนบตรเตมเงนสนคา

สนคา

550,000 600,000 650,000

750,000 800,000 825,000

500,000

680,000

กทมกทม..มอถอมอถอ

บตรเตมเงนบตรเตมเงน

OLAP : การดาเนนการกบ OLAP

•• Roll up Roll up และและ Drill DownDrill Down–– Roll up Roll up เปนกระบวนการเปลยนแปลงระดบความละเอยดของการพจารณาเปนกระบวนการเปลยนแปลงระดบความละเอยดของการพจารณา

ขอมลขอมล จากสวนของรายละเอยดมากจากสวนของรายละเอยดมาก จนมาเปนขอมลสรปจนมาเปนขอมลสรป–– Drill Down Drill Down เปนกระบวนการเปลยนแปลงระดบความละเอยดของการเปนกระบวนการเปลยนแปลงระดบความละเอยดของการ

พจารณาขอมลพจารณาขอมล จากขอมลสรปจากขอมลสรป จนมาเปนขอมลในสวนรายละเอยดจนมาเปนขอมลในสวนรายละเอยด•• Slice and DiceSlice and Dice

–– Slice Slice เปนการเลอกพจารณาผลลพธบางสวนทเราสนใจเปนการเลอกพจารณาผลลพธบางสวนทเราสนใจ โดยการเลอกเฉพาะโดยการเลอกเฉพาะคาทถกกากบดวยขอมลบางคาของแตละมตคาทถกกากบดวยขอมลบางคาของแตละมต

–– Dice Dice เปนกระบวนการพลกแกนหรอมตขอมลเปนกระบวนการพลกแกนหรอมตขอมล ใหมมมองทตางออกไปใหมมมองทตางออกไป

การดาเนนการกบ OLAP : Roll up และ Drill Down (1/2)

41,50041,500SouthSouth61,00061,000SumSum

NorthNorthRegion Region

6,0006,00055,00055,000NorthNorth

Product Type Product Type

10,50010,50031,00031,000SouthSouth

RegionRegionMisc.Misc.GlossaryGlossary

10,50010,50031,00031,000Five MartFive MartSouthSouth

30,00030,000ABCABCNorthNorthPlatterPlatter

ShopShopProduct Type Product Type

6,0006,00025,00025,000NorthNorth


Roll up

Roll up

Drill Down

Drill Down

Region

Region-Product Type

Region-Shop-Product Type

การดาเนนการกบ OLAP : Roll up และ Drill Down (2/2)

10,50010,50031,00031,000Five MartFive MartSouthSouth

30,00030,000ABCABCNorthNorthPlatterPlatter

ShopShopProduct Type Product Type

6,0006,00025,00025,000NorthNorth


500500

PencilPencilMisc.Misc.

10,00010,0006,0006,000

MedicineMedicineMisc.Misc.

23,00023,00025,00025,000

PorkPorkGlossaryGlossary

20,00020,00010,00010,000ABCABCNorthNorth

8,0008,000Five MartFive MartSouthSouth

ShopShopRegionRegion

PlatterPlatter

ProductProductProduct TypeProduct Type

NorthNorth

MeatMeatFishFishGlossaryGlossaryGlossaryGlossary

Roll up Drill Down

Region-Shop-Product Type

Region-Shop-Product Type-Product Type

การดาเนนการกบ OLAP : Slice (1/2)

10,0008,000 23,000 10,000 500

10,000 25,000 6,000

10,000 20,000 10,000ABC

Platter

FiveMart

North

South

Source Cube

Fish Meat Pork Med. Pencil

Glossary Misc.

10,0008,000 23,000 10,000 500

10,000 25,000 6,000

10,000 20,000 10,000ABC

Platter

FiveMart

North

South

Slice

Fish Meat Pork Med. Pencil

Glossary Misc.

10,0008,000 23,000

10,000 25,000

10,000 20,000 10,000ABC

Platter

FiveMart

North

South

Slice

Fish Meat Pork

Glossary

การดาเนนการกบ OLAP : Slice (2/2)

500500

PencilPencilMisc.Misc.

10,00010,0006,0006,000

MedicineMedicineMisc.Misc.

23,00023,00025,00025,000





PlatterPlatter


NorthNorth


23,00023,00025,00025,000





PlatterPlatter


NorthNorth


Slice:-Glossary

การดาเนนการกบ OLAP : Dice (1/2)

Shop

Product Type

Date

Product Type

Shop

Date

การดาเนนการกบ OLAP : Dice (2/2)

30,00030,000ABCABC

10,50010,50031,00031,000Five MartFive MartPlatterPlatter

ShopShopProduct TypeProduct Type

6,0006,00025,00025,000

Misc.Misc.GlossaryGlossary

10,00010,00043,00043,0006/07/20046/07/20047/07/20047/07/2004

DateDateProduct TypeProduct Type

6,5006,50043,00043,000

Misc.Misc.GlossaryGlossary

Shop-Product Type

Date-Product Type

OLAP : ประโยชนของ OLAP

•• ชวยในการวเคราะหเปรยบเทยบขอมลในมมตางชวยในการวเคราะหเปรยบเทยบขอมลในมมตาง ๆๆ ทาใหการตดสนใจมทาใหการตดสนใจมประสทธภาพมากขนประสทธภาพมากขน

•• ผใชแตละคนสามารถสรางมมมองขอมลของตนเองไดผใชแตละคนสามารถสรางมมมองขอมลของตนเองได เพอนาไปใชในเพอนาไปใชในงานเฉพาะดานงานเฉพาะดาน

•• มความรวดเรวในการสอบถามขอมลมความรวดเรวในการสอบถามขอมล แมในฐานขอมลขนาดใหญและมแมในฐานขอมลขนาดใหญและมความซบซอนมากความซบซอนมาก

•• ทาใหไดรบขอมลมมมองใหมทาใหไดรบขอมลมมมองใหม ๆๆ สาหรบประกอบการตดสนใจสาหรบประกอบการตดสนใจ

เทคโนโลยฐานขอมล : เหมองขอมล(Data Mining)

•• ความหมายของเหมองขอมลความหมายของเหมองขอมล•• เทคนคในการทาเหมองขอมลเทคนคในการทาเหมองขอมล•• คณลกษณะของเหมองขอมลคณลกษณะของเหมองขอมล•• ประโยชนของเหมองขอมลประโยชนของเหมองขอมล•• ตวอยางการนาเหมองขอมลไปใชงานตวอยางการนาเหมองขอมลไปใชงาน

เหมองขอมล (Data Mining) : ความหมายของเหมองขอมล

การวเคราะหขอมลการวเคราะหขอมล เพอแยกประเภทเพอแยกประเภท จาแนกรปแบบและความสมพนธของจาแนกรปแบบและความสมพนธของขอมลจากฐานขอมลขนาดใหญหรอคลงขอมลขอมลจากฐานขอมลขนาดใหญหรอคลงขอมล และนาสารสนเทศทไดไปใชในการและนาสารสนเทศทไดไปใชในการตดสนใจธรกจตดสนใจธรกจ ดงนนผทไมมความเชยวชาญดานการเขยนโปรแกรมคอมพวเตอรดงนนผทไมมความเชยวชาญดานการเขยนโปรแกรมคอมพวเตอร กสามารถคนหาขอมลตางกสามารถคนหาขอมลตาง ๆๆ ไดอยางรวดเรวไดอยางรวดเรว

การวเคราะหขอมลโดยใชเทคนคบางประการเพอคนหาขอมลทถกซอการวเคราะหขอมลโดยใชเทคนคบางประการเพอคนหาขอมลทถกซอนอยนอย จาแนกและเชอมโยงความสมพนธของขอมลเหลานนจากคลงขอมลจาแนกและเชอมโยงความสมพนธของขอมลเหลานนจากคลงขอมล ทาใหคนพบทาใหคนพบรปแบบความสมพนธทไมเคยมมากอนจนกลายเปนการคนพบองคความรรปแบบความสมพนธทไมเคยมมากอนจนกลายเปนการคนพบองคความร ใหมใหม (Knowledge Discovery) (Knowledge Discovery) ซงเปนวตถประสงคหลกของการทาเหมองขอมลซงเปนวตถประสงคหลกของการทาเหมองขอมล ซงองคซงองคความรใหมทไดอาจรวมถงกฎความรใหมทไดอาจรวมถงกฎ (Rules) (Rules) บางอยางเพอใชเปนแนวทางในการบางอยางเพอใชเปนแนวทางในการตดสนใจตดสนใจ และประเมนผลลพธการตดสนใจไดและประเมนผลลพธการตดสนใจได

เหมองขอมล (Data Mining) : เทคนคในการทาเหมองขอมล

•• ClassificationClassification•• ClusteringClustering•• AssociationAssociation•• VisualizationVisualization

เทคนคในการทาเหมองขอมล : Classification (1/4)

เปนเทคนคในการจาแนกกลมขอมลดวยคณลกษณะตางเปนเทคนคในการจาแนกกลมขอมลดวยคณลกษณะตาง ๆๆ ทไดมทไดมการกาหนดไวแลวการกาหนดไวแลว

เทคนคประเภทนเหมาะกบการสรางแบบจาลองเพอการพยากรณเทคนคประเภทนเหมาะกบการสรางแบบจาลองเพอการพยากรณคาขอมลคาขอมล (Predictive Modeling) (Predictive Modeling) ในอนาคตในอนาคต จากการทไดจาแนกกลมจากการทไดจาแนกกลมขอมลตวอยางไวแลวขอมลตวอยางไวแลว เรยกวาเรยกวา ““Supervised LearningSupervised Learning”” โดยมโดยม 22 รปแบบรปแบบคอคอ–– Tree InductionTree Induction–– Neural InductionNeural Induction


NONO282811YESYES303055NONO272744NONO212122NONO232333

YESYES222233YESYES252522

......

อายเชาสนทรพยอายเชาสนทรพย

……......

ซอสนทรพยซอสนทรพยอายผเชาอายผเชา•• สมมตว าตองการพยากรณว าสมมตว าตองการพยากรณว าลกคาทปจจบนไดเชาสนทรพยลกคาทปจจบนไดเชาสนทรพยอยางใดอยางหนงไปแลวอยางใดอยางหนงไปแลว จะมจะมโอกาสตดสนใจซอสนทรพยชนดโอกาสตดสนใจซอสนทรพยชนดนนไปเปนของตนเองหรอไมนนไปเปนของตนเองหรอไม ??


•• จากขอมลพบวาจากขอมลพบวา ““ลกคาทมอายเชาลกคาทมอายเชาสนทรพยตงแตสนทรพยตงแต 22 ปขนไปและอายปขนไปและอายของผเชาตงแตของผเชาตงแต 2525 ปขนไปปขนไป มกจะมกจะตกล งซ อ ส นท ร พ ย เ ป น ข อ งตกล งซ อ ส นท ร พ ย เ ป น ข อ งตนเองตนเอง””

อายเชาสนทรพย>= 2 ?

อายเชาสนทรพยอายเชาสนทรพย>= 2 ?>= 2 ?

อายผเชา>= 25 ?อายผเชาอายผเชา>= 25 ?>= 25 ?

เชา

เชา ซอ

NoNo

NoNo

YesYes

YesYes

Tree Induction


Input Hidden Processing Layer

Output

Neural Induction

0.5

0.4

0.6

0.3

0.7

0.4อายผเชาอายผเชา >=>= 25 ?25 ?

““เชาเชา”” หรอหรอ ““ซอซอ””

เทคนคในการทาเหมองขอมล :Clustering

เปนเทคนคทใชในการจาแนกกลมขอมลใหมทมลกษณะคลายกนไวเปนเทคนคทใชในการจาแนกกลมขอมลใหมทมลกษณะคลายกนไวในกลมเดยวกนในกลมเดยวกน โดยทไมมการจดกลมขอมลตวอยางไวลวงหนาโดยทไมมการจดกลมขอมลตวอยางไวลวงหนา เรยกวาเรยกวา ““Unsupervised LearningUnsupervised Learning””

ตวอยางเชนตวอยางเชน บรษทประกนภยพบวาบรษทประกนภยพบวา ลกคาเพศชายเสยชวตจากลกคาเพศชายเสยชวตจากอบตเหตมากทสดอบตเหตมากทสด สวนลกคาเพศหญงเสยชวตจากโรคมะเรงมากทสดสวนลกคาเพศหญงเสยชวตจากโรคมะเรงมากทสด ดงนนบรษทอาจนาขอมลขางตนดงนนบรษทอาจนาขอมลขางตน มาพจารณาเพอจดทากรมธรรมฉบบมาพจารณาเพอจดทากรมธรรมฉบบพเศษสาหรบโรคมะเรงของลกคาเพศหญงไดพเศษสาหรบโรคมะเรงของลกคาเพศหญงได

เทคนคในการทาเหมองขอมล : Association

เปนเทคนคทใชคนพบองคความรหรอสารสนเทศใหมเปนเทคนคทใชคนพบองคความรหรอสารสนเทศใหม ดวยการดวยการเชอมโยงขอมลหรอกลมขอมลทเกดขนในเหตการณเดยวกนเขาเชอมโยงขอมลหรอกลมขอมลทเกดขนในเหตการณเดยวกนเขาดวยกนดวยกน

ตวอยางเชนตวอยางเชน เมอสารวจพบวาเมอสารวจพบวา ลกคาทมอายเชาสนทรพยตงแตลกคาทมอายเชาสนทรพยตงแต 22 ปปขนไปขนไป และอายของผเชาสนทรพยตงแตและอายของผเชาสนทรพยตงแต 2525 ปขนไปปขนไป มโอกาสตดสนใจซอมโอกาสตดสนใจซอสนทรพยเปนของตนเองมากถงสนทรพยเปนของตนเองมากถง 4040 เปอรเซนตเปอรเซนต ในขณะทลกคาทมในขณะทลกคาทมคณลกษณะเดยวกนคณลกษณะเดยวกน 3535 เปอรเซนตเปอรเซนต ตดสนใจเชาสนทรพยตอไปตดสนใจเชาสนทรพยตอไป

จากตวอยางบรษทเราตองมการปรบกลยทธเพอจงใจใหลกคาอกจากตวอยางบรษทเราตองมการปรบกลยทธเพอจงใจใหลกคาอก 3535 เปอรเซนตเปอรเซนต สนใจทจะซอสนทรพยสนใจทจะซอสนทรพย

เทคนคในการทาเหมองขอมล : Visualization

เปนเทคนคทใชเพอการแสดงผลนาเสนอขอมลในรปกราฟกเปนเทคนคทใชเพอการแสดงผลนาเสนอขอมลในรปกราฟก ทจะทจะใหผใชสามารถคนพบองคความรไดจากการแสดงผลใหผใชสามารถคนพบองคความรไดจากการแสดงผล ดงนนจงตองมการดงนนจงตองมการพฒนารปแบบการแสดงผลใหสามารถเหนไดชดเจนพฒนารปแบบการแสดงผลใหสามารถเหนไดชดเจน อาจมสสนอาจมสสน หรอหรอการแสดงผลการแสดงผล 33 มตมต แสดงใหเหนพนทของกลมขอมลทงหมดไดแสดงใหเหนพนทของกลมขอมลทงหมดได นาไปสนาไปสการพจารณาขอมลกลมนนเปนกรณพเศษการพจารณาขอมลกลมนนเปนกรณพเศษ และทาใหเกดองคความรใหมและทาใหเกดองคความรใหมในทสดในทสด เชนเชน

การนาเสนอขอมลชวงเวลาในการใชงานโทรศพทดวยแผนภมการนาเสนอขอมลชวงเวลาในการใชงานโทรศพทดวยแผนภม จะจะแสดงใหเหนปรมาณผใชโทรศพทในแตละชวงเวลาไดอยางชดเจนแสดงใหเหนปรมาณผใชโทรศพทในแตละชวงเวลาไดอยางชดเจน และและสามารถพจารณาโปรโมชนพเศษบางชวงเวลาเพอดงดดใจลกคาสามารถพจารณาโปรโมชนพเศษบางชวงเวลาเพอดงดดใจลกคา

เหมองขอมล (Data Mining) : คณลกษณะของเหมองขอมล

•• การคนหาขอมลโดยอาศยเทคโนโลยการทาเหมองขอมลการคนหาขอมลโดยอาศยเทคโนโลยการทาเหมองขอมล ภายใตฐานขอมลขนาดภายใตฐานขอมลขนาดใหญหรอคลงขอมลใหญหรอคลงขอมล ซงขอมลอาจถกสะสมมานานหลายปซงขอมลอาจถกสะสมมานานหลายป

•• มกจะมสถาปตยกรรมเปนมกจะมสถาปตยกรรมเปน Client/ServerClient/Server•• ผใชงานระบบสารสนเทศไมจาเปนตองมทกษะในการเขยนโปรแกรมผใชงานระบบสารสนเทศไมจาเปนตองมทกษะในการเขยนโปรแกรม เนองจากมเนองจากม

เครองมอชวยคนหาขอมลจากคลงขอมลไดอยางรวดเรวเครองมอชวยคนหาขอมลจากคลงขอมลไดอยางรวดเรว•• ผใชตองกาหนดขอบเขตการคนหาขอมลใหชดเจนเพอความรวดเรวผใชตองกาหนดขอบเขตการคนหาขอมลใหชดเจนเพอความรวดเรว•• อาจมการประมวลผลขอมลแบบขนานอาจมการประมวลผลขอมลแบบขนาน เพอเพมประสทธภาพในการคนหาและเพอเพมประสทธภาพในการคนหาและ

วเคราะหขอมลวเคราะหขอมล•• เครองมอสาหรบทาเหมองขอมลสามารถใชงานรวมกบโปรแกรมเครองมอสาหรบทาเหมองขอมลสามารถใชงานรวมกบโปรแกรม Spreadsheet Spreadsheet

และเครองมอพฒนาตางและเครองมอพฒนาตาง ๆๆ ไดเปนอยางดไดเปนอยางด

เหมองขอมล (Data Mining) : ประโยชนของเหมองขอมล

•• ชวยชแนวทางการตดสนใจและคาดการณผลลพธทจะไดจากการชวยชแนวทางการตดสนใจและคาดการณผลลพธทจะไดจากการตดสนใจตดสนใจ

•• เพมความเรวในการวเคราะหฐานขอมลขนาดใหญเพมความเรวในการวเคราะหฐานขอมลขนาดใหญ•• คนหาสวนประกอบทซอนอยภายในเอกสารคนหาสวนประกอบทซอนอยภายในเอกสาร รวมถงความสมพนธของรวมถงความสมพนธของ

สวนประกอบตางสวนประกอบตาง ๆๆ ดวยดวย•• เชอมโยงหนวยงานตางเชอมโยงหนวยงานตาง ๆๆ ภายในองคกรภายในองคกร•• การจดกลมขอมลการจดกลมขอมล เชนเชน จดกลมลกคาทงหมดของบรษทประกนภยทจดกลมลกคาทงหมดของบรษทประกนภยท

