7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

1/23

Makroekonomi II

Prof.dr. Myrvete Badivuku-Pantina

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

2/23

Ekonomiksi prbhet nga

dy pjes:

Mikroekonomia dhe

Makroekonomia

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

3/23

Dallimi n mes t Mikroekonomis

dhe Makroekonomis?

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

4/23

Mikroekonomia merret me studimin e sjelljes

s agjentve individual ekonomik: si

konsumatorve, firmave si dhe agjenciveqeveritare,etj. ka do t thot se studion sjelljet

n nivel t ndrmarrjes.

Makroekonomiamerret me studimin e sjelljes

s ekonomis n trsi, me studimin e agregateve

ekonomik, si: produkti i prgjithshm,

papunsia, inflacioni, bilanci i brendshm dhe i

jashtm, etj. Thn shkurt, makroekonomia

trajton shtje dhe probleme ekonomike kryesore

t nj vendi.

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

5/23

Ekzistojn dy shkolla t mdha t

mendimit makroekonomik:

Shkolla klasike neoklasike, dhe

Shkolla kejnsiane neokejnsiane.

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

6/23

Shkolla neoklasike (klasike)

Teoria makroekonomike neoklasike sht zhvilluargjat viteve 70, por ajo ka pasur ndikim edhe gjat

viteve 80.

Sipas neoklasikve (klasikve):

- ekonomia sht do her n punznie t plot,

- ekziston shfrytzim i plot i kapaciteteve dhe

- ekonomia sht do her n ekuilibr.

Ata gjithashtu deklarojn, q ndrhyrjet e qeveris nekonomi vetm i prkeqsojn gjrat, do t thot q

ishin kundr ndrhyrjes s shtetit n ekonomi dhe se

gjendjet e disekuilibrit tejkalohen shpejt nprmjet

mekanizmave prshtats t tregut.

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

7/23

Supozimet kryesore t shkolls

neoklasike jan:

Agjentt ekonomik maksimizojnPritjet jan racionale

Tregjet pastrohen

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

8/23

Agjentt ekonomik maksimizojn

Familjet dhe firmat marrin vendime optimale.

Vendimet optimale- m t mira t mundshme.

Ata gjat marrjes s vendimeve prdorin t gjitha

informacionet q i kan, dhe marrin vendimin.

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

9/23

Pritjet jan racionale

Do t thot se ata statistikisht prdorin

informacionin q disponojn dhe bjn

parashikimin m t mir pr t ardhmen.

Shkolla neoklasike shpesh quhet edhe shkolla

e pritjeve racionale.

Pritjet racionale- momenti m i prshtatshm pr

blerje, p.sh. zbritjet sezonaleetj.

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

10/23

Tregjet pastrohen

- Pagat dhe mimet ndryshojne per te arritur

ekujliber.

- Nuk ekziston papunesi jovullnetare.- Do te zbriten mimet e te mirave qe jane ne

tepric ne rafte.

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

11/23

Shkolla kejnsiane (neokejnsiane)

Deri n vitet e 80 teoria neoklasike kishte ndikim t

madh n teorin makroekonomike, derisa paraqitet

brezi i ri i shkenctarve, kejnesianistt e rinj.Ata kishin pikpamje t kundrta me klasikt, ata

argumentojn se:

- tregjet shpesh her nuk pastrohen edhe kur individtkujdesen pr interesat e veta dhe

- qeveria duhet t ndrhyj n ekonomin e nj vendi.

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

12/23

Konceptet kye t makroekonomis

Konceptet kye t makroekonomis jan:

Produkti i Brendshm Bruto,

Inflacioni, Rritja ekonomike,

Punznia dhe papunsia,

Cikli i Biznesit.

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

13/23

Produkti i Brendshm BrutoProdukti i brendshm Bruto (GDP) prfaqson vlern e t

gjitha t mirave dhe shrbime prfundimtare t prodhuara

n nj ekonomi n nj periudh t caktuar kohore.

N kt rast, duhet br dallimi n mes t GDP real dhe

atij nominal. GDP nominal mat vlern e produkteve pr nj periudh

t caktuar kohore, me mimet e periudhs n t cilin

prodhohet produkti (mimet e tanishme).

GDP real mat produktin total t prodhuar n nj

ekonomi, pr nj periudh t caktuar kohore, por duke

marr parasysh mimet e vitit baz (t dhn-mundet me

qene viti paraprak ose cili vit caktohet si vit baz).

