45minut€¦ · web view2016. 5. 17. · Мұнай құрамы, қасиеттері,...
TRANSCRIPT
Армия генералы С.Қ.Нұрмағамбетов атындағы «Жас ұлан» республикалық мектебі
Сабақтың тақырыбы
Қара алтын – заманымыздың куәгері
Химия пәнінің мұғалімі
Байтуова Тұрсынай Төлегетайқызы
Астана, 2016 оқу жылы
Армия генералы С.Қ.Нұрмағамбетов атындағы «Жас ұлан» республикалық мектебінің химия пәні мұғалімі Байтуова Тұрсынай Төлегетайқызы
Сабақтың тақырыбы: Қара алтын – заманымыздың куәгері
Сабақтың мақсаты: Мұнай құрамы, қасиеттері, мұнай өнімдері, қолданылуы,табиғатта кездесуі, қоршаған ортаға экологиялық әсері жайлы игерген білімдерін кеңейту, талдап оқыта отырып пысықтау;
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
· Сабақтың типі: Жаңа білім-білік дағдыларды игерту
· Әдіс- тәсілдері: Баяндау, сұрақ-жауап, топтық, жұптық
талдау, жекелей, салыстыру
· Керекті құралдар: Сынауық, су,қысқыш,стақан,
мұнай, мұнай өнімдерінің коллекциясы, бағалау парағы
· Техникалық құралдар: Интерактивті тақта , слайдтар
· Пән аралық байланыс: медицина, биология, психология, география, әдебиет, тарих
Сабақтың барысы:
· Алтын қабақ ату- «Әркімнің өзі шығар биігі бар »
· Білім шыңына шығу - «Білімдінің өресі биік»
· Күш сынасу - « Білегі күшті бірді жығады, білімі күшті мыңды жығады »
·
Алтын қабақ ату - «Әркімнің өзі шығар биігі бар»
· Мұнай деп қандай затты айтамыз?
· Мұнайдың физикалық қасиеттері қандай?
· Мұнайдың құрамы қандай көмірсутектерден тұрады?
· Мұнай өнімдері қайда қолданылады?
· Еліміздің қай бөлігі мұнайлы аймақ болып саналады?
· Білім шыңына шығу- «Білімдінің өресі биік»
· Ашылу тарихы, кездесу аймағы
· Құрамы
· Қасиеттері
· Өнімдері
· Қолданылуы
· Ашылу тарихы, кездесу аймағы
· 1845 жылы Қарашүңгіл
· 1911 жылы 29 сәуірде Доссор
· 1914 жылы Мақат өндірісі
· 1932 жылы Байшонас
· 1939 жылы Құлсары
· 1947 жылы Мұнайлы
· 1961 жылы Қарсақ
· 1981 жылы Ботақан
· 1995 жылы Кенбай
· 1996 жылы Қырықмылтық
· Ұлы Отан соғысы кезіндегі жауға атылған әр 100 оқтың 99-н
ғана емес , соғыс техникасына жан берген мұнайдың 3/1 Қазақстан мұнайшылары берді.
· Мұнайдың құрамы:
· Алкандар-қаныққан көмірсутектер. Маңғыстау мұнайы алкандарға бай
Циклоалкандар- Баку аймағындағы мұнай циклоалкандарға бай Ароматты қосылыстар; Су, минералды заттар, O, N, S тағы басқа қосылыстар болады.
ТАБИҒИ ГАЗ
· Табиғи газдың құрамы Жанғыш табиғи газдар екі топқа
· Метан 80-97 % бөлінеді – газ шығатын жерлерден
алынатын нағыз табиғи газдар және
мұнайда еріген, мұнаймен бірге
алынатын ілеспе мұнай газдары.
· Этан 0,5 – 4,0 % Нағыз табиғи газдар әдетте жер бетіне
· Пропан 0,2 – 1,5 % үлкен қысыммен шығады
· Бутан 0,1 -1,0 % Табиғи газдың негізгі бөлігі метаннан
тұрады. Сол себептен де ол «құрғақ»
· Пентан 0,0 – 1,0 % газдар деп аталатын топқа жатады Табиғи газда метаннан өзге оның
жақын гомологтары – этан, пропан, Азот және басқа газдар 2,0 -13 %
бутан бар.
Ілеспе мұнай газы
· Ілеспе мұнай газдары
· Ілеспе мұнай газы да шығу тегі жағынан табиғи газға жатады.
· Газды бензин ерекше аталу себебі,ол мұнаймен бірге шөгіндіде болады: сонда еріген күйде, мұнайдың үстінде газды «бөрік» түрінде
тұрады.
· Мұнайды жер бетіне шығарған кезде, пропан-бутан-дық фракция газ одан қысымның күрт төмендеуі салдарынан бөлінеді («суалады»).
· Ілеспе газдар химиялық құрамы: құрғақ газ жағынан, көп жағдайда «майлы» газдарға жатады.Оларда метан мен оның жақын гомологтарына қоса, көмірсутектер бар.
Мұнайдың қасиеттері:
Мұнай өнімдері:
· Ашық түсті...............................................
· Қара түсті .....................................
· Табиғатта кездесуі
· Экологиялық әсері (Бейне материалдарынан үзінді көрсетіледі)
Күш сынасу - « Білегі күшті бірді жығады, білімі күшті мыңды жығады »
· Ой толғаныс
· Зат есім (тақырып), 1сөз - мұнай
· Сын есім, 2 сөз- қара сұйық, қоймалжың
· Етістік, 3 сөз- жанады, суда ерімейді, тұтқыр
· Сөйлем,4 сөз- мұнайлы елдің бағы бар, мұнайлы елдің мерейі үстем,
· Балама сөз- қара алтын
Деформацияланған тапсырма
Қара алтын суда ериді ме?
(Н2О) (Қара алтын)
+
Шығармашылық тапсырма:
Мұнай бетін бүркеп жатқан ілеспе газ пропанның құрамындағы көміртек және сутек атомдарының массалық үлесін есепте?
Сабақты қорытындылау:
Зертте туған мұнайлы елдің тарихын,
Оқы, үйрен, шежіресін байлығын.
Әрбір істің терең ұғын байыбын,
Таңдап дұрыс нарықты жол айрығын!
Үйге тапсырма:
1. § 51-54 оқып мазмұнын айту
2. Мұнайлы елдің мерейі үстем тақырыбына эссе жазу