ประสบอบตเหตประสบอบตเหต ลกษณะเดยวกนเพอดาเนนการตางลกษณะเดยวกนเพอดาเนนการตาง ๆๆ ตามนโยบายของตามนโยบายของบรษทบรษท

เหมองขอมล (Data Mining) : ตวอยางการนาเหมองขอมลไปใชงาน (1/4)

•• การตลาดการตลาด–– การทานายผลการตอบสนองกบการเปดตวสนคาใหมการทานายผลการตอบสนองกบการเปดตวสนคาใหม–– การทานายยอดขายเมอมการลดราคาสนคาการทานายยอดขายเมอมการลดราคาสนคา–– การทานายกลมลกคาทนาจะใชสนคาของเราการทานายกลมลกคาทนาจะใชสนคาของเรา

•• การเงนการธนาคารการเงนการธนาคาร–– การคาดการณถงโอกาสในการชาระหนของลกคาวาสงเทาไหรการคาดการณถงโอกาสในการชาระหนของลกคาวาสงเทาไหร??–– คนหาลกคาขาดคณภาพคนหาลกคาขาดคณภาพ เพอหลกเลยงความเสยงในการปลอยกเพอหลกเลยงความเสยงในการปลอยก–– คนหาลกคาชนดคนหาลกคาชนด เพอเสนอการปลอยกเพอเสนอการปลอยก–– ทานายแนวโนมของพฤตกรรมการใชบตรเครดตทานายแนวโนมของพฤตกรรมการใชบตรเครดต

•• สถานโทรทศนหรอวทยสถานโทรทศนหรอวทย–– คนหารายการทดและเหมาะสมตอชวงเวลาทสดคนหารายการทดและเหมาะสมตอชวงเวลาทสด เพอวางผงรายการในแตละเดอนเพอวางผงรายการในแตละเดอน


•• การคาขายการคาขาย–– ทานายผลกาไรเมอลงทนซอสนคามาเพอขายทานายผลกาไรเมอลงทนซอสนคามาเพอขาย–– ใชคนหาจดคมทนใชคนหาจดคมทน

•• โรงงานและการผลตโรงงานและการผลต–– ทานายอายการใชงานเครองจกรทานายอายการใชงานเครองจกร ตลอดจนเวลาทเหมาะสมในการเปดปดเครองจกรตลอดจนเวลาทเหมาะสมในการเปดปดเครองจกร–– คนหาปจจยสาคญทมผลตอสภาวะการควบคมการผลตทดทสดคนหาปจจยสาคญทมผลตอสภาวะการควบคมการผลตทดทสด–– คาดการณคาดการณ วนและเวลาทจาเปนตอการซอมบารงเครองจกรวนและเวลาทจาเปนตอการซอมบารงเครองจกร

•• โรงพยาบาลโรงพยาบาล–– ทานายอาการของโรคไดอยางแมนยาขนทานายอาการของโรคไดอยางแมนยาขน เพอกาหนดวธการรกษาไดอยางเหมาะสมทสดเพอกาหนดวธการรกษาไดอยางเหมาะสมทสด


•• ตลาดหลกทรพยตลาดหลกทรพย–– คนหาปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงราคาหนคนหาปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงราคาหน–– ทานายระดบการแปรผนของหนแตละตวทานายระดบการแปรผนของหนแตละตว หรอภาพโดยรวมของตลาดหรอภาพโดยรวมของตลาด–– ทานายเวลาทเหมาะสมตอการปลอยหนทใหไดผลกาไรมากทสดทานายเวลาทเหมาะสมตอการปลอยหนทใหไดผลกาไรมากทสด–– ทานายอนาคตวาหนตวใดจะสรางผลกาไรไดมากทานายอนาคตวาหนตวใดจะสรางผลกาไรไดมาก และคมคาตอการชอนซอและคมคาตอการชอนซอ

•• ธรกจประกนภยธรกจประกนภย–– คนหาผเอาประกนทมแนวโนมทจะซอประกนเพมคนหาผเอาประกนทมแนวโนมทจะซอประกนเพม–– แบงรปแบบการเรยกเงนชดเชยจากการประกนภยแบงรปแบบการเรยกเงนชดเชยจากการประกนภย เพอจดอนดบความเสยงภยเพอจดอนดบความเสยงภย


•• ฮารดแวรและซอฟตแวรคอมพวเตอรฮารดแวรและซอฟตแวรคอมพวเตอร–– คนหาชวงเวลาทเหมาะสมกบการผลตชพคอมพวเตอรตวใหมคนหาชวงเวลาทเหมาะสมกบการผลตชพคอมพวเตอรตวใหม เพอปอนสตลาดเพอปอนสตลาด–– การทานายอายการใชงานของการทานายอายการใชงานของ Disk Drive Disk Drive หรอหรอ อปกรณตางอปกรณตาง ๆๆ–– การประเมนศกยภาพของซอฟตแวรการประเมนศกยภาพของซอฟตแวร เมอเทยบกบซอฟตแวรของคแขงเมอเทยบกบซอฟตแวรของคแขง

•• กระทรวงกลาโหมกระทรวงกลาโหม–– กาหนดงบประมาณทใชในการเคลอนยายอาวธยทโธปกรณทางทหารกาหนดงบประมาณทใชในการเคลอนยายอาวธยทโธปกรณทางทหาร–– ใชทดสอบศกยภาพของกลยทธทางการทหารใชทดสอบศกยภาพของกลยทธทางการทหาร–– ทานายทรพยากรทใชในสงครามแตละครงทานายทรพยากรทใชในสงครามแตละครง

การแสดงผลขอมลในระบบสนบสนนการตดสนใจ

•• การแสดงผลขอมลแบบกราฟกการแสดงผลขอมลแบบกราฟก•• การแสดงผลขอมลแบบหลายมตการแสดงผลขอมลแบบหลายมต

การแสดงผลขอมลแบบกราฟก (1/2)

17%17%ภาคใตภาคใต22%22%ภาคกลางภาคกลาง26%26%ภาคตะวนออกเฉยงเหนอภาคตะวนออกเฉยงเหนอ35%35%ภาคเหนอภาคเหนอ

ยอดการขายยอดการขายตวแทนตวแทนสรปยอดขายไตรมาสทสรปยอดขายไตรมาสท 11 ((หนวยหนวย:: พนบาทพนบาท))

ฝายขายฝายขาย

สรปยอดขายภมภาคไตรมาสท 1

ภาคเหนอ, 35%

ภาคกลาง, 22%

ภาคใต, 17%

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ, 26%

ภาคเหนอ

ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ภาคกลาง

ภาคใต

282,482282,48242,75042,75068,15068,150102,400102,40059,00059,000รวมรวม79,94779,94711,75011,75018,40018,40030,00030,00017,25017,2502547254776,79676,79612,50012,50020,00020,00026,50026,50015,25015,2502546254666,19566,19510,00010,00016,25016,25023,40023,40014,00014,0002545254559,54459,5448,5008,50013,50013,50022,50022,50012,50012,50025442544

ยอดรวมยอดรวมเบยรเบยรผาออมผาออมขนมปงขนมปงเนยเนยปป

สรปยอดขายไตรมาสทสรปยอดขายไตรมาสท 11 ((หนวยหนวย:: พนบาทพนบาท)) ของแตละปของแตละป

ฝายขายฝายขาย


เปรยบเทยบขอมลการขายสนคาไตรมาสท 1 ตงแตป 2544-2547

-10,000.0020,000.0030,000.0040,000.00

2544 2545 2546 2547

ปพทธศกราช

จานวน

สนคา

เนยขนมปงผาออมเบยร


การแสดงผลขอมลแบบหลายมต (1/4)

54,000,000.0054,000,000.0045,000,000.0045,000,000.00โทรทศนโทรทศนฟลปปนสฟลปปนส

62,400,000.0062,400,000.0052,000,000.0052,000,000.00โทรทศนโทรทศนสงคโปรสงคโปร

81,600,000.0081,600,000.0068,000,000.0068,000,000.00โทรทศนโทรทศนไทยไทย

57,600,000.0057,600,000.0048,000,000.0048,000,000.00วทยวทยมาเลเซยมาเลเซย

27,600,000.0027,600,000.0023,000,000.0023,000,000.00วทยวทยฟลปปนสฟลปปนส

86,400,000.0086,400,000.0072,000,000.0072,000,000.00วทยวทยสงคโปรสงคโปร

42,000,000.0042,000,000.0035,000,000.0035,000,000.00วทยวทยไทยไทย

ประมาณการณยอดขายปหนาประมาณการณยอดขายปหนายอดขายปนยอดขายปนสนคาสนคาประเทศประเทศ


43,200,000.0043,200,000.0036,000,000.0036,000,000.00ตเยนตเยนมาเลเซยมาเลเซย

56,400,000.0056,400,000.0047,000,000.0047,000,000.00ตเยนตเยนฟลปปนสฟลปปนส

61,200,000.0061,200,000.0051,000,000.0051,000,000.00ตเยนตเยนสงคโปรสงคโปร

51,600,000.0051,600,000.0043,000,000.0043,000,000.00ตเยนตเยนไทยไทย

39,600,000.0039,600,000.0033,000,000.0033,000,000.00โทรทศนโทรทศนมาเลเซยมาเลเซย



86,400,000.0086,400,000.0072,000,000.0072,000,000.00วทยวทย663,600,000.00663,600,000.00553553,,000,000.00000,000.00รวมรวม

62,400,000.0062,400,000.0052,000,000.0052,000,000.00โทรทศนโทรทศน61,200,000.0061,200,000.0051,000,000.0051,000,000.00ตเยนตเยนสงคโปรสงคโปร57,600,000.0057,600,000.0048,000,000.0048,000,000.00วทยวทย39,600,000.0039,600,000.0033,000,000.0033,000,000.00โทรทศนโทรทศน43,200,000.0043,200,000.0036,000,000.0036,000,000.00ตเยนตเยนมาเลเซยมาเลเซย27,600,000.0027,600,000.0023,000,000.0023,000,000.00วทยวทย54,000,000.0054,000,000.0045,000,000.0045,000,000.00โทรทศนโทรทศน56,400,000.0056,400,000.0047,000,000.0047,000,000.00ตเยนตเยนฟลปปนสฟลปปนส42,000,000.0042,000,000.0035,000,000.0035,000,000.00วทยวทย81,600,000.0081,600,000.0068,000,000.0068,000,000.00โทรทศนโทรทศน51,600,000.0051,600,000.0043,000,000.0043,000,000.00ตเยนตเยนไทยไทย



138,000,000.00138,000,000.0027,600,000.0027,600,000.0054,000,000.0054,000,000.0056,400,000.0056,400,000.00ประมาณการณยอดขายปหนาประมาณการณยอดขายปหนา

115,000,000.00115,000,000.0023,000,000.0023,000,000.0045,000,000.0045,000,000.0047,000,000.0047,000,000.00ยอดขายปนยอดขายปน

ฟลปปนสฟลปปนส


146,000,000.00146,000,000.0035,000,000.0035,000,000.0068,000,000.0068,000,000.0043,000,000.0043,000,000.00ยอดขายปนยอดขายปนไทยไทย

ผลรวมทงหมดผลรวมทงหมดวทยวทยโทรทศนโทรทศนตเยนตเยนขอมลขอมลประเทศประเทศสนคาสนคา




สงคโปรสงคโปร



มาเลเซยมาเลเซย




รวมรวม 663,000,000.00663,000,000.00213213,,600,000.00600,000.00237237,,600,000.00600,000.00212212,,400,000.00400,000.00ประมาณการณยอดขายปหนาประมาณการณยอดขายปหนา



237,600,000.00237,600,000.0062,400,000.0062,400,000.0039,600,000.0039,600,000.0054,000,000.0054,000,000.0081,600,000.0081,600,000.00ประมาณการณยอดขายปหนาประมาณการณยอดขายปหนา

198,000,000.00198,000,000.0052,000,000.0052,000,000.0033,000,000.0033,000,000.0045,000,000.0045,000,000.0068,000,000.0068,000,000.00ยอดขายปนยอดขายปนโทรทศนโทรทศน


177,000,000.00177,000,000.0051,000,000.0051,000,000.0036,000,000.0036,000,000.0047,000,000.0047,000,000.0043,000,000.0043,000,000.00ยอดขายปนยอดขายปนตเยนตเยน

ผลรวมทงหมดผลรวมทงหมดสงคโปรสงคโปรมาเลเซยมาเลเซยฟลปปนสฟลปปนสไทยไทยขอมลขอมลสนคาสนคา

ประเทศประเทศ


663,600,000.00663,600,000.00210,000,000.00210,000,000.00140,400,000.00140,400,000.00138,000,000.00138,000,000.00175,200,000.00175,200,000.00ประมาณการณยอดขายปหนาประมาณการณยอดขายปหนาผลรวมผลรวม

553,000,000.00553,000,000.00175,000,000.00175,000,000.00117,000,000.00117,000,000.00115,000,000.00115,000,000.00146,000,000.00146,000,000.00ยอดขายปนยอดขายปนผลรวมผลรวม


178,000,000.00178,000,000.0072,000,000.0072,000,000.0048,000,000.0048,000,000.0023,000,000.0023,000,000.0035,000,000.0035,000,000.00ยอดขายปนยอดขายปนวทยวทย

ผลรวมทงหมดผลรวมทงหมดสงคโปรสงคโปรมาเลเซยมาเลเซยฟลปปนสฟลปปนสไทยไทยขอมลขอมลสนคาสนคา

ประเทศประเทศ

Chapter 4Chapter 4

Knowledge Management

เนอหา• องคความร (Knowledge)• ชนดขององคความร (Types of Knowledge)• การจดการองคความร (Knowledge Management)• ระบบจดการองคความร (Knowledge Management System)• วงจรการจดการองคความร (Knowledge Management Cycle)• หวหนาสวนจดการองคความร (Chief Knowledge Officer)• การพฒนาระบบจดการองคความร (Knowledge Management Development)• แนวทางปฏบต เทคโนโลย และเครองมอทใชในการพฒนาระบบจดการองคความร• ความสาเรจของระบบจดการองคความร• องคกรแหงการเรยนร (Learning Organization)

องคความร (Knowledge) (1/2)• ขอมล (Data) คอ การรวบรวมขอเทจจรงตาง ๆ เขาไวดวยกน โดยไมมการประมวลผลแตอยางใด เชน ขอมลเวลาทางานของพนกงาน

• สารสนเทศ (Information) คอ การรวบรวมขอมลมาจดเกบ ประมวลผล และจดการใหมความถกตอง ทนสมย และสามารถนาไปใชประโยชนไดทนท เชน สารสนเทศของจานวนวนทพนกงานแตละคนมาทางานในแตละเดอน

• องคความร (Knowledge) คอ สารสนเทศทสามารถนาไปใชในการแกปญหา หรอตดสนใจในการดาเนนธรกจใหประสบความสาเรจได ดงนน องคความรจาเปนตองอาศยประสบการณ ในการเรยนรทจะนาสารสนเทศมาใชในการแกปญหา ซงขนกบการฝกฝน และมมมองในการเลอกสารสนเทศไปใช

องคความร (2/2)

DataData

InformationInformationProcessProcess

สารสนเทศทเกยวของและนาไปใชประโยชนได

สารสนเทศทเกยวของและนาไปใชประโยชนได

KnowledgeKnowledge

ชนดขององคความร(Type of Knowledge)

• จาแนกตามลกษณะทประกอบขนเปนระบบจดการองคความร• จาแนกตามความไดเปรยบในการแขงขนทางธรกจ• จาแนกตามประโยชนในการใชงานขององคความร• จาแนกตามลกษณะขององคความร

จาแนกตามลกษณะทประกอบขนเปนระบบจดการองคความร

• Descriptive Knowledge คอ สารสนเทศจาก อดต ปจจบน และอนาคต หรอสมมตฐานตาง ๆ ทเกยวของกนเพอใชตดสนใจวาตองเรยนรอะไรบาง (Knowing What)

• Procedural Knowledge คอ องคความรเกยวกบขนตอนในการนาองคความร ไปแกไขปญหา เพอใหสามารถทางานไดบรรลวตถประสงค (Knowing How)

• Reasoning Knowledge คอ องคความรทใชวดผลวาการนาสารสนเทศตาง ๆ ไปใชในการแกปญหานนถกตองหรอไม เพราะเหตใด (Knowing Why)

• Presentation Knowledge คอ องคความรเพอใชในการสอสาร และนาเสนอ

จาแนกตามลกษณะทประกอบขนเปนระบบจดการองคความร

• Linguistic Knowledge คอ องคความรทใชในการแปรความหมายขององคความร

• Assimilative Knowledge คอ องคความรทใชในการบารงรกษาฐานองคความร

จาแนกตามความไดเปรยบในการแขงขนทางธรกจ

• Base Knowledge คอ องคความรทมความสาคญมากสาหรบองคกร ใชในการวางแผนระยะสนเพอการแขงขนทางธรกจ

• Trivial Knowledge คอ องคความรทมความสาคญไมมาก ไมมผลกระทบตอองคกร

จาแนกตามประโยชนในการใชงานขององคความร• องคความรเกยวกบวธการปฏบต (Knowledge of Methods) เชน องคความรเกยวกบ

การสรางถนน• องคความรเกยวกบอปกรณและเครองมอ (Knowledge of Equipment and Tools)

เชน องคความรเกยวกบการใชเครองมอขดเจาะนามน• องคความรเชงสถต (Static Knowledge) คอ องคความรทไมมการเปลยนแปลง ไดแก

ทฤษฎและกฎตาง ๆ เชน กฎแรงโนมถวงของโลก• องคความรเชงกล (Dynamic Knowledge) คอ องคความรทมการเปลยนแปลงหรอ

พฒนาอยตลอดเวลา เชน องคความรเกยวกบความตองการของลกคา• องคความรเชงประกาศ (Declarative Knowledge) คอองคความรจากการประกาศ

หรอกาหนดขน เชน องคความรเกยวกบกฎจราจร• องคความรเชงระเบยบวธ (Procedural Knowledge) คอ องคความรทเกยวกบขนตอน

ตาง ๆ เชน องคความรเกยวกบกระบวนการประมวลผลโปรแกรม• องคความรฮวรสตค (Heuristic Knowledge) คอ องคความรเพอแกปญหาทมความ

ซบซอนมาก เกดจากการลองผดลองถก (Trial and Error) ของผแกปญหา

จาแนกตามลกษณะขององคความร• องคความรทไมมโครงสราง (Tacit Knowledge) เปนองคความรทเกดจาก

การสงสมประสบการณ ความรสก มมมอง ไหวพรบ ความเชยวชาญ ทกษะ และความเขาใจของแตละบคคล เปนองคความรทไมมรปแบบแนนอน ไมมความชดเจน ยากตอการเขยนอธบาย เชน อธบายการขบรถยนตเปนตน

