5.

Na osnovu člana 6 stav 1 tačka 9 Zakona o vazdušnom saobraćaju („Službeni list CG”, br.

30/12 i 30/17), uz prethodnu saglasnost Ministarstva saobraćaja i pomorstva, Agencija za

civilno vazduhoplovstvo donijela je

PRAVILNIK

o korišćenju vazdušnog prostora i operativnih procedura u vezi sa navigacijom

zasnovanoj na navigacionim performansama (PBN)

Predmet i primjena

Član 1

(1) Ovim pravilnikom se utvrđuju uslovi i način a vazdušnog prostora i operativnih

procedura u vezi sa navigacijom zasnovanoj na navigacionim performansama (u daljem

tekstu: PBN).

(2) Pružaoci usluga i usluga u vazdušnoj plovidbi

(ATM/ANS) i operatori aerodroma (u daljem tekstu: pružaoci ATM/ANS) obavljaju poslove

koji se odnose na implementaciju

, u vazdušnom prostoru Crne Gore, u skladu sa

odredbama ovog pravilnika.

Preuzimanje propisa Evropske unije

Član 2

Ovim pravilnikom se, uz prilagođavanje pravu Crne Gore, preuzima Uredba Evropske

komisije (EU) broj 2018/1048 od 18. jula 2018. godine o utvrđivanju

vazdušnog prostora i operativne procedure u vezi sa navigacijom zasnovanoj na

navigacionim performansama, koja je data u Prilogu 1 ovog pravilnika.

U primjeni uredbe iz Priloga 1 ovog pravilnika koriste se rješenja utvrđena odlukama

izvršnog direktora Evropske agencije za sigurnost vazdušnog saobraćaja (EASA) a koje

sadrže prihvatljive načine usaglašavanja (Acceptable Means of Compliance – AMC) i

uputstva (Guidance Material – GM).

Značenje izraza

Član 3

Izrazi upotrijebljeni u ovom pravilniku imaju sljedeća značenja:

1) ECAA Sporazum je Multilateralni sporazum između Evropske zajednice i njenih

država članica i Republike Albanije, Bosne i Hercegovine, Republike Bugarske,

Republike Hrvatske, Bivše Jugoslovenske Republike Makedonije, Republike Island,

Republike Crne Gore, Kraljevine Norveške, Rumunije, Republike Srbije i Misije

privremene uprave Ujedinjenih nacija na Kosovu (u skladu sa Rezolucijom Savjeta

bezbjednosti UN 1244 od 10. juna 1999. godine) o uspostavljanju Zajedničkog

evropskog vazduhoplovnog područja („Službeni list RCG“, br. 62/07 i „Službeni list

CG-Međunarodni ugovori“, br. 01/11),

2) ICAO je Međunarodna organizacija civilnog vazduhoplovstva,

3) nadležni organ je Agencija za civilno vazduhoplovstvo,

4) država članica i Službeni list Evropske unije tumače se u skladu sa tač. 2 i 3 Aneksa

II ECAA Sporazuma,

5) Ugovor je Ugovor o funkcionisanju Evropske unije.

Ostali izrazi koji su upotrijebljeni u ovom pravilniku imaju značenja koja su im propisana u

članu 2 Priloga 1 ovog pravilnika.

Odobravanje predloga plana tranzicije

Član 4

Pružaoci ATM/ANS su dužani da, najkasnije do 3. juna 2020. godine, Ministarstvu

saobraćaja i pomorstva dostave na odobrenje predlog plana tranzicije kojim se obezbjeđuje

PBN.

Odobravanje predloga izmjena plana tranzicije

Član 5

Pružaoci ATM/ANS su dužani da, najkasnije 30 dana prije dana stupanja na snagu značajnih

izmjena plana tranzicije iz člana 4 ovog pravilnika, Ministarstvu saobraćaja i pomorstva

podnesu na odobrenje predlog izmijenjenog plana tranzicije, kojim se obezbjeđuje nesmetan i

siguran prelazak na izmijenjeni način pružanja PBN.

Stupanje na snagu

Član 6

Ovaj pravilnik stupa na snagu osmog dana od dana objavljivanja u „Službenom listu Crne

Gore“.

