HMO6-1

ความเขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5

The Fifth Grade Students’ Understanding of Nature of Science

ทศน พฒนอก (Thadsanee Putnok)* ดร.ปรยา บญญสร (Dr.Preeya Boonyasiri)**

ดร.สปรยา ตรวจตรเกษม (Dr.Supreya Trivijitkasem)***

บทคดยอ

การวจยในครงนมวตถประสงคเพอศกษาความเขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษา

ปท 5 โรงเรยนแหงหนงในสงกดกรงเทพมหานคร จานวน 25 คน โดยการเลอกแบบเจาะจง เครองมอทใชในการเกบ

ขอมล ไดแก แบบวดความเขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตรแบบปลายเปดจานวน 22 ขอ โดยครอบคลมลกษณะ

ธรรมชาตของวทยาศาสตร 3 ดาน ไดแก การมองโลกแบบวทยาศาสตร การสบเสาะความรแบบวทยาศาสตร และ

กจการทางวทยาศาสตร วเคราะหขอมลโดยการวเคราะหเนอหา และจดกลมคาตอบของนกเรยนเปน 4 กลมดงน เขาใจ

ถกตอง เขาใจบางสวน เขาใจคลาดเคลอน และไมเขาใจ ผลการศกษาพบวา นกเรยนสวนใหญไมเขาใจและเขาใจ

คลาดเคลอนเกยวกบลกษณะธรรมชาตของวทยาศาสตรทง 3 ดาน โดยเฉพาะในประเดน อทธพลของสงคมและ

วฒนธรรมตอวทยาศาสตร ความสมพนธระหวางวทยาศาสตรและเทคโนโลย และวธการแสวงหาความรทาง

วทยาศาสตร เปนตน จากผลการวจย ผวจยเสนอใหมการพฒนาความเขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตรของนกเรยนกลม

ทศกษาตอไป

ABSTRACT

The purpose of this study was to investigate the fifth grade students’ understanding of nature of science

(NOS). The participants were 25 fifth-grade students by purposive sampling, from a primary school in Department of

Education Bangkok Metropolitan Administration. An open-ended questionnaire was used to assess students’

understanding of nature of science. The questionnaire consisted of 22 items covering three aspects: the scientific

world view, scientific inquiry and the scientific enterprise. The students’ response data were analyzed inductively to

identify groups or patterns that described their understandings of NOS, which consisted of understanding, partial

understanding, misunderstanding and naïve understanding. The research finding indicated that the majority of

students hold misunderstanding and naïve understanding of all three aspects of NOS, particularly in the influence of

social and cultural milieu on science, science and technology relation, and scientific inquiry. According to the results,

the researchers suggest that there is a need to develop students’ understanding of NOS.

คาสาคญ : ธรรมชาตของวทยาศาสตร ความเขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตร นกเรยนชนประถมศกษาปท 5

Key Words : Nature of science, Understanding of nature of science, Grade 5 students __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

* นกศกษา หลกสตรศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรศกษา (ภาคพเศษ) คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

** รองศาสตราจารย โรงเรยนสาธตแหงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ศนยวจยและพฒนาการศกษา

*** รองศาสตราจารย ภาควชาฟสกส คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร

911

HMO6-2

บทนา

วทยาศาสตรมบทบาทสาคญในสงคมโลก

ปจจบนและอนาคต เพราะวทยาศาสตรเกยวของกบทก

คนท งในชวตประจาวนและการงานอาชพตางๆ จน

กลาวไดวา วทยาศาสตรเปนวฒนธรรมของโลก

สมยใหมซงเปนสงคมแหงการเรยนร (Knowledge-

based society) ดงนน ทกคนจงจาเปนตองไดรบการ

พฒนาใหรวทยาศาสตร เพอทจะมความรความเขาใจ

ในธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางสรรคขน ม

การพฒนากระบวนการคดเปนเหตเปนผล มทกษะ

สาคญในการคนควาหาความร สามารถแกไขปญหาได

อยางเปนระบบ ตดสนใจไดโดยใชขอมลทหลากหลาย

และใชประจกษพยานทตรวจสอบได สามารถนา

ความรไปใชอยางมเหตผล สรางสรรคและมคณธรรม

(กระทรวงศกษาธการ, 2551; กาญจนา และชาตร,

2553; สกลรตน, 2545; Meichtry, 1993) จงมการ

กาหนดเ ปาหมายของการจดการ เ รยนการสอน

วทยาศาสตรในประเทศไทยประการหนงวาตองการให

ผ เ รยนเขาใจขอบเขตธรรมชาตและขอจากดของ

วทยาศาสตร (สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตร

และเทคโนโลย [สสวท.], 2546) ซงมสวนสอดคลอง

กบมาตรฐานทสมาคมอเมรกนเพอความกาวหนาทาง

วทยาศาสตร (The American Association for the

Advancement of Science [AAAS], 1993) กาหนดไว

ขณะทหลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551

(กระทรวงศกษาธการ, 2551) กกาหนดมาตรฐานการ

จดการเรยนรเกยวกบธรรมชาตของวทยาศาสตรไวอยาง

ชดเจน แตจากงานวจยทผานมาพบวา การสอนของคร

สวนใหญไมไดสงเสรมใหนกเรยนมความเขาใจใน

ธรรมชาตของวทยาศาสตรอยางเพยงพอ ทาใหนกเรยน

เขาใจไมถกตองหรอไมเขาใจ ( สธาวลย, 2550;

เสาวลกษณ, 2551) และจากผลการวจยเกยวกบความ

เขาใจลกษณะธรรมชาตของวทยาศาสตรของครและ

นกเรยน ทงในประเทศและตางประเทศรายงานวา คร

และนกเรยนยงขาดความเขาใจลกษณะธรรมชาตของ

วทยาศาสตรในหลายประเดนทสาคญ เชน เขาใจวา

ความรวทยาศาสตรไมสามารถเปลยนแปลงได วธการ

แสวงหาความรทางวทยาศาสตรมข นตอนตายตว

สงคมและวฒนธรรมไมเกยวกบวทยาศาสตร และ

ความสมพนธระหวางวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปน

ตน (สรนภา, นฤมล และอรณ, 2548; สทธดา, นฤมล

และพรทพย, 2552; กาญจนา และชาตร , 2553; Moss,

Abrams, and Robb, 2001; Bell et al., 2003; Khishfe,

2008) ดงนนการพฒนาการจดกจกรรมการเรยนรจง

เปนสงสาคญเพอแกปญหาความไมเขาใจหรอความ

เขาใจทคลาดเคลอนเกยวกบลกษณะธรรมชาตของ

วทยาศาสตร ซงการพฒนาการจดกจกรรมการเรยนร

ตองอาศยขอมลพนฐานเกยวกบความเขาใจธรรมชาต

ของวทยาศาสตรของนกเรยน แมจะมงานวจยจานวน

มากสารวจความเขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตรของ

นกเรยน แตงานวจยในประเทศไทยทผานมาสวนใหญ

เปนเพยงการตรวจสอบวานกเรยนมความเขาใจ

ธรรมชาตของวทยาศาสตรในประเดนตางๆ หรอไม

และมงานวจยนอยมากทศกษาแนวทางในการพฒนา

ความเขาใจเกยวกบธรรมชาตของวทยาศาสตรของ

นกเรยน (กาญจนา และชาตร, 2553)

