V.ÜNİTE GERÇEKLEŞEN DÜŞLER

HAYATIMIZ NASIL KOLAYLAŞTI? Günlük hayatımızda kullandığımız birçok araç gereç vardır.Bunlar teknolojik gelişmeler ve buluşlarla hayatımıza girmiştir. İcat ya da buluş adını verdiğimiz bu araç – gereçler hayatımızın her anında yanı başımızdadır. Takvim , teleskop, mikroskop, fotoğraf makinesi, telefon, ampul, televizyon, bilgisayar, tükenmez kalem, kredi kartı…

Buluş: Bir şeyin ilk kez ortaya koyulmasıdır.Mucit: Yeni bir buluş ortaya koyan, icat eden kimsedir. Buluş yapılmasında insanların ihtiyaçlarının etkisi olmuştur. Ateşin, tekerleğin, yazının bulunması gibi. Teknolojik gelişmelerle buluşlar birbiriyle ilişkilidir. Örneğin icat edilen telefon teknolojik gelişmeler sonucu bugünkü halini almıştır. İcat edilen ürünler insanların ihtiyaçlarına cevap veremez hale gelince günümüz teknolojisi ile gelişirler.

İnsanların hayatını etkileyen birçok buluş vardır; • Bu buluşların en önemlilerinden birisi ateştir.Ateşin

bulunmasıyla insanlar yemeklerini pişirmeye başlamışlar, ısınmaya ve ateşi ışık kaynağı olarak kullanmaya başlamışlardır.

• Demirin bulunmasıyla tarımda gelişmeler sağlamışlardır.• Tekerleğin bulunmasıyla yüklerini kolayca taşımışlar, basit

ulaşım araçları yapmışlardır.• Yazının bulunmasıyla insanlar bilgi birikimlerini sonraki

kuşaklara aktarmışlardır.• Buhar makinesinin yapılması, telgrafın kullanılması ve

elektriğin bulunması insanların hayatını etkileyen en önemli buluşlardan bazılarıdır.

İnsanların ürettikleri çeşitli ham ve işlenmiş maddelerin, haberlerin bir yerden başka bir yere nakledilmesine ulaşım veya ulaştırma denilmektedir. Ulaşımın gelişmesi

ve hızlanması tekerleğin bulunmasıyla başladı. İlk tekerleği ahşaptan yapan insanoğlu belki de daha önce ağaç gövdelerini kullanıyorlardı yük taşımak için.

Makinelerin çoğunda, saatlerde, yel değirmenlerinde ve buhar makinelerinde, ayrıca otomobil ve bisiklet gibi taşıtlarda tekerlekler ve tekerlek ilkesine dayanan çarklar vardır.

Tarih boyunca insanlar uzak yerlerdeki insanlarla haberleşme ihtiyacı duymuşlardır. Başlangıçta haberleşmek için açık havada yakılan ateş kullanıldı. Daha sonraları yaya haberci, atlı posta ve posta güvercini gibi zahmetli ve oldukça zaman alıcı yöntemlerle haberleşildi.

1844 yılında Samuel Morse tarafından telgraf hattından ilk mesaj gönderildi.Böylece iletişimde yeni bir dönem başladı.

1876 yılında Alexander Graham Bell telgraf teknolojisindeki gelişmelerden yararlanarak sesi teller aracılığıyla ileten telefonu icat etmeyi başardı.

1926 yılında John Logie Baird, televizyonu icat etti. Siyah beyaz yayın yapan televizyon, teknolojik gelişmelerle birlikte renkli yayın yapar hale gelmiştir.

Buluşlar ve icatlar insanların hayatını kolaylaştırır, değiştirir ve zaman kaybını azaltır. Hayatımızı hem olumlu hem de olumsuz etkileyen buluş ve icatlar da vardır. Örneğin cep telefonları iletişim alanında insanlara kolaylık sağlar. Fakat uzun süre kullanıldığında yaydığı radyasyon nedeniyle insan sağlığına zarar verir. Buhar makinesinin icadı ile buhar gücünün makinelerde kullanılması büyük fabrikalar, gemiler yapma imkânını doğurmuştur. Buhar makinesi sanayi çağının başlamasına neden olmuştur. Bilgisayarın icat edilmesi ile bilgisayar ve internet bilgi çağının başlamasını sağlamıştır.