• องคความรทมโครงสราง (Explicit Knowledge) เปนองคความรทสามารถเขยนอธบายออกมาไดชดเจน มกอยในรปนโยบาย หรอ รายงาน

การจดการองคความร(Knowledge Management)

องคความร เปนสนทรพยทมคาอยางหนง ทองคกรในปจจบนตองการครอบครองไวใหไดมากทสด โดยเฉพาะองคความรทเกยวกบการบรหารจดการ และองคความรดานปฏบตงานทงหมดทางดานธรกจ ในหวขอนจะกลาวถง ความหมาย และความสาคญของการจดการองคความร

ความหมายของการจดการองคความร

• การจดการองคความรและทรพยสนทางปญญาขององคกร เพอจะไดนาองคความรนนไปพฒนาความสามารถในการดาเนนกจกรรมใดๆ ทางธรกจไดอยางชาญฉลาด มประสทธภาพและคณคามากขน

• กระบวนการทจะชวยใหมการถายทอดองคความรจากบคคลหนงไปยงอกบคคลหนง เพอใหบคคลอน สามารถใชประโยชนองคความรนนได

• กระบวนการทชวยใหองคกรสามารถคนพบ จดการ เผยแพร และถายโอนสารสนเทศและความเชยวชาญทสาคญ อนจะกอใหเกดประโยชนในการแกไขปญหา การเรยนร การวางแผนกลยทธและการตดสนใจได

ความสาคญของการจดการองคความรถาการเรยนรขององคกรเปนไปอยางสมาเสมอและถกตอง มความหมาย

โดยนยวาองคกรนนมองคความร และประสบการณเพมมากขน สามารถเรยกไดวา “องคความรเปนสนทรพย (Knowledge Assets) ชนดหนง”

โดยทวไปทรพยสนยอมมวนใชหมดหรอเสอมคาไปในทสด แตสนทรพยทเปนความร เมอยงใชงานยงมคามากขน จากประสบการณทสงสมลงไป

ดงนนองคกรตาง ๆ ควรหนมาใหความสาคญของการจดการองคความรใหมากยงขน ดวยการลงทน ระบบจดการองคความร ทจะชวยใหสามารถจดการกบองคความรทมอยไดเปนอยางด อยางไรกตามการลงทนทกโครงการยอมหวงผลตอบแทนทคมคาทจะไดรบ กอนการลงทนองคกรจงควรมการศกษาถงระบบการจดการดงกลาวอยางถถวน อกทงควรกระตนใหบคลากรในองคกรเหนความสาคญในสวนนดวย อนจะทาใหไดรบความรวมมอในการแบงปนองคความรซงกนและกนเปนอยางด

ระบบจดการองคความร (Knowledge Management System) (1/3)

Explicit KnowledgeExplicit Knowledge

การบรหารงานและความการบรหารงานและความสามารถทแทจรงขององคกรสามารถทแทจรงขององคกร

TacticTacticKnowledgeKnowledge

กระบวนการแปลงองคความรทไมมโครงสรางกระบวนการแปลงองคความรทไมมโครงสรางใหเปนองคความรทมโครงสรางอาจสรางใหเปนองคความรทมโครงสรางอาจสราง

ความชาน

าญ

ความชาน

าญ ประสบก

ารณ

ประสบก

ารณ ควา

มคดความคด

วฒนธรรม

ขององค

กร

วฒนธรรม

ขององค

กร ฯลฯฯลฯ

นโยบายนโยบาย การตดสนใจ

การตดสนใจ กลยทธกลยทธ

แผนงานแผนงาน สารสนเทศ

สารสนเทศ ฯลฯฯลฯ

กระบวนการแปลงองคความรทมโครงสรางใหเปนกระบวนการแปลงองคความรทมโครงสรางใหเปนองคความรทไมมโครงสรางอาจสรางองคความรใหมไดองคความรทไมมโครงสรางอาจสรางองคความรใหมได

รปแสดงความสมพนธของการบรหารงานรปแสดงความสมพนธของการบรหารงาน กบกบ Tactic Tactic และและ Explicit KnowledgeExplicit Knowledge


กระบวนการในการรวบรวม จาแนก เลอก และทาการเผยแพรขอมลทมความสาคญ และเกยวของกบความเชยวชาญ ซงเปนสวนหนงของความทรงจาขององคกร (Organization Memory) ในรปแบบทไมมโครงสราง (Tacit Knowledge) มาแปลงเปนรปแบบทมโครงสราง (Explicit Knowledge)

ซงจะชวยในการแกปญหา การวงกลยทธ และการตดสนใจอยางมประสทธภาพ โดยมการทางานแบบ Dynamic Learning ซงจะทาการจาแนกองคความรแลวสรางใหอยในรปทเปนมาตรฐานเพอสงตอไปยงผใช

แนวคดในการสรางระบบจดการองคความร• มการแบงปนความรและการฝกฝนทดเยยม• ใหพนกงานซมซบความรบผดชอบในการแบงปนองคความร• เนนองคความรทเกยวของกบองคกร• ผลกดนใหมการสรางสรรคองคความรใหม• ระบบตองสามารถตดตอกบผเชยวชาญได• ทาการสรางและคนหาฐานขอมลลกคา• ทาความเขาใจและทาการวดคาขององคความรทได• ใหความสาคญกบสนทรพยทางปญญา


• ววฒนาการ• เปาหมายและวตถประสงค• แนวคดพนฐาน• คลงองคความร (Knowledge Repository)• หนาทของระบบจดการองคความร

ววฒนาการ

• ยคแรก : ปากตอปาก• ยคท 2 : มการประดษฐตวอกษร ตารา หนงสอ • ยคท 3 : ยคอตสาหกรรม มการใชงานระบบอตโนมต• ยคท 4 : ยคการสอสาร โทรคมนาคม และเครอขาย

เปาหมายและวตถประสงค (1/2)

• เปาหมายของระบบจดการองคความรคอ การปรบปรงความสามารถในการจดการองคกรใหมประสทธภาพ โดยมวตถประสงคทเปนแนวทางในการปฏบต ดงน– สรางคลงเกบองคความร– ปรบปรงการเขาถงองคความร– ทาใหสามารถใชงานองคความรไดกวางขวางยงขน– จดการกบองคความรเสมอนเปนทรพยประเภทหนง

เปาหมายและวตถประสงค (2/2)

• หวใจสาคญอยางหนงของระบบจดการองคความร คอ การนาสนทรพยทเรยกวาองคความรมาเปลยนใหเปนผลตอบแทนทสามารจบตองไดขององคกร โดยจะมการเตรยมการดงน– เปลยนรปแบบขององคความรเพอเพมผลของขนตอนปฏบตงานทางธรกจใหดขน

– วางกลยทธดานองคความรเพอเรงการพฒนาและการสรางสรรในองคกร– สรางวฒนธรรมการเรยนรใหเกดขนทงองคกร– ใชองคความรเพอประโยชนในการแขงขนกบองคกรอน ๆ

ระบบจดการองคความรเปนกระบวนการทถกออกแบบมาเพอ

• สามารถสรางองคความรไดโดยผานการเรยนร• ใหองคความรตองเปนสงทจบตองและสามารถอธบายได• สามารถทาการแบงปนและสอสารแลกเปลยนองคความรเกยวกบผอน

ได• สามารถเขาถงองคความรได• สามารถนาเอาองคความรไปใช และนาองคความรเกากลบมาใชได• สามารถรบองคความรใหมได

แนวคดพนฐาน

• แนวคดของระบบจดการองคความรมาจากการเรยนรขององคกร (Organization Learning) และความทรงจาขององคกร (Organization Memory) โดยสมาชกในองคกรตองทางานรวมกน แลกเปลยนความคดเหน ถายทอดความรใหแกกน ทาใหเกดการเรยนร สงผลใหความรเปลยนรปแบบและสงตอไปยงบคคลอนๆ ตอไป

คลงองคความร (Knowledge Repository)

• องคความรจากภายนอกองคกร เชน องคความรเพอการแขงขนทางธรกจ ซงจาเปนตองมการอธบายและแปลความหมายทชดเจน

• องคความรแบบเปนทางการภายในองคกร เชน การทารายงานการวจย การนาเสนอ วตถดบทางการตลาด ซงสวนใหญเปนองคความรแบบมโครงสราง (Explicit Knowledge) และมบางสวนทไมมโครงสราง (Tacit Knowledge)

• องคความรแบบไมเปนทางการภายในองคกร เชน ฐานขอมลการอภปราย ขอมลการบรการลกคา และขอมลทเกบสารสนเทศทมการสอบถามกนซงกนและกนของบคลากร เนองจากความรนนไดใสความรสกนกคดลงไปดวย ทาใหผฟงตองตความเอง

หนาทของระบบจดการองคความร

โครงสรางระบบสารสนเทศขององคกร

ระบบจดการองคความรระบบจดการองคความร วฒนธรรมขององคกร

การรวบรวมประสบการณ การเรยนร มมมอง แนวคด ทงภายใน

และภายนอกองคกร

รปแสดงการผสมผสานการทางานขององคประกอบขององคกรผานระบบจดการองรปแสดงการผสมผสานการทางานขององคประกอบขององคกรผานระบบจดการองคความรคความร

หนาทของระบบจดการองคความร• Externalization คอ หนาทในการจดรปแบบขององคความรภายนอกองคกร และมการจดการ

ใหสามารถคนหาองคความรทคลายคลงกนได

• Internalization คอ หนาทในการจาแนกองคความรทมโครงสราง (Explicit Knowledge) ซงตรงกบความตองการของผใช แลวทาการจบค ปญหา สถานการณ หรอจดทนาสนใจ เขากบองคความรทผานการ Externalization มาแลว

• Intermediation คอ ทาหนาทเปนสอกลางในการจดหาแหลงองคความรทดทสด ใหกบผคนหาองคความร โดยอาศยประสบการณและความสนใจของบคคล หรอกลมบคคล โดยเกยวของกบ Groupware, Intranets และ Workflow

• Cognition คอ หนาทในการประยกตการแลกเปลยนองคความรโดยผานกระบวนการ 3 อยางขางตนโดยอตโนมต ซงเปนหนาททกระทาไดยาก เนองจากกระบวนการรบรทจะจาแนกวาองคความรทตองการอยทใด และมการใชงานอยางไร ซงยงมเทคโนโลยทใชในการสนบสนนการทางานดงกลาวนอยมาก

วงจรการจดการองคความร (Knowledge Management Cycle) (1/3)

เผยแพรองคความรเผยแพรองคความร66

สรางองคความรสรางองคความร11

กาหนดรปแบบองคความรกาหนดรปแบบองคความร

22

ปรบปรงองคความรปรบปรงองคความร 33

จดเกบองคความรจดเกบองคความร 44

จดการองคความรจดการองคความร

55

รปแสดงวงจรการจดการองคความรรปแสดงวงจรการจดการองคความร (Knowledge Management Cycle)(Knowledge Management Cycle)

วงจรการจดการองคความร (Knowledge Management Cycle) (2/3)

• การสรางองคความร (Create Knowledge) เปนขนตอนคลายกบการสงสมประสบการณ

• กาหนดรปแบบองคความร (Capture Knowledge) เปนขนตอนในการจาแนกองคความรใหมๆ ตามประโยชนขององคความร และนาเสนอในรปแบบทเหมาะสม

• การปรบปรงองคความร (Refine Knowledge) เปนขนตอนการปรบปรงองคความร ใหมโครงสราง และความหมายชดเจนขน (Explicit Knowledge) สามารถนาไปใชงานได

วงจรการจดการองคความร (Knowledge Management Cycle) (2/3)• การจดเกบองคความร (Store Knowledge) เปนขนตอนการจดเกบองคความรไว

ในคลงองคความร เพอการนาไปใชงานของบคลากรในองคกรตอไป

• การจดการองคความร (Manage Knowledge) เปน ขนตอนในการทบทวน ตรวจสอบความสมพนธและความถกตองขององคความร และจดเกบองคความรทเปนปจจบน

• การเผยแพรองคความร (Disseminate Knowledge) เปนขนตอนการเผยแพรองคความรไปยงผใชในองคกร ในทกท และทกเวลาทผใชตองการ

หวหนาสวนจดการองคความร (Chief Knowledge Officer: CKO)การใชองคความรทาใหเกดความพยายามสรางวฒนธรรม (Culture) ในการ

เปลยนแปลงนสยการทางานในองคกร โดยอาศยการสนบสนนและมสวนรวมของผบรหารระดบสง

การพฒนาระบบการจดการองคความร (Knowledge Management Development) ในหลายองคกรจะมการแตงตงเจาหนาทจดการองคความร (Knowledge Officer) และมหวหนาทมคอ “หวหนาสวนจดการองคความร”(Chief Knowledge Officer: CKO) ซงเปนผทมหนาทเพมสนทรพยทเรยกวาองคความรขององคกร ออกแบบและสรางกลยทธในการจดการองคความร รวมถงการแลกเปลยนองคความรทงภายในและนอกองคกรอยางมประสทธภาพ และสงเสรมการใชงานองคความรในองคกรอยางเตมท

การพฒนาระบบจดการองคความร (Knowledge Management Development) (1/2)สงแรกในการการวางกลยทธขององคความร คอ ตองทาเพอ

พฒนามมมองเกยวกบการแขงขน ทงในปจจบนและอนาคต

โดยมการนากลยทธการวเคราะหจดแขงและจดออนขององคกร (SWOT=Strengths, Weakness, Opportunities and Threats Analysis) มาใชในการวเคราะหความสมพนธระหวางองคความรและการสนบสนนกลยทธทางธรกจ ทาใหเหนความสาคญของกลยทธดานการจดการองคความร และทาการจาแนกองคความรทสาคญขององคกร

การพฒนาระบบจดการองคความร (Knowledge Management Development) (2/2)

• ขนตอนการพฒนาระบบจดการองคความร แบงออกเปน 7 ขนตอน– คนหาปญหา– เตรยมการเปลยนแปลง– จดตงทมงาน– กาหนดองคความร– สรางกลไกการตอบสนอง– กาหนดกรอบแนวคด : คลงองคความร กระบวนการจดหาและจดเกบองคความร การสบคน และ จดการเนอหาขององคความร

– ผสมผสานระบบสารสนเทศทมอยแลวในองคกร

แนวทางปฏบต เทคโนโลย และเครองมอทใชในการพฒนาระบบจดการฐานขอมล

การผสมผสานการทางานระหวางเครองมอและเทคโนโลย เพอทจะทาใหการจดการองคความรนนมประสทธภาพมากทสด ทงน ขนอยกบชนดขององคความรทองคกรตองการ การเขาถง และการแบงปน

ลกษณะการทางานอยางหนงทจะชวยใหโครงการพฒนาระบบการจดการองคความรประสบความสาเรจได คอ การใชคาทงายตอการอานและทาความเขาใจ

สวนประกอบในการพฒนาโครงสรางพนฐานของระบบจดการองคความร

• เครอขายการสอสาร • เครองมอสนบสนนการทางานรวมกนใน

องคกร เชน Lotus Notes, Group Systems

• การประชมผานกลองวดโอ• E-Mail• ระบบจดการเอกสารอเลกทรอนกส• A.I. Tools• การสบคนสารสนเทศ• ระบบปฏบตการ

• เครองเมอในการจดทาคลงขอมลและเหมองขอมล

• เครองมอวเคราะหการสรางองคความร• เครองมอจดการเนอหาบนเวบ• ฐานขอมล• ตวแทนปญญา (Intelligent Agent)• ซอฟตแวรในการพฒนาองคความร

ความสาเรจของการพฒนาระบบจดการองคความร

• ปจจยสความสาเรจ• เหตผลในการวดความสาเรจ• สาเหตของความลมเหลว

ปจจยสความสาเรจ• โครงการพนฐานภายในองคกร

– การทางาน– สารสนเทศ

• มาตรฐาน• ตวบงชใหเหนถงความสาเรจ

คอ การเพมขนของการใชงาน และจานวนขององคความรทเพมขน และสามา รถท า ง าน ได โ ด ย ไมจาเปนตองอาศยความสามารถของบคลากร ภายนอกองคกร

• การเปนองคกรแหงการเรยนรคอ การสร างความคน เคย

ใหกบพนกงานในวฒนธรรมองคความร ตามวตถประสงคขององคความร และการใชภาษาทงายตอการเขาใจ

เหตผลในการวดความสาเรจ

• เพอเปนพนฐานในการประเมนคาสนทรพยใด ๆ ขององคกร ทงดานราคา และผลกาไรทจะไดรบ

• เพอใหมการดาเนนงาน หรอ การตดสนใจทถกตอง และเนนการบรหารใหตรงจดกบปญหา

• เพอการตดสนใจเกยวกบการลงทนในระบบจดการองคความร

สาเหตของความลมเหลว• การไมใหความสาคญกบองคความร• การใหความสาคญกบการจดเกบองคความรมากกวาถายทอดองคความร• การใหความสาคญกบองคความรทมโครงสรางเทานน• ความลมเหลวในการใหความสาคญกบการแบงปนองคความรในองคกรมาก

เกนไป• ความลมเหลวจากการจดการองคความรทไมมโครงสราง• การใหความสนใจอดตและปจจบนมากกวาอนาคต• การใชเทคโนโลยแทนทการตดตอโดยมนษย ทาใหไมเกดการวเคราะหและขาดใน

เรองความนกคด• ใหความสาคญในการพยายามประเมนองคความรโดยตรงแทนทจะประเมน

ผลลพธ

องคกรแหงการเรยนร (Learning Organization)

• ความหมาย• การเรยนร (Learning)• การเรยนรขององคกร (Organization Learning)• ความทรงจาขององคกร (Organizational Memory)• วฒนธรรมขององคกร (Organizational Culture)

องคกรแหงการเรยนร : ความหมายความสามารถขององคกรในการเรยนรประสบการณจากอดต เพอ

นามาใช ในการปรบปรงความสามารถในการดา เนนการให มประสทธภาพมากขน ประกอบดวย 3 พนฐาน คอ

– การใหความหมาย (Meaning) คอ การพจารณาวาองคกรแหงการเรยนรนนจะมงเนนการเรยนรเรองใด

– การจดการ (Management) คอ การพจารณาวาจะตองทาอยางไรใหองคกรสามารถดาเนนงานไปไดดวยด

– การวดผล (Measurement) คอ การประเมนอตรา หรอวดระดบการเรยนร

องคกรแหงการเรยนร : ขอด• สามารถแกปญหาไดอยางมระบบ• มการทดลองสรางสรรคสงใหม ๆ• มการเรยนรจากประสบการณทผานมา• มการเรยนรจากการกระทาทดทสดของบคคลอน• มการสงผานองคความรไปยงสวนตาง ๆ ขององคกรไดอยางรวดเรวและม

ประสทธภาพ

องคกรแหงการเรยนร จะเกยวของกบ “การเรยนรขององคกร” และ “ความทรงจาขององคกร”

