35.33. toplantisi · 1. texts should be written in 10 pages on a4 paper, with times new ro-man and...

SONUÇLARITOPLANTISI 2. CİLT

KAZISONUÇLARITOPLANTISI33. 3. CİLT

T.C.KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü

35. ARASTIRMA

T.C.

KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI


35. ARAŞTIRMA

SONUÇLARI TOPLANTISI

2. CİLT

22-26 MAYIS 2017

BURSA

T.C.

KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI

Ana Yayın No: 3552/2


Yayın No: 179/2

Yayına Hazırlayan:

Dr. Candaş KESKİN

22 - 26 Mayıs 2017 tarihlerinde gerçekleştirilen 33. Uluslararası Kazı, Araştırma ve

Arkeometri Sempozyumu, Bursa Uludağ Üniversitesi ile Bursa Büyükşehir

Belediyesi'nin katkılarıyla gerçekleştirilmiştir.

ISSN: 1017 - 7663

Kapak Fotoğrafı : Eda AKYÜREK ŞAHİN

Likya/Pamfilya Ulaşım Sistemlerinin Epigrafik ve Tarihi

Coğrafik Açılardan Araştırılması

Mizanpaj : Yakup ŞAHİNER

Not : Araştırma sonuçları raporları, dil ve yazım açısından Dr. Candaş KESKİN

tarafından denetlenmiştir. Yayımlanan yazıların içeriğinden yazarları sorumludur.

Bursa Büyükşehir Belediyesi Matbaa Tesislerinde Basılmıştır.

BURSA 2018

39. ULUSLARARASI KAZI, ARAŞTIRMA VE ARKEOMETRİ

SEMPOZYUMU BİLİM KURULU

SCIENTIFIC COMMITTEE OF 39th INTERNATIONAL

SYMPOSIUM OF EXCAVATIONS, SURVEYS AND ARCHAEOMETRY

Prof. Dr. Yusuf ULCAY

Prof. Dr. Mustafa ŞAHİN

Prof. Dr. Charles Brian ROSE

Prof. Dr. Mehmet ÖZDOĞAN

Prof. Dr. Havva İŞKAN IŞIK

Prof. Dr. Hakkı ACUN

Prof. Dr. İ. Hakan MERT

Prof. Dr. Berna ALPAGUT

Prof. Dr. Nicholas D. CAHILL

Prof. Dr. Aziz NOVRUZLU

Prof. Dr. Marcella FRANGIPANE

Prof. Dr. Miroslav NOVAK

Prof. Dr. Douglas BAIRD

Doç. Dr. Derya ŞAHİN

Doç. Dr. Necmi KARUL

Doç. Dr. Aygün EKİN MERİÇ

Yrd. Doç. Dr. V. Belgin DEMİRSAR ARLI

Yrd. Doç. Dr. Filiz İNANAN

http://personel.trakya.edu.tr/yyoruk/#.VxqXgHqbL8Y

http://personel.trakya.edu.tr/burcinerdogu/#.VxqWrnqbL8Y

http://www.usak.edu.tr/rainer.czichon

http://edebiyat.istanbul.edu.tr/prehistorya/?p=6523

http://personel.trakya.edu.tr/bekstrak/#.VxqXo3qbL8Y

http://aves.medeniyet.edu.tr/mustafa.ozer/

http://cv.ankara.edu.tr/[email protected]&deger=1

YAYIN KURALLARI

Göndereceğiniz bildiri metinlerinin aşağıda belirtilen kurallara uygun olarak

gönderilmesi, kitabın zamanında basımı ve kaliteli bir yayın hazırlanması açısından

önem taşımaktadır. Bildirilerin yazımında kitaptaki sayfa düzeni esas alınarak;

* Yazıların A4 kağıda, üstten 5.5 cm. alttan 5 cm. soldan 4.5 cm. sağdan 3 cm.

lik bir boşluk bırakılarak, 10 punto ile, bir satır aralığı olacak şekilde, Times

New Roman fontu ile en fazla 10 sayfa yazılmalı,

* Başlık 14 punto, büyük harf ve bold olacak şekilde yazılmalı,

* Metinde ana başlıklar büyük harflerle ve italik, alt başlıklar, baş harfleri

büyük ve italik olarak yazılmalı,

* Metin içinde geçen yabancı sözcük ve terimler, örneğin ‚in-situ‛ italik olarak

yazılmalı,

* Metin içinde Milattan Önce gibi çok alışılagelmiş kısaltmalar dışında kısalt-

ma kullanılmamalı, Milattan Önce ve sonra kısaltması: M.Ö., M.S. Erken

Tunç Çağı: ETÇ olarak kullanılmalıdır.

