ชองานวจย : ผลการจดการเรยนรวชาโครงงานวทยาศาสตรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนฟากกวานวทยาคม ชอผวจย : นางสาวจราภรณ ไชยมงคล สถานศกษา : โรงเรยนฟากกวานวทยาคม อาเภอเมอง จงหวดพะเยา

ปการศกษา : 2549

บทคดยอ

การวจยครงนมจดประสงคเพอศกษาความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนทเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตรตามแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ กลมตวอยางทใชในการวจยครงนคอนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ปการศกษา 2549 โรงเรยนฟากกวานวทยาคม อาเภอเมอง จงหวดพะเยา จานวน 91 คน เครองมอทใชในการวจย คอ แผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณวชาโครงงานวทยาศาสตรชนมธยมศกษาปท 2 จานวน 8 แผน และแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ ทาการวเคราะหขอมลโดยเปรยบเทยบคะแนนเฉลยของความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนกอนเรยนและหลงเรยน ผลการวจยสรปไดดงน นกเรยนทเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตรตามแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ มคะแนนเฉลยของการคดอยางมวจารญาณหลงการเรยนสงกวากอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

งานวจยเรอง ผลการจดการเรยนรทสงเสรมคดอยางมวจารณญาณ รายวชาโครงงานวทยาศาสตร ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนฟากกวานวทยาคม

ความเปนมาและความส าคญของปญหา การสอนใหนกเรยนคดเปนเรองทสาคญอยางยงในยคปฏรปการศกษาเพราะมนษยทกคนจาเปนตองใชความคดเพอการดาเนนชวตของมนษยเอง ความเปนปกตสขและการดาเนนชวตท ประสบความสข ความสาเรจ เปนผลจากประสทธภาพของการคด กลวธและทกษะกระบวนการคด ในลกษณะตางๆจงมประโยชนตอมนษย ควรอยางยงทจะไดรบการฝกฝนและเรยนรเพอใหสมองไดทางานอยางมประสทธภาพ และการคดเปนกลไกทสาคญอยางยงในการพฒนาความสามารถทาง สมอง ซงคณภาพของสมองกไมไดอยทการมสมองเทานนแตอยทการใชสมองเปนสาคญ การฝกทกษะการคดและกระบวนการคด จงเปนปจจยสาคญอยางยงในการพฒนาสตปญญาของเดกเพอจะเจรญเตบโตไปเปนผใหญทมคณภาพ เปนกาลงสาคญในการพฒนาประเทศ และดวยการเลงเหนถงความสาคญของการพฒนาการคด ในพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 หมวด 4 วาดวยแนวการจดการศกษา มาตรา 24 ดานการจดกระบวนการเรยนร จงกาหนดใหสถานศกษาและหนวยงานทเกยวของดาเนนการโดย ใหฝกทกษะกระบวนการคด การจดการ และการประยกตความรมาใช เพอปองกนและแกไขปญหา (กระทรวงศกษาธการ. 2545 : 3) นอกจากนแลว จดมงหมายขอหนงของหลกสตรการศกษาขนพนฐาน ยงมงเนนใหนกเรยนม คณลกษณะท พงประสงคในดานมความสามารถใน การคด การแกปญหา และมวสยทศน และแนวทางในการ จดการเรยนรมงพฒนานกเรยนในลกษณะองครวม มความสมดลทงดานจตใจ รางกาย สงคมและปญญา โดยใหนกเรยนสรางความรผานกระบวนการคดดวยตนเอง (กระทรวงศกษาธการ. 2545 : 4) จากการจดการเรยนรในปจจบนเรามกพบวานกเรยนสวนใหญมความสามารถสง ดานท เกยวกบทกษะพนฐาน แตเมอถงสวนทตองใชความคดและเหตผล การจดกจกรรมการเรยนรทเปนการเปดโอกาสใหนกเรยนไดแสดงออกทางดานความคด นกเรยนยงทาไดไมดเทาทควร (ทศนา แขมมณและคณะ. 2540 : 45) แมกระทงการดารงชวตในโรงเรยน กยงแสดงใหเหนวานกเรยนไมรจกคด นกเรยนมกกระทาผดกฎระเบยบตางๆของโรงเรยนเสมอ เชน การเสพสงเสพตด การกอเหตทะเลาะววาท การนาสราเขามาดมในโรงเรยน การเลนการพนน หนโรงเรยนไปเลนเกมสคอมพวเตอร ชสาว ซงเมอกระทาไปแลวกรวาจะตองไดรบการลงโทษ แตกยงทาหรอแมแตการดารงชวตในสงคมทวไป กยงสอใหเหนวานกเรยนยงขาดทกษะการคดอยมาก เชนจากเหตการณ

ตางๆตามทสอไดนาเสนอในเรองเกยวกบการกอเหตของวยรนซงกาลงอยในชวงเปนวยทกาลงเรยน ไมวาจะเปนเรองการทะเลาะววาท การเสพสงเสพตด การลกขโมย การรวมกลมวยรนกอกวนสงคม ทาลายสงของสาธารณะดวยความคกคะนอง การแยงชงคนรกจนเปนสาเหตของการทารายกนจนถงขนบาดเจบหรอเสยชวต การหนเทยวกลางคนตามสถานเรงรมยตางๆจนเปนเหตใหเกดคดรมขมขนกระทาชาเราเพอนหญงในวยเดยวกน ปญหาเหลานลวนแตจะเกดขนอยางตอเนองรนแรงขนเรอยๆ ซงสาเหตของปญหานน เกดขนเนองจากเดกกระทาลงไปโดยขาดทกษะการคด และการทเดกขาดทกษะการคดกมาจาก หลายสาเหต หลายฝาย ระบบการศกษากเปนสาเหตหนง จากการจดการศกษาทผานมาถงแมวา รฐบาลไดใหความสนใจและสงเสรมทกษะกระบวนการคดโดยกาหนดไวในจดมงหมายหลกของหลกสตรมธยมศกษา พทธศกราช 2521 (ฉบบปรบปรง พ.ศ. 2533) กาหนดใหนกเรยนสามารถ “คดเปน ทาเปน และแกปญหาเปน” โดยใหมการจดกจกรรมการจดการเรยนรทมงเนนทกษะกระบวนการคดและใหนกเรยนมนสยรกการคด ซงไดบรรจไวในจดประสงคของแตละวชาใหเดกไดมโอกาสในการคด แตในทางปฏบตการจดการศกษาในหองเรยนไมไดจดกจกรรมทสงเสรม การคดอยางชดเจน (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2544 : 114-115 ) การสอนยงเนนวธการทองจาทาใหเดกไมไดพฒนาความคดเทาทควร ซงการฝกใหเดกรจกคดเปนสงทจาเปนอยางยง เพราะในการคดใดๆหากบคคลสามารถคดไดอยางคลองแคลวและหลากหลายรรายละเอยดและมความชดเจนในสงทคด รวมทงสามารถคดอยางกวางไกล ลกซง และถกทศทางรจกพจารณาขอมลอยางรอบคอบโดยใชเหตผลในการแสวงหาทางเลอกหรอหาคาตอบมการพจารณาถงผลทจะตามมาและคณคา หรอความหมายทแทจรงของสงนน มการไตรตรองกอนทจะลงความเหนหรอตดสนใจ กจะชวยใหการคดนนเปนไปอยางรอบคอบหรออยางมวจารณญาณและการคดอยางมวจารณญาณทได กจะสามารถนาไปใชประโยชนในชวตประจาวนได เชน การนาไปใชในการตดสนใจทจะเชอหรอไมเชอ ทาหรอไมทาสงใด หรออาจนาไปใชในการแกปญหา การปฏบตการสราง การผลต การสรางสรรคสงตางๆ เปนตนและจากขอสรปของนกการศกษาหลายทานทใหขอสรปเกยวกบการคดอยางมวจารณญาณไววาการคดอยางมวจารณญาณ(Critical Thinking) เป นการคดพจารณาไตร ตรองอยางรอบคอบเกยวกบข อมลหรอสภาพการณ ทปรากฏ โดยอาศยความร ความคดและประสบการณ ของตนเองในการสารวจหลกฐานอย างรอบคอบ เพอนาไปสข อสรปทสมเหตสมผล นอกจากนนการคดอยางมวจารณญาณยงเปนการคดเพอประเมนหรอทาให ความคดกระจ างชดเจนโดยม งเนนเพอการตดสนว าสงใดควรทาหรอควรเชอ ดงนนการคดอยางมวจารณญาณจงมความสาคญต อการดาเนนชวตและจากผลการวจยทผวจยคนควาแสดงให เหนว า การคดอยางมวจารณญาณ เปนความสามารถ

ทางสตป ญญาอย างหนงทสามารถพฒนาได ทกระดบทงประถมศกษา มธยมศกษา และอดมศกษาโดยใช สงเร าและวธการทเหมาะสมในการกระต นให บคคลได