องคกรแหงการเรยนร : การเรยนร

• Passive Learning : การฝกอบรม สมมนา หรอ การอาน เปนตน• Active Learning : การสอน การทดสอบ และวเคราะหคแขงขนในตลาด

• Interactive Learning : เปนการเรยนรแบบตวตอตว มถายทอดองคความรแบบไมมโครงสราง (Tacit Knowledge) ถอวาเปนสงทจาเปนสาหรบถายทอดองคความรระหวางองคกร

องคกรแหงการเรยนร : การเรยนรขององคกร

การพฒนาองคความรใหมและทาความเขาใจเพอทจะดงเอาจดเดนออกมาใชงาน โดยทระบบจะประสบความสาเรจไดนน เกดจากการทสมาชกในองคกร มการแบงปน รวมมอในการรบรและจดจาอยางเปนระบบ และการจดการทมประสทธภาพ ประกอบดวย

– การคนหาองคความร (Knowledge Acquisition)– การแบงปนองคความร (Knowledge Sharing)– การนาองคความรไปใชประโยชน (Knowledge Utilization)

องคกรแหงการเรยนร : ความทรงจาขององคกร

การบนทก การแสดงคา และแบงปนการเรยนรขององคกร ซงสามารถแบงออกเปน 6 สวน คอ

– Individual Bin : แฟมและรายงานสวนบคคล– Information Bin : ระบบสารสนเทศเพอการจดการ (MIS)– Culture Bin : การเผยแพรสารสนเทศในรป Tacit & Explicit– Transformation Bin : การจดเกบกระบวนการทางธรกจทเกดขนบอยครง– Structural Bin : การจดเกบสารสนเทศเกยวกบโครงสรางองคกรทงเปนทางการและไมเปนทางการ

– Ecology Bin : ความทรงจาเกยวกบโครงสรางทางกายภาพขององคกร

องคกรแหงการเรยนร : วฒนธรรมขององคกร

การแบงปนองคความรของบคลากรในองคกรเพอใหทราบถงธรรมเนยมในการปฏบตงาน ซงจะชวยใหองคกรมการเรยนรและจาทดขน ซงตลอดเวลาทองคกรเปดดาเนนการ บคลากรจะมการเรยนรซงกนและกนวาสงใดทจะตองทาและสงใดไมตองทา ทาใหกลายเปนวฒนธรรมหรอวธปฏบตสาหรบบคลากรใหมนนเอง

ดงนน การเรยนรและความทรงจาขององคกร จะขนอยกบวธปฏบตทมอยแลวขององคกร เพอใหเกดความคนเคยในการเรยนรมากทสด

User Interface Management

Chapter 5

เนอหา• ความหมายของสอประสานกบผใช• องคประกอบของสอประสานกบผใช• ระบบจดการสอประสานกบผใช (User Interface Management System:

UIMS)• การออกแบบสอประสานกบผใช (User Interface Design)• รปแบบของสอประสานกบผใช (User Interface Mode)• การออกแบบการจดวางและการแสดงผล (Layout and Display Design)• รปแบบอน ๆ ของสอประสานกบผใช• ระบบสารสนเทศภมภาค (Geographic Information System: GIS)

ความหมายของสอประสานกบผใช

สอกลางในการตดตอและโตตอบระหวางผใชกบระบบคอมพวเตอร ทงทางฮารดแวร และซอฟตแวร

Command LineGraphic

User Interface(GUI)

NaturalLanguage

User Interface

รปแสดงสวนประกอบของสอกลางในการตดตอและโตตอบระหวางผใชกบรปแสดงสวนประกอบของสอกลางในการตดตอและโตตอบระหวางผใชกบคอมพวเตอรคอมพวเตอร

องคประกอบของสอประสานกบผใช

Knowledge

Action Language

Task

System

App

licat

ion

Proc

essPresentation

LanguageGenerate the display

Interpret the user input

Interpret the display

Process the content

Plan and take action

องคประกอบของสอประสานกบผใช : User

• องคความร (Knowledge)• ภาษาการกระทา (Action Language)• ปฏกรยาโตตอบของผใช (User ‘s Reaction)

องคประกอบของสอประสานกบผใช :Computer

• บทโตตอบ (Dialog)• การประมวลผลของคอมพวเตอร (Computer

Processing)• ภาษาการนาเสนอ (Presentation Language)

ระบบจดการสอประสานกบผใช (User Interface Management System: UIMS)

ซอฟตแวรททาหนาทเปนตวกลางในการจดการสอประสานทจะนาเสนอผลลพธทไดจากการประมวลผลของระบบสนบสนนการตดสนใจไปยงผใชในรปแบบตาง ๆทเหมาะสม โดยจะตดตอกบระบบจดการฐานขอมล ระบบจดการฐานแบบจาลอง และระบบจดการฐานองคความร เพอนาขอมลทประมวลผลไดตามคาสงของผใชมาแสดงผล

การออกแบบสอประสานกบผใช (User Interface Design)

• การใชงานจรงของผใช• เวลาในการเรยนรระบบ• ความสามารถในการใชรวมกบระบบ

อนๆ• ขอผดพลาดทอาจเกดขน• ความสามารถของเครองคอมพวเตอร• ระดบความตองการของผใช• มาตรฐานการใชคาสง

• ความงายในการใชงานระบบ• การรบ และสงออกขอมลจากระบบ• ออกแบบไอคอน และสญลกษณตาง

ๆทเหมาะสม• การออกแบบหนาจอทสวยงาม นาใช• ลาดบขนตอนการทางานไมซบซอน

สงทเราจาเปนตองคานงถงการออกแบบคอสงทเราจาเปนตองคานงถงการออกแบบคอ

รปแบบของสอประสานกบผใช (User Interface Mode)

• การโตตอบดวยคาสง (Command Language Interaction)

• การโตตอบดวยเมนคาสง (Menu Interaction)• การโตตอบดวยแบบฟอรม (Form Interaction)• การโตตอบดวยการทางานเชงวตถ (Object-Based

Interaction)• การโตตอบดวยภาษามนษย (Natural Language

Interaction)

การโตตอบดวยคาสง (Command Language Interaction)

• การโตตอบกบระบบโดยทผใชตองพมพคาสงลงในชองปอนคาสง เพอกระตนใหระบบทางาน เชน ระบบปฏบตการ DOS, UNIX เปนตน

การโตตอบดวยเมนคาสง (Menu Interaction)

11 22

Pull-Down Menu Pop-Up Menu

การโตตอบดวยแบบฟอรม (Form Interaction)

• ผใชระบบจะตองปอนขอมลลงในชองวางทอยในแบบฟอรมทแสดงทางหนาจอคอมพวเตอร ซงมลกษณะคลายกบการกรอกแบบฟอรมลงกระดาษ

การโตตอบดวยการทางานเชงวตถ (Object-Based Interaction)

• เปนการโตตอบกบระบบทใชสญลกษณ ใชรปภาพแทนคาสงทางาน หรอเรยกวา “ไอคอน (Icon)”

การโตตอบดวยภาษามนษย (Natural Language Interaction)

Check E-mail

You got 10 E-mail

Read First E-mail

E-mail From …Subject …Detail …

การออกแบบการจดวางและการแสดงผล (Layout and Display Design)

• การจดจอภาพคอมพวเตอร• การเชอมโยงการปอนขอมลแตละราย• โครงสรางของการปอนขอมล (Structure Data Entry)• การตอบสนองของระบบ (Providing Feedback)• การแสดงสวนชวยเหลอ (Help)• การแสดงผลแบบมสและขาวดา

การจดจอภาพคอมพวเตอรTitle ZoneTitle Zone

Menu ZoneMenu Zone

Tools ZoneTools Zone

Body ZoneBody Zone

Message/Status Message/Status ZoneZone

การเชอมโยงการปอนขอมลแตละราย

• เราตองกาหนดลาดบในการปอนขอมลใหสอดคลอง

• ไมควรกาหนดลาดบสลบไปมาโดยไมมนยสาคญ

โครงสรางของการปอนขอมล (Structure Data Entry)

• การปอนขอมล (Entry)• การกาหนดคาเรมตน (Default)• หนวยของขอมล (Unit)• คาอธบายตางๆ (Caption)• รปแบบ (Format)• การจดวาง (Justify)• สวนชวยเหลอ (Help)


• การปอนขอมล (Entry)ขอมลบางสวนทมแลวในฐานขอมล กไมควรทผใชจะตองพมพเขาไปใหม

เชน ขอมลลกคา เมอใสรหสลงไป กควรทจะแสดงขอมลประวตลกคาออกมา โดยไมจาเปนตองกรอกขอมลเขาไปใหม

• การกาหนดคาเรมตน (Default)การกรอกขอมล เชน รหสนสต มความยาว 8 ตวอกษร เมอกรอกครบ 8

ตวอกษร กใหทาการเปลยนโฟกส ไปยงฟลดอนๆ ทตองการบนทกขอมลตอไป หรอ การกาหนดรปแบบเมอปอนตวเลข 1000 ระบบควรมการเปลยนเปน 1,000 โดยอตโนมต


• หนวยของขอมล (Unit)ในการกรอกขอมล หนวยของขอมลเปนสงทสาคญมาก เชน ระบบตองการ

ใหบนทกขอมลมหนวยเปน กโลกรม แตนสต มขอมลเปนตน กตองเปลยนแปลงใหเหมาะสม และถกตองตามความตองการของระบบ

• คาอธบายตางๆ (Caption)เราตองมการเขยนคาอธบายตางๆ ใหผใชทราบวาขอมลในฟลดน จดเกบ

ขอมลใด สามารถทาไดโดยการเขยนคาอธบาย หรอ ฉลาก กากบไว


• รปแบบ (Format)การจดเรยงลาดบการกรอกขอมล การกาหนดคาอธบาย และสวนอนๆ ตอง

มการกาหนดใหอยในรปแบบทเปนมาตรฐานเดยวกน

• การจดวาง (Justify)การจดวางตองสวยงาม เปนระเบยบ ใชงานงาย

• สวนชวยเหลอ (Help)

การตอบสนองของระบบ(Providing Feedback)

• การแจงสถานะการทางาน (Status Information)• การแสดงความพรอมในการรบคาสง (Prompting Cues)• ขอความแจงเตอนเมอมขอผดพลาด (Error/ Warning

Messages)

การแจงสถานะการทางาน(Status Information)

• แสดงใหผใชเหนวา ยงมการประมวลผลการทางานอย เนองจากบอยครง ทเราเขยนโปรแกรม โดยไมไดแสดงเหนถงสถานะ ปจจบนวาระบบกาลงทางานอะไรอย ทาใหผใชเขาใจผด วาเครองของเราแฮงค

• ปกตจะแสดงเปน นาฬกาทราย Progress bar และ ตวเลขแสดงเปอรเซนตการทางาน

การแสดงความพรอมในการรบคาสง(Prompting Cues)

• มการแสดงขอความพรอม ใหผใชทราบ และมการอธบาย Field หรอ Caption ทกาหนด

ขอความแจงเตอนหรอมขอผดพลาด(Error/ Warning Messages)

• เราจาเปนตองมการแจงเตอน เมอมการทางานทตองการยนยน หรอในกรณทเกดขอผดพลาดขน เพอใหผใชไดทราบ และทาการตดสนใจ

ผด

ถก

การแสดงสวนชวยเหลอ (Help)

• สามารถเขาใจไดงาย (Simplicity) • มการจดรปแบบอยางเปนระเบยบ • มการแสดงตวอยาง (Show)

การแสดงผลแบบมสและขาวดา

• ขอดของการแสดงผลแบบมส– สามารถแสดงความรสกได– สามารถแสดงใหเหนถงจดทเนน หรอ สาคญได

• ปญหาทเกดจากการแสดงผลแบบมส– ไมสามารถใชไดกบผใชทมอาการตาบอดส– ความละเอยดของสอาจมการเปลยนแปลงเมอใชอปกรณตางชนดกน

รปแบบอน ๆ ของสอประสานกบผใช

• กราฟก (Graphics)• มลตมเดยและไฮเปอรเทกซ (Multimedia and

Hypertext)• ระบบความจรงเสมอน (Virtual Reality System)• การประมวลผลภาษาธรรมชาต (Natural Language

Processing)

ระบบสารสนเทศภมภาค(Geographic Information System: GIS)

• ระบบสารสนเทศทมพนฐานการทางานดวยระบบคอมพวเตอร เพอใช– การจดการกบขอมลทไดมาใหอยในรปแบบทตองการ (Capturing) – การจดเกบ (Storing) – การตรวจสอบ (Checking)– การประสาน (Integrating) – การประเมนและวเคราะหผล (Manipulating)– การแสดงผล (Display)ขอมลทางภมศาสตร หรอแสดงผลเปนแผนท (Mapping) ได

องคประกอบหลกของ GIS

• การนาเขาขอมล (Data Input)• การจดการขอมล (Data Management)• การวเคราะหขอมล (Data Analysis)• การแสดงผล (Data Display)

GIS Database

• ฐานขอมลทใชในการจดเกบขอมลเชงคณภาพและเชงปรมาณ• ฐานขอมลทใชจดเกบแผนท• ฐานขอมลทใชจดเกบรายละเอยด หรอสารสนเทศบนแผนท

Group Decision Support systems: GDSS

Chapter 6Chapter 6

เนอหา

• การตดสนใจแบบกลม (Group Decision)• ระบบสนบสนนการตดสนใจแบบกลม (Group Decision

Support Systems: GDSS)• ความสมพนธระหวาง GDSS และ Groupware• เทคโนโลยทใชสนบสนนการทางานเปนกลม• ซอฟตแวรระบบสนบสนนการตดสนใจแบบกลม• การพฒนาและความสาเรจของระบบ GDSS

การตดสนใจแบบกลม (Group Decision) (1/2)

ในบางครงการตดสนใจดาเนนการบางอยางในองคกรขนาดใหญ อาจไมสามารถกระทาไดเพยงบคคล คนเดยว ซงตองอาศยการตดสนใจรวมกนเปนกลม ไมวาจะเปนกลมของผบรหาร หรอผปฏบตงาน

ขอดของการตดสนใจแบบกลม คอ ทาใหสามารถเขาถงปญหาทเกดขนไดอยางชดเจน และชวยกนระดมสมองเพอแกปญหา โดยการสรางทางเลอกในการแกปญหาขนมาจากกลมบคคลเหลานน ทาใหสามารถลดปญหาในการตอตานจากบคคลทไมเหนดวยได

การตดสนใจแบบกลม (Group Decision)(2/2)

ขอเสยของการตดสนใจแบบกลม คอ ใชเวลาในการตดสนใจยาวนาน กวาการตดสนใจเพยงคนเดยว เนองจากตองมการเสนอความคดเหนจากแตละบคคล มขอโตแยง จาเปนตองมการทบทวนผลสรป ตรวจสอบ และรบรองผลสรป ในขนตอนสดทาย

โดยทบอยครงผรวมเขาประชมบางคนไมตองการใหเสยเวลาในการประชม กอาจใหความเหนชอบในขอสรปนนโดยจายอม ทงทมความคดเหนแยงกบขอสรปนน ซงกมความหมายโดยนยวาขอสรปดงกลาวอาจไมใชขอสรปทดทสดกเปนได

ระบบสนบสนนการตดสนใจแบบกลม (Group Decision Support Systems: GDSS)• ความหมายของ GDSS• ลกษณะของระบบสนบสนนการตดสนใจแบบกลม• องคประกอบของระบบสนบสนนการตดสนใจแบบกลม

ความหมายของ GDSS

• Huber (1984) : ระบบสนบสนนการตดสนใจแบบกลม หมายถง การผสมผสานการใชงานระหวาง ซอฟตแวร ฮารดแวร ภาษา และกระบวนการเพอสนบสนน การประชมของกลมคนทเกยวของกบการตดสนใจในเหตการณใดเหตการณหนง

• DeSanctis, Gallupe (1987) : ระบบสนบสนนการตดสนใจแบบกลม หมายถง ระบบทมการปฏสมพนธดวยคอมพวเตอร ซงจะอานวยความสะดวกใหกลมคนในเรองการตดสนใจแกปญหาทไมมโครงสราง ดงนนองคประกอบของระบบสนบสนนการตดสนใจแบบกลม จงตองประกอบดวย ซอฟตแวร ฮารดแวร ผใช และกระบวนการทใชสนบสนนการดาเนนการประชม จนสามารถทาใหการประชมเปนไปไดดวยด

ลกษณะของระบบสนบสนนการตดสนใจแบบกลม

• เปนระบบสารสนเทศทถกออกแบบ และสรางขนโดยเฉพาะ• ออกแบบขนมาเพอปรบปรงกระบวนการตดสนใจขององคประชม• งายตอการเรยนร และใชงานไดสะดวก และใหความหลากหลายกบผใชในแตละ

ระดบ• มกลไกทใหผลในเรองของการปรบปรงจดบกพรองทเกดจากพฤตกรรมของ

ผเขารวมประชม เชน การทาใหผเขารวมประชมเขาใจในความหมายตาง ๆ ตรงกน

• ตองออกแบบใหระบบสามารถกระตนใหเกดกจกรรมตาง ๆ เชน กระตนใหเกดความคดสรางสรรค แนวความคดทแตกตาง และ การมอสระทางความคด เปนตน

องคประกอบของระบบสนบสนนการตดสนใจแบบกลม (1/2)

DatabaseDatabase Model BaseModel BaseGDSS GDSS

SoftwareSoftware

ProcessorProcessor

User User InterfaceInterface

ProcedureProcedure

องคประกอบของระบบสนบสนนการตดสนใจแบบกลม (2/2)

• ฮารดแวร (Hardware)• ซอฟตแวร (Software)• ผใช (User)• กระบวนการ (Procedure)

ฮารดแวร (Hardware)

• เครองคอมพวเตอรสาหรบผเขารวมประชม (Client)• เครองคอมพวเตอรสวนกลาง (Server) ประกอบดวยฐานขอมล

และฐานแบบจาลอง ททกคนสามารถเขาถง หรอปอนขอมล แลวสามารถแสดงขอมลใหผรวมประชมได

• หองประชม• อปกรณเชอมโยงเครอขาย อนทราเนต (Intranet) หรอ

อนเทอรเนต (Internet)

ซอฟตแวร (Software)

ซอฟตแวรของระบบ GDSS ประกอบดวยโปรแกรมตาง ๆ ททาหนาทสนบสนนการทางานสวนบคคล กลม กระบวนการทางาน และสามารถทาหนาทเฉพาะดานไดอกดวย เชน ปรบปรงกระบวนการตดสนใจใหสะดวกขน โดยมสอประสานกบผใชทยดหยนตอการใชงานกบผใชหลายคน และสามารถทางานสวนบคคลได เชน การรวบรวมขอมล กราฟก สเปรดชท และความสามารถในการจดการฐานขอมล– สรปคะแนนความคดเหน– แสดงแนวโนม หรอความเปนไปไดในแตละทางเลอก– สงผานขอความ และขอมลระหวางสมาชกในกลม– อานวยความสะดวกในการสบคน และเรยกใชขอมล