* Bölge adlarının ilk harfleri, aynı şekilde yer, coğrafya ve kurum adlarının ilk

harfleri büyük yazılmalıdır. Örneğin: Doğu Anadolu, Yakın Doğu, Avrupa,

Akdeniz Bölgesi, Dicle Nehri, Ankara Üniversitesi, Türk Tarih Kurumu gibi.

* Ölçü ve ağırlıklar m. cm. mm. lt. gr. şeklinde yazılmalı,

* Dipnotların metnin altında ve metin içinde numaraları belirtilerek, 8 puntoda

yazılmalı,

* Dipnot ve kaynakçada (bibliyografya) kitap ve dergi isimleri italik yazılmalı,

* Harita, çizim ve resimler 15 adetten fazla olmamalı, fotoğraflar JPG veya

TlFF olarak gönderilmeli, gönderilen resimlerin çözünürlüğünün en az 300

pixel/ınch olmalı,

* Çizimlere (Çizim: 1), resimlere (Resim: 1), haritalara (Harita: 1) olarak alt yazı

yazılmalı ve kesinlikle levha sistemi kullanılmamalı,

* Yayım için telif anlaşması gerektiren Googleearth gibi görseller kullanıl-

mamalı,

* Bildirilere, ilk sayfanın altında, dipnotlardan önce bütün yazarların mutlaka

isim, unvan, e-mail ve yazışma adresi yazılmalıdır.

Yayınlanacak bildiri sayışının artması, kitapların zamanında basımını

güçleştirdiğinden, bildirilerinizin sempozyum sırasında teslim edilmesi ya da en

geç 1 Ağustos tarihine kadar, [email protected] mail adresine gönde-

rilmesi gerekmektedir.

e-

Yayın kurallarına uymayan ve geç gönderilen bildiriler kesinlikle yayınlanma-

yacaktır.

PUBLICATION INSTRUCTIONS

The papers presented in the International Symposium of Excavations, Sur-

veys and Archaeometry will be published as before.

In order to complete a high-quality print in time, we kindly request you to

send the paper texts in the format specified below:

1. Texts should be written in 10 pages on A4 paper, with Times New Ro-

man and 10 type size within a space of 13.5x19 cm. Line spacing should

be 10 points.

2. Heading should be written in bold with 14 typesize and with 14 points of

line space. Main headings should be written with capitals, sub-headings

with lower letters. Both types of headings should be written in italics.

3. Footnotes should be placed at the bottom of the pages, with their num-

bers indicated in the text. Footnote texts should be written with 8 type

size and line space of 8 points.

4. Book and periodical titles in the footnotes and bibliography should be

written in italics.

5. Total number of drawings and photos should not exceed 15. Photos

should be either in JPG or TIFF format with at least 300 dpi solution and

sent in a separate file.

6. Captions should be added to drawings (Drawing: <<<), photos (Photo:

<<<) and maps (Map: <<<). Plate system should not be used.

7. Authors must indicate their names, titles and contact information in their

papers.

8. Digital text of the paper should be added to the print-out and both texts

should be identical. Otherwise the digital version will be considered de-

fault.

As sudden accumulation of papers makes it difficult to complete printing in

time, papers should either be submitted during the symposium or sent to

[email protected] until the 1st of August.

The papers that fail to comply with those instructions or that are sent after

the deadline will not be published on no account.

