พระยาอุปกิตศิลปสาร
TRANSCRIPT
พระยาอุ�ปกิตศิลปสาร
จั�ดทำ��โดย
น�งส�วขน�ษฐ� บรรเทำ� พิ�ษ
ม.5/2 เลขทำ�� 12
อำ��ม�ตย�เอำก พิระย�อำ�ปก�ตศิ�ลปะส�ร ( น��มก�ญจัน�ชี�วะ) เก�ดว�นทำ�� 10 พิฤษภ�คม พิ.ศิ. 2422 ถึ'งแก)อำน�จักรรมเม*�อำว�นทำ��19 พิฤษภ�คม พิ.ศิ.2484
รวมอำ�ย� 62 ป+ บ�ด�ชี*�อำน�ยหว)�ง ม�รด�ชี*�อำน�งปล��ง พิระย�อำ�ปก�ต
ศิ�ลปส�รผู้./เชี��ยวชี�ญทำ�งภ�ษ�ไทำย ทำ)�นใชี/น�มป�กก� หล�ยน�ม ทำ��ร. /จั�กก�นแพิร)หล�ย ค*อำ "อำ.น.ก.", "อำ�น�
ก�", " อำน'ก ค��ชี.ชี�พิ"
และเป2นผู้./ร �เร��มค��ทำ�กทำ�ยค��ว)� "สว�สด�" ซึ่'�ง แปลว)� สะดวก สบ�ยด�
และย�งเป2นผู้./อำ�ทำ�ศิร)�งก�ยเพิ*�อำก�รศิ'กษ�ทำ�งก�ร แพิทำย�หร*อำทำ��เร�ยกว)�อำ�จั�รย�ใหญ) เป2นทำ)�นแรก
ขอำงประเทำศิไทำย โดยกล)�วว)� " ฉั�นเป2นคร. ต�ยแล/วขอำเป2นคร.ต)อำไป"
ประว�ต� พิระย�อำ�ปก�ตศิ�ลปส�รศิ'กษ�คว�มร. /ภ�ษ�ไทำยเบ*5อำงต/นทำ��ว�ดบ�งประทำ�นนอำก เขต
บ�งข�นเทำ�ยน กร�งเทำพิมห�นคร และทำ��ว�ดประย�ร วงศิ�ว�ส ต)อำม�ได/บวชีเป2นส�มเณรและเป2นพิระ
ภ�กษ�ทำ��ว�ดส�ทำ�ศินเทำพิวร�ร�ม สมเด7จัพิระว�น ร�ต (แดง) เป2นพิระอำ�ป8ชีฌ�ย� ระหว)�งทำ��บวชีได/
ศิ'กษ�พิระธรรมว�น�ย จันสอำบได/เปร�ยญ 6 ประโยค
เขตบ�งข�นเทำ�ยนกร�งเทำพิมห�นคร ว�ดส�ทำ�ศินเทำพิวร�ว�ดประย�รวงศิ�ว�ส
พิระย�อำ�ปก�ตศิ�ลปส�รได/เร��มเข/�ร�บ ร�ชีก�รเป2นคร.ฝึ<กสอำน ทำ��โรงเร�ยนฝึ<กห�ดอำ�จั�รย�
ส�ยสวล� ต)อำม�ได/ย/�ยไปสอำนทำ��โรงเร�ยนสวนก�หล�บ ว�ดมห�ธ�ต�และ โรงเร�ยนฝึ<กห�ดอำ�จั�รย�
บ/�นสมเด7จัเจั/�พิระย� นอำกจั�กเป2นคร.แล/ว พิระย�อำ�ปก�ตศิ�ลปส�รย�งเคยด��รงต��แหน)งข/�หลวง
ตรวจัก�รพิน�กง�นกรมร�ชีบ�ณฑิ�ต ห�วหน/�ก�ร พิ�มพิ�แบบเร�ยน ห�วหน/�แผู้นกอำภ�ธ�นสย�ม ปล�ด
กรมต��ร�และอำ�จั�รย�ประจั��กรมศิ'กษ�ธ�ก�ร
พิระย�อำ�ปก�ตศิ�ลปส�รเป2นผู้./ม�คว�มร. /เชี��ยวชี�ญทำ�งภ�ษ�ไทำย ภ�ษ�บ�ล� และวรรณคด�
ไทำย เคยเป2นอำ�จั�รย�พิ�เศิษแผู้นกภ�ษ�ไทำยและ ภ�ษ�โบร�ณตะว�นอำอำก ในคณะอำ�กษรศิ�สตร�
จั�ฬ�ลงกรณ�มห�ว�ทำย�ล�ย เคยเป2นอำ�จั�รย�พิ�เศิษ สอำนภ�ษ�ไทำยชี�ดคร.ม�ธยม และเป2นกรรมก�รชี��ระ
ปทำ�น�กรม
ผู้ลง�น
- ต��ร�ไวย�กรณ�ไทำย 4 เล)ม ได/แก) อุ�กิขรวิธี� ว)�ด/วยอำ�กษร จั�ดเป2น 2 ค*อำ
1. สม�ญญ�ภ�ธ�น แสดงชี*�อำอำ�กษรทำ��เป2นสระ และพิย�ญชีนะ พิร/อำมทำ�5งฐ�นกรณ�
2. สนธ� ต)อำอำ�กษรทำ��อำย.)ในค��อำ*�นให/เน*�อำงเป2นอำ�นเด�ยวก�น วิจี�วิภาค แบ)งค��พิ.ดอำอำกเป2น 6 ส)วน ค*อำ น�ม อำ�พิยยศิ�พิทำ�
สม�ส ต�ทำธ�ต อำ�ขย�ต ก�ตก� วิากิยส�มพ�นธี� ว)�ด/วย ก�รก และ ประพิ�นธ�ผู้.กค��พิ.ดทำ��
แบ)งไว/ในวจั�ว�ภ�ค ให/เข/�เป2นประโยคอำ�นเด�ยวก�น ฉั�นทล�กิษณ์� แสดงว�ธ�แต)งฉั�นทำ� ค*อำค�ถึ�ทำ��เป2นวรรณ
พิฤทำธ�?และม�ตร�พิฤทำธ�?
-สงคร�มภ�รตะค��กลอำน -ค��ประพิ�นธ�บ�งเร*�อำง - กลอำนดอำกสร/อำยร��พิ'งในป@�ชี/� ( ปร�บจั�ก Elegy Written in a Country Churchyard)ได/ร�บก�รบรรจั�เป2นแบบเร�ยนส��หร�บน�กเร�ยนชี�5น
ม�ธยมศิ'กษ�ม�น�นน�บ 10
เร*�อำง : ไขภ�ษ�ไทำย
เร*�อำง : ป�ฐกถึ�หล�กภ�ษ�ไทำย
เร*�อำง:ภ�ษ�ไทำยก�บ ค��ประพิ�นธ�
พิระย�อำ�ปก�ตศิ�ลปส�ร ( น��ม ก�ญจัน�ชี�วะ) ได/ ปร�บเส�ยงขอำงค��ว)� "สวสBต�" ทำ��ทำ)�นได/สร/�งสรรค�
ข'5นให/ง)�ยต)อำก�รอำอำกเส�ยงขอำงคนไทำย จั�กค��สระ เส�ยงส�5น (ร�สสระ) ซึ่'�งเป2นค��ต�ย ม�เป2นค��สระเส�ยง
ย�ว (ทำ�ฆสระ) ซึ่'�งเป2นค��เป2น ทำ��ให/ฟั8งไพิเร�ะ ร*�นห.ก ว)� จั'งกล�ยเป2น "สว�สด�" ใชี/เป2นค��ทำ�กทำ�ยทำ��ไพิเร�ะ
และส*�อำคว�มหม�ยด�ๆ ต)อำก�นขอำงคนไทำย ส)วนค��ว)�"ร�ตร�สว�สด�?" ซึ่'�งเป2นค��แปลจั�กค��ว)� "good night" ซึ่'�งเป2นค��ล�ในภ�ษ�อำ�งกฤษ ได/ถึ.กสร/�งข'5น
ในสม�ยขอำงจัอำมพิล ป. พิ�บ.ลสงคร�ม เชี)นก�น
โดยก��หนดให/คนไทำยทำ�กก�นตอำนเชี/�ว)�"อำร�ณสว�สด�?" ม�จั�กค��ว)� "good morning" และให/
ทำ�กก�นในตอำนบ)�ยว)� "ทำ�ว�สว�สด�?" ม�จั�กค��ว)�"good afternoon" ส)วนตอำนเย7นให/ทำ�กก�นว)�"ส�ย�ณห�สว�สด�?" ม�จั�กค��ว)� "good evening" แต)
เน*�อำงจั�กต/อำงเปล��ยนไปต�มเวล� จั'งไม)เป2นทำ��น�ยม คนไทำยน�ยมใชี/ค��ว)� "สว�สด�" ม�กกว)� เพิร�ะใชี/ได/
ตลอำดเวล� แต)กระน�5น คนไทำยก7ย�งคงใชี/อำย.)บ/�งบ�ง ค��ค*อำ ค��ว)� อำร�ณสว�สด�? และร�ตร�สว�สด�?