Broj: 03/1-2065/5-19

Podgorica, 31.12.2019. godine

Direktor,

Dragan Đurović, s.r.

PRILOG 1

UREDBA EVROPSKE KOMISIJE (EU) broj 2018/1048

od 18. jula 2018. godine

prostora i operativne procedure u vezi sa

navigacijom zasnovanoj na navigacionim performansama

Član 1

Predmet i područje primjene

vezi sa navigacijom zasnovanoj na navigacionim performansama.

plovidbi“ (ATM/ANS) i operatore aerodroma (u daljem tekstu: „pružaoci ATM/ANS“) koji su

nadležni za implementaciju naviga

, kada pružaju svoje usluge u vazdušnom prostoru:

(a) iznad teritorije na koju se primjenjuje Ugovor;

(b) drugom vazdušnom prostoru u kojem su države članice nadležne za pružanje usluga u vazdušnoj

plovidbi u skladu sa članom 1 stav 3 Uredbe (EZ) br. 551/2004 Evropskog parlamenta i Savjeta1.

Član 2

Značenja izraza

(1) „navigacija zasnovana na navigacionim performansama (PBN)“ označava navigaciju zasnovanu

na navigacionim performansama kako je propisano u članu 2 stav 5 Uredbe (EU) br. 965/2012;

(2) „ATS ruta“ označava ATS rutu kako je propisano u članu 2 stav 1 tačka 46 Uredbe (EU) br.

923/2012;

(3) „navigacioni postupak instrumentalnog prilaza“ označava navigacioni postupak instrumentalnog

prilaza kako je propisano u članu 2 stav 1 tačka 90 Uredbe (EU) br. 923/2012;

1 Uredba (EZ) br. 551/2004 Evropskog parlamenta i Savjeta od 10. marta 2004. godine o organizaciji i upotrebi

vazdušnog prostora u Jedinstvenom evropskom nebu (Uredba o vazdušnom prostoru) (SL L 96, 31.3.2004, str. 20).

(4) „konvencionalni navigacioni postupci“ označavaju ATS rute i navigacione postupke

instrumentalnog

(5) „instrumentalna poletno-sletna staza“ označava instrumentalnu poletno-sletnu stazu kako je

propisano u tački 22 Aneksa 1 Uredbe (EU) broj 139/20142;

(6) „navigaciona specifikacija“ označava skup zahtjeva za vazduhoplove i posadu koji su potrebni

da podrže PBN operacije unutar utvrđenog određenog vazdušnog prostora;

(7) „specifikacija Zahtijevane navigacione perfo

upozoravanje na vazduhoplovu, pri čemu se „X“ odnosi na lateralnu navigacionu preciznost u

nautičkim miljama ili tip operacije i potrebne funkcionalnosti;

(8) „lateralna navigacija (LNAV)“, „lateralna navigacija/vertikalna navigacija (LNAV/VNAV)“ i

„karakteristike lokalajzera i vertikalno vođenje (LPV)“ su nazivi za identifikaciju različitih tipova

operativnih minimuma na vazduhoplovnim kartama za prilaz koje opisuju navigacione postupke

prilaza izrađene korišćenjem globalnih navigacionih satelitskih sistema (GNSS) i koji su klasifikuju

kao RNP prilazi (RNP APCH);

(9) „dolaženje po kružnici do fiksa (RF)“ označava kružnu putanju konstantnog poluprečnika oko

utvrđenog centra i koja se završava u fiksnoj tački;

(10) „2D prilaz“ označava navigacioni postupak instrumentalnog prilaza, koji je klasifikovan kao

postupak nepreciznog prilaza, kako je propisano u članu 2 stav 1 tačka 90 Uredbe (EU) br.

923/2012;

(11) „3D prilaz“ označava navigacioni postupak instrumentalnog prilaza, koji je klasifikovan kao

prilaz sa vertikalnim vođenjem i kao precizni prilaz, kako je propisano u članu 2 stav 1 tačka 90

Uredbe (EU) br. 923/2012;

(12) „satelitski sistem diferencijalnih korekcija GNSS signala (SBAS)“ označava sistem za

poboljšanje signala u velikoj oblasti pokrivanja u kojoj korisnik GNSS dobija informaciju o

poboljšanju od satelitskog predajnika;

(13) „specifikacija Prostorna navigacija (RNAV) X“

upozoravanje na

vazduhoplovu, pri čemu se „X“ odnosi na lateralnu navigacionu preciznost u nautičkim miljama;

2 Uredba Komisije (EU) br. 139/2014 od 12. februara 2014. godine o zahtjevima i administrativnim procedurama koje

se odnose na aerodrome u skladu sa Uredbom (EZ) br. 216/2008 Evropskog parlamenta i Savjeta (SL L 44, 14.2.2014,

p. 1).