ผใช (User)

ผเขารวมประชมทงหมด รวมถงผประสานงาน หรอผดาเนนการประชม ซงทาหนาทขบเคลอนใหการประชมดาเนนการไปไดอยางมประสทธภาพ

กระบวนการ (Procedure)

• คอ กระบวนการดาเนนการประชม ทจะทาใหการประชม ดาเนนการไดอยางด มประสทธภาพ และไดผลลพธทสามารถนาไปปฏบตได

GroupWare

ความสมพนธระหวาง GDSS และ Groupware (1/2)

DSS GDSS

ความสมพนธระหวาง GDSS และ Groupware (2/2)

• Groupware หมายถง ระบบคอมพวเตอร (ฮารดแวร และซอฟตแวร) ทสนบสนนการทางานเปนกลม คอยจดเตรยมเครองมออานวยความสะดวกระหวางการประชม จงอาจเรยก Groupware วา “Computer-Supported Cooperative Work: CSCW) หรอ “Group Support System: GSS)

• GDSS เปน Subset ของ DSS• GDSS นาเอาซอฟตแวรทเปน Groupware มาใชงาน

เนองจากมลกษณะบางสวนทคลายกน

เทคโนโลยทใชสนบสนนการทางานเปนกลม (1/2)

-โทรศพท-เครองแฟกซ-Workflow Management System-Email-Web-based GSS

-โทรศพท-การประชมทางไกล-Email-Web-based GSS

ตางสถานทกน(Different

Place)

-Workflow Management System-Email-ใชไฟลขอมลรวมกน-Web-based GSS

-หองประชม-ไวทบอรด-ใชไฟลขอมลรวมกน-Web-based GSS

สถานทเดยวกน(Same Place)

ตางเวลา (Different Time)

เวลาเดยวกน (Same Time)

เทคโนโลยทใชสนบสนนการทางานเปนกลม (2/2)

• ระบบการประชมอเลกทรอนกส (Electronic Meeting System)

• ระบบสงขอความและจดหมายอเลกทรอนกส (Electronic Mail and Messaging System)

• ระบบปฏทนและตารางนดหมายกลม (Group Calendaring and Scheduling)

• ระบบการตดตามผลการทางาน (Workflow System)

ซอฟตแวรระบบสนบสนนการตดสนใจแบบกลม

• GroupSystem for Windows• VisionQuest• SAMM• Lotus Domino/Notes• Netscape Communicator• TCBWorks• Expert Choice

การพฒนาและความสาเรจของระบบ GDSS

• การเลอกทจะประชม GDSS ตองมหองประชม อาจใชหองปฏบตการ หรอ ขอเชาจากสถานทอน ๆ

• การเลอกซอฟตแวรทใชตดตงในหองประชม• การพฒนากระบวนการทเหมาะสมกบการประชม• การฝกอบรมบคลากรททาหนาทอานวยความสะดวกในทประชม

(Facilitator Training)• การจดวางองคประกอบขางตนใหลงตว

ปจจยแหงความสาเรจของการสรางระบบ GDSS

• การออกแบบ (Design)• การประยกตใช (Implementation)• การจดการ (Management)

การออกแบบ (Design)

• รองรบการตดสนใจแบบไมมโครงสรางได• รองรบการแสดงความคดเหน หรอลงคะแนนเสยงโดยไมออกนาม• รองรบการจดการกบผใชในหลาย ๆ ระดบ ตงแตผบรหารระดบสง ถง

ระดบลาง• ใชงานงาย

การประยกตใช (Implementation)

• มการฝกอบรมวธใชใหครอบคลมระบบ GDSS• จดทาระบบเพอการทางานของผบรหารเทานน• จดเตรยมสงอานวยความสะดวกในการประชมอยางครบถวน• มการทดสอบระบบ เพอใหแนใจในประสทธภาพการทางาน เมอถง

เวลาประชมจรง

Enterprise Decision Support Systems: EDSS

Chapter 7

เนอหา

• ความหมายของ EIS, ESS และ EDSS• ประโยชนของ EIS• คณลกษณะและความสามารถของ EIS• ความแตกตางและการทางานรวมกนของ EIS กบ DSS• ความสมพนธระหวาง EIS, Data Access, Data

Warehouse และ OLAP• Soft Information ภายใน Enterprise Systems• ระบบสนบสนนการตดสนใจและระบบธรกจขององคกร• MRP, ERP และ SCM• แนวโนมของระบบ EIS และ ESS ในอนาคต

ความหมายของ EIS, ESS และ EDSS (1/3)

• ระบบสารสนเทศสาหรบผบรหารระดบสง (Executive Information System: EIS) หมายถง ระบบสารสนเทศทมพนฐานการทางานดวยระบบคอมพวเตอรทชวยใหผบรหารระดบสงสามารถเขาถง รวบรวม วเคราะห และประมวลผล สารสนเทศ ทงภายในและนอกองคกรตามตองการไดอยางสะดวก รวดเรวยงขน เชน – การกาหนดนโยบาย – การวางแผน– การจดตงงบประมาณ

ความหมายของ EIS , ESS และ EDSS (2/3)

• ระบบสนบสนนการทางานของผบรหารระดบสง (Executive Support System: ESS) หมายถง ระบบ EIS ทมการเพมเตมความสามารถ เชน ใชอนเทอรเนตเพอคนหาสารสนเทศได สามารถประชมทางไกล หรอการมระบบสานกงานอตโนมตรวมอยดวย

• ระบบสารสนเทศระดบองคกร (Enterprise Information System: EIS) หมายถง ระบบทสนบสนนการใชสารสนเทศรวมกนทงองคกรตามความตองการในแตละสวนงาน สาหรบผใชตงแตระดบปฏบตการจนถงระดบสง และสามารถใชงานรวมกบองคกรอน ได ซงจดวาเปนสวนสาคญของระบบ Enterprise Resource Planning (ERP)

ความหมายของ EIS , ESS และ EDSS (2/3)

• ระบบสนบสนนการทางานขององคกร (Enterprise Support Systems: ESS) หมายถงระบบทชวยสนบสนนการตดสนใจในระดบบคคล กลม และ องคกร โดยมระบบ Enterprise Information Systems เปนสวนประกอบ และมระบบ Decision Support Systems เพอชวยในการวางแผนงานตาง ๆ ในบางครงระบบ ESS จะใชประโยชนจากคลงขอมลขององคกร (Data Warehouse) อนจะทาใหการจดเกบและเขาถงขอมลสะดวกและรวดเรวมากขน และในทสดจงเรยกระบบดงกลาวไดอกอยางหนงวา “ระบบสนบสนนการตดสนใจระดบองคกร (Enterprise Decision Support Systems: EDSS)”

ประโยชนของ EIS

สารสนเทศภายนอก สารสนเทศภายใน

ตรวจสอบสารสนเทศ ตรวจสอบสารสนเทศประเมนและจาแนกสารสนเทศ

วเคราะหเชงคณภาพ วเคราะหเชงปรมาณ

ระบบสนบสนนการตดสนใจ

สารสนเทศเหลานนมโอกาสในการแกปญหาหรอไม?

ใช

ไมใช

DSS

EIS

คณลกษณะและความสามารถของ EIS

• ความสามารถในการขดเจาะสารสนเทศ (Drill Down)• ความสามารถในการสรางความสาเรจ (Critical Success Factor)• ความสามารถในการเขาถงสารสนเทศทสาคญไดทกสถานะ (Status

Access)• ความสามารถในการวเคราะห (Analysis)• ความสามารถในการสรางรายงานกรณพเศษ (Exception Reporting)• ความสามารถในการใชสและแสง (Color and Audio)• ความสามารถในการนารองสารสนเทศ (Navigation of

Information)• ความสามารถในการตดตอสอสาร (Communication)

ความแตกตางและการทางานรวมกนของ EIS กบ DSS

ไมใชประโยชนจากแบบจาลองใชประโยชนจากขอมลและแบบจาลอง

ไมมแบบจาลองเปนสวนประกอบมแบบจาลองเปนสวนประกอบของระบบ

ไมจาเปนตองใชกระบวนการ Adaptive ในการพฒนา

การพฒนาระบบ DSS จาเปนตองผานกระบวนการ Adaptive

ไมสามารถแกไข หรอ คาดการณปญหาทเกดในระบบยอยได

สวนประกอบของ DSS ชวยใหสามารถแกไขและคนหาปญหาทเกดกบระบบยอยได

EISDSS

ตารางเปรยบเทยบคณลกษณะระหวางระบบ DSS และ EIS

ความแตกตางและการทางานรวมกนของ EIS กบDSSตารางเปรยบเทยบระบบ DSS และ EIS

ตดตาม ควบคมการทางาน วางแผนและกาหนดทศทางและโอกาสในการเกดปญหา

วางแผน จดการองคกร บคลากร และควบคม

การทางานเบองตน

สารสนเทศทวไป เชน ขาวสาร ขอมลภายนอกองคกร ขอมลลกคา ตารางเวลา เปนตน

สารสนเทศเฉพาะทเกยวของกบปญหาทเกดขน

ชนดของสารสนเทศทใช

สนบสนนการตดสนใจทางออมในระดบสงและการตดสนใจแบบไมมโครงสราง

สนบสนนการตดสนใจทกรปแบบโดยตรง

การสนบสนนการตดสนใจ

ผบรหารระดบสงนกวเคราะหและออกแบบระบบผจดการ

กลมผใชการขดเจาะขอมลสารสนเทศการวเคราะหขอมลเพอการตดสนใจประโยชนทมงเนน

EISDSSมมมอง

ความแตกตางและการทางานรวมกนของ EIS กบ DSSตารางเปรยบเทยบระบบ DSS และ EIS

ตองเขาถงฐานขอมลตางชนดไดงาย มการเขาถงแบบ Online

สามารถ Simulation และสรางแบบจาลองเองได

ผลตภณฑซอฟตแวรMainframe, Workstation, LAN

Mainframe, Workstation, PC, LAN

อปกรณประกอบบรษทผผลต Information System

บคคลทวไป หรอ สวนงาน ITการพฒนาระบบ

จดเปนเพยงสวนประกอบทจะมการตดตงเมอผใชตองการ

เปนสวนประกอบหลกของ DSS ทจะตองม

แบบจาลอง

มระบบกรอง ตรวจสอบ ตดตาม และเปรยบเทยบขอมล

จากปญหาทคนพบดวย EIS นามาคนหาแนวทางแกไข ดวย DSS

ระบบจดการสารสนเทศ

ใชงานงายใชงานงายเมอไมมการทางานรวมกบระบบอน

การใชงานมรปแบบเปน Graphic ในทกสวน

มรปแบบของ Graphic ในบางสวน

GraphicsEISDSSมมมอง

ความสมพนธระหวาง EIS, Data Access, Data Warehouse และ OLAP

• ปจจบน EIS สามารถเชอมโยงเขากบระบบเครอขายผาน Web Browser ทาใหมผผลตชดซอฟตแวร EIS ทเชอมตอกบอนเตอรเนต เรยกวา “Web Ready” สาหรบผบรหาร เชน Lotus Note เปนตน

• การสบคนขอมลผานระบบเครอขาย โดยใชเครองมอวเคราะหขอมลหลายมต (Multidimensional Analysis) รวมกบเครองมอการประมวลผลเชงวเคราะหแบบออนไลน (Online Analytical Processing: OLAP) ชวยใหผบรหารสามารถแสดงผลขอมลไดทงในรปกราฟก และตารางคานวณได

Soft Information ภายใน Enterprise Systems

• Soft Information หมายถง ขอมลทยงไมไดผานการกลนกรอง ประเมนคา หรอ ประมวลผล แตมประโยชนตอกระบวนการตดสนใจของผบรหาร ในระบบธรกจขององคกร (Enterprise Systems) หลายดาน เชน– ขอมลการคาดการณแนวโนมของตลาด– ขอมลการวางแผน การตดสนใจ และการประเมนผล– ขอมลรายงานขาว– ขอมลตารางการทางานและการวางแผน– ขอมลขาวลอ

ระบบสนบสนนการตดสนใจและระบบธรกจขององคกร

• หวงโซอปทาน (Supply Chain) หมายถง การศกษาการเคลอนไหวของวตถดบ สารสนเทศ และบรการจากผจดจาหนาย (Suppliers) ผานโรงงานไปจนถงผบรโภคคนสดทาย โดยมกจกรรมทเกยวของคอ– การสงซอ– การขนสงวตถดบ– การวางแผนและการควบคมการผลต– การพาณชยและการควบคมสนคาคงคลง– การกระจายและขนสงสนคา

• หวงโซแหงคณคา (Value Chain)– Primary Activities– Support Activities

องคประกอบของหวงโซอปทาน (Supply Chain) (1/3)

• Upstream เปน องคประกอบแรกสดของหวงโซอปทาน เกยวของกบวตถดบ รวมถงการเคลอนทของวตถดบ จนเปนวตถดบในการผลตและเขาสกระบวนการผลตขององคกร

• Internal Supply Chain เปน องคประกอบสวนกลางของหวงโซ เรมตงแตขนตอนการผลต หลงจากรบวตถดบจากผคา ไปจนถงการบรรจหบหอ และจดเกบในคลงสนคา

• Downstream เปน องคประกอบสวนทายของหวงโซ จะเรมตนทผกระจายสนคา ผคาปลก ผขายตรง จนถงผบรโภคคนสดทาย


ผผลตวตถดบลาดบท 2










กระบวนการผลต และ บรรจหบหอ

กระบวนการผลต และ บรรจหบหอ

สายสง และตวแทนจาหนาย


ผคาปลกผคาปลก

ผบรโภคผบรโภค




ผคาปลกผคาปลก

ผบรโภคผบรโภค

โรงเลอยโรงเลอย

โรงเปาแกวโรงเปาแกว

โรงงานผลตถงไมโรงงานผลตถงไม

โรงงานกระดาษโรงงานกระดาษ

โรงงานผลตขวดโรงงานผลตขวด

ผผลตฉลากผผลตฉลาก

ไรองนไรองน

โรงงานผลตไวนโรงงานผลตไวน

การบรรจขวดการบรรจขวด

อน ๆอน ๆ

MRP, ERP และ SCM• ระบบการวางแผนควบคมความตองการวตถดบ (Material

Requirements Planning: MRP) เปนระบบทใชควบคมการใชวตถดบ โดยจะใชงาน MRP ควบคกบ การจดการหวงโซอปทาน (Supply Chain Management: SCM)

• เนองจาก MRP มความผดพลาดเกดขนบอยครง เนองจากการวางแผนการผลต การจดการสนคาคงคลง และการจดซอนน ลวนแตมความสมพนธกบ การจดการทางการเงน และทรพยากรบคคล จงมการพฒนา MRP II

• ววฒนาการลาสดคอ ระบบวางแผนการจดการทรพยากรในระดบองคกร(Enterprise Resource Planning: ERP) มวตถประสงคเพอการทางานรวมกนระหวางกจกรรมตาง ๆ ในกระบวนการธรกจภายในองคกร และภายนอกองคการอนเนองมาจาก Supply Chain

ววฒนาการของ ERPSupply Chain

Management (SCM) Tele Computing

Material RequirementPlanning (MRP) Fuzzy Logic, LAN

EIS, ES, GDSS, Customer Relation Management (CRM)

Neural Networks,Internet

BI, Data Mining, Data Warehouse,

OLAPIntelligence Agency

Enterprise ResourcePlanning (ERP)

1960 ‘s

1970 ‘s

1980 ‘s

1990 ‘s

Decision Support System Development

Chapter 8

เนอหา (1/2)

• แนวทางการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ• ทมงานในการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ• ระบบสนบสนนการตดสนใจทพฒนาโดยผใชระดบตาง ๆ• การตดตงระบบสนบสนนการตดสนใจ• เครองมอทใชในการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ• แนวทางสความสาเรจในการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ• ปจจยทมผลตอการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ

เนอหา (2/2)

• กลยทธในการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ• การรวมระบบ (System Integration)• รปแบบทวไปของการรวมระบบสนบสนนการตดสนใจ• รปแบบการรวมระบบ ES และ DSS• การรวมระบบระหวาง EIS, DSS และ ES• ระบบ DSS ทชาญฉลาด• การจดการแบบจาลอง และสรางแบบจาลองทชาญฉลาด

แนวทางการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ

• วงจรการพฒนาระบบ (System Development Life Cycle: SDLC)

• Parallel Development• Rapid Application Development (RAD)

– Phased Development– Prototyping– Throw-Away Prototyping

วงจรการพฒนาระบบ (System Development Life Cycle: SDLC)

• การวางแผน (Planning)• การวเคราะห (Analysis)• การออกแบบ (Design)• การพฒนาระบบ (Implementation)• การทดสอบ (Testing)• การตรวจสอบขอผดพลาด (Debugging)• การตดตงระบบ (Installation)• การดแลรกษาระบบ (Maintenance)

วงจรการพฒนาระบบPlanning

Analysis

Design

Implementation

Testing

Installation

Debugging

Maintenance

Computer-Aided System Engineering Tools: CASE Tools

• โปรแกรมประยกต หรอ ซอฟตแวรชนดหนงของเทคโนโลยสารสนเทศ ทชวยพฒนาระบบ คอยสนบสนนการทางานในแตละขนตอนของการพฒนา ดวยการเตรยมฟงกชนการทางานตาง ๆ ทชวยใหการทางานแตละขนตอนมความรวดเรว และมคณภาพมากขน เชน Oracle Enterprise Development Suit, Rational Rose, Logic Works Suite เปนตน โดยท CASE Tools ถกแบงออกเปน 2 ชวง อางองจาก SDLC คอ– Upper-CASE ชวยงานในขนตอนการวางแผน การวเคราะห และการออกแบบ– Lower-CASE ชวยงานในขนตอนการออกแบบ การพฒนา การตรวจสอบ และ

การดแลรกษาระบบหลงการตดตง

การจดทาตนแบบ (Prototyping)

การพฒนาตนแบบ หรอระบบขนาดเลก ทสามารถใชงานระบบได บางสวน เพอใหสามารถตรวจสอบความตองการของผใชไดอยางรวดเรว ทาใหเราทราบทศทางในการพฒนาระบบวาดาเนนไปอยางถกตอง ตรงกบความตองการ

สาเหตของการนา Prototype มาใชพฒนาระบบ

• สามารถพฒนาไดตรงตามความตองการของผใช• การยอมรบจากผใชงานระบบ• การพฒนาระบบแบบมสวนรวม (Joint Application

Development Method: JAD) ระหวาง ผใช ผพฒนาระบบ และผบรหาร

• ตนทนตา และใชเวลาในการพฒนาระบบนอย

Development Methodology

• Parallel Development• Rapid Application Development (RAD)