Bilimsel çalışmalarıyla insanlığa hizmet etmiş önemli bir isim İbn –i Sina’dır. O felsefe, matematik, astronomi,fizik,kimya,tıp ve müzik gibi alanlarda çalışmalar yapmış fakat en çok tıp alanındaki çalışmalarıyla tanınmıştır.

“Öteki bilgiler yanında tıp da öğreniyor, teorik bilgimi hastalar üzerindeki uygulamalarla bütünleştiriyordum.Bu şekilde aralıksız çalışmayı sürdürdüm.”

BİLİM VE İNSANBilim: Evrenin ya da olayların bir bölümünü konu

olarak seçen, deneysel yöntemlere ve gerçekliğe dayanarak yasalar çıkarmaya çalışan düzenli bilgidir. Kısaca bilgi edinme süreci de denir. Bilim, insanın doğada olup bitenleri merak etmesiyle başlar.

TEKNOLOJİNİN GETİRDİĞİ SORUNLAR 1) Teknolojik bazı gelişmeler doğada tahribat oluşturmuştur.

2) Fabrika atıkları hem havayı hem de suları kirletmektedir.3) Otomobillerden çıkan egzoz dumanı havayı kirletmektedir.4) Bu durumlarda hem insanları hem de diğer canlıları olumsuz etkilemektedir.5) Buluşlar sosyal hayatı da olumsuz etkilemektedir.6) Televizyon aile içi ilişkilerin zayıflamasına neden olmaktadır. Ayrıca bireyler arasında iletişimi azaltmaktadır.7) İnternette insanların birbirleriyle vakit geçirmesini engellemektedir.8) Sosyal hayattaki birçok adet ve geleneklerinde kaybolmasına neden olmaktadır.

Cahit Arf ( 1910 – 1997) Türkiye’nin yetiştirdiği en önemli

matematikçilerden biridir. 1938 yılında bilim dünyasına katkıda bulunan doktora tezini tamamlayarak dünya çapında tanınmıştır.

Aydın Sayılı (1913 – 1993) 1933 yılında Milli Eğitim Bakanlığı’nın yurt

dışına öğrenci göndermek için açtığı sınavı kazanarak ABD’ye gitti. 1942 yılında Harvard Üniversitesinden doktora ünvanı aldı.

ÖNEMLİ BULUŞLAR VE MUCİTLERİ THALES: Güneş tutulmasını bulmuştur.

İBNİ SİNA: Kimya ve tıp alanında çalışmalar yapmış Türk bilginidir. PASTÖR: Besinlerin bozulmasına mikropların yol açtığını kanıtlamış ve kuduz aşısını bulmuştur. CEZERİ: Otomatik aletleri yapan ilk Türk âlimidir. MENDEL: Genetik biliminin kurucusudur. Canlıların özelliklerinin nesilden nesile geçtiğini kanıtlamıştır. EDİSON: İlk ses kaydını yapmış, ampulü bulmuştur. KOPERNİK-KEPLER: Dünya’nın kendi ve Güneş etrafında döndüğünü kanıtlamıştır. GAZİ YAŞARGİL: Beyin cerrahisi alanında yaptığı çalışmalarla dünyaca tanınmış Türk bilim adamıdır. GRAHAM BELL: Telefonu icat etmiştir. GUTENBERG: Matbaayı icat etmiştir. EİNSTEİN: Fizik alanında çalışmalar yapmış ve atomu bulmuştur. GALİLE: Dünya’nın döndüğünü ispatlamıştır. Teleskobun mucidi.ARŞİMET: Suyun kaldırma kuvvetini bulmuştur. MACELLAN: Dünya’nın yuvarlak olduğunu ispatlamıştır. HAZERFEN AHMET ÇELEBİ: Uçmayı başaran ilk insanlardan biridir.

BİLİM İNSANIN ÖZELLİKLERİ 1) Meraklıdır.

2) Eleştiricidir. 3) Şüphecidir. 4) Tarafsızdır. 5) Planlı çalışır. 6) Kararlıdır. 7) Araştırmacıdır. 8) İnsanlığa hizmet için çalışırlar. 9) Deney ve gözleme yer verirler. 10) İnsanlığa ve doğaya karşı sorumludurlar.

“Eğer bir şeyi yapamamanın on bin yolunu

bulmuş isem, bu başarısız olduğum anlamına gelmez. Moralim bozulmaz. Çünkü her başarısız adım, başarıya giden yeni bir adımdır.”

