April 8, 2023 1

โรคคางทู�ม

นพ. ปร�ชญา ศร�สว่�าง

April 8, 2023 2

โรคคางทู�ม เป�นการติ�ดเช��อและม�การอ�กเสบของติ�อมน"�าลายทู�$อย��บร�เว่ณกกหู�ทู"าใหู(ทู�$

บร�เว่ณคางบว่ม จึ*งได(ช�$อว่�า คางทู�ม พบในเด,กเป�นส�ว่น

ใหูญ�

April 8, 2023 3

สาเหูติ- เก�ดจึากเช��อไว่ร�ส ในกล-�มParamyxovirus โดยเช��อน��จึะอย��ในน"�าลายของผู้�(ป/ว่ย ติ�ดติ�อถึ*งก�นผู้�านการไอ จึามรด

ก�น ส�มผู้�สส�$งของเคร�$องใช(ทู�$ปน

เป1� อนน"�าลายของผู้�(ป/ว่ย

April 8, 2023 4

ระบาดว่�ทูยา ติ�ดติ�อก�นได(โดยติรงทูางการหูายใจึ และส�มผู้�ส

ก�บน"�าลายของผู้�(ป/ว่ย ถึ(าเป�นในผู้�(ใหูญ�จึะม�อาการร-นแรง และม�โรค

แทูรกซ้(อนได(บ�อยกว่�าในเด,ก ระยะทู�$ติ�ดติ�อก�นได(ง�าย ค�อจึาก 1-2 ว่�น ( หูร�อถึ*ง7 ว่�น) ก�อนม�อาการบว่มของติ�อมน"�าลาย ไปจึนถึ*ง5-9 ว่�นหูล�งจึากม�อาการบว่มของติ�อมน"�าลาย

April 8, 2023 5

พยาธิ�สภาพ ม�การบว่มทู�$แนว่แก(ม เป�น ส�แดงก"$าและบว่มโติ ซ้*$งแสดงว่�าติ�อม

น"�าลายม�การ อ�กเสบมาก ติ�อเม�$ออาการบว่มแดงหูายไปแล(ว่จึ*งจึะพ(นระยะติ�ดติ�อ

April 8, 2023 6

April 8, 2023 7

ระยะฟั6กติ�ว่ของโรค

ระยะติ�ดติ�อของโรค ค�อระยะทู�$ผู้�(ป/ว่ยสามารถึแพร�เช��อในคนอ�$น

ได( ค�อติ��งแติ� 7 ว่�นก�อนม�อาการ จึนถึ*ง 9 ว่�นหูล�งม�อาการคางทู�ม

ระยะฟั6กติ�ว่ของโรค น�บติ��งแติ�เร�$มติ�ดเช��อจึนม�อาการแสดง

ประมาณ 12-25 ว่�น แติ�ส�ว่นใหูญ�จึะอย��ราว่ 16-18 ว่�น

April 8, 2023 8

อาการ ม�อาการไข(ติ"$า อ�อนเพล�ย ปว่ดศ�รษะ

เบ�$ออาหูาร ปว่ดเม�$อยติามติ�ว่ ติ�อมา 1-2 ว่�น จึะม�อาการปว่ดหู� เจึ,บบร�เว่ณขากรรไกรติ�อมน"�าลายหูน(าหู�จึะโติ

ข*�นจึนคล"าได( โดยค�อยๆ โติข*�นจึนถึ*ง บร�เว่ณหูน(าหู�และขากรรไกร บางรายโติ

ข*�นจึนถึ*งระด�บติา ประมาณ 1 ส�ปดาหู9 จึะ ค�อยๆ ลดขนาดลง

April 8, 2023 9

April 8, 2023 10

โรคแทูรกซ้(อน1. เย�$อหู-(มสมองอ�กเสบ ซ้*$งส�ว่นใหูญ�อาการไม�ร-นแรง2. โรคแทูรกซ้(อนทู�$น�บว่�าร-นแรงค�อ สมอง

