โดย พลเอก เอกชย ศรวลาศ ผอ านวยการส านกสนตวธและธรรมาภบาล

สถาบนพระปกเกลา

www.elifesara.com ekkachais@hotmail.com

พทธบชาบรณาการสมานฉนทและลดความเหลอมล าในสงคม

สงคมไทยวนน

ประชาธปไตยแบบ ไทยๆรแตสทธ มรหนาท

มงเอาแตได แตไมยอมใหใคร

มความเปราะบางและความตงเครยด

อดมการณแตกสลาย

ภาพลกษณลบในสายตาตางชาต

สทธมนษยชน

13

สภาพสงคมไทยน าสความขดแยง สงคมไกตรษจน สงคมทอนก าลง สงคมอตตวบากกรรม

สงคมทพดแตสมานฉนท แตกลบใชความรนแรง

สงคมแบงฝกแบงฝาย ตงปอม ปกปอง ยดตวเองเปนทตง

สงคมหลายมาตรฐาน ตงกฎเกณฑของตนเอง

สงคมขาดระเบยบวนย “ท าอะไรตามใจคอไทยแท”

ขาดกฎ กตกา มารยาท คณธรรม จรยธรรม

ชอบรวบอ านาจ เผดจการ รวมศนยอ านาจ

ชอบลทธทนนยม

จดออนสงคมไทย มความไมสจรต

มความเกรงใจ

ไมคอยมความอดทน

ไมมความกตญญ

ไมชอบเหนคนอนดกวาตน

ไมเขาใจแกนแทของศาสนา

ยกยองนบถอคนทมยศฐาบรรดาศกดมฐานะทาง

การเงนด

เชอในเรองโชคลาภ เครองรางของขลง

ทางออกของสงคมไทย ผน าประเทศและนกวชาการอยาตามตะวนตกโดยไมได

พจารณาวฒนธรรมไทย

อยารบทกอยางมาโดยไมปรบใหเขากบสงคมวฒนธรรมและ

ลกษณะประจ าชาตไทย

สรางภมปญญาทองถนใหเปนภมคมกน

สรางแนวความคดประชาธปไตย ใหสทธเสรภาพแก

ประชาชน

โครงสรางอ านาจทางการเมองไมรวมศนยทสวนกลาง

คนไทยในภาคเกษตรและแรงงานจ านวนมาก แตไมไดเขาส

โครงสรางทางการเมอง เขาเปนตวแทนและบรหารประเทศ

แลไปขางหนาการเมองไทย

อยากเหนนกการเมองทมจตส านกทด มพนฐานทาง

คณธรรมทเหนแกประโยชนของประเทศชาต

สราง Civic Societies / มธรรมาภบาล

อยากเหนประชาธปไตยเตมรอย ?

ใหประชาชนเหนคณคาของ “สทธ” ตนเอง

ไมตองการเหนความรนแรงในการเมองไทย

นกวชาการ/NGO เปนกลาง

การเมองไทยทไรรากเหงา

9

A

Publica

tion by

10

ประเทศในอก ๕ ถง ๑๐ ปขางหนา

13

“วางเฉย” “ตกน”

• เศรษฐกจลมสลาย

• ตางชาตเขาครอบครอง

เศรษฐกจไทย

• เปนเมองขนทางเศรษฐกจ

• แตกแยกระหวางภาค

• แยงชงอ านาจการปกครอง

ในทองถน

• เกดสงครามกลางเมอง

มคสญญ

• แนวคดแบงแยกดนแดน

• เปลยนแปลงสถาบนหลก

• แบงแยกชนชน

• ตางคนตางอย

• สงครามแบงชงมวลชน

• ชาตพนธ/ภมภาคนยม

• ไมยอมรบกฎหมาย

• อนาธปไตย

• เขาถงขาวสารมากยงขน

• เกดวกฤตรอบ ๓

• สงคมเกษตรลมสลาย

• ทองเทยวตกต า

• คอรปชนเชงนโยบายมากขน

• ธรกจอยในมอทนตางชาต

สงคม

สงคม

เศรษฐกจ

เศรษฐกจ

ความหมายของค าวา “ Fair ”

