4.3 หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

120
4.3 หหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหห คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คค คคคคคค

Upload: amalia

Post on 14-Jan-2016

41 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

4.3 หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์ ความหมายของเกษตรอินทรีย์สำหรับประเทศไทย ตามมาตรฐานของสำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ มีดังนี้. - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

4.3 หลั�กการผลั�ตเกษตรอิ�นทร�ย์�ความหมายของเกษตรอ�นทร�ย�สำ�าหร�บ

ประเทศไทย ตามมาตรฐานของสำ�าน�กงานมาตรฐานสำ�นค�าเกษตรและอาหารแห!งชาต� ม�ดั�งน�$

Page 2: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

เกษตรอ�นทร�ย� (organic agriculture) หมายถึ&งระบบการจั�ดัการการผล�ตดั�านการเกษตรแบบองค�รวมท�)เก*$อหน+นต!อระบบน�เวศรวมถึ&งความหลากหลายทางช�วภาพ วงจัรช�วภาพ โดัยเน�นการใช�ว�สำดั+ธรรมชาต� หล�กเล�)ยงการใช�ว�ตถึ+ดั�บสำ�งเคราะห� และไม!ใช�พ*ช สำ�ตว� หร*อจั+ล�นทร�ย� ท�)ไดั�จัากเทคน�คการดั�ดัแปลงพ�นธ+กรรม (genetic modification) หร*อพ�นธ+ว�ศวกรรม (genetic engineering)

Page 3: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ม�การจั�ดัการก�บผล�ตภ�ณฑ์� โดัยเน�นการ

แปรร3ปดั�วยความระม�ดัระว�ง เพ*)อร�กษาสำภาพการเป4นเกษตรอ�นทร�ย� และค+ณภาพท�)สำ�าค�ญของผล�ตภ�ณฑ์�ในท+กข�$นตอน (กรมปศ+สำ�ตว�, 2556)

Page 4: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ปศ+สำ�ตว�อ�นทร�ย� (Organic livestock) หมายถึ&ง ระบบการจั�ดัการผล�ตปศ+สำ�ตว�ท�)ม�ความสำ�มพ�นธ�กลมกล*นระหว!างผ*นดั�น พ*ช สำ�ตว�ท�)เหมาะสำม เป4นไปตามความต�องการทางสำร�ระว�ทยาและพฤต�กรรมสำ�ตว� ท�)ท�าให�เก�ดัความเคร�ยดัต!อสำ�ตว�น�อยท�)สำ+ดั สำ!งเสำร�มให�สำ�ตว�ม�สำ+ขภาพดั� เน�นการป7องก�นโรค โดัยการจั�ดัการฟาร�มท�)ดั� หล�กเล�)ยงการใช�ยาและสำารเคม� (กรมปศ+สำ�ตว�, 2556)

Page 5: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

4.3.1 หล�กการและเหต+ผลการเกษตรเป4นรากฐานท�)สำ�าค�ญต!อการ

ดั�ารงช�ว�ตเบ*$องต�นของมน+ษย� การปล3กพ*ช เล�$ยงสำ�ตว� เล�$ยงปลา เป4นสำ!วนหน&)งของการจั�ดัการเกษตรแบบผสำมผสำาน ใช�ทร�พยากรในพ*$นท�)ให�เก�ดัประโยชน�สำ3งสำ+ดัต!อการดั�ารงช�พและหาเล�$ยงครอบคร�ว

Page 6: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

จันกลายเป4นแบบแผนของสำ�งคมและว�ฒนธรรมในการพ&)งพาตนเอง ระบบการเล�$ยงสำ�ตว�หล�งบ�านชน�ดัละไม!มากเก�นอาหารท�)หาไดั�ในท�องถึ�)น เช!น การเล�$ยง โค กระบ*อ ไก! เป4ดั สำ+กร แพะ ฯลฯ เป4นการลงท+นท�)ต�)า การเล�$ยงไม!ย+!งยาก โดัยม�ว�ตถึ+ประสำงค�หลายประการ ไดั�แก!

Page 7: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

เป4นหล�กประก�นความอ+!นใจัของครอบคร�ว

เป4นความม�)นคงทางอาหารม�อาหารบร�โภคไม!ต�องซื้*$อ

เป4นการออมทร�พย� และเป4นแหล!งรายไดั�เม*)อต�องการใช�เง�น

ลดัความเสำ�)ยงจัากพ*ชผลขายไม!ไดั�ราคาหร*อเก�ดัภ�ยธรรมชาต� เช!น น�$าท!วม เป4นต�น

Page 8: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ซื้&)งเป4นการแก�ไขป<ญหาความยากจันและหน�$สำ�นให�ก�บเกษตรกรอย!างแท�จัร�ง แต!การผล�ตเช�งเดั�)ยวเพ*)อหว�งผลทางเศรษฐก�จัโดัยใช�ต�วเง�นเป4นเคร*)องช�$ว�ดัความสำ�าเร=จัน�$นจัะเน�นการค�า หร*อเพ*)อการสำ!งออก เช!น ปล3กพ*ช และเล�$ยงสำ�ตว�เช�งอ+ตสำาหกรรม เป4นการผล�ตสำ�นค�าขายให�ก�บผ3�ท�)อย3!ไกล และใช�ป<จัจั�ยการผล�ตและเทคโนโลย�ท�)ต�องซื้*$อหาจัากภายนอกและต!างประเทศ

Page 9: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

เช!น พ�นธ+�พ*ช สำารเคม� ยาก�าจั�ดัศ�ตร3พ*ช พ�นธ+�สำ�ตว� อาหารสำ�ตว� ยาสำ�ตว� ซื้&)งมาจัากแดันไกล

การแยกก�จักรรมการปล3กพ*ชและเล�$ยงสำ�ตว�ออกจัากก�นอย!างช�ดัเจัน ท�าให�ต�องใช�พล�งงานอย!างฟ+ >มเฟ?อยในการประกอบก�จักรรมตลอดัห!วงโซื้!สำายพานการผล�ตจันถึ&งผ3�บร�โภค เป4นการผล�ตท�)ไม!ย�)งย*น ท�าลายความอ+ดัมสำมบร3ณ�ของดั�น แหล!งน�$าและเก�ดัภาวะมลพ�ษต!อสำ�)งแวดัล�อม

Page 10: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ท�าให�พ*ชสำะสำมสำารพ�ษ สำ�ตว�ก�นพ*ชท�)ม�สำารพ�ษ สำ�ตว�น�$าสำะสำมสำารพ�ษ ม�ผลต!อสำ+ขภาพของคนบร�โภค ก!อให�เก�ดัมะเร=ง และดั*$อยาปฏิ�ช�วนะ

อ�กท�$งทร�พยากรความหลากหลายทางช�วภาพของพ*ชและสำ�ตว�ถึ3กท�าลาย เก�ดัความไม!สำมดั+ลของธรรมชาต�ซื้&)งจัะกล�บมาท�าร�ายมน+ษย�

นอกจัากน�$เกษตรกรย�งยากจันเหม*อนเดั�ม

Page 11: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ดั�งน�$น ในระดั�บสำากลจั&งเก�ดักระแสำเร�ยกร�องให�ร�ฐและผ3�คนตระหน�กถึ&งการพ�ฒนาอย!างย�)งย*น ท�$ง 3 ดั�าน ค*อ