ผ ว จย จ ง ต ร ะ ห นก ถ ง ค ว า ม ส า คญ ข อ ง

การศกษาเรองดงกลาวและสนใจทจะสารวจเกยวกบ

ความเขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตรของนกเรยนชน

ประถมศกษาปท 5 วานกเรยนมความเขาใจธรรมชาต

ของวทยาศาสตรในประเดนตางๆ อยางไร เพอนาผล

การสารวจมาเปนพนฐานในการออกแบบแผนการ

จดการเ รยนร ทพฒนาความเขาใจธรรมชาตของ

วทยาศาสตรของนกเรยนตอไป นอกจากนผวจยเหนวา

การศกษาในเ รองดงกลาวจะ เปนประโยชนตอ

ครผสอนวชาวทยาศาสตร ทจะนาผลการสารวจไปใช

เปนแนวทางในการวางแผนการจดการเรยนรเพอ

แกปญหาความไมเขาใจหรอความเขาใจทคลาดเคลอน

เกยวกบธรรมชาตของวทยาศาสตร

912

HMO6-3

วตถประสงค

เพอสารวจความเขาใจธรรมชาตของ

วทยาศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5

ขอบเขตการวจย

1. สถานทดาเนนการวจย คอ โรงเรยนขนาด

กลางแหงหนงในสงกดกรงเทพมหานคร

2. ก ล ม ท ศ ก ษ า ไ ด แ ก น ก เ ร ย น ช น

ประถมศกษาปท 5 ซงศกษาในภาคเรยนท 1 ป

ก า ร ศ ก ษ า 2 5 54 โ ร ง เ ร ย น แ ห ง ห น ง ใ น ส ง ก ด

กรงเทพมหานคร จานวน 1 หองเรยน มนกเรยน

ทงหมด 25 คน ประกอบดวยนกเรยนชาย 14 คน

นกเรยนหญง 11 คน มอายระหวาง 10-11 ป ซงไดมา

โดยการเลอกแบบเจาะจง (Purposive Sampling)

เหตผลทเลอกกลมทศกษาดงกลาว เนองจาก 1) เปน

นกเรยนทผวจยกาลงสอนอยในปจจบนและพบวาม

ปญหาเกยวกบการเรยนรวทยาศาสตร และไมชอบ

เรยนวทยาศาสตร 2) นกเรยนกลมทศกษามนกเรยน

ชายและนกเรยนหญงคละกน มความสามารถและ

พนฐานทางการเรยนคละกน 3) โรงเรยนของนกเรยน

กลมทศกษาเปนโรงเรยนทการสนบสนนและสงเสรม

การจดการเรยนรวทยาศาสตรใหกบนกเรยนเปนอยาง

ด มหองเรยน หองปฏบตการทางวทยาศาสตร มแหลง

เรยนรในโรงเรยน เชน หองสมด อนเทอรเนตสาหรบ

สบคนขอมล เปนตน

3. ระยะเวลาในการทาการวจย ภาคเรยนท 1

ปการศกษา 2554

4. ศกษาเกยวกบความเขาใจธรรมชาตของ

วทยาศาสตร 3 ดาน ตามการจดของสมาคมอเมรกน

เพอความกาวหนาทางวทยาศาสตร (AAAS, 1993)

ไดแก

1) การมองโลกแบบวทยาศาสตร (The

Scientific World View) ประกอบดวยประเดนสาคญท

นามาศกษาความเขาใจของนกเรยน คอ ความหมาย

ของวทยาศาสตร ความแตกตางของวทยาศาสตรกบ

ศ าสต ร แ ข น ง อ น ๆ ว ธก าร ไ ดม า ซ ง ค วาม ร ท าง

วทยาศาสตร ลกษณะของความรทางวทยาศาสตรทได

จากการทาความเขาใจธรรมชาตของโลก ความคงทน

ของความรทางวทยาศาสตร ความสามารถของ

วทยาศาสตรในการอธบายปรากฏการณตางๆ ใน

ธรรมชาต การเปลยนแปลงความรทางวทยาศาสตร

2) การสบเสาะความรแบบวทยาศาสตร

(Scientific Inquiry) ประกอบดวยประเดนสาคญท

นามาศกษาความเขาใจของนกเรยน คอ ลกษณะของ

ผลการสารวจตรวจสอบทางวทยาศาสตรดวยวธ

เดยวกน ลกษณะข นตอน และกระบวนการทาง

วทยาศาสตร รปแบบการสารวจตรวจสอบทาง

วทยาศาสตร ความสาคญของหลกฐานเชงประจกษตอ

ความรทางวทยาศาสตร ความจาเปนของการทดลอง

ซ าในกรณทผลการทดลองทางวทยาศาสตรมความ

แตกตางกนอยางมาก ลกษณะการใหคาอธบายและ

การทานายทางวทยาศาสตร ความสาคญของ

จนตนาการและการคดสรางสรรคอยางมเหตผลตอ

ความรทางวทยาศาสตร ความถกตองแมนยาในการ

รวบรวมหลกฐานทางวทยาศาสตร

3) กจการทางวทยาศาสตร (The Scientific

Enterprise) ประกอบดวยประเดนสาคญทนามาศกษา

ความเขาใจของนกเรยน คอ ลกษณะการทางานรวมกน

ทางวทยาศาสตร ความสาคญของจรยธรรมทาง

วทยาศาสตร ความสมพนธระหวางวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย อทธพลของสงคมและวฒนธรรมตอ

วทยาศาสตร สถาบนหรอองคกรทมการดาเนนการทาง

วทยาศาสตร วชาชพท เกยวของกบกจกรรมทาง

วทยาศาสตร ลกษณะการทางานโดยมหลกจรยธรรมทาง

วทยาศาสตร

วธการวจย

รปแบบการวจย

งานวจยนเปนงานวจยเชงสารวจ (Survey

Research)

913

HMO6-4 เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการศกษา คอ แบบวดความ

เขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตร จานวน 22 ขอ

ประกอบดวยขอคาถาม 2 ลกษณะ คอ คาถามลกษณะ

ปลายเปดเพอเปดโอกาสใหนกเรยนไดแสดงความคดเหน

อยางหลากหลาย จานวน 1 ขอ และคาถามแบบปลายเปด

ทใหนกเรยนแสดงความคดเหนใน 3 ระดบ คอ เหนดวย

ไมแนใจ ไมเหนดวย และมชองวางใหอธบายแสดง

เหตผลประกอบคาตอบและเพอเพมความถกตองของ

ขอมลทได จานวน 21 ขอ ครอบคลมประเดนเกยวกบ

ลกษณะธรรมชาตของวทยาศาสตรทงสามดาน คอ การ

มองโลกแบบวทยาศาสตร การสบเสาะความรแบบ

วทยาศาสตร และกจการทางวทยาศาสตร ตรวจความตรง

เชงเนอหาและความตรงเชงโครงสรางจากผเชยวชาญ 3

คน และผ วจยไดนาแบบวดชดนไปทดลองใชเพอ

พจารณาความเหมาะสมทางดานภาษาและระยะเวลาทใช

ในการตอบแบบวดกบนกเรยนทไมไดอยในกลมทศกษา

การเกบรวบรวมขอมล

นา แ บ บ วด ค วา ม เ ขา ใ จ ธร ร ม ชา ต ข อ ง

วทยาศาสตรไปสารวจความเขาใจธรรมชาตของ

วทยาศาสตรของนกเรยนกลมทศกษา โดยใหนกเรยน

ใชเวลาในการทาแบบวด 90 นาท ทาการสมภาษณ

เพมเตมสาหรบนกเรยนทไมตอบคาถามหรอคาตอบไม

ชดเจนโดยการสมภาษณแบบมโครงสรางโดยใช

ป ร ะ เ ด น ใ น แ บ บ วด ค วา ม เ ขา ใ จ ธร ร ม ชา ต ข อ ง

วทยาศาสตรในการสมภาษณ

การวเคราะหขอมล

ทาการวเคราะหความเขาใจของนกเรยน

เกยวกบลกษณะธรรมชาตของวทยาศาสตร จากการท

นกเรยนตอบคาถามในแบบวดความเขาใจธรรมชาต

ของวทยาศาสตร โดยการอานคาตอบทนกเรยนให

เหตผลประกอบในแตละคาถามอยางละเอยดวามความ

สอดคลองกบการแสดงความคดเหนหรอไม โดยการ

ลงรหสซงเปนตวแทนความเขาใจธรรมชาตของ

วทยาศาสตรเอาไวแตละขอตามทกาหนดกรอบไว และ

จดกลมคาตอบทนกเรยนตอบแลวสอความหมาย

เหมอนกนไวในกลมเดยวกน พรอมทงระบความถของ

จานวนนกเรยนทตอบในแตละกลม ตรวจสอบคาตอบ

คาอธบายและเหตผลประกอบคาตอบของนกเรยนแต

ละกลมกบแนวคดธรรมชาตของวทยาศาสตรทเปนท

ยอมรบทางวทยาศาสตรในปจจบน และจดกลมความ

เขาใจของนกเรยนออกเปน 4 กลม ซงมความ

สอดคลองกบการจดกลมแนวคดของ กาญจนา และ

ชาตร (2553) ดงน

- เขาใจถกตอง (Understanding: U) หมายถง

คาตอบ ของนก เ รยน ในปร ะเดนธรรมชาตขอ ง

วทยาศาสตรสอดคลองกบแนวคดทเปนทยอมรบทาง

วทยาศาสตรในปจจบน สามารถอธบาย ขยายความ

เ กยวกบลกษณะธรรมชาตของวทยาศาสตรและ

ยกตวอยางประกอบอยางถกตองและสอดคลองกบ

แนวคดทเปนทยอมรบทางวทยาศาสตร

- เขาใจบางสวน (Partial understanding: PU)

หมายถง คาตอบของนกเรยนในประเดนธรรมชาตของ

วทยาศาสตรสอดคลองกบแนวคดทเปนทยอมรบทาง

วทยาศาสตรในปจจบนบางสวน แตไมครบท งหมด

หรอมความสอดคลองบางสวนและไมสอดคลอง

บางสวน หรออธบาย ขยายความถกตองแตยกตวอยาง

ไมสอดคลอง หรอไมสามารถอธบายใหเหตผลและ

ยกตวอยางประกอบทชดเจน

- เขาใจคลาดเคลอน (Misunderstanding:

MU) หมายถง คาตอบ คาอธบาย เหตผลและตวอยาง

ประกอบคาตอบของนกเรยนไมสอดคลองกบแนวคด

ทเปนทยอมรบทางวทยาศาสตรในปจจบนทงหมด

- ไมเขาใจ (Naïve Understanding: NU)

หมายถง นกเรยนไมตอบคาถาม ไมแสดงความคดเหน

หรอตอบโดยแสดงความไมเขาใจ (เชน ตอบวาไม

ทราบ ไมแนใจ คาตอบกบการใหเหตผลไมสมพนธกน

หรอคาตอบไมตรงกบประเดนทถาม) และไมสามารถ

อธบายไดชดเจนเ กยวกบประเดนธรรมชาตของ

วทยาศาสตรทถาม

ผวจยนาเสนอขอมลเปนคารอยละและการ

พรรณนาเปนรายขอและรายดาน เพออธบายใหเหนวา

914

HMO6-5 นกเ รยนกลมทศกษามความเขาใจธรรมชาตของ

วทยาศาสตรอยางไร

ผลการวจยและการอภปรายผล

ผลการวจยในเชงปรมาณทไดจากการให

นก เ ร ย น ทา แ บ บ วด ค วา ม เ ขา ใ จ ธร ร ม ชา ต ข อ ง

วทยาศาสตร ซงขอคาถามครอบคลมลกษณะธรรมชาต

ของวทยาศาสตรทง 3 ดานนาเสนอขอมลในรปของ

จานวนนกเรยนและคารอยละทจดกลมความเขาใจ

ธรรมชาตของวทยาศาสตรออกเปน 4 กลม คอ กลม

เขาใจถกตอง เขาใจบางสวน เขาใจคลาดเคลอน และ

กลมทไม เขาใจ แสดงรายละเ อยดในตาราง ท 1

ตารางท 1 จานวน คาสดสวนของนกเรยนทมความเขาใจลกษณะธรรมชาตของวทยาศาสตรทถกตอง เขาใจบางสวน

เขาใจคลาดเคลอน และกลมทไมเขาใจ

ลกษณะธรรมชาตของวทยาศาสตร

ความเขาใจของนกเรยน/จานวน

(คารอยละ n = 25)

U* PU* MU* NU*

ดานท 1 การมองโลกแบบวทยาศาสตร

1. ความหมายของวทยาศาสตร 0 (0) 2 (8) 23 (92) 0 (0)

2. ความแตกตางของวทยาศาสตรกบศาสตรแขนงอนๆ 0 (0) 8 (32) 4 (16) 13 (52)

3. วธการไดมาซงความรทางวทยาศาสตร 0 (0) 17 (68) 2 (8) 6 (24)

4. ลกษณะของความรทางวทยาศาสตรทไดจากการทาความเขาใจธรรมชาตของโลก 0 (0) 4 (16) 12 (48) 9 (36)

5. ความคงทนของความรทางวทยาศาสตร 0 (0) 13 (52) 0 (0) 12 (48)

6. ความสามารถของวทยาศาสตรในการอธบายปรากฏการณตางๆ ในธรรมชาต 0 (0) 2 (8) 17 (68) 6 (24)

7. การเปลยนแปลงความรทางวทยาศาสตร 0 (0) 9 (36) 6 (24) 10 (40)

ดานท 2 การสบเสาะความรแบบวทยาศาสตร

1. ลกษณะของผลการสารวจตรวจสอบทางวทยาศาสตรดวยวธเดยวกน 1 (4) 9 (36) 13 (52) 2 (8)

2. ลกษณะขนตอน และกระบวนการทางวทยาศาสตร 0 (0) 2 (8) 19 (76) 4 (16)

3. รปแบบการสารวจตรวจสอบทางวทยาศาสตร 0 (0) 9 (36) 10 (40) 6 (24)

4. ความสาคญของหลกฐานเชงประจกษตอความรทางวทยาศาสตร 0 (0) 10 (40) 8 (32) 7 (28)

5. ความจาเปนของการทดลองซาในกรณทผลการทดลองทางวทยาศาสตรมความแตกตาง

กนอยางมาก

1 (4) 3 (12) 12 (48) 9 (36)

6. ลกษณะการใหคาอธบายและการทานายทางวทยาศาสตร 2 (8) 3 (12) 12 (48) 8 (32)

7. ความสาคญของจนตนาการและการคดสรางสรรคอยางมเหตผลตอความรทางวทยาศาสตร 0 (0) 9 (36) 7 (28) 9 (36)

8. ความถกตองแมนยาในการรวบรวมหลกฐานทางวทยาศาสตร 0 (0) 7 (28) 11 (44) 7 (28)

ดานท 3 กจการทางวทยาศาสตร

1. ลกษณะการทางานรวมกนทางวทยาศาสตร (11) 2 (8) 10 (40) 8 (32) 5 (20)

