ยาเสพตด

<Drug Addiction>

ยาเสพตด หมายถง สารหรอยาทอาจเปนผลตภณฑธรรมชาต หรอจากการสงเคราะห ซงเมอเสพเขาสรางกายไมวาจะโดย การกน ดม สบ ฉด หรอ ดวยประการใด ๆ แลวจะท าใหเกดผลตอรางกายและจตใจในลกษณะส าคญ เชน

ความหมายของยาเสพตด

* ตองเพมขนาดการเสพขนเรอยๆ

* มอาการอยากยาเมอขาดยา

* มความตองการเสพทงรางกายและจตใจอยางรนแรงและตอเนอง

* สขภาพโดยทวไปจะทรดโทรมลง

* มความตองการเสพอยางแรงกลา สามารถท าทกทางเพอหามาเสพใหได

การแบงประเภทของยาเสพยตดใหโทษออกเปน 5 ประเภท คอ

• ประเภทท 1 เปนยาเสพยตดใหโทษรายแรง เชน เฮโรอน แอมเฟตามน ยาบา

• ประเภทท 2 เปนยาเสพยตดใหโทษทวไปและยงน ามาใชในการแพทยกรณจ าเปน เชน มอรฟน โคดอน โคคาอน ฝน เปนตน

• ประเภทท 3 เปนยาเสพยตดใหโทษทมลกษณะเปนต ารบยาและมยาเสพยตดใหโทษในประเภท 2 ผสมอยและไดขนทะเบยนต ารบยาไวแลว เชน ยาแกไอบางชนด และยาแกทองเสยบางชนด

การแบงประเภทของยาเสพยตดใหโทษออกเปน 5 ประเภท คอ

• ประเภทท 4 เปนสารเคมทใชในการผลตยาเสพยตดใหโทษประเภทท 1 หรอประเภทท 2 ไมมการน ามาใชประโยชนในทางการแพทย เชน อาเซตคแอนไฮไดรต อาเซตลคลอไรด

• ประเภทท 5 เปนยาเสพยตดใหโทษทไมไดอยในประเภท 1-4 เชน กญชา กระทอม เหดขควาย เปนตน

ประเภทของยาเสพตด

จ าแนกตามการออกฤทธตอระบบประสาท แบงเปน ๔ ประเภท ๑. ประเภทกดประสาท ไดแก ฝน มอรฟน เฮโรอน ยานอนหลบ ยาระงบประสาท ยากลอมประสาทเครองดมมนเมา ทกชนด รวมทง สารระเหย เชน ทนเนอร แลกเกอร น ามนเบนซน กาว เปนตน มกพบวาผเสพตดม รางกายซบซด ผอมเหลอง ออนเพลย ฟงซาน อารมณ เปลยนแปลงงาย

EXAMPLE

ฝน

EXAMPLE

เฮโรอน

๒. ประเภทกระตนประสาท ไดแกยาบา ยาอ กระทอม

โคเคน มกพบวาผเสพตดจะมอาการ หงดหงด กระวนกระวาย จตสบสนหวาดระแวง บางครงมอาการคลมคลง หรอท าในสงทคนปกต ไมกลาท า เชน ท ารายตนเอง หรอฆาผอน เปนตน

EXAMPLE

ยาบา

๓. ประเภทหลอนประสาท ไดแก แอลเอสด และเหดขควาย เปนตน ผเสพตดจะมอาการประสาทหลอน ฝนเฟองเหนแสงสวจตรพสดาร หแวว ไดยนเสยง ประหลาดหรอเหนภาพหลอนทนาเกลยดนากลว ควบคมตนเองไมได ในทสดมกปวยเปนโรคจต

• ๔. ประเภทออกฤทธผสมผสาน คอทงกระตนกดและหลอนประสาทรวมกนไดแก ผเสพตดมกม อาการหวาดระแวง ความคดสบสนเหนภาพลวงตา หแวว ควบคมตนเองไมไดและปวยเปนโรคจตได

สาเหตของการตดยาเสพตด

1. ความอยากรอยากลอง ดวยความคกคะนอง 2. เพอนชวน หรอตองการใหเปนทยอมรบจากกลมเพอน 3. มความเชอในทางทผด เชน เชอวายาเสพตดบางชนด อาจชวยใหสบายใจลมความทกข หรอชวยใหท างานไดมากๆ 4. ฤทธของยาทพงประสงคตอผเสพ (Drug as reinforcers)

5. อาการถอนยาทท าใหตองกลบมาเสพ6. ปจจยทางสงคมอน ๆ เชน สภาพสงแวดลอม ถกหลอกเนองจากความ รเทาไมถงการ หรอความตองการหนปญหา

