4001y az Æyani yekun imtahan testinin sualları fәnn...
TRANSCRIPT
5/11/2016
1/109
1
2
3
4
5
6
4001Y_Az_Æ yani_Yekun imtahan testinin sualları
Fәnn : 4001Y Fәlsәfә
Obyektiv idealizmin nümayәndәsini göstәrin
Öz dünyagörüşünә görә Platon
Öz dünyagörüşünә görә Demokrit
Öz dünyagörüşünә görә Aristotel
Atomist tәliminin nümayәndәsi kimdir
Orqanon , Metafizika әsәrlәrinin müәllifi kimdir
HeraklitPlaton•MarksEngelsSinoza
DualistdiObyektiv idealistdir•Subyektiv idealistdirMaterialistdirAteistdir
DualistdirMaterialistdir•Subyektiv idealistdirObyektiv idealistdirAteistdir
DualistdirObyektiv idealistdir•Subyektiv idealistdirMaterialistdirAteistdir
AnaksimandrDemokrit•AristotelPlatonHeraklit
HegelAristotel•PlatonSokratBekon
5/11/2016
2/109
7
8
9
10
11
12
13
Hәr şey axır, hәr şey dәyişilir kәlamı kimә mәxsusdur
Antik dialektikanın banisini göstәrin
Aristotel tәrәfindәn әsası qoyulmuş mәktәb necә adlanır
Afinada tәsis edilmiş fәlsәfi mәktәb Akademiya kim tәrәfindәn yaradılmışdır?
Klassik dövr antik fәlsәfәnin nümayәndәlәri kimlәrdir
Kim ilk dәfә insanı mәnәvi varlıq kimi fәlsәfәnin mәrkәzi probleminә çevirmişdi?
Özünü dәrk et! aforizmi antik filosoflardan kimә mәxsusdur
DemokritәHeraklitә•PlatonaKantaHegelә”
DemokritHeraklit•PlatonKantHegel
AtomistLikey•AkademiyaMiletEfes
PifaqorPlaton•AristotelDemokritSokrat
Protaqor, Zenon, EpikurSokrat, Platon, Aristotel•Demokrit, Heraklit, PlatonFales, Anaksimandr, AnaksimenKsenofon, Parmenid, Pifaqor
ProtaqorSokrat•PlatonZenonAristotel
PlatonaSokrata•
5/11/2016
3/109
14
15
16
17
18
19
İnsan hәr bir varlığın ölçüsüdür kәlamı kimә mәxsusdur?
Qәdim Hind fәlsәfәsinin ortodoksal mәktәblәrinin aparıcı mövzusunu nә tәşkil edirdi
Aşağıdakılardan hansı Hind fәlsәfәsinin qeyriortodoksal mәktәbidir
Qәdim Çin fәlsәfәsindә hadisәlәrin qanunauyğun gedişi haqqında ideyaları hansı mәktәb irәlisürmüşdür
Nirvana anlayışı hansı cәrәyana mәxsusdur
Qәdim Yunan fәlsәfәsindә maddi başlanğıc prinsipindәn çıxış edәnlәr hansılardır
•FalesәPrataqoraHeraklitә
PlatonaProtaqora•SokrataKantaMarksa
mәişәt mәsәlәlәriinsancәmiyyәt mövzusu•ontoloji problemlәrqnoseoloji problemlәrtәbiәt
vayşeşikabuddizm•yoqamimansavedanta
adlar mәktәbidaosizm•konfusiçiliklegizmmoizm
çarvaklarlokayatlarbuddizm•sufizmcaynizmkonfusiçilik
Aristotel, Platon, Sokratatomistlәr, milet mәktәbi, Heraklit•pifaqorçular, milet mәktәbi, Heraklitempedokl, atomistlәr, AnaksaqorEleya mәktәbi, pifaqorçular, Sokrat
5/11/2016
4/109
20
21
22
23
24
25
26
Hİnd fәlsәfәsindә qeyri ortodoksal fәlsәfi mәktәblәr hansılardır
Antik yunan fәlsәfәsinin hansı inkişaf mәrhәlәlәri vardır
B.e.ә. IV әsrdә elmlәri tәsniflәndirәn filosof kim olmuşdur?
Nöqtәlәrin yerinә aşağıda göstәrilәnlәrdәn hansı dogrudur? Tәbiәt vә insanların hәyatı sәmanıniradәsi ilә deyil, ... tәrәfindәn müәyyәnlәşdirilmiş tәbii yolla inkişaf edir
Anaksaqor predmetlәrin әsası olan maddi hissәciklәri necә adlandırır?
Eley mәktәbinin nümayәndәlәri kimlәrdir?
Atomistik dünyagörüşündәn çıxış edәn filosofların cәrgәsini göstәrin
Vadenta, Sankxaya, Yoqa?Caynizm, Buddizm, Lokayata Çarvak•Buddizm, Niyaya, YoqaCaynizm, Sankxaya, LokayataYoqa, Vaşeşika, Mimansa
qeyriklassik, roma mәrhәlәsi?sokrataqәdәrki, klassik, ellinizm•klassik, qeyriklassik mәrhәlә, ellinizmellinizm, roma mәrhәlәsi, erkәn klassikasokrataqәdәrki, roma mәrhәlәsi, sofistika
DemokritAristotel•SokratPlatonProtoqor
“Dzen”“Dao”•“İn”“Yan”“Çi”
loqoshomeomer•atomnusaporiya
Fales, Anaksimandr, AnaksimenKsenofan, Parmenid, Zenon•Sokrat, Platon, AristotelEmpedokl, Demokrit, EpikurGeorgi, Kleanf, Protoqor
Sokrat, Demokrit, Platon
•
5/11/2016
5/109
27
28
29
30
31
32
Aporiyaları ilә mәşhur olan filosof kimdir?
Aşağıda göstәrilәnlәrdәn biri Platonun ideyalar alәminә xas әlamәt deyil
Alәmi ideyalar vә kölgәlәr olmaqla iki yerә bölәn hansı filosofdur?
F.Engels hansı filosofu yunanlar arasında birinci ensiklopedik zәka adlandırmışdı?
İdrakın mәqsәdi – insanı iztirabdan azad etmәsidir – mövqeyindәn hansı tәlim çıxış edir?
Dünyanın әsasında qeyrimüәyyәn, sonsüz, daim dәyişәn, konkret forması olmayan apeyron durur –fikri hansı filosofa mәxsusdur
Levkip, Demokrit, Epikür•Anaksaqor, Pifaqor, DemokritSokrat, Platon, AnaksaqorPlaton, Epikür, Demokrit
Stagirli AristotelEleyli Zenon•Miletli FalesEfesli HeraklitAqraqantlı Empedokl
İdeyalar gerçәk varlıqdırİdeyalar maddi dünyadan asılıdır•İdeyalar әsl mahiyyәtdirİdeya dәyişmәzdirİdeya hәrәkәtsizdir
SokratPlaton•FalesAnaksaqorAristotel
FalesiDemokriti•AristoteliSokratıPlatonu
çarvakbuddizm•konfusiçilikPlatonaQәdim Hind fәlsәfәsinin ortodoksal mәktәblәrinin aparıcı mövzusunu nә tәşkil edirdi
Zenonqnoseoloji problemlәr•tәbiәtmәişәt mәsәlәlәri
5/11/2016
6/109
33
34
35
36
37
38
39
Әdәdlәri birinci, hәr predmetin әsası saymaqla, maddi alәmi ikinci hesab edәnlәr kimlәrdir?
Aşağıdakı fikirlәrdәn biri Lokayataçarvak tәliminә üçün xarakterik deyil
Aşağıdakı fikirlәrdәn biri Heraklitә aid deyil
Aşağıdakı fikirlәrdәn hansı Pifaqora aiddir?
Romada yayılmış eklektizm tәliminin nümayәndәsi aşağıda göstәrilәnlәrdәn kim olmuşdur?
Orta әsr fәlsәfәsi hansı problеmlәrlә mәşğul olurdu
Aşağıdakılardan hansı din üçün sәciyyәvidir
Aşağıdakılardan hansı Hind fәlsәfәsinin qeyriortodoksal mәktәbidir
aristotelçilәrpifaqorçular•sofistlәratomistlәrstoiklәr
İdrakın mәnbәyi duyğulardırİnsanın ruhu başqa bәdәndә yenidәn tәcәssüm edir•Dünya dörd ünsürdәn ibarәtdirİnsan ruhu yalnız bәdәndә mövcud ola bilәrŞüur bәdәnin әlamәtlәrindәn biridir
Hәr şey mübarizә vasitәsilә zәrurәtdәn baş verirVahid Allah dünyada baş verәn bütün hadisә vә proseslәri görür, duyur vә eşidir•Bütün mövcudatın әbәdi, maddi әsası atәşdirTәbiәtdә inkişaf vә dәyişmә “loqos” vasitәsilә baş verirӘksliklәrin mübarizәsi bütün mövcudatın, hәrәkәtin, inkişafın mәnbәyidir
Bu alәm daima yanan od olmuş, oddur vә od olacaqdırDünyada baş verәn bütün hadisәlәr müәyyәn fasilәdәn sonra tәkrar olunur•Elementlәr hәyatda mövcud olan bütün predmetlәrin köküdürVarlıq olmayan predmet mövcud deyildirHәr şey daimi yaranma vә mәhv olma prosesindәdir
Mark AvreliMark Tuli Siseron•EpiktetAmmano SakkasLukretsi Kar
idrak problemlәri ilәruh problemlәri ilә•elm problemlәri ilәtәbiәt problemlәri ilәcәmiyyәt problemlәri ilә
5/11/2016
7/109
40
41
42
43
44
45
Orta әsr fәlsәfәsinin cәrәyanı olan realizm üçün hansı tәlim sәciyyәvidir
Orta әsrlәr Avropa fәlsәfәsindә başlıca ideyaların sәciyyәsi
Orta әsrlәr fәlsәfәsindә universalilәrin fәrdi şüurdan asılı olmayaraq mövcud olduğunu hansı tәlimbәyan edirdi
Orta әsrlәr fәlsәfәsinin dünyagörüşü әsasını
Teosentrizmә görә vrlığın yaradıcı başlanğıcı
Orta әsrlәrdә fәlsәfә nәyә tabe etdirilmişdi
әfsunçuluq?ehkamçılıq•rasionalizmkosmosentrizmantroposentrizm
dәyәrlәr haqqında tәlim?tәk şeylәrin real mövcudluğu haqqında tәlim•ümumi anlayışların real mövcudluğu haqqında tәlim\idrak haqqında tәlimvarlıq haqqında tәlim
Nominalizm, realizm vә naturfәlsәfәPatristika, Sxolastika, apologetika•antroposentrizm vә humanizm ideyalarıperipatetizm, heliosentrizm, stosizmPanteizm, naturfәlsәfә, skeptsizm
ehkamçılıqrealizm•nominalizmuniversalizmkonseptualizm
aqnostisizm tәşkil edirditeosentrizm•kosmosentrizmantroposentrizmskeptisizm
kosmosdurcәmiyyәtdirAllahdır•insandırtәbiәtdir
dövlәtәilahiyyata•elmә
5/11/2016
8/109
46
47
48
49
50
51
Allahın mahiyyәti haqqında dini tәlimlәr mәcmusuna nә deyilir
Esxatologiya nәdir
Dünyanın Allah tәrәfindәn heçdәn yaradıldığını bәyan edәn dünyagörüş necә adlanır
Tarixin gedişinin vә hәr bir insanın taleyinin Allah tәrәfindәn şәrtlәndiyini bәyan edәn prinsip necәadlanır
Xristian fәlsәfәsinin vә ilahiyyatının әsaslarını qoymuş Kilsә atalarının yaradıcılıq dövrü (IIIVIIIәsrlәr) necә adlanır
Aşağıda göstәrilәn filosoflardan hansı patristikanın görkәmli nümayәndәsi
psixologiyayaetikaya
ontologiyateologiya•monadologiyaantroposentrizmfenomenologiya
cәmiyyәtin mәnşәyi haqqında tәlimdünyanın vә insanın son taleyi haqqında tәlim•dәyәrlәr haqqında tәlimvarlıq haqqında tәliminsanın mәnşәyi haqqında tәlim
monizmkreasionizm•dialektikadualizmmonoteizm
monizmprovidensializm•fideizmkreasionizmmonoteizm
metafizikapatristika•apologetikasxolastikadialektika
AristotelAvqustin•KuzanskiSiseronPlaton
5/11/2016
9/109
52
53
54
55
56
57
58
Sxolastika nәdir
Formal mәntiq problemlәrinә maraq, teologiyaya tabe olma kimi cәhәtlәr aşağıdakılardan hansınamәxsusdur
Nominalizm vә realizm cәrәyanları hansı dövrün fәlsәfәsinә aiddir
Foma Akvinski kimdir
Dini dünyagörüşünün sәciyyәvi cәhәti nәdir
Orta әsrlәr fәlsәfәsinin sәciyyәvi cәhәtlәrindәn biri hansı idi ##0#0#0
Orta әsrlәr fәlsәfәsi hansı prinsipdәn çıxış edirdi ##0#0#0
idrak nәzәriyyәsimәntiqiqnoseoloji problemlәrin üstünlüyü ilә seçilәn fәlsәfi düşüncә tipi•Allahın mahiyyәtinin dәrkindә zәkanın rolunu inkar edәn fәlsәfәAllahın mәnşәyi haqqında tәlimelmin mәnşәyi haqqında tәlim
aqnostisizmәsxolastikaya•mistikayarasionalizmәempirizmә
İntibah fәlsәfәsiOrta әsr fәlsәfәsi•Industrial fәlsәfәPostmodernAntik fәlsәfә
İntibah filosofOrta әsr filosofu•Industrializm dövrünün filosofuPostmodernistAntik filosofu
humanizm?kreasionizm•kosmosentrizmantroposentrizmrasionalizm
humanizmsxolastika•kosmosentrizmantroposentrizmssientizm
humanizm
•
5/11/2016
10/109
59
60
61
62
63
64
Vardövlәtin artmasını Allaha xoş gedәn әmәl sayan hansıdır?
Xristianlıq әmәkdә nәyi görürdü?
Teosentrizmә görә mütlәq varlıq
Orta әsr Qәrb fәlsәfәsindә hәqiqi varlıq
İlk fәlsәfi tәlimlәr hansı ölkәlәrdә meydana çıxmışdır
İlk başlanğıclar haqqında tәlim nәyin predmetinә daxildir
teosentrizm•kosmosentrizmestetizmrasionalizm
IslahatçılıqProtestantizm•KatolisizmPravoslavlıqYunankatolisizmi
Müqәddәslik zirvәsinә yüksәlmәk vasitәsiInsanın günahını yumaq vasitәsi•Cәnnәtә düşmә vasitәsiTanrıya qovuşmaq üsuluDini inkişaf etdirmәk yolu
cәmiyyәtdirhәr şeyә qadir olan fövqәltәbii başlanğıcdır•insandırkürә formasındadırsonludur
dövlәtdirAllahdır•ideyalar alәmidirinsandırcәmiyyәtdir
Hindistanda, Misirdә, ItaliyadaHindistanda, Çindә, Yunanıstanda•Çindә, Qәdim Romada, AlmaniyadaMisirdә, İraqda YunanıstandaBabilistanda, İspaniyada, İranda
AksioloOntologiyanın•Sosial fәlsәfәninQnoseologiyanınFizikanın
5/11/2016
11/109
65
66
67
68
69
70
71
İnsanın dünyada yeri mәsәlәsi hansı problemlәr qrupuna daxildir
Formalaşma xüsusiyyәtlәrinә görә dünyagörüşünün sәviyyәlәri hansılardır
İnsanı konkret müşahidә vә tәcrübә hüdudlarını aşıb keçmәyә vadar edәn onun
Din vә vә fәlsәfә insanın hansı köklü tәlәbatından qaynaqlanırlar
Biliyә mәnәvietik (әxlaqi) münasibәt necә xarakter daşıyır
Hilozoizm hansı dünyagörüşü forması üçün sәciyyәvidir
Mifoloji dünyagörüşü öz gücünü nәdәn alırdı
Psixoloji?Dünyagörüşü•QnoseolojiAksiolojiNaturfәlsәfi
Qnoseoloji sәviyyә?Adigündәlik vә nәzәri sәviyyәlәr•Mistik vә mifoloji sәviyyәlәrRiyazi sәviyyәDini sәviyyә
Obrazlı düşünmә qabiliyyәtidirMәnәviәxlaqi varlığıdır•Bioloji varlığıdırMaddi nemәtlәrә bağlılığıdırŞüuru vә mәntiqi tәfәkkürüdür
Şanşöhrәt qazanmaq?Tamamlanmış (mütlәq) biliyә can atmaq•Maddi durumunu yaxşılaşdırmaqGözәlliyi sevmәkTәbiәt hadisәlәrini dәrk etmәk
MәntiqiDinifәlsәfi•KonkretelmiPsixolojiSiyasi
IdealistMifoloji•PraqmatikDiniElmi
Bunların heç birindәn?Adәtәnәnәlәrin nüfuzundan•
5/11/2016
12/109
72
73
74
75
76
77
Mifoloji dünyagörüşünün dağılması hansı sәbәblә şәrtlәnir
Dünyagörüşünün strukturunda nәyin önә çıxması fәlsәfәnin yaranmasına gәtirib çıxardı
Fәlsәfә meydana gәlmişdir
Miflәrin rasionallaşması prosesi hansı әsas ideyalara söykәnirdi
XIX әsrin II yarısında fәlsәfәnin mümkünlüyünә qarşı şübhәlәr nәdәn qaynaqlanırdı
Fәlsәfәnin metafizika kimi mümkünlüyünü hansı cәrәyan inkar edirdi
•Insanın emosiyalarındanTәk Allaha inamdanMәntiqi tәfәkkürdәn
adәtәnәnәlәrin nüfuzdan düşmәsilәbunların hamısı ilә•әmәk alәtlәrinin tәkmillәşmәsilәәmәk bölgüsünün inkişafı ilәibtidai insanın әmәk vәrdişlәrinin inkişafı ilә
Bunların heç birinin?Mәntiqi tәfәkkürün•EmosiyalarınIdeologiyanınSiyasi münasibәtlәrin
Bunların hәr biri kimiNәzәriyyәnin ilk forması kimi•Ilk astronomikfiziki elm kimiIncәsәnәtin ilk forması kimiAdәtәnәnәlәrin ümumilәşmiş ifadәsi kimi
Bunların heç birinә?ilk başlanğıclar” vә “sәbәbiyyәt” ideyalarına•Dünyanın tәk Allah tәrәfindәn yaradılmasınaInkişaf vә tәrәqqi ideyalarınaTale vә “qәzaqәdәr” ideyalarına
Fәlsәfәnin metafizika kimi dәrk edilmәsindәnBunların hamısından•Konkret elmlәrin fәlsәfәdәn ayrılmasındanYeni dövr rasionalizmindәnMetafizik sistemlәr arasındakı ziddiyyәtlәrdәn
İdealizm?Pozitivizm•ParaqmatizmRasionalizmEkzistensializm
5/11/2016
13/109
78
79
80
81
82
83
84
Fәlsәfi tәhsil mütәxәssisdә hansi keyfiyyәt tәrbiyә edir
Dini şüurun mövcudluq üsulu
Fәlsәfә dindәn nәdә fәrqlәnir
İlk dәfә olaraq Filosof terminini kim işlәtmişdir
Kim ilk dәfә olarq, fәlsәfәni nәzәri bilıiyin xüsusi sahәsi kimi nәzәrdәn keşirilmişdir
Fәlsәfәnin idrak prosesinin mәnşәyini vә mahiyyәtini öyrәnәn bölmәsi necә adlanır
İdrak metodları vә prinsiplәrinin işlәnib hazırlanmasında fәlsәfәnin hansı funksiyası özünü göstәrir
bunların hamısını?tәnqidi yanaşma vә müstәqillik•dәqiqlikintizamlılıqәmәksevәrlik
Ayin vә mәrasimlәrdirEtiqaddır•Mәntiqi tәfәkkürdürDuygulardırMövhumatdır
Bunların heç birindә?Dünyanı rasional şәkildә dәrk etmәkdә•Dünyagörüşünә sәmtlәnmәkdәKonkret tәcrübә vә müşahidәnin hüdudlarını aşmaqdaInsanın mütlәq(bitkin) hәqiqәtә olan tәlәbatına cavab vermәkdә
Aristotel?Pifaqor•PlatonParmenidProtaqor
Parmenid?Aristotel•PlatonPifaqorProtaqor
Antropologiya?Qnoseologiya•NaturfәlsәfәPrakisologiyaOntologiya
Tәnqidi?Metodoloji•
5/11/2016
14/109
85
86
87
88
89
90
Dünya haqqında biliklәrin qazanılmasında fәlsәfәnin hansı funksiyası tәzahür edir
Dәyәrlәrin öyrәnilmәsi vә әsaslandırılması fәlsәfәnin hansı funksiyasına daxildir
Fәlsәfәnin predmetini tәşkil edir
Fәlsәfәnin dünyagörüşü funksiyası nәdәn ibarәtdir?
Fәlsәfә ilә elm arasında ümumi cәhәt nәdәn ibarәtdir?
Fәlsәfә elmdәn nә ilә fәrqlәnir?