2. ความสาคญของจรยธรรมทางวทยาศาสตร (13) 0 (0) 5 (20) 0 (0) 20 (80)

3. ความสมพนธระหวางวทยาศาสตรและเทคโนโลย (14) 0 (0) 2 (8) 11 (44) 12 (48)

915

HMO6-6 ตารางท 1 จานวน คาสดสวนของนกเรยนทมความเขาใจลกษณะธรรมชาตของวทยาศาสตรทถกตอง เขาใจบางสวน

เขาใจคลาดเคลอน และกลมทไมเขาใจ (ตอ)

ลกษณะธรรมชาตของวทยาศาสตร

ความเขาใจของนกเรยน/จานวน

(คารอยละ n = 25)

U* PU* MU* NU*

4. อทธพลของสงคมและวฒนธรรมตอวทยาศาสตร (15) 0 (0) 1 (4) 18 (72) 6 (24)

5. สถาบนหรอองคกรทมการดาเนนการทางวทยาศาสตร (19) 1 (4) 3 (12) 10 (40) 11 (44)

6. วชาชพทเกยวของกบกจกรรมทางวทยาศาสตร (21) 9 (36) 4 (16) 8 (32) 4 (16)

7. ลกษณะการทางานโดยมหลกจรยธรรมทางวทยาศาสตร (22) 1 (4) 11 (44) 1 (4) 12 (48)

*หมายเหต U หมายถง กลมคาตอบทเขาใจถกตอง PU หมายถง กลมคาตอบทเขาใจบางสวน

MU หมายถง กลมคาตอบทเขาใจคลาดเคลอน NU หมายถงกลมคาตอบทไมเขาใจ

ผลจากการสารวจความเขาใจธรรมชาตของ

วทยาศาสตรของนกเ รยนช นประถมศกษาปท 5

จานวน 25 คน จากโรงเรยนแหงหนงในสงกด

กรงเทพมหานคร พบวา ความเขาใจของนกเรยน

เกยวกบธรรมชาตของวทยาศาสตรทง 3 ดาน สามารถ

นามาจดกลมออกเปน 4 กลม คอ กลมทมความเขาใจ

ถกตอง เขาใจบางสวน เขาใจคลาดเคลอน และกลมท

ไมเขาใจ ดงน

ดานท 1 การมองโลกแบบวทยาศาสตร

จากการสารวจพบวา นกเรยนสวนใหญ

เขาใจคลาดเคลอนและยงไมเขาใจหลายประเดน แมม

บางประเดนทนกเรยนเขาใจแตกไมสามารถอธบายได

อยางชดเจน ประเดนทนกเรยนเขาใจคลาดเคลอนมาก

ทสด คอ ความหมายของวทยาศาสตร (92%) และ

ประเดนทนกเรยนไมเขาใจมากทสดคอ ความแตกตาง

ของวทยาศาสตรกบศาสตรแขนงอนๆ (52%) ดงจะได

กลาวถงในรายละเอยดตอไปน

ประเดนความหมายของวทยาศาสตร

นกเรยนสวนใหญ (92%) มความเขาใจคลาดเคลอน

เกยวกบวทยาศาสตร เชน เขาใจวาวทยาศาสตรคอการ

ทดลอง (40%) แมจะมนกเรยน (8%) ทเขาใจบางสวน

วา วทยาศาสตรคอ การศกษา (การทดลอง การคนหา

การสารวจ การคดวเคราะห และกระบวนการสบ

คนหาขอมลหลกฐาน) และความร แตยงอธบายไม

ชดเจนหรอกลาวถงเพยงสวนใดสวนหนง

ประเดนความแตกตางของวทยาศาสตรกบ

ศาสตรแขนงอนๆ นกเรยนสวนใหญ (52%) ไมเขาใจ

วาวทยาศาสตรมความแตกตางจากศาสตรแขนงอนๆ

หรอไม อยางไร และมนกเรยน (16%) ท เขาใจ

คลาดเคลอนวาวทยาศาสตรไมแตกตางกบศาสตรอนๆ

แมจะมนกเรยน (32%) ท เขาใจวาวชาวทยาศาสตร

แตกตางจากศาสตรแขนงอนๆ แตการอธบายกไมชดเจน

วาแตกตางอยางไร

ป ร ะ เ ด น ว ธ ก า ร ไ ด ม า ซ ง ค ว า ม ร ท า ง

วทยาศาสตร นกเรยนสวนใหญ (68%) เขาใจวา การ

ไดมาซงความรทางวทยาศาสตรตองอาศยกระบวนการ

ทางวทยาศาสตร แตการอธบายไมไดกลาวถงวา

กระบวนการทางวทยาศาสตรทาใหไดมาซงความรทาง

วทยาศาสตรอยางไร นอกจากนยงมนกเรยนทไมเขาใจ

(24%) และเขาใจคลาดเคลอน (8%) โดยนกเรยนกลมท

เขาใจคลาดเคลอนเขาใจวา การไดมาซงความรทาง

วทยาศาสตรตองอาศยกระบวนการทางวทยาศาสตร

เ นองจากความรทางวทยาศาสตรคอว ธการทาง

วทยาศาสตรซงมขนตอนทแนนอน ขณะทกลมทไม

916

HMO6-7 เขา ใ จ น น ไ ม แ น ใ จ วา ก า ร ไ ดม า ซ ง ค วาม ร ท า ง

วทยาศาสตรตองอาศยกระบวนการทางวทยาศาสตร

ประเดนลกษณะของความรทางวทยาศาสตร

ทไดจากการทาความเขาใจธรรมชาตของโลก นกเรยน

สวนใหญ (48%) เขาใจคลาดเคลอนวาวทยาศาสตรทา

ใหไดความรทครบถวนสมบรณทกเรอง นกเรยน

(36%) ไมเขาใจโดยไมแนใจวา วทยาศาสตรทาใหได

ความรทครบถวนสมบรณทกเรอง แมจะมนกเรยน

(16%) ทเขาใจวาวทยาศาสตรไมสามารถทาใหได

ความรทสมบรณทกเรอง แตการอธบายไมครอบคลม

ถงการทาความเขาใจสงตางๆ ทเราสามารถทาไดแตไม

สามารถเขาใจทงหมดไดอยางครบถวนสมบรณ

ป ร ะ เ ด น ค ว า ม ค ง ท น ข อ ง ค ว า ม ร ท า ง

วทยาศาสตร นกเรยนสวนใหญ (52%) เขาใจวา ความร

ทางวทยาศาสตรมความนาเชอถอ เปนทยอมรบ และ

คงทน แตการอธบายไมชดเจนวาเหตจงเปนเชนนน

สวนนกเรยน (48%) ทไมเขาใจในประเดนน ไมเหน

ดวยวาความรทางวทยาศาสตรมความนาเชอถอ เปนท

ยอมรบ และคงทน หรอไมแนใจวา ความรทาง

วทยาศาสตรมความนาเชอถอ เปนทยอมรบ และคงทน

ประเดนความสามารถของวทยาศาสตรใน

การอธบายปรากฏการณตางๆ ในธรรมชาต นกเรยน

สวนใหญ (68%) เขาใจคลาดเคลอนวาวทยาศาสตร

สามารถอธบายทกสงทกอยางได สวนนกเรยน (24%)