İÇİNDEKİLER

Ġlkem GÜRGÖR, Ġsmail ÖZER, Derya SĠLĠBOLATLAZ BAYKARA, Erksin GÜLEÇ Paleolitik Dönemden Günümüze Anadolu’nun Zooarkeolojik Analizi ........................................ 1

Ġrfan Deniz YAMAN, Yavuz AYDIN, Iraz Aslı YAMAN Aksaray Ġli Paleolitik Çağ Yüzey AraĢtırması (2016) ............................................................... 13

Ġsmail BAYKARA, Berkay DĠNÇER, Serkan ġAHĠN, Esin ÜNAL,

Rıfat KUVANÇ, Birkan GÜLSEVEN, Özge BĠROL Van Ġli Neojen ve Pleistosen Dönemleri Yüzey AraĢtırması-2016 ........................................... 27

Ġsmail ÖZER, Mehmet SAĞIR, Ġsmail BAYKARA, Berkay DĠNÇER, Serkan ġAHĠN 2016 Yılı Muğla ve Çanakkale Ġlleri Yüzey AraĢtırması ........................................................... 43

Jeroen POBLOME, Ralf VANDAM, Manuela BROISCH, Peter TALLOEN, Dries DAEMS The 2016 Sagalassos Survey Activities .................................................................................. 59

Kadriye ÖZÇELĠK, Hande BULUT Denizli Ġli Prehistorik Dönem Yüzey AraĢtırması, 2016 ........................................................... 85

Maria ANDALORO Painting on Rock-Hewn Settlements in Cappadocia: Knowledge, Preservation and Enhancement (2016 Campaign) ................................................................. 99

Mehmet Emin ġEN XIII. Yüzyıl Anadolu Selçuklu Devleti HaberleĢme Sistemi Yüzey AraĢtırması (Alanya-Konya-Antalya Örneği) (2016 Yılı Sezonu Alanya Bölgesi) .................. 113

Mehmet SAĞIR, Ġsmail ÖZER, Serkan ġAHĠN Havuzdere Ġskeletlerinin Paleopatolojik Analizi ..................................................................... 127

Meral ORTAÇ 2016 Yılı Bolu Ġli Merkez Ġlçesi Arkeolojik Yüzey AraĢtırması................................................ 143

Metin KARTAL, EĢref ERBĠL, Murat ÖZTURAN Sakarya Ġli Tarih Öncesi Arkeolojisi Yüzey AraĢtırması (IV), 2016 ........................................ 161

Murat ARSLAN, Nihal TÜNER ÖNEN 2016 Yılı Phaselis Antik Kenti ve Teritoryumu Yüzey AraĢtırması ........................................ 181

Murat ÇEKĠLMEZ 2016 Yılı Myrina ve Gryneion Arkeolojik Yüzey AraĢtırmaları – Mygar (2. Sezon) ............... 199

Hüseyin Murat ÖZGEN Balıkesir Ġli Burhaniye, Gömeç ve Ayvalık Ġlçeleri “Adramytteion Egemenlik Alanı” 2015-2016 Yılları Arkeolojik Yüzey AraĢtırması ........................................ 219

Münteha DĠNÇ, Emre TAġTEMÜR 2016 Yılı UĢak Ġli ve Ġlçeleri Arkeolojik Yüzey AraĢtırması: Eski Yunan-Roma (Arkaik, Klasik, Helenistik ve Roma Dönemi) YerleĢimleri .............................. 243

Nurperi AYENGĠN Düzce Ġli 2016 Yılı Arkeolojik Yüzey AraĢtırması .................................................................. 273

Oktay DUMANKAYA, Yasin TOPALOĞLU KahramanmaraĢ AfĢin ve Elbistan Ġlçeleri 2016 Yılı Yüzey AraĢtırması ............................... 285

Serdar AYBEK, Onur GÜLBAY, Murat KILIÇ, Burak ARSLAN, Yılmaz BALIM,

Umut CANSEVEN 2016 Yılı Metropolis Çevresi Yüzey AraĢtırması ................................................................... 303

Osman DOĞANAY, Mehmet KURT, Murat AYDAġ, Hakan ERASLAN Zengibar Kalesi (Konya/Bozkır) 2016 Yüzey AraĢtırmaları ................................................... 319

Ömür HARMANġAH, Peri JOHNSON, Müge DURUSU-TANRIÖVER, Ben MARSH Tuz Yolu Boyunca Ilgın Ovası Yalburt Yaylası ve Çevresi Arkeolojik Yüzey AraĢtırma Projesi 2015 Sezonu Sonuçları ................................................. 331