Thomas EDİSON Ampulün Mucidi

ALIYORUM,OKUYORUM,ÖĞRENİYORUM Haber almak, bilgi edinmek,eğlenmek

amacıyla takip ettiğimiz yayınlar belirli aralıklarla yayınlanır. Bunlara süreli yayın adı verilir. Bunlar;

GazeteDergiİnternet siteleridir.

Ülkemizde bir devlet kurumu olan TÜBİTAK ( Türkiye Bilimsel Ve Teknik Araştırma Kurumu) çocuklara yönelik iki dergi çıkarmaktadır.

Okul öncesi çocuklara yönelik “Meraklı Minik”

İlköğretim çocuklarına yönelik “ Bilim Çocuk”

Bilim Çocuk Dergisi, TÜBİTAK tarafından çocuklara bilimi sevdirmek, bilimsel gelişmeleri akıcı bir dille tanıtmak amacıyla çıkarılmaktadır.

Her ayın on beşinde yayımlanan Bilim Çocuk Dergisi 7 – 15 yaş grubuna yönelik olarak hazırlanan önemli dergilerden biridir.

ATATÜRK BİLİM VE TEKNOLOJİ Atatürk, Kurtuluş Savaşı’ndan hemen sonra ülkemizin

çağdaş uygarlık seviyesine çıkarılması için çalışmalarını bilim ve teknoloji ışığında sürdürmüştür. İlk önce Türk Dil Kurumu’nu sonra da Türk Tarih Kurumu’nu kurmuştur.

Atatürk’ün bilim ve teknoloji alanında çalışmalar yapması için kurduğu bazı kurumlar şunlardır: 1) Tarımsal Araştırma Enstitüsü 2) Veteriner Zeoteknik Araştırma Enstitüsü 3) Hıfzısıhha Araştırma Enstitüsü 4) Maden Tetkik Arama ve Araştırma Enstitüsü 5) Ziraat Yüksek Enstitüsü 6) Türk Hava Kurumu 7) Astronomi Enstitüsü 8) Kandilli Rasathanesi

Atatürk, kendisi de bir bilim insanı gibi çalışmalar yapmıştır. O, 1936 – 1937’nin kış aylarında bir Geometri kitabı hazırlayarak matematik bilimine katkıda bulunmuştur. Bu kitapta matematik terimlerinin, bilimsel ifadelerin yerine Türkçe karşılıklarına yer vermiştir.

Zaviye: AçıDılı: KenarMüselles: Üçgen

M.Kemal Atatürk’ün bilimle ilgili sözleri: “Hayatta en hakiki mürşit ilimdir,fendir.” “İlim,fen ve ihtisas(uzmanlık) nerede varsa,

sanat nerede varsa gidip öğrenmeye mecburuz.” “Sizi bir kıvılcım olarak gönderiyorum, alevler

olarak geri dönmelisiniz!” “Türk milletinin yürümekte olduğu ilerleme ve

medeniyet yolunda elinde ve kafasında tuttuğu meşale müsbet ilimdir.”

BİLGİ KAYNAKLARI Bilgiye ulaşmak için araştırma yapmak, araştırma

yapmak için de kaynaklara başvurmak zorundayız. Kitap, ansiklopedi, dergi, atlas, sözlük gibi kaynaklar bunlardan bazılarıdır. Günümüzde internet kullanımının yaygınlaşması, bilgiye ulaşma sürecini de kolaylaştırmıştır. Yazılı kaynaklardan yaralanmak için kütüphaneleri kullanabiliriz. Gazete, dergi, kitap ve internet bilgi kaynaklarıdır. Bilgi almak için kullandığımız yayınlara bilgi kaynakları denir. Bir kişi veya kuruluş tarafından üretilen; bilgi, ürün veya sanat eserinin ilk defa üretildiğinin resmi olarak onaylanmasına PATENT denir. ( TPE )

Yararlandığımız kaynakları ödevimizin en arka sayfasında “kaynakça” bölümünde göstermeliyiz. Emeğe saygı ya da bilgi hırsızlığını önlemek için bu önemlidir.

Kaynakça bölümünde; Yazarın adı, soyadı Kitabın adı Kitabın yayınevi Basıldığı yer ve yıl yazılır.