ทไมเขาใจประเดนนไมแนใจวาวทยาศาสตรสามารถ

อธบายทกสงทกอยางได แมจะมนกเรยน (8%) ทเขาใจ

วาวทยาศาสตรไมสามารถอธบายทกสงทกอยางได แต

การอธบายขยายความหรอการยกตวอยางของนกเรยน

กยงไมชดเจนวาปรากฏการณใดบางทไมสามารถ

พสจนหรอตรวจสอบไดดวยวธการทางวทยาศาสตร

ป ร ะ เ ด น ก าร เ ป ล ย น แ ป ล ง ค ว าม ร ท า ง

วทยาศาสตร นกเรยนสวนใหญ (40%) ไมเขาใจวาความร

ทางวทยาศาสตรสามารถเปลยนแปลงไดหรอไม และจะ

เปลยนแปลงไดอยางไร นกเรยนในกลมนสวนหนง

(12%) เขาใจวา ความรทางวทยาศาสตรสามารถ

เปลยนแปลงได แตการอธบายไมชดเจนหรอไมไดอยใน

ประเดนทสอดคลองกบคาตอบ นกเรยนอกกลมหนง

(28%) ไมแนใจวา ความรทางวทยาศาสตรสามารถ

เปลยนแปลงไดเนองจากคดวาอาจจะเปลยนแปลงหรอไม

กได อยางไรกตามมนกเรยนอกกลม (36%) ทเขาใจวา

ความรทางวทยาศาสตรสามารถเปลยนแปลงได โดยให

เหตผลทแสดงความเขาใจวาความรเดมนนอาจเกดจาก

การศกษาทผดพลาด ความรเดมยงไมใชคาตอบทด ซงทา

ใหตองแสวงหาความรใหม ในประเดนนคาตอบของ

นกเรยนแมจะแสดงความเขาใจถกตอง แตกยงไมสามารถ

อธบายไดอยางชดเจนวาความรทางวทยาศาสตรจะ

เปลยนแปลงไดอยางไร

ดานท 2 การสบเสาะความรแบบวทยาศาสตร

ผลการสารวจพบวา นกเรยนสวนใหญ ยงไม

เขาใจและเขาใจคลาดเคลอนในทกประเดน โดยเฉพาะ

ในประเดน ลกษณะขนตอนและกระบวนการทาง

วท ย าศ า สต ร ซ ง เ ป น ป ร ะ เ ด น ท นก เ ร ย น เ ขา ใ จ

คลาดเคลอนมากทสด (76%) และประเดนทนกเรยนไม

เขาใจมากทสด (36%) คอ ความจาเปนของการทดลอง

ซ าในกรณทผลการทดลองทางวทยาศาสตรมความ

แตกตางกนอยางมาก และความสาคญของจนตนาการ

และการคดสรางสรรคอยางมเหตผลตอความรทาง

วทยาศาสตร

ประเดนลกษณะของผลการสารวจตรวจสอบ

ทางวทยาศาสตรดวยวธเดยวกน นกเรยนสวนใหญ

(52%) เขาใจคลาดเคลอนวา เมอทาการทดลองทาง

วทยาศาสตรดวยวธเดยวกน จะไดผลการทดลอง

เหมอนกนทกครง และยงมนกเรยน (8%) ทไมเขาใจ

ในประเดนน โดยไมแนใจวา เมอทาการทดลองทาง

วทยาศาสตรดวยวธเดยวกน จะไดผลการทดลอง

เหมอนกนทกครง แมจะมนกเรยน (36%) ทจดวาม

ความเขาใจบางสวน โดยเขาใจวาเมอทาการทดลอง

ทางวทยาศาสตรดวยวธเดยวกนอาจจะไมไดผลการ

ทดลองเหมอนกนทกครง แตการอธบายไมชดเจน

และมนกเรยนเพยง (4%) เทานนทเขาใจวา เมอทาการ

ทดลองทางวทยาศาสตรดวยวธเดยวกนอาจจะไมไดผล

การทดลองเหมอนกนทกครงและสามารถยกตวอยาง

ไดสอดคลองกบคาตอบ

917

HMO6-8 ประเดนลกษณะขนตอนและกระบวนการ

ทางวทยาศาสตร นกเรยนสวนใหญ (76%) เขาใจ

คลาดเคลอนวา ความรทางวทยาศาสตรไดมาจากวธการ

ทางวทยาศาสตรซงมขนตอนทแนนอนตายตว คอ ตง

ปญหา สรางสมมตฐาน ออกแบบการทดลอง รวบรวม

ขอมล และสรปผล และมนกเรยน (16%) ทจดวาไม

เขาใจ ซงกลมนไมแนใจวาความรทางวทยาศาสตร

ไดมาจากวธการทางวทยาศาสตรซงมขนตอนทแนนอน

ตายตว มนกเรยน (8%) ทจดวาเขาใจบางสวน คอเขาใจ

วา ความรทางวทยาศาสตรไดมาจากว ธการทาง

วทยาศาสตรซงไมไดมขนตอนทแนนอนตายตว แตการ

อธบายขยายความไมชดเจน

ประเดนรปแบบการสารวจตรวจสอบทาง

วท ย า ศ า สต ร นก เ ร ย น สว น ใ ห ญ ( 40%) เ ขา ใ จ

คลาดเคลอนวา ความรทางวทยาศาสตรไดจากการ

ทดลองเทานน มนกเรยนบางสวน (24%) ทจดวายงไม

เขาใจ ซงนกเ รยนกลม นไมแนใจวาความรทาง

วทยาศาสตรไดจากการทดลองเทานน อยางไรกตามยง

มนกเรยน (36%) ทเขาใจวาความรทางวทยาศาสตรไม

ไดมาจากการทดลองเทานน แตการอธบายยงไมชดเจน

วานอกจากการทดลองแลวความรวทยาศาสตรไดมา

โดยวธใดอก

ปร ะ เด น ควา มสาคญ ข อง ห ลก ฐ าน เ ช ง

ประจกษตอความรทางวทยาศาสตร นกเรยนสวนใหญ

(40%) เขาใจวา ความรทางวทยาศาสตรตองอาศย

ขอมลหลกฐานแตการอธบายไมไดกลาวถงวาขอมล

หลกฐานนนสาคญอยางไร นอกจากนยงมนกเรยน

(32%) ทเขาใจคลาดเคลอนวา ความรทางวทยาศาสตร

บางอยางไมตองอาศยขอมลหลกฐาน และนกเรยน

(28%) กลมทไมเขาใจ ซงนกเรยนกลมนไมแนใจวา

ความรทางวทยาศาสตรบางอยางไมตองอาศยขอมล

ประเดนความจาเปนของการทดลองซ าใน

กรณทผลการทดลองทางวทยาศาสตรมความแตกตาง

กน อ ย า ง ม า ก น ก เ ร ยนส วนใหญ (48%) เข าใ จ

คลาดเคลอนวา หากผลการทดลองทางวทยาศาสตร

ออกมาแตกตางกน นกวทยาศาสตรจะเลอกใชผลการ

ทดลองทนาเชอถอมากกวา สวนนกเรยน (36%) ทยง

ไมเขาใจประเดนนไมแนใจวาหากผลการทดลองทาง

วทยาศาสตรออกมาแตกตางกน นกวทยาศาสตรจะ

เลอกใชผลการทดลองทนาเ ชอถอมากกวา และม

นกเรยน (12%) ทเขาใจวาหากผลการทดลองทาง

วทยาศาสตรออกมาแตกตางกนนกวทยาศาสตรจะไม

เชอผลการทดลองใดเลย แตไมไดอธบายชดเจนวา

กรณทผลการทดลองทางวทยาศาสตรมความแตกตาง

กนอยางมาก นกวทยาศาสตรจะทาอยางไร และ

นกเรยน (4%) ทเขาใจถกตอง ตอบโดยแสดงความ

เขาใจวา หากผลการทดลองทางวทยาศาสตรออกมา

แตกตางกนนกวทยาศาสตรจะไมเชอผลการทดลองใด

เลย แตจะหาขอมลเพมเตมหรอทดลองใหมดวยตนเอง

ประเดนลกษณะการใหคาอธบายและการ

ทานายทางวทยาศาสตร นกเรยนสวนใหญ(48%)