•EvristikIdrakiDünyagörüşü
Dünyagörüşü?Idraki•MetodolojiEvristikTәnqidi
Tәnqidi?Aksioloji•IdrakiMetodolojiDünyagörüşü
Iqtisadi sistemBütöv bir tam kimi dünya•TәbiәtInsanın psixik hәyatıCәmiyyәt
bütöv bir tam kimi dünyaDünyagörüşünü sistemlәşdirmәk vә әsaslandırmaq•Dәyәrlәrin öyrәnilmәsi vә әsaslandırılmasıMәdәniyyәtin mahiyәtini tәhlil etmәkIdrakın metod vә prinsiplәrini işlәyib hazıramaq
Subyektobyekt qarşıdurmasıRasional mәntiqi tәdqiqat metodları•Biliyin insanın fәrdi mövcudluğu ilә әlaqәlәndirilmәsiBiliklәrin tәcrübәdә yoxlanmasıBiliyin praktik faydalılığı
Hәqiqәti әldә etmәk cәhdiBiliyin insana istiqamәtlәnmәsi•Dünyanın anlayışlarda inikasıBiliyin sistemliyi vә әsaslandırılmasıDünyanın dәrk edilmәsinin rasional üsulu
5/11/2016
15/109
91
92
93
94
95
96
97
Qәdim filosoflar ilk növbәdә hansı suallar üzәrindә düşünürdülәr
İlk fәlsәfi tәlimlәr
Fәlsәfәnin meydana gәlmәsi üçün zәruri mәrhәlә
Bunlardan hansı fәlsәfәnin predmetinә daxildir
Dünyagörüşünün әsas mәsәlәsi
Fәlsәfә dünyagörüşünün hansı sәviyyәsinә daxildir
Caynizm cәrәyanının banisi kimdir
Dünyanın tәk Allah tәrәfindәn heçdәn yaradılması barәdәdünyanın mәnşәyi vә mahiyyәti üzәrindә•diferensial anlayışı üzәrindәşifahi xalq әdәbiyyatı üzәrindәGünәş sisteminin mәnşәyi barәdә
konkret elmi nәzәriyyәlәrdәn ibarәt ididünya haqqında mifik tәsәvvürlәrin rasionallaşmasının nәticәsi idi•miflәrin nizamsız yığım ididünya haqqında astronomik tәsәvvürlәrdәn ibarәt idibәdii әsәrlәr idi
qәdim demokratiya nümunәlәrinin meydana çıxmasıәqli әmәyin fiziki әmәkdәn ayrılmasıdır•әkinçiliyin meydana çıxmasıvaxtı hesablama sisteminin yaradılmasıtayfa birliklәrinin tәşәkkül tapması
mürrәkkәb sistemlәrin idarә edilmәsibiliyin gercәkliyә münasibәti mәsәlәsi•biliyin riyazi әsaslandırılmasıbiliyin eksperimental tәsdiqielmi nәzәriyyәnin qurulması metodları
son mәqsәdlәr haqqında mәsәlәdirinsanın dünyaya münasibәti•biliyin gercәkliyә münasibәtidünyanın dәrk edilәnliyiilk başlanğıclar haqqında
emosionalnәzәri•elmiadigündәlikmifoloji
CuantsziMaxavira Vardxamana•
5/11/2016
16/109
98
99
100
101
102
103
Buddizmin banisi kimdir
Konfusiançıliyin әsas problemlәri hansılardır
Dao terminin mәnası nәdir
Vedalara görә hansı sosial tәbәqә cәmiyyәtdә hakim vәziyyәtә malikdir
Milet mәktәbinin nümayәndәlәri kimlәrdir
Anaksimen
•QantamaKonfutsiyYaotszi
Mo tsziQautama•KonfutsiYaotsziMaxavira Vardxamana
MetodologiyaSosialetik•HumanizmMәntiqOntologiya
MәnaTәbii yol•ItaәtTәlimTәrbiyә
CaynilәrBrahmanlar•VayişlәrKşatrilәrŞudralar
Protoqor, Pifaqor, SokratFales, Anaksimandr, Anakcumen•Platon, Heraklit, DemokritSokrat, Zenon, AristotelEpikur, Dioqen, Fales
Eley mәktәbinin nümayәndәsidirMilet mәktәbinin nümayәndәsidir•PozitivistdirEkzistensialistdirPostpozitivistdir
5/11/2016
17/109
104
105
106
107
108
109
110
Düşünürәm, demәli, mövcudam aforizmi kimә mәxsusdur?
Dekarta mәxsus idrak metodunda mühüm prinsiplәrdәn biri hansıdır?
Q.Leybnis bölünmәz monadaları nә hesab edirdi?
C.Lokk hansı fәlsәfi mövqedәn çıxış edirdi?
Helvetsi vә Kondilyak nәyi eynilәşdirdi
Fransız materializmindә dünyanın mexaniki mәnzәrәsi kimin tәrәfindәn әsaslandırılmışdır
Holbaxa görә materiyanın әsas atributu nәdir?
Q.QalileyәR.Dekarta•F.BekonaC.LokkaQ.Leybmitsә
InkaretmәFasilәsizlik•ArdıcıllıqFәrqlәndirmәMütәnasiblik
Tәfәkkürün nәticәsiTәbiәtin mahiyyәti•әqlin әsasızәkanın bütlәrişüurun mәzmunu
PanteizmSensualizm vә empirizm•RasionalizmObyektiv idealizmDini sxolastika
Nәzәriyyә vә tәcrübәniHissi vә ağıl•Materiya vә ideyanıCәmiyyәt vә tәbiәtiCism vә ruhu
KondilyakHolbax•DidroRussoVolter
әşyavilikhәrәkәt•
5/11/2016
18/109
111
112
113
114
115
116
Kantın aprior mühakimәlәri nәyi bildirir?
Kantın Özündә şeylәr anlayışı nәyi bildirir?
Fixtenin Mütlәq Mәn anlayışı nәyi bildirir?
Dünyanın vahid başlanğıcdan necә yaranmasını Şellinq nәyin vasitәsilә dәrk edilmәsini mümkünhesab edirdi
Hegelә görә anlayışın hәrәkәti prosesi hansı xarakter daşıyır?
Mәntiq elmi әsәrinin müәllifi kimdir?
•Uzunluğu vә eniMәkanZaman
Praktiki sәciyyә daşıyan fikirlәriTәcrübәyәqәdәrki mühakimәlәri•Müşahidә edilәn hisslәriMüsbәt(pozitiv) xarakterli mühakimәlәriBirbirindәn fәrqli olan fikirlәri
Insanın duyğu vә qavrayışınıDuyğuları oyadan xarici reallıqları•Tәbiәt ünsürlәriniQeyrimaddi, ideal mövcudatıPraktiki sәciyyә daşıyan hisslәri
Insanın özünü idrakıBütün mövcudatın mütlәq başlanğıcı•Insanın ümumi şәkildә tamlığıSubyektin imkanlarıFәrdin idrakı qabiliyyәti
Rassional qavrayış vasitәsi ilәIntellektual intuiasiya vasitәsi ilә•“Mütlәq mәn”in empirizmi vasitәsilәSubyektin tәşәkkürü vasitәsi ilәFәrdin mәnәvi mkanları vasitәsilә
DalğavariDialektik•DavamlıMetafizikMütәmadi
FeyerbaxHegel•FixteKantŞellinq
5/11/2016
19/109
117
118
119
120
121
122
123
Biliklәrin yeganә mәnbәyini Feyerbax nәyi hesab edir?
Aşağıdakılardan hansı XVII әsrin rasionalizminin xüsusiyyәtlәrini şәrtlәndirmişdi
Adı çәkilәnlәrdәn kim analitik hәndәsәnin banisi, fransız filosofudur
Fransız metafizik materialistlәri kimlәrdir
İKant aşağıda göstәrilәn hansı idrak cәrәyanına mәnsub idi
Klassik alman fәlsәfәsindә dialektik inkişaf qanunlarını hansı filosof sistemlәşdirmişdir
Yeni dövr fәlsәfәsindә panteizm ideyaları hansı filosofa mәxsusudur
TәxәyyülDuyğular•QavrayışTәfәkkürHafizә
IqtisadiyyatMәntiq•RiyaziyyatEstetikaSiyasәt
QLeybnis?Rdekart•FBekonTHobbsA Lametri
Didro, Holbax, Spinoza?Lametri,Holbax, Helvetsi•Volter, Didro, HaydeggerKant, Russo, DalamberYaspers, Volter, AKamyu
Skeptisizm?Aqnostsizm•RasionalizmSensualizmEmpirizm
Feyerbax?Hegel•FixteŞellinqKant
THobbs?Bspinoza•
5/11/2016
20/109
124
125
126
127
128
129
Empirizm cәrәyanı idrakın mәnbәyini görürdü
Bekona görә elmi metod öz başlanğıcını götürülmәlidir
Antroposentrizm hnsı dövrün fәlsәfәsini sәciyyәlәndirәn termindir
Humanizm
Dekarta görә elmi metod öz mәnbәyini götürmәlidir
Dekarta görә substansiya
•FBekonRDekartLeybnis
tәfәkkürdәtәcrübәdә•dindәriyaziyyatdaincәsәnәtdә
sadә müşahidәdәntәcrübәdәn•mәntiqi tәfәkkürdәnbәdii әsәrlәrdәnilahiyyatdan
yeni dövr fәlsәfәsiniintibah dövrü fәlsәfәsini?•qәdim Şәrq fәlsәfәsininantik (qәdim yunanrom fәlsәfәsiniorta әsrlәr fәlsәfәsini
modernizm fәlsәfәsinin mәrkәzi ideyasıdırintibah fәlsәfәsinin•ellinizm dövrü fәlsәfәsininklassik alman fәlsәfәsininorta әsrlәr müsәlman şәrq fәlsәfәsinin
ilahiyyatdanmәntiqi tәfәkkürdәn•siyasәtdәntәcrübәdәnmüşahidәlәrdәn
kainatdırdualist sәciyyә daşıyır•әşyalardırInsanın yaratdıqlarıdırözüöz mövcudluğunu şәrtlәndirәn varlıqdır
5/11/2016
21/109
130
131
132
133
134
135
136
Spinozaya görә substansiya aşağıdakılardan hansıdır
Substansiyanın yeganә olduğunu iddia edәn kimdir
Substansiyanın dualizmi ideyası kimә mәxsusdur
Maarifçiliyin sosial idealı öz ifadәsini
Özündә şeylәr anlayışını dovriyyәyә ilk dәfә hansı filosof daxil etmişdir
Alman klassik fәlsәfәsinin nümayәndәsini göstәrin
Kantın xalis zәka sının әmәliyyat apardığı anlayışların xarakteri
bunların hec biritәbiәt•materiyaruhcanlılar alәmi
DemokritSpinoza•KantDekartLeybnis
İbnSinayaDekarta•HegelәPlatonaHaydeggerә
materializmә meylli olmalarında tapmışdırağılın prinsiplәri әsasında cәmiyyәti yenidәn qurmaq çağırışlarında•teokratik cәmiyyәt ideyasındamonarxiyanın tәbliğindәelmin tәrәqqisinә çalışmalarında
DekartKant•FixteMarksSpinoza
DidroJ. Fixte•VolterDekartP. Holbax
etikdirtransdendentdir•
5/11/2016
22/109
137
138
139
140
141
142
İdrak metodu kimi dialektikanı işlәyib sistemlәşdirmişdir
Hegel hansı fәlsәfi cәrәyanın nümayәndәsidir
Hegelin sistemindә tәbiәt vә tarixi yaradır
Hegelin dialektik metodu nәyi aşkarlamağa imkan verir
Alman klasisk fәlsәfәsinin mәrkәzi problemini göstәrin
Hegel vә Feyerbaxın ideyalarının mәntiqi davamı kimi hansı cәrәyan olmuşdur
•aposteriordurtransdendentaldırestetikdir
MarksHegel•DekartKantLeibnits
metafizik materializmobyektiv idealizm•subyektiv idealizmidealist plüralizmmaterialist monizm
zәrurәtdünya ruhunun inkişaf mәntiqi•tәsadüfAllahın iradәsitәbii qanunlar
düzgün variant yoxdurinkişaf qanunlarını•insanın dual tәbiәtiniәmәk bölgüsünün sәbәblәrinibazar iqtisadiyyatının mahiyyәtini
hәyatın mәnasısubyekt vә obyektin eyniyyәti•ilkin başlanğıcinsan vә Allahinsan psixikasının strukturu
postpozitivizmmarksizm•tәnqidi rasionalizmpozitivizmpraqmatizm
5/11/2016
23/109
143
144
145
146
147
148
149
Kantın yaradıcılığı aşağıdakı dövrlәrә ayrılır
Yeni Dövrün fәlsәfi cәrәyanı olan empirizimin banisini göstәrin
Yeni Dövr fәlsәfәsinin әsas problemini göstәrin
Dekartın idrak nәzәriyyәsinin әsasını nә tәşkil edir
Dekartın fәlsәfi mühakimәlәrinin çıxış prinsipini göstәrin
Yeni Dövrdә hansı filosofun tәlimindә insan iki substansiyanın (bәdәn vә ruhun) vәhdәti kimi çıxışedir
Praqmatizm elmi necә başa düşür
gәnclik vә yetkinliktәnqidәqәdәrki vә tәnqidi•mәntiqi vә praktikimetafiziki vә dialektikidealist vә materialist
LeybnitsFBekon•CLokkBSpinozaRDekart
cәmiyyәt problemielmi idrak problemi•insan problemimaddi vә ideal olanın nisbәti problemivarlıq problemi
düzgün variant yoxdur«Düşünürәm, dеmәli, mövcudam»•«Hәr şey Allahın idarәsindәn asılıdır”«Bilik gücdür”“Özünü dәrk et!”
meditasiyaşübhә•dialektikaintuisiyanurlanma
LametriDekart•HolbaxRussoDidro
dünyagörüşünün әsasını tәşkil edәn biliklәr sistemi kimi?
•
5/11/2016
24/109
150
151
152
153
154
155
J.P.Sartr insan varlığının özünәmәxsusluğunu nәdә görür
J.P.Sartr azadlığı necә başa düşür?
M.Haydeggerә görә insanın şeylәr alәmindәki mövcudluğu onda hansı tәәssüratlar doğurur
M.Haydegger insanın varlığını necә sәciyyәlәndirir
M.Haydegger insan varlığının özünә mәxsusluğunu nәdә görür
A.Kamyu absurdun (ağlasığılmazlığın) mәnbәyini nәdә görür
insanın biliklәrin faydalılığına olan kollektiv inamı•predmetlәrin mahiyyәti haqqında yeni bilik әldә etmәk prosesi kimisәhih vә sübut olunmuş biliklәr sistemi kimianaliz vasitәsi ilә dünyanı dәrketmә üsulu kimi
insanın mövcudluğu vә mahiyyәti iqtisadiyyatın sәviyyәsi ilә şәrtlәnirinsanın mövcudluğu onun mahiyyәtindәn qabaq gәlir•insanın mövcudluğu vә mahiyyәti Allah tәrәfindәn müәyyәnlәşdirilirinsanın mahiyyәti cәmiyyәt tәrәfindәn müәyyәnlәşdirilirinsanın mövcudluğu vә mahiyyәti tәbiәtlә şәrtlәnir
azadlıq dәrk edilmiş zәrurәtdirazadlıq insanın mәhkum olduğu vә mәsuliyyәt daşıdığı seçimdir•azadlıq insanın öz tәbiәtinә uyğun yaşamasıdırazadlıq müәyyәn edilmiş normalara könüllü surәtdә riayәt etmәkdirazadlıq insanın öz borcunu dәrk edәrәk yaşamasıdır
laqeydlik, biganәlikqorxu, narahatlıq,•qüssә, ümidsizliksevinc, mәmnunluqinstniktlәr, impluslar
sosial varlıq kimiölümә doğru, yoxluğa doğru istiqamәtlәnmiş varlıq kimi•onun mәdәniyyәtdәki mövcudluğu kimionun cismani mövcudluğu kimitәbiәtin bir parçası kimi
insanın mövcudluğu vә mahiyyәti Allah tәrәfindәn tәyin olunurinsan varlığa qayğı göstәrmәklә vә dünyaya mәna vermәklә varlığın mәnası haqqında soruşur•insanın mövcudluğu vә mahiyyәti tәbiәt tәrәfindәn müәyyәn olunmuşdurinsanın mövcudluğu vә mahiyyәtini cәmiyyәt müәyyn edirinsanın mövcudluğu vә mahiyyәti iqtisadiyyatın sәviyyәsi ilә şәrtlәnir
absurdun mәnbәyi tәbiәtdirabsurdun mәnbәyi gündәlik monoton hәyatdır•absurd dünyaya Allah tәrәfindәn gәtirilmişdirinsanın öz hәyatının mәnasını müәyyәnlәşdirmәsindәn qaynaqlanırinsanın yaradıcı fәaliyyәtindәn doğur
5/11/2016
25/109
156
157
158
159
160
161
162
Falsifikasiya prinsipinin mahiyyәti nәdәn ibarәtdir
Ekzistensialistlәrin diqqәt mәrkәzindә olan varlıq forması
İnsanın azadlığı, onun atılması vә tәnhalığı, insanın hәqiqi tәbiәtini açmağa qadir olan sәrhәdsituasiyaları haqqında müddәalar
İnsana eksiztensialist yanaşma üçün
Müasir Qәrb fәlsәfәsindә ssientist istiqamәtә
Müasir Qәrb fәlsәfәsinin antissientist mәktәblәrinә
Müasir qәrb fәlsәfәsinin ssientist cәrәyanlarında linqvistik dönüşün tәşәkkülündә hәlledici rol
biliyin doğruluğu onun mәntiqi ziddiyәtsizliyindәndirelmi nәzәriyyәlәr tәkzib olunanadәk hәqiqidir•elmi bilik öz tәsdiqini tәcrübәdә tapırbiliyin doğruluğu onun fәlsәfi paradiqmalara uyğunluğu ilә müәyyәn olunurbiliyin doğruluğu onun obyektiv reallığa uyğunluğu ilә müәyyәnlәşir
axirәt dünyasıdırinsanın fәrdi mövcudluğudur•tәbiәtin varlığıdırsosial varlıqdırmütlәq ruhdur
praqmatizmdә әsaslandırılmışdırekzistensializmdә•neopozitivizmdәstrukturalizmdәpsixoanalizdә
“insanın mövcudluğunun dәyәri, onun nәaliyyәtidir” müddәası sәciyyәvidirinsan azadlığa vә öz әmәllәrinә görә cavabdehlik daşımağa mәhkumdur”•“hәyatda hәr şey tәsadüf üzündәn baş verir, buna görә dә bәxtin gәtirmәsinә bel bağlamaq lazımdır”“insanın әmәllәri heç dә hәmişә dәrk edilmәyәn şüursuz istәklәrlә şәrtlәnir”“insanın sәylәrinә baxmayaraq, hәr şey son nәticәdә ondan deyil, taledәn asıldır”
elm fәlsәfәsi, personalizm, postmodernizm aiddirpraqmatizm, neopozitivizm, strukturalizm•personalizm, postmodernizm, frankfurt mәktәbihermenevtika, “hәyat fәlsәfәsi”, ekzistensializmpostmodernizm, analitik fәlsәfә, strukturalizm
fenomenologiya, ekzistensializm, strukturalizm aiddirhermenevtika, personalizm, postmodernizm•ekzistensializm, hermenevtika, strukturalizmpraqmatizm, ekzistensializm, frankfurt mәktәbi“hәyat fәlsәfәsi”, analitik fәlsәfә, praqmatizm
T.Kuna mәxsusdur
•
5/11/2016
26/109
163
164
165
166
167
168
Müasir qәrb fәlsәfәsinin antissientist cәrәyanlarında linqvistik dönüş
Praqmatizmin әsası
Praqmatizim Ç. Pirsә gorә
Praqmatizmdә Pirsin prinsipi
Praqmatizmdә UCeymsin universal tәcrübә, şüur axını , plüralist kainat tәlimi
Neopozitivizmә görә fәlsәfәnin predmetini
L.Vitgenşteynә•B. RasseleR. KarnapaK .Popperә
Q. Marselin adı ilә bağlıdırM. Haydeggerin•K. YaspersinE. HusserlinA.Kamyunun
E. Fromm, R Yaspers, M Haydegger tәrәfindәn qoyulmuşdurÇ. Pirs, UCeyms, C Dyui•MŞlik, R Karnap, K GödelH. Reyhenbax, K HempelB. Rassel, L Vitgenşteyn, B Kroçe
“Ziddiyәtin ruhunu” ifadә edir“laboratoriya ruhunu”•“hәyatın ruhunu”“İstehsal ruhunu”“mәntiqin ruhunu”
“predmet haqqında bizim ideyamız onun әhәmiyyәt daşıdığını bildirәn“ kimi sәslәnirpredmet haqqında bizim ideyamız onundoğurduğu hissi tәәssüratlar haqqında ideyadır•predmet haqqında bizim ideyamız onun ideal surәtidirpredmet haqqında bizim ideyamız onun rasional qavrayışıdırpredmet haqqında bizim ideyamız onun simvolik ifadәsidir
radikal antroposentrizm adlanırradikal empirizm,•radikal rasionalizm,radikal avtoritarizm,radikal koqnitivizm,
mәnәvi hәyat vә әxlaq tәşkil edirdil vә ilk növbәdә, elm dili•bioloji növ kimi insan,mәnәvi varlıq kimi düşünülәn cәmiyyәtdәrk edәn insan
5/11/2016
27/109
169
170
171
172
173
174
175
Postpozitivizmә aiddir
Postindustrializm dövründә yaranmış fәlsәfi düşüncә tipi
Qeyriklassik istiqamәtin (hәyat fәlsәfәsi, intutivizm, ekzistensializm) nümayәndәlәri klassikfәlsәfәnin hansı әsas xüsusiyyәtini tәnqid edirlәr
Hәyat fәlsәfәsi nümayәndәlәri varlığın әsas xüsusiyyәtini nәdә görürdülәr
İntuisionizmә görә (ABerqson) varlığa adekvat olan idraki qabiliyyәt hansıdır
İdrakda zәkanın rolunu inkar edәn vә ya onu mәhdudlaşdıran, ön plana iradәni, seyri, hissi,praqmatizmi, intuisiyanı çәkәn fәlsәfi cәrәyan necә adlanır
Zәkanın şeylәrin üzәrindә yalnız üzdüyü, dünyanın mahiyyәtinin isә bizә intusiya, anlama vasitәsilәbәli olduğunu bildirәn fәlsәfi cәrәyan necә adlanır
O.Kont, HSpenser, EMaxİLakatos, PFeyerabend, Tkun•M.Fuko, JDerrida, JliotarM.Şlik, ONeyrat, RKarnapA.Berqson, KJaspers, MHaydegger
hermenevtikadırpostmodernizmdir•analitik fәlsәfәdirneopozitivizmdireksiztensializmdir
induktivizminirasionalizmini•empirizminirealizminiapriorizmini
onun mükәmmәl bitkinliyindәarasıkәsilmәz bütöv axında•materiyadatәfәkkürdәarasıkәsilmәz strukturunda
induksiyainstuisiya•tәfәkküriradәduyğu
stiyentizmirrasionalizm•rasionalizmempirizmskeptisizm
5/11/2016
28/109
176
177
178
179
180
181
Hәyat fәlsәfәsi niun nümayәndәlәrini göstәrin
İradәni hәyat vә idrakın әsas prinsipi kimi qiymәtlәndirәn kim olmuşdur
A.Şopenhauer hesab edirdi ki, dünyanın ilkin әsasını.... tәşkil edir
Xristianlığın Roma imperiyasında zaman keçdikcә möhkәmlәnmәsinin әsas sәbәblәrindәn biri
Xristianlıq Roma imperiyasının süqutunun qarşısını niyә ala bilmәdi
Xristian kilsәsi birbiri ilә qanlı müharıbәlәr edәn barbar çarlıqlar arasında hansı missiyanı yerinәyetirirdi
pozitivizmhәyat fәlsәfәsi•neorasionalizmpraqmatizmfenomenologiya
HegelNitsşe•FixtePopperLokk
HaydeggerŞopenhauer•OŞpenqlerDilteyZimmel
atmanhәyat әzmi•hakimiyyәt әzmidünya ruhuhәyat
daxili ziddiyyәtlәrdәn mәhrum olmasıdırәhalinin әksәriyyәtinin әhvalruhiyyәsinә uyğun gәlmәsi•onun mütlәq hәqiqәt olmasıvarlı adamlara rәğbәtibu dünyanı mütlәqlәşdirmәsi
“iki hәqiqәt” konsepsiyasını dәstәklәdiyinә görә?hәddәn artıq zәif olduğuna görә•humanizmdәn uzaq olduğuna görәbu dünyanı dәyәrsizlәşdirdiyinә görәbütpәrәstlәrә tolerant münasibәtinә görә
haqqın divanı funksiasınısülhyaratma missiyasını•xoşmәramlı sәfir funksiyasını
5/11/2016
29/109
182
183
184
185
186
187
188
Xristianlığın Avropada yayılmasında hansı faktor önәmli rol oynadı
Qәrb mәdәniyyәtinin dünyagörüşü әsasını nә tәşkil edirdi
Orta әsrlәr dünyaqgörüşü fәlsәfәnin hansı funksiyasını, faktiki olaraq, Inkar edirdi
Xristianlığın Allahın mahiyyәti haqqında tәlimi özündә hansı әnәnәlәri birlәşdirir
Patristika hansı tәlәbatdan meydana gәldi
Patristika xristianlığı sistemlәşdirmәk üçün hansı fәlsәfi cәrәyana istinad edirdi
Realizm Orta әsrlәr fәlsәfәsindә hansı әnәnәlәrin davamçısıdır
allahın elçisi funksiyasınımaarifçilik missiyasını
xristianlığın bu dünyada insanlara xoş güngüzәran vәd etmәsi?kilsәdaxili tәşkilatlanmanın yüksәk sәviyyәsi•ilahiyyatçıların şәxsi nümunәsibütpәrәstliyin ziddiyyәtlәribu dinin yoxsulluğa qarşı mübarızәsi
bütpәrәstlik?xristianlıq•elmincәsәnәtiudaizm
dünyagörüşü?qnoseoloji•ontolojimetodololiaksioloji
zәrdüştlük әnәnәlәrini?iudaizm vә antik fәlsәfә әnәnәlәrini•bütpәrәstlik әnәnәlәrinirasionalizmimagiyanı
bütpәrәstliklә barışmaq istәyindәn?dini tәlimi әsaslandıraraq sitemlәşdirmәk zәrurәtindәn•kilsәnin strukturunu tәkmillәşdirmәk zәrurәtindәndini mәrasımlәri qaydaya salmaq tәlәbatındankilsәnin tarixini yazmaq zәrurәtindәn
idealizmәneoplatonizmә•skeptisizmәrasionalizmәperipatetizmә
5/11/2016
30/109
189
190
191
192
193
194
Nominalizm Orta әsrlәr fәlsәfәsindә hansı әnәnәlәrin davamçısıdır
Orta әsrlәr fәlsәfәsindә insanın mahiyyәtini ifadә edәn anlayışları göstәrin
Avqustin insanda nәyi kәşf etdi
Azәrbaycanda islama qәdәrki fәlsәfi tәlimlәr aşağıdakılardır
Zarvanizmin sәciyyәvi cәhәtlәri bunlardır
Orta әsrlәr Azәrbaycan fәlsәfәsinin әsas cәrәyanları
kreasionizm?antik fәlsәfә әnәnәlәrinin•mistisizmmәntiqi empirizmhind fәlsәfәsi әnәnәlәrinin
rasionalizm?iudaizm•peripatetizmişraqilikkreasionizm
sükunәt vә harmoniyaağıl vә iradә•böyümә vә çoxalmahәrәkәt vә inkişafsәbr vә etiqad
etik rasionalizmi?daxili “Mәn”in mövcudluğunu•qürur hissiniharmoniya hissinimәntiqi tәfәkkürü
Panteizm, әxilik vә abdalizmMәzdәkilik, Zarvanizm, Maniçilik,•Maniçilik, İşraqilik, ZarvanizmAlban xristianlığı, Zarvanizm, sufizmXürrәmilik hürufilik
rasionalizm vә mәntqә tәfәkkürә üstünlük veriırZәrdüştilik fәlsәfәsindәn qaynaqlanan dinimistik vә fәlsәfi tәlimdir•pantezmin vәhdәtül vücud tәlmini qәbul edirTelelogiya vә fatalizm ideyalarının tәrәfdarıdırortadoksal islam fәlsәfәsi ideyalarını әsaslandırır
Qızılbaşlıq, mәzdәizmPeripatetizm, işraqilik, hürufilik•ortadoksal islam fәlsәfәsi, maarifçilikişraqilik, Bәktaşilik
5/11/2016
31/109
195
196
197
198
199
200
201
Orta әsrlәrdә Azәrbaycan fәlsәfәsindә peripatetizmin nümayәndәlәri
Azәrbaycanda ortodoksal islam fәlsәfәsnin nümayәndәlәri
Azәrbaycan milli gerçәkliyindә maarifçiliyin fәrqlәndirici xüsusiyyәti aşağıdakıdır
Aşağıda göstәrilәn cavab variantlarından hansı İşraqilik tәlimi üçün sәciyyәvidir?