การเหนพองตองกน

สสงคมเทาเทยมกน

สสงคมยตธรรม

สสงคมเปนธรรม

www.kpi.ac.th

สงคมทยอมรบกนวา Fair

“ Fair ”

เทาเทยมกนในเรอง

โอกาสการทลกหลานจะมอนาคต

แจมใสพอๆ กน

ความมนคงในชวต

www.kpi.ac.th

การมสวนรวมในทางการเมอง

สงคมไทยจะไปทางไหน

ท การเมองไทย? 4

www.kpi.ac.th

l สงคมไทยมความเหลอมล าสงแคไหน?1

ท าไมสงคมไทยจงมความเหลอมล าสง?2

แลวสงคมไทยจะกาวไปขางหนาไดอยางไร?3

www.kpi.ac.th

ความเหลอมล า

สงคมไทยเหลอมล า

สงแคไหน?

ความไมเทาเทยมกน

สงคม

วฒนธรรม

การเมอง

เศรษฐกจ

www.kpi.ac.th

ตวบงช

www.kpi.ac.th

รายได

ความ มงคง

ความ เหลอมล าทางเศรษฐกจ

ความมงคง

ทมา : Kiatpong, Wilatluk and Nalin, 2007

๑ = จนสด - ๕ = รวยสด

๓%๙%

๑%

๑๘%

ตวชวดความมงคง

เงนออมในธนาคาร

หนในตลาดหลกทรพย

ทดนการกระจายการถอครองทดน พ.ศ.๒๕๔๙ พบวา รอยละ ๔๒ ของเกษตรกรมทดน ๑๐ ไรหรอนอยกวา หรอไมมทดนเลย ซง

นบวาเปนสดสวนทสงมากwww.kpi.ac.th

สถตโดยธนาคารแหงประเทศไทย(มถนายน ๕๒) : ๔๒%

ของเงนฝากทงประเทศถกถอโดย ๗๐,๐๐๐ บญช กระจกตวอยในมอคนกลมเลก ๆ

หนในตลาดหลกทรพย : ระหวางป ๒๕๓๘ ถง ๒๕๔๗ พบวา ๑๑ ตระกลผลดกนเปนเจาของหนทม

มลคาสงสด ๕ อนดบแรก

การกระจายการถอครองทดน ป ๒๕๔๙

www.kpi.ac.th

1

ขนาดทดน รอยละ

ไมมทดนเลย

นอยกวา ๑๐ ไร

ม ๑๐ - ๑๙ ไร

ม ๒๐ ไรหรอมากกวา

๑๘.๔๒

๒๓.๙๔

๒๔.๙๑

๒๒.๗๓

การกระจายรายได

www.kpi.ac.th

๒

● สดสวนคนจนของไทยทมรายไดใกลเคยงกบเสนความยากจนมรอยละ ๒๐- เมอค านวณรายไดเฉลยของคนจนสด ๒๐% สดทาย พบวาไมตางจากระดบ

รายไดทก าหนดเสนความยากจนท ๑,๔๔๓ บาทตอเดอน

๑● ขอมลดานรายไดในกลมคนรวย มกจะต ากวาความเปนจรง-ส านกงานสถตเขาไมถงครอบครวอนดบตน ๆทมอยนอยราย และแมจะเขาถง ผตอบกจะไมบอกความจรงทงหมด -คนรวยมกจะไดรบผลประโยชนทางออมมากกวาคนฐานะดอยกวา จากการใชจายเงนของรฐบาล (เชน การสรางถนนตดผานทดน ท าใหราคาทดนสงขน และอนๆ)