(14) „ruta standardnog instrumentalnog dolaska (STAR)“ označava utvrđenu rutu za dolazak u

skladu sa pravilima instrumentalnog letenja koja povezuje značajnu tačku, obično na ATS ruti, sa

tačkom na kojoj se može započeti objavljeni navigacioni postupak instrumentalnog prilaza;

(15) „ruta standardnog instrumentalnog odlaska (SID)“ označava utvrđenu rutu za odlazak u skladu

sa pravilima instrumentalnog letenja koja povezuje aerodrom sa određenom značajnom tačkom,

obično na određenoj ATS ruti, na kojoj počinje faza leta na ruti;

(16) „navigaciona funkcionalnost“ označava utvrđenu sposobnost navigacionog sistema koja je

zahtijevana za obavljanje predviđenih operacija u posmatranom vazdušnom prostoru.

Član 3

Zahtjevi za PBN

Pružaoci ATM/ANS dužni su da ispune zahtjeve za implementaciju navigacije zasnovane na

navigacionim performansama iz Pododjeljka PBN iz Aneksa ove uredbe.

Član 4

Prelazne mjere

1. Pružaoci ATM/ANS dužni su da preduzmu potrebne mjere kako bi obezbijedili nesmetan i

siguran prelazak na pružanje svojih usl

performansama u skladu sa članom 3 ove uredbe.

Te mjere uključuju izradu i sprovođenje plana tranzicije. Pružaoci ATM/ANS moraju da održavaju

svoj plan tranzicije ažurnim.

Plan tranzicije mora biti usklađen sa Evropskim ATM Master planom i zajedničkim projektima iz

člana 15a Uredbe (EZ) br. 550/2004 Evropskog parlamenta i Savjeta3.

2. Pružaoci ATM/ANS se o predlogu plana tranzicije i o predlogu njegovih značajnih izmjena

konsultuju sa i uzimaju u obzir stavove, gdje je to primjenljivo:

(a) operatora aerodroma, korisnika vazdušnog prostora i organizacija koje zastupaju korisnike

vazdušnog prostora na koje utiče njihovo pružanje usluga;

(b) Menadžera mreže iz člana 3 stav 1 Uredbe (EU) br. 677/2011;

(c) pružalaca ATM/ANS koji pružaju svoje usluge u susjednim blokovima vazdušnog prostora.

3 Uredba (EZ) br. 550/2004 Evropskog parlamenta i Savjeta od 10. marta 2004. godine o pružanju usluga u vazduđnoj

plovidbi u Jedinstvenom evropskom nebu (Uredba o pružanju usluga) (SL L 96, 31.3.2004., str. 10).

3. Nakon sprovedenih konsultacija iz stava 2 ovog člana, pružaoci ATM/ANS dostavljaju rezultate

konsultacija i predlog plana tranzicije ili predlog njegovih značajnih izmjena nadležnom organu

odgovornom za vazdušni prostor na koji se odnosi plan na odobrenje.

Nadležni organ provjerava usaglašenost predloga plana tranzicije ili predloga njegovih značajnih

izmjena sa zahtjevima ove uredbe, a posebno uzimanje u obzir stavova korisnika vazdušnog

prostora, gdje je to primjenljivo plovima.

Država članica nadležnog organa može propisati da se ove provjere sprovode u koordinaciji sa

ostalim mjerodavnim organima države članice.

Nadležni organ bez nepotrebnog odlaganja obavještava pružaoca ATM/ANS o rezultatu provjere.

Pružaoci ATM/ANS ne smiju usvojiti ili implementirati plan tranzicije ili njegove značajne izmjene

prije nego što ih nadležni organ obavijesti o odobrenju predloga plana tranzicije ili predloga

njegovih značajnih izmjena.