Әsrarülmәlәkut әsәrinin müәllifi kimdir
Azәrbaycanda Romantizm cәrәyanının nümayәndәsini göstәrin
Әbülhәsәn Bәhmәnyarın әsәrini göstәrin
hürufilik, romantizm
Mәhәmmәd Әrdәbili, Әfzәlәddin XünәciӘ.Bәhmәnyar, S. Urmәvi, Ş.Y Sührәvәrdi•N.Gәncәvi, N Tusi, ӘŞSührәverdiM.Füzuli, SUrmәvi, YQarabağiEynәlqüzzat Miyanәci, Әbubәkr Bәrdәi
Ә.Bәhmәnyar, S Urmәvi, ŞY SührәvәrdiӘ. Bәrdәli, M Әrdәbili, Ә.Xünәci•Ә.Bәrdәi, M.Hәllac, NәimiS. Urmәvi, Rәcәbәli TәbriziSәrrac Tusi, Eynәlqüzzat Miyanәci
Milli özündәrk vә cәmiyyәtdә sosial iştirakçılıq ideyalarının tәbliği mühüm yer tuturDeizm inkişaf edir, dini vә elmi biliklәr çulğalaşır•sosial siyasi mәqamların önә çәkilirateizm әsas yer tutmuşdurfәlsәfi akademizm sosial, bәdii ideyalarla әvәzlәnir
Zәrdüştiliyin әsasında yaranmış, Maniçilik vә Mәzdәizmin ideyalarının davamıdırişraqilik fәlsәfәsindә islama uyğunlaşdırılmış yeni bir emanasiya nәzәriyyәsi yaradılmışdır•6 –cı әsrlәrdә Azәrbaycanda yaranmış ictimai fәlsәfi fikir hәrәkatıdırişraqilik XIVXV әsrlәrdә meydana çıxmış hürufilik sufizm vә islamilikdәn qaynaqlanan fәlsәfi dini mistikhәrәkatdırİşraqilikdә işıq vә qaranlıq anlayışları әsas yer tutur Xeyirlә Şәr, işıqla zülmәtin mübarizәsini әks etdirir
N.NәrimanovA.Bakıxanov•N.TusiM.HadiM.F Axundov
A.BakıxanovMәhәmmәd Hadi•M.F AxundovN.NәrimanovN.Tusi
5/11/2016
32/109
202
203
204
205
206
207
Әbülhәsәn Bәhmәnyar varlığı hansı növlәrә bölür
İşraqilik fәlsәfәsinin banisi kimdir
Sufizm Azәrbaycanda hansı istiqamәtlәrdә inkişaf edirdi
Şәrq peripatetiklәrinә görә ilk sәbәbdәn emanasiya prosesindә çıxan ilk nәticә
Fәlsәfi dini hәrәkat olan hürufilik nә vaxt meydana çıxmışdır
XIXXX әsrlәr Azәrbaycan fәlsәfәsi üçün hansı problemlәr sәciyyәvidir
“Mәntiq elmi”“Tәhsil kitabı”•“Tәbiәtin dialektikası”“Qanunların ruhu haqqında”“Әsrarülmәlәkut”
substansiya vә substratavacib vә mümkün•maddi vә mәnәvimaddi vә idealcanlı vә cansız
M.F AxundovŞihabәddin Yәhya Sührәvәrdi•Әbülhәsәn BәhmәnyarA.BakıxanovMәhәmmәd Hadi
panteist vә dualistmötәdil (monoteist) vә ifrat (panteist)•politeist vә dualistateist vә panteistmonoteist vә dualist
işıqdırәqldir•hisslәrdircәmiyyәtdirtәbiәtdir
XIXII әsrlәrdәXIV –XV әsrlәrdә•X XI әsrlәrdәVIIIIX әsrlәrdәXIIXIII әsrlәrdә
etika vә estetika problemlәrisosial siyasi mәsәlәlәr•idrak problemlәriontoloji problemlәr
5/11/2016
33/109
208
209
210
211
212
213
214
Azәrbaycanda maarifçiliyin әsas nümayәndәlәri kimlәrdir
Peripatetizm üçün sәciyyәvi olan cavab variantını seçin
Tәsәvvüf nәdir?
Sufi qnoseologiyasında idrakın hansı mәrhәlәsinә üstünlük verilir
Şәrq fәlsәfәsindә emanasiya nәzәriyyәsi hansı cәrәyan üçün sәciyyәvidir
İkili hәqiqәt konsepsiyasının müәllifini göstәrin
Orta әsr Şәrq fәlsәfәsi hansı istiqamәtlәrdә inkişaf edirdi
antropologiya mәsәlәlәr
N.Tusi, NNәrimanovA.Bakıxanov, M.F.Axundov•Ә.Hüseynzadә, M.Ә.RәsulzadәӘ.Topçubaçov, H.ZәrdabiM.ӘSabir, S.Ә.Şirvani
islam şәriәti Quranikәrimi antik yunan fәlsәfәsi vә Aristotelә müvafiqlәşdirmәyә cәhd etmişdirPeripatetizm orta әsrlәr Şәrq fәlsәfәsindә yunan fәlsәfәsi vә xüsusilә, Aristotel tәlimindәn qaynaqlanmışcәrәyandır
•Aristotel ideyalarına әsaslanaraq ateizmi tәbliğ edirSünnә hüquq tәlimlәrinin eklektikasıdırmistik dini fәlsәfi cәrәyandır
Qәrbdә Şәrq fәlsәfәsi bu adla tanınırSufizm haqqında tәlimdir•Xüsusi növ bilikdirİdrak mәrhәlәsidirNәzәri biliklәr sistemidir
Rasional vә Elmi idrakİrrasional vә Ezoterik•Hissi vә Empirik mәrhәlәRasional vә mәntiqi tәfәkkürHissi vә mәntiqi mәrhәlә
Panteizmİşraqilik•SufizmHürufilikPeripatetizm
alKindiİbn Röşd•alFarabiİbnSinaalQazali
5/11/2016
34/109
215
216
217
218
219
220
Aşağıdakılardan hansılar Şәrq peripatetizminin nümayәndәlәridir
Sufizmi İslam şәriәtinә uyğunlaşdıran filosofu göstәrin
Fәrabinin xidmәtlәrini göstәrin
әlKindi fәlsәfәnin hansı növlәrinin fәrqlәndirir?
AlFәrabi hansı bilik növlәrini fәrqlәndirir?
Fәrabiyә görә, fәlsәfә
sosial fәlsәfә, antropologiyaperipatetizm, sufizm•antropologiya, kosmosentrizmnaturfәlsәfә, sxolastikamistika, panteizm
Miyanәçi, SührәvәrdiаlKindi, alFarabi•аlQazali, аrRaziAvitsenna, BiruniNәsimi, Nәimi
М.HallacQәzali•Bәhmәnyarİbn Haldunibn Röşd
düzgün cavab yoxdurŞәrqdә Aristotel tәliminin şәrhçisi•empiriizmin banisisufizmin nümayәndәsiortodoksal islam fәlsәfәsinin nümayәndәsi
bunlardan heç birinәzәri vә praktiki•elmi vә qeyrielmidini vә elmirasional vә irrasional
ezoterik vә mәntiqipraktiki vә nәzәri•tәtbiqi vә fundamentaldini vә elmirasional vә irrasional
idrakın haqqında tәlimdirsәbәblәr haqqında bilikdir•Allah alәmi haqqında bilikdirvarlığın ümumi xassәlәri haqqında bilikdir
5/11/2016
35/109
221
222
223
224
225
226
227
İbn Halduna görә, dövlәti kimlәr idarә edә bilmәzr
İslam mәdәniyyәtindә atomistikanı qәbul edәn dini cәrәyan hansıdır
Mötәzәliyin prinsiplәri hansıdır
Kәlam nәdir
Kәlam nәyә әsaslanır
Kәlamın nәzәri әsaslarını tәşkil edir
Sufizmin qollarını göstәrin
ilahi vә elmi biliklәrin qarşılıqlı әlaqәsidir
bunlardan heç biriQuranı bilәn alimlәr•filosoflarmütәxәssislәrxalq
heç biriӘşәrilik•QәdәrilikMütәzәlikŞafilik
bunların heç biriәdalәt, tәkallahlılıq, vәdә әmәl etmәk•qәdәrin dәyişmәzliyi, quranın әzәli olmasıqәzavü qәdәrin dәyişmәzliyivicdan azadlığı, ilahi iradә
Sufi әdәbiyyatıdırislam sxolastikası, ortadoksal dini fәlsәfi sistemdir•Quranı tәfsir edәn әdәbiyyatdırHәdislәr külliyyatıdırbәdii fәlsәfi fikir istiqamәtidir
Qәdim yunan filosoflarının әsәrlәrinәKәlam tәlimi dinin normativ әsaslarına söykәnir•Sufi әdәbiyyatınaHürufilk ideyalarınahәdislәrә
elmi fәlsәfi mülahizәlәr78 әsrlәrdә cәbәrilәr vә qәdәrilәr arasındakı mübahisәlәr•HәdislәrQuranın mübahisәli ayәlәriŞәriәt mәsәlәlәri
5/11/2016
36/109
228
229
230
231
232
233
Qәzaliyә gösrә insan hәrәkәtinin növlәri
Bu әsәrlәrdәn hansı Әl Qәzaliyә mәxsusdur?
Bakıxanov fәlsәfi görüşlәrinә görә
Tusi İnsan ağlının hansı formasını qәbul edir
Tusi substansiyanın hansı növlәrini göstәrir
Şәrq peripatetizmindә üçlük sisteminin tәrkib hissәlәrini göstәrin
Saflıq qardaşları, müridizmSührәvәrdiyyә, Nәqşbәniyyә•mövlәviyyә, BәktaşilikHeydәriyyә, ŞafilikӘxilik, işraqilik
ilahi, sosial, әxlaqiTәbii, seçilmiş, ilahi•Mexaniki, fiziki,biolojiTәbii, sosial, kimyәviSosial, bioloji, tәbii
”Kateqoriyalarda Aristotelin mәqsәdinә dair”“Filosofların özünü tәkzib”•“Fәlsәfәnin riyaziyyat elmi ilә әldә edilmәsinә dair”“Platon vә Aristotelin әsәrlәrindә ümumilik”“Fәzilәtli şәhәr әhlinin görüşlәri”
bunlardan heç biriidealistdir•dualistdirmaterialistdirpanteistdir
rasionoal ağılnәzәri vә әmәli•kәsb edilmiş ağıl,vәrdiş halını almış ağıl,faktiki ağıl
can, ruh, mәkan, zamanmateriya, forma, cism, ağıl vә ruh•materiya, zaman, mәkanmateriya,ruh, hәrәkәt, mәkancisim, can, forma
substansiya, aksidensiya vә ruhәql, nәfs vә cism•materiya ruh vә hәrәkәtzaman, mәkan vә varlıq
5/11/2016
37/109
234
235
236
237
238
239
240
Axundova görә
Sufizmin panteist sisteminin әsas nümayәndәsi
İşraqilik fәlsәfәsindә idrakın hansı mәrhәlәlәri qәbul edilir?
Bәhmәnyar fәlsәfәsindә sәbәblәri göstәrin
İbn Sina tәtbiqi elmlәrә aşağıdakılardan hansını daxil edirdi?
Әl Qәzali idrak nәzәriyyәsindә hansı cәrәyanı tәmsil edir?
Allahın zәka vasitәsilә dәrk olunduğunu iddia edәn filosof
varlıq, heçlik vә Tanrı
tәbiәt vә yaradan vәhdәt tәşkil edirtәbiәt özözünün sәbәbidir•maddi dünya Allah tәrәfindәn yaradılmışdırmaddi vә mәnәvi birgә yaranmışdırtәbiәt hadisәlәri maddi substatdır
Ә.SührәverdiM.Hәllac•E.MiyanәciQәzaliŞәbüstәri
Bunlardan heç birihissi, әqli vә intuitiv•şәriәt hәqiqәtrasional vә irrasionalempirik vә ezoterik
bunlardan heç biriәmәlәgәtirici, forma, materiya, mәqsәd•zaman, mәkan, materiya, hәrәkәtvarlıq, materiya, hәrәkәt, mәqsәdkәmiyyәt, keyfiyyәt, sәbәb, nәticә
tibb, fizika vә astrologiyaetika, iqtisadi vә siyasi elmlәr•mәntiq, riyaziyyat vә fәlsәfәdin, әxlaq vә musiqiәdәbiyyat, metafizika vә mәntiq
empirizmskeptisizm•rasionalizmaqnostiksensualizm
5/11/2016
38/109
241
242
243
244
245
246
İbn Sina filosof ilә müqayisәdә üstünlüyü kimә verir?
İbn Sinanın fikrincә görә
ӘlKindiyә görә
Qәrbdә Averroes adı ilә mәşhur olan Şәrq filosofu
Qәrbdә Avisenna adı ilә mәşhur olan Şәrq filosofu
Әrәb fәlsәfәsindә ilk dәfә Aristotelçilik әnәnәsini kim yaratmışdır?
BiruniӘrRazi•FәrabiTusiİbn Haldun
belә bir müqayisә mövcud deyildirpeyğәmbәrә•müdrikәalimәmistikә
mәntiq ilә inam bir araya sığmaziman әqli tamamlayır•etiqad ilә zәkanın predmeti fәrqlidirintellekt dini inamdan üstündürelmi vә dini hәqiqәt vahiddir
İnsanı öyrәnmәkdirBiliyin mәqsәdi subyekt vә obyekt arasındakı vәhdәti dәrk etmәkdir•Yaradanı dәrk etmәkdirilk sәbәbi öyrәnmәkDünyanı dәrk etmәkdir
Әl Kindiİbn Rüşd•İbn Sinaİbn HaldunӘrRazi
Әl Kindiİbn Sina•İbn Rüşdİbn HaldunӘrRazi
ӘrRaziәl Kindi•İbn SinaӘl Fәrabi
5/11/2016
39/109
247
248
249
250
251
252
253
İntibah dövrünә xas olan fәlsәfi dünyagörüşdә hansı ideya daha çox inkişaf etmişdir?
İndustrializm dövrünә tәsadüf edәn panteizm nәdir?
İntibah dialektikasının әsasını kim qoymuşdur?
Frensis Bekonun işlәdiyi elmitәdqiqat metodu necә adlanır?
Sonsuz kiçilәnlәr haqqında riyazi metod nәyi tәdqiq etmәyә imkan verirdi?
F.Bekonun fikrincә idollar nәyә mane olur?
