5 6 7 8 it -tieni sena il malti (il qari u l kitba) il-...paġna 2 minn 12 il-malti – il-qari u...
TRANSCRIPT
Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tieni Sena tas-Sekondarja – L 7-8 – 2016 Paġna 1 minn 12
ID-DIRETTORAT GĦAL KWALITÀ U STANDARDS FL-EDUKAZZJONI
Id-Dipartiment tat-Tmexxija tal-Kurrikulu
It-Taqsima tal-Assessjar Edukattiv
L-Eżamijiet Annwali għall-Iskejjel Sekondarji 2016
IT-TIENI SENA IL-MALTI (Il-Qari u l-Kitba) IL-ĦIN: Sagħtejn
L-Isem u l-Kunjom: ____________________________________ Il-Klassi: _______________
Għall-istudent/a:
1. Wieġeb il-mistoqsijiet kollha kif mitlub/a.
2. Ortografija, punteġġjatura, sintassi, ideat u preżentazzjoni tajbin jgħinuk biex tikseb riżultati
aħjar.
Għall-għalliema:
Il-M
AR
KI
It-Taħdit 10
Il-Fehim Mis-Smigħ 10
Il-Qari u l-Kitba 80
IT-TOTAL 100
Taqsima A B Ċ1 Ċ2 Ċ3 D1 D2 TOTAL
Marka 14 10 10 10 10 8 18 80
Marka
tal-Istudent/a
Kummenti:
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
IL-LIVELLI
7 – 8
5 – 6 – 7 – 8
Paġna 2 minn 12 Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tieni Sena tas-Sekondarja – L 7-8 – 2016
IS-SILTA TAL-FEHIM MILL-QARI
Aqra sewwa din is-silta u wieġeb il-mistoqsijiet dwarha.
Lilek David
David, tiftakar meta kont iżgħar? Il-ħajja kienet sabiħa u mimlija paċi. L-iżgħar affarijiet kienu
jroddulek tbissima. Kont tifraħ bi fjura li tara tielgħa
ħelwa mill-qasrija li żera’ n-nannu, bil-qawwa tar-riħ
ittajjarlek it-tajra l-vjola li konna għamilna flimkien
mal-mamà u bil-ħoss tal-baħar isejjaħlek meta fuq
ix-xtajta kont issib xi bebbuxu vojt u kont tagħmlu ma’
widnejk. (par. 1)
Niftakar li meta kont iżgħar, kont tifraħ meta tinqalagħlek
xi sinna u b’ġirja waħda arak tqegħedha taħt l-imħadda
biex matul il-lejl, tiġi l-fatatina tas-snien u tħallilek xi
ewro jew tnejn. Min jaf kemm-il ittra ktibna flimkien lil
Santa Klaws biex tgħarrfu bir-rigali li tixtieq. Ħdejn
is-sinna taħt l-imħadda, dejjem sibt il-flus għall-karus.
Ir-rigali dejjem sibthom taħt is-siġra tal-Milied avolja ġieli biex xtrajnihomlok, qgħadna neqsin aħna.
Dak iż-żmien, David, kont titbissem, kont tkellimna, kont tqatta’ l-ħin magħna. (par. 2)
Għadda ż-żmien u nbdilt. M’għadekx l-istess. Ħin magħna m’għadekx tqatta’. Kif tiġi mill-iskola fis
titla’ fuq, tagħlaq il-bieb u toqgħod fil-kamra tiegħek. Xtaqt laptop u Playstation, xtrajnihomlok. Iżda
qisek kuntentizza m’għadx għandek. Fejn hu dak iż-żmien David, meta kont tiġi fi ħdani u tgħannaqni,
jew meta lill-mamà kont tfaqqgħalha xi bewsa fuq ħaddejha wara li tkun sajritlek, b’tant imħabba u
wara ġurnata xogħol, xi platt għaġin favorit? (par. 3)
David, nifhmu li issa għandek tlettax-il sena. Nifhmu wkoll li qed tikber u li trid il-ħin għalik u għal
sħabek, iżda nitolbok, li ma’ dan kollu tipprova ssib ftit ħin għalina wkoll. Kultant waqt li qed nieklu,
ħallik mill-mowbajl jew mit-tablet u tkellem ftit magħna. Kultant, qabel tissuppervja u tirrabja li ma
tridx tiekol għax ħiereġ, agħti bewsa ’l ommok. Tibżax, lili m’hemmx għalfejn tagħtini tgħanniqa għax
nifhem li issa qed tikber, imma li tiġi ħdejja xi kultant u ngħidu kelmtejn, għalija dawk il-waqtiet jiswew
mitqlu deheb. Inħobbuk David u tinsiex, li qatt m’int kbir biżżejjed biex turi mħabbtek lejn il-ġenituri
tiegħek. (par. 4)
Missierek
Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tieni Sena tas-Sekondarja – L 7-8 – 2016 Paġna 3 minn 12
Taqsima A. Il-Fehim Mill-Qari (14-il marka)
Wieġeb il-mistoqsijiet fi kliemek skont is-silta li qrajt.