สำ�)งแวดัล�อม สำ�งคม และเศรษฐก�จั “เกษตรอ�นทร�ย�” จั&งเป4นทางเล*อก

หน&)งในการปร�บระบบการผล�ตการเกษตร ซื้&)งเป4นระบบท�)ไม!แยกก�จักรรมปล3กพ*ช และการเล�$ยงสำ�ตว�ออกจัากก�น เป4นการเกษตรท�)รวมท+กระบบท�)เป4นม�ตรต!อสำ�)งแวดัล�อม

Page 12: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ในป<จัจั+บ�นผ3�บร�โภคห!วงใยต!อสำ+ขภาพมากข&$น ความต�องการบร�โภคอาหารอ�นทร�ย�ท� )วโลกท�)ผล�ตจัากกระบวนการทางธรรมชาต�เพ�)มข&$น ในอ�ตราประมาณ 10-20% ค�ดัเป4นม3ลค!าประมาณ 25,000 ล�านเหร�ยญ (ปA 2004) สำ�นค�าท�)สำ�าค�ญ ค*อ เน*$อ นม ไข!อ�นทร�ย�

Page 13: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

การผล�ตปศ+สำ�ตว�อ�นทร�ย�เป4นร3ปแบบใหม!ของการเล�$ยงสำ�ตว� ม�กระบวนการท�)สำอดัคล�องก�บการใช�ทร�พยากรท�)ม�ความหลากหลายทางช�วภาพ และภ3ม�ป<ญญาท�องถึ�)นและว�ถึ�ช�ว�ตของคนในชนบท

เป4นการน�าว�ถึ�การผล�ตแบบเก!าดั�$งเดั�มมาจั�ดัการใหม!ให�เพ�)มม3ลค!า ฉะน�$นจั�าเป4นต�องกระต+�นให�เก�ดัการพ�ฒนาปร�บเปล�)ยนว�ถึ�การผล�ตให�ม�ค+ณภาพ

Page 14: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

สำร�างการม�สำ!วนร!วมท�)เข=มแข=ง ท�$งระดั�บนโยบาย การจั�ดัการรวมพล�งท+กภาคสำ!วน สำร�างแรงกระต+�นให�เก�ดัผลผล�ตใหม!ท�)ปลอดัภ�ย โดัยม�เป7าหมายหล�กเพ*)อคนไทยไดั�บร�โภคสำ�)งท�)ดั� ท�าให�สำ+ขภาพของคนไทยแข=งแรง สำ�)งแวดัล�อมดั� พ&)งพาตนเองไดั� ท�าให�เก�ดัเศรษฐก�จัอาหารท�องถึ�)น ลดัการใช�พล�งงานในการผล�ตและขนสำ!งอาหารและว�ตถึ+ดั�บ ท�าให�ค+ณภาพช�ว�ตสำ3งข&$น ลดัรายจั!ายในการร�กษาพยาบาล

Page 15: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

สำ!วนการสำ!งออกจัะเป4นเป7าหมายรองเม*)อม�การผล�ตท�)เพ�ยงพอต!อการบร�โภคภายในแล�ว

โดัยการน�าระบบเศรษฐก�จัพอเพ�ยงเป4นหล�กในการปฏิ�บ�ต�

“เกษตรอ�นทร�ย� เป4นการผล�ต”การเกษตรท�)ผสำมผสำานระบบการเกษตรท+กระบบ ท�)ปร�บปร+งสำ�)งแวดัล�อม สำ�งคม และเศรษฐก�จั ม�ระบบมาตรฐานท�)เป4นสำากล สำร�างความม�)นใจัในค+ณภาพให�ก�บผ3�บร�โภค

Page 16: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

สำ�นค�าอาหารอ�นทร�ย� (Organic food) เป4นหน&)งในกระบวนการอาหารปลอดัภ�ย (Food safety) เป4นอาหารท�)ม�มาตรฐานความปลอดัภ�ยสำ3งสำ+ดั เป4น Premiumfood สำ�าหร�บตลาดับน หร*อผ3�ท�)ห!วงใยต!อสำ+ขภาพของตนและผ3�ม�จั�ตสำ�าน&กต!อธรรมชาต�และสำ�)งแวดัล�อม ปลอดัภ�ยต!อผ3�บร�โภคอย!างแท�จัร�ง

Page 17: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ประชาชนม�สำ+ขภาพพลานาม�ยดั�ข&$น ลดัความเสำ�)ยงจัากการเก�ดัโรคมะเร=ง ลดัคนดั*$อยาปฏิ�ช�วนะ ลดัภาระของร�ฐในการดั�าเน�นการควบค+มและการตรวจัว�เคราะห�สำารตกค�างในเน*$อ นม ไข! ลงไดั�

Page 18: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

4.3.2 องค�ประกอบเกษตรอ�นทร�ย� องค�ประกอบเกษตรอ�นทร�ย�ม�วงจัรท�)

เก�)ยวข�อง ไดั�แก! ก . หล�กการเกษตรอ�นทร�ย�ข . มาตรฐานและกระบวนการร�บรอง

มาตรฐานเกษตรอ�นทร�ย� ค . กระบวนการผล�ต การแปรร3ป การ

ตลาดัจันถึ&งผ3�บร�โภค

Page 19: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

4.3.3 หล�กการเกษตรอ�นทร�ย�สำากล หล�กการเกษตรอ�นทร�ย�ท� )วโลกม�หล�กการ

เดั�ยวก�น แต!ม�ว�ธ�ปฏิ�บ�ต�ท�)หลากหลายข&$นก�บสำภาพแวดัล�อมท�องถึ�)นท�)ต!างก�น โดัยย&ดัตามหล�กสำากลของ IFOAM 4 ประการ ค*อ

Page 20: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ก . หล�กของสำ+ขภาพ (Health) เกษตรอ�นทร�ย�จัะท�าให�ดั�นม�ความอ+ดัมสำมบร3ณ� พ*ชม�สำ+ขภาพดั�งอกงาม สำ�ตว�ก�นพ*ชท�)ปราศจัากสำารพ�ษท�าให�สำมบร3ณ� ม�ผลให�คนบร�โภคม�สำ+ขภาพท�)ดั�ดั�วย คนจัะไม!สำามารถึแยกออกจัากระบบน�เวศท�)อาศ�ยอย3!ไดั� ดั�งน�$นระบบน�เวศท�)สำมบร3ณ� มน+ษย�ท�)อาศ�ยจั&งอย3!อย!างสำ+ขสำบายท�วท�ศน�งดังามต!อจั�ตใจั สำ�งคมอย3!อย!างสำงบสำ+ข

Page 21: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ข . หล�กของระบบน�เวศน� (Ecology) การท�าฟาร�มเกษตรอ�นทร�ย�จัะต�องจั�ดัการในฟาร�มให�ผสำมกลมกล*นและเก*$อก3ลก�นของ ดั�น พ*ช สำ�ตว� โดัยการวางแผนการจั�ดัการหม+นเว�ยนใช�ประโยชน�ของอ�นทร�ย�สำารในฟาร�มมากท�)สำ+ดั การน�ากล�บมาใช�ใหม!หลายรอบ เช!น วางแผนปล3กพ*ชอาหารสำ�ตว� สำ�ตว�ก�นพ*ช ถึ!ายม3ลเป4นป+Cยให�ก�บพ*ช น�$าเสำ�ยจัากการเล�$ยงสำ�ตว�น�ากล�บมาใช�ก�บพ*ช เป4นต�น