Özdemir KOÇAK, Ömür ESEN, Sercan BÜLBÜL Afyonkarahisar Ġli ve Ġlçeleri 2016 Yılı Yüzey AraĢtırmaları ................................................... 355

Ralf BECKS, B. Ayça POLAT BECKS 2016 Yılı ġeref Höyük / Komama ve Çevresi Yüzey AraĢtırmaları........................................ 375

Reyhan KÖRPE 2016 Yılı Sestos ve Çevresi Arkeolojik Yüzey AraĢtırması ................................................... 395

Sabahattin EZER, Kemal ZORLU, Muzaffer ÖZÇĠRĠġ Adıyaman Ġli 2016 Yılı Prehistorik ve Protohistorik Çağ Arkeolojik Yüzey AraĢtırmaları .............................................................................................. 409

Semra BALCI, Yasin Gökhan ÇAKAN, Burak FALAY Niğde Tarihöncesi Yüzey AraĢtırmaları 2016 ........................................................................ 427

Serkan ERDOĞAN Demir Çağ ve Helenistik Dönem Tunceli Yüzey AraĢtırması - 2016 ..................................... 447

ġengül G. AYDINGÜN, Hakan ÖNĠZ, Ayberk ENEZ, Metin ALBÜKREK,

Ali Hakan EĞĠLMEZ, GülĢen K. ÜSTÜN, Mert ÜSTÜN Ġstanbul Tarih Öncesi AraĢtırmaları Projesi 2016 Yılı ÇalıĢmaları......................................... 469

ġengül Dilek FUL, Murat TEKĠN, Emine Saka AKIN Sebastopolis Antik Kenti ve Çevresi 2016 Yılı Arkeolojik Yüzey AraĢtırması ....................... 483

Tayfun CAYMAZ, Muammer ĠREÇ, ġahin MENTEġE, Sedef ERĠNCĠK,

M. Servet AKPOLAT, Mehmet EMEÇ Urla Yarımadası Güney Kesimi 2016 Yılı Yüzey AraĢtırması................................................ 497

Tevfik Emre ġERĠFOĞLU Mersin AĢağı Göksu Arkeolojik Kurtarma Yüzey AraĢtırması Projesi 2016 Sezonu Sonuçları ............................................................................................. 517

Ufuk ÇÖRTÜK, ġahin GÜMÜġ Muğla MenteĢe Ġlçesi Pisye – Pladasa Koinonu Yüzey AraĢtırması (2016) .......................... 531

Ümit AYDINOĞLU, Ahmet MÖREL Dağlık Kilikia’da KentleĢme ve Kırsal YerleĢimler AraĢtırması 2016 ..................................... 555

Zeynep Koçel ERDEM Tekirdağ Merkez ve ġarköy Ġlçeleri Ġle Çanakkale Gelibolu Yarımadası (Trakya Khersonesos’u) Arkeolojik Yüzey AraĢtırması 2016 Yılı ÇalıĢmaları ....................... 567

................................................................................................................................ 303

2016 YILI METROPOLİS ÇEVRESİ

YÜZEY ARAŞTIRMASI

Serdar AYBEK

Onur GÜLBAY

Murat KILIÇ

Burak ARSLAN

Yılmaz BALIM

Umut CANSEVEN

GİRİŞ

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlü-

ğü’nün 02.05.2016 tarih 0183201 sayılı yazısı ile İzmir İli, Torbalı İlçesi ‚Metro-

polis Antik Kenti Çevresinde‛ arkeolojik yüzey araştırmaları 2016 yılında baş-

lamıştır1. Bakanlık Temsilcisi olarak Aphrodisias Müzesi’nden Arkeolog M.

Umut Doğan görev almıştır. Araştırma kapsamında, Metropolis ve çevresinde

sosyo-kültürel yapının oluşumunda rol oynayan topografya, yollar, su kaynak-

ları, savunma yapıları gibi bir kentin varlığını doğrudan etkileyen unsurların

yanı sıra kırsal mimari ve etnoarkeoloji verilerinin belirlenmesi hedeflenmekte-

dir.