1. X’jismu t-tifel għal min inkitbet din l-ittra u min qed jiktibhielu? (par. 1)
________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________ (marka)
2. Semmi t-tliet affarijiet li skont l-awtur kien jifraħ bihom dan it-tifel meta kien iżgħar. (par. 1)
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________ (3 marki)
3. Għaliex it-tifel meta jaqla’ sinna kien imur iqegħedha taħt l-imħadda? (par. 2)
________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________ (marka)
4. X’ried ifisser il-missier meta qal, “avolja ġieli biex xtrajnihomlok, qgħadna neqsin aħna”? (par. 2)
________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________ (marka)
5. Il-missier isemmi żewġ eżempji tal-mod kif inbidel ibnu. Semmi dawn iż-żewġ eżempji. (par. 3)
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________ (2 marki)
6. Issa li dan l-iben għandu tlettax-il sena, x’setgħu jifhmu l-ġenituri? (par. 4)
________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________ (marka)
7. X’talab il-missier lil ibnu biex jagħmel, waqt li jkunu qed jieklu u lil ommu meta tippreparalu l-ikel
u hu jibda jissuppervja u jirrabja għax ikun ħiereġ ma’ sħabu? (par. 4)
________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________ (marka)
8. Għaliex taħseb li l-missier għalaq din l-ittra b’din is-sentenza, “Inħobbuk David u tinsiex, li qatt
m’int kbir biżżejjed biex turi mħabbtek lejn il-ġenituri tiegħek”? (par. 4)
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________ (2 marki)
9. Spjega skont il-kuntest xi tfisser il-frażi: “L-iżgħar affarijiet kienu jroddulek tbissima”. (par. 1)
_________________________________________________________________________ (marka)
10. Spjega skont il-kuntest xi tfisser l-idjoma, “għalija dawk il-waqtiet jiswew mitqlu deheb”. (par. 4)
_________________________________________________________________________ (marka)
___
14
Paġna 4 minn 12 Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tieni Sena tas-Sekondarja – L 7-8 – 2016
Taqsima B. Il-Grammatika (10 marki)
1. Mill-ewwel paragrafu sib eżempju ta’ aġġettiv
li qiegħed fis-superlattiv.
(marka)
______________________________________
2.
Sib u niżżel il-verb li qiegħed fil-forma
ewlenija f’din il-frażi: “għamilna flimkien
mal-mamà...” (par. 1)
(marka)
______________________________________
3. Immarka jekk il-verb mogħti huwiex trilitteru
jew kwadrilitteru: “tinqalagħlek” (par. 2)
trilitteru
(marka)
kwadrilitteru
4. Aqleb il-verbi ta’ din is-sentenza fil-plural
(intom): “kont tqatta’ l-ħin magħna” (par. 2)
(marka)
______________________________________
5.
Għal xiex qed jirreferi l-missier bil-pronom
mehmuż hom fil-verb “xtrajnihomlok”
(par. 2)?
(marka)
______________________________________
6. Oħroġ nom verbali minn: “tagħlaq” (par. 3)
______________________________ (marka)
7.
Agħti l-għerq ta’ dawn li ġejjin:
7a. “nifhmu” (par. 4)
7b. “ssib” (par. 4)
7ċ. “agħti” (par. 4)
7d. “tikber” (par. 4)
7a. ___________________________ (½ marka)
7b. ___________________________ (½ marka)
7ċ. ___________________________ (½ marka)
7d. ___________________________ (½ marka)
8. Uża l-pronomi mehmużin biex tqiegħed dil-
frażi f’kelma waħda: “tagħtini tgħanniqa” (par. 4)
(marka)
______________________________________
9.
Qiegħed il-frażi mmarkata fl-istat kostrutt:
Din hija ittra dwar l-imħabba tal-ġenituri
lejn binhom David.