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

14/23

100

500

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990

GDP real (dollarGDP real (dollar t vitit 1987)

GDP nominal

GDP nominal sht rritur m shpejt se GDP real sepse jan rritur mimet( Burimi: DRI/Mc Graw Hill)

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

15/23

Inflacioni dhe GDPKur GDP nominal rritet shum m shpejt se ajo real n

nj ekonomi, ather kemi inflacion.Dhe diferenca midis ritmeve t rritjes s GDP real me atnominal ndodh sepse mimet e t mirave dhe shrbimeve

jan rritur apo ka pasur inflacion.

Me inflacion kuptojm rritjen e vazhdueshme tmimeve t nivelit t prgjithshm t mimeve.

Te ngritja e nivelit t mimeve kemi parasysh ngritjen nnivelin mesatar.

Deflacioni- rnja e mimeve mesatare nn nivelin eperiudhs paraardhse.

Desinflacioni- rnja e mimeve mesatare por duke mbetur

mbi nivelin e periudhs paraprake.

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

16/23

GDP nominal dhe GDP real-

shembull

Produkti GDP

nominal

2005

GDP

nominal

2006

GDP real

2006

Patate 30x0.18E= 45x0.20=

Speca 14x0.25E= 28x0.30=

Gjithsej

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

17/23

Rritja dhe GDP real

Rritmi i rritjes s ekonomis prfaqson normn me t ciln rritetGDP reale.

Tani bhet pyetja se kush e shkakton rritjen e GDP real?

Ekzistojn dy arsye q shkaktojn rritjen e GDP real, ato jan:

Arsyeja e par e ndryshimit t GDP real sht se ndryshonsasia e disponueshme e burimeve n nj ekonomi (burimetndahen n kapital dhe pun),

Arsyeja e dyte ndryshimit t GDP real sht se efiienca me

t cilin prdoren faktort e prodhimit mund t ndryshoj.Prmirsimet e efiiencs quhen rritje t rendimentit, do tthot q t njjtt faktor t prodhimit, mund t japin mshum produkt.

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

18/23

Punznia dhe papunsia

Punznia dhe papunsia jan ndr konceptet m

t rndsishm makroekonomik.

Ajo pjes e forcs puntore q nuk sht e zn

me pun, prbn t papunt.

Raporti midis numrit t t papunve dhe forcs

puntore, e shprehur n prqindje prbn

normn e papunsis.

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

19/23

Kush konsiderohet si i papun?

T papun konsiderohen ata persona q nuk jan n

pun por q krkojn pun n mnyr aktive, osepresin t rikthehen n pun. Nj person sht i papunnse nuk punon dhe:

ka br prpjekje specifike pr t gjetur pun gjat 4javve t fundit;

sht pushuar nga puna dhe pret prsri t thirret npun;

sht duke pritur t njoftohet pr pun t re n muajine ardhshm.

T punsuarit plus t papunt e prbjn forcnpuntore. T gjith t tjert q jan n mosh prpun dhe jan t papun dhe nuk bjn pjes nforcn puntore ose t papunve, ata konsiderohen

jasht forcs puntore (pensionistt, studentt, etj.).

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

20/23

Cikli i biznesit dhe hendeku i

prodhimit

Luhatjet e ekonomis, her n ekspansion e her

n recesion, q karakterizohen respektivisht

nga lvizjet n ngritje dhe n ulje t produktit

total, inflacionit, norms s interesit dhe

punsimit krijon t ashtuquajturit cikle t

biznesit.

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

21/23

Me cikl t biznesit kuptojm modelin e

zgjerimit dhe t ngushtimit, pak a shum tprsritshm t aktivitetit ekonomik rreth

shtegut t rritjes potenciale.

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

22/23

Cikli i biznesit dhe hendeku i prodhimit

GDP

real

Koha

Kulmi

Kulmi

Pika m e ult

Pika m e ult

Rrnja

Rritja

Gjatsia e ciklit

Prirja- GDP

potencial

Hendeku i prodhimit

7/30/2019 46121378 Prezantimi Ora 1

23/23

Hendeku i prodhimit mat hendekun (shmangien,diferencn) n mes prodhimit aktual dhe

prodhimit q do t mund t prodhonteekonomia me prdorimin e plot t burimeveekzistuese.

Dallimi n mes produktit aktual dhe atijpotencial:

Produkti potencial prfaqson nivelin eprodhimit n punznien e plot.

Produkti aktual sht niveli i prodhimit i ciliaktualisht prodhohet n nj ekonomi.