Bilimsel bir araştırma yaparken öncelikle konu belirlenmelidir. Konu belirlendikten sonra, konunun araştırılması başlar. Dergi, kitap, ansiklopedi,kütüphane ve internet sitelerinden konu ile ilgili araştırma yapılır.

Farklı kaynaklardan ulaşılan bilgiler kompozisyon bütünlüğünde birleştirilir. Sonuç raporu oluşturulur.

Yararlanılan kaynaklar raporun sonunda kaynakça bölümünde yazılır.

ETKİNLİKBuluş tekerlek mucit teknoloji TÜBİTAK1 - İnsanlar tarafından henüz bilinmeyen ve

yapılmayan araç ve gereci bulan kişiye………..denir.2 - …………ulaşım alanında yarar sağlayan bir buluştur.3 - Daha önce var olmayan bir nesnenin yapılarak

ortaya çıkartılmasına ………..denir.4 - …………..ülkemizdeki Bilim Çocuk dergisinin

çıkarılmasına öncülük etmiştir.5 - Bir ürünü elde etmek için gerekli olan sistemler

bütününe ………………….denir.

ETKİNLİK Aşağıda verilen bilgilerden doğru olanların yanına

D, yanlış olanın yanına Y yazınız.1 – Teknoloji topluma her zaman faydalı değildir.(….)2 – Atatürk bilim ve teknolojiye çok önem vermiştir.(….)3 – Yeni buluş yapan kişilere mucit denir.(….)4 – Alexander Graham Bell telgrafı bulmuştur.(….)5 – Pasteur kuduz aşısını bulmuştur.(….)6 – İlk motorlu uçağı yapan Pascal kardeşlerdir.(….)7 – Hareket ve yer çekimi kanununu bulan Newton’dur.

(…..)

TEST

1) Aşağıdakilerden hangisi yazının icadı ile birlikte ortaya çıkan gelişmelerden değildir?

A) İnsanların bilgi birikimi arttı. B) Eğitim ve öğretim kolaylaştı. C) Toplumsal sorunlar sona erdi. D) Toplumlar arası bilgi aktarımı kolaylaştı.

2) I.Her zaman eleştiriye kapalıdır. II.Yardım almadan yalnız çalışırlar. III.Şüpheci, meraklı ve araştırmacıdır. Yukarıda verilenlerden hangisi ya da hangileri

bilim insanlarının ortak özelliklerindendir? A) Yalnız II B) I – II C) Yalnız III D) I – III

3) Arda, ev ödevinin sonuna kaynakçayı ekledi. Arda’nın kaynakçasında kitaba ait

aşağıdaki bilgilerden hangisini yazması doğru olmaz?

A) Yayınevi B) Yazarın doğum yeri C) Kitabın basıldığı yer D) Kitabın adı

4) Atatürk, bilim ve teknolojiye çok önem verdiğine göre; aşağıdakilerden hangisi bilimle ilgili sözlerindendir?

A) Sağlam kafa, sağlam vücutta bulunur. B) Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. C) Ne mutlu Türk’üm diyene! D) Hayatta en hakiki mürşit ilimdir, fendir.

5) Aşağıda verilenlerden hangisi teknolojik gelişmelerin toplumun kültürü üzerindeki olumsuz etkilerinden biridir?

A) Ulaşımda otomobillerin kullanılması B) İnsanların daha kaliteli giysiler alması C) Arkadaşlık ilişkilerinin zayıflaması D) Cep telefonun bir çok kişi tarafından

kullanılması

6) …..?......1877 yılında ilk ses kaydını yaptım ve fonograf adı verilen cihazı icat ettim.

Yukarıda bilgi veren bilim adamı ve hangi alana katkıda bulunduğu aşağıdaki şıklardan hangisinde doğru verilmiştir?

A) Edison – İletişim B) Graham Bell – İletişim C) Edison – Ulaşım D) Graham Bell - Sağlık

7) “Kuduz aşısını buldum.Ayrıca benim bulduğum bir yöntem sayesinde sütlerin uzun süre saklanması kolaylaştı.”diyen bilim adamın kim olduğu aşağıdaki şıklardan hangisinde doğru verilmiştir?

A) John Logie Baird B) Albert Einstein C) Thomas Edison D) Louis Pasteur

8) I.Kağıt ürünleri II.Tarım ürünleri III.Kimyasal maddeler Yukarıda verilenlerden hangisi ya da

hangileri insanların hayatını olumlu yönde etkilediği gibi olumsuz da etkileyebilir?