1 Metropolis çevresinde ilk kapsamlı arkeolojik araştırmalar 1970’li yıllarda Recep MERİÇ’in

doktora tezi kapsamında gerçekleştirilmiş ve bu sonuçların bir bölümü 1982 ve 2009 yıllarında

yayınlanan kitaplar ile bilim dünyasına duyurulmuştur (Meriç 1982, Meriç 2009). 1990 yılından

itibaren Metropolis’te arkeolojik kazıların başlamasıyla çevre araştırmalarına farklı zamanlarda

yer verilmiştir. 2016 yılında başlayan yeni dönem araştırmaları ile özellikle bilinen ve yeni

tespit edilen kültür varlıkları ve arkeolojik alanların yeni yöntemler ile coğrafi konumlarının

harita üzerine işlenerek bölgenin genel durumunun ortaya çıkarılması düşünülmüştür. İlk yıl

çalışmaları Doç. Dr. Serdar AYBEK, Celal Bayar Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Manisa, (serdar.

[email protected]); Öğr. Gör. Dr. Onur GÜLBAY, Dokuz Eylül Üniversitesi Arkeoloji Bölümü

İzmir, (onur. [email protected]); Öğr. Gör. Dr. Murat KILIÇ, Dokuz Eylül Üniversitesi, Tarih

Bölümü İzmir, (murat. [email protected]); Doç. Dr. Ali Kazım ÖZ, Dokuz Eylül Üniversitesi

Arkeoloji Bölümü İzmir, (ali. [email protected]); Yrd. Doç. Dr. Yusuf SEZGİN, Celal Bayar Üniver-

sitesi Arkeoloji Bölümü Manisa, (yusuf. [email protected]); Arkeolog Yılmaz BALIM

(ylmzblm@gmail. com); Arkeolog Burak ARSLAN, (burakarslan. metropolis@gmail. com) ve

Arkeolog Umut CANSEVEN, (umutcanseven@gmail. com) katılımıyla gerçekleştirilmiştir.

mailto:[email protected]








35. ARAŞTIRMA SONUÇLARI TOPLANTISI / CİLT II

304 .................................................................................................................................

KAPSAM VE YÖNTEM

Metropolis önemli ticaret yolları ve geçişlerin kesiştiği bir noktada yer al-

maktadır. Bu nokta, hem Smyrna ve Ephesos’u birbirine bağlayan yolun hem

de daha erken çağlardan itibaren Sardeis ve Karabel geçidi üzerinden gelip

Torbalı ve Ege Denizi’ne ulaşan yolun antik Gallesion Dağı eteklerinde birleşti-

ği yerdir. Bu güzergahların ticaret ve savaş anında kullanılıyor olması, Metro-

polis’in yakın çevresinde, bu yollara hakim tepelere konumlandırılmış çok sa-

yıda kale inşa edilmesine neden olmuştur. Çevrede gerçekleştirilmeye başlanan

yüzey araştırmalarından elde edilen arkeolojik bulgular, şimdiye kadar tespit

edilen kale yapılarının M.Ö. Geç 7.–6. yüzyılda inşa edildiklerini göstermekte-

dir. Bu yerleşimler Metropolis ve çevresinin stratejik açıdan ne denli önemli

olduğunu göstermektedir. Nitekim, hem Lydia Kralı Gyges’in Miletos seferinde

hem de Akhamenid ordularının güneye ilerleyişinde kullanmış oldukları gü-

zergah olan Karabel Geçidi ve Metropolis hattında gözlemlenebilen bu kaleler,

yolun ve bölgenin güvenliğini sağlamak amacıyla yapılmışlardır. Metropolis

çevresinde 2016 yılında incelenen Karataş ve Avlutaş Kale yerleşimleri (Harita:

1, Resim: 1 ve 5) bu tespiti desteklemektedir.

Yüzey araştırmasının ilk yılı olan bu başlangıç aşamasında gerçekleştirilen

çalışmalara daha detaylı bir biçimde değinilecek olursa, öncelikle kuzeyde Öz-

bey Köyü, güneyde Ahmetli ve Sağlık Köyleri, batıda Alaman Dağı (Gallesion)