Član 5

Isključiva upotreba PBN

postupke ili navigaciju zasnovanu na navigacionim performansama koja nije u skladu sa zahtjevima

iz tačke AUR.PBN.2005 iz Aneksa ove uredbe.

IIIA ili CAT IIIB shodno definicijama iz tačaka 14, 15 i 16, respektivno, iz Aneksa I Uredbe (EU)

br. 965/2012.

Član 6

Mjere za prevazilaženje vanrednih situacija

Pružaoci ATM/ANS moraju preduzeti neophodne mjere kako bi osigurali svoju sposobnost da

pruža

skladu sa članom 3 ove

uredbe. Te mjere naročito podrazumijevaju zadržavanje mreže konvencionalnih navigacionih

Član 7

Stupanje na snagu i primjena

1. Ova uredba stupa na snagu dvadesetog dana od dana objavljivanja u Službenom listu Evropske

unije.

2. Ova uredba se primjenjuje od 3. decembra 2020. godine.

Međutim, odstupajući od prvog podstava:

(a) član 5 se primjenjuje od 6. juna 2030. godine;

(b) za aerodrome iz tačke 1.2.1. Aneksa Uredbe (EU)

-

se za sve pragove instrumentalne poletno-sletnih staza

primjenjivati od 25. januara 2024. godine po pitanju implementacije jedne SID ili STAR rute,

odnosno od 6. juna 2030. godine po pitanju implementacije svih SID ili STAR ruta;

(d) tačka 6 iz AUR.PBN.2005 iz Aneksa se za ATS rute ispod FL 150 primjenjuje od 25. januara

2024. godine.

Sačinjeno u Briselu, 18. jula 2018. godine

Za Komisiju

Predsjednik

Žan-Klod JUNKER

ANEKS

PODODJELJAK PBN – Navigacija zasnovna na navigacionim performansama

AUR.PBN.1005 Predmet

U skladu sa članom 3 ove uredbe, u ovom pododjeljku se utvrđuju zahtjevi za implementaciju

navigacije zasnovane na navigacionim performansama (PBN) koje moraju ispuniti pružaoci

ATM/ANS.

AUR.PBN.2005 Rute i navigacioni postupci

(1) Pružaoci ATM/ANS moraju na svim pragovima instrumentalnih poletno-sletnih staza

implementirati navigacione postupke prilaza u skladu sa zahtjevima za specifikaciju RNP prilaz

(

-sletnih staza na kojima je izuzetno

prilaza u skladu sa zahtjevima za specifikaciju RNP prilaz (RNP APCH). U tom slučaju, oni mogu,

pored implementacije tih navigacionih postupaka 2D prilaza, implementirati navigacione postupke

3D prilaza u skladu sa zahtjevima za specifikaciju Posebno odobren RNP prilaz (RNP AR APCH).

-

-

t postane dostupna, pružaoci ATM/ANS moraju implementirati

navigacione postupke sa LPV minimumom na tim pragovima instrumentalnih poletno-sletnih staza.

(4) Kada pružaoci ATM/ANS implementiraju SID ili STAR rute, moraju ih implementirati u skladu

sa zahtjevima za specifikacije RNAV 1.

potrebni stroži zahtjevi navigacionih performansi od onih koji su navedeni u toj tački kako bi se

održali kapacitet vazdušnog saobr sigurnost u oblastima sa visoki

j nalnosti:

(a) operacije duž vertikalnog profila i između dva fiksa i uz upotrebu:

(i) ograničenje apsolutne visine „AT“;

(ii) ograničenje apsolutne visine „AT OR ABOVE“;

(iii) ograničenje apsolutne visine „AT OR BELOW“;

(iv) ograničenje „WINDOW“;

(b) dolaženje po kružnici do fiksa (RF) ,

(6) Kada pružaoci ATM/ANS implementiraju ATS rute za let na ruti, moraju ih implementirati u

skladu sa zahtjevima za specifikaciju RNAV 5.

rute, SID ili

STAR rute za let helikoptera moraju ih implementirati u skladu sa zahtjevima za specifikacije RNP

0.3, RNAV 1 ili RNP 1. U tom slučaju, imaju pravo da odluče koji od tri skupa zahtjeva će ispuniti.