– Phased Development– Prototyping– Throw-Away Prototyping

Parallel Developmentแบงระบบทงหมดออกเปนระบบยอย จาแนกตามองคประกอบ

หลกของระบบสนบสนนการตดสนใจ ไดแก• ระบบการจดการขอมล (Data Management System)• ระบบการจดการแบบจาลอง (Model Management System)• ระบบจดการองคความร (Knowledge Management System)• ระบบจดการสอประสานกบผใช (User Interface Management

System)จากนนเรมพฒนาระบบยอย ไปพรอม ๆ กน จนเสรจ แลวนามา

รวมเปนระบบใหญ 1 ระบบ

Rapid Application Development (RAD)

• เปน Methodology ทวาดวยการปรบระยะในวงจรการพฒนาระบบ ใหมขนตอนการทางานทรวบรดมากขน มการเลอกเครองมอ (Tools) และเทคนค (Techniques) ตางๆ เพอชวยในการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจนน ดาเนนการไดอยางรวดเรว อกทงผใชระบบยงสามารถทดลองใชโปรแกรมตนแบบเพอบอกนกพฒนาระบบไดวา ระบบทออกแบบมานนถกตองหรอไม และมขอผดพลาดใดเกดขนบาง

• ขอเสย คอ การเปลยนแปลงความตองการของผใชอยตลอดเวลา เนองจากโปรแกรมตนแบบสามารถสรางและแกไขไดโดยงาย

Phased DevelopmentAnalysis

Design

Implementation

Planning

Analysis

SystemVol.1

Analysis

Design

Implementation

SystemVol.2

Phased Development

• เปนวธการพฒนาโดยแบงระบบออกเปน Version เพอพฒนาครงละ Version ตามลาดบ– Version 1 จะพฒนาตามความตองการทสาคญทสดกอน โดยนาความ

ตองการเหลานนมาวเคราะห (Analysis) ออกแบบ (Design) และพฒนาระบบ (Implement) จนสามารถตดตงและใชงานจรงได แลวจงเรมพฒนาระบบ Version 2 ตอไป จนถง Version ทตองการ

– ขอด ผใชสามารถใชระบบไดอยางรวดเรว แมวาระบบ Version 1 จะยงไมสามารถทางานไดครอบคลมหนาททกสวนงานกตาม

– ขอเสย ผใชตองรอระบบทสมบรณ (ตอจาก Version 1)

Prototyping

Design

Implementation

Planning

Analysis

ImplementationSystemPrototype

Reject

Accept

ขอด คอ ใชเวลานอยในการพฒนาระบบผใชงานสามารถทดลองใชงาน

ตนแบบกอนตดตงระบบ ทาใหสามารถระบขอผดพลาดและความตองการทแทจรงได

ขอเสย การสรางตนแบบของระบบทละสวน ดวยความเรวในขณะทมการรวบรวม วเคราะหและออกแบบไปพรอมๆ กน ทาใหขาดความรอบคอบในการตระหนกถงปญหาทจะเกดขนตามมา เมอตดตงและใชงานระบบ

Throw-Away Prototyping

Design

Implementation

Planning

Analysis

ImplementationDesignPrototype

Reject

AcceptDesign

System

Throw-Away Prototyping

• เปนการพฒนาแบบ Prototyping ในสวนของ การสรางตนแบบระบบ โดย Prototype ทไดจะไมใชตนแบบระบบทจะนาไปใชงานจรง แตทาเพอเกบรวบรวมขอมลความคดเหนและความตองการของผใช (Design Phase) อาจเรยกวา “ตนแบบใชแลวทง (Throw-Away Prototype)”


• การพฒนาระบบแบบมสวนรวม (Joint Application Development method: JAD) ระบบงานทไดผานการยอมรบจากผใชแลว เนองจากแตละขนตอนของการพฒนาระบบ ตองอาศยความรวมมอระหวางนกพฒนาระบบ ผใช และผบรหาร


• ขอด– ใชเวลาในการพฒนาระบบนอย– ใชเวลาในการรอผลตอบสนองจาก

ผใชไมมาก– ชวยใหผใชสามารถเขาใจระบบดขน– คาใชจายนอย

• ขอเสย– ขาดความเขาใจเกยวกบเปาหมายและ

คาใชจายในการพฒนาระบบ– ยากตอการควบคมความสอดคลองของ

สวนประกอบตาง ๆ ของระบบ– ตองทาการทดสอบบอยครง– ยากตอการบารงรกษา

(Maintenance)

ทมงานในการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ

• ผใชงานระบบ (Users)• นกวเคราะหระบบและออกแบบระบบ (System Analyst)• โปรแกรมเมอร (Programmer)• ผเชยวชาญทางดานเทคนค (Technical Expert)• ผบรหารโครงการ (Project Manager)

ระบบสนบสนนการตดสนใจทพฒนาโดยผใชระดบตาง ๆ

• ระบบสนบสนนการตดสนใจทพฒนาโดยผใช (End User-Developed DSS)

• ระบบสนบสนนการตดสนใจทพฒนาโดยทมงานเฉพาะ (Team-Developed DSS)

การตดตงระบบสนบสนนการตดสนใจ

• การตดตงแบบทนททนใด (Direct Installation)• การตดตงแบบขนาน (Parallel Installation)• การตดตงแบบนารอง (Pilot Installation)• การตดตงแบบทยอยตดตงเปนระยะ (Phase Installation)

การตดตงแบบทนททนใด (Direct Installation)

• เปนวธการตดตงระบบงานใหมทนท และยกเลกการใชงานระบบเกาโดยทนทเชนเดยวกน

• ขอด– เสยคาใชจายนอย

• ขอเสย– มความเสยงสง

ระบบเกา

ระบบใหม

ยกเลกการใชงานระบบเดม

ตดตงระบบใหม

เวลา

การตดตงแบบขนาน (Parallel Installation)

• เปนวธการตดตงทมคาใชจายคอนขางสง เนองจากมการดาเนนการ 2 ระบบไปพรอม ๆ กน


ยกเลกการใชงานระบบเดม

เวลาระบบใหมตดตงระบบใหม

ใชระบบใหมพรอมกบระบบเกา

การตดตงแบบนารอง (Pilot Installation)

• เปนวธการทมการใชงานระบบใหมเพยงหนวยเดยวขององคกร เพอเปนการนารอง แลวคอยปรบเปลยนทงองคกร เมอระบบใหมลงตวแลว

• ขอด– เสยคาใชจายนอยกวา 2 วธแรก


เวลาระบบใหมตดตงระบบใหม

ใชระบบใหมแตระบบเกายงคงใชงานอย

การตดตงแบบทยอยตดตงเปนระยะ (Phase Installation)

• เปนวธการทมการใชระบบงานใหมเพยงบางสวนกอนระยะหนงควบคไปกบระบบงานเกา แลวจงคอย ๆ ทยอยใชระบบงานใหมเพมขนทละสวน จนครบทกสวนของระบบงานใหมอยางเตมรปแบบ ซงมลกษณะคลายระบบนารอง คอ เรมจากจดเดยวกอน แตกตางกนตรงทวธแบบทยอยตดตงเปนระยะ จะไมคานงถงสถานท แตคานงถงระบบงานยอย โดยการตดตงทละระบบ อาจจะเปนการกระจายไปตามสาขาตาง ๆ ทมการใชงานระบบงานยอยนน เมอระบบงานยอยนนสมบรณแลว จงเรมนาระบบงานยอยตอไปมาใชงาน

การตดตงแบบทยอยตดตงเปนระยะ (Phase Installation)

ระบบเกา A

เวลา

ระบบใหม Phase 1

เรมใชงาน Phase 2 ขนานกบระบบเกา และระบบใหม Phase 3

ระบบเกา B



เรมใชระบบใหมPhase 1 เรมใชงานระบบใหม Phase 3

ขนานกบ Phase 2

ตดตงระบบใหม

เครองมอทใชในการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ

• ระดบของเครองมอสาหรบพฒนาระบบ DSS• ประเภทของเครองมอทใชพฒนาระบบ DSS• การคดเลอกเครองมอทใชพฒนาระบบ DSS

เครองมอเรมตนสาหรบพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ (DSS Primary Tools)

• ภาษาโปรแกรม (Programming Language)• โปรแกรมทางดานกราฟก (Graphic Program)• โปรแกรมในการเรยบเรยงและรวบรวมสารสนเทศ (Editor

Program)• ระบบสอบถามขอมล (Query System)• เครองมอสรางตวเลขสม (Random Number

Generator)• ฯลฯ

เครองมอสาหรบสรางระบบสนบสนนการตดสนใจ (DSS Generator Tools)

• เปนซอฟตแวรสาเรจรปทใชพฒนาระบบ DSS ไดอยางงายดาย รวดเรว และประหยด โดยซอฟตแวรจะมความสามารถในการสรางแบบจาลอง สรางรายงาน และแสดงผลกราฟก เชน Microsoft Excel, OLAP System, LINGO, LINDO เปนตน

โปรแกรมระบบสนบสนนการตดสนใจ (Specific DSS)

• ซอฟตแวรทไดจากการดาเนนการพฒนาระบบจนครบทกขนตอน ซงจะไดโปรแกรมสาหรบสนบสนนการตดสนใจโดยเฉพาะ

ความสมพนธระหวางเครองมอสามระดบทใชพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ

Specific DSS

DSS Generator (Spreadsheet…)

DSS Primary Tools (Language…)

รปแสดงความสมพนธระหวางเครองมอทง 3 ระดบ ทใชในการพฒนาระบบ DSS

ประเภทของเครองมอทใชพฒนาระบบ DSS

• พฒนา DSS โดยใชโปรแกรมภาษาทว ๆ ไป (Programming Language)– Visual Basic, COBOL, …, Etc.

• ภาษายค 4 GL – โปรแกรมภาษาเชงวตถ (Object-Oriented Language)– โปรแกรมกระดานคานวณ (Spreadsheet)– โปรแกรมภาษาทางดานการเงน (Financial Language)

• การประมวลผลเชงวเคราะหแบบออนไลน (Online Analytical Processing: OLAP)

ประเภทของเครองมอทใชพฒนาระบบ DSS

• เครองมอสาหรบสรางระบบสนบสนนการตดสนใจ (DSS Generator) – Microsoft Excel, Lotus Note 1-2-3

• เครองมอสาหรบสรางระบบสนบสนนการตดสนใจเพอแกปญหาเฉพาะอยาง (Specific DSS)– วเคราะหดานการเงน การตลาด หรอ การผลต เปนตน

• CASE Tools เปนเครองมอทใชพฒนาระบบ DSS ทมขนาดใหญและมความซบซอนมาก

• เครองมอผสมผสาน (Mixed Tools) เปนการนาเครองมอตาง ๆ ขางตนมาประยกตใชเพอสรางระบบสนบสนนการตดสนใจ

อปสรรคในการคดเลอกเครองมอทใชพฒนาระบบ DSS

• นกพฒนาระบบ ยงไมมขอมลเกยวกบความตองการสารสนเทศและผลลพธทผใชตองการไดรบจากระบบอยางเพยงพอ

• การคดเลอกเครองมอ เนองจากความหลากหลายของโปรแกรมสนบสนนการตดสนใจสาเรจรปมจานวนมาก จงจาเปนตองมการศกษาความเหมาะสมของเครองมอแตละชนด

• ราคาของเครองมอทใชพฒนาระบบ• การเชอมโยงระหวางระบบยอยหลาย ๆ ระบบ• ความคดเหนทไมตรงกนของทมงาน

แนวทางสความสาเรจในการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ

• การวดผลความสาเรจของการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ• สาเหตของความลมเหลวในการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ

การวดผลความสาเรจของการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ

• ระยะเวลาในการพฒนาระบบ• คาใชจายในการพฒนาระบบ• ทศนคตขององคกรทมตอระบบ• ความพงพอใจของผบรหารทมตอ

ระบบ• การใชงานระบบ• ผลตอบแทนทไดรบ (กาไร)

• การใหความรวมมอของผใชในระหวางการพฒนาระบบ

• การฝกอบรมผใชงานระบบ• การสนบสนนจากผบรหารระดบสง• แหลงสารสนเทศทนามาใช

สาเหตของความลมเหลวในการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ

• ไมมการวางเปาหมายทชดเจนของระบบกอนพฒนา

• ไมมการกาหนดทมงานกอนเรมตนโครงการพฒนาระบบ

• ผบรหารโครงการ ควบคมหลายโครงการ

• ขาดการตดตอประสานงานระหวางผบรหารโครงการและเจาของโครงการ

• ผบรหารหรอผใชงานระบบไมใหความรวมมอ

ปจจยทมผลตอการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ

• ปจจยทางดานเทคนค (Technical Factor)

• ปจจยทางดานพฤตกรรม (Behavioral Factor)

• ปจจยขนตอนการทางาน (Process Factor)

• ปจจยดานความเกยวของของผใชระบบ (User Involvement)

• จรยธรรม (Ethic)• สภาพแวดลอมภายนอก

(External Environment)

• ปจจยดานโครงสรางขององคกร (Organizational Factor)

• ปจจยทกดานทเกยวกบโครงการ (Project-Related Factor)

กลยทธในการพฒนาระบบสนบสนนการตดสนใจ

• แบงระบบใหญเปนระบบยอย• การทา Prototype• พยายามสรางระบบทมการใชงานงาย• หลกเลยงการเปลยนแปลงเนองาน• พยายามโนมนาวฝายบรหาร ใหสนบสนนการพฒนาระบบ• จงใจใหผใชระบบมสวนเกยวของกบการพฒนาระบบใหม

การรวมระบบ (System Integration)

• Functional Integration เปนการรวมหนาทการทางานตาง ๆ ทพฒนาขนมาใหเปนระบบเดยวกนได เชน รวมการทางานของจดหมายอเลกทรอนกส กระดาษคานวณอเลกทรอนกส การเชอมโยงฐานขอมลภายนอก การนาเสนอกราฟ และจดเกบขอมล ใหอยภายในเครองคอมพวเตอรเครองเดยว หรออยภายใตเครอขายเดยวกน

• Physical Integration เปนการรวม ฮารดแวร ซอฟตแวร และอปกรณตดตอสอสาร ใหสามารถทางานรวมกนได

วตถประสงคของการรวมระบบ

• เพอเพมประสทธภาพการทางานของเครองมอสนบสนนการทางานใด ๆ ใหมากขน

• เพอยกระดบความสามารถของโปรแกรมประยกตใดๆ ใหเพมมากขน

รปแบบทวไปของการรวมระบบสนบสนนการตดสนใจ

DSS ท 1DSS ท 1.2

DSS ท 1.3

DSS ท 2

DSS ท 3

DSS ท 2.4

DSS ท 3.4

DSS ท 4

DSS ท 3.1

DSS ท 3.2.1 DSS ท 3.2.2

DSS ท 3.3

DSS ท 3.4

รปแบบการรวมระบบ ES และ DSS

ฐานขอมล

ระบบจดการฐานขอมล

ระบบคนหาองคความร

ฐานองคความร ฐานแบบจาลอง

ระบบจดการฐานแบบจาลอง

สวนประสานกบผใชดวยภาษามนษย

กลไกการสรปความ

Intelligence

Supervisor

Knowledge Engineer

ศนยจดการความฉลาด

ผใช

การรวมระบบระหวาง EIS, DSS และ ESวเคราะห และประเมนคา

EIS

ระบบจดการฐานแบบจาลอง

ระบบจดการฐานขอมล

ES

HW/SWการนาผลลพธกลบมาใชใหม

(Feedback)

Database

Model

Knowledge

การนาผลลพธกลบมาใชใหม(Feedback)

Input Process Outputกระบวนการตดสนใจ

รายงานสถานะ

ผลการพยากรณ

คาแนะนาในการทางาน

ระบบ DSS ทชาญฉลาด (1/3)

• Active (Symbiotic) DSS เปนการพฒนาใหระบบ DSS ฉลาดมากขน ไมไดเปนเพยงเครองมอทใชในการคานวณหาผลลพธ หรอแสดงผลเทานน (Passive DSS) โดยท Active DSS สามารถเปนผชวยทชาญฉลาด ในหลายหนาทดวยกน ดงน– สามารถทาความเขาใจขอบเขตทงหมดของปญหาได– สามารถประมวลผลปญหาทเกดขนได– เชอมโยงปญหาไปสแนวทางแกปญหาได– สามารถแปลผลลพธได– สามารถอธบายผลลพธและการตดสนใจได

ระบบ DSS ทชาญฉลาด (2/3)

• Self-Evolving DSS เปนแนวทางการพฒนา DSS ทอยบนพนฐานการใชงานของผใชระบบ ดวยการทาใหระบบสามารถตระหนกไดวาสถานการณในปจจบนของตน คอ อะไร และควรมการปรบปรงแกไขอยางไร เพอใหสอดคลองกบการใชงานของผใชแตละคน– มเมนคาสงแบบไดนามค (Dynamic Menu) เพอรองรบผใชแตละ

ระดบ– มสวนประสานกบผใชแบบไดนามค (Dynamic User

Interface) เพอตอบสนองผใชแตละระดบ– มระบบจดการฐานแบบจาลองทสามารเลอกแบบจาลองไดเหมาะสมกบปญหา

ระบบ DSS ทชาญฉลาด (3/3)• การจดการปญหา (Problem Management)

– การคนหาสาเหตของปญหา (Problem Finding) อาศยระบบจดการองคความร

– การนาเสนอปญหา (Problem Representation) อาศยระบบจดการแบบจาลอง

– การตรวจสอบสารสนเทศ (Information Surveillance) อาศยระบบจดการองคความร และแบบจาลอง

– การสรางแนวทางแกปญหา (Solution Generation) อาศยระบบจดการองคความร และการสรางแนวความคดทาหนาทในการสรางแนวทางแกไขปญหา

– การประเมนแนวทางเลอกในการแกปญหา (Solution Evaluation) อาศยระบบจดการองคความร

การจดการแบบจาลอง และสรางแบบจาลองทชาญฉลาด

• การวเคราะหปญหาและเลอกแบบจาลอง เปนการวเคราะหถงปญหาทเกดขนแลวทาการเลอกแบบจาลองทจะใชในการอธบายและแกไขปญหาไดอยางถกตองเหมาะสม ไมวาจะเปนแบบจาลองทางคณตศาสตร หรอทางดานสถต

• การสรางแบบจาลอง โดยอาศยเทคนคในการคนพบองคความร (Knowledge Discovery)– แบบจาลองแบบ Normative เชน การหาคาผลลพธทดทสด (Optimization)– แบบจาลองเชงบรรยาย (Descriptive) เชน การสรางสถานการณ