ve doğuda İzmir-Aydın otoyoluyla sınırlanan alan incelendi (Harita: 1). Böyle-

ce, kuzeyden güneye doğru Alaman Dağı’nın (Gallesion) yükselti eğrisi takip

edilerek bilhassa Küçük Menderes Ovası’na hkim zirveler araştırıldı. Küçük

Menderes Ovası’nda kurulu köylerden Alaman Dağı’nın (Gallesion) üst kotları-

na doğru dağın ovaya bakan sırtlarında yapılan taramalarda, yüksek noktalara

konumlandırılan kale yerleşimleri belirlendi. Buna göre, güneyde Özbey Köyü-

‚Karataş‛ ve kuzeyde Ahmetli ve Sağlık köyleri-‚Avlutaş‛ yerleşimlerinin her

birinde, birbirine benzer biri büyük biri küçük olmak üzere yan yana iki Arkaik

kale tespit edilmiştir. Ayrıca, izlenen rotalar üzerinde, eski bir taş ocağı ve geç

döneme tarihlenen bir manastır/kilise (?) ile onunla ilişkili olabilecek bir kuyuya

rastlanılmıştır.

Yukarıda bahsi geçen oluşumlar içerisinde, sadece savunma yapılarına ait

duvarların izlediği hatlar, kazı yapılmaksızın iyi bir şekilde algılanabilmektedir.

O nedenle, plan çıkarmaya yönelik aktiviteler, bu noktalara odaklanılarak sür-

dürüldü. Ayrıca az sayıdaki tanımlanabilir yüzey seramiğinin toplanması, de-

ğerlendirilmesi ve tarihleme kritiğinin yapılarak kalıntıların ait oldukları dö-


................................................................................................................................ 305

neme yerleştirilmesi tüm bu çalışmalarla eş zamanlı olarak yürütüldü. Genel

hatlarıyla tanımlanan bu çalışmaların sonuç özeti, aşağıda bir rapor halinde

sunulmaktadır.

KARATAŞ KALE YERLEŞİMİ

Alaman Dağı’nın (Gallesion) kuzey yönündeki son büyük yükseltilerden bi-

risi olan Karataş Kale Yerleşimi, Torbalı İli Özbey Köyü sınırları içerisinde yer

almaktadır (Harita: 1). Metropolis antik kentine kuş uçumu, yaklaşık 1,5 km.

mesafededir. Küçük Menderes Vadisi’ndeki Torbalı Ovası’na hkim + 490 m.

seviyesindeki bu alanda, yan yana iki kale tespit edildi (Koordinat: Enlem: 38.

126441° Boylam: 27.305774°) (Resim: 1). Kalelerin kapladıkları alan baz alınarak,

güneydeki ‚Küçük Kale‛ kuzeybatıdaki ‚Büyük Kale‛ olarak isimlendirilmiştir.

İstihkm duvarlarından koparak yüzeye yayılan yoğun miktarda küçük taş

parçası, duvarların üzerini neredeyse her noktada örtmektedir. Bu durum, bel-

geleme ve metrik çalışmalarda, duvar hatlarının (Resim: 2) takibini oldukça

zorlaştırdı. O nedenle, duvar kalınlıkları, yaklaşık 2,5 m. olarak ölçümlenebildi.

Öte yandan, duvarların cephelerde büyük dolguda ise moloz olarak daha kü-

çük kireçtaşlarıyla kuru duvar tekniğinde örülerek inşa edildiği izlenmiştir.

Her iki kalenin kapladığı alan içerisinde, bazı meknlara ait duvarlar tespit

edildi. Ancak, bunların plan ve niteliğini kazı yapmaksızın anlamak mümkün

değildir. Karataş yerleşimindeki yapıları oluşturan taşlar, arazide bulunan ki-

reçtaşı kayaçlarından kesilerek ya da koparılarak alındığı anlaşılmaktadır. Bu

amaçla, bilhassa zirvenin güney eteğinde bulunan kayalık alana müdahale

edildiği algılanabilmektedir. Yüzey araştırmasında ele geçen az sayıdaki sera-

mik parçası (Çizim 1) ve bahsedilen duvar örgü sistemi, her iki kaleyi yaklaşık

olarak İ.Ö. Geç 7.-6. yüzyıllar arasına tarihlendirilmesini sağlayan unsurlardır.2

AVLUTAŞ KALE YERLEŞİMİ

Alaman Dağı’nın (Gallesion) yükseltilerinden biri olan ve halk arasında Av-

lutaş olarak bilinen sırt, Metropolis antik kentinin güneydoğusunda, Ahmetli

ve Sağlık Köylerinin güneyinde yer almaktadır (Enlem: 38. 061500°, Boylam: 27.