Page 22: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

นอกจัากน�$ผ3�เก�)ยวข�องการผล�ต การแปรร3ป การตลาดัและการบร�โภคจัะต�องปกป7องสำ�)งแวดัล�อม ไดั�แก! ความหลากหลายทางช�วภาพ บรรยากาศ ภ3ม�ท�ศน�ท�)อย3!อาศ�ย น�$า และดั�น เพ*)อให�ท+กช�ว�ตอย3!อย!างสำ+ขสำบาย

Page 23: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ค . หล�กของความเป4นธรรม (Fairness) การท�าเกษตรอ�นทร�ย�ต�องค�าน&งถึ&งความสำ�มพ�นธ�ของเกษตรกรผล�ต ผ3�ประกอบการแปรร3ป การจั�ดัจั�าหน!าย และผ3�บร�โภค

Page 24: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

เช!น การเข�าถึ&งอย!างเสำมอภาค การค�าท�)เป4นธรรม การเคารพสำ�ทธ�ของสำรรพสำ�)งในโลก เพ*)อค+ณภาพช�ว�ตท�)ดั�ของท+กช�ว�ต ดั�งน�$นปศ+สำ�ตว�อ�นทร�ย�จั&งค�าน&งถึ&งสำว�สำดั�ภาพของสำ�ตว�เป4นสำ�าค�ญ การเล�$ยงสำ�ตว�ท�)ปล!อยให�สำ�ตว�อย3!อย!างอ�สำระตามสำร�ระ และพฤต�กรรมของสำ�ตว�ท�าให�สำ�ตว�ไม!เคร�ยดั

Page 25: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ง . หล�กของการม�สำ�าน&กท�)ดั� (Care) ผ3�เก�)ยวข�องจัะต�องม�สำ�าน&กท�)ดั�ในการผล�ตท�)ไม!เสำ�)ยงต!อการท�าลายสำ+ขภาพของระบบน�เวศ และค+ณภาพช�ว�ตของท+กสำ�)ง เข�าใจัในระบบน�เวศน�เกษตร ธรรมชาต�ของสำรรพสำ�)งท�)เก�)ยวพ�นก�นเป4นห!วงโซื้!อาหาร เกษตรอ�นทร�ย�จั&งไม!ยอมร�บให�ม�การใช�สำารเคม�ใดั ๆ และสำ�)งม�ช�ว�ตต�ดัต!อพ�นธ+กรรม

Page 26: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

จัากหล�กการดั�งกล!าวข�างต�นจั&งเป4นท�)มาของการปฏิ�บ�ต�ท�)หลากหลายว�ธ�การ แต!ภายใต�หล�กการเดั�ยวก�น ท�าให�การเก�ดัมาตรฐานเกษตรอ�นทร�ย�ของแต!ละประเทศข&$นอย!างสำอดัคล�องก�บทร�พยากรในท�องถึ�)น สำ�งคมและว�ฒนธรรม องค�ความร3 �ท�)เป4นภ3ม�ป<ญญาท�องถึ�)นของแต!ละพ*$นท�)

Page 27: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

สำ�าหร�บหล�กการการผล�ตและการแปรร3ปผลผล�ตและผล�ตภ�ณฑ์�อ�นทร�ย�น� $น สำหพ�นธ�เกษตรอ�นทร�ย�นานาชาต� (IFOAM) ไดั�ก�าหนดัว�ตถึ+ประสำงค�ในเช�งปร�ชญาเพ*)อเป4นหล�กปฏิ�บ�ต�ดั�งน�$

ก . เพ*)อผล�ตอาหารท�)ม�ค+ณภาพสำ3ง, เสำ�นใย และผล�ตภ�ณฑ์�อย!างเพ�ยงพอต!อการบร�โภค

ข . เพ*)อให�เก�ดัการเก*$อก3ลก�นของวงจัรธรรมชาต� ไดั�แก! สำ�)งม�ช�ว�ตในดั�น พ*ช สำ�ตว� ตลอดักระบวนการผล�ต

Page 28: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ค . เพ*)อให�เก�ดัการตระหน�กถึ&งการปกป7องระบบน�เวศอย!างกว�างขวางข&$นในสำ�งคม

ง . เพ*)อร�กษาและเพ�)มความอ+ดัมสำมบร3ณ�ของดั�นและสำ�)งม�ช�ว�ตในดั�น โดัยการใช�ว�ฒนธรรม ภ3ม�ป<ญญาท�องถึ�)น กระบวนการธรรมชาต�และการพ&)งตนเอง

Page 29: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

จั . เพ*)อร�กษาและสำ!งเสำร�มให�เก�ดัความหลากหลายของการเกษตรและความหลากหลายทางช�วภาพของสำ�)งม�ช�ว�ต พ*ช สำ�ตว�ในฟาร�มและบร�เวณ โดัยการท�า ”เกษตรกรรมย�)งย*น”

ฉ . เพ*)ออน+ร�กษ�ความหลากหลายทางพ�นธ+กรรม โดัยการจั�ดัการฟาร�มให�สำามารถึคงความหลากหลายทางพ�นธ+กรรมของพ*ช หร*อสำ�ตว�ท�)ผล�ตในฟาร�ม

Page 30: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ช . เพ*)อสำ!งเสำร�มความร�บผ�ดัชอบในการใช�ประโยชน�และการอน+ร�กษ�น�$าและสำ�)งม�ช�ว�ตในฟาร�ม

ซื้ . เพ*)อใช�ประโยชน�จัากทร�พยากรธรรมชาต�อย!างค+�มค!า โดัยการน�ามาหม+นเว�ยนใช�ใหม!หลายรอบในกระบวนการผล�ตและการแปรร3ป เพ*)อหล�กเล�)ยงการม�ของเสำ�ยท�)ก!อให�เก�ดัมลภาวะ

Page 31: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ฌ . เพ*)อกระต+�นให�เก�ดัการผล�ตและการกระจัายผลผล�ตข&$นในระดั�บท�องถึ�)นและระดั�บภ3ม�ภาค

ญ . เพ*)อให�เก�ดัการเก*$อก3ลก�นระหว!างการปล3กพ*ชและการจั�ดัการเล�$ยงสำ�ตว�

ฎ . เพ*)อจั�ดัการเล�$ยงสำ�ตว�ตามพฤต�กรรมธรรมชาต�ของสำ�ตว�แต!ละชน�ดั

Page 32: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ฏิ . เพ*)อให�เก�ดัการใช�บรรจั+ภ�ณฑ์�ท�)เป4นว�สำดั+ธรรมชาต�ซื้&)งย!อยสำลายง!าย หร*อน�ากล�บมาใช�ใหม!ไดั�

