Химийн урвалын хурд

Химийн урвалХимийн урвал

ЗорилгоЗорилго

Химийн урвалын хурд нь Химийн урвалын хурд нь биетийн нэгж хугацаанд биетийн нэгж хугацаанд туулсан замын уртаар туулсан замын уртаар биш, нэгж хугацаанд биш, нэгж хугацаанд урвалд оролцёон урвалд оролцёон бодисын концентрацийн бодисын концентрацийн өөрчлөлтөөр өөрчлөлтөөр хэмжигддэгийн мэдэх хэмжигддэгийн мэдэх

химийн урвал хугацааны химийн урвал хугацааны хувьд харилцан адилгүй хувьд харилцан адилгүй явагдаж байгаа нь явагдаж байгаа нь урвалд орж байгаа урвалд орж байгаа бодисын төлөв байдал бодисын төлөв байдал түүний химийн түүний химийн найрлага, бүтцээс найрлага, бүтцээс хамаарахын зэрэгцээ хамаарахын зэрэгцээ урвал явагдах гадаад урвал явагдах гадаад нөхцөл холбоотой нөхцөл холбоотой танилцах танилцах

ЗорилтЗорилт

Урвалын хурдыг физикийн хичээл дээр үзсэн хурдтайУрвалын хурдыг физикийн хичээл дээр үзсэн хурдтайхарьцуулан үзьехарьцуулан үзье

Физик- Механик хурдФизик- Механик хурдТуулсан замыг зарцуулсан хугацаанд нь харьцуулжТуулсан замыг зарцуулсан хугацаанд нь харьцуулжтодорхойлдогтодорхойлдогѴ=Ѵ=(км/ цаг)(км/ цаг)

Химийн урвалын хурдХимийн урвалын хурдНэгж хугацаанд урвалд оролцсон бодисынНэгж хугацаанд урвалд оролцсон бодисынконцентрацийн өөрчлөлтөөр хэмжигдэнэ.концентрацийн өөрчлөлтөөр хэмжигдэнэ.Ѵ =ΔС/ Δt (моль/литр·сек)Ѵ =ΔС/ Δt (моль/литр·сек)

Урвал явагдах хугацааны ялгаа:Урвал явагдах хугацааны ялгаа:Хэдэн өдөр, сар, зууны турш явагдах урвалХэдэн өдөр, сар, зууны турш явагдах урвалХоромхон зуур явагдах урвалХоромхон зуур явагдах урвал дарь тэсрэхдарь тэсрэх бодис шатахбодис шатах Ус, шүлтийн металлтай үйлчлэхУс, шүлтийн металлтай үйлчлэхХимийн урвал хугацааны хувьд харилцанХимийн урвал хугацааны хувьд харилцанадилгүй явагддаг.адилгүй явагддаг. төмөр зэврэхтөмөр зэврэх эрдэс үүсэхэрдэс үүсэх нүүрс үүсэхнүүрс үүсэх нефт үүсэхнефт үүсэх

Урвалд орж буй бодисуудын шинж төрхөөс хамаарах нь:

Давсны хүчилтэй металлууд харилцан үйлчлэх жишээг авч үзье. Mg+2HCl=MgCl2 +H2↑ (хий эрчимтэй Mg+2HCl=MgCl2 +H2↑ (хий эрчимтэй ялгарна.)ялгарна.) Fe+2HCl=FeCl2+ H2↑ (хий бага ялгарна.)Fe+2HCl=FeCl2+ H2↑ (хий бага ялгарна.) Cu+HCl≠ (хий ялгарахгүй.)Cu+HCl≠ (хий ялгарахгүй.)Урвалд орж буй бодисууд хэдий чинээ химийн идэвхи сайтай байна, урвал төдий чинээ хурдан явагдана

Химийн урвалын хурд концентрациас Химийн урвалын хурд концентрациас хамаарах нь:хамаарах нь:

Урвалд орж буй бодисуудын концентраци их байх тусам молекулын мөргөлдөлт их байна.Химийн урвалын хурд нь урвалд орж буй бодисуудын концентрацийн үржвэрт шуудхамааралтай. Энэ хуулийг масс үйлчлэлийн хууль гэнэ. (К.М.Гульдберг,Вааге нар.1867он)

Хуулийг томъёолболХуулийг томъёолбол: Ѵ=k[A]n[B]m к- урвалын хурдны тогтмолурвалын хурдны тогтмол [A];[B]- А;В бодисын концентрацибодисын концентраци n;m- А;В бодисын молийн тоо (коэффициентА;В бодисын молийн тоо (коэффициент)

Химийн урвалын хурдад температур хамаарах ньХимийн урвалын хурдад температур хамаарах нь::

Ихэнх тохиолдолд температурыг нэмэгдүүлэхэд химийн Ихэнх тохиолдолд температурыг нэмэгдүүлэхэд химийн урвалын хурд ихэсдэг.урвалын хурд ихэсдэг.Вант-Гоффийн дүрмээр:Орчны температурыг 10° С-аар нэмэгдүүлэхэд урвалын хурд 2-4дахин өсдөг.

Томъѐогоор илэрхийлвэл:Томъѐогоор илэрхийлвэл: θt1, θt2θt1, θt2 –эхний ба эцсийн температурт харгалзах урвалын –эхний ба эцсийн температурт харгалзах урвалын хурдхурд γ -γ - температурын коэффицент,(2-4утга авна) температурын коэффицент,(2-4утга авна)Химийн урвалын хурд бодисын гадаргуугаас хамаарах нь:Химийн урвалын хурд бодисын гадаргуугаас хамаарах нь:Хатуу бодисуудын хувьд шүргэлцэх гадаргуу их байвал (сайн буталж нунтаглавал) урвалхурдан явагдана.Химийн урвалын хурдад катализатор нөлөөлөх нь:Химийн урвалын хурдад катализатор нөлөөлөх нь:Химийн урвалын хурдыг өөрчлөөд урвалын эцэст тоо, чанарын хувьд өөрчлөгдөхгүй Химийн урвалын хурдыг өөрчлөөд урвалын эцэст тоо, чанарын хувьд өөрчлөгдөхгүй үлддэгүлддэгбодисыг катализатор гэнэ.бодисыг катализатор гэнэ. Промотор –катализаторын үйлПромотор –катализаторын үйлчлэлийгчлэлийгсайжруулдаг бодиссайжруулдаг бодис Ингибитор - катализаторын үйлчлэлийгИнгибитор - катализаторын үйлчлэлийгбууруулдаг бодисбууруулдаг бодис