Şopenhauerin fәlsәfi tәliminin mәrkәzi anlayışı hәyat әzmi anlayışıdır Onu nәyin kömәyi ilә dәrketmәk olar
Biruni
TeosentizmHumanizm•TәkamülçülükKosmopolitisizmIslamçılıq
Tәbiәtin vә insanın fәrqli mahiyyәt daşımasıTanrının tәbiәtlә eynilәşdirilmәsi•Insanın tәbiәtlә vәhdәt tәşkil etmәsiCәmiyyәtin tәbiәtlә yekcinsliyiTanrının insanla qarşıqarşıya qoyulması
CBrunoNkuzanski•ParaselsBTelezioNKopernik
Abstraktlaşdırma metoduİnduktiv metod•Rasional metodDeduktiv metodModellәşdirmә metodu
Sosial proseslәriHәrәkәti riyazi dildә ifadә etmәyi•Kimyәvi proseslәriBioloji proseslәriBiokimyәvi proseslәri
Nәzәri biliyin әsaslandırılmasınaHәqiqi, obyektiv biliyin әldә edilmәsinә•Rasional problemin açıqlanmasınaMühakimәlәrin birbirilә tutuşdurulmasınaEmpirik faktların toplanılmasına
5/11/2016
40/109
254
255
256
257
258
259
Şәn elm , Xeyir vә şәrin o biri tәrәfindә әsәrlәrin müәllifi kimdir
Pozitivizmin banisi
Müasir fәlsәfәnin materialist cәrәyanı
Müasir Qәrb fәlsәfәsinin cәrәyanını göstәrin
Müasir Qәrb fәlsәfәsindә irraisonalist cәrәyanı göstәrin
Ekzistensializm termini tәrcümәdә hansı mәnanı verir
duyğularınintuisiyanın•intellektinfövqәlşüurunmistikanın
SpenserNitsşe•HaydeggerBerqsonFeyerbax
MarksKont•NitsşeHusserlBerqson
praqmatizmmarksizm•neotomizmfenomenologiyaekzistensializm
patristikapraqmatizm•Buddizmtomizmaqnostisizm
marksizmekzistensializm•neopozitivizmstrukturalizmpraqmaizm
dövretmәmövcudluq•mәhәbbәtidrak
5/11/2016
41/109
260
261
262
263
264
265
266
İnsanı özü özünü determinasiya edәn, özü özünü yaradan varlıq kimi nәzәrdәn keçirәn fәlsәficәrәyanı göstәrin
Ekzistensializm insanla bağlı baxışlarını aşağıdakılardan hansı әks etdirir
Hәyatı cәfәng hesab edәn kim olmuşdur
Ekzistensializmin әsas çıxış nöqtәsi
Haydeggerin irәli sürdüyü anlayışı göstәrin
Sәrhәd situasiyası anlayışı hansı cәrәyanda mühüm yer tutur
Müasir fәlsәfә sıx bağlıdır
inkişaf
pozitivizmekzistensializm•freydizmfenomenologiyapraqmatizm
insan Allaha bәnzәr yaradılmış vә onun taleyini dә Allahın iradәsi şәrtlәndiririnsan azadlığa vә hәr şeyә görә mәsuliyyәt daşımağa mәhkumdur•hәyatımızda hәr şey tәsadüfidir, buna görә dә suyun axarı ilә üzmәk vә ümidlә yaşamaq lazımdırinsanın davranışlarını bizim bilmәdiyimiz qeyrişüuri istәklәr şәrtlәndiririnsanın hәyatı taledәn, qismәtdәn asılıdır
FreydSartr•NitsşeDilteyKamyu
mahiyyәt vә mövcudluq eyniyyәt tәşkil edirMövcudluq mahiyyәtdәn әvvәldir•mahiyyәt mövcudluqdan әvvәldirvarlıq şüuru şәrtlәndirirdübyaın reallığının inkar edilmәsi
xoşbәxtliyә doğru varlıqölümә doğru varlıq•Allaha doğru varlıqmәyusluğa doğru varlıqhәyata doğru varlıq
PersonalizmdәEkzistensializmdә•PraqmatizmdәStrukturalizmdәFenomenologiyada
5/11/2016
42/109
267
268
269
270
271
272
Hakimiyyәtә iradәnin olması, canlı olan hәr şeyin özünütәsdiqә can atdığını deyәn filosofu göstәrin
Postmodernizm fәlsәfәsinin bir xarakterik xüsusiyyәti hansıdır
Fәlsәfә göydәn yerә enmәli vә insan hәyatının praktik problemlәrini hәll etmәlidir tezisini irәli sürәntәlim
Hermenevtika nәdir
Müasir Qәrb fәlsәfәsindә anlamanı idrakın metodu kimi qәbul edәn cәrәyanı göstәrin
Fәlsәfәnin XX әsrdә ortaya çıxan sahәlәrindәn birini göstәrin
ekologiya ilәElmlә•dinlәincәsәnәtlәideologiya ilә
EngelsNietzşe•ŞopenhauerKontMarx
empirizmobyektiv gerçәkliyin simvolik rәmzlәrlә әvәz edilmәsi•hәddi olan tәdqiqat әsaslarırasionalizmtarixi optimizm
Freydizmpraqmatizm•pozitivizmfenomenologiyapersonalizm
işarәlәr vә işarәlәr sistemi haqqında elmbaşqasının mәtndә ifadә olunmuş fәrdiliyinin dәrki sәnәti•Müqәddәs kitabların şәrhidünyanın bәdii dәrki üsuluDil nәzәriyyәsi
fenomenologiyaHermenevtika•nominalizmpersonalizmstrukturalizm
obyektiv idealizmstrukturalizm•subyektiv idealizm
5/11/2016
43/109
273
274
275
276
277
278
Hәyat fәlsәfәsinin nümayәndәsini göstәrin
Husserl bu cәrәyanlardan hansının әsasını qoymuşdur
Dildәn düzgün istifadә edilmәmәsi psevdoproblemlәr, o cümlәdәn fәlsәfi psevdoproblemlәr yaradırtezisini müdafiә edәn cәrәyanı göstәrin
Antropososiogenez nәdir
İnsan
Fәlsәfi antropologiya nә haqqında ümumlәşdirilmiş fәlsәfi tәlimdir
antropoloji materializmnominalizm
JunqNitşe•KamyuFreydFromm
obyektiv idealizmfenomenologiya•psixoanalizpersonalizmhermenevtika
obyektiv idealismNeopozitivizm•neofreydizmMarksizmEkzistentializm
ailәnin mәnşәyi haqqında elminsan vә cәmiyyәtin mәnşәyi haqqında elm•insanın mәnşәyi haqqında elmcәmiyyәtin mәnşәyi haqqında elmmәnşәyi haqqında elm
mәnәvi varlıqdırbiososial varlıqdır•bioloji varlıqdırpsixoloji varlıqdırsosial varlıqdır
insan vә cәmiyyәtinsan•cәmiyyәtmәdәniyyәtsivilizasiya
5/11/2016
44/109
279
280
281
282
283
284
285
Ünsiyyәtin universal vasitәsi nәdir
İnsanın mәnşәyi haqqında materialist nәzәriyyәnin banisi kim olmuşdur
Tәlәbat nәdir
İnsan nәdir
Fәrd nәyә deyilir
Bir fәrdi başqalarından fәrqlәndirәn spesifik, özünәmәxsus konkret bioloji vә sosial cәhәtlәrinmәcmusuna nә deyilir
Subyekt kimdir
beyinnitq•tәxәyyülintuisiyajestlәr
LokkDarvin•KantFreydHobbs
insanın mәnәvi nemәtlәrә ehtiyacının olmasıinsanı hәrәkәtә tәhrik edәn, onun tәbiәtindәn, әn әhәmiyyәtli xassәlәrindәn irәli gәlәn ehtiyacı•insanın maddi nemәtlәrә ehtiyacının olmasıinsanın nәyәsә malik olmaq istәyiinsanın nәyәsә meyl etmәsi
şәxsiyyәtşüur vә praktikaının predmetli daşıyıcısı•primattәbiәtin ağasışәrәfli ad
şәxsiyyәtәayrıca götürülmüş konkret insana•canlı insan orqanizminәözünә qapanmış insanabaşqalarına bәnzәmәyәn insana
talantFәrdiyyәt•OrijinallıqŞәxsiyyәtFenomen
sahibkar
•
5/11/2016
45/109
286
287
288
289
290
291
İnsanı әmәk alәtlәri hazırlayan heyvan kimi sәciyyәlәndirәn tәdqiqatçını göstәrin
Rәsmi elm kimi fәlsәfi antropologiya kim tәrәfindәn yaradılmışdır
Tәrbiyә insanın nәyә olan qabiliyyәtini reallaşdırır, artırır vә möhkәmlәndirir
İnsanın tәkamülündә әsas amil nә olmuşdur
İnsanı hәrәkәtә tәhrik edәn nәdir
Personalizmә görә, ali person
fәaliyyәtin predmetli daşıyıcısı olan insan•qәribә insanxoşagәlmәz insannamәlum bir şәxs
HegelBfranklin•MarksDarvinAristotel
Haydegger vә SartrM. Şeler vә Q Plesner•Marks vә EngelsKant vә HegelFreyd vә Fromm
әylәncәlәrәfәaliyyәtә•xidmәtlәrәzәhmәtәxeyirxahlığa
vәrdişlәrәmәk fәaliyyәti•instinktlәrailәünsiyyәt
maraqlartәlәbatlar•motivlәrmәqsәdlәrәqidәlәr
nsandırAllahdır•tәbiәtdircәmiyyәtdirdövlәtdir
5/11/2016
46/109
292
293
294
295
296
297
298
Fәlsәfi antropologiyanın ideya mәnbәlәrini göstәrin
İnsanın şәxsiyyәtә çevrilmәsi
Azadlıq dәrk olunmuş zәrurәtdir tezisi kimә mәxsusdur
İnsan bütün şeylәrin ölçüsüdür tezisi kimә mәxsusdur
İnsanların azad, şüurlu fәaliyyәti onların başlıca әlamәtini tәşkil edir tezisi kimә mәxsusdur
Dekart insanın mahiyyәtini nәdә görürdü
İnsan hәr şeyin ölçüsüdür tezisinin antik müәllifi kimdir
antik fәlsәfә, orta әsr fәlsәfәsialman romantik fәlsәfәsi vә hәyat fәlsәfәsi, ekzistensializm, fenomenologiya•alman klassik fәlsәfәsi, freydizmmarksizm fәlsәfәsi, alman klassik fәlsәfәsifatalizm, volüntarizm
özünüdәrk prosesindә baş verirfәaliyyәt prosesindә baş verir•oyun prosesindә baş verirsöhbәt prosesindә baş verirtәhsil prosesindә baş verir
YaspersәSpinozaya•HegelәMarksaEngelsә
LokkaProtaqora•SokrataMarksaEngelsә
SokrataК.Маркsa•İ.KantaHegelәÇ.Darvinә
bacarığındaağıl vә zәkasında•iradәsindәxarakterindәtәrbiyәsindә
PlatonProtaqor•
5/11/2016
47/109
299
300
301
302
303
304
İnsan hәr şeyin ölçüsüdür tezisini irәli sürәn filosoflar kim olmuşdur
Sofistlәr insanla bağlı hansı tezisi irәli sürmüşdülәr
Bәşәr övladının tәk nümayәndәsi necә adlanır
Bu fәrdi digәr fәrdlәrdәn fәrqlәndirәn cәhәtlәr toplusuna nә deyilir
İnsanı sosial keyfiyyәtlәrin toplusu kimi sәciyyәlәndirәn anlayış hansıdır
Münasibәtlәr vә şüurlu fәaliyyәt subyekti kimi insan
•SokratQorqiyAristotel
modernistlәrsofistlәr•marksistlәrekzistensialistlәrpozitivistlәr
“insan ictimai varlıqdır”“İnsan hәr şeyin ölçüsüdür”•“insan sosial keyfiyyәtlәrin mәcmusudur”“insan tәbiәtin bir hissәsidir”“insan fәrdi keyfiyyәtlәrin toplusudur”
növfәrd•şәxsiyyәtinsanfәrdilik
növfәrdilik•şәxsiyyәtinsanfәrd
növşәxsiyyәt•insanfәrdfәrdilik
növdürşәxsiyyәtdir•insandırfәrddirfәrdilikdir
5/11/2016
48/109
305
306
307
308
309
310
311
İnsanı tәbiәtin bir hissәsi, hissicismani varlıq kimi sәciyyәlәndirәn alman klassik fәlsәfәsininnümayәndәsi kimdir
İnsanla cәmiyyәtin birbiri ilә qarşılıqlı bağlı olan qәrarlaşma prosesi necә adlanır
FEngelsә görә, insanın tarixi varlığı vә inkişafının әsasında duran fәaliyyәt hansıdır
Antropoqenezin әmәk nәzәriyyәsinin nümayәndәsi kimdir
Engels antropogenezin hansı nәzәriyyәsinin nümayәndәsi olmuşdur
Tәhtәl şüuru insanın varlığının әn mühüm amili kimi nәzәrdәn keçirәn kim olmuşdur
Freyd insan varlığının әn mühüm amili kimi nәyi nәzәrdәn keçirirdi
ŞellinqFeyerbax•HegelFixteKant
antropoqenezantropososiogenez•ontogenezfilogenezsosiogenez
oyunәmәk•fikriiqtisadisiyasi
FreydEngels•MarksDarvinLenin
әxlaqiәmәk•psixolojiiqtisadisiyasi
LeninFreyd•EngelsMarksDarvin
әmәyi
•
5/11/2016
49/109
312
313
314
315
316
317
İnsanın mövcudluğu mütlәq nizam vә kosmos kimi qavranılan münasibәtlәr sistemindә nәzәrdәnkeçirilәn dövr hansıdır
Sosiallığı insanı heyvandan fәrqlәndirәn әsas cәhәt kimi nәzәrdәn keçirәn antik filosofu kimolmuşdur
İnsanı Allah tәrәfindәn tәyin olunmuş dünya nizamının bir hissәsi kimi nәzәrdәn keçirәn dövrhansıdır
Humanizmi, insanın hәrtәrәfli inkişafını tәrәnnüm edәn dövr hansıdır
Antropososiogenez nәdir
Fәrdilik nәdir
tәhtәl şüuru•iqtisadiyyatısiyasәtihüququ
Maarifçilikantik•orta әsrlәrYeni Dövrpostindustrializm
PlatonAristotel•SokratProtaqorQorqiy
Maarifçilikorta әsrlәr•antikYeni Dövrpostindustrializm
postindustrializmAntik•İntibahorta әsrlәrYeni Dövr
canlıların mәnşәyiinsanla cәmiyyәtin birbiri ilә qarşılıqlı bağlı olan qәrarlaşma prosesi•insanın mәnşәyicәmiyyәtin mәnşәyitәbiәtin mәnşәyi
insanın bioloji keyfiyyәtlәribir fәrdi digәr fәrdlәrdәn fәrqlәndirәn cәhәtlәr•
5/11/2016
50/109
318
319
320
321
322
323
Maddi vә mәnәvi nemәtlәrin yaradılması istiqamәtindә insanın mәqsәdyönlü fәaliyyәti adlanır
İnsanı tәbiәtin bir element kimi götürәn vә onun heyvanlarla birgә eyni qanunlara tabe olduğunuiddia edәn cәrәyan adlanır
Qәrb fәlsәfәsindә insanı öz düşüncәlәrinin mәrkәzinә qoyan ilk filosof olmuşdur
Növün tәk bir nümayәndәsi kimi insane
İnsanın istәnilәn hәrәkәtini әvvәlcәdәn müәyyәn edilmiş bir hadisә kimi götürәn tәlim adlanır
Insanın mahiyyәtini biolojilәşdirәn cәrәyanı göstәrin
•insanın sosial keyfiyyәtlәriinsanın tәbiәtiinsanın psixologiyası
yaradıcılıqәmәk•davranışfәallıqlayihәlәşdir
pozitivizmnaturalizm•rasionalizmsosiologizmhumanizm
de HeraklitSokrat•AvqustinF. AkvinskiKant
fәrdiyyәtdirfәrddir•vәtәndaşdıradamdırşәxsiyyәtdir
rasionalizmfatalizm•Nigilizmpraqmatizmvolyuntarizm
DarvinizmSosialdarvinizm•ekzistentializmMarksizmfenomenologiya
5/11/2016
51/109
324
325
326
327
328
329
330
İnsanı fәaliyyәtin subyekti kimi xarakterizә edәn anlayışı göstәrin
Mәqsәd vasitәyә bәraәt qazandırır tezisini hansı tәlim irәli sürür
Hәyatın mәnası sualı insanı әsasәn ona görә narahat edir ki, o
Hәyat mәnasını hәr şeydәn faydalanmaqda görәn cәrәyanı göstәrin
Asketizmin tәrәfdarları tәbliğ edirlәr
Yaşamaq hәzz almaqdır tezisini irәli sürәn cәrәyan
İdrak prosesinin sәviyyәlәri hansılardır?
tarixi şәxsiyyәtŞәxsiyyәt•fәrdiyyәtfәrdqәhrәman
rasionalizmpraqmatizm•hedonizmasketizmprovidensializm
sadalananlardan heç birifanidir•zәifdirtәnhadırfilosofdur
volyuntarizmutilitarizm•evdemonizmgedonizmasketizm
düzgün cavab yoxdurmaddi olan hәr şeydәn imtina etmәyi•hәr şeydәn faydalanmağıyaşamaqdan hәzz almağıaltruizmi
rasionalizmgedonizm•asketizmpraqmatizmdutilitarizm
eksperimental vә nәzәrihissi vә rasional•
5/11/2016
52/109
331
332
333
334
335
336
İdrak prosesi özünә aşağıdakı komponentlәrdәn hansıları daxil edir?
Hisslәrә әsaslanan idrak hansıdır?
Aqnostisizm termini nәdir?
Qnoseologiya nәdir?
Zәkanı idrakın әsasına qoyan tәlim necә adlanır?
Özündә şey anlayışını elmә kim daxil edib?
•empirik vә nәzәrinәzәri vә hissiempirik vә rasional
eksperiment vә әqlinәticәobyekt vә subyekt•duyğu vә anlayışqavrayış vә mühakimәtәsәvvür vә müşahidә
gündәlik idrakhissi idrak•rasional idrakintuitiv idrakәyani idrak
idrakın xalis simvolik xarakter daşıması haqqında tәsәvvürdünyanın dәrkedilmәzliyi haqqında tәlim•biliyin natamamlığı vә dәyişkәnliyiidrakın gerçәkliyi tam vә adekvat şәkildә әks etdirmәsi haqqında tәlimyalnız dini biliyin hәqiqiliyi haqqında tәsәvvür
materiya haqqında tәlimidrak tәlimi•varlıq tәlimidәyәrlәr tәlimiinkişaf haqqında tәlim
skeptisizmrasionalizm•sensualizmaqnostisizmempirizm
FixteKant•HegelFeyerbaxMarks
5/11/2016
53/109
337
338
339
340
341
342
343
Özündә şey Kantda hansı mәna daşıyır?
Yeni dövr fәlsәfәsidә empirizmin nümayәndәsi kimdir?
Materialist sensualizminin nümayәndәsi aşağıda sadalananlardan hansıdır?
Fәlsәfәdә induksiya hansı mәna kәsb edir?
Fәlsәfәdә deduksiya hansı mәna kәsb edir?
Elmi idrakın empirik sәviyyәsinin metodları aşağıdakılardan hansılardır?
Elmi idrakın nәzәri sәviyyәsinin metodları aşağıdakılardan hansılardır?
formaşeylәrin gizli mәnası•qanunhadisәbaşqaları üçün bağlı olan şәxsiyyәt
KHelvetsiFbekon•RDekartBSpinozaQLeybnits
DDidroClokk•RDekartİKantPHolbax
predmetlәrin bәzi oxşar әlamәtlәrinә görә oxşarlığıdırtәfәkkür metodu olub xüsusidәn ümumiyә keçiddir•tәfәkkür metodu olub ümumidәn xüsusiyә keçiddiridrak metodu olub predmetin dәrk edilmәsi mәqsәdilә fikrәn hissәlәrә bölünmәsidiridrak metodu olub tәdqiq edilәn hadisәnin hissәlәrinin fikrәn birlәşdirilmәsidir
idrak metodu olub tәdqiq olunan obyektlәrin oxşar vә fәrqli cәhәtlәrinin aşkara çıxarılmasıdırtәfәkkür metodu olub ümumidәn xüsusiyә keçiddir•tәfәkkür metodu olub xüsusidәn ümumiyә keçiddiridrak metodu olub predmetin dәrk edilmәsi mәqsәdilә fikrәn hissәlәrә ayrılmasıdıridrak metodu olub tәdqiq edilәn obyektin mәqsәdyönlü qavranılmasıdır
ümumilәşdirmә vә abstraktlaşdırmamüqayisә vә ölçmә•induksiya vә deduksiyaideallaşdırma vә eksperimentanaliz vә sintez
hipotez vә nәzәriyyәabstraktdan konkretә yüksәlmә vә aksiomatik metod•
5/11/2016
54/109
344
345
346
347
348
349
Elmi idrakın empirik vә nәzәri sәviyyәlәrinin universal metodu hansılardır?
Orta әsr Qәrb fәlsәfәsinin qnoseoloji prinsipi nәdir?
Mәntiqi idrak alәtinә çevirәn kim olmuşdu?
Elmi idrakın sәviyyәlәrini seçin
Hissi idrakın hansı formaları mövcuddur
Rasional idrakın hansı formaları mövcuddur
•müşahidә vә eksperimentölçmә vә müqayisәideallaşdırma vә tarixilik vә mәntiqi tәhlil metodu
ölçmә, müqayisә vә aksiomatik metodanaliz vә sintez induksiya vә deduksiya•müşahidә, eksperiment vә müqayisәabstraktlaşdırma, ümumilәşdirmә vә analogiyaideallaşdırma vә formalaşdırma
formalizmvәhy•tarixilikrasionalizmkreasionizm
HeraklitAristotel•PlatonSokratProtoqor
induktiv vә deduktivempirik vә nәzәri•tәbiielmi vә humanitarhissi vә rasionalanalitik vә sintetik
nәzәriyyә, duyğu, tәsәvvür?duyğu, qavrayış, tәsәvvür•duyğu, qavrayış, anlayışqavrayış, tәsәvvür, mühakimәtәsәvvür, mühkimә, anlayış
nәzәriyyә, duyğu, tәsәvvür?anlayış, mühakimә, әqlinәticә•qavrayış, tәsәvvür, mühakimәmühakimә, qavrayış, anlayışmühakimә, qavrayış, tәsәvvür
5/11/2016
55/109
350
351
352
353
354
355
356
Mәzmunu insandan asılı olmayan bilik necә adlanır
Elmi idrakın hansı sәviyyәsinin әsasını tәcrübә tәşkil edir
Elmi idrakın hansı sәviyyәsi tәcrübi faktları ünmumilәşdirәrәk konsepsiyalar hazırlayır
İdrak prosesini idarә edәn prinsiplәrin, üsul vә qaydaların mәcmusu necә adlanır
Predmetin tәbii şәraitdә passiv öyrәnilmәsi necә adlanır
İdrakın subyektinin obyektlә birbaşa qarşılıqlı tәsir prosesi aşağıdakılardan hansıdır
Praktikanın idrak prosesindә rolu hansıdır
intuitiv hәqiqәtobyektiv hәqiqәt•subyektiv hәqiqәtnisbi hәqiqәtmütlәq hәqiqәt
intuitiv?empirik•deduktivmücәrrәdnәzәri
intuitiv?nәzәri•induktiveksperimentalempirik
tәxәyyül?metod•ağılintuisiyahisslәr
modellәşdirmә?müşahidә•sintezanalizdeduksiya
tәxәyyül?tәcrübә•intuisiyaseyrabstraksiya
praktika әtraf alәmin dәyişdirilmәsinә yönәlmiş maddi fәaliyyәtdir?praktika idrakın mәnbәyi vә hәqiqәtin meyarıdır•
5/11/2016
56/109
357
358
359
360
361
362
Aqnostisizm
Dünyanın dәrkedilәnliyini inkar edirlәr
İnsanın mahiyyәti deyil, yalnız hadisәlәri dәrk etdiyini iddia edәnlәr adlandırılır
Hisslәr üçün әlçatmaz olan әql üçün dә әlçatmazdır tezisini müdafiә edәn cәrәyanı göstәrin
Şeylәrin mәnasının dәrki prosesi adlanır
İnsanın problemin hәlli yolları vә şәrtlәrini bilmәdәn onu hәll etmәk qabiliyyәti adlanır
•praktika tәbiәtin dәyişdirilmәsinә yönәlmiş mәnәvi fәaliyyәtdirpraktika bilik әldә etmәyә yönәlmiş elmi eksperimentdirpraktika bilik әldә etmәyә yönәlmiş maddi fәaliyyәtdir
dәyәrlәr haqqında tәlimObyektiv dünyanın mahiyyәtinin dәrkedilәnliyini inkar edәn tәlim•varlıq haqqında tәlimAllah haqqında tәlim2 0ci әsr fәlsәfәsindә cәrәyan
ateistlәrAqnostiklәr•materialistlәrteistlәrekzistensialistlәr
Deistlәraqnostiklәr•apologetlәrdogmatiklәrqnostiklәr
empirizmsensualizm•solipsizmintuitivizmrasionalizm
retrospeksiyaanlama•bilikintuisiyaintrospeksiya
anlamaintuisiya•refleksiyaintellektpraktika
5/11/2016
57/109
363
364
365
366
367
368
369
Bu cәrәyana görә, dünya dәrk etmәk üçün әsas vasitә zәkadır
Şüur vasitәsilә varlığın tәrәf vә әlaqәlәrinin әks etdirilmәsinә deyilir
Fәlsәfәnin idraki dәyәrini inkar edәn cәrәyanı göstәrin
Fәlsәfi biliyin bir istiqamәti kimi elm fәlsәfәsi meydana gәldi
Hәyatın mәnası, hәyat vә ölüm problem hansı filosofun fәlsәfәsinin mәrkәzi problemlәrindәn biridir
İnsanın tәnhalığa mәhkum olduğunu söylәyәn fәlsәfi cәrәyanı göstәrin
Qeyrivarlıq mәfhumunun sinonimlәri aşağıdakılardan hansılardır?
empirizmrasionalizm•intuitivizmneopozitivizmmetafizika
anlamadәrketmә•introspeksiyarefleksiyapraktika
ekzistentializmpozitivizm•neofreydizmFreydizmfenomenologiya
Yeni DövrdәXIX әsrin ikinci yarısında•Marksizm fәlsәfәsindәOrta әsrlәrdәİntibah dövründә
BekonŞopenhauer•MarksAristotelDekart
FreydizmEkzistentializm•Marksizmpraqmatizmvolyuntarizm
mövcudluq vә gerçәklikyoxluq vә qeyrimövcudluq•
5/11/2016
58/109
370
371
372
373
374
375
Orta әsr xristian fәlsәfәsindә hәqiqi varlıq nә idi?
Varlığın formaları aşağıdakılardır
Yalnız bir substansiyadan çıxış edәn fәlsәfi cәrәyan necә adlanır?
Monizmin müxtәlif növlәrini qeyd edin
Fәlsәfәnin әsas mәsәlәsi nәlәr arasındakı mwnasibәti ifadә edir?
Materiyanın tәşkili sәviyyәlәri hansılardır?
•gerçәklik vә reallıqvarlıq vә yoxluqvar olma vә yoxluq
obyektiv varlıqAllah varlığı•ideyalar alәmiinsan varlığıictimai varlıq
cәmiyyәt vә maddi istehsal varlığıinsan vә ictimai varlıq•materiya vә cismin varlığıtәbiәt vә heyvanat varlığışüur vә mәnәvi varlıq
aqnostisizmmonizm•idealizmmaterializmdualizm
empirik vә nәzәrimaterialist vә idealist•metafizik vә dialektikobyektiv vә maddisubyektiv vә ideal
şüur vә inamvarlıq vә tәfәkkür•inam vә zәkamateriya vә ruhvarlıq vә insan
mikro vә makroalәm sәviyyәsicansız materiya, canlı vә sosial sәviyyә•fasilәsiz maddi mühitelementar hissә vә ideyaların tәbiәtipredmet, yaxud hadisәnin tәşkili sәviyyәsi
5/11/2016
59/109
376
377
378
379
380
381
382
Mәkan vә zaman kateqoriyalarının anlaşılmasına dair müxtәlif konsepsiyalar hansılardır?
Ontologiya hansı mәsәlәni özünә daxil edir?
Ontologiya nә haqqında tәlimdir?
Varlığın sinonimlәri aşağıda sadalananlardan hansılardır
Varlığın әsas növlәri aşağıdakılardır
Varlıq terminini elmә kim gәtirib?
Aşağıdakı tәyinatlardan hansı materiyanın mahiyyәtini daha dolğun açır?
hissi vә rasionalsubstansial vә relyasion•dualist vә materialistmetafizik vә idealistdualist vә monist
ziddiyyәtlәrin mәnşәyi vә formalarıdünyanın mәnşәyi vә onun universal әlaqәlәri•biliyin mәnşәyişüur vә ideyaların mәnşәyianlayış vә mühakimәlәrin mәnşәyi
dәyәrlәr tәlimivarlıq tәlimi•idrak tәlimiinkişaf tәlimiziddiyyәtlәr tәlimi
nә isә vә qeyrimövcud olmareallıq vә gerçәklik•qeyrivarlıq vә nә isәyoxluq vә dünyavar olma vә yoxluq
maddi sistemlәrin varlığımaddi vә mәnәvi varlıq•şüur vә mәnәvi varlıqtәbiәt vә heyvanat varlığıcәmiyyәt vә maddi istehsal varlığı
AristotelParmenid•PlatonKantHegel
materiya – duyğular mәcmusudurmateriya – obyektiv reallıqdır, şüurdan asılı olmayaraq mövcuddur•
5/11/2016
60/109
383
384
385
386
387
388
Engelsin tәklif etdiyi hәrәkәt formalarına aid deyil?
Varlığın atributu hansıdır?
Varlığın mövcudluq formaları hansılardır?
Orta әsr Qәrb fәlsәfәsinin ontoloji prinsipi nә idi?
Varlığın әbәdi vә ideal dәyәrә malik olduğunu kim tәxmin edir?
Varlıq haqqında fәlsәfi tәlim necә adlanır
•materiya – hәr şeyin әsasını tәşkil edirmateriya әsas substansiya, ilkin materiyadırmateriya – fәlsәfi kateqoriyadır
kimyәvilazer•mexanikifizikisosial
tәkamülhәrәkәt•materiyaideyazәka
dәyişkәnlik vә inkişafmәkan vә zaman•keçmiş vә gәlәcәktәkamül vә tәnәzzülfasilәsizlik vә sonsuzluq
vәhykreasionizm•rasionalizmformalizmtarixilik
HeraklitPlaton•FalesSokratProtoqor
praksiologiya?ontologiya•qnoseologiyaantropologiyaaksiologiya
5/11/2016
61/109
389
390
391
392
393
394
395
Varlığın fәlsәfi anlayışının mahiyyәti nәdәn ibarәtdir
Varlığın formaları hansı bәnddә düzgün qeyd edilmişdir
Substansiya anlayışının mahiyyәti nәdәn ibarәtdir
Mәkan anlayışının fәlsәfi mahiyyәti nәdәn ibarәtdir
Zaman anlayışının fәlsәfi mahiyyәti nәdәn ibarәtdir
Tәbiәtin varlığını fәlsәfәnin hansı bölmәsi öyrәnir
Ontologiya özündә aşağıdakı mәsәlәlәri birlәşdirir
varlıq subyektiv mövcudluğu bildirәn anlayışdırvarlıq bütün mövcud olanı ifadә edәn fәlsәfi kateqoriyadır•varlıq obyektiv mövcud olanı ifadә edәn fәlsәfi kateqoriyadırvarlıq dәyişkәnliyi bildirәn anlayışdırvarlıq ideyalar alәmini bildirәn anlayışdır
materiya, cansız tәbiәt?mә nәvi varlıq, insan•tәbiәt, bitgilәr alәmicәmiyyәt, maddi istehsalşüur, mәnәvi varlıq
subyektiv mövcudluq?özüözünün sәbәbi olan müstәqil varlıq•bütün mövcudluqdünyada baş verәn dәyişkәnlikobyektiv mövcudluq
bütün mövcudluqpredmetlәrin ölçüsü vә yerlәşmә qaydası•subyektiv mövcudluluqhadisәlәrin baş vermә ardıcıllığı vә müddәtiobyektiv mövcudluq
bütün mövcudluq?hadisәlәrin baş vermә ardıcıllığı vә müddәti•obyektiv mövcudluqmaddi predmetlәrin ölçüsüsubyektiv mövcudluq
ontologiya?naturfәlsәfә•praksiologiyaaksiologiyaantropologiya
idrakın prinsiplәrinidünyanın mәnşәyi vә onun universal әlaqәlәri•
5/11/2016
62/109
396
397
398
399
400
401
Hәrәkәtin formalarının tәsnifatını tәklif etmişdir
Varlığın atributunu göstәrin
Şәxsiyyәt nәdir
İnsanı formalaşdıran әsas amilә aiddir
Insan hәyatının hәqiqi mәnası hansı prosesdә açılır
Şәxsiyyәtin mәsuliyyәti nәdә ifadә olunur
•biliyin mәnşәyiideyaların mәnşәyianlayış vә mühakimәlәrin mәnşәyi
PlatonEngels•AristotelHegelKant
idrakmәkan•tәnәzzültәrәqqimateriya
özünü yüksәk dәyәrlәndirәn insaninsanın sosial siması•mәşhur adamparlaq qabiliyyәtlәri olan insangüclü xarakterli insan
tәhsiltәrbiyә•hәyat çәtinliklәritәbiәtin qanunlarıbürclәr
istirahәtfәaliyyәt•tәrbiyәdavranıştәhsil
hüquqi mәsuliyyәtindәöz hәrәkәtinin sosial nәticәlәrini irәlicәdәn görmәk vә onlara görә cavab verә bilmәkdә•şәxsiyytә öz hәrәkәtlәrindә tam sәrbәstdirinsanın hәyatı әzәldәn müәyyәn olunmuşdur, buna görә dә o heç nәyә görә mәsuliyyәt daşımıröz ailәsi qarşısında mәsuliyyәtdә
5/11/2016
63/109
402
403
404
405
406
407
408
İnsanın öz hәrәkәtlәri vә fәaliyyәtindә tam sәrbәst olmasını tәbliğ edәn baxış necә adlanır
Fәaliyyәt aktının strukturu hansı elementlәri özündә birlәşdirir
İnsanın hәyatının әzәldәn Allah vә ya varlığın obyektiv qanunları tәrәfindәn müәyyәn edildiyinisöylәyәn tәlim necә adlanır
Sosiallaşma prosesi nәyә deyilir
İnsanların davranışının hәrәkәtverici qüvvәsini psixi olanda görәn cәrәyan hansıdır
Kompüter texnologiyaları insanın inkişafında hansı problemlәri yaradır?
Hazırda yeni informasiya texnologiyalarının tәtbiqi şәraitindә hansı reallıq qlobal miqyas alır?
ekzistensializmvolüntarizm•materializmidealizmfatalizm
istedad, maraq, tәlәbat, vasitәsubyekt, mәqsәd, vasitә, predmet, hәrәkәt, nәticә•obyekt, tәlәbat, maraq, qabiliyyәtvasitә, tәlәbat, maraq, istedadpredmet, nәticә, maraq, hәrәkәt
providensializmfatalizm•volüntarizmekzistensializmkreasionizm
istehsal prosesinәşәxsiyyәtin formalaşmasına•cәmiyyәtin qәrarlaşmasınadövlәtin meydana gәlmәsinәdavranış prosesinә
naturalizmfreydizm•ekzistensializmpersonalizmhermenevtika
әksinә, insanı daha da mükәmmәllәşdiririnsanın daxili alәminin formalaşmasında konkret sosial reallığın rolunun azalmasına sәbәb olur•insanın daxili alәminin formalaşmasında tәdrisin rolunun azalmasına sәbәb olurinsanın daxili alәminin formalaşmasında virtual reallığın rolunun azalmasına sәbәb olurinsanın daxili alәminin formalaşmasında ailә tәrbiyәsinin rolunun azalmasına sәbәb olur
panteist reallıq
•
5/11/2016
64/109
409
410
411
412
413
414
Elmlәrin tәbiәt haqqında (tәbiәtşünaslıq– scienc vә insan, cәmiyyәt, mәdәniyyәt haqqında(humanitar elmlәr–humanities) kimi bölgüsü hansı dövrdә gerçәklәşdi?
Hansı mәktәbin nümayәndәlәri elmi idrakı tәbiәt haqqında elmlәr (die Natwwissenschaften) vә ruhhaqqında elmlәr (die Geistwissenschaften) deyә iki sahәyә bölürdülәr?
Neokantçılar ruh haqqında elmlәr dә ruh deyәrkәn nәyi nәzәrdә tuturdular?
V.Vindеlbаnd vә QRikkеrt hansı filosofun davamçılarıdır?
Cәmiyyәtdә hеç bir оbyеktiv qаnun yоxdur vә оlа dа bilmәz, çünki burаdаkı bütün hаdisәlәr fәrdi,tәkrаrоlunmаz xаrаktеr dаşıyır fikri hansı filosoflara mәxsusdur?
Hansı idrakın mәzmununda hәqiqi biliklәr ilә dәyәrlәr mәnalar mәqamı vә subyektivlik üzvisurәtdә birlәşir?
subyektiv reallıq•obyektiv reallıqsosial reallıqheç biri
XVIII әsrin sonlarındaXIX әsrin sonlarında•XVII әsrin ortalarındaXX әsrin ikinci yarısındaXX әsrin әvvәllәrindә
SensualistlәrNeokantçılar•RassionalistlәrNeopozitivistlәrEkzistensialistlәr
ŞüuruMәdәniyyәtlә bağlı hәr şeyi•PsixikanıInsanla bağlı hәr şeyiElә ruhu
SokratınKantın•HegelinFeyerbaxınAristotelin
Sokrata vә DemokritәV.Vindеlbаnd vә QRikkеrtә•K. Marks vә F EngelsәKant vә HegelәPlatona vә Aristotelә
Rassional idrakın
•
5/11/2016
65/109
415
416
417
418
419
420
Elmin inkişafının hansı mәrhәlәsi metodoloji plüralizm dövrü kimi nәzәrdәn keçirilir?
Sosiallıq anlayışına olan әsas yanaşmaları tәhlil edәrәk, özünün hadisәli yanaşma adlndırdığımövqeyini tәklif edәn filosof hansıdır?
İnsanın maşın kimi sәciyyәlәndirildiyi Leviafan әsәrinin müәllifi hansı filosofdur?
Hansı cәrәyanın nümayәndәlәri elmi hәm tәbii, hәm dә sosial alәmin sirlәrinin qapısını aça bilәn birqüvvә kimi qiymәtlәndirirdilәr?
Humanitar elmlәrin nәzәriidraki müstәqilliyini qәti müdafiә edәn, amma bununla yanaşı, tәbiielmlәrin humanitar elmlәr üçün nümunә kәsb etdiyini söylәyәn mәşhur alman tәdqiqatçısı kimdir?
86ci ildә özünün mәşhur çıxışında humanitar vә tәbii elmlәrin hüquqlarını praktiki olaraqbәrabәrlәşdirәn alim kimdir?
Sosial idrakın•Elmi idrakınAdi gündәlik idrakınHissi idrakın
Neopozitivist mәrhәlәPostneoklassik mәrhәlә•Klassik mәrhәlәQeyriklassik mәrhәlәPostmodernist mәrhәlә
K MarksY.Reznik•K.TsiolkovskiV.Vindеlbаndİ .Kant
V.VindеlbаndT. Hobbs•J.LametriR.DekartV.Diltey
AqnostiklәrRasionalistlәr•SensualistlәrMarksistlәrNeokantçılar
V.VindеlbаndV.Diltey•J.LametriT. HobbsR.Dekart
V.Vindеlbаnd
•
5/11/2016
66/109
421
422
423
424
425
426
Dәqiq elmlәrin metodologiyası vә metodlarından istifadә edәrәk, sosial elmlәri tәbiәtşünaslığınnümunәsi әsasında yenidәn qurmağa çağıran cәrәyan hansıdır?
Pozitivist metodologiyasının tәsdiqlәnmәsindә Qәrbin sosial elmindә geniş vüsәt almış hansı hadisәmühüm rol oynadı?
Pozitivizmә qarşı reaksiya ilk növbәdә Qәrbin sosial vә humanitar elmlәrindә hansı cәrәyanlarınınyayılmasında özünü biruzә verdi?
Siyasәt mahiyyәt etibarıilә nәdir
Siyasәti sәciyyәlәndirәn cәhәtlәri göstәrin
Müasir cәmiyyәtin siyasi hәyatında әsas ideoloji istiqamәtlәr
H.Helmholts•J.LametriT .HobbsV.Diltey
SinergetikaPozitivizm•NeokantçılıqEkzistensializmRassionalizm
Antiqlobalizm hәrәkatı"Biheviorist" vә ya "bihevioral" inqilab•Sinergetik yanaşmaElmitexniki tәrәqqiQlobalistika
Industrializm vә postindustrializmPostbiheviorizm vә postpozitivizm•Biheviorizm vә hermenevtikaNeokantçılıq vә neoplatonizmRassionalizm vә sensualizm
Ayrıayrı mәsәlәlәrin tәcrübәdәn keçirilmәsidirCәmiyyәtin müxtәlif sahәlrinin tәnzim edilmәsi vә idarә olunmasıdır•Maddi dәyәrlәrin istehsalının tәzahürüdürMüxtәlif әlaqәlәr vә münasibәtlәrin inkişafı üçün xidmәt göstәrilmәsidirYaradıcılığın inkişafı üçün sәy göstәrilmәsidir
Optimizm, obyektivizm, praqmatizmUniversallıq, ümumilik, hәr bir ictimai sahәyә tәsir etmәk•Ardıcıllıq, davamlılıqMütәnasiblik, mәnәvilikDeterminlik, relyativizm
Siyasi idealizm, plyuralizmMühafizәkarlıq, radikalizm, liberaldemokratizm•
5/11/2016
67/109
427
428
429
430
431
432
Cәmiyyәtin siyasi sisteminin әsas tәrkib hissәlәri
Cәmiyyәtin siyasi sisteminin әsas vә aparıcı rol oynayan ünsürü nәdir
Monarxiya idarәetmә forması olaraq nәyi bildirir
Xalqın hakimiyyәtә sahib çıxması hansı idarәetmә üsulu ilә bağlıdır
Siyasi rejim adı altında nә başa düşülür
Әsas siyasi rejim növlәrinin adlarını göstәrin
•Marksizm, maoizm, sosializmMәrkәzçilik, kosmopolitizmMәrkәzçilik, anarxizm
Millәtlәr, etnik qruplarDövlәt, siyasi partiyalar, digәr ictimai vә siyasi qurumlar•Ayrıayrı insanlar vә qruplarSiniflәr, sosial qruplarIctimai tәbәqәlәr silklәr
Siyasi partiyaDövlәt•KolektivBәşәr övladıIctimaisiyasi hәrәkat
Yüksәk intellektә malik olan şәxslәrin kollektiv idarәçiliyiniHakim sülalәni tәmsil edәn bir şәxsin әlindә cәmlәşdirilmiş hakimiyyәti•Bir qrup siyasi hәmfikirlәrin hökmranlığınıAyrıayrı siniflәrin nümayәndәlәrinin hakimiyyәti hәyata keçirmәsiniHәrbi vә mülki şәxslәrin birgә hakimiyyәtini
oxlokratiyarespublika•plutokratiyaavtokratiyatimokratiya
Dövlәt hakimiyyәtinin siyasi partiyalarla vәhdәt tәşkil etmәsiDövlәt hakimiyyәtinin hәyata keçirilmәsinin üsul vә vasitәlәrinin mәcmusu•Siyasi sistemin fәaliyyәt göstәrmәsi mexanizmiSiyasi sistemin ünsürlәri arasındakı әlaqәlәrSiyasi sistemin ünsürü olan siyasi partiyaların inkişafı
Monarxiya, teokratiyaTotalitarizm, avtoritarizm, liberalizm, demokratiya•Plutokratiya, timokratiyaOxlokratiya, sentrizmFaşizm, kommunizm
5/11/2016
68/109
433
434
435
436
437
438
439
Siyasi fenomen olaraq demokratiya harada yaranmışdır
Cәmiyyәtin mәnәvi hәyatının strukturunu tәşkil edәn әsas ünsürlәr
Struktur baxımından mәnәvi istehsalın hansı әsas növlәri fәrqlәndirilir
Elmin әsas aparıcı funksiyası hansıdır
Elmi dünyagörüşü hansı cәhәtlәrә malikdir
İncәsәnәtin әsas funksiyası hansıdır
Estetikliyin yaranmasının obyektiv әsası nәdә tәzahür edir
Qәdim ÇinQәdim Yunanıstan•Qәdim BabilistanQәdim MisirQәdim Roma
Ictimai rәy, ictimai sorğuMәnәvi tәlәbat, mәnәvi dәyәrlәr, mәnәvi tәlәbatın ödәnilmәsi•Insan beyini, şüurTәxәyyül, hafizәIntuisiya, fәrziyyә
Hüquqi, texniki, psixolojiElmi, estetik, dini•Sosial ,siyasiEkoloji, fiziolojiRasional, irrasional, empirik
dünya görüşüizahedici•әmәlipraktikiproqnostiksosial yaddaş
Tәqlidilik, mütәnasiblikObyektivlik, sistemlilik, mәntiqilik•Sabitlik, dayanıqlılıq,varislikTәlәbatlara uyğunluq, ardıcıllıqMәnәvilik, qlobal sәciyyә daşıması
MemorialEstetik•IdrakıTәrbiyәviAksioloji
Qanunçuluq, elmlilik, praqmatiklikÖlçü, harmoniya, simmetriya, tamlıq•
5/11/2016
69/109
440
441
442
443
444
445
Dini tәşkil edәn әsas elementlәr hansılardı
Cәmiyyәtin siyasi hәyatı nәyin әsasında qurulur?
Siyasi şüurun sәviyyәlәri hansılardır?
Asiya istehsal üsulu problemini kim işlәyib hazırlamışdı?
Mәrkәz vә әyalәt arasında qanunvericilik hakimiyyәtinin bölüşdürülmәsi hansı ictimai siyasisәciyyә daşıyan nәzәri mәsәlәni ifadә edir?
Vәtәndaş cәmiyyәti ideyasını kim ilk dәfә olaraq irәli sürmüşdür?
•Sabitlik, varislik, ardıcıllıqRasionallıq, praktiklik,Mәhsuldarlıq, maddilik, mәnәvilik
Dini hafizә, dini әhvalruhiyyә, dini qavrayışDini şüur, dini pәrәstiş, dini tәşkilatlar•Dini idrak, dini fәaliyyәt, dini tәqlidetmәDini etika, dini estetika, dini hüquqDini rassionallıq, dini empirizm, dini relyativizm
müxtәlif tәşkilat vә tәşkilatların әlaqәlәri әsasındamüxtәlif sosial qüvvәlәrin siyasi fәaliyyәti әsasında•Ayrıayrı fәrdlәrin yaradıcılığı әsasındaInsanların maddi fәaliyyәti әsasındaәxlaq mәdәniyyәti әsasında
Mәdәni, humanitarAdigündәlik, nәzәri•Aksioloji, praksiolojiNeytral, konformistSpesifik, müәyyәnedici
PlatonMarks•MakiavelliRussoHegel
Siyasi sistemDövlәt quruluşu•InzibatçılıqMәrkәzlilikSiyasi rejim
KMarksSiseron•PlatonCLokkŞMonteskye
5/11/2016
70/109
446
447
448
449
450
451
452
Elmin özünәmәxsusluğu nәdә özünü bildirir?
Bir sinfin digәrini istismar etmә maşını kimi dövlәti sәciyyәlәndirәn kimdir?
Tarixi materializmә әsasәn siyasәtin mahiyyәti nәdә ifadә olunur?
İnsanın sosiallaşmasını nә tәmin edir?
İncәsәnәt әsәrlәrinin tәyinatı nәdәn ibarәtdir?
Sitayişin tәyinatı nәdәn ibarәtdir?
Siyasi fәlsәfәnin әn mühüm problemi hansıdır?
Mәnәvi fәallıq kimi tәzahür etmәsindәHәm biliklәr sistemi, hәm dә sabit sosial institut kimi çıxış etmәsindә•Tәbiәtin tәsvir vә izah edilmәsindәCәmiyyәtin tәsvir vә izah edilmәsindәInsanın tәsvir vә izah edilmәsindә
HegelKMarks vә Fengels•T.HobbsB.SpinozaA.Toynbi
iqtisaditәsәrrüfatçılıq fәaliyyәtindә vergi tutulmasının prioritetiiqtisadi baris üzәrindә üstqurum•iqtisadiyyat vә sosial sferanın vәhdәtiәmәyә tәlәbatın mütlәqlәşdirilmәsitәrbiyyә vә maarifçiliyin eynilәşdirilmәsi
tәxәyyülün inkişafıinsanda mәnәvi mәdәniyyәtin formalaşması•insanda iqtisadi mәdәniyyәtin formalaşmasıinsanda siyasi, estetik xüsusiyyәtlәrin formalaşmasıinsanda elmi yaradıcılğa qabiliyyәtin formalaşması
psixoloji tarazlıqestetik hәzzalma•elmi müәyyәnliksosial әdalәtmaddi müstәqillik
simvolik hәrәkәtlәr vasitәsilә tәxәyyül edilәn yaxud real mövcud olanobyektlәrә tәsir etmә cәhdi•xüsusi mәnәvi abhavanın formalaşmasıdindarların birlәşmәsi, dini ideologiyanın yaranmasıinsanların dini şüurunun formalaşması vә inkişafı
Siyasi ideologiyanın olmamasıHakimiyyәt problemi•
5/11/2016
71/109
453
454
455
456
457
458
Ancaq legitimliyi tәqdirdә siyasi hakimiyyәtin sabit olması haqqında fikir kimә mәxsusdur?
Siyasi hәyata mәnәvi mәdәniyyәtin tәsir etmә amillәrindәn biri nәdir?
Siyasi şüur nәyin әsasını tәşkil edir?
İnsan hüquqları haqqında ümumi bәyannamә (0 dekabr 98 il) nәyin әsasını tәşkil edir?
Burjua liberalizminin tәnqidçisi kimdir?
Burjua –liberalist ideologiyasının tәnqidçilәri sırasında kim islahatçılığın tәrәfdarı olmuşdur?
•Insanın tәlәbatları ilә bağlı olan problemәmәk münasibәtlәrinin uzlaşdırılmamasıMaddi vә ideal arasında ziddiyyәt
O.KontS.Lipset•K.MarksL.UaytM.Veber
әmәk tәrbiyәsiayrıayrı fәrdlәrin sosiallaşması vә formalaşması•Iqtisadi mәdәniyyәtin formalaşmasıMәnәvi vә sosial sferaların qarşılıqlı tәsiriMaarifçilik fәaliyyәtinin tәrbiyә fәaliyyәti üzәrindә prioriteti
Millәt vә xalqların mәnәvi mәdәniyyәtininSinif, sosial qrup vә ayrıayrı şәxslәrin siyasi davranışının•Dövlәt, siyasi partiya vә tәşkilatların ideoloji hәyatınınMüxtәlif ictimai qrup vә tәsisatların sosial statusununIctimai hәyatın maddi münasibәtlәrin
Cәmiyyәtin inkişafının maddi şәrtlәrininLiberaldemokratik ideologiyanın•Cәmiyyәtin inkişafının dövlәt proqramınınYeni iqtisadi proqramların işlәnmәsininEkoloji hәrәkatın
N. Makiavelli, JJ Russo,ŞMonteskyeEBerk,KMarks,FEngels•Herder,Hegel, FeyerbaxL.Uayt,OKont, QTarelT.Kun,MVeber, İ Lakatoş
K.MarksE.Berk•S. HantinqtonBakuninF.Engels
5/11/2016
72/109
459
460
461
462
463
464
465
FEngelsin fikrincә dövlәtin әsas әlamәtlәri hansılardır?
Legitim zor tәtbiq etmәklә birinin digәri üzәrindә hökmranlığını kim dövlәt kimi qiymәtlәndirir?
Sosial baxımdan tәhlükәli konfliktlәrin qarşısının alınması vә aradan götürülmәsi hansı ictimaiinstitutun vәzifәsinә aid edilir?
Әrazi vahidlәrinin separatizmә meylliliyini dövlәt quruluşunun hansı forması azaldır?
Hakim rejim tәrәfindәn qәbul etdirilәn rәsmi ideologiyanın hökmranlığı hansı siyasi rejiminxüsusyyәtidir
Siyasi rejim olan demokratiyanın sәbәb vә nәticәsi nәdir?
M.Veberin fikrincә vәtәndaş cәmiyyәtinin mahiyyәti nәdәn ibarәtdir?
iqtisadiyyatın, elmin, mәdәniyyәtin mövcudluğuhakimiyyәt apparatının, әrazinin vә vergilәrin mövcud olması•maddi vә mәnәvi dәyәrlәrә malik olmaiqtisadi,siyasi vә mәnәvi mәdәniyyәtin formalaşmış halıistehsal, sosial vә ideoloji münasibәtlәr sisteminin qurulması
MVeberKmarks•HHegelPlatonNMakiavelli
aparıcı siyasi partiyanındövlәtin•bütün cәmiyyәtinictimai tәşkilat vә siyasi partiyalarınqeyridövlәt birliklәrin vә assosiyasiyaların
federasiyaunitar dövlәt•konfederasiyamonarxiyaavtokratiya
plutokratiyatotаlitarizm•avtoritarizmdemokratiyatimokratiya
sosial birliyin üzvü olan fәrdin özünüdәrkivәtәndaş cәmiyyәti vә hüququ dövlәt•Cәmiyyәtdә iqtisadi vә tәsәrrüfatçılıq fәliyyәtitәrbiyyә vә maarifçilk fәaliyyәtigeniş insan kütlәsinin psixoloji durumu
5/11/2016
73/109
466
467
468
469
470
471
Mәnәvi tәlәbatın ödәnilmәsi nәyin strukturuna aiddir?
Nәzәri idraka aiddir
Ayrıayrı müddәalardan daha ümumi xarakterli müddәalara keçid adlanır
Fikirdә hissәlәrin tam şәklinә gәtirilmәsinә deyilir
Bir predmetә xas olan bәzi xüsusiyyәtlәrin buna oxşar digәr predmetә fikrәn köçürülmәsinә deyilir
Hәqiqәt
siyasәtin, iqtisadiyyatın vә mәdәniyyәtin qovuşmasındahakimiyyәt, cәmiyyәt vә insanın optimal şәkildә uygunlaşması•iqtisadi inkişafın strategiyasının müәyyәnlәşdirilmәsindәdövlәt vә şәxsiyyәtin funksiyalarının bölünmәsindәmaddi vә mәnәvi amillәrin birlәşmәsindә
cәmiyyәtin bütün tәlәbatlarıncәmiyyәtin mәnәvi hәyatının•sosial sistemin vә münasibәtlәrinistehsalattәsәrrüfatçılıq fәaliyyәtininsiyasi sistem vә münasibәtlәrin
analogiyainduksiya•müşahidәsınaqölçü
abstraksiyainduksiya•deduksiyaanalogiyamodellәşdirmә
analogiyasintez•tәhlilkorrelyasiyaeynilәşdirmә
sintezanalogiya•ümumilәşdirmәmodellәşdirmәabstraksiya
Zamanın müqәddәslәşdirdiyi әnәnәdirİdrak obyektinә uyğun gәlәn mühakimәdir•Hamının razılaşdığı mühakimәdirAvtoritetin fikridir
5/11/2016
74/109
472
473
474
475
476
477
478
Tәfәkkürün empirik fakt olmadıqda belә hәqiqәti dәrk etmәk qabiliyyәti
Yanılma
Obyektiv hәqiqәt
Mütlәq hәqiqәt
Nisbi hәqiqәt
Әbәdi hәqiqәt
Konkret hәqiqәt
Dalanın sonundakı işıqdır
IntellektdirMәntiqdir•AğıldırDәrrakәdirIntuisiyadır
bilәrәkdәn formalaşdırılan sәhv nöqteyinәzәrIdrak obyektinә uyğun gәlmәyәn mühakimәdir•әsaslandırılmamış mühakimәdirәlverişli olmayan yanaşmadıryad fikirdir
әtraf alәmlә şәrtlәnirIdrak obyekti ilә şәrtlәnir•Dәrk edәn insanın maddi maraqları ilә şәrtlәnirDәrk edәn şәxsin orqanizmi ilә şәrtlәnirXarici (kәnar) amillәrlә şәrtlәnir
rәdd edilmәz fikirdirbitkin vә dәqiq bilikdir•qeyrimәhdud hәqiqәtdirtәkzibolunmaz hökmdürqәti hökmdür
Zamanca dәyişilәn fikirdirNatamam vә qeyridәqiq bilikdir•Ehtimali hökmdürInsanın keçici maraqları ilә şәrtlәnәn bilikdirMümkün olan hәqiqәtdir
nәsillәrin tәcrübәsi ilә tәsdiqlәniridrak obyektindә dәyişmәz olana uyğundur•heç vaxt dәyişmәyәcәkzamanın dönmәzliyi ilә şәrtlәnirdәyişilmәz nöqteyinәzәrdir
5/11/2016
75/109
479
480
481
482
483
484
Hәqiqәtin sübut edilmәsi
Biliyin sübut edilmәsinin әsas üsulları
Hәqiqәtin meyarı
Hәqiqәtin korrespondent (uyğunluq) nәzәriyyәsi
Hәqiqәt Koherent nәzәriyyәyә görә hәqiqәt
Hәqiqәtin praqmatik konsepsiyası
dәqiq verilmiş şәrtlәr daxilindә konkret әşyalar haqqında bilikdirobyekti vә onun dәrk edilmә sәrhәdlәri müәyyәnlәşmiş hәqiqәtdir•әyani hәqiqәtdirtәsәrrüfatlı tәsvirdirәtraflı tәsvirdir
mövcud nәzәriyyәlәr çәrçivәsindә tәkzib olunmazlığı demәkdirHәqiqәtlә onun obyekti arasında uyğunluğun aşkarlanması•Onun faydalılığının üzә çıxmasıOnun cәlbediciliyiәksәriyyәtin onunla razılaşması
Bunların heç biri deyilEksperimental tәsdiq vә mәntiqi әsaslandırmadır•Ona әyani forma vermәkdirMütәxәssislәrin fikirlәrinә müraciәt etmәkdirSәsvermәdir
Ümumi razılaşmalardırInsanların praktik fәaliyyәtidir•Onun isbatıdırAlimlәrin nüfuzlu rәyidirInsanın intuisiyasıdır
Marksa mәxsusdurAristotelә•ParmenidәDemokritәDekarta
Biliyin öz tәrkib hissәlәri üzrә diferrensiasiya edilmәsidirBiliyin daha ümumi bilik sistemi ilә zidiyyәtsizliyidir•Daxilәn ziddiyyәtsiz bilikdirDaha ümumi bilikdәn mәntiqi nәticә kimi alınan bilikdirXüsusi biliyin daha ümumi biliklә әlaqәlәndirilmәsidir
Sәsvermә ilә qәbul edilmiş biliyiInsana fayda gәtirәn biliyi hәqiqәt hesab edir•mәntiqi cәhәtdәn ziddiyyәtsiz biliyiMüşahidә vasitәsi ilә tәsdiqlәnәn biliyi
5/11/2016
76/109
485
486
487
488
489
490
491
XX әsrin elm fәlsәfәsindә hәqiqәt problemi
Mәntiqi pozitivistlәr hәqiqәt anlayışı әvәzinә
Verifikasiya prinsipi
Falsifikasiya prinsipi elmliyin kriterisidir
İkili hәqiqәt haqqında tәlimin mahiyyәti nәdәn ibarәtdir
Dekart hәqiqәtin meyarını nәdә görür
Predmeti tam hәcmdә әks etdirmәyәn hәqiqәt necә adlanır
Eksperimental olaraq yoxlanmış biliyi
Tәdqiqatçıların subyektiv xüsusiyyәtlәrindәn asılı bir anlayış kimi nәzәrdәn keçirilmәyә başlandıBiliyin ayrıayrı elementlәrinә münasibәtdә•Biliyin gerçәkliyә münasibәti baxımındanMücәrrәd bir anlayış kimiIdeal modellәrin qurulması problemi kimi
Qismәn tәkzib etmә anlayışlarından istifadә edirdilәrQismәn tәsdiqlәnmә•Qismәn yerdәyişmәQismәn istisna etmәQismәn әvәz etmә
Rasionalizmlә empirizm arasında demarkasiya (ayırm prinsipidirElmi biliyi qeyrielmi hökmlәrdәn ayırmaq vasitәsidir•Elmi biliklә dini etiqadı ayırma vasitәsidirTәbiәtşünaslığı humanitar elmlәrdәn ayırmağın kriterisidirBiliyin hәqiqәlik dәrәcәsini müәyyәnlәşdirmәk prinsipidir
BRasselin nәzәriyyәsindәKPopperin nәzәriyyәsindә•RKarnapın nәzәriyyәsindәMHaydeggerin nәzәriyyәsindәLVitgenşteynin nәzәriyyәsindә
Etiqad vә biliklә Aallah dәrk edilirEtiqad vә bilik birbirini tamamlayır•Etiqadın hәqiqәti dininәsasıdırAğılın hәqiqәti elmin әsasıdırEtiqad vә biılik birbirini istisna edir
Sxolastik fәlsәfәdәBiliyin zәkada şübhә oyatmamasında•Tәcrübәdә yoxlmaqdaMüqәddәs yazılardaIdrakın obyektinә biliyin uyğun gәlmәsindә
5/11/2016
77/109
492
493
494
495
496
497
Hәqiqәti birbaşa dәrk etmә qabiliyyәti necә adlanır
Dünyanı olduğu kimi әks etdirәn bilik necә adlanır
Mәzmunu insandan asılı olmayan bilik necә adlanır
Marksisit fәlsәfә hәqiqәtin meyarını nәdә görür
Praktikanın idrak prosesindә rolu hansıdır
Dünya haqqında mötәbәr bilik әldә etmәyin mümkün olmadığını vurğulayqan cәrәyan hansıdır
Obyektiv hәqiqәtNisbi hәqiqәt•Intuitiv hәqiqәtMütlәq hәqiqәtSubyektiv hәqiqәt
QavrayışIntuisiya•IntellektDuyğuMüşahidә
Fantaziya?Hәqiqәt•YanılmaYalanIlluziya
Intuitiv hәqiqәt?Obyektiv hәqiqәt•Subyektiv hәqiqәtNisbi hәqiqәtMütlәq hәqiqәt
AğıldaPraktikada•EtiqaddaIntuisiyadaHisslәrdә
Praktika әtraf alәmin dәyişdirilmәsinә yönәlmiş fәaliyyәtdir?Praktika idrakın mәnbәyi vә hәqiqәtin meyarıdır•Praktika tәbiәtin dәyişdirilmәsinә yönәlmiş mәnәvi fәaliyyәtidirPraktika bilik әldә etmәyә yönәlmiş elmi eksperimentdirPraktika bilik әldә etmәyә yönәlmiş maddi fәaliyyәtidir
naturalizmskeptisizm•ateizmrasioanlzim
5/11/2016
78/109
498
499
500
501
502
503
504
mütlәqlik, nisbilik, obyektivlik, konkretlilik nәyin әsas xassısidir
Ziddiyәtsizlik elmiliyin aşağıdakı meyarına aiddir
Әgәr nәzәriyyәnin pronozlaşdırdığı empirik nәticәlәr praktikada sübuta yetmәyirsә, onda nә deyirlәr
Falsifikasiya etmәk mümkün deyil
Koqerentlik nәdir
Marksizm fәlsәfәsindә hәqiqәtin meyarı nәdir
Hәqiqәtinn praqmatik konsepsiyasınә görә hәqiqәt
empirizm
hipotezinhәqiqәtin•materiyanınzamanınnәzәriyyәrin
rasionalmәntiqi•empirikestetikpraqmatik
biliyin rasionallşamasıbiliyin falsifikasiyası•biliyin verifikasiyasıbiliyin aprobasiyasınәzәriyyә vә tәcrübәnin konqruentliyi
Masonların mövcudluğunuAllahın mövcudfluğunu•qara qu quşlarının olmasınıMarsda hәyatın olmasınıAtlantidanın mövcudluğunu
Yoxlanılmış biliyikdәn istifadәbiliyin özüözü ilә uzlaşması•biliyin yeni problemlәri qoymaq qabiliyyәtiBiliyin estetik cazibәliyiBiliyin tәkzibedilmәzliyi
Sübuta yetmәpraktika•elmGerçәklikDin
5/11/2016
79/109
505
506
507
508
509
510
Hәqiqәtin bilavasitә mәntiqi arqumentlәrә müraciәt etmәdәn dәrki necә adlanır
Әsaslandırılması zәruri olan elmi fәrziyyә necә adlanır
Dekart hәqiqәtin meyarını nәdә görürdü
Praqmatizm hәqiqәtә hansı tәrif verir
FBekon hansı konsepsiyanın tәrәfdarı idi
Hәqiqi vә praktiki faydalı hәqiqәtlәrin әldә edilmәsi metodu kimi Dekart nәyi göstәrirdi
Biliyin hәqiqiliyinә әsaslandırılmış inamProblemlәrin uğurlu hәllindә kömәklik eüdәn faydalı bir şey•alimlәr arasında razılaşmadırbiliyin gerçәkliyә uyğun gәlmәsiәvәlki biliklәrә uyğun gәlәn elmi fәaliyyәt mәhsulu
qavrayışintuisiya•intellektseyrmüşahidә
anlayışhipotez•әqlinәticәnәzәriyyәmühakimә
Sxolastikadan alınmış biliklәrdәZәkanın şübhә etmәdiyi bilıiklәrdә•Müqәddәs kitabdan alınmış biliklәrdәIdrakın predmeti ilә üstüstә düşәn biliklәrdәTәcrübәdә yoxlamadan keçmiş biliklәrdә
hәqiqәt dәrk olunmaz bir şeydirhәqiqәt faydalı bir şeydir•hәqiqәt sübut olunmuşş bir şeydirhәqiqәt vәrdiş etdiyimiz bir şeydirhәqiqәt reallığa uyğun bir şeydir
hәqiqәtin ikiliyininhәqiqәtin nisbiliyinin•hәqiqәtin mütlәqliyininhәqiqәtin әlçatmazlığınınhәqiqәıtin konvensionallığının
dialektik metodurasional deduksiyanı•seyredici analiziempirik intuisiyanı
5/11/2016
80/109
511
512
513
514
515
516
517
Avqustinin konsepsiyasında hәqiqәtin meyarı nә idi
Mәntiqi anlamın ali pillәsi, fәlsәfi düşünәn, ümumilәşdirmәlәrlә әmәliyyat aparan vә hәqiqәti dahadәrindәn dәrk edәn idrak hansıdır
Hәqiqәt dәrk edәn subyektdәn asılı olmadığına görә o,
Qnoseologiyada mәnasına görә hәqiqәtin әksi olan anlayış hansıdır
Әsas vәzifәsi obyektlә tәdqiqatçı arasında mәsafәni aradan qaldırmaq olan metod hansıdır?
Sosial idrakın obyekti dedikdә nә başa düşülür?
Sоsial idrakın spesifikası nәdәdir?
spekulyativ sintezi
eksperimentbelә meyar yox idi•tәcrübәzәkavәhy
bunlardan heç biriZәka•әqlhissintuisiya
mücәrrәddirobyektivdir•subyektivdirmütlәqdirkonkretdir
illüziyayanlış•tәbliğatmühakimәsәhv
Dialektik metodHermenevtik metod•StrukturalizmKulturoloji metodPsixoloji metod
insanın dәrkicәmiyyәtin dәrki•bütün alәmin dәrkifәlsәfәnin dәrkitәbiәtin dәrki
5/11/2016
81/109
518
519
520
521
522
523
Sоsial idrakın оbyekti ilә bağlı çәtinliklәrin әsas sәbәbi nәdir?
Hermenvtikanın mahiyyәti nәdir?
Aşağıdakılardan hansı sosial idrakın subyektidir?
Sosial gerçәklik dedikdә nә başa düşülür?
Qәrb sosiologiyasında bu gün müasir sosial reallığı bu vә ya digәr dәrәcәdә izah edәn özüreferentsistemlәr nәzәriyyәsi nin müәllifi kimdir?
Sоsial idrakın subyektindәn danışarkәn hansı amil nәzәrә alınmalıdır?
heç bir spesifikası yoxdur, adi idrakdırburada оbyekt rоlunda idrak subyektlәrinin özlәrinin fәaliyyәti çıxış edir•burada оbyekt rоlunda cәmiyyәt çıxış edirburada оbyekt rоlunda bütün alәm çıxış edirburada obyekt rolunda insanın tәfәkkürü çıxış edir
cәmiyyәtin dәrkinin qeyrimümkün olmasıcәmiyyәtin çоxtәrәfliliyi vә müxtәlif keyfiyyәtliliyi•tәbiәtin açılmamış sirlәriictimai şüurun formalarıinsasnların mәdәni cәhәtdәn geri qalması
“Tәsdiq etmәk”, “vurğulamaq”“İzah etmәk”, “mәnalandırmaq”•“Göstәrmәk”, “işarә etmәk”“Adlandırmaq”, “tәsvir etmәk”“Inkar etmәk”, “rәdd etmәk”
insanların maraqları:insan•cәmiyyәtsosial gerçәklikqrup
sosial tәsisatlarcәmiyyәt•bütün alәmtәbiәtelm
P SorokinN.Luman•E.DürkheymQZimmelM Veber
şüurluluq faktoruşәxsiyyәt faktoru•obyektivlik faktoru
5/11/2016
82/109
524
525
526
527
528
529
Qәrb sosiologiyasında bu gün müasir sosial reallığı bu vә ya digәr dәrәcәdә izah edәn Strukturasiyanәzәriyyәsi nin müәllifi kimdir?
Cәmiyyәtin vә insan fәaliyyәtinin varlığının әsası kimi әdalәtlilik ideyası faktоrunu hansı filosof irәlisürmüşdür?
Cәmiyyәtin vә insan fәaliyyәtinin varlığının әsası kimi sоsial xarakter faktоrunu hansı filosof irәlisürmüşdür?
Cәmiyyәtin vә insan fәaliyyәtinin varlığının әsası kimi ilahi niyyәt faktоrunu hansı filosof irәlisürmüşdür?
Cәmiyyәtin vә insan fәaliyyәtinin varlığının әsası kimi mütlәq ideya faktоrunu hansı filosof irәlisürmüşdür?
Cәmiyyәtin оbyektiv qanunlarını qәbul etmәyәn filоsоflar aşağıdakılardan hansılardır?
insanın fәrd olmasıintellekt
M VeberE Giddens•EDürkheymNLumanQZimmel
EFrоmmPlatоn•Müqәddәs AvqustinHegelKant
PlatоnE.Frоmm•HegelAristotelŞMоnteskyö
Akvinalı FomaMüqәddәs Avqustin•E.FrоmmP.ÇaadayevHegel
PlatonHegel•FeyerbaxŞMоnteskyöEFrоmm
V.Arşinov vә APançenkoV.Vindelband vә Q.Rikkert•
5/11/2016
83/109
530
531
532
533
534
535
Sosial idrakın aksioloji tәrәfi dedikdә nә başa düşülür?
Sosial idrakın ontoloji tәrәfi dedikdә nә başa düşülür?
Qәrb sosiologiyasında bu gün müasir sosial reallığı bu vә ya digәr dәrәcәdә izah edәn sosial mobillikvә ya inteqral sosiologiya nәzәriyyәsi nin müәllifi kimdir?
Materiyanın ali hәrәkәt forması kimi әn mürәkkәb idrak obyekti hansıdır?
Subyektlә obyektin dixotomiyası nәyin hesabına aradan qaldırılır?
Paradiqma sözü yunancadan tәrcümәdә nә demәkdir?
•F.Bekon vә RDekartŞ.Mоnteskyö vә PÇaadayevK.Marks vә FEngels
sosial idrakın tәbiәtiqiymәtli yanaşma•subyektin şәxsi tәcrübәsisоsial idrakda ictimai praktikanın rоluictimai tәzahürlәrin idrakı
Sosial idrakın ontoloji tәrәfi bütövlükdә fәlsәfәnin inкişaf qanunauyğunluqlarını vә tendensiyalarını izah edirSosial idrakın ontoloji tәrәfi cәmiyyәtin varlığını, onun inkişafının qanunauyğunluqlarını vә tendensiyalarınıizah edir
•Sosial idrakın ontoloji tәrәfi sosial fәlsәfәnin inkişaf qanunauyğunluqlarını vә tendensiyalarını izah edirSosial idrakın ontoloji tәrәfi tәbiәtin varlığını, onun inkişafının qanunauyğunluqlarını vә tendensiyalarınıizah edirSosial idrakın ontoloji tәrәfi insan şәxsiyyәtini, onun inkişafının qanunauyğunluqlarını vә tendensiyalarınıizah edir
E GiddensP Sorokin•EDürkheymNLumanQZimmel
fәlsәfәcәmiyyәt•tәbiәtsiyasәtdin
tәbiәt qanunlarınınsubyektin şәхsi tәcrübәsinin•hüquqi qanunlarıninsanın fәaliyyәtininişlәk qanunların
nәzәriyyәnümunә•
5/11/2016
84/109
536
537
538
539
540
541
Paradiqma anlayışını elmә hansı filosof gәtirib?
Qәrb sosiologiyasında bu gün müasir sosial reallığı bu vә ya digәr dәrәcәdә izah edәn Sosialsistemlәr nәzәriyyәsi nin müәllifi kimdir?
Qәrb sosiologiyasında bu gün müasir sosial reallığı bu vә ya digәr dәrәcәdә izah edәnKommunikativ hәrәkәtlәr nәzәriyyәsinin müәllifi kimdir?
XX әsr şәraitindә marksizmin praktiki şәrhinin bütövlükdә utopik olmasının әsas sәbәbi nә idi?
T. Kun paradiqma anlayışını necә izah edir?
Mәnәvi tәlәbatlar maddi tәlәbatardan nә ilә fәrqlәnir?
tәcrübәidraktәlim
HegelKun•KantPatonAristotel
M .VeberT. Parsons•E.DürkheymN.LumanQ.Zimmel
E GiddensYHabermas•NLumanQZimmelM Veber
marksizm praktikası heç dә utopik deyildiәmtәәpul münasibәtlәrinin pozitiv potensialının düzgün qiymәtlәndirilmәmәsi•sosial bәrabәrsizliksosial reallığın inqilabi şәkildә dәyişdirilmәsiziddiyyәtsiz nәzәriyyәlәr mәntiqinin tәtbiqi
“Paradiqma ziddiyyәtsiz nәzәriyyәlәr mәntiqidir”“Paradiqma elmin qarşısında duran problemlәrә müәyyәn baxış vә reaksiya üsuludur”•“Paradiqma gerçәliyin әn mühüm әlamәtlәrini ifadә edәn anlayışlar sistemidir”“Paradiqma әn önәmli fәlsәfi kateqoriyadır”“Paradiqma sosial reallığın inqilabi şәkildә dәyişdirilmәsidir”
insan onlara әmәk prosesindә malik olmuşdurinsan onları anadangәlmә әldә etmәmişdir•insan onlara tәlqin nәticәsindә olmuşdurinsan onlara fövqәltәbii nurlanma ilә malik olmuşdur
5/11/2016
85/109
542
543
544
545
546
547
548
Mәnәvi istehsal struktur etibarilә hansı növlәrdәn ibarәtdir?
Mәnәvi dәyәlәrdә nә ifadә olunur?
Anlayış, kateqoriya vә qanunlar şәklindә dünyanı nә әks etdirir?
Elmin proqnostik funksiyasının artmasının sәbәbi nәdir?
Elm nәyin informasiya bazasından birini tәşkil edir?
Fantaziya vә xәyal hansı üçün daha sәciyyәvidir?
Dinin yaranması vә mövcudolmasının başlıca psixoloji sәbәbi
insan onlara tәsadüf nәticәsindә malik olmuşdur
psixoloji , fәlsәfi, mәnәvielmi, estetik, dini•hüquqi, iqtisadimәnәvi, iqtisaditәrbiyәvi, maarifpәrvәr
ancaq insan zәkasına tabe olaninsanın ictimai tәbiәti, onun mövcud olma şәraiti•maddiәşyavi alәmşüurun mәhsulu olan fantaziyaancaq bir qrup insan yarada bilәcәk bir şey
hisslәr emosiyalarelm, elmi yaradıcılıq•istehsal, insan әmәyiinsanın tәxәyyülü, onun fantaziyası,fәrziyyә, intuisiya
elmin maddi vә mәnәvi amillәrimüasir qlobal problemlәrin bәşәriyyәt üçün yaratdığı tәhlükә•siyasәtin,iqtisadiyyatın, elmin inkişaf templәrinin artmasıiqtisadiyyat vә istehsalın artmasıinsanın şüurlu varlıq kimi özünәmәxsusluğu
hüququndünyagörüşün•iqtisadiyyatınpsixologiyanınincәsәnәtin
insan mәnәviyyatıdünyanın mәnimsәmәsi üsulu kimi incәsәnәt•insan әmәyidünyanın mәnimsәmәsi üsulu kimi elmistehsalattәsәrrüfatçılıq fәaliyyәti
5/11/2016
86/109
549
550
551
552
553
554
Mәnәviyyatın mövcudluğu vә inkişafının subyekti hansı tәsisatdır?
Mәnәviyyatın qiymәtlәndirici – imperativ funksiyasının mahiyyәti nәdәn ibarәtdir?
Fәlsәfәnin özünәmәxsusluğu nәdәn ibarәtdir?
Aşağıdakılardan hansı mәdәniyyәti sәciyyәlәndirir
Mәdәniyyәt
İnsanın mövcudluq mühiti kimi mәdәniyyәtә daxildir
xöşbәxt hәyatın ideoloji әsaslandırılmasının axtarışıinsanın mәnfi emosiya vә sarsıntılardan yaxa qurtarmaq istәyi•istehsaltәsәrrüfatçılıq sahәsinin geriliyinin aradan götürülmәsisosial әdalәtsizlikdәn yaxa qurtarmaqsiyasi ziddiyyәtlәrin lәğvi
ayrıayrı şәxsiyyәtcәmiyyәtdә belә bir tәsisat yoxdur•istehsalat kollektivlәridövlәt tәşkilatları vә müәssisәlәrisiyasi partiya vә tәşkilatlar
mәnәvi qayda, norma vә prinsiplәrin insan әxlaqının digәr formaları ilә qarşılıqlı әlaqәsiictimai hәyatın hәr bir tәzahürünün “ xeyir” vә “şәr”baxımından qiymәtlәndirilmәsi•insan vә cәmiyyәtin inkişafının әn insanpәrvәr vә perspektiv yollarının axtarışıinsan davranışının tәnzimetmәsi vә fәrdin davranışının özünütәnzimetmәsi üsulumәnәvi әxlaqın dәyәrlәndirmә, norma vә qaydalarının formalaşması
fәlsәfә dünyanın mәnәvi mәnimsәmә üsulunu bildirirfәlsәfә mәntiqinәzәri yolla özünün müddәa vә prinsiplәrini әsaslandırır•fәlsәfә öz prinsip vә nәticәlәrini bәyan edirfәlsәfә hәqiqәt vә yanlışlığın nisbәtini müәyyәn edirfәlsәfә konkret elmi mәlumatlara әsaslanır
Dәyәrlәrin mövcudluq mәkanıBunların hamısı•Insanda insani başlanğıcın inkişaf ölçüsüInsanın maddidәyişdirici fәaliyyәtiInsanın mәnәvi yaradıcılıq formaları
Kainatın tәkamül qanunlarına tabe olan tәbii prosesdirSosialmәnәvi fәaliyyәtdir•Bioloji tәkamülün mәhsuludurInstinktiv fәaliyyәtdirMaddi istehsalın göstәricisidir
Bunların heç biriInsana xas olan bütün fәaliyyәt formaları•“Vәhşi” vә ya “birinci tәbiәt”Okeanların tәki
5/11/2016
87/109
555
556
557
558
559
560
Mәdәniyyәtә aiddir
Aşağıdakılardan hansı elmi biliyin әsas cәhәtlәrinә aiddir
İdraki, praktikitәsirli funksiya aşağıda göstәrilәnlәrdәn hansının funksiyalarına aiddir
Antistiyentizm nәdir
Aşağıda göstәrilәnlәrdәn hansı bu gün elmin әn mühüm inkişaf qanunauyğunluqlarını tәşkil edir
Elmi biliyin genezisinin ilkin formasını nә tәşkil edir
Günәş sistemi
Toplanmış tәcrübәni qoruyub saxlamağın sosial mexanizmlәriBunların hamısı•Dәyişdiriciyaradıcı fәaliyyәti“insanilәşmiş” vә ya “ikinci tәbiәt”Maddi istehsal fәaliyyәti
hәqiqәtin spesifik әsaslandırma üsullarının olması, tәsdiqolma, obyektin tәdqiq metodunun dәrk mәtni,edilmәsi, verifikasiya olmaelmi biliyin sistemlәşdirilmiş olması, hәqiqәtin spesifik әsaslandırma üsullarının olması, dәrk edәn subyektinxüsusi hazırlığının olması, obyektin tәdqiq metodunun dәrk edilmәsi
•nәzәrilik, sübutayetmә, yoxlana bilmә, obyektin tәdqiq metodunun dәrk edilmәsielmi biliyin sistemlәşdirilmiş olması, yoxlana bilmә, sübutayetmә, obyektin tәdqiq metodunun dәrk edilmәsiverifikasiya ola bilәn, tәkzib oluna bilәn, nәzәrilik, obyektin tәdqiq metodunun dәrk edilmәsi
incәsәnәtinelmin•mәdәniyyәtindünyagörüşünәxlaqın
tәhsilin rolunun lazımi qәdәr qiymәtlәndirilmәmәsiempirik biliklәrin hәddindәn artıq şişirdilmәsi•nәzәri biliklәrin hәddindәn artıq şişirdilmәsiidrak nәzәriyyәsielmin differensiasiyası
idrak vasitәlәrinin tәkmillәşdirilmәsielmin differensiasiyası vә inteqrasiyası•elmin differensiasiyasıelmin inteqrasiyasıelmin modernlәşdirilmәsi
anlayışhipotez•problemnәzәriyyәtәxәyyül
5/11/2016
88/109
561
562
563
564
565
566
567
Yunan dilindәn tәrcümәdә problem sözü hansı mәna daşıyır
Әsaslandırılmış hipotez nәyә çevrilir
Elmi biliyin tәşkilinin ali, әn inkişaf etmiş forması kimi tәrif nәyә verilir
Nәzәriyyә hansı funksiyaları yerinә yetirir
Aşağıda göstәrilәnlәrdәn hansılar elmi rasionallığın tiplәrinә aiddir?
Elm nәyә deyilir
Aşağıda göstәrilәnlәrdәn hansı ictimai şüur formasıdır
axtarışçәtinlik, maneә•alqoritmşübhәmәqsәd
tәlimәnәzәriyyәyә•elmәkonsepsiyayaparadiqmaya
akademiyayanәzәriyyәyә•tәlimәkonsepsiyayaelmi mәktәbә
dünyagörüşü vә proqnostikizahetmә vә qabaqgörmә•tәrbiyә vә idrakiidrak vә izahetmәmetodoloji vә proqnostik
klassik, müasir, humanistklassik, qeyriklassik, postqeyriklassik•klassik, sonrakı klassik, humanistsonrakı klassik, humanist, qeyriklassikqeyriklassik, klassik, müasir
nәzәriyyәyәizahedәn hәqiqәtlәr vә onların sübut edilmәsi sisteminә•qәliz mülahizәlәr mәcmusunaadi adamların başa düşmәdiklәri şeylәrәalimlәrin imtiyazlarına
mifolojielmi•
5/11/2016
89/109
568
569
570
571
572
573
Stiyentizm nәdir
Marksizm maddi nemәtlәr әldә etmәk üçün cәmiyyәtin tәbiәtә tәsir vasitәlәrini necә adlandırır
Elmi biliyin aparıcı inkişaf amilinә çevrildiyi sivilizasiya necә adlanır
Elmi inqilabların baş vermәsi nә ilә әlaqәdardır
Elmin texnika ilә vahid bir sistemdә birlәşmәsi nәticәsindә istehsalatın xarakterinin radikal şәkildәdәyişmәsi necә adlanır
Elmin inkişafını bütün sosial problemlәrin hәllindә universal vasitә hesab edәn konsepsiya necәadlanır
•utopikhumanistadi gündәlik
elmi rasionallığın tipielmin mәdәniyyәtin ali mәrhәlәsi kimi qiymәtlәndirilmәsi•orta әsr fәlsәfәsindә cәrәyandünyagörüş formasıelmin subyekt vә obyektә bölgüsü
elmmәhsuldar qüvvәlәr•iqtisadi qüvvәlәrtexniki qüvvәlәrmadditexniki qüvvәlәr
qәrbpostsәnaye•aqrartexnogensәnaye
yeni elmi kәşflәrlәyeni elmi paradiqmaların meydana gәlmәsi ilә•yeni elmi tәsisatların meydana gәlmәsi ilәelmin yeni tәşkili formalarının meydana gәlmәsi ilәelmin istehsalatla yeni әlaqәlәrinin meydana gәlmәsi ilә
sosialelmitexniki inqilab\•kompüter inqilabıintellektual inqilabtexnikitexnoloji inqilab
rasionalizmstiyentizm•romantizmpersonalizm
5/11/2016
90/109
574
575
576
577
578
579
580
Elmin inkişaf yolunda maneәyә çevrilmiş әnәnәvi nәzәriyyә vә tәsәvvürlәrin dağıdılması necәadlanır
Elmi rasionallığın postqeyriklassik tipinә sәciyyәvi olan nәdir
Sosial tәsisat kimi elmә nә daxildir
Elmi rasionallığın klassik tipi nә vaxt formalaşmışdı
Elmlә istehsalatın qarşılıqlı tәsirlәrindә XIX әsrdә başlamış mәrhәlәni Marks necә adlandırmışdı
Elmi rasionallıq vә onun cәmiyyәtdә rolu problemi ilә kim mәşğul olmuşdu
Biliklәr sistemi kimi nәzәriyyәnin mәntiqi strukturuna nә daxildir
ekzistensializm
stiyentizmelmi inqilab•islahatelmitexniki tәrәqqimodernlәşdirmә
tәdqiqatın subyektindәn vә onun istifadә etdiyi vasitәlәrdәn mücәrrәdlәşmәözüinkişafda olan sistemlәrin öyrәnilmәsi•dünyanın mexaniki mәnzәrәsinin öyrәnilmәsiekoloji reallıqların araşdırılmasıalimin tәdqiqat vasiәtәlәrinin araşdırılması
elmi mәktәblәr, elmi cәrәyanlar, elmi konsepsiyalarelm sferasında davranışı tәyin edәn idarә vә sosial normaların mәcmusu•universitetlәr, institutlar, akademiyalarcәmiyyәtin mәhsuldar qüvvәlәrifundamental elmlәr, tәtbiqi elmlәr, ixtisaslaşdırılmış nәzәriyyәlәr
antik dövrdәXVIIXVIII әsrlәrdә•ХIVXV әsrlәrdәXIX әsrin sonu XX әsrin ortalarındaХХ әsrin son rüblüyündә
texnoloji inqilabelmin cәmiyyәtin bilavasitә mәhsuldar qüvvәsinә çevrilmәsi prosesi•elmi inqilabistehsalat inqilabıistehsalatın elmi qabaqlaması
sadalananlardan heç biriBerqson, Qusserl, Veber•Marks, Engels, LeninKant, Fixte, Şellinqantik filosoflar
5/11/2016
91/109
581
582
583
584
585
586
Әsil alimi xarakterizә edәn nәdir
Problematizm nә demәkdir
Mәnәvi istehsal sahәsi kimi elmin әsas mәhsulu nәdir
Gerçәkliyin qanunauyğun tәrәflәrinin mücәrrәdmәntiqi anlayışlar, kateqoriyalar vә s formasındasistemlәşdirilmiş şәkildә dәrkinә nә deyilir
Gerçәkliyin sistemlәşdirilmiş şәkildә dәrkini hәyata keçirәn mәnәvi istehsal növü necә adlanır
Aşağıda göstәrilәnlәrdәn hansı elmin funksiyalarına aiddir
obyektin element, әlaqә vә tәrәflәrinin qarşılıqlı tәsir qanunlarıәsas anlayışlar vә kateqoriyalar•prinsiplәr, postulatlar, aksiomlarmәntiq qanunları vә qaydalarıköhnә vә yeni nәzәriyyә
elmә mәhәbbәtmücәrrәd tәfәkkür vә yaradıcı tәxәyyül qabiliyyәti, peşә biliklәri•şöhrәtpәrәstlikhәqiqәti qorumadәrketmәyә can atma
elmi biliyin genezisinin birinci formasıelmdә problemliliyin mütlәqlәşdirilmәsi•dünyanın dәrkedilәnliyinin inkar edilmәsiçәtinlik, maneәhәr bir bilik sahәsindә elmiliyin meyarı
cәmiyyәtin mәhsuldar qüvvәlәrianlayışlar, qanunlar, nәzәriyyәlәr•sosial norma vә mәdәni nümunәlәrinstitutlar vә universitetlәrhәqiqәt
fizikaelm•nәzәriyyәmәntiqfәlsәfә
fizikaelm•nәzәriyyәmәntiqfәlsәfә
aksiomatikizahedici•humanist
5/11/2016
92/109
587
588
589
590
591
592
593
Elmin gerçәkliyin dәrkinin metod vә qaydalar sistemini tәmsil edәn funksiyası hansıdır
Elmin situasiyaların proqnozlaşdırılması ilә bağlı olan funksiyası necә adlanır
Elmi inqilabların strukturu konsepsiyasının müәllifi kimdir
T.Kun hansı konsepsiyanın müәllifi olmuşdur
T.Kun elmin metodologiyasında hansı anlayışı formulә etmişdi
Elmin metodologiyasında paradiqma anlayışını formulә etmiş mütәfәkkir kim olmuşdur
Elmi paradiqmanın әvәz olunması necә adlanır
aksiolojipraksioloji
aksiomatikpraktiki•humanistaksiolojipraksioloji
praksiolojiproqnostik•praktikihumanistaksioloji
HantinqtonKun•PopperLakatosVitqenşteyn
elmi inqilabların xüsusiyyәtlәrielmi inqilabların strukturu•elmi inqilabların tarixielmi inqilablarn mәnşәyielmi inqilabların gedişi
nәzәriyyәparadiqma•modelkonsepsiyatәlim
HantinqtonKun•PopperLakatosVitqenşteyn
5/11/2016
93/109
594
595
596
597
598
599
Falsifikasiya prinsipinin müәllifini göstәrin
Qәrb fәlsәfәsinin mәdәniyyәt sistemindә tәbiәt elmlәrinin rolunu mütlәqlәşdirәn cәrәyan necәadlanır
Fәlsәfә ilә elmin düzgün qarşılıqlı nisbәtini göstәrin
Elmi idrakın fәrqli cәhәtlәrindәn biri hansıdır
Tәbiәt elmlәrinin vә texniki biliklәrin әn yüksәk mәdәni dәyәrә malik olduğunu bәyan edәndünyagörüş hansıdır
Hәr hansı bir predmet sahәsindә sistemlәşdirilmiş bilik necә adlanır
elmi praktikaelmi inqilab•elmi tәkamülelmi sensasiyaelmi fiksiya
HantinqtonPopper•LakatosKunVitqenşteyn
neotomizmstiyentizm•praqmatizmekzistensializmpozitivizm
heç bir variant düzgün deyilfәlsәfә elmin metodologoyası kimi çıxış edir•fәlsәfә elmin nәzәriyyәsidirfәlsәfә elmdirfәlsәfә ilә elmin birbiri ilә әlaqәsi yoxdur
tәcrübәdә tәkzib edilmәsipraktiki әhәmiyyәtlilik•hәqiqәtә can atmametodlardan istifadә etmәsitәcrübәdә tәsdiqlәnmәsi
empirizmStiyentizm•PraqmatizmTexnisizmAntistiyentizm
HipotezNәzәriyyә•
5/11/2016
94/109
600
601
602
603
604
605
Anlayışlar, qanunlar, nәzәriyyәlәr hansı sahәnin mәhsuludur
Elmdә problemliliyin mütlәqlәşdirilmәsinә nә deyilir
Empirik biliklәrin hәddindәn artıq şişirdilmәsinә nә deyilir
Müasir cәmiyyәtin mәhsuldar qüvvәlәrinә daxildir
Hansı dövrdә elm ictimai hәyatın bütün sahәlәrinin inkişafını müәyyәnlәşdirәn amilә çevrilir
Elmi biliklәri әn yüksәk mәdәni dәyәr hesab edir
•TәlimKonsepsiyaEpistema
fәlsәfәninelmin•hüququnriyaziyyatıntarixin
stiyentizmproblematizm•ziddiyyәtlilikrasionalizmpraqmatizm
postpozitivizmpozitivizm•antistiyentizmstiyentizmpraqmatizm
sinfi münasibәtlәrelmi biliklә•kredit tәşkilatlarıbölgü münasibәtlәriistehlak münasibәtlәri
orta әsrlәrdәpostsәnaye cәmiyyәtindә•XYII әsrin ilk elmi inqilabı zamanıaqrar cәmiyyәtdәböyük coğrafi kәşflәr dövründә
neopozitivizmstiyentizm•antistiyentizmvolyuntarizmnigilizm
5/11/2016
95/109
606
607
608
609
610
611
612
Müasir elmi vә texnoloji tәrәqqinin xüsusiyyәtini göstәrin
Elmi biliklәrin fәrqlәndirici xüsusiyyәtlәrindәn birini göstәrin
Elmi biliyin öyrәnilәn obyektin qanunları vә mahiyyәti haqqında tam tәsәvvürlәr verәn tәşkiliformasını gösәtrin
Elmi nәzәriyyәnin elementini göstәrin
Elmin müәyyәn inkişaf mәrhәlәsindә elmi tәdqiqatın modeli kimi çıxış edәn elmi nәzәriyyәnigöstәrin
Bu tәlimin tәrәfdarlarına görә, elmitexniki tәrәqqi etik nigilizmin artmasına sәbәb olur
Roma klubu birliyi öz sıralarında kimlәri birlәşdirir
sadalananlardan heç birielmi nәzәriyyәnin әsasında yeni texnologiyaların inkişafı•kütlәvi maşın istehsalısәnayenin avtomatlaşdırılmasıelektrik enerjisindәn geniş istifadә
mütlәqliyiyoxlanıla bilmәsi•hәqiqәtәbәnzәrliksubyektivlikdavamlılığı
problemnәzәriyyә•fәrziyyәümumilәşdirmәfakt
abstraksiyafundamental anlayışlar vә prinsiplәr•maddi obyektlәrin tәsviriayrıayrı faktlareksperiment
nәzәriyyәparadiqma•tәlimideologiyadoktrina
pozitivizmantistiyentizm•freydizmstiyentizmliberalizm
5/11/2016
96/109
613
614
615
616
617
618
968ci ildә müasir dövrün әn kәskin problemlәrini tәhlili üçün yaradılmış beynәlxalq ictimai tәşkilatnecә adlanır
Bәşәriyyәtin iqtisadi intreqrasiyası, ölkә vә regionların birbirindәn asılılığının artmasi necә adlanır
Dünya birliyi qarşısında duran kәskin kompleks problemlәr necә adlanır
İqtisadi sferada qloballaşma prosesi nә ilә sәciyyәlәnir
Risk cәmiyyәti konsepsiyasının müәllifi kimdir
Qloballaşmanı mültimәdәni cәmiyyәt dövrü kimi sәciyyәlәndirәn tәdqiqatçı kim olmuşdur
Roma filosoflarınımüasir dövrün qlobal problemlәrini araşdıran alimlәri•antik incәsәnәt sevәrlәriRoma politoloqlarınıRoma futbol azarkeşlәrini
Fransa klubuRoma klubu•Bilderberq klubuLondon klubuПариs клубu
beynәlmilәşmәqloballaşma•regionallşamainformasiyalaşmaideolojilәşmә
beynәlmilәlqlobal•beynәlxalqqitәregional
kapital axınının artması ilәiqtisadi proseslәrin milli dövlәtlәrin çәrçivәlәrindәn kәnara çıxması ilә•sosial yönümlü iqtisadiyyatın formalaşması ilәdövlәtlәrin iqtisadi müstәqilliyinin artması ilәdövlәtlәrin qarşılıqlı faydalı iqtisadi әmәkdaşlığı ilә
FNuşelerUbek•SHantinqtonHŞumannHMartin
FNuşelerShantinqton•UBek
5/11/2016
97/109
619
620
621
622
623
624
S.Hantinqtona görә, qloballaşma
Antiqlobalizm hәrәkatının mәqsәdi nәdir
BMTnin 99ci ildә RiodeJaneyroda çağırılmış konfransında hansı sәnәd imzalanmışdır
S.Hantinqtona görә, qloballaşma nәticәsindә dünya neçә mәdәnietniki sivilizasiyanın münaqişәsәhnәsinә çevrilәcәkdir
Elmi tәhlil istiqamәti kimi bәşәriyyәtin gәlәcәyi fәlsәfәnin hansı cәrәyanının mәzmununu tәşkil edir
Bәşәriyyәtin qlobal problemlәri hansı әsәrdә nәzәrdәn keçirilmişdir
HŞumannOLafonten
qlobal problemlәrin kәskinlәşmәsi dövrüdürdünyanın nisbәtәn kiçik sistemlәrin – mәdәni –etniki sivilizasiyaların münaqişә arenasına çevrilmәsiprosesidir
•qlobal iqtisadi artım dövrüdürәnәnәvi siyasi qaydaların dağılması dövrüdürmәdәniyyәt vә әnәnәlәrin dağılmasıdır
miqrasiyaların qarşısını almaqvarlı ölkәlәrdә cәmlәşmiş maddi vәsait vә ehtiyatları yenidәn bölüşdürәrәk әdalәti bәrpa etmәk•yeni informasiya texnologiyalarını inkişaf etdirmәkdemoqrafik problemlәri hәll etmәkcinayәtkarlıqla mübarizә aparmaq
“Artımın hәdlәri”«Davamlı inkişaf konsepsiyası”•“Bizim gәlәcәyimiz”“Әdalәt naminә sәfәrbәrlik”“Planetin dostları”
158•5410
qlobalistikanınfuturologiyanın•ontologiyanınqnoseologiyanınaksiologiyanın
“Bizim gәlәcәyimiz”«İnkişafınhәdlәri»•«Qanunlarınruhuhaqqında»«Elmi inqilabların strukturu”“Ruhun fenomenologiyası”
5/11/2016
98/109
625
626
627
628
629
630
631
Ekologiya termini ilk dәfә 866cı ildә kim tәrәfindәn işlәdilmişdir
Qlobal proqnozlaşdırmanın banisi kim olmuşdur
Mәdәniyyәt
Mәdәniyyәt anlayışının bağlı olduğu kultura sözü
Siseronun fikrincә mәdәniyyәt
Qәdim yunanlar mәdәniyyәtin ali mәqsәdini
Din mәdәniyyәtin әsas mәqsәdini
EPestelErnst Hekkel•APeççeiDMedouzMMesarovic
DMedouzJforrester•MMesarovicEPestelAPeççei
Bunların heç biri deyilFәrdi maraqlarla sosial tam arasında harmoniya yaratmaq vasitәsidir•Fәrdiyyәtçilik demәkdirInkişaf ideyasıdırSiyasi idarәetmә formasıdır
Әrәb mәnşәlidirLatın mәnşәlidir•Ingilis mәnşәlidirRus mәnşәlidirYunan mәnşәlidir
Bunların heç biri deyilInsan ağlını tәrbiyә edib yetişdirmәkdir•Torpağı şumlamaq sәnәtdirBәdәnә qulluq etmәk sәnәtdirDövlәt başçısı yetişdirmәk sәnәtdir
Alim yetişdirmәkdәIdeal vәtәndaş yetişdirmәkdә görürdülәr•Yüksәk peşәkarlığa malik sәnәtkar yetişdirmәkdәAllahlara hörmәt hissi tәrbiyә etmәkdәTicarәti vә sәnәti inkişaf etdirmәkdә
Gözәlliyi qiymәtlәndirmәk bacarığı tәrbiyә etmәkdә görürRuhun xilasına inam vә etiqad hissi tәrbiyә etmәkdә•
5/11/2016
99/109
632
633
634
635
636
637
Hәrtәrәfli inkişaf etmiş insan yetişdirmәyi hansı dövr mәdәniyyәtin әsas vәzifәsi hesab edirdi
İndustrial cәmiyyәt mәdәniyyәtin başlıca funksiyasını nәdә görürdü
Sivilizasiya termini ilk dәfә olaraq
Sivilizasiyanı tәrәqqinin son mәqsәdi hesab edirdi
Sivilizasiya ilk dәfә olaraq öz konkrettarixi tәcәssümünü
Aşağıdakılardan hansı sivilizasiya üçün sәciyyәvidir
•Kamil insan tәrbiyә etmәkdәElmli insan yetişdirmәkdәMaddi vә mәnәvi tәlәbatlar arasında harmoniya yaratmaqda
Orta әsrlәrIntibah dövrü•Industrializm dövrüPostindustrializmAntik dövr
Humanizm ideyalarını yaymaqda?Effektiv metoda malik ambisiyalı şәxsiyyәt yetişdirmәkdә•Harmonik inkişaf edәn insan yetişdirmәkdәMömin insan tәrbiyә etmәkdәMәntiqi tәfәkkürü inkişaf etdirmәkdә
Alman klassik fәlsәfәsindәFransız maarifçilәrinin әsәrlәrindә tәşәkkül tapmışdır•Qәdim yunanlardaQәdim romalılardaEmpirizmin nümayәndәlәrinin әsәrlәrindә
İKantFransız maarifçilәri•AristotelSiseronIngilis materialistlәri
Qәdim HindistandaIndustrial cәmiyyәtdә tapdı•Qәdim YunanıstandaFeodalizmdәӘrәb xilafәtindә
Bunlardan heç biriFәrdiyyәtçilik prinsipi•Kollektivçilik prinsipiHumanizm prinsipiIrrasionalizm
5/11/2016
100/109
638
639
640
641
642
643
644
Sivilizasiya nәyin yetirmәsidir
A.Toynbinin fikrincә, sivilizasiyanın yaranması üçün mühitә qarşı cavab reaksiyası necә olmalıdır
İctimai inkişafın tәhlilinә formasion yanaşmanın tәrәfdarı kim olmuşdur
Hansı yanaşmaya görә bәşәriyyәtin vahid tarixi yoxdur, yalnız lokal sivilizasiyalar mövcuddur
Şpenqler sivilizasiyanı necә sәciyyәlәndirir
İctimai inkişafa formasion yanaşmanın әsası üçün meyar
N.Danilevskinin mәdәnitarixi tipi nә demәkdir
Bunların heç birininEqosentrik maraqların•Antroposentrik dәyәrlәrinDini dәyәrlәrinVarlığa estetik münasibәtin
Dalğavari olmalıdırÖzündә inersiya qüvvәsi daşımalıdır•Mülayim olmalıdırZәif olmalıdırBirdәfәlik vә kәskin olmalıdır
N.DanilevskiK.Marks•ToynbiP.SorokinO.Şpenqler
Sosioloji yanaşmaSivilizasiya yanaşma•Formasion yanaşmaKulturoloji yanaşmaMarksizm
Sivilizasiya mәdәni әnәnә vә adәtlәridirSivilizasiya mәdәniyyәtin inkişafında son mәrhәlәdir•Sivilizasiya mәdәniyyәtin çiçәklәnmә dövrüdürSivilizasiya mәdәniyyәtin yaranma dövrüdürSivilizasiya mәdәniyyәtin sinonimidir
hakim dәyәrlәr, norma vә qaydalardırmaddi nemәtlәrin istehsal üsuludur•Bazar münasibәtlәridirMәdәniyyәtin tipidirMәhsuldar qüvvәlәrin inkişaf sәviyyәsidir
Cәmiyyәtin mәdәniyyәtin parçalanması ilә müşayiәt edәn inkişaf mәrhәlәsidirTәsәrrüfat, siyasi, dini mәdәni elementlәrә әsaslanan vә müәyyәn ikişaf mәrhәlәsini yaşayan mәdәniyyәtdir•
5/11/2016
101/109
645
646
647
648
649
650
Tarixi determinizm prinsipini seçin
Mәdәniyyәtin fәlsәfi anlayışı hansıdır
Tarixi prosesә formasion yanaşma nәyi iddia edir
Hansı bәnddә mәdәniyyәtin formaları yanlış göstәrilmişdir
İnsana münasibәtdә mәdәniyyәt
Hәrtәrәfli inkişaf etmiş harmonik insan yetişdirmәk
•Mәdәniyyәtin spesifikliyini şәrtlәndirәn mәnәvi dәyәrlәr sistemidirInsanların tәbiәtlә şәrtlәnәn davranış qaydaları vә normalarıdırInsanların dinlә şәrtlәnәn norma vә davranış qaydalarıdır
Ictimai hadisәlәrin ancaq azadlıqla әlaqәlәndirilmәsiIctimai hadisәlәrin ancaq zәrurәt prinsipindәn asılı olması•Ictimai hadisәlәrin ardıcıllıqla birbirini şәrtlәndirmәsiIctimai hadisәlәrin birbirini inkar etmәsiIctimai hadisәlәrin bir biri ilә eynilәşdirilmәsi
Insanın tәbiәtlә şәrtlәnәn davranış qayda vә normalarıInsan tәrәfindәn öz inkişafı üçün yaradılmış maddi vә mәnәvi dәyәrlәr mәcmusu•Ictimai münasibәtlәr mәcmusu“Birinci tәbiәt”Obyekti hakimiyyәt olan siyasi münasibәtlәrin mәcmusu
Tarixi proses dalğavari xarakter daşıyırTarixi proses vahid olub ardıcıl olaraq bir sıra mәrhәlәlәrdәn keçir•Tarixi proses dövrü sәciyyә daşıyırMüxtәlif sivilizasiyaları birbiri ilә müqayisә etmәk olmazTarixin ümumi mәnası hәr bir xalqın öz taleyini özünün müәyyәnlәşdirilmәsindәdir
әdәbiyyat, rәssamlıq, maldarlıqTәbiәt, qalaktika, yer kürәsi•Tәhsil, din, incәsәnәtIncәsәnәt, fәlsәfә, әkinçilikәkinçilik, sәnaye, qusçuluq
bunların hamısıdırinsanın inkişaf ölçüsüdür•insan fәaliyyәtinin mәhsuluduryalnız insana xas olan keyfiyyәtdirinsanın mövcudluq mәkanıdır
Bunlardan hәr birinin әsas vәzifәsi idiİntibah mәdәniyyәtinin•Orta әsrlәr mәdәniyyәtininIndustrial cәmiyyәtinQәdim yunan mәdәniyyәtinin
5/11/2016
102/109
651
652
653
654
655
656
657
Mәdәniyyәtin son hәdәfi insanın
Mәdәniyyәtin sivilizasiyadan fәrqi onun
Mәdәniyyәtdә әnәnәlәr
Varislik әlaqәlәrini yaradan
Mәdәniyyәtdә varislik
Mәdәniyyәtin fasilәsizliyi
Mәdәniyyәtdә novatorluq
sosial normaların mәnimsәnilmәsimәnәvi zәnginlәşmәsidir•maddi rifahın yüksәlmәsitexniki gücünün artmasınәzәri biliklәrinin dәrinlәşmәsi
Bunların hamısıdırinsanın daxili alәminә istiqamәtlәnmәsi•iqtisadi tәrәqqini hәdәf götürmәsiTexnikanın inkişafına yol açmasıFәaliyyәtçilik prinsiplәrini rәhbәr tutması
inqilabi dәyişikliklәr tәlәb edironun fasilәsizliyini tәmin edir•tәrәqqini şәrtlәndirәn amildiryeniliklәrin mәnimsәnilmәsinә yol açırmühafizәkarlığın әleyhinәdir
bunların heç biridirәnәnәlәr,tәrbiyә vә tәhsil sistemidir•maddi istehsaldıriqtisadi tәrәqqidirsiyasi tәssisatlardır
bunlardan heç biri deyildirsosial mәzmun daşıyır•bioloji xarakter daşıyırüzvi alәmin qanunlarına tabedirirsiyyәtdәn irәli gәlir
sosial tәrәqiyyә istinad edirvarislik әlaqәlәri ilә şәrtlәnir•irsiyyәtlә bağlıdır”yaşayış uğrunda mübarizә ilә şәrtlәnirelmi tәrәqqisindәn irәli gәlir
ideoloji funksiya yerinә yetirirmәdәniyyәtin fasilәsizliyini tәmin edir
5/11/2016
103/109
658
659
660
661
662
663
Biliyin ilkin sәviyyәsini göstәrin
Ekologiya elmi nәyi öyrәnir
Aşağıdakılardan hansı müharibәnin klassik tәrifinә uyğundur
Qloballaşmanı sosiumun sistemli transformasiyası kimi sәciyyәlәndirәn tәdqiqatçılar diqqәti onunhansı aspekti üzәrindә cәmlәşdirirlәr
Qloballaşma proseslәri hansı sahәdә daha sürәtlә cәrәyan edir
Fәlsәfә qloballaşmanı hansı aspektdә nәzәrdәn keçirir
mühafizәkarlığa gәtirib çıxarırelmin inkişafından asılıdırmәdәniyyәtin inkişafını şәrtlәndirir•
praktiki bilikempirik bilik•mücәrrәd biliknәzәri bilikaprior bilik
әrzaq problemlәrinimüәyyәn әrazidә yaşayan heyvanlar vә bitkilәrin әlaqәsi, onların birbirinә vә yaşadıqları mühitәmünasibәtlәrini
•atmosferin vәziyyәtinidünya okeanının vәziyyәtinimüasir dövrün demoqrafik problemlәrini
Müharibә bir dövlәtin digәr dövlәtә hücum etmәsidirMüharibә dövlәtlәr, siniflәr, xalqlar, millәtlәr arasında mütәşәkkil silahlı mübarizәdir, hәmin qüvvәlәrarasındakı әlaqәlәr vә münasibәtlәri ifadә edәn siyasәtin zorla hәyata keçirilmәsidir
•Müharibә bir çox nәsillәrin böyük zәhmәtlәrinin nәticәlәrinin mәhv edilmәsidirMüharibә dövlәtlәr arasında münaqişәdirMüharibә әrazi uğrunda mübarizәdir
ekolojisiyasi•iqtisadimәdәnipsixoloji
insanların şüurundaiqtisadiyyatda•siyasәtdәmәdәniyyәtdәsosial sahәdә
psixoloji aspektdәsosial reallığa, elәcә dә insanlara gәlәcәk tәsiri aspektindә•geosiyasi aspektdә
5/11/2016
104/109
664
665
666
667
668
669
Ekoloji tәhlükәnin mahiyyәti nәdәdir
Qloballaşmanın mәnfi tәrәflәrini tәdqiqatçılar nә ilә әlaqәlәndirirlәr
Elmdә qlobalistika termini nә vaxt yarandı
Mәnbә mühazirә mәtni, İqtisadi qloballaşmanın tәrәfdarları hәr il harada görüşürlәr
Qlobal orta sinfin tәrkibinә kimlәr daxildir
Müәyyәn әrazidә yaşayan heyvanlar vә bitkilәrin әlaqәsi, onların birbirinә vә yaşadıqları mühitәmünasibәtlәrini öyrәnәn elm necә adlanır
ekoloji aspektdәiqtisadi aspektdә
parnik effektinin artmasındasadalananların hamısında•torpağın mәhsuldarlığının azalmasındainsanın fәaliyyәti nәticәsindә flora vә faunanın mәhv olmasındatәbii suların çirklәndirilmәsindә
mәnәviyyatın tәnәzzülü ilәABŞn bütün dünyaya zorla qәbul etdirdiyi qloballaşma modeli ilә•ekoloji problemlәrin kәskinlәşmәsi ilәdemoqrafik problemlәrin kәskinlәşmәsi ilәmüharibә tәhlükәsinin artması ilә
XXI әsrdәXX әsrin 6070ci illәrin sәrhәdindә•XIX әsrin sonundaXX әsrin 0cı illәrdәXX әsrin 0cı illәrdә
Ümumdünya NyuYork ForumundaÜmumdünya Davos Forumunda•Ümumdünya Moskva ForumundaÜmumdünya Roma ForumundaÜmumdünya Kiyev Forumunda
hüquqşünaslar, fәhlәlәr, alimlәrbiznesmenlәr, proqramçılar, menecerlәr•müәllimlәr, hәkimlәr, hüquqşünaslarfәhlәlәr, qulluqçular, miqrantlarmüәllimlәr, hәkimlәr, miqrantlar
BiologiyaEkologiya•EtnoqrafiyaEtikaEkonometrika
5/11/2016
105/109
670
671
672
673
674
675
676
İnkişafın hәdlәri әsәrindә hansı problemlәr nәzәrdәn keçirilmişdir
Fәlsәfi cәrәyan kimi futurologiya nәyi öyrәnir
Qlobal problemlәr hansı problemlәrdir
Müasir dünyada müharibә vә sülh, demoqrafik vә ekoloji problemlәr adlanır
İnsanı әhatә edәn rәngarәng alәm necә adlanır
Fәlsәfә tarixindә tәbiәtlә insanı vahid bir tam kimi götürәn dövr hansı olmuşdur
Tәbiәtin cәmiyyәtin hәyat sferasına daxil edilmiş hissәsi necә adlanır
elmi problemlәrbәşәriyyәtin qlobal problemlәri•ekoloji problemlәriqtisadi problemlәrsiyasi problemlәr
ailәnin gәlәcәyinibәşәriyyәtin gәlәcәyini•elmin gәlәcәyiniiqtisadiyyatın gәlәcәyinisiyasәtin gәlәcәyini
beynәlxaıq terrorçuluqla mübarizә problemlәridir?bәşәriyyәtin mövcudluğuna tәhlükә yaradan problemlәrdir•hәlli tapılmayan problemlәrdiryalnız inkişaf etmәkdә olan vә elәcә dә keçmiş sosialist ölkәlәrinә xas olan problemlәrdirekoloji problemlәrdir
ümumbәşәri problemlәrqlobal problemlәr•lokal problemlәrmilli problemlәrsiyasi problemlәr
stratosfertәbiәt•litosferbiosferkosmos
postmodernantik•kapitalizmorta әsrlәrmodern
istehsalcoğrafi mühit•
5/11/2016
106/109
677
678
679
680
681
682
Ekologiya terminini ilk dәfә istifadә edәn alman bioloqu kimdir
Canlı orqanizmlәrin әtraf mühitlә qarşılıqlı tәsirlәrini öyrәnәn elm hansıdır
Postindustrializm konsepsiyasında cәmiyyәtin hansı sferası üstünlük tәşkil edir
Postindustrial cәmiyyәtin inkişafının әsasında duran әsas sosial amil hansıdır
İnformasiya hansı cәmiyyәtin inkişafının әsasında durur
Ekologiya nәyi öyrәnir
•tәbii mühitmaddi mühitiqtisadi
EngelsHekkel•HegelVernadskiDarvin
geologiyaekologiya•sosial ekologiyabiologiyabiokimya
ekologiyaservis•elmmaddi istehsalsiyasi sfera
ekologiyainformasiya•xidmәtlәrmaddi istehsalsiyasәt
sadalananlardan heç birininpostindustrializmin•industrializminfeodal cәmiyyәtinquldarlıq cәmiyyәtinin
bunlardan heç biriniMüәyyәn әrazidә yaşayan heyvan vә bitkilәrin әlaqәsini•әtraf mühitin çirklәnmә dәrәcәsiniistehsal tullantılarının әtraf mühitә tәsiriatmosferin vәziyyәtini
5/11/2016
107/109
683
684
685
686
687
688
689
Qloballaşmanı sosial reallığa, elәcә dә insanlara gәlәcәk tәsiri aspektindә öyrәnәn elm hansıdır
Davamlı inkişaf konsepsiyası adlı sәnәd nә vaxt imzalanmışdır
UBek hansı konsepsiyasının müәllifi olmuşdur
Roma klubu nәdir
Roma klubu nә vaxt yaradılmışdır
S.Hantinqton qloballaşmanı necә sәciyyәlәndirirdi
Qloballaşma nәticәsindә dünyanın 8 mәdәnietniki sivilizasiyanın münaqişә sәhnәsinә çevrilәcәyinikim söylәmişdi
әxlaqfәlsәfә•iqtisadiyyatsosiologiyahüquq
2003ci ildә1999ci ildә•1990cı ildә2000ci ildә2001cu ildә
Kapitalizm cәmiyyәtiRisk cәmiyyәti•istehlak cәmiyyәtiInformasiya cәmiyyәtitexnotron cәmiyyәt
Fәlsәfi cәrәyanmüasir dövrün әn kәskin problemlәrinin tәhlili üçün yaradılmış beynәlxalq ictimai tәşkilat•Roma fәlsәfәsini öyrәnәn cәmiyyәtRoma futbol komandasıPlatonun akademiyası
2008ci ildә1968ci ildә•1978ci ildә1988ci ildә1998ci ildә
qlobal iqtisadi artım dövrü kimimültimәdәni cәmiyyәt dövrü kimi•әnәnәvi siyasi qaydaların dağılması dövrü kimimәdәniyyәt vә әnәnәlәrin dağılması kimiqlobal problemlәrin kәskinlәşmәsi kimi
E.Pestel
•
5/11/2016
108/109
690
691
692
693
694
695
J.Forrester nәyin banisi olmuşdur
Ümumdünya Davos Forumunda hәr il kimlәr toplaşır
Artımın hәdlәri nәzәriyyәsinin müәlliflәrini göstәrin
Ekologiya terminini ilk dәfә istifadә edәn alimi göstәrin
Canlı orqanizmlәrin әtraf mühitlә qarşılıqlı tәsirlәrini öyrәnәn elm hansıdır
Postindustrial cәmiyyәtin inkişafının әsasında duran әsas amili göstәrin
Hantinqton•A.PeççeiD.MedouzM.Mesarovic
Qlobal fәlakәtlәrinqlobal proqnozlaşdırmanın•qlobal istilәşmәninqlobal böhranınqlobal problemlәrin
Bunlardan heç biriİqtisadi qloballaşmanın tәrәfdarları•İqtisadi qloballaşmanın әlehdarlarıSiyasi qloballaşmanın tәrәfdarlarıMәdәni qloballaşmanın tәrәfdarları
DBell, UBekD. Forrester, Dmedouz•D.Bell, ETofflerİKant, TParsonsEToffer, UBek
EngelsHekkel•MarksHukHabermas
psixologiyaekologiya•sosiologiyabiologiyabiokimya
dövlәtinformasiya•әxlaqmәdәniyyәtsiyasәt
5/11/2016
109/109
696
697
698
699
700
İnformasiya hansı cәmiyyәtin inkişafının әsasında durur
Qloballaşmanı sosial reallığa, elәcә dә insanlara gәlәcәk tәsiri aspektindә öyrәnәn elm hansıdır
İnkişafın hәdlәri әsәrindә hansı problemlәr nәzәrdәn keçirilmişdir
Davamlı inkişaf konsepsiyası adlı sәnәd harada imzalanmışdır
UBek hansı konsepsiyasının müәllifi olmuşdur
sadalananlardan heç birininpostindustrializmin•әnәnәvi cәmiyyәtinantik cәmiyyәtinsinfi cәmiyyәtin
etnoqrafiyafәlsәfә•antropologiyamәdәni antropologiyaetnologiya
mәdәniqlobal•ekzistensialekolojiәxlaqi
LondondaRiodeJaneyroda•ParisdәBerndәRomada
Kütlәvi cәmiyyәtbilik cәmiyyәtiInformasiya cәmiyyәtiistehlak cәmiyyәtiRisk cәmiyyәti•