393396°) (Harita: 1). Avlutaş, Karataş Yerleşimi gibi, yan yana konumlandırıl-

mış ve aynı yapı tekniğine sahip iki kaleden ibarettir (Resim: 3-5).3 Kalelerden

güneydeki ‚Avlutaş 1‛ kuzeydeki ‚Avlutaş 2‛ olarak isimlendirilmiştir. Her iki

2 Meriç 2009, s. 57, Fig. 42. 3 Meriç 2009, s. 54.


306 .................................................................................................................................

kalenin duvarı, kireçtaşı malzeme kullanılarak kuru duvar tekniğinde örülmüş-

tür. Bunlara ait hatlar ve bazı kısımlarda 2,5 m. yi bulan duvar kalınlıkları, bir-

kaç yerde izlenebilmektedir. Alanda yapılan araştırmalarda ele geçen seramik

parçaları ve yapı inşa tekniği, her iki kaleyi yaklaşık olarak İ.Ö. Geç 7.-6. yüzyıl-

lar arasına tarihlendirilmesini sağlamaktadır (Çizim: 2).

Tespit edilen ve İ.Ö. Geç 7-6. yüzyıllara tarihlendirilen kaleler Smyrna ve

Sardes’ten güneye Efes’e doğru ilerleyen yol güzerghı üzerinde yer almakta-

dır. Böylece bu hattın yol güzerghını kontrol ederek bölgede savunma ağı

oluşumunu sağlamak amacıyla kalelerinin yapıldıkları anlaşılmaktadır.4 Böyle-

ce bu hat üzerinde güçlü bir askeri ve siyasal kontrolün olduğu ortaya çıkmış-

tır.5 Avlutaş tahkimatlı alanlarının güneydoğusunda ise ‚Kızılağaç Taş Ocağı‛

olarak anılan bir mermer ocağı tespit edilmiştir.

KIZILAĞAÇ ANTİK MERMER OCAKLARI

Avlutaş yerleşiminin güneydoğusunda, ‚Kızılağaç Mevkii‚ olarak adlandırı-

lan eski bir mermer ocağı tespit edilmiştir (Koordinat: Enlem: 38.058651° Boy-

lam: 27.395399°) (Harita: 1, Resim: 6).6 Arazi incelemelerinde, beyaz renkli ve

yoğun olmasa da granüllü bir yapıya sahip mermer cevherinin çıkarıldığı taş

ocağının yakın zamana kadar modern yöntemler kullanılarak işletildiği anla-

şılmıştır.7 Taş ocağının İzmir-Aydın otoyoluna bakan kesimindeki cephe üzeri-

ne, içeriği anlaşılamayan ve yüzeysel olarak kazınmış taşçı işaretleri saptanmış-

tır (Resim: 7). Bu yönde yapılan cephe incelemesi ve taş kesim teknikleri, mer-

mer ocağının şimdilik Roma Dönemi’ne tarihlendirilebilecek özellikler göster-

diğini ortaya koymaktadır (Resim: 8). Alanın batı yanında ise kuru duvar örgü

tekniğinde örülmüş kareye yakın bir mekn tespit edilmiştir. Bu ocak Metropo-

lis ve Efes territoriumlarının kesişim noktası içerisinde yer almaktadır. Ocak

içerisinde ele geçen bir yazıtta roma rakamıyla 7 ‚VII‛ yazmaktadır. Olasılıkla

bu rakam işletme içerisindeki 7. bölgeyi göstermektedir.8 Başka taş ocaklarında

da bu tür lokasyon rakamlarına bloklar üzerinde rastlanmaktadır.9

4 Koparal 2012, s. 140. 5 Roosevelt 2012, s. 897-907. 6 Meriç, 2009, s. 54. 7 Prochaska- Grillo 2009, s. 585. 8 Karagöl mermer ocaklarında (Seferihisar) lokalizasyonu tanımlayan rakamsal tanımlamalarla

karşılaşmak mümkündür. 9 Albustanlıoğlu 2006, s. 293-301.