ฐ . เพ*)อให�ผ3�เก�)ยวข�องทางดั�านเกษตรอ�นทร�ย� ไดั�แก! ผ3�ผล�ต ผ3�ประกอบการม�ค+ณภาพช�ว�ตท�)ดั� ม�ป<จัจั�ยพ*$นฐานในการดั�ารงช�พอย!างปลอดัภ�ย ม�)นคง และสำภาพแวดัล�อมดั�

Page 33: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ฒ . เพ*)อสำน�บสำน+นให�เก�ดัการจั�ดัการตลอดัห!วงโซื้!สำายพานการผล�ตถึ&งการบร�โภคท�)ร �บผ�ดัชอบต!อสำ�งคมและระบบน�เวศ

ณ . เพ*)อให�ความสำ�าค�ญต!อภ3ม�ป<ญญาท�องถึ�)นและว�ธ�การจั�ดัการเกษตรตามแบบว�ฒนธรรมท�องถึ�)น

Page 34: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

4.3.4 หล�กการผล�ตปศ+สำ�ตว�อ�นทร�ย�จัากหล�กการข�างต�น การเล�$ยงสำ�ตว�เป4น

สำ!วนหน&)งของเกษตรอ�นทร�ย�ดั�งไดั�กล!าวมาแล�ว เกษตรอ�นทร�ย�ในประเทศไทยในระยะแรกผ3�คนจัะร3 �จั�กแต!การผล�ตพ*ช เช!น ข�าวหอมมะล�อ�นทร�ย� เน*)องจัากเป4นการกระต+�นให�เก�ดัจัากตลาดัสำ!งออก ม�บร�ษ�ทเอกชน และองค�กรอ�สำระสำ!งเสำร�มการผล�ตเพ*)อสำ!งออกข�าวอ�นทร�ย�

Page 35: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

และพ*ชผ�กอ�นทร�ย�บางชน�ดั เช!น ข�าวโพดัฝั<กอ!อน หน!อไม�ฝัร�)ง กระเจั�Hยบเข�ยว เป4นต�น

Page 36: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ดั�งน�$นในความเข�าใจัของผ3�คนค�ดัว!าเกษตรอ�นทร�ย�ท�าเพ*)อสำ!งออก และม�เฉพาะพ*ชอ�นทร�ย�เท!าน�$น แต!หากเกษตรกรท�าพ*ชอ�นทร�ย�และเล�$ยงสำ�ตว�ดั�วยจัะท�าให�เก�ดัการใช�ทร�พยากรพ*ช ผ�ก ผลไม� ผลพลอยไดั�จัากพ*ชน�ามาเล�$ยงสำ�ตว�ไดั�อย!างค+�มค!า ม3ลสำ�ตว�ท�)ไดั�น�ากล�บเป4นป+Cยอ�นทร�ย�ให�ก�บพ*ช

Page 37: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ดั�งน�$นปศ+สำ�ตว�อ�นทร�ย�จั&งเหมาะสำ�าหร�บเกษตรกรในประเทศไทย และการเกษตรผสำมผสำาน ใช�ทร�พยากรพ*ช สำ�ตว�ท�)เหมาะก�บท�องถึ�)น

แต!ว�ธ�การปฏิ�บ�ต�ในแต!ละท�องถึ�)นอาจัแตกต!างก�นไปและไม!สำามารถึเปร�ยบเท�ยบไดั�ก�บการท�าปศ+สำ�ตว�อ�นทร�ย�แบบเข�มข�น intensive organic livestock system เพ*)อขาย เน*$อ นม ไข!อ�นทร�ย�แบบการท�า Biofarm ในประเทศพ�ฒนาแล�ว

Page 38: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

เช!น แถึบอเมร�กา ย+โรป และออสำเตรเล�ย เน*)องจัากเกษตรกรต!างประเทศม�ขนาดัฟาร�มท�)ใหญ! ม�พ*$นท�)มากจั&งสำามารถึท�าครบวงจัร โดัยการผล�ตอาหารสำ�ตว�ในฟาร�มไดั�

Page 39: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ปศ+สำ�ตว�อ�นทร�ย�ในประเทศไทยจั&งเหมาะก�บระบบการเล�$ยงสำ�ตว�แบบหล�งบ�าน และระบบการผล�ตในช+มชนขนาดัเล=ก แต!การผล�ต เน*$อ นม ไข!อ�นทร�ย�เพ*)อการค�าน�$นก=สำามารถึท�าไดั� หากม�การจั�ดัการระบบฟาร�มเคร*อข!ายก�บผ3�ผล�ตอาหารสำ�ตว�ในระบบเกษตรอ�นทร�ย�ไดั�

Page 40: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

4.3.5 หล�กการจั�ดัการเล�$ยงสำ�ตว�อ�นทร�ย�เป4นการจั�ดัการเล�$ยงสำ�ตว�ท�)ปฏิ�บ�ต�ตามหล�ก

การเกษตรอ�นทร�ย�สำากล ไม!แยกก�จักรรมการปล3กพ*ชอาหารสำ�ตว�และการเล�$ยงสำ�ตว�ออกจัากก�น สำ�ตว�เป4นสำ!วนหน&)งของระบบน�เวศน�เกษตรในฟาร�ม เป4นระบบการจั�ดัการฟาร�มท�)เก*$อก3ลก�น

Page 41: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

เร�)มจัาก ดั�นท�)อ+ดัมสำมบร3ณ� ปราศจัากการใช�สำารเคม�ใดั ๆ ท�)ท�าลายดั�นและสำ�)งม�ช�ว�ตในดั�น ปล3กพ*ชโดัยไม!ใช�สำารเคม�ก�าจั�ดัศ�ตร3พ*ช ดั�งน�$น การผล�ตปศ+สำ�ตว�อ�นทร�ย�ม�หล�กการจั�ดัการและเทคน�คท�)สำ�าค�ญ ดั�งน�$

Page 42: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ก . เป4นระบบการผล�ตปศ+สำ�ตว�ท�)ค�าน&งถึ&งความสำมดั+ลของ ดั�น พ*ช สำ�ตว� ใช�หล�กการของความหลากหลายทางช�วภาพ พ*ช สำ�ตว� จั+ล�นทร�ย� และระบบน�เวศน� สำ�)งแวดัล�อมท�)เก*$อก3ลก�น เช!น การปล3กพ*ช เล�$ยงสำ�ตว� พ*ชและเศษเหล*อเป4นอาหารสำ�ตว� ม3ลสำ�ตว�เป4นอาหารของพ*ช และจั+ล�นทร�ย� เป4นต�น

Page 43: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ม�การจั�ดัการระบบของเสำ�ยจัากฟาร�ม เช!น ปล3กพ*ชท�)ใช�เป4นอาหารสำ�ตว�โดัยใช�ม3ลสำ�ตว�ในฟาร�มปร�บปร+งดั�น หร*อจั�ดัการหม+นเว�ยนบ�าบ�ดัน�$าเสำ�ยจัากฟาร�มน�ามาใช�ก�บพ*ช

Page 44: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ข . หล�กเล�)ยงการใช�สำารเคม�และสำารสำ�งเคราะห�ใดั ๆ และอาหารสำ�ตว�ท�)มาจัากการต�ดัต!อพ�นธ+กรรม ท�)ม�ผลกระทบต!อสำ�)งแวดัล�อม