(Simulation)• การใชแบบจาลอง จาเปนตองมการกาหนดคาพารามเตอรตวแปรทใชตดสนใจ

หรอฟงกชนทเกยวของ• การแปลผลลพธ

Model Management

Chapter 9

เนอหา• ความหมายของแบบจาลอง• แบบจาลองเพอหาทางเลอกทดทสดสาหรบปญหาทมจานวนทางเลอกนอย• แบบจาลองเพอหาทางเลอกทดทสดโดยใชอลกอรทม• แบบจาลองเพอหาทางเลอกทดทสดโดยการวเคราะหดวยสตร• แบบจาลองสถานการณ (Simulation)• แบบจาลองฮวรสตค (Heuristic)• แบบจาลองทางการเงน (Financial Model)• แบบจาลองทางสถต (Statistical Model)• แบบจาลองชนดอน ๆ• ระบบจดการฐานแบบจาลอง (Model Base Management

System: MBMS)

ความหมายของแบบจาลอง

• ความหมายเชงบรรยาย (Description)• ความหมายเชงสภาวะ (Static and Dynamic)• ความหมายเชงการใชแบบจาลองทางคณตศาสตร

ความหมายเชงบรรยาย (Description)

• แบบจาลองเชงรปภาพ (Graphical Model)– Data Flow Diagram, Document Flow Diagram

• แบบจาลองเชงบรรยาย (Narrative Model)– Natural Language

• แบบจาลองเชงกายภาพ (Physical Model)– แบบจาลองสงกอสราง อาคาร และสถานท เปนตน

ความหมายเชงสภาวะ (Static and Dynamic)

• Static Model– แบบจาลองทนามาใชประเมนสภาพการณเฉพาะชวงเวลาใดเวลาหนง เชน

แบบจาลองวเคราะหรายรบ-จาย ประจาเดอน ไตรมาส ป เปนตน

• Dynamic Model– แบบจาลองทนามาใชประเมนสภาพการณทสามารถเปลยนแปลงตวแปรได

ตลอดชวงเวลา (Time Dependent) เชน การคานวณหาจานวนจดชาระเงนทเหมาะสมกบปรมาณลกคาในแตละวน ของแตละชวงเวลา โดยแบบจาลองสามารถแสดงแนวโนมและแบบแผนตาง ๆ ไดครอบคลมทกชวงเวลา

ความหมายเชงการใชแบบจาลองทางคณตศาสตร

• Optimization Model• Financial Model• Statistical Model

Optimization Model (1/2)

• ปญหาทมจานวนทางเลอกนอย– Decision Table, Decision Tree

• อลกอรทม– Linear Programming, Goal Programming,

Network Model

• การวเคราะหดวยสตร– แบบจาลองสาหรบจดการสนคาคงคลง (หาจดสงซอวตถดบ และปรมาณ

สนคาคงคลงทเหมาะสม)

Optimization Model (2/2)• การจาลองสถานการณ (Simulation)

– แบบจาลองการเลอกทางเลอกตาง ๆ ในการตดสนใจ เชน แบบจาลองความนาจะเปน แบบจาลองทสมพนธกบเวลา แบบจาลองเสมอนจรง แบบจาลองเชงวตถ

• วธการฮวรสตค (Heuristic)– แบบจาลองสาหรบหาทางเลอกทด และรวดเรวทสด สาหรบปญหาทมความ

ซบซอน เชนระบบผเชยวชาญ และ Heuristic Programming

Notation Used in Decision Trees

• A box is used to show a choice that the manager has to make.

• A circle is used to show that a probability outcome will occur.

• Lines connect outcomes to their choiceor probability outcome.

Decision Tree Example 1Joe’s garage is considering hiring another mechanic. The

mechanic would cost them an additional $50,000 / year in salary and benefits.

If there are a lot of accidents in Providence this year, they anticipate making an additional $75,000 in net revenue.

If there are not a lot of accidents, they could lose $20,000 off of last year’s total net revenues.

Because of all the ice on the roads, Joe thinks that there will be a 70% chance of “a lot of accidents” and a 30% chance of “fewer accidents”.

Assume if he doesn’t expand he will have the same revenue as last year.Draw a decision tree for Joe and tell him what he should do.

Hire new mechanic

Cost = $50,000

Don’t hire new mechanic

Cost = $0

70% chance of an increase in accidents

Profit = $70,000

30% chance of a decrease in accidents

Profit = - $20,000

• Estimated value of “Hire Mechanic” = NPV =.7(70,000) + .3(- $20,000) - $50,000 = - $7,000

• Therefore you should not hire the mechanic

.7

.3

Decision Tree Example 2Mary is a manager of a gadget factory. Her factory has been

quite successful the past three years. She is wondering whether or not it is a good idea to expand her factory this year. The cost to expand her factory is $1.5M.

If she does nothing and the economy stays good and people continue to buy lots of gadgets she expects $3M in revenue; while only $1M if the economy is bad.

If she expands the factory, she expects to receive $6M if economy is good and $2M if economy is bad.

She also assumes that there is a 40% chance of a good economy and a 60% chance of a bad economy.

(a) Draw a Decision Tree showing these choices.

Expand Factory

Cost = $1.5 M

Don’t Expand Factory

Cost = $0

40 % Chance of a Good Economy

Profit = $6M

60% Chance Bad Economy

Profit = $2M

Good Economy (40%)

Profit = $3M

Bad Economy (60%)

Profit = $1M

NPVExpand = (.4(6) + .6(2)) – 1.5 = $2.1M

NPVNo Expand = .4(3) + .6(1) = $1.8M

$2.1 > 1.8, therefore you should expand the factory

.4

.4

.6

.6

NPV = Net Present Value

Decision Table (If ConditionsThen Actions)

ConditionsConditionsActionsActions

Condition AlternativesCondition AlternativesAction EntriesAction Entries

Printer troubleshooter

XXXXCheckCheck forfor paperpaper jamjamXXXXXXXXCheckCheck//replacereplace inkink

XXXXXXXXEnsureEnsure printerprinter softwaresoftware isis installedinstalledXXXXCheckCheck thethe printerprinter--computercomputer cablecableXXCheckCheck thethe powerpower cablecable

ActionsActions

NNYYNNYYNNYYNNYYPrinterPrinter isis unrecognizedunrecognizedNNNNYYYYNNNNYYYYA A redred lightlight isis flashingflashingNNNNNNNNYYYYYYYYPrinterPrinter doesdoes notnot printprint

ConditionsConditions

IfIf Printer does not print Printer does not print ANDAND A red light is flashing A red light is flashing ANDAND Printer is recognizedPrinter is recognized

Check/replace ink Check/replace ink ANDAND Check for paper jamCheck for paper jamThenThen

Rule 1:IF it is raining AND it is not warm today THEN take an umbrella AND take an overcoat.

Rule 2:IF it is raining AND it is warm todayTHEN take a raincoat

Rule 3:IF it is not raining AND the weather forecast is fine AND it is warm today THEN do not take an umbrella, a raincoat, or an overcoat

Rule 4:IF it is not raining AND the weather forecast is fine AND it is not warm todayTHEN take an overcoat

Rule 5:IF it is not raining AND the weather forecast is not fine AND it is warm todayTHEN take an umbrella

Rule 6:IF if is not raining AND the weather forecast is not fine AND it is not warm todayTHEN take an umbrella AND take an overcoat

Example

Example

Weather ForecastWeather Forecast

Actions

Conditions

Y Y Y Y N N N N

Y Y Y YN N N N

Y N Y N Y N Y N

It is raining

the weather forecast is fine

It is warm today

Take an umbrella

Take A raincoat

Take An overcoat

X

X

X

X

X X

X

X X

X

แบบจาลองเพอหาทางเลอกทดทสดโดยใชอลกอรทม (1/2)

• การโปรแกรมเชงเสน (Linear Programming)เปนเทคนคของแบบจาลองทางคณตศาสตรทมการนามาใชอยางกวางขวาง

สาหรบบรหารงานทางดานตาง ๆ เชน การวเคราะหเชงปรมาณ และการวจยเชงปฏบตการ เนองจากผบรหารและผเชยวชาญสวนใหญไมมความชานาญดาน Optimization หรอ Simulation จงเปนทางเลอกทดทจะใชการโปรแกรมเชงเสน ทสามารถสรางไดจาก Microsoft Excel

เทคนคการเขยนโปรแกรมเชงเสน คอ ความพยายามทาใหสมการวตถประสงค (Objective Function) มคามากหรอนอยทสดตามทต อ ง ก า ร โ ด ย ก า ร แ ก ป ญ ห า อ า จ ใ ช โ ป ร แ ก ร ม ก ร ะ ด า ษ ค า น ว ณ (Spreadsheet) หรอการเขยนกราฟเพอหาผลลพธจากสมการ

Linear Programming (1/7)• คณลกษณะของการโปรแกรมเชงเสน

– สามารถจดสรรทรพยากรตาง ๆ ทมอยางจากดไดอยางเหมาะสม และตรงตามเปาหมายมากทสด

– ตองมการกาหนดแหลงทรพยากรเพอใชในกระบวนการผลต– การจดสรรทรพยากร จะประกอบดวยเงอนไข และขอบงคบ (Constraint)– การกาหนดวตถประสงค หรอเปาหมายของการแกปญหา สามารถเขยนเปนสมการ

วตถประสงค (Objective Function)– สมการวตถประสงค ตองมการกาหนดคามากสด(Maximized) หรอนอยสด

(Minimized) ในการแกปญหา เชน สมการวตถประสงคสาหรบรายจาย ควรกาหนดใหสมการมคานอยสด

Linear Programming (2/7)• องคประกอบของโปรแกรมเชงเสน

– ตวแปรในการตดสนใจแกปญหา ตองเปนตวแปรท ยงไมทราบคา (Decision Variable)

– สมการวตถประสงค ตองพยายามใหมคามากสด หรอนอยสด โดยมรปแบบของสมการทวไปดงน

Max หรอ Min = a1x1 + a2x2 + a3x3 + … + anxn

โดยท xi แทน ตวแปรการตดสนใจai แทน สมประสทธหนาตวแปรการตดสนใจตวท ii หรอ “Objective

Function Coefficient”ทใชแสดงคาผลกาไร หรอคาใชจายตอหนวยของตวแปรในการตดสนใจ

Linear Programming (3/7)

• องคประกอบของโปรแกรมเชงเสน (ตอ)– เงอนไขและขอบงคบ (Constraint) จะเขยนเปนรปแบบสมการ หรอ อสมการ

ขอจากด โดยมรปแบบทวไปของสมการดงนa11x1 + a12x2 + a13x3 + … + a1nxn <= b1a21x1 + a22x2 + a23x3 + … + a2nxn <= b2am1x1 + am2x2 + am3x3 + … + amnxn <= bm

โดยท xi แทน ตวแปรการตดสนใจai แทน สมประสทธหนาตวแปรการตดสนใจตวท ii หรอ “Objective

Function Coefficient”ทใชแสดงคาผลกาไร หรอคาใชจายตอหนวยของตวแปรในการตดสนใจ

bi แทน ปรมาณของทรพยากรทมอย หรอเรยกวา “Capacity” ทใชบอกขดจากดของขอบงคบ

– ขอบเขตของตวแปรการตดสนใจ เชน การกาหนดใหตวแปรการตดสนใจตองเปนตวเลขจานวนบวกเทานนเปนตน


• สมมตใหบรษท ไทยทศน ดาเนนการขายกลองไมสแดง สสม และกลองทยงไมไดทาส โดยมขอมลเกยวกบการดาเนนการดงน– กลองไมสแดงและสสมผลตจากกลองไมทยงไมไดทาสแลวนามาทาสทตองการ– การผลตกลองไมสแดง ตองใชกลองไมทยงไมไดทาส 1 กลองและสแดงอก 1 ลกบาศก

เซนตเมตร– การผลตกลองไมสสม ตองใชกลองไมทยงไมไดทาส 1 กลองและสแดงและสเหลองอยาง

ละ 0.5 ลกบาศกเซนตเมตร– บรษทสามารถทากาไรจากกลองสสมและสแดง และไมไดทาส 2, 1.50 และ 1 บาท

ตอลก ตามลาดบ โดยกาไรขนอยกบราคาขายและคาใชจายในการผลตกลองไมแตละชนด– ขณะนบรษทมกลองทยงไมไดทาส 100 ลก มสแดง 20 และสเหลอง 10 ลกบาศก

เซนตเมตร• ปญหาคอบรษทตองการไดกาไรมากทสดจากการดาเนนการน อยากทราบวาจะ

ผลตสนคาแตละชนดเปนจานวนเทา


• แนวทางการแกปญหา– พจารณาเพอใหไดขอมลจากปญหา คอ

• ขายกลองไมทยงไมไดทาสทง 100 ใบ จะไดกาไร = 100 * 1 (กาไรตอกลอง)• ขายกลองไมทมสแดง 20 ใบตองใชสทงหมดทม จะไดกาไร = (80*1) +

(20*1.5) = 110• ตองการไดกาไรสงสด ขายกลองสสม 20 ใบ ขายกลองแดง 10 ใบ และกลองท

ไมไดทาส 70 ใบ จะไดกาไร = (20*2) + (10*1.5) + (70*1) = 125


– แกปญหาการจดสรรทรพยากรดวย การโปรแกรมเชงเสน• กาหนดสมการวตถประสงคและสมการขอจากด

– กาหนดใหตวแปรในการตดสนใจ คอX1 แทน กลองไมสแดงทจะผลตX2 แทน กลองไมสสมทจะผลตX3 แทน กลองไมทไมไดทาสทจะผลต

– วตถประสงคการตดสนใจคอ ตองการกาไรสงสด (Z)MAX: Z = 1.5X1 + 2X2 + X3

– มเงอนไข คอ มจานวนกลอง 100 กลองทไมไดทาส มสแดง 20 และ สเหลอง 10 ลกบาศกเมตรตามลาดบ สามารเขยนเปนสมการดงน

X1 + X2 + X3 = 100 (1) กลองทผลตทงหมด 100 ใบX1 + 0.5X2 = 20 (2) การผลตกลองสแดง และสสม (ดหนาถดไป)

0.5X2 = 10 (3) การผลตกลองสสม ตองใชสเหลอง 0.5 จาก10 ลกบาศกเมตร


– แกปญหาดวยสมการ การโปรแกรมเชงเสน (ตอ)• คาอธบาย

– จากสมการท 1 กลองทผลตทงหมด 100 ใบ– จากสมการท 2 การผลตกลองสแดง และสสม ตองใชสแดงเทากบ 1 และ 0.5 ลกบาศก

เซนตเมตรตามลาดบ โดยทมสแดงทงหมด 20 ลกบาศกเซนตเมตร– จากสมการท 3 การผลตกลองสสม ตองใชสเหลองเทากบ 0.5 ลกบาศกเซนตเมตร โดยทมส

เหลองทงหมด 10 ลกบาศกเซนตเมตร

– แกปญหาการโปรแกรมเชงเสน ดวย Microsoft Excel

แบบจาลองเพอหาทางเลอกทดทสดโดยใชอลกอรทม (2/2)

• แบบจาลองขายงาน (Network Model)แบบจาลองทใชกบปญหาทมขนาดใหญและซบซอน ซงองคประกอบตาง ๆ

ของปญหามความสมพนธในลกษณะเครอขาย หรอบางครงมโครงสรางแบบตนไมแนวกวาง (Spanning Tree) เชน – ปญหาการขนสงสนคา (Transportation Problem)– ปญหาการมอบหมายงาน(Assignment Problem)– ปญหาการทดแทนอปกรณ (Equipment Replacement Problem)– ปญหาเสนทางทสนทสด (Shortest Path Problem) – ปญหาการไหลสงสด (Maximum Flow Problem)– ปญหาการไหลเปนลาดบขน (Generalized Flow Problem)

Network Model (1/7)

O

A

B

C

D S

E400

400500

200 300 200

300700

100

1 -152

43

30

525

10

10

+5

+4 +1

(a)

(b)

Network Model (2/7)

• คณลกษณะของแบบจาลองขายงาน– แกปญหาทองคประกอบของปญหามความสมพนธกนในลกษณะเครอขายหรอมโครงสราง

แบบตนไม– ปญหาจะถกนาเสนอในรปแบบแผนภาพตนไมหรอเครอขาย ประกอบดวย โหนด

(Nodes) และลกศรหรอเสนตรงแสดงทศทาง (Arcs) เชอมโยงแตละโหนด– โหนด ใชแทนจดแตละจดในขายงาน เชน สถานท ทตงของคลงสนคาเปนตน– ลกศรแสดงทศทางหรอเสนเชอมโหนด เชน เสนทางถนน การบน สายโทรศพท– โหนดแบงออกเปน 2 แบบ

• โหนดรบ/โหนดอปสงค (Demand Nodes) มเครองหมายบวก (+) กากบอยหนาตวเลขรบสนคา

• โหนดสง/โหนดอปทาน (Supply Nodes) มเครองหมายบวก (-) กากบอยหนาตวเลขสงสนคา

– การไหล (Flow) คอ คาใด ๆ ทกาหนดใหโหนดรบและสง โดยมลกศรแสดงทศทางการไหล

Network Model (3/7)

สมมตให บรษทไทยทศน ผลตกระเปา และสงสนคาขายไปยงภมภาคตาง ๆ โดยมศนยกระจายสนคาอยใน 3 จงหวด คอ ลาปาง ขอนแกน และสงขลา โดยทศนยกระจายสนคาดงกลาวตองมการกระจายสนคาไปตวแทนจาหนายรายยอยอก 4 จงหวดคอ เชยงใหม อดรธาน นครราชสมา และสราษฎรธาน ตามปรมาณการสงซอ ซงมหนวยเปนกลอง กลองละ 12 ใบ

โดยทบรษทผลตกระเปาไดเดอนละ 2000 กลอง เพอกระจายไปทง 3 จงหวด คอ ลาปาง ขอนแกน และสงขลา จานวน 700, 800 และ 500 กลอง/เดอน ซงตองเพยงพอตอการสงซอจากตวแทนรายยอยของแตละจงหวด ไดแก เชยงใหม 750 กลอง อดรธาน 200 กลอง นครราชสมา 600 กลอง และสราษฏรธาน 450 กลอง /เดอน และมรายละเอยดตนทนการขนสงตอกลอง จากศนยกระจายสนคาไปยงตวแทนจาหนายรายยอย ดงน

Network Model (4/7)

0.52.02.02.0สงขลา

1.250.50.51.0ขอนแกน21.01.50.5ลาปาง

สราษฏรธานนครราชสมาอดรธานเชยงใหม

ทางบรษทตองการทราบปรมาณสนคาทจะตองขนสงซงมหนวยเปนกลทางบรษทตองการทราบปรมาณสนคาทจะตองขนสงซงมหนวยเปนกลององ วาจากศนยกระจายสนคาวาจากศนยกระจายสนคา3 3 จงหวดจงหวด ไปยงตวแทนจาหนายรายยอยไปยงตวแทนจาหนายรายยอย 4 4 จงหวดจงหวด ทจะสามารถลดตนทนในการขนสงใหไดทจะสามารถลดตนทนในการขนสงใหได มากทสดมากทสด