อ�กเสบ พบได(ประมาณ 1 ใน 6,000 ราย ซ้*$งอาจึทู"าใหู(ถึ*งเส�ยช�ว่�ติได(3. ถึ(าเป�นในเด,กชายว่�ยร-�นหูร�อผู้�(ใหูญ�อาจึม�

การอ�กเสบของอ�ณฑะ ซ้*$งในบางรายอาจึทู"าใหู(เป�นหูม�นได(4. โรคแทูรกซ้(อนอ�$นๆ ทู�$อาจึพบได(น(อยมาก

ค�อ ข(ออ�กเสบ ติ�บอ�อนอ�กเสบ และหู�หูนว่ก

April 8, 2023 11

คว่รไปพบแพทูย9เม�$อม�อาการ

ปว่ดศ�รษะมาก อาเจึ�ยน ช�ก ม�ไข(มากกว่�า 38.5 องศาเซ้ลเซ้�ยส – อ�ณฑะบว่ม ปว่ดทู(องมาก หู�ติ*ง ได(ย�นไม�ช�ดเจึน ปว่ดฟั6น เหูง�อกบว่ม

April 8, 2023 12

คว่รไปพบแพทูย9เม�$อม�อาการ เจึ,บในคอมาก หูร�อติ�อมทูอนซ้�ล

บว่มแดง อ(าปากล"าบาก จึนทูานอาหูารไม�ได( ก(อนทู�$บว่ม ม�ล�กษณะบว่มแดง

มาก หูร�อปว่ดมาก ด�แลติ�ว่เองมา 7 ว่�นแล(ว่ไข(ย�งไม�

ลด หูร�อก"าเร�บซ้"�า หูล�งหูายแล(ว่

April 8, 2023 13

การด�แลผู้�(ป/ว่ยโรคคางทู�ม ร�กษาติามอาการ ก,สามารถึร�กษาใหู(

หูายได(เองติามธิรรมชาติ� โดยจึะม�อาการ ไข(อย�� 1-6 ว่�น ส�ว่นคางทู�มจึะย-บเองในไม�

เก�น 10 ว่�น และจึะหูายสน�ทูใน 2 ส�ปดาหู9 ด�แลร�างกายด(ว่ยการพ�กผู้�อนมาก ๆ

อย�าทู"างานหูน�ก ด�$มน"�ามาก ๆ และทูานยาลดไข( ในเว่ลาทู�$ม�ไข(ส�ง

April 8, 2023 14

การด�แลผู้�(ป/ว่ยโรคคางทู�ม

ใช(น"�าอ- �นจึ�ด ๆ ประคบติรงบร�เว่ณทู�$ เป�นคางทู�ม ว่�นละ 2 คร��ง แติ�ถึ(าปว่ดใหู(

เปล�$ยนไปใช(น"�าเย,น หูร�อน"�าแข,งแทูน คว่รเล�$ยงการเค��ยว่อาหูารทู�$เค��ยว่ยาก

ๆ อาหูารรสเปร��ยว่ เพราะจึะทู"าใหู(ปว่ด มากข*�น ทู�$ส"าค�ญคว่รหูย-ดพ�กร�กษาติ�ว่ อย��บ(าน เพ�$อป;องการการแพร�เช��อส��คน

อ�$น

April 8, 2023 15

ร�กษา ร�กษาติามอาการ แติ�หูาก

ม�โรคแทูรกซ้(อน ก,จึะร�กษา ติามอาการแทูรกซ้(อน โดยใหู(

ยาร�กษาติามอาการน��น

April 8, 2023 16

การป;องก�นโรคคางทู�ม สามารถึป;องก�น โรคคางทู�ม ได(

ด(ว่ยการฉี�ดว่�คซ้�นรว่มป;องก�นหู�ด คางทู�ม หู�ดเยอรม�น (MMR) เร�$ม

ฉี�ดติ��งแติ�อาย- 9-12 เด�อน และฉี�ด ซ้"�าอ�ก 1 คร��ง ติอนอาย- 4-6 ป=

April 8, 2023 17

ช�องทูางในการติ�ดติ�อ…

เข(า facebook : prachaya56@hotmail.com

เข(าร�ว่มในกล-�ม คล�น�กอาช�ว่อนาม�ย