(marka)
______________________________________
______________________________________
___
10
Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tieni Sena tas-Sekondarja – L 7-8 – 2016 Paġna 5 minn 12
Taqsima Ċ. Il-Letteratura (30 marka)
Ċ1. Il-Poeżija (Nadriet 2 ta’ Tarċisju Zarb) (10 marki)
I. Dawn huma żewġ strofi mill-poeżija Ballata ta’ Rużar Briffa.
Bkew il-qniepen l-aħħar bikja,
sellmu ’l-Omm tal-Ġnus, Marija;
ħeffu l-medda ta’ riġlejhom
lejn id-dwejra n-nies Maltija.
Hawnhekk waħdek x’qed tistenna,
ta’ Provenza bin imqit?
X’ressqek hawn fil-ħemda, id-dalma
x’se tistorlok, kbir għafrid?
a. Mill-istrofi t’hawn fuq, sib u ikteb eżempju ta’ personifikazzjoni.
__________________________________________________________________________ (marka)
b. Ikteb x’effett ried joħloq il-poeta b’din il-figura tad-diskors: “Bkew il-qniepen”.
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________ (2 marki)
ċ. Għal min qed jirreferi l-poeta meta jikteb “kbir għafrid”?
__________________________________________________________________________ (marka)
d. X’sehem għandu dan fil-poeżija? ______________________________________________ (marka)
e. X’effett ried joħloq il-poeta bil-mistoqsijiet rettoriċi?
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________ (2 marki)
II. Aqra din is-silta meħuda mill-poeżija Il-Barri ta’ Ġorġ Pisani u wara wieġeb il-mistoqsijiet.
Il-barri raqad raqda
Għax ħassu wisq għajjien:
Ħolom għelieqi kbar mimlija ħdura,
Fejn jirgħaw bhejjem ta’ kull għamla u sura
Li kollha hienja taħt ix-xemx bla qies
Jirfsu b’riġlejhom xkejjer kbar tal-ġwież;
Sakemm min-nagħsa mnejn ħa ftit mistrieħ
Qajmitu r-rifsa ...
_____
30
Paġna 6 minn 12 Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tieni Sena tas-Sekondarja – L 7-8 – 2016
a. Ta’ min kienet “ir-rifsa” li qajmet lill-barri? ______________________________________ (marka)
b. B’liema mod huwa ppersonifikat il-barri f’din is-silta?
_________________________________________________________________________ (marka)
ċ. X’effett joħloq il-poeta b’din il-pesonifikazzjoni?
_________________________________________________________________________ (marka)
Ċ2. In-Novelli (Arja Friska 2: Antoloġija ta’ Novelli) (10 marki)
Agħżel TNEJN minn dawn li ġejjin u weġibhom fl-ispazju ta’ taħt.
I. FULU U SKARTOĊĊ ta’ Paul P. Borg
a. Imma issa l-biċċa kienet li, la x-xiħ miet, ma kienx hemm aktar min iħares il-ħin kollu lejn
l-għalqa. Semmi bidla waħda li saret fl-għalqa wara l-mewt tax-xiħ.
_________________________________________________________________________________________ (marka)
b. Taħseb li t-tfal li jissemmew fin-novella kellhom għal qalbhom l-ambjent? Għaliex?
_________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________ (2 marki)
ċ. X’messaġġ ried iwassal l-awtur meta fi tmiem in-novella l-karattru prinċipali jintefa’ jaqra l-faċċata
tal-ambjent fuq il-gazzetta tal-Ħadd?
_________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________ (2 marki)
II. ID-DILEMMA TA’ SARA ta’ Nora Macelli
a. Hekk kif Sara lemħet il-linja twila ta’ trakkijiet ħodor skuri tal-armata, fittxet għaġġlet il-pass.
Minn fejn kienet għaddejja Sara?
_________________________________________________________________________________________ (marka)
b. Meta għalqet it-tapp, semgħet bħal tħaxwix qalb il-lellux quddiemha... Ma rat u ma semgħet
xejn għajr liż-żiemel jonfor... Min kien fil-fatt mistoħbi fl-għalqa?
_________________________________________________________________________________________ (marka)
ċ. Fihom lemħet biss l-umanità tiegħu u mistoqsija kbira u siekta: xi ddeċidejt?
Xi ddeċidiet li tagħmel fl-aħħar Sara?
_________________________________________________________________________________________ (marka)
Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tieni Sena tas-Sekondarja – L 7-8 – 2016 Paġna 7 minn 12
d. Taħseb li d-deċiżjoni li ħadet Sara fi tmiem in-novella kienet waħda għaqlija? Għaliex?
_________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________ (2 marki)
III. WILD MIFXUL ta’ Lino Spiteri
a. Ma kienx jifhem għaliex waqt tvenvin qawwi barra għalkemm riħ m’hemmx, ommu trossu
magħha fl-umdità ta’ għar taħt l-art.