Network Model (5/7)

ลาปาง(โหนด 1)

ขอนแกน(โหนด 2)

สงขลา(โหนด 3)

อดรธาน(โหนด 6)

นครราชสมา(โหนด 7)

สราษฎรธาน(โหนด 8)

เชยงใหม(โหนด 5)

ปรมาณสนคาปรมาณสนคา((กลองกลอง))

ศนยกระจายสนคาศนยกระจายสนคา ตวแทนจาหนายตวแทนจาหนาย ปรมาณการสงซอปรมาณการสงซอ

0.50.5

800800

500500

750750

200200

600600

450450

1.51.511

2211 0.50.5

0.50.51.251.25

22 22 220.50.5

700700

ตนทนตอกลองตนทนตอกลอง

Network Model (6/7)

• แกปญหาการจดสรรทรพยากรดวย แบบจาลองเครอขาย– กาหนดให Xij โดยท X แทน โหนด ให i และ j แทน โหนดตนทางและ

ปลายทางตามลาดบ– สมการวตถประสงค

MIN: Z = 0.5X14 + 1.50X15 + 1X16 + 2X17 + 1X24 + 0.5X25 + 0.5X26 + 1.25X27+ 2X34 + 2X35 + 2X36 + 0.5X37

Network Model (7/7)

ขอจากด :-X14 + X15 + X16 + X17 = 700 ปรมาณสนคาจากลาปางX24 + X25 + X26 + X27 = 800 ปรมาณสนคาจากขอนแกนX34 + X35 + X36 + X37 = 500 ปรมาณสนคาจากสงขลาX14 + X24 + X34 = 750 ปรมาณความตองการสนคาของเชยงใหมX15 + X25 + X35 = 200 ปรมาณความตองการสนคาของอดรธานX16 + X26 + X36 = 600 ปรมาณความตองการสนคาของนครราชสมาX17 + X27 + X37 = 450 ปรมาณความตองการสนคาของสราษฎรธาน

Xij >= 0 สาหรบทก i และ j

• แกปญหาแบบจาลองขายงาน ดวย Microsoft Excel

แบบจาลองเพอหาทางเลอกทดทสดโดยการวเคราะหดวยสตร• แบบจาลองการจดการสนคาคงคลง (Inventory Model)• แบบจาลองปญหาขนสง (Transportation Problem)

แบบจาลองการจดการสนคาคงคลง (Inventory Model)

วตถประสงคของการจดการสนคาคงคลง คอ เพอใหเกดคาใชจายจากการมสนคาคงเหลอนอยทสด (สนคาคงคลงอาจเปนวตถดบ หรอ ปรมาณสนคาเพอจาหนาย)

เนองจากบรษทจาเปนตองมสนคาคงคลงใหเพยงพอตอความตองการของลกคา

อยางไรกตาม บรษทจาเปนตองมคาใชจายสาหรบการเกบรกษาสนคาคงคลงดงนนบรษทจงตองนาเอาเทคนคตาง ๆ ในการจดการสนคาคงคลงมาใช ไดแก การกาหนดปรมาณการสงซอทประหยดทสด (Economic Order Quantity: EOQ) ระดบสนคาคงเหลอเพอความปลอดภย (Level of Safety Stock) และจดสงซอสนคา (Reorder Point) เปนตน

การกาหนดปรมาณการสงซอทประหยดทสด(Economic Order Quantity: EOQ)

(1/2)• การกาหนดปราณการสงซอสนคาหรอวตถดบ ณ ระดบททาให

คาใชจายรวมของสนคานอยทสด ? โดยปจจยทใชพจารณาประกอบดวย– ปรมาณสนคา หรอวตถดบทตองใชในชวงเวลาทคานวณ– อตราการขายสนคาอยางสมาเสมอ– คาใชจายเกยวกบสนคาขาดมอยงไมไดนามาพจารณา (Stock Out

Cost)– ระดบสนคาคงเหลอเพอความปลอดภย (Safety Stock) ยงไมได

นามาพจารณา– คาใชจายในการสงซอ (Ordering Cost) เชน คาโทรศพท คา

ไปรษณย อน ๆ

การกาหนดปรมาณการสงซอทประหยดทสด (2/2)

โดยท EOQ = ปรมาณการสงซอทประหยดทสดตอครง

D = Demand คอ ความตองการสนคา/ปO = Ordering Cost คอ คาใชจายในการสงซอสนคาตอ

ครงC = Carrying Cost คอ คาใชจายในการเกบรกษาสนคา

ตอหนวยตอปและเราสามารถคานวณหาตนทนการสงซอรวมตอปจาก EOQ

CDOEOQ 2

=

ตนทนการสงซอรวมตอป

โดยท Q = (EOQ) ปรมาณการสงซอทประหยดทสดตอครงD = Demand คอ ความตองการสนคา/ปO = Ordering Cost คอ คาใชจายในการสงซอสนคาตอ

ครงC = Carrying Cost คอ คาใชจายในการเกบรกษาสนคา

ตอหนวยตอป

⎟⎠⎞

⎜⎝⎛+⎟⎟

⎠

⎞⎜⎜⎝

⎛2

** QCOQD

ตวอยางการกาหนดปรมาณการสงซอทประหยดทสด EOQ

รานถายเอกสารแหงหนง ตองการสงซอกระดาษสาหรบถายเอกสาร โดยทางรานมความตองการ (D) ใชเอกสาร 7,500 รมตอป คาใชจายในการสงซอกระดาษแตละครง (O) 100 บาท คาใชจายในการเกบรกษาสนคา (C) 10 บาท/หนวย/ป ตองการทราบวาจะสงซอกระดาษอยางไรใหประหยดทสด

การแกปญหา (1/2)

• ปรมาณการสงซอทประหยดทสด/ครง (EOQ)D = 7,500 รม/ป; O = 100 บาท/ครง; C = 10 บาท/หนวย/ป

แทนคาในสตร

= 387.29 รม/ครง

10)100)(500,7(2

=EOQ

ดงนนดงนน ควรสงซอกระดาษควรสงซอกระดาษ ประมาณประมาณ 388 388 รมรม//ครงครง จะทาใหประหยดคาใชจายมากทสดจะทาใหประหยดคาใชจายมากทสด

การแกปญหา (2/2)

• คาใชจายในการสงซอกระดาษ/ปD = 7,500 รม/ป; O = 100 บาท/ครง; C = 10 บาท/หนวย/ป;

Q = 388 รม/ครงแทนคาในสตร

=

= 3,872.99 บาท/ปคาใชจายในการสงซอกระดาษ/ป ประมาณ 3,873 บาท/ป

⎟⎠⎞

⎜⎝⎛+⎟

⎠⎞

⎜⎝⎛

2388*10100*

388500,7

แบบจาลองสถานการณ (Simulation) (1/)

การสร างสถานการณสมมต โดยอาศยขอ เทจจร ง เสมอนสถานการณจรง เพอทดลองตดสนใจแกปญหา และวเคราะหผลลพธทไดรบจากการทดลองกอนนาไปใชแกไขปญหาในสถานการณจรงตอไป เชน การวเคราะหเชงเงอนไข (What-if Analysis)


• คณลกษณะของแบบจาลอง– มการตรวจสอบความถกตอง แบบจาลองตองมการตรวจสอบความถกตอง

กอนเปนอนดบแรกเพอไมใหเกดขอผดพลาด โดยตรวจสอบทงทาง Logic และการคานวณวาถกตองหรอไม

– มเหตผล เปนการตรวจสอบวาผลทไดตองอยในขอบเขตของผลลพธทคาดคะเนไวและแบบจาลองนนทางานอยางถกตอง โดยสามารถนาผลลพธนนมาวเคราะหได

– ลดความเบยงเบน โดยใชคาสมเดยวกนเพอลดความแปรผนและเพมความถกตองเมอเปรยบเทยบกบองคประกอบทตางกนได

– สามารถเลยนแบบสถานการณมากกวาเปนการนาเสนอสถานการณจรง– มการคาดการณสถานการณจรง ภายใตเงอนไขตาง ๆ กน


• ชนดของแบบจาลองสถานการณ– แ บ บ จ า ล อ ง ส ถ า น ก า ร ณ ค ว า ม น า จ ะ เ ป น (Probabilistic

Simulation)– แ บ บ จ า ล อ ง ส ถ า น ก า ร ณ ท ม ค ว า ม ส ม พ น ธ ก บ เ ว ล า (Time-

Independent/Time-Dependent Simulation)– แบบจาลองสถานการณภาพเสมอนจรง (Visual Simulation)– แ บ บ จ า ล อ ง ส ถ า น ก า ร ณ เ ช ง ว ต ถ (Object-Oriented

Simulation)

แบบจาลองฮวรสตค (Heuristic)

แบบจาลองทางการเงน (Financial Model)

• Goal Seek• Scenario• Data Table

Goal Seek

• ตองการซอรถยนต โดยมเงอนไขดงน– วางเงนดาวน 20% ของราคารถยนต– กเงนจากธนาคารไดในอตราดอกเบย 18 % ตอป– ตองการกเงนเปนระยะเวลา 4 ป– สามารถจายเงนในแตละเดอนไดสงสดไมเกน 10,000 บาท

• จะสามารถซอรถยนตในราคาสงสดไดคนละเทาไหร?• ตวอยางการใช Goal Seek ใน Microsoft Excel

Scenario

• ตองการซอบานใหม โดยมราคาใหเลอก 2 ราคา คอ 200,000 และ 300,000 บาท และมเงอนไขดงตอไปน– กเงนธนาคารในอตราดอกเบย 7% ตอป– วางเงนดาวน 20% (ทง 2 ราคา)– ระยะเวลาในการกยมมใหเลอก 2 แบบ คอ 15 ป และ 30 ป

• ตองการทราบจานวนเงนทตองจายในแตละงวด ในทก ๆ ทางเลอกทม

Data Table

แบบจาลองทางสถต (Statistical Model)

แบบจาลองทางสถต เปนแบบจาลองทสรางขนมาจากหลกการและสตรคานวณทางสถต โดยสวนใหญใชในการวเคราะหขอมลในอดต และปจจบน เพอทานายหรอพยากรณเหตการณหรอขอมลทจะเกดขนในอนาคต ดงนนจงอาจเรยกแบบจาลองนวา “แบบจาลองเชงพยากรณ (Predictive Model) โดยแบบจาลองทไดรบความนยม คอ

– การวเคราะหแบบมารคอฟ– การวเคราะหการถดถอย– การพยากรณอนกรมเวลา

การวเคราะหแบบมารคอฟ (Markov Analysis)

การวเคราะหแบบมารคอฟ คอ การวเคราะหแนวโนมของลาดบเหตการณ โดยแตละเหตการณตองมความเกยวของกนอย นนคอ การเกดเหตการณในลาดบถดไปขนอยกบเหตการณกอนหนาและความนาจะเปนในการเกดเหตการณตาง ๆ เชน การคาดการณสภาพอากาศในวนพรงน ตองขนอยกบสภาพอากาศในวนน รวมถงความนาจะเปนในการเปลยนแปลงสภาพอากาศลกษณะตาง ๆ เปนตน

การวเคราะหแบบมารคอฟ (Markov Analysis)

บรษท ไทยทา จากด มทงหมด 4 แผนก คอ แผนกการเงน บคคล สารสนเทศ และการตลาด โดยจานวนพนกงานในปจจบนสาหรบแผนกตาง ๆ เปน 100, 100, 300, 200 คนตามลาดบ และมการประมาณการณวาในปตอไป ทางบรษทตองการพนกงานในแตละแผนกเปน 80, 70,400, 300 คน ตามลาดบ โดยมขอมลการยายพนกงานของบรษทในปตาง ๆ ยอนหลง 3 ป

บรษทตองการวเคราะหวา ทางบรษทจะตองจางพนกงานใหมสาหรบแตละแผนกจานวนเทาใด เพอใหมจานวนพนกงานตรงตามแผนงานของบรษททประมาณไว

การวเคราะหการถดถอย (Regression Analysis)

• การวเคราะหการถดถอยอยางงาย (Simple Regression Analysis)

• การวเคราะหการถดถอยพหคณ (Multiple Regression Analysis)

• การวเคราะหการถดถอยแบบโพลโนเมยล (Polynomial Regression Analysis)

การวเคราะหการถดถอยอยางงาย (Simple Regression Analysis)

เปนการศกษาเพอหาสมการซงแสดงความสมพนธระหวางตวแปรตาม (Y) 1 ตวแปร กบตวแปรอสระ (X) เพยง 1 ตวแปร รปแบบความสมพนธ ของตวแปรทงทเปนเสนตรง และไมเปนเสนตรง เชน ในการประมาณยอดการขายสนคา ถาผตดสนใจคดวายอดการขายสนคาจะขนอยกบคาใชจายในการโฆษณาเพยงอยางเดยว จะมลกษณะเปนเสนตรง

โดยทคาใชจายในการโฆษณาจะมผลทาใหยอดขายสงขนหรอตาลงได ดงนนจงเลอกใชการวเคราะหการถดถอยอยางงาย โดยใหยอดขายสนคาเปนตวแปรตาม (Y) และคาใชจายในการโฆษณาเปนตวแปรอสระ (X)

การวเคราะหการถดถอยพหคณ (Multiple Regression Analysis)

เปนการศกษาความสมพนธระหวางตวแปรตาม (Y) 1 ตวแปร กบตวแปรอสระ (X) มากกวา 1 ตวแปร การวเคราะหการถดถอยพหคณ มทงแบบเชงเสน และไมเปนเชงเสน แตจะยกตวอยางกรณเชงเสน เชน ในการประมาณยอดขายสนคา ผตดสนใจหรอผประมาณคดวายอดขายสนคาขนอยกบปจจยหลายอยาง เชน คาใชจายในการโฆษณา ราคาสนคา และรายไดของผบรโภค

ดงนนจงเลอกใชการวเคราะหแบบพหคณ โดยใหยอดขายสนคาเปนตวแปรตาม (Y) ซงขนอยกบตวแปรอสระหลาย ๆ ตว ไดแก คาใชจายในการโฆษณา (X1) และรายไดของผบรโภค (X2)

การวเคราะหการถดถอยแบบโพลโนเมยล (Polynomial Regression Analysis)

เปนการศกษาความสมพนธระหวางตวแปรตาม (Y) 1 ตวแปร กบตวแปรอสระ (X) มากกวา 1 ตว โดยความสมพนธระหวางตวแปร แบบไมเปนเสนตรง

การพยากรณอนกรมเวลา (Time Series Forecasting)

• แบบจาลองแบบไมผนแปร (Stationary Time Series)• แบบจาลองแบบผนแปร (Non-stationary Time

Series)

การพยากรณอนกรมเวลา (Time Series Forecasting)

• แบบจาลองแบบไมผนแปร (Stationary Time Series)เปนแบบจาลองทใชในการพยากรณอนกรมเวลาในลกษณะขอมลทไมผนแปร ซงเปนขอมลทไมมแนวโนมในทศทางใดทศทางหนง โดยมวธการพยากรณหลายวธ ไดแก

– วธเฉลยเคลอนท (Moving Average)– วธคาเฉลยเคลอนทถวงนาหนก (Weight Moving Average)– วธ Exponential Smoothing

แบบจาลองชนดอน ๆ

• แบบจาลองแถวคอย (Queuing Model)แบบจาลองทใชคานวณจานวนพนกงานทเหมาะสม เพอใหคาใชจาย

ขององคกรตาสดและลกคาไมตองรอรบบรการนานเกนไป ซงมกใชกบธรกจลกคาสมพนธ เชน Call Center จดชาระคาบรการและสถานการณทมการเขาแถวรบบรการ โดยแบบจาลองนจะทาการคานวณปรมาณจดบรการลกคาทเหมาะสม แลวทดสอบแนวทางแกไขปญหาตาง ๆ ทไดรบจากแบบจาลองโดยการสมคาปรมาณจดใหบรการลกคา

ระบบจดการฐานแบบจาลอง (Model Base Management System: MBMS)แบบจาลองชนดตาง ๆ ทถกจดเกบในฐานแบบจาลอง จะตอง

ไดรบการจดการอยางดเพอใหการนาออกไปใชไดอยางเหมาะสมกบปญหาทเกดขน แตในบางครงแบบจาลองทผใชตองการอาจจะไมถกจดเกบไวในฐานแบบจาลอง ดงนนนอกจากการจดการแบบจาลองในฐานแบบจาลองแลว อกหนาทหนงกคอการสรางแบบจาลองจากขอมลทผใชนาเขาสระบบ

ระบบจดการฐานแบบจาลอง (Model Base Management System: MBMS)ระบบจดการฐานแบบจาลอง เปนซอฟตแวรทเปนตวกลางในการ

ตดตอระหวางผใชกบฐานแบบจาลอง หรอ ระหวางฐานขอมลกบฐานแบบจาลอง ทาหนาทคล ายกบซอฟตแวรระบบจดการฐานขอมล (DBMS) กลาวคอทาหนาทในการจดการ ปรบปรง เปลยนแปลง คดเลอก และประสานการทางานระหวางแบบจาลองชนดตาง ๆ ในฐานแบบจาลอง สวนหนาททมากขนเชน การใหเหตผลในการเลอกแบบจาลองหรอการใหเหตผลสาหรบผลลพธทไดนน อาจจะตองอาศย A.I. เขามาสนบสนนการทางานดงกลาว

หนาทและความสามารถของระบบจดการฐานแบบจาลอง

• ผใชสามารถเขาถงและดงแบบจาลองในฐานแบบจาลองมาใชงานไดตามตองการ• ผใชสามารถทดลองและปฏบตการใด ๆ กบแบบจาลองในฐานแบบจาลองได• ผใชตองสามารถสรางแบบจาลองของระบบสนบสนนการตดสนใจไดอยาง

รวดเรวและงายดาย• ตองสามารถจดเกบและจดการกบแบบจาลองตางชนดกนได• ตองสามารถเขาถงและทางานรวมกบแบบจาลองสาเรจรปในโปรแกรมอนๆ ได• ตองแสดงหมวดหมหรอรายการของแบบจาลองได• ผใชตองสามารถตดตามการใชแบบจาลองและขอมลได• ระบบตองทาหนาทในการจดเกบ เขาถง ปรบปรง เชอมโยง จดหมวดหม และ

คนหาแบบจาลองได

Impacts of Decision Support Systems

Chapter 10

เนอหาบทเรยน

• ศกษาจาก Case study • กจกรรมกลม อภปราย

Application for Decision Support System

Chapter 11

เนอหาบทเรยน

• ทาการหา Case study ทากจกรรมกลมหาตวอยาง Application for DSS เพอทาการ อภปราย

บรรณานกรม

303423 ระบบสนับสนุนการต...

Documents