A) Yalnız II B) I ve II C) Yalnız III D) I - III

9) Ben …..?..........,matbaayı bulan kişiyim.Bu buluşumdan sonra dünyada birçok şey değişti ve gelişti.

Yukarıda “?” ile gösterilen yere aşağıdaki bilim insanlarından hangisi getirilmelidir?

A) Thomas Edison B) John Gutenberg C) Alexander Graham Bell D) Gazi Yaşargil

10) “ On yedi yaşındayken tıp eğitimi almaya başladı. Derslerde öğretilenleri ezberlemiyor, her şeyi sorgulayarak çevresindekilerle tartışıyordu. Bir gece gözleri gökyüzündeki çok parlak bir yıldıza takıldı. Bu olaydan sonra astronomiye merak sardı. Büyük bir teleskop icat ederek, Dünya’nın Güneş etrafında döndüğü görüşünü,tüm baskılara rağmen sonuna kadar savundu.”

Yukarıda bilim adamı ile verilen bilgi aşağıdakilerden hangisine aittir?

A) Cahit Arf B) Galileo C) Edison D) Marie Curie

11) Atatürk, bilime verdiği önem doğrultusunda:• Ankara Hukuk Fakültesi• Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü• Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü’nün açılmasına öncülük

etmiştir. Yukarıda verilen kurumlarla Atatürk’ün hangi alandaki bilimsel çalışmalara önem verdiği söylenemez?A) Tarım B) MadencilikC) Güzel sanatlarD) Eğitim

12) -Kolera virüsünün tanımlanması - Röntgen ışınlarının bulunması Verilen buluşlar aşağıdaki alanların hangisinde gelişme yaşanmasını sağlamıştır?A) EğitimB) HaberleşmeC) TıpD) Ulaşım

13) Yapılacak bir araştırma ile ilgili kaynaklara ulaşılabilecek en doğru yer aşağıdakilerden hangisidir?A) Arkadaşlarımızın kitaplıklarıB) Şehir kütüphanesiC) Kendi kütüphanemizD) Sınıf kitaplığı

14) Aşağıdaki bilim insanlarından hangisinin günümüz bilimsel çalışmalarında görev aldığı söylenebilir?A) GalileoB) Cahit ArfC) İbn-i SinaD) Harezmi

15) Aşağıdakilerden hangisi bilim insanlarının ortak özelliklerindendir?A) Sabırsız olmalarıB) Çalışkan olmalarıC) Taraflı olmalarıD) Araştırmayı sevmemeleri

16) Bir araştırma yaparken başkalarının haklarına saygılı olmak için ne yapılmalıdır?

A) Araştırmayı kütüphaneden yapmalıyız.B) Araştırmamızda kaynakça kullanmalıyız.C) Araştırmamızı grup çalışması şeklinde

yapmalıyız.D) Öğretmenlerimizden yardım almalıyız.

17) Bilim için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) Tek bir toplumun çabası ile ortaya çıkar.B) Hoşgörü ve adaletle ortaya çıkar.C) Tesadüf eseri ortaya çıkar.D) Deney, gözlem ve çaba ile ortaya çıkar.

18) Aşağıdakilerden hangisi bir araştırmanın en son basamağını oluşturur?

A) Konuyu belirlemekB) Katalog taraması yapmakC) Rapor yazmakD) Kitaplara ulaşmak

19) 1933’de Bakanlığın yurt dışına öğrenci göndermek için açtığı sınavı kazanarak ABD’ye giden, 1942’de Harvard Üniversitesinden doktora unvanı alarak mezun olan ve 5 liranın üzerinde resmi bulunan bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir?A) Aydın SayılıB) Cahit ArfC) Gazi YaşargilD) Mehmet Öz

20) Mikro cerrahi ile beyin tümörlerinin alınabileceğini kanıtladı.Dünya Beyin Cerrahları birliği tarafından yüzyılın adamı seçildi.Özellikleri verilen bilim insanı aşağıdakilerden hangisidir?A) Aydın SayılıB) Gazi YaşargilC) İbn-i SinaD) Cahit Arf

21)

Görseli verilen buluş, aşağıdakilerden hangisine katkı sağlamıştır?A) Üretimin artmasınaB) Gökyüzünün incelenmesineC) Zamanın daha iyi kullanılmasınaD) Yön bulma sorununun çözülmesine