ค . การจั�ดัการฟาร�มท�)สำมดั+ลระหว!างการปล3กพ*ชและการเล�$ยงสำ�ตว� ให�เก�ดัความสำมดั+ลระหว!างจั�านวนสำ�ตว�และอาหารสำ�ตว�ในฟาร�ม

Page 45: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ง . เน�นการเล*อกใช�พ�นธ+�สำ�ตว� พ�นธ+�พ*ชอาหารสำ�ตว�ท�)เหมาะสำม ก�บทร�พยากร อากาศ สำ�)งแวดัล�อมในท�องถึ�)น เช!น ไก! เป4ดั โค กระบ*อ แพะพ*$นเม*อง และพ�นธ+�สำ�ตว�ท�)พ�ฒนาค�ดัเล*อกสำายพ�นธ+�ในประเทศ เน*)องจัากทนทานต!อโรค และก�นอาหารสำ�ตว�ในท�องถึ�)นไดั�ดั�

Page 46: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

จั . เน�นการจั�ดัการเล�$ยงสำ�ตว�ให�อย3!สำ+ขสำบายตามธรรมชาต�และตามพฤต�กรรมของสำ�ตว� เพ*)อสำ!งเสำร�มสำ+ขภาพ ให�แข=งแรงม�ภ3ม�ต�านทานโรคโดัยธรรมชาต� โดัยการ

Page 47: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

1) การจั�ดัระบบสำว�สำดั�ภาพสำ�ตว� จั�ดัสำภาพแวดัล�อมท�)เหมาะสำม ความหนาแน!น การระบายอากาศ เช!น เล�$ยงสำ�ตว�แบบปล!อย ให�สำ�ตว�ไดั�สำ�มผ�สำดั�น แสำงแดัดั ม�คอก โรงเร*อนให�ค+�มแดัดั ฝัน และความร�อนไดั� และม�พ*$นท�)ให�สำ�ตว�ออกก�าล�ง

Page 48: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ล�กษณะการจั�ดัการคอกหร*อโรงเร*อนเป4นไปตามความเหมาะสำม โดัยการใช�ภ3ม�ป<ญญาท�องถึ�)น สำอดัคล�องก�บว�ฒนธรรมการปฏิ�บ�ต�ท�)ดั�ต!อสำ�ตว� ท�าให�สำ�ตว�ไม!เคร�ยดั ม�ภ3ม�ค+�มก�นโรคตามธรรมชาต�

Page 49: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

2) การจั�ดัการอาหารสำ�ตว� โดัยการจั�ดัสำ�ดัสำ!วนอาหารท�)เหมาะสำม พ�จัารณาปล3กพ*ชอาหารสำ�ตว�ทางเล*อกท�)ปล3กง!ายในท�องถึ�)น ม�ค+ณค!าทางอาหารสำ3ง เช!น ธ�ญพ*ช พ*ชสำก�ดัน�$าม�นท�)ไม!ใช�สำารเคม� ถึ�)วต!าง ๆ ฯลฯ

Page 50: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

การหม�กดั�วยจั+ล�นทร�ย�ช�วภาพ การใช�ต�นกล�วยเป4นอาหารและยา การเล�$ยงสำ+กรและไก!ในแปลงหญ�า หาพ*ชทดัแทนข�าวโพดั กากถึ�)วเหล*องน�าเข�า ซื้&)งม�กมาจัากการต�ดัต!อพ�นธ+กรรม

Page 51: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

3) ม�การจั�ดัการป7องก�นโรค เพ*)อลดัความเสำ�)ยงต!อการต�ดัโรค ไดั�แก! ความสำะอาดั สำ+ขอนาม�ยของอ+ปกรณ�และบร�เวณเล�$ยงสำ�ตว� การควบค+มยานพาหนะและคนเข�าออกฟาร�ม การก�กสำ�ตว�ใหม!ก!อนเข�าฟาร�ม หร*อเล�$ยงสำ�ตว�ในท�)ห!างไกลจัากช+มชน เป4นต�น

Page 52: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

4) การใช�สำม+นไพร น�$าหม�กช�วภาพท�)มาจัากสำารธรรมชาต� เป4นการป7องก�นโรคและเสำร�มสำ+ขภาพ เช!น การใช�สำ!วนผสำมของสำม+นไพรผง ฟ7าทะลายโจัร ไพล ขม�$นช�น ในอ�ตรา 0.1-0.2% ในอาหารไก! หร*อสำ+กร สำามารถึทดัแทนการใช�สำารปฏิ�ช�วนะเร!งการเจัร�ญเต�บโต และป7องก�นโรคทางเดั�นหายใจัและทางเดั�นอาหารในสำ�ตว�ไดั� ฯลฯ

Page 53: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

5) เน�นการพ&)งพาตนเอง ใช�ป<จัจั�ยการผล�ตภายในให�มากท�)สำ+ดั เช!น พ�นธ+�สำ�ตว� อาหารสำ�ตว�ท�)ผล�ตไดั�เอง หร*อเคร*อข!ายท�)อย3!ใกล� การใช�ภ3ม�ป<ญญาท�องถึ�)นเพ*)อลดัต�นท+นการผล�ต เร�ยนร3 �การท�าน�$าหม�กช�วภาพ เพ*)อใช�ผสำมน�$าให�สำ�ตว�ก�น และท�าความสำะอาดัคอก ก�าจั�ดักล�)นในม3ลสำ�ตว�

Page 54: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

6) เน�นสำ!งเสำร�มเศรษฐก�จัท�องถึ�)นของผล�ต และกระต+�นจั�ตสำ�าน&กของผ3�บร�โภค

Page 55: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

การผล�ตเพ*)อการบร�โภคตลาดัในช+มชนและเคร*อข!ายช+มชนใกล�เค�ยง เป4นการผล�ตในขนาดัเล=กท�)พอเหมาะ สำน�บสำน+นโรงฆ่!าขนาดัเล=กในช+มชนท�ถึ3กสำ+ขอนาม�ย ท�าให�ลดัการขนสำ!ง การตลาดัและการกระจัายสำ�นค�าท�)ต�องใช�พล�งงานสำ3ง เม*)อผล�ตไดั�มากก=สำามารถึผล�ตขายเป4นรายไดั� เป4นการลดัป<ญหาความยากจันในชนบท

Page 56: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

7) ม�มาตรฐานปศ+สำ�ตว�อ�นทร�ย�เป4นกรอบน�าในการปฏิ�บ�ต� โดัยผล�ตตามความต�องการของผ3�บร�โภคแต!ละตลาดั ไดั�แก! ตลาดัระดั�บช+มชน ระดั�บประเทศ และระดั�บประเทศค3!ค�า

8) ม�การบ�นท&กรายละเอ�ยดัการปฏิ�บ�ต�งานในฟาร�มท�)ละเอ�ยดั รวมท�$งแผนผ�งฟาร�ม โรงเร*อน แหล!งน�$า เพ*)อรอการตรวจัร�บรอง

Page 57: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

9) ป7องก�นการปนเป?$ อนสำ�นค�า เน*$อ นม ไข! อ�นทร�ย�ท�)ออกสำ3!ตลาดั ท+กข�$นตอนตลอดัสำายพานการผล�ตจันถึ&งผ3�บร�โภค จัะต�องป7องก�นการปนเป?$ อนก�บสำ�นค�าท�)ผล�ตในระบบปกต� เช!น แยกการผล�ตอาหารสำ�ตว� การวางว�ตถึ+ดั�บ การผล�ต การแปรร3ป การขนสำ!ง และการจั�ดัวางจั�าหน!าย เป4นต�น

Page 58: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

4.3.6 กระบวนการร�บรองมาตรฐานเกษตรอ�นทร�ย�ของประเทศไทย

ม�องค�ประกอบท�)สำ�าค�ญ ไดั�แก!

Page 59: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ก . หน!วยร�บรองระบบงาน Accreditation Body: AB เป4นองค�กรท�)ม�อ�านาจัหน�าท�)ท�)ไดั�ร�บการยอมร�บอย!างเป4นทางการว!า หน!วยงานหร*อบ+คคลม�ความสำามารถึทางว�ชาการในการดั�าเน�นการร�บรองระบบงาน เช!น มกอช . ม�อ�านาจัหน�าท�)ตามมต�ครม . ให�เป4นหน!วยร�บรองระบบค+ณภาพมาตรฐานสำ�นค�าเกษตรและอาหารของประเทศ, JAS-ANZ ของประเทศญ�)ป+>น เป4นต�น

Page 60: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ข . หน!วยร�บรองระบบอ�นทร�ย� Certification body เป4นหน!วยงานท�)ตรวจัประเม�นและร�บรองการปฏิ�บ�ต�ของเกษตรกรหร*อผ3�ประกอบการท�)ปฏิ�บ�ต�ตามข�อก�าหนดั/มาตรฐานของหน!วยตรวจัร�บรองน�$น ๆ อาจัเป4นหน!วยราชการหร*อเอกชนท�)ม�ความสำามารถึ ประเทศไทยม�หน!วยร�บรองไดั�แก!

Page 61: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

1) หน!วยร�บรองดั�านพ*ช ไดั�แก! กรมว�ชาการเกษตร ตรวจัร�บรองพ*ชตามมาตรฐาน Organic Thailand และ สำ�าน�กงานมาตรฐานเกษตรอ�นทร�ย� (มกท .)เป4นองค�กรอ�สำระท�)ไดั�ร�บการร�บรองระบบงานจัาก IFOAM ตรวจัร�บรองตามมาตรฐานของ มกท .

2) หน!วยร�บรองดั�านสำ�ตว� ไดั�แก! กรมปศ+สำ�ตว�

3) หน!วยร�บรองสำ�ตว�น�$า ไดั�แก! กรมประมง

Page 62: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

4.3.7 ร3ปแบบการผล�ตสำ�ตว�แบ!งไดั� 3 ระดั�บ ไดั�แก!

ก . การเล�$ยงสำ�ตว�หล�งบ�าน ปล3กพ*ช-เล�$ยงสำ�ตว�ผสำมผสำาน เช!น ไก!พ*$นเม*อง โค กระบ*อ และเล�$ยงปลาในนาข�าว ตามศ�กยภาพของทร�พยากรท�)ม�อย3!ในพ*$นท�)และแรงงานในครอบคร�ว หม+นเว�ยนใช�ทร�พยากรท�)เก�ดัจัากการผล�ตในฟาร�ม

Page 63: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ม�การเล�$ยงสำ�ตว�แบบออมทร�พย�ในครอบคร�วใช�ม3ลเป4นป+Cย และเป4นแหล!งอาหารของครอบคร�วไม!ต�องใช�เง�นสำดัซื้*$อหา ไม!พ&)งพาตลาดั ลงท+นต�)า สำามารถึปร�บเข�าสำ3!ระบบเกษตรอ�นทร�ย�ไดั�เน*)องจัากเกษตรกรค+�นเคยว�ธ�การผล�ต อาจักล!าวไดั�ว!าเป4นเกษตรอ�นทร�ย�แบบเศรษฐก�จัพอเพ�ยง พ&)งพาตนเองในป<จัจั�ยการผล�ต ผลผล�ตท�)เหล*อก=จัะขายภายในช+มชนเดั�ยวก�น ภาพท�) 2.46-2.62

Page 64: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.46 การเล�$ยงไก!พ*$นเม*องอ�นทร�ย�ท��มา: เวอร�ดัเพร=สำดัอทคอม (2553)

Page 65: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.47 การเล�$ยงเป4ดัอ�นทร�ย�ท��มา: เวอร�ดัเพร=สำดัอทคอม (2553)

Page 66: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.48 การเล�$ยงไก!ไข!อ�นทร�ย�ท��มา: เวอร�ดัเพร=สำดัอทคอม (2553)

Page 67: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.49 การเล�$ยงสำ+กรอ�นทร�ย�ท��มา: เวอร�ดัเพร=สำดัอทคอม (2553)

Page 68: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.50 การเล�$ยงสำ+กรอ�นทร�ย�ท��มา: โอเคเนช�)นดัอทเน=ต (2553)

Page 69: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.51 การผสำมอาหารสำ�ตว�ท��มา: โกท3โนว�ดัอทโออาร�จั� (2553)

Page 70: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.52 การเล�$ยงสำ+กรอ�นทร�ย�ท��มา: สำ�าน�กงานปศ+สำ�ตว�จั�งหว�ดัน!าน (2555)

Page 71: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.53 การเล�$ยงโคเน*$ออ�นทร�ย�ท��มา: เวอร�ดัเพร=สำดัอทคอม (2553)

Page 72: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.54 การเล�$ยงโคเน*$ออ�นทร�ย�ท��มา: บล=อคสำป4อตดัอทคอม (2552)

Page 73: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.55 การเล�$ยงกระบ*ออ�นทร�ย�ท��มา: บล=อคสำป4อตดัอทคอม (2552)

Page 74: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.56 การเล�$ยงปลาอ�นทร�ย�ท��มา: บล=อคสำป4อตดัอทคอม (2552)

Page 75: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.57 การผล�ตแกKสำช�วภาพในฟาร�มปศ+สำ�ตว�อ�นทร�ย�ท��มา: สำ�าน�กงานปศ+สำ�ตว�จั�งหว�ดัน!าน (2555)

Page 76: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.58 การเล�$ยงไก!ไข!อ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: Wordpress.com (2012)

Page 77: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.59 การเล�$ยงสำ+กรไก!พ*$นเม*องอ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: Farmlandlp.com (2013)

Page 78: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.60 การเล�$ยงสำ+กรอ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: OACC (2012)

Page 79: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.61 การเล�$ยงสำ+กรอ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: Core organic news (2005)

Page 80: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.62 การเล�$ยงสำ+กรอ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: MOSES (2012)

Page 81: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ข . ระดั�บธ+รก�จัช+มชน เล�$ยงสำ�ตว�ขนาดัเล=ก ขนาดักลางร!วมก�บการปล3กพ*ช อาจัท�านาเป4นหล�ก เช!น การเล�$ยงไก! เป4ดั สำ+กร โคเน*$อ โคนม แพะ เป4นการเล�$ยงสำ�ตว�เพ*)อเป4นรายไดั�หล�ก ม�ระดั�บการจั�ดัการเล�$ยงสำ�ตว� ไดั�แก! พ�นธ+�สำ�ตว� คอกสำ�ตว� ใช�อาหารสำ�ตว�จัากภายนอกฟาร�ม ใช�ยาป7องก�นและร�กษาโรค

Page 82: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

การเล�$ยงสำ�ตว�เหล!าน�$สำามารถึปร�บเข�าสำ3!ระบบเกษตรอ�นทร�ย�ไดั� โดัยการรณรงค�การจั�ดัการฟาร�มเล�$ยงสำ�ตว�ท�)ดั� ลดัความเคร�ยดัสำ�ตว�ให�เก�ดัน�อยท�)สำ+ดั การเล�$ยงแบบปล!อยไม!หนาแน!น เร�ยนร3 �การใช�สำม+นไพร หร*อสำารท�)ไดั�จัากการหม�กบ!มดั�วยจั+ล�นทร�ย�ตามธรรมชาต� ผสำมอาหารหร*อน�$าดั*)ม ลดัการใช�ยาเคม�ให�เหล*อเท!าท�)จั�าเป4น หร*องดัใช�ในท�)สำ+ดั

Page 83: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

จั+ดัสำ�าค�ญค*ออาหารสำ�ตว�ท�)ใช�จัะต�องมาจัากการผล�ตแบบเกษตรอ�นทร�ย� ดั�งน�$นจัะต�องสำร�างเคร*อข!าย ผ3�ผล�ตอาหารสำ�ตว�อ�นทร�ย� เช!น ข�าวเปล*อก ร�า ปลายข�าว ข�าวโพดั ถึ�)วต!าง ๆ หร*อผล�ตอาหารสำ�ตว�ใช�เองในฟาร�มหร*อในกล+!มสำมาช�ก เป4นต�น (ภาพท�) 2.63-2.65)

Page 84: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.63 การเล�$ยงแพะอ�นทร�ย�ท��มา: น�วสำ�ดัอทน�ภา (2552)

Page 85: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.64 การเล�$ยงแพะอ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: French food in the USA (2013)

Page 86: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.65 การเล�$ยงสำ+กรอ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: Farmlandlp.com (2013)

Page 87: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ค . ระดั�บการเล�$ยงสำ�ตว�อ+ตสำาหกรรม เป4นการเล�$ยงสำ�ตว�ท�)ต�องการผลผล�ตจัากสำ�ตว�สำ3งสำ+ดั เพ*)อการค�า ม�การเล�$ยงต!อพ*$นท�)หนาแน!น ใช�เทคโนโลย�และป<จัจั�ยการผล�ต พ�นธ+�สำ�ตว� อาหารสำ�ตว� ยาป7องก�นร�กษาโรคตามโปรแกรมของบร�ษ�ท

ปร�บระบบการผล�ตเป4นแบบโรงเร*อนปLดัสำามารถึป7องก�นการสำ�มผ�สำเช*$อโรค

Page 88: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ฟาร�มในร3ปแบบน�$อาจัลดัการใช�สำารเร!งการเจัร�ญเต�บโตในอาหาร และยาปฏิ�ช�วนะไดั� โดัยการพ�ฒนาผล�ตภ�ณฑ์�ท�)ม�ค+ณภาพประสำ�ทธ�ผล และม�เพ�ยงพอต!ออ+ตสำาหกรรม จัากสำม+นไพรและโปรไบโอต�ก หร*อสำารอ�นทร�ย� เช!น เอนไซื้ม�จัากกระบวนการหม�กบ!มดั�วยจั+ล�นทร�ย� เป4นสำารเสำร�มในอาหารสำ�ตว� จัะเป4นโอกาสำหน&)งในการผล�ตสำ�นค�าท�)สำามารถึแข!งข�นไดั�ในอนาคต (ภาพท�) 2.66-2.86)

Page 89: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.66 การเล�$ยงโคนมอ�นทร�ย�ท��มา: แดัร�)โฮม (2555)

Page 90: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.67 แปลงหญ�าสำ�าหร�บฟาร�มโคนมอ�นทร�ย�ท��มา: แดัร�)โฮม (2555)

Page 91: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.68 โรงผล�ตนมอ�นทร�ย�แบบอ+ตสำาหกรรมท��มา: แดัร�)โฮม (2555)

Page 92: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.69 น�$านมท�)ผล�ตไดั�จัากฟาร�มอ�นทร�ย�ท��มา: แดัร�)โฮม (2555)

Page 93: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.70 ไก!ไข!อ�นทร�ย�ท��มา: คมช�ดัล&ก (2556)

Page 94: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.71 ไข!ไก!อ�นทร�ย�ท��มา: คมช�ดัล&ก (2556)

Page 95: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.72 การใสำ!ป+Cยม3ลสำ�ตว�ให�แปลงพ*ชในฟาร�มโคอ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: Luddesdown organic farms (n.d.)

Page 96: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.73 พ*ชอาหารสำ�ตว�ในฟาร�มโคนมอ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: Farmlandlp.com (2013)

Page 97: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.74 พ*ชอาหารสำ�ตว�ในฟาร�มโคนมอ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: Farmlandlp.com (2013)

Page 98: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.75 การเก=บเก�)ยวพ*ชอาหารสำ�ตว�ในฟาร�มโคนมอ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: Farmlandlp.com (2013)

Page 99: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.76 ไซื้โลอาหารสำ�ตว�ในฟาร�มสำ�ตว�อ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: Farm Management Canada (2012)

Page 100: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.77 การเล�$ยงโคนมอ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: Farmlandlp.com (2013)

Page 101: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.78 การเล�$ยงโคเน*$ออ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: Lovetoknow.com (n.d.)

Page 102: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.79 ไก!เน*$ออ�นทร�ย�สำน�บสำน+นการผล�ตอาหารและการท!องเท�)ยวไดั�ท��มา: The Guardian (2011)

Page 103: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.80 การเล�$ยงไก!ไข!อ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: Farmlandlp.com (2013)

Page 104: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.81 การเล�$ยงไก!งวงอ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: The Canadian Organic Grower (2012)

Page 105: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.82 การเล�$ยงแกะอ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: Farmlandlp.com (2013)

Page 106: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.83 การปล3กพ*ชในฟาร�มเกษตรอ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: The Guardian (2011)

Page 107: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.84 เปLดัสำอนการท�าอาหารในฟาร�มเกษตรอ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: The Guardian (2011)

Page 108: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.85 เปLดัสำอนการท�าอาหารในฟาร�มเกษตรอ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: The Guardian (2011)

Page 109: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ภาพท�� 2.86 ตลาดัผล�ตผลอ�นทร�ย�ในต!างประเทศท��มา: French food in the USA (2013)

Page 110: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

4.3.8 ประเภทปศ+สำ�ตว�ท�)ม�โอกาสำสำ3งในการพ�ฒนาเป4นสำ�นค�าปศ+สำ�ตว�อ�นทร�ย�

ก . เน*$อ นม ไข! ท�)เล�$ยงแบบฟาร�มเป4นการค�า ไดั�แก! ไก!เน*$อ ไก!ไข! สำ+กร โคข+น และโคนม เป4นสำ�นค�าท�)ม�กตรวจัพบสำารเคม�ตกค�างในผล�ตภ�ณฑ์� เป4นอ�นตรายต!อผ3�บร�โภค การผล�ตในระบบเกษตรอ�นทร�ย�จั&งเป4นแนวทางการเพ�)มม3ลค!า

Page 111: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ฉะน�$นในระยะเร�)มต�นควรลดัการใช�สำารเคม� โดัยใช�สำม+นไพรและช�วภาพทดัแทนการใช�ยาปฏิ�ช�วนะเป4นสำารเร!งการเจัร�ญเต�บโต (antibiotic growth promoter) และลดัสำารเคม�เสำร�มในอาหาร (feed additives) ซื้&)งม�รายงานการว�จั�ยสำน�บสำน+นว!าไดั�ผลดั� ต!อมาพ�ฒนาการผล�ตให�เข�าก�บหล�กการผล�ตปศ+สำ�ตว�อ�นทร�ย�จันสำามารถึตรวจัร�บรองไดั�

Page 112: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ข . ปศ+สำ�ตว�อ�นทร�ย�เพ*)อการพ&)งพาตนเองในช+มชน ไดั�แก! ไก!พ*$นเม*อง สำ+กรพ�นธ+�หร*อสำ+กรพ*$นเม*อง โดัยการรวมกล+!มผล�ตและพ�ฒนาไปสำ3!การผล�ตตามมาตรฐานปศ+สำ�ตว�อ�นทร�ย� และเช*)อมโยงหาช!องทางตลาดัขายในช+มชน ในจั�งหว�ดั ท�$งน�$จั�าเป4นต�องม�การจั�ดัหาช!องทางตลาดัท�)แยกจัากผลผล�ตปกต�เพ*)อกล+!มเป7าหมายโดัยเฉพาะ

Page 113: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ค . โค กระบ*อ ท�)เล�$ยงโดัยเกษตรรายย!อย เป4นสำ!วนหน&)งท�)สำน�บสำน+นให�เก�ดัการผล�ตเกษตรอ�นทร�ย�ครบวงจัร โดัยใช�ม3ลโคกระบ*อท�าเป4นป+Cยอ�นทร�ย�สำ�าหร�บพ*ช เช!น ข�าว ผ�ก ผลไม� สำ!วนเน*$อโคกระบ*อท�)เล�$ยงในแหล!งท�)ไม!ไดั�ใช�สำารเคม� ปล!อยให�ก�นตามธรรมชาต�จัะม�ความเป4นอ�นทร�ย�โดัยอ�ตโนม�ต� แต!หากต�องการแปรร3ปขายเป4นเน*$อโคกระบ*ออ�นทร�ย�จัะต�องขอร�บการตรวจัร�บรองจัากหน!วยร�บรอง

Page 114: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

5. บทสร�ปการเล�$ยงสำ�ตว�ของมน+ษย�ในโลกน�$ม�

มากกว!า 9,000 ปA มาแล�ว เพ*)อเป4นแหล!งอาหาร แรงงาน เคร*)องน+!งห!ม เคร*)องม*อ เคร*)องใช� ยาร�กษาโรค ป+Cย และเช*$อเพล�ง เป4นต�น ท�าให�การเล�$ยงสำ�ตว�แพร!หลายไปท�)วโลก

Page 115: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ก�จัการการเล�$ยงสำ�ตว�ของประเทศไทยเพ�)งจัะเร�)มม�ความสำ�าค�ญทางเศรษฐก�จัมาไม!ก�)ปAน�$เอง โดัยม�การขยายการเล�$ยงสำ�ตว�ออกเป4นการเล�$ยงแบบอ+ตสำาหกรรม จันกระท�)งป<จัจั+บ�นไดั�ม�การจั�าหน!ายไก!ช�าแหละแช!แข=งออกไปจั�าหน!ายย�งประเทศญ�)ป+>นและประเทศอ*)น ๆ น�าเง�นตราเข�าประเทศมากมายแต!ก=ย�งจั�าก�ดัอย3!ในแวดัวงของบร�ษ�ทใหญ! ๆ 2-3 บร�ษ�ทเท!าน�$น

Page 116: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

โดัยจัะเห=นว!าทว�ปเอเช�ยเป4นทว�ปเดั�ยวท�)พบสำ�ตว�เล�$ยงหลายชน�ดัท�)สำ+ดั เช!น ม�า ลา โค กระบ*อ สำ+กร แกะ แพะ ไก! เป4ดั เป4นต�น สำ!วนอ3ฐพบมากในทว�ปอาฟร�กา ไก!งวงพบมากในทว�ปย+โรป

Page 117: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

การเล�$ยงสำ+กรก=เช!นก�น จั�านวนผ3�เล�$ยงรายย!อยลดัลง เหล*อเพ�ยงผ3�เล�$ยงสำ+กรรายใหญ!

สำ�าหร�บอาหารประเภทนม และผล�ตภ�ณฑ์�นม แม�ว!าทางร�ฐบาลจัะสำน�บสำน+นการเล�$ยงโคนมข&$นมาอย!างมากมายเพ�ยงใดัก=ตาม ประเทศก=ย�งต�องสำ�)งซื้*$อผล�ตภ�ณฑ์�นมจัากต!างประเทศมาใช�เพ�)มเต�ม

Page 118: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ย�งไม!น�บรวมถึ&งผล�ตภ�ณฑ์�เน*$อสำ�ตว�อ*)น ๆ เช!น เน*$อกระปCอง เน*$อโกเบ ในขณะเดั�ยวก�นจั�านวนกระบ*อของไทยม�แนวโน�มท�)จัะลดัลง เน*)องจัากเกษตรกรไดั�ห�นไปใช�เคร*)องท+!นแรงมากข&$น กระบ*อท�)ม�อย3!ก=ขายไป ซื้&)งถึ�าสำภาพเป4นเช!นน�$ไปเร*)อย ๆ อ�กไม!นานประเทศไทยจัะเก�ดัป<ญหาการขาดัแคลนเน*$อโค กระบ*อ สำ�าหร�บบร�โภคในประเทศไดั�

Page 119: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

จั&งควรท�)เกษตรกรจัะห�นมาเล�$ยงสำ�ตว�ให�มากข&$น ซื้&)งจัะไดั�เน*$อสำ�ตว�และผล�ตภ�ณฑ์�สำ�าหร�บการบร�โภคภายในประเทศ ถึ�าหากเหล*ออาจัจัะสำ!งออกจั�าหน!ายต!างประเทศก=ไดั�

Page 120: 4.3   หลักการผลิตเกษตรอินทรีย์

ปศ+สำ�ตว�อ�นทร�ย� (Organic livestock) หมายถึ&ง ระบบการจั�ดัการผล�ตปศ+สำ�ตว�ท�)ม�ความสำ�มพ�นธ�กลมกล*นระหว!างผ*นดั�น พ*ช สำ�ตว�ท�)เหมาะสำม เป4นไปตามความต�องการทางสำร�ระว�ทยาและพฤต�กรรมสำ�ตว� ท�)ท�าให�เก�ดัความเคร�ยดัต!อสำ�ตว�น�อยท�)สำ+ดั สำ!งเสำร�มให�สำ�ตว�ม�สำ+ขภาพดั� เน�นการป7องก�นโรคโดัยการจั�ดัการฟาร�มท�)ดั� หล�กเล�)ยงการใช�ยาและสำารเคม