ทรัพยากรดิน

ความหมายของดิน

ดิน (Soil) คือวัตถุผสมที่เกิดข้ึนตามธรรมชาติจากการรวมตัวของเศษหิน และแร่ธาตุต่างๆที่สลายตัวเป็นชิ้นเล็กๆ กับอินทรียวัตถุที่เน่าเป่ือยผุพังรวมตัวกันเป็นชั้นๆ เกิดเป็นเนื้อดิน ห่อหุ้มผิวโลก เนื้อดินจะมีการเปล่ียนแปลงสมบัติและองค์ประกอบตลอดเวลา ซ่ึงเป็นผลมาจากการเปล่ียนแปลงของอุณหภูมิ ความชื้น กระแสลม กระแสน้้า ตลอดจนการกระท้าของมนุษย์ และเมื่อมีอากาศและน้้าในปริมาณที่เหมาะสมก็จะช่วยให้พืชเจริญเติบโต และสร้างผลผลิตต่างๆเป็นประโยชน์ต่อมนุษย์และสัตว์

ประโยชน์ของดิน

สิ่งมีชีวิตทั้งหลายต้องอาศัยดินในการด้ารงชีวิตและการเจริญเติบโต ดังนั้นถ้าโลกนี้ปราศจากดิน สิ่งมีชีวิตต่างๆ จะเกิดข้ึนไม่ได้เลย ดินจึงเป็นสิ่งส้าคัญและจ้าเป็นมากส้าหรับสิ่งมีชีวิตทุกชนิดที่อาศัยอยู่บนพ้ืนโลก ซ่ึงบ่งประโยชน์ของดินออกได้ดังนี้

1. ประโยชน์ของดินท่ีมีต่อมนุษย์ มนุษย์ใช้อาหาร เครื่องนุ่งห่ม ท่ีอยู่อาศัย ยารักษาโรค เป็นปัจจัยพื้นฐานในการด ารงชีวิต ซึ่งปัจจัยเหล่านี้ มนุษย์ล้วนได้รับมาจากดินท้ังส้ิน ซึ่งอาจได้โดยตรง หรือโดยอ้อม ดังนี้ อาหาร ท่ีมนุษย์น ามาบริโภค ได้จากพืชและสัตว์เป็นส่วนใหญ่ โดยท่ีพืชเจริญเติบโตโดยอาศัยดิน ในขณะเดียวกันสัตว์กัดกินพืชและสัตว์ด้วยกันเองเป็นอาหาร จึงกล่าวได้ว่ามนุษย์ได้อาหารจากดินทางอ้อม เคร่ืองนุ่งห่ม ท่ีมนุษย์น ามาใช้ในชีวิตประจ าวัน ส่วนมากแปรรูปมาจากวัตถุดิบท่ีได้มาจากพืช และสัตว์ เช่น ป่าน ปอ ฝ้าย ไหม และขนสัตว์ ดังนั้นเครื่องนุ่งห่มจึงเป็นปัจจัยท่ีมนุษย์ได้รับจากดินโดยทางอ้อมเช่นกัน ท่ีอยู่อาศัย เป็นปัจจัยท่ีมนุษย์ได้รับจากดินท้ังทางตรงและทางอ้อม ทางตรง คือ ได้อาศัยเหยียบย่ าสร้างบ้านเอนอยู่บนดิน โดยท่ีวัตถุต่างๆท่ีน ามาใช้ประกอบเป็นอาคารบ้านเรือน ก็เป็นส่ิงท่ีได้จากดินท้ังส้ิน เช่น อิฐ หิน เหล็ก ซีเมนต์ ปูน ทราย เป็นต้น ส่วนบ้านเรือนและเฟอร์นิเจอร์ เครื่องใช้ เครื่องประดับบ้านท่ีประกอบจากไม้ จัดว่าเป็นทรัพยากรท่ีได้จากดินโดยตรง ยารักษาโรค ยารักษาโรคท่ีมนุษย์น ามาใช้บ าบัดรักษาอาการเจ็บป่วยต่างๆ มีดินเป็นแหล่งให้ก าเนิดท้ังส้ิน เช่น สมุนไพรท่ีใช้รักษาโรค

