5 sistem persekitaran dalam teori ekologi bronfenbrenner

8/13/2019 5 Sistem Persekitaran Dalam Teori Ekologi Bronfenbrenner

1/8

5 SISTEM PERSEKITARAN DALAM TEORI EKOLIGI BRONFENBRENNER

4

Menurut teori Sistem Ekologi Bronfenbrenner (1979, 1989) persekitaran

kanak-kanak terdiri dari satu set sistem sosial yang kompleks dan saling

berinteraksi. Beliau melihat sistem sosial ini sebagai struktur berlapis yang

bermula dengan mereka yang terdekat dengan kehidupan kanak-kanak ini

secara langsung atau tidak langsung.

Menurut beliau, persekitaran individu terdiri daripada lima lapisan sistem

iaitu mikrosistem, mesosistem, eksosistem, makrosistem dan kronosistem.

Rajah 1: Interaksi elemen-elemen dalam lima sistem

ekologikal berasaskan Teori Ekologi Bronfenbrenner


2/8


5

SISTEM HURAIAN CONTOH

Mikrosistem Merujuk kepada

persekitaran yang terdekat

dengan dunia kanak-

kanak.

Ibu bapa, penjaga, adik beradik,

rakan, jiran, guru, sekolah serta

alam persekitaran

Mesosistem Menghubungkaitkan dua

mikrosistem.

Ibu bapa dengan pengasuh, ibu

bapa dengan jiran, ibu bapa

dengan sekolah, ibu bapa dengan

rakan sebaya anak mereka,

sekolah dengan organisasi

berkuasa serta sekolah dengan

jiran.

Eksosistem Pengalaman individu

mempengaruhi individu

lain.

Implimentasi sesuatu program

untuk peningkatan pencapaian

murid-murid oleh Persatuan Ibu

Bapa dan Guru-guru dengan pihak

sekolah

Makrosistem Pengaruh elemen-elemen

sosiobudaya dan

kedudukan sosioekonomi.

Jantina, etnik, adat resam, norma-

norma, nilai dan amalan

masyarakat.

Kronosistem Fokus pengaruh keadaan

sosiohistorikal dan

peristiwa-peristiwa.

Kehadiran anak baru dalam

sesebuah keluarga


3/8


6

Mikrosistem melibatkan persekitaran yang terdekat dan mewakili

hubungan serta interaksi kanak-kanak dengan ibu bapa, penjaga, adik beradik,

rakan, jiran, guru, sekolah serta alam persekitaran. Mikrosistem merujuk kepada

persekitaran yang terdekat dengan dunia kanak-kanak tersebut. Masyarakat

dalam mikrosistem ini memainkan peranan yang tidak kurang penting dalam

perkembangan kanak-kanak.

Seorang ahli antropologi, George Peter Murdock menakrifkan bahawa

keluarga adalah satu kelompok sosial yang tinggal di bawah satu bumbung,

mempunyai kerjasama dalam kegiatan ekonomi dan menambah zuriat (Goode,

hal. 326). Keluarga terutamanya ibu bapa merupakan agen sosialisasi paling

penting dalam kehidupan seseorang kanak-kanak itu dan sebagai individu

terdekat atau berhampiran dengan kehidupan seorang kanak-kanak, mereka

mempunyai pengaruh besar ke atas tingkah laku kanak-kanak. Sebagai contoh,

kajian di dalam dan di luar negara menunjukkan bahawa faktor persekitaran

seperti penglibatan ibu bapa secara aktif mempunyai kesan langsung ke atas

semua aspek perkembangan kanak-kanak (Mac Naughtori, 2005).

Ibu bapa yang menunjukkan kasih sayang dan penjagaan yang baik akan

memberi kesan berbeza jika dibanding dengan ibu bapa yang tidak kisah atau

garang. Dalam masa yang sama tingkah laku atau respon kanak-kanak juga


4/8


7

akan mempengaruhi sikap ibu bapa atau penjaga terhadap kanak-kanak

tersebut. Misalnya, kanak-kanak yang berkelakuan baik akan disenangi oleh

orang dewasa disekitarnya dan mereka berkemungkinan akan memberi respon

positif terhadap kanak-kanak ini.

Di samping itu, hubungan antara ibu bapa juga memberi kesan kepada

pengalaman kanak-kanak. Faktor kepincangan keluarga dan taraf sosio-ekonomi

sesebuah keluarga akan mencorak kehidupan seorang kanak-kanak. Kegagalan

ibu bapa sendiri untuk membetulkan kepincangan anak-anak mereka akan

menyebabkan anak-anak ini tidak lagi menghormati mereka.

Dalam kajian yang Iain pula, Ting (2005) mendapati tahap penglibatan ibu

bapa luar bandar berada pada tahap yang rendah. Tidak hairan jika sebelum ini

Berger (1995) melalui kajiannya menyatakan wujudnya kepelbagaian model

peranan ibu bapa untuk membantu proses pembelajaran kanak-kanak di

sekolah. Ibu bapa yang sentiasa memberi sokongan sesama sendiri adalah lebih

berkesan dalam hal asuhan dan penjagaan kanak-kanak (Berk, Laura E, ms 27).

Maka jelaslah bahawa institusi keluarga memainkan peranan yang

penting sebagai pembentuk sahsiah anak-anak. Ibu bapa haruslah membimbing,

memahami dan menyelami kehendak jiwa remaja serta berfikiran terbuka. Ini

akan mendorong kepada kewujudan suasana harmonis.