การสงเกตผตดยาเสพตด

* รางกายทรดโทรม ซบผอม

* อารมณฉนเฉยว หรอเงยบขรมผดปกต จงมกพบผเสพตดชอบทะเลาะววาทหรอท ารายผอนหรอในทางกลบกน บางคนอาจชอบแยกตวอยคนเดยวและหนออกจากพรรคพวกเพอนฝง

* ใสเสอแขนยาวตลอดเวลา เพอปกปดรอยเขมทฉดยาตรงทองแขนดานใน หรอรอยกรดตรงตนแขนดานใน

* ขอเงนจากผปกครองเพม หรอยมเงนจากเพอนฝงเสมอเพอน าไปซอยาเสพตด

* ขโมย ฉกชง วงราว เพอหาเงนไปซอยาเสพตด

* ผตดยาเสพตดบางชนด เชน เฮโรอน จะมอาการอยากยาบางคนจะมอาการรนแรงถงขนลงแดง

วธตรวจหาสารเสพตด1. ชดตรวจหาสารเสพตดแบบขนตอนเดยวในปสสาวะ เปนการตรวจกรองแบบ

เรงดวนขนตน ในการตรวจหา ยาบา / ยาอ / กญชา / เฮโรอน / โคเคน ในปสสาวะ ใชเวลาในการทดสอบสน 2. วธ CCR ใชเวลาเพยง 2-5 นาท / วธ CICA ใชเวลาเพยง 10-15 นาท• ชดตรวจหาสารเสพตดในปสสาวะ สามารถแบงวธการตรวจออกไดเปน 3 กลมตาม

ประสทธภาพและความจ าเพาะ1. วธการตรวจขนตน แบบ CCR โดยใชปฏกรยาทางเคมในการตรวจหา ยาบา / ยาอ / ยาเค ในปสสาวะ2. วธการตรวจแบบสกรน แบบ CICA โดยหลกการอมมโนแอนตบอดย ในการตรวจหา ยาบา / กญชา / เฮโรอน / โคเคนวธการ

3. การตรวจแบบยนยน เปนการตรวจขนสงทอาศยน ายา และเครองมอทใชในการตรวจทมราคาแพงและจ าเปนตองใชเจาหนาททมความช านาญ ใหผลการตรวจทแมนย าถกตองสง แมจะมระดบสารเสพตดในปรมาณต าง ๆ กสามารถตรวจได

ชดเครองมอตรวจ

การปองกน• ปองกนตนเอง • ปองกนครอบครว ควรสอดสงดแลเดกและบคคลในครอบครวตอง

คอบอบรม สงสอนใหรถงโทษและภยของยาเสพยตด ทส าคญ ควรใหความรกความอบอนกบลกหลาน หากมผเสพยา ในครอบครวควรจดการใหเขารกษาตวทโรงพยาบาลใหหายเดดขาด อยาแสดง ความรงเกยจควรใหก าลงใจใหความรกตอเขา และการรกษาแตเรมแรกทตดยามโอกาสหายไดเรวกวาปลอย ไวนาน ๆ

• ปองกนเพอนบาน• ปองกนโดยใหความรวมอกบทางราชการ

การปฐมพยาบาล

หากพบเหนบคคลใดมอาการลงแดงอนเนองจากการตดยาเสพยตด ขอใหปฏบตตาม ดงตอไปน

• อยาตนตระหนก พยายามสงบสตอารมณตนเอง• พยายามใหผตดยาอยในททมอากาศบรสทธอยางเพยงพอ• ใหผตดยานอนตะแคง ขางใดขางหนง เพอไมใหอาเจยน ปดกน

ทางเดน หายใจ พรอมทงปลด เสอผาออกใหสบายทสด• อยาปลอยใหผตดยาอยเพยงล าพง• เรยกรถพยาบาลโดยเรวทสด• เกบตวอยางยาเสพยตดไวใหแพทยวนจฉย

สถานทใหค าปรกษาและบ าบด

• ส านกงานศกษาปองกนการตดยา (กระทรวงสาธารณสข) • สภาสงคมสงเคราะหแหงประเทศไทย ศนยอาสาสมครยาเสพยตด ตกมหดล• ศนยสขวทยาจต • สมาคมสขภาพจตแหงประเทศไทย • ส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพยตด (ป.ป.ส.) • โรงพยาบาลต ารวจ แผนกจตเวช • โรงพยาบาลพระมงกฎเกลา แผนกจตเวช• โรงพยาบาลธญญารกษ รงสต • โรงพยาบาลสมเดจพระปนเกลา • โรงพยาบาลทหารเรอ • ศนยบรการสาธารณสข ลมพน • ศนยบรการสาธารณสข สพระยา