การกระจายรายได (ตอ)

www.kpi.ac.th

๓ความตางระหวางครวเรอนรวยสดกบครวเรอนจนสด เทากบ ๑๓ เทา

หากเปรยบเทยบกบประเทศในตางประเทศจะต ากวาของไทยมาก

การกระจายรายได (ตอ)

www.kpi.ac.th

0.30

0.40

0.50

1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005

Indonesia

ThailandMalaysia

Philippines

Gini coefficients of household income, selected Southeast Asian countries

Source: Adapted from a graph prepared by Hal Hill, ANU

๔● เมอเปรยบเทยบกบประเทศเพอนบาน ไทยมความเหลอมล าดานรายไดสงกวามาก - ระดบความเหลอมล า คายงสงความเหลอมล ายงสง แผนภาพทแสดงวา ของไทยสงขนโดยตลอด และสงกวาประเทศเพอนบานทงหมด ขณะทในประเทศเพอนบานมแนวโนมลดลง

www.kpi.ac.th

ความเหลอมล า

ท าไมไทยจงเปน

สงคมเหลอมล าสง?

ความเจรญทางเศรษฐกจ VS การกระจายรายได

ศาสตราจารย ไซมอน คซเนท ศกษาความโยงใยระหวางความเจรญทางเศรษฐกจกบการกระจายรายได ในประเทศสหรฐฯ เยอรมน และองกฤษ พบวา เมอประเทศเหลานเรมพฒนาในสมยแรก ๆ นน รายไดตอหวเพงจะเรมผงกหวขน ความเหลอมล าดานรายไดมสง แตเมอพฒนาไป รายไดตอหวกเพมขนอยางตอเนอง เมอเพมถงจดหนง ความเหลอมลากคอย ๆ ลดลง

ในชวงตนของการพฒนาเศรษฐกจ เงนออมกระจกตวอยในกลมคนจ านวนนอยกลมหนงทสามารถลงทน

หารายไดไดมากกวาคนอน ๆ

บางสาขาเศรษฐกจมความสามารถผลต (ผลตภาพ) สงกวาสาขาอน ๆ เชน อตสาหกรรมโตเรวกวาภาค

เกษตร รายไดของคนท างานในสาขาดงกลาวกจะเพมในอตราสงกวาสาขาอน ๆ น าไปสความเหลอมล า

ภายในภาคเมอง คาแรงของคนงานมฝมอสงกวาคนงานไรฝมอ ผลก าไรของนายจางเจาของโรงงานก

เพมไดเรวกวา ท าใหความเหลอมล าสงขน

1

2

3

สาเหตมาจาก

เมอถงจดหนง ความเหลอมล านจะคอย ๆ ลดลง ดวยหลายสาเหตเชนกน เชน เมอการกระจกตวของเงนออมผอนคลายลง เนองจากกลมคนอน ๆ ทมรายไดสงขน มโอกาสออมมากขน ขณะเดยวกน กลมใหม ๆ ทมพลงทางเศรษฐกจเรมประสบความส าเรจเรยกรองใหรฐบาลด าเนนนโยบายสาธารณะเพอลดความเหลอมล าของรายได

www.kpi.ac.th

ทางหนงคอ

ทางสองคอ

มสองแนวทางตางกนทจะลดความเหลอมล าดาน

รายได

ใชระบบภาษและเงนโอนเพอสรางความเทาเทยมกนดานความมงคงและรายได

ใหพลงทางสงคมเปนตวสงแรงกดดนใหลด

ความเหลอมล า

จากประวตศาสตร

www.kpi.ac.th

กรณศกษา

เยอรมนเมอปลายครสตศตวรรษท ๑๙ บสมารค รบเอาระบบประกนสงคมซงกลมสหภาพแรงงานไดเรยกรองใหรฐบาลจดท ามาเปนเวลานาน เปนหนงในนโยบายสาธารณะ

องกฤษระหวางสงครามโลกครงท ๑ และ ๒ รฐบาลด าเนนนโยบายทเพมความเทาเทยมกนระหวางชนชนตาง ๆ และเมอสงครามโลกครงทสองสนสดลง มการเปลยนแปลงทส าคญคอ พรรคแรงงานชนะการเลอกตง จงมโอกาสเปลยนองกฤษเปนรฐสวสดการอยพกใหญ

สวเดนหลงจากททหารยงปนใสคนงาน ซงก าลงพพาทกบนายจางในป ๒๔๗๕ สงผลใหพรรค Social Democracy ชนะการเลอกตงทวไปในปนน พรรคนไดเปนรฐบาลและเปลยนสวเดนเปนรฐสวสดการ

www.kpi.ac.th

กรณศกษา

สงคมทมความเทาเทยมกนสงนโยบายสาธารณะมบทบาทส าคญ - การยกเลกระบบชนชนสมยฟวดล - การยกเลกระบบเจาของทดนและผเชานา - การปฏรปทดน - การลมเลกชนชนอภสทธ - การปฏรปการเมองทยอมใหพรรคการเมองและกลมผลประโยชนทหลากหลายมสวนรวมในการเมอง - ระบบภาษทรพยสนเกบภาษมรดกเพอลดความเหลอมล าและปองกนไมใหมการเกงก าไรแบบเสอนอนกน

ญปน

ท าไมความเหลอมล าจงไมลดลงในเมองไทย?

อ านาจถกผกขาดอยในระบบราชการรวมศนยและ

ทหารพาณชย

เมอ ๒ - ๓ ทศวรรษทผานมา

กองทพยงคงเปนใหญใน

การเมองไทยและยงคงสามารถกอการรฐประหาร

ลมรฐธรรมนญและรฐสภาทมาจากการ

เลอกตง

ระบบรฐสภาไดพฒนาขนมาแตกยงอยในก ากบของนกธรกจและขาราชการเกษยณจ านวน

หยบมอหนง(ทงฝายพลเรอนและทหาร)

โดยสรป

www.kpi.ac.th

เหตทความเหลอมลายงไมลดลงในเมองไทย

เปนเพราะ...ทผานมายงไมเคยมการด าเนนนโยบายสาธารณะเพอแกไขปญหาความ

เหลอมล าทแทจรงเลยแมแตนโยบายเดยว อกนยหนง เรายงไมม Political will

www.kpi.ac.th

มองอนาคต

จะกาวไปขางหนา

ไดอยางไร?

กลไกทจะชวยลดความเหลอมล าดานรายได

www.kpi.ac.th

มาตรการ การคลง

ระบบภาษ

การใชจายภาครฐ

มาตรการการคลงของไทยสนบสนนคนจนหรอไม?

www.kpi.ac.th

ระบบภาษ

ทางตรงบคคลธรรมดา

นตบคคล

ทางออม

อตรากาวหนา

อตราเดยวกน

อตราถดถอย

Ex. ภาษเงนไดบคคลธรรมดา, ภาษเงนไดนตบคคล

Ex. ภาษมลคาเพม, ภาษสรรพสามต, ภาษน ามน, ภาษศลกากร

เกบจากบคคลตามฐานรายไดและทรพยสน

คนยากจนรบภาระภาษสงกวา คนรวย เพมความเหลอมล า

มาตรการทตางประเทศใชประกอบความเหลอมล า

www.kpi.ac.th

ภาษทรพยสน

ภาษมรดก

ภาษเกบจากรายได

การขายหนText

มาตรการการคลง

เพมภาษทางตรง

ภาษรายไดจากดอกเบย

เปรยบเทยบประเทศไทย VS ประเทศพฒนาแลว

www.kpi.ac.th

สดสวนของภาษทางตรงและภาษทางออม

สรปแนวทางทรฐบาลควรด าเนนการ

www.kpi.ac.th

ควรจะตองมโครงการและบรการสาธารณะ(Public goods) ทประชาชนทกคนจะไดประโยชนพอ ๆ กนใหมากกวาน และควรจะเปนสนคาและบรการซงจะ

สงผลลดความเหลอมล าโดยเฉพาะเกยวกบสขภาพ และการศกษา๑

รฐบาลจะตองหารายไดภาษเพมขน...

- เพมจ านวนคนทตองเสยภาษเงนได- ปรบปรงภาษรายไดจากดอกเบยทยงต า- การปฏรประบบภาษและการจดเกบใหม ประสทธภาพ

โดยใหการลดความเหลอมลา

เปนเปาหมาย

สรปแนวทางทรฐบาลควรด าเนนการ (ตอ)

www.kpi.ac.th

ตองหลกเลยงระบบภาษทจะเพมความเหลอมล า2

ในประเดนนขอมลทมอยชชดวา...

2.1 ถาจะเพมรายไดจากภาษ ตองหลกเลยงทจะเพมภาษทางออม แตหนไปเพมชนดของภาษทางตรงใหม ๆ 2.2 ตองคดถงการมภาษมรดก และภาษทรพยสนทมเปาหมายเพอปองกนไมใหผทมทรพยสนมาก ๆ เกบไวเพอการเกงก าไร

โดยผลกดนใหผมทรพยสนมาก ๆ ใชทรพยสนดงกลาว ใหเปนประโยชน

ไดแก การสรางผลผลตและการจางงาน

สรปแนวทางทรฐบาลควรด าเนนการ (ตอ)

www.kpi.ac.th

ตองพยายามเลกเงนอดหนนประเภทตาง ๆ ทใหประโยชนกบคนรวยมากกวาคนจน3

ผลการศกษาวจยของ Harberger (1974) ...

- นโยบายการคลงทประกอบดวยภาษกาวหนา&

- การใชจายภาครฐทใหประโยชนกบทกคน

www.kpi.ac.th

สวนท ๔

การเมองไทย?

www.kpi.ac.th

..อกสาเหตหนงทท าใหนโยบาย เพอเพมความเทาเทยมกนในอดตไมบงเกด..

Political will

เนองมาจากการไมม “Political will”…

ผตองการนโยบายไมเคยมโอกาสเปนรฐบาล

ผตองการนโยบายไมประสบความส าเรจ ในการผลกดนรฐบาลใหเปลยนนโยบายได

www.kpi.ac.th

ประชาธปไตย

แมประสบการณของประเทศตาง ๆ จะบอกวา Political will ทจะท าใหเกดนโยบายเพอความเทาเทยมกนมากขน นาจะมโอกาสดทสดภายใตระบอบประชาธปไตย ทมรฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสด

ซงการนตสทธเสรภาพของพลเมองแตกมผไมเหนดวยกบขอเสนอน โดยพยายามบอกวา

ระบอบประชาธปไตยไมเหมาะกบสงคมไทย...

www.kpi.ac.th

ขอโตแยงและขอวจารณระบอบประชาธปไตย

ปชต.องความเหนของคนสวนใหญทายสดน าไปสการปกครอง

แบบ Mob เปนใหญ

คนไทยจ านวนมากยงยากจนและยงไมไดรบการศกษาทดพอ

ปชต.เปนผลเสยตอการพฒนาเศรษฐกจ

ทตองการการตดสนใจทรวดเรว

ปญหาคอรรปชนโดยนกการเมอง

ปชต.เปดชองใหนกการเมองซอเสยง

ขอวจารณ

www.kpi.ac.th

คณคาของระบอบประชาธปไตย

www.kpi.ac.th

ฝาก

www.kpi.ac.th

ประการแรก

○ เราไมสามารถสรางประชาธปไตยไดเพยงชวขามคน ○

ผานกระบวนการท าไปเรยนไป + ความตอเนองของระบบ

“ปองกนไมใหมการทารฐประหารอยางเตมกาลง”

ใชความรทสงสมมาจากประสบการณ ปรบปรงสถาบนตาง ๆ ทจ าเปนอยางตอเนอง

www.kpi.ac.th

ประการทสอง

○ เราตองมสงคมททกคนยอมรบกนวา Fair ○

เพอจะไดมสงคมทสนตสข

ระบอบการเมองทประกอบดวย

ระบบรฐสภาและรฐธรรมนญ

ทรบประกนสทธขนพนฐาน เสรภาพ

และก าหนดกฎเกณฑทางการเมอง

เปดโอกาสใหเราไดบรรลถงเปาประสงคอนดงามไดดในทสด

ขอบคณครบแลกเปลยนความคดเหน หรอถามค าถามเพมเตมไดท

www.facebook.com/ekkachai.srivilaswww.elifesara.com