2. ประโยชน์ของดินท่ีมีต่อพืช ปัจจัยต่างๆ ท่ีมีอยู่ท้ังในดินและบนดินดังกล่าวเป็นส่ิงท่ีพืชต้องใช้ในการเจริญเติบโตและสร้างผลผลิต ดังนั้น ดินท่ีดีมีความอุดมสมบูรณ์จะต้องมีปัจจัยต่างๆท่ีพอเหมาะและพอเพียงต่อความต้องการของพืชและในขณะเดียวกัน ดินปลูกพืชจะต้องไม่มีโรค แมลง และสัตว์ท่ีเป็นศัตรูพืชรวมไปถึงสารพิษตกค้างอยู่ ประโยชน์ของดินท่ีมีต่อการเจริญเติบโตของพืชมีดังนี้ 2.1 ดินท้าหน้าท่ีเป็นรากฐานให้พืชยึดเกาะ 2.2 เป็นแหล่งน้้าให้รากพืชดูดไปใช้เพื่อการเจริญเติบโต 2.3 เป็นแหล่งอากาศให้แก่รากพืช โดยเฉพาะก๊าซออกซิเจนท่ีพืชดูดไปใช้ในการหายใจ ท้าให้เกิดพลังงานในการดูดน้้าและแร่ธาตุ 2.4 เป็นแหล่งธาตุอาหารของพืช เพื่อใช้ในการเจริญเติบโตและสร้างความต้านทานต่อโรคแมลงศัตรูพืชและภัยธรรมชาติ 2.5 เป็นท่ีอยู่อาศัยของจุลินทรีย์หลายชนิดท่ีเป็นประโยชน์ต่อพืชรวมท้ังไส้เดือนดินด้วย

ส่วนประกอบของดิน 1. แร่ธาตุ (Mineral matter) เป็นของแข็งท่ีเกิดจากการละลายทางเคมี ฟิสิกส์ และชีววิทยาของหินและแร่ธาตุ 2. อินทรียวัตถุ (Organic matter) ได้แก่ ส่วนท่ีเกิดจากการเน่าเป่ือยผุพัง หรือการสลายตัวของเศษซากพืช ซากสัตว์ ท่ีทับถมกันอยู่ในดิน 3. น้้า ( Water) น้้าท่ีอยู่ในดินนั้นจะพบอยู่ในชอ่งว่างระหว่างเม็ดดิน ( Soil aggregate) หรืออนุภาคดิน ( Soil particle) ช่องว่างดังกล่าวเรียกว่า “พอร์สเปซ” (Pore Space) 4. อากาศ (Air) คือกลุ่มก๊าซท่ีอยู่ในชอ่งว่างในดิน ก๊าซท่ีพบโดยท่ัวไปประกอบด้วย ไนโตรเจน ออกซิเจน และคาร์บอนไดออกไซด์ ปริมาตรของส่วนประกอบของดินในแตล่ะท้องท่ีแตกต่างกัน แต่ดินท่ีเหมาะส้าหรับการเพาะปลูกควรมีปริมาตรส่วนท่ีเป็นของแข็ง ได้แก่ แร่ธาตุ และอินทรีย์วัตถุประมาณ 50 % โดยปริมาตร และมีส่วนประกอบท่ีเป็นอากาศและน้้า ประมาณ 50 % โดยน้้าหนัก ดินท่ีมีส่วนประกอบดังกล่าวจะเป็นดินร่วนบริเวณผิวหน้าดิน ดังนั้นดินชนิดนี้จึงเป็นดินท่ีเหมาะกับการเจริญเติบโตของพืช