................................................................................................................................ 307

KİRSE MEVKİİ KALINTILARI

Alaman Dağı’nda (Gallesion), Ahmetli Köyü’nün güneybatısında, yerel halk

tarafından ‚Kirse‛ adıyla bilinen alanda, patika yolun her iki tarafına yayılmış

mimari parçalarıyla kilise/manastıra (?) ait olabilecek bir yapı kalıntısı tespit

edilmiştir (Koordinat: Enlem: 38.043124° Boylam: 27.355520°) (Harita: 1). Yoğun

bitki örtüsünün gizlediği yapının planının kazı yapılmaksızın belirlenebilmesi

mümkün değildir. Sadece doğu cephe duvarındaki açıklıktan niteliği anlaşıl-

mayan bir mekna geçiş sağlandığı algılanabilmektedir (Resim: 9-11). Bunun

dışında, çoğunluğu yerel küçük yassı kireçtaşlarıyla harç kullanılarak örülmüş

duvar kalıntıları yapının genel planıyla ilgili bir ipucu vermemektedir. Araş-

tırmalarda ele geçen yüzey buluntuları ise, kilise/manastır (?) kalıntısının Geç

Bizans Dönemi-Erken Osmanlı içlerine tarihlenebileceğine işaret etmektedirler.

Öte yandan, bu noktaya yaklaşık 200-250 m. uzaklıkta tespit edilen bilezik kıs-

mı taş örgülü bir kuyunun yapıyla ilişkili olduğu tahmin edilmektedir (Resim:

12).

KAYNAKÇA

Albustanlıoğlu T., Dokimeion Işığı Altında Roma İmparatorluk Döneminde Mer-

mer Kullanımı; İmparatorluk Yönetimindeki Anadolu Mermer Ocaklarının

İşletme Stratejisi ve Organizasyonu, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara,

2006.

Koparal E., ‛Klazomenai Khorası’da Savunma Sistemi‛, s. 140, İsmail Fazlıoğlu Anı

Kitabı, Edirne, 2012.

Meriç R., Metropolis Ionien: Ergebnisse Einer Survey-Unternehmung in der Jahren 1972-

1975, Königstein, Hain 1982.

Meriç R., Das Hinterland von Ephesos, Archäologische-topographische Forschungen im

Kaystros-Tal, Wien, 2009.

Roosevelt C. H., Iron Age Western Anatolia: The Lydian Empire and Dynastic Lycia, A

Companion to the Archaeology of the Ancient Near East, First Edition, 2012.

Prochaska W. ve Grillo S. M., ‚The marble quarries of the metropolis of Ephesos

and some examples of the use for marbles in Ephesian architecture and

sculpturing‛ Interdisciplinary Studies on Ancient Stone, Proceedings of the

IX Association for the Study of Marbles and Other Stones in Antiquity (AS-

MOSIA) Conference (Tarragona 2009).


308 .................................................................................................................................

Harita 1: Harita üzerinde tespit edilen yerleşimler


................................................................................................................................ 309

Resim 1: Karataş Kale Yerleşimi

Resim 2: Küçük Kale istihkmına ait duvar hattı


310 .................................................................................................................................

Çizim 1: İ. Ö. Geç 7. 6. yüzyıllar arasına tarihlendirilen seramik ağız ve kulp parçaları.


................................................................................................................................ 311

Resim 3: Avlutaş 1-2


312 .................................................................................................................................

Resim 4: Avlutaş 1


................................................................................................................................ 313

Resim 5: Avlutaş 2


314 .................................................................................................................................

Çizim 2: İ.Ö. 7.-6. yüzyıllar arasına tarihlendirilen seramik ağız, kaide ve kulp parçaları.


................................................................................................................................ 315

Resim 6: Kızılağaç

Resim 7: Taşçı İşaretleri


316 .................................................................................................................................

Resim 8: Koparılan Parçanın Ardından Kalan Alet İzleri

Resim 9: Doğu Yönündeki Duvar Kalıntısı ve Mekn Girişi


................................................................................................................................ 317

Resim 10: Doğu Yönündeki Duvar Kalıntısı

Resim 11: Mekn Girişi


318 .................................................................................................................................

Resim 12: Kuyu

35.33. toplantisi · 1. texts should be written in 10 pages on a4 paper, with times new ro-man and...

Documents