เขาใจคลาดเค ลอนวา การทานาย เปน เ รองของ

โหราศาสตรไมใชวทยาศาสตร นอกจากนยงมนกเรยน

(32%) ทไมเขาใจ โดยนกเรยนกลมนไมแนใจวา การ

ทานายเปนเรองของโหราศาสตรไมใชวทยาศาสตร

และอธบายไมชดเจนหรอไมสอดคลองกบคาตอบ แม

จะมนกเรยน (12%) ทเขาใจวา วทยาศาสตรมการ

ทานาย แตกเปนความเขาใจเพยงบางสวน ไมสามารถ

อธบายไดชดเจน มนกเรยนเพยง (8%) เทานนทเขาใจ

วา วทยาศาสตรมการทานายและสามารถยกตวอยาง

การทานายทางวทยาศาสตรไดสอดคลอง

ประเดนความสาคญของจนตนาการและการ

คดสรางสรรคอยางมเหตผลตอความรทางวทยาศาสตร

นกเรยน (36%) ทไมเขาใจประเดนน โดยไมแนใจวา

จนตนาการและการคดสรางสรรคไมเกยวของกบการ

หาความรทางวทยาศาสตร และกลมทเขาใจคลาดเคลอน

(28%) โดยเขาใจวา จนตนาการและการคดสรางสรรค

ไมเกยวของกบการหาความรทางวทยาศาสตร อยางไร

กตามแมจะมนกเรยนกลมหนง (36%) ทเขาใจวา

จนตนาการและการคดสรางสรรคเกยวของกบการหา

ความรทางวทยาศาสตร แตกไมไดอธบายชดเจนวา

เกยวของอยางไร

ประเดนความถกตองแมนยาในการรวบรวม

หลกฐานทางวทยาศาสตร นกเรยนสวนใหญ (44%)

เขาใจคลาดเค ลอนวา ในการศกษาคนควาทาง

918

HMO6-9 วทยาศาสตรนกวทยาศาสตรกระทาโดยใชแนวคด

สวนตวหรออคต ขณะเดยวกนยงมนกเรยน (28%) ท

ไมเขาใจโดยไมแนใจวา ในการศกษาคนควาทาง

วทยาศาสตร นกวทยาศาสตรกระทาโดยปราศจาก

แนวคดสวนตวหรออคต อยางไรกตามยงมนกเรยน

(28%) ท จดวา เขาใจบางสวน โดยเขาใจวา ใ น

การศกษาคนควาทางวทยาศาสตรนกวทยาศาสตร

กระทาโดยปราศจากแนวคดสวนตวหรออคต แตการ

อธบายยงไมชดเจนวาเหตใดจงเปนเชนนน

ดานท 3 กจการทางวทยาศาสตร

ผลการสารวจพบวา นกเรยนสวนใหญยงไม

เขาใจและมความเขาใจทคลาดเคลอนในหลายประเดน

ของดานกจการทางวทยาศาสตร โดยเฉพาะประเดน

อทธพลของสงคมและวฒนธรรมตอวทยาศาสตร และ

ความสมพนธระหวางวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ประเดน ทนกเ รยนไมเขาใจมากทสด (80%) คอ

ความสาคญของจรยธรรมทางวทยาศาสตร และ

ประเดนทนกเรยนเขาใจคลาดเคลอนมากทสด (72%)

คอ อทธพลของสงคมและวฒนธรรมตอวทยาศาสตร

ดงจะกลาวถงในรายละเอยดดงตอไปน

ประเดนลกษณะการทางานรวมกนทาง

วทยาศาสตร นกเรยนสวนใหญ (40%) เขาใจวาการ

ทางานทางวทยาศาสตรทดควรรวมกนทาเปนกลม แต

การอธบายไมไดกลาวถงความสาคญของการทางาน

รวมกนและการแบงปน สง ทคนพบกบคนอนๆ

นอกจากนยงมนกเรยน (20%) ทไมเขาใจ และเขาใจ

คลาดเคลอน (32%) โดยกลมทเขาใจคลาดเคลอนเชอ

วานกวทยาศาสตรตองทางานในหองทดลองเพยงลาพง

จงจะไดผลการทดลองทนาเชอถอ สวนกลมทไมเขาใจ

นน ไมแนใจวานกวทยาศาสตรตองทางานในหองทดลอง

เพยงลาพงจงจะไดผลการทดลองทนาเชอถอ

ประเดนความสาคญของจรยธรรมทาง

วทยาศาสตร นกเรยนสวนใหญ (80%) ทยงไมเขาใจใน

ประเดนน โดยกลมหนง (56%) เขาใจวาในการทดลอง

ทางวทยาศาสตรนกวทยาศาสตรคานงถงประโยชนตอ

มวลมนษยมากอนคณธรรมจรยธรรม สวนอกกลม (24%)

ไ ม แ น ใ จ ว า ใ น ก า ร ท ด ล อ ง ท า ง ว ท ย า ศ า ส ต ร

นกวทยาศาสตรคานงถงประโยชนตอมวลมนษยมากอน

คณธรรมจรยธรรม แมจะมนกเรยน (20%) ทเขาใจวา

นกวทยาศาสตรตองคานงถงคณธรรมจรยธรรม แตการ

อธบายและยกตวอยางยงไมชดเจนเกยวกบจรยธรรมทาง

วทยาศาสตร

ประเดนความสมพนธระหวางวทยาศาสตร

และเทคโนโลย นกเรยนสวนใหญยงไมเขาใจ (48%)

และมความเขาใจทคลาดเคลอน (44%) ในประเดนน

โดยกลมทเขาใจคลาดเคลอนเขาใจวา วทยาศาสตรและ

เทคโนโลยเปนสงเดยวกน และนกเรยนในกลมนสวน

หนงเขาใจวา วทยาศาสตรไมเกยวของกบเทคโนโลย

สวนกลมทไมเขาใจนนสวนหนงเขาใจวา วทยาศาสตร

และเทคโนโลยไมใชสงเดยวกน แตการอธบายแสดง

ถงความไมเขาใจในวทยาศาสตรและเทคโนโลย

รวมท งความสมพน ธระหวางวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย และอกสวนหนงไมแนใจวา วทยาศาสตร

และเทคโนโลยเปนสงเดยวกน แมจะมนกเรยน (8%)

ทเขาใจวา วทยาศาสตรและเทคโนโลยไมใชสง

เ ดยวกน แตนกเ รยนกลมดงกลาวไมไดกลาวถง

ความสมพนธระหวางวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ประเดนอทธพลของสงคมและวฒนธรรมตอ

วทยาศาสตร นกเ รยนสวนใหญ (72%) เขาใจ

คลาดเคลอนวา การศกษาคนควาทางวทยาศาสตรไม

เกยวของกบวฒนธรรม การเมอง และศาสนา และม

นกเรยน (24%) ทยงไมเขาใจ โดยนกเรยนกลมนไม

แนใจวาการศกษาคนควาทางวทยาศาสตรไมเกยวของ

กบวฒนธรรม การเมอง และศาสนา นอกจากนยงม

นกเรยน (4%) ทมความเขาใจบางสวน โดยเขาใจวา

การ ศกษาคนควาทางวทยาศาสตร เ กยวของกบ

วฒนธรรม การเมอง และศาสนา แตการอธบายยงไม

ชดเจนวาเกยวของกนอยางไร

ป ร ะ เ ด น ส ถ า บ น ห ร อ อ ง ค ก ร ท ม ก า ร

ดาเนนการทางวทยาศาสตร นกเรยนสวนใหญจดอยใน

กลมทไมเขาใจ (44%) และเขาใจคลาดเคลอน (40%)