Fejn taħseb li kien dan il-post u għaliex kellhom joqogħdu fih?
_________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________ (2 marki)
b. X’valur tgħallem missier it-tifel mingħand l-Ingliżi u kif kien jipprattikah it-tifel?
_________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________ (2 marki)
ċ. Għolla wiċċu maħsud: sab tlett itfal mill-klassi tiegħu jħarsu fissi lejh, bejn żorri u bejn
jiddieħku... Bħal kelb irrabjat qabeż ’il barra minn qoxortu lejn dak it-tifel.
Għaliex sħabu għamlulu hekk u x’għamlilhom it-tifel?
_________________________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________________ (marka)
IV. L-GĦOLJA TAD-DEHEB U TAT-TEŻORI ta’ Ġorġ Pisani
a. Żabbetta bdiet iċċapċap bil-ferħ. Iżda Sidor kien pront sikkitha u wissieha biex iżżomm kollox
mistur.
Għaliex Żabbetta ġabet ruħha hekk?
_________________________________________________________________________________________ (marka)
b. Skont dak li qrajt fl-istorja, kif tiddiskrivih lis-Sur Pupull?
_________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________ (2 marki)
ċ. Għaliex il-Gran Mastru bagħat għas-Sur Pupull biex imur Malta u fejn kellu jispiċċa s-Sur Pupull?
_________________________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________________ (2 marki)
Paġna 8 minn 12 Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tieni Sena tas-Sekondarja – L 7-8 – 2016
Ċ3. Ir-Rumanz (Fuklar Qadim u Bnadar Imċarrta ta’ Trevor Żahra) (10 marki)
“Hi ddominat din id-dar u issa hi u d-dar saru ħaġa waħda. Tgħallmu kif jodjawna u
jitħallsu minna. U int, givanotto ... int attenzione, għax jekk għadek m’intix mejjet
dalwaqt jeqirduk ... Jirrovinawk kif għamlu lili u lill-povero Pacifico.”
Din hija parti mill-konverżazzjoni li kellu Toni mal-Markiż.
1. F’liema kamra kien joqgħod il-Markiż? _________________________________________ (marka)
2. Għal min kien qed jirreferi l-Markiż met qal: “Hi ddominat din id-dar u issa hi u d-dar saru ħaġa
waħda” f’din il-konverżazzjoni? __________________________________ (marka)
3. Il-Markiż semma lil Paċifku. Minn xiex kien jibża’ dan? ____________________________ (marka)
4. Kif kien miet il-Markiż? _____________________________________________________________
_________________________________________________________________________ (2 marki)
5. Għaliex il-Markiż beda jibża’ li lil Toni għad jeqirduh? ____________________________________
_________________________________________________________________________ (marka)
6. Li kieku kont minflok Toni, liema fost in-nanniet tiegħu taħseb li kont tmur tajjeb miegħu/magħha u
għid għaliex. (Ikteb madwar 60 kelma.)
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________ (4 marki)
Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tieni Sena tas-Sekondarja – L 7-8 – 2016 Paġna 9 minn 12
Taqsima D. Il-Kitba (26 marka)
D1. Il-Kitba Komunikattiva (8 marki)
Agħżel waħda minn Di JEW Dii.
Di. Ikteb bijografija ta’ madwar 40-60 kelma dwar xi personalità Maltija.
JEW
Dii. Ikteb bijografija ta’ madwar 40-60 kelma dwar xi personalità internazzjonali.
Immarka n-numru u l-ittra tal-mistoqsija magħżula Di Dii
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___
26
Paġna 10 minn 12 Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tieni Sena tas-Sekondarja – L 7-8 – 2016
D2. Il-Komponiment (18-il marka)
Agħżel WIEĦED mit-titli li ġejjin u ikteb komponiment ta’ madwar 250 kelma fuqu fil-linji pprovduti.
1. Darba waħda fil-kamra ta’ fuq il-bejt
2. Gżira immaġinarja
Spazju biex tagħmel il-pjan tal-kitba tiegħek. (Ma jingħatawx marki għall-pjan.)
Immarka n-numru tal-komponiment magħżul 1 2
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tieni Sena tas-Sekondarja – L 7-8 – 2016 Paġna 11 minn 12
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
Paġna 12 minn 12 Il-Malti – Il-Qari u l-Kitba – It-Tieni Sena tas-Sekondarja – L 7-8 – 2016
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________________
TMIEM IL-KARTA