หน้าท่ีและส่วนประกอบของดิน 1. แร่ธาตุ เป็นแหล่งก าเนิดธาตุอาหารของพืช และเป็นแหล่งอาหาร พลังงานของจุลินทรีย์ในดิน นอกจากนั้นยังเป็นส่วนควบคุมเนื้อดิน และกระบวนการต่างๆทางเคมีในดิน 2. อินทรียวัตถุเป็นแหล่งก าเนิดธาตุอาหารของพืชและจุลินทรีย์ในดิน โดยเฉพาะอย่างยิ่งธาตุ N P K รวมท้ังเป็นส่วนท่ีควบคุมโครงสร้างของดิน 3. น้ า มีหน้าท่ีในการละลายธาตุอาหาร ช่วยในการล าเลียงและขนย้ายธาตุอาหารของพืช ตลอดจนเป็นวัตถุดิบส าหรับการสังเคราะห์แสงของพืช 4. อากาศ เป็นแหล่งให้ก๊าซออกซิเจนส าหรับรากพืชและจุลินทรีย์ในดินใช้ในการหายใจอีกท้ังยังให้ก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์ ซึ่งเมื่อรวมกับน้ าแล้วจะท าให้เกิดกรดคาร์บอนิก ( Carbonic acid ) กรดชนิดนี้มีความส าคัญต่อกระบวนการทางเคมีในดิน และเป็นแหล่งธาตุคาร์บอนส าหรับจุลินทรีย์อีกด้วย นอกจากนี้ยังให้ก๊าซไนโตรเจน ซึ่งจ าเป็นต่อการเจริญเติบโตของจุลินทรีย์บางชนิด เช่นไรโซเบียม (Rhizobium) ครอสตริเดียม (Clostridium) และอะโซโตแบคเตอร์ (Azotobactor) เป็นต้น

ชั้นของดิน ดินโดยท่ัวไป มี 4 ชั้น คือ ดินชั้นบน เป็นหน้าดิน ตอนบนสุดเป็นดินมีสารอินทรีย์ (ฮิวมัส) สูง อาจจะสูงถึงร้อยละ 30 ขึ้นไปดินธรรมดา มีแร่ธาตุเป็นส่วนใหญ่ แต่ก็มีสารอินทรีย์ผสมอยู่มาก คละเคล้ากับดินทราย และทรายแป้งดินชั้นนี้จะมีการชะละลายมากท่ีสุด โดยจะชะเอาดินเหนียว เหล็กออกไซด์ และอะลูมิเนียมออกไซด์ ไปอยู่ส่วนล่างของดินชั้นนี้ ดินชั้นล่าง เป็นชั้นดินท่ีประกอบด้วยดินเหนียว เหล็กออกไซด์ และอะลูมิเนียมออกไซด์ ท่ีถูกชะละลายลงมาจากชั้นบน เป็นชั้นท่ีสะสมอนุภาคของแร่ธาตุ และสารอาหาร ตลอดจนฮิวมัสท่ีซึมลงมาจากดินชั้นบน ดินชั้นวัตถุต้นก าเนิดดิน เป็นหนิผุท่ีกลายเป็นดินบ้างแล้ว ชั้นล่างสุดเป็นหินแข็งหรือหินดินดาน เป็นหินรองรับท่ียังไม่แปรสภาพ บางคร้ังหินแข็งนี้เป็นหินต้นก าเนิดของของดินชั้นบน แต่บางคร้ังก็ไม่ใช้ ถ้าไม่ใช่ ให้สันนิษฐานว่าชั้นดินท่ีเป็นวัตถุต้นก าเนิดดินเป็นพวกท่ีเคล่ือนย้ายจากท่ีอ่ืนมาทับถมข้างบน

ให้นักเรียนแต่ละกลุ่ม

แสดงความคดิเห็น

เกี่ยวกับประโยชน์และ

ความส าคัญของดนิที่

เกี่ยวข้องกบันักเรียน แล้ว

เขียนแสดงความคิดเห็น

สั้นๆลงในหัวข้อแสดง

ความคดิเห็นในบลอ็ก