โดยกลมทไมเขาใจนนไมแนใจวา วทยาศาสตรมการ

ดาเนนการในองคกรทางวทยาศาสตรเทานน สวนกลม

ท เขาใจคลาดเคลอนเขาใจวาวทยาศาสตรมการ

ดาเนนการในองคกรทางวทยาศาสตรเทานน อยางไรก

919

HMO6-10 ตามยงมนกเรยนกลมทจดวาเขาใจบางสวน (12%)

และเขาใจถกตอง (4%) โดยกลมทเขาใจบางสวนเขาใจ

วา วทยาศาสตรมการดาเนนการในหลายองคกร แต

ไมไดยกตวอยางทสอดคลอง สวนกลมทเขาใจถกตอง

น นเขาใจวา วทยาศาสตรมการดาเนนการในหลาย

องคกร โดยเ ชอวาองคกรอนๆ กดา เนนการทาง

วทยาศาสตร พรอมยกตวอยางเชน โรงพยาบาล

โรงเรยน

ประเดนวชาชพทเกยวของกบกจกรรมทาง

วทยาศาสตร นกเรยนสวนใหญ (36%) เขาใจวา

วทยาศาสตรทาโดยบคคลทงทเปนนกวทยาศาสตรและ

ทไมใชนกวทยาศาสตร และยกตวอยางประกอบได

สอดคลองกบคาตอบ ขณะเดยวกนกมนกเรยนทจดวา

เขาใจเพยงบางสวนโดยเขาใจวา วทยาศาสตรทาโดย

บ ค ค ล ท ง ท เ ป น น ก ว ท ย า ศ า ส ต ร แ ล ะ ท ไ ม ใ ช

นกวทยาศาสตร แตไมไดยกตวอยางประกอบ และยงม

นกเรยนกลมทไมเขาใจ (16%) และเขาใจคลาดเคลอน

(32%) อยไมนอยเชนกน กลมทเขาใจคลาดเคลอนเขาใจ

วา วทยาศาสตรทาโดยบคคลทเปนนกวทยาศาสตร

เทานน สวนกลมทไมเขาใจนนไมแนใจวาวทยาศาสตร

ทาโดยบคคลทเปนนกวทยาศาสตรเทานนหรอไม

ประเดนลกษณะการทางานโดยมหลก

จรยธรรมทางวทยาศาสตร นกเรยนสวนใหญจดอยใน

กลมทไมเขาใจ (48%) โดยนกเรยนกลมนสวนหนงไม

แนใจวา นกวทยาศาสตรทางานโดยมจรยธรรมทาง

วทยาศาสตร และอกกลมเขาใจวา นกวทยาศาสตรบาง

คนอาจทางานโดยไมมจรยธรรมทางวทยาศาสตร

นอกจากนยงมนกเรยน (4%) ทเขาใจคลาดเคลอนวา

นกวทยาศาสตรอาจทางานโดยไมมจรยธรรมทาง

วทยาศาสตรโดยเชอวาจรยธรรมไมเกยวกบวทยาศาสตร

และกลมนกเรยน (44%) ทเขาใจวา นกวทยาศาสตร

ทางานโดยมจรยธรรมทางวทยาศาสตร แตการอธบาย

และยกตวอยางไมชดเจน นกเรยนเพยง (4%) เทานนท

เขาใจถกตองวา นกวทยาศาสตรทางานโดยมจรยธรรม

ทางวทยาศาสตรพรอมอธบายและยกตวอยาง ท

สอดคลอง

สรปผลการวจย

จากผลการสารวจกลมทศกษาสวนใหญ

(กวา 50%) มความจาเปนทจะตองไดรบการพฒนาให

ม ค ว า ม เ ขา ใ จ เ ก ย ว กบ ลก ษ ณ ะ ธ ร ร ม ช า ต ข อ ง

วทยาศาสตรทงสามดาน เนองจากยงไมมความเขาใจ

และ มความ เขา ใจ ทคล าดเ ค ล อนใ นดานต าง ๆ

โดยเฉพาะดานการสบเสาะความรแบบวทยาศาสตร

ซงแตละดานประกอบไปดวยประเดนยอยๆ ท

นกเรยนยงขาดความเขาใจและเขาใจคลาดเคลอน เชน

ความหมายของวทยาศาสตร ความสามารถของ

วทยาศาสตรในการอธบายเพอตอบคาถามเกยวกบ

ปรากฏการณตางๆ ในธรรมชาต วธการแสวงหา

ความรทางวทยาศาสตร อทธพลของสงคมและ

วฒนธรรมตอวทยาศาสตร และความสมพนธระหวาง

วทยาศาสตรและเทคโนโลย ซงสอดคลองกบงานวจย

ทศกษาความเขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตรของ

กลมตวอยางนกเรยนในประเทศไทย (สรนภา, นฤมล

และอรณ, 2548; สทธดา, นฤมล และพรทพย, 2552;