5/8


8

Mesosistem adalah lapisan kedua dalam Teori Sistem Ekologi. Ia

merujuk kaitan-kaitan di antara dua mikrosistem. Ia juga melibatkan interaksi

antara ibu bapa dengan pengasuh, ibu bapa dengan jiran, ibu bapa dengan

sekolah, ibu bapa dengan rakan sebaya anak mereka, sekolah dengan

organisasi berkuasa serta sekolah dengan jiran dan bagaimana ia

mempengaruhi perkembangan kanak-kanak. Sebagai contoh, penglibatan ibu

bapa dalam aktiviti kanak-kanak di sekolah boleh memeberi sokongan yang

dapat membantu kemajuan akademik kanak-kanak.

Selain itu keadaan di rumah boleh mempengaruhi tingkahlaku dan

personaliti seseorang individu ketika berada di sekolah. Individu yang

mempunyai masalah di rumah akan membawa masalah tersebut ke sekolah. Hal

ini akan menyebabkan emosi mereka terganggu dan implikasinya ialah masalah

tersebut akan menjejaskan pelajaran mereka.

Mengikut Bronfenbrenner, kanak-kanak yang diberi galakan untuk

berinteraksi dan berkomunikasi dalam mesosistem ini menunjukkan prestasi

yang lebih baik daripada kanak-kanak yang kekurangan peluang.


6/8


9

Lapisan ketiga digelar sebagai lapisan eksosistem. Ia diwakili oleh

lapisan yang tidak melibatkan kanak-kanak tetapi mempunyai pengaruh secara

langsung ke atas kanak-kanak tersebut. Dengan kata lain, sistem ini melibatkan

persekitaran luar yang mana kanak-kanak memainkan peranan secara pasif

tetapi perkembangan mereka dipengaruhi dengan tindakan ahli-ahli dalam

ekosistem ini misalnya implimentasi sesuatu program untuk peningkatan

pencapaian murid-murid oleh Persatuan Ibu Bapa dan Guru-guru dengan pihak

sekolah.

Contoh yang lain adalah peraturan-peraturan tempat kerja ibu bapa

seperti cuti atau waktu kerja fleksi. Eksosistem juga merangkumi saudara mara

dan rakan ibu bapa yang dapat membantu keluarga. pengalaman individu

tersebut akan turut mempengaruhi orang lain. Sebagai contoh, persekitaran

sekolah dan pasar raya. Keadaan pengurusan, kemudahan dan peraturan-

peraturan yang dikuatkuasakan di tempat-tempat membeli belah secara tidak

langsung akan mempengaruhi perkembangan sosial kanak-kanak tersebut.


7/8


10

Makrosistem merujuk kepada sesuatu sistem mengenai pengaruh

elemen-elemen sosiobudaya dan kedudukan sosioekonomi terhadap

perkembangan kanak-kanak. Ia juga mewakili jantina, etnik, adat resam, norma-

norma, nilai dan amalan masyarakat serta mempengaruhi perkembangan kanak-

kanak. Sebagai contoh, di sesetengah negara, kaum lelaki diberi peranan yang

lebih dominan di mana mereka diberi peluang pelajaran dan pekerjaan-pekerjaan

yang penting. Hal ini kerana perempuan dianggap sebagai kaum yang lemah

dan tidak layak mendapat pendidikan yang setaraf dengan kaum lelaki. Bagi ibu

bapa yang masih lagi berada dalam pemikiran konservatif, mereka

mengganggap pendidikan tidak penting kepada anak perempuan kerana tugas

wanita hanyalah di dapur sahaja.

Di negara-negara Barat, kaum wanita mempunyai peluang dan hak yang

sama. Ini memberi kesan ke atas perkembangan sosial dan emosi khususnya ke

atas peranan mereka dalam masyarakat.

Selain itu, kemiskinan adalah dihuraikan sebagai salah satu aspek yang

penting dalam makrosistem ini yang menghalang perkembangan kanak-kanak

disamping mengurangkan keupayaan mereka belajar.


8/8


11

Kronosistem mengetengahkan konsep bahawa persekitaran tidak kekal

sama. Ia juga memfokus pengaruh keadaan sosiohistorikal dan peristiwa-

peristiwa terhadap perkembangan kanak-kanak dalam sesuatu zaman tertentu.

Sebagai contoh, kehadiran anak baru dalam sesebuah keluarga akan memberi

kesan kepada perkembangan kanak-kanak. Contoh seterusnya adalah prestasi

kanak-kanak yang lahir dalam zaman Komunikasi Maklumat dan Teknologi (ICT)

adalah berbeza dengan kanak-kanak yang lahir sebelum alat computer direka

dan diperkenalkan.

Berbeza dengan kanak-kanak pada zaman dahulu, mereka hanya

bermain permainan yang bersumberkan alam sekitar seperti wau, gasing dan

sebagainya. Oleh hal yang demikian, pembangunan sesebuah negara memberi

implikasi yang besar kepada perkembangan kanak-kanak dari banyak aspek.

Kanak-kanak akan menjadi lebih maju ke hadapan serta berpandangan jauh.

Namun begitu, setiap benda terdapat juga kesan negatifnya iaitu kanak-

kanak tidak bergaul dengan masyarakat luar kerana hidupnya adalah bersama

komputer. Selain itu, anasir-anasir negatif juga semakin meningkat andainya

pembangunan sesebuah negara semakin maju.

5 sistem persekitaran dalam teori ekologi bronfenbrenner

Documents