กาญจนา และชาตร, 2553) และกลมตวอยางนกเรยนท

ศกษาในตางประเทศ (Moss, Abrams, and Robb,

2001; Bell et al., 2003; Khishfe, 2008) โดยความ

เขาใจทคลาดเคลอนดงกลาวอาจเกดจากสาเหตตางๆ

เชน การเขาใจทคลาดเคลอนของครผสอนวาความ

เขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตรของนกเรยนนนเปน

ผลพลอยไดมาจากการจดการเรยนรทเนนทกษะ

กระบวนการทางดานวทยาศาสตร สาเหตสาคญ

ประการหนงคอ การจดการเรยนรวทยาศาสตรทไมได

เนนการสอนลกษณะธรรมชาตของวทยาศาสตร

(กาญจนา และชาตร, 2553) หรออาจเพราะวานกเรยน

ไ ม ไ ด ร บ โ อ ก า ส ใ น ก า ร ศ ก ษ า ธ ร ร ม ช า ต ข อ ง

วทยาศาสตรอยางแทจรง (Moss, Abrams, and Robb,

2001) และทสาคญยงไมมการพฒนาการจดกจกรรม

การเรยนรเกยวกบลกษณะธรรมชาตของวทยาศาสตร

จงสงผลใหนกเรยนสวนใหญยงไมมความเขาใจ

ลกษณะธรรมชาตของวทยาศาสตรในประเดนตางๆ

920

HMO6-11 (กาญจนา และชาตร, 2553) โดยเฉพาะประเดนดาน

การสบเสาะความรแบบวทยาศาสตร ซงสอดคลองกบ

ขอสรปของ เทพกญญา, สนนท และสมาน (2550) ท

พบวา การทครไมสามารถอธบายถงกระบวนการทาง

วทยาศาสตรและการพฒนาความรทางวทยาศาสตรได

อยางชดเจน และครบางคนมความโนมเอยงทเขาใจวา

ความรทางวทยาศาสตรไมเปลยนแปลงและตอง

ทองจาเพอนาไปใช นบเปนความเขาใจทคลาดเคลอน

ไปจากแนวคดรวมสมยในปจจบน ทาใหนาเชอวาคร

อาจจดการเรยนการสอนโดยเนนใหนกเรยนทองจา

แนวคดหรอหลกการทางวทยาศาสตรมากกวาการ

สอนใหนกเรยนเขาใจกระบวนการทางวทยาศาสตร

และการพฒนาความรทางวทยาศาสตร หรออาจสอน

ใหนกเรยนทาการทดลองทางวทยาศาสตรเพยงเพอ

สนบสนนแนวคด และหลกการทางวทยาศาสตร

แสดงใหเหนวาสาเหตอกประการหนงทสาคญคอ การ

จดการเรยนรของครสวนใหญยงไมสอดคลองกบ

ธรรมชาตของวทยาศาสตรจงไมไดสง เสรมให

นกเรยนเขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตรอยางชดเจน

ดงนนจงจาเปนตองมการพฒนาการจดกจกรรมการ

เรยนรเพอใหนกเรยนมความเขาใจลกษณะธรรมชาต

ของวทยาศาสตรยงขน

ขอเสนอแนะ

1. ควรมการปรบปรงคาถามในแบบวดความ

เขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตรใหมความชดเจนและ

สอดคลองกบบรบทของนกเรยนซงเปนผตอบแบบวด

มากขน ประเดนคาถามทใชเปนการวดความเขาใจและ

แนวคดของผตอบแบบวด อกทงแบบวดมลกษณะแบบ

ป ล า ย เ ป ด อ า จ ทา ใ ห ก า ร เ ข ย น ส อ ค ว า ม ห ม า ย

คลาดเค ลอนไปจากสง ท เขาใจอยจ รง หรอเ กด

ความรสกไมมนใจในการตอบเพราะอาจกลววาคาตอบ

นนผดและอาจไมตอบขอคาถามบางขอ ดงนน ควร

ชแจงวตถประสงคทชดเจนในการใหนกเรยนทาแบบ

วดเพอใหนกเรยนมนใจและตงใจตอบคาถาม ทาการ

สมภาษณเพมเตมในกรณทตอบไมตรงคาถามหรอ

คาตอบไมชดเจน

2. นกเรยนแตละคนตางมแนวคดเกยวกบ

ลกษณะธรรมชาตของวทยาศาสตรในประเดนตางๆ

เฉพาะตน โดยแนวคดเหลานนอาจมรายละเอยดหรอม

ความชดเจนตางกนไป การทนกเรยนไมสามารถตอบ

คาถามทถามเกยวกบธรรมชาตของวทยาศาสตรได

ทนทและคาตอบขาดความชดเจน อาจเกดจากนกเรยน

ไมเคยรในสงทถาม หรอขาดความเขาใจทชดเจนใน

เรองน นจรงๆ หรออาจเกดจากนกเ รยนขาดการ

ใครครวญหรอจดระบบความคดเพอสอสารออกมา

3. เนองจากงานวจยนเปนการวจยเชงคณภาพ

กบกลมทศกษาจานวนนอย ทถกเลอกมาแบบเจาะจง

สาหรบการวจยแบบกรณศกษา (Case Study) ดงนนจง

มขอพงระวงสาหรบผทจะนาขอคนพบในเรองความ

เขาใจของนกเรยนเกยวกบธรรมชาตของวทยาศาสตร

ไปประยกตใช โดยควรตระหนกวาขอคนพบนอาจ

ประยกตใชไดเฉพาะกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 5

ทมลกษณะใกลเคยง หรอคลายคลงกบกลมทศกษาใน

งานวจยน แตอาจไมสามารถประยกตใชไดกบนกเรยน

ระดบชนอนหรอมลกษณะทแตกตางออกไป

กตตกรรมประกาศ

ข อ ข อ บ ค ณ โ ค ร ง ก า ร ส ง เ ส ร ม ค ร ท ม

ความสามารถพเศษทางวทยาศาสตรและคณตศาสตร

(สควค.) สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและ

เทคโนโลย (สสวท.) ทสนบสนนทนในการวจย

เอกสารอางอง

กระทรวงศกษาธการ, สานกงานคณะกรรมการ

การศกษาขนพนฐาน, สานกวชาการและ

มาตรฐานการศกษา. 2551. ตวชวดและสาระ

การเรยนรแกนกลาง กลมสาระการเรยนร

วทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551.

921

HMO6-12 กรงเทพฯ:โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตร

แหงประเทศไทยจากด.

กาญจนา มหาล และชาตร ฝายคาตา, 2553. ความ

เขาใจธรรมชาตวทยาศาสตรของนกเรยนชน

มธยมศกษาปท 1. ว.สงขลานครนทร ฉบบ

สงคมศาสตรและมนษยศาสตร, 16(5): 795-809.

เทพกญญา พรหมขต, สนนท สงขออง และสมาน

แกวไวยทธ. 2550. การพฒนาการสมภาษณ

แบบกงโครงสรางเพอศกษาแนวคดและ

วธการสอนธรรมชาตของวทยาศาสตรของ

ครประถมศกษาชวงชนท 1. ว.สงขลา

นครนทร ฉบบสงคมศาสตรและ

มนษยศาสตร, 13 (4) : 513-525.

สกลรตน สวสดมล. 2545. การศกษาลกษณะความ

รอบรเชงวทยาศาสตร. วทยานพนธปรญญา

ศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชา

วทยาศาสตรศกษา, มหาวทยาลยขอนแกน.

สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย.

2546. การจดสาระการเรยนรกลม

วทยาศาสตรหลกสตรการศกษาขนพนฐาน.

กรงเทพมหานคร: สถาบนสงเสรมการสอน

วทยาศาสตรและเทคโนโลย.

สรนภา กจเกอกล, นฤมล ยตาคม และ อรณ องคากล.

2548. ความเขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตร

ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 5. วทยาสาร

เกษตรศาสตร สาขาสงคมศาสตร, 26 (2):

133-145.

สธาวลย มศร. 2550. ผลของโปรแกรมการฝกอบรม

ครวทยาศาสตรเพอเสรมสรางความรดาน

การสอน เรองธรรมชาตของวทยาศาสตร.

วารสารวจยทางการศกษา คณะศกษาศาสตร

มศว. 2(1): 101-110.

สทธดา จารส, นฤมล ยตาคม และ พรทพย ไชยโส.

2552. ความเขาใจธรรมชาตของวทยาศาสตร

ของนกเรยนแผนการเรยนวทยาศาสตร ชน

มธยมศกษาปท 4. วารสารวจย มข., 14 (4):

360-374.

เสาวลกษณ โรมา. 2551. การพฒนาหลกสตร

ธรรมชาตของวทยาศาสตร สาหรบนกเรยน

ชวงชนท 3. วทยานพนธการศกษาดษฎ

บณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรศกษา,

มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

American Association for the Advancement of Science (AAAS),1993. Benchmarks on-line (online). http://www.project2061.org/publications/bsl/online/index.php?chapter=10. March 21 2011.

Bell, RL., Blair, LM., Crawford, BA., and Lederman, NG. 2003. Just Do It? Impact of a Science Apprenticeship program on High School Students’ Understandings of the Nature of Science and Scientific Inquiry. Journal of Research in Science Teaching, 40(5): 487-509.

Khishfe, R. 2008. The Development of Seventh Graders’ Views of Nature of Science. Journal of Research in Science Teaching. 45(4), 470-496.

Meichtry, YJ. 1993. The Impact of Science Curricula

on Student Views about the Nature of

Science. Journal of Research in Science

Teaching. 30(5): 429-443.

Moss, DM., Abrams, ED., and Robb, J. 2001.

“Examining Students Conceptions of the

Nature of Science”. International Journal of

Science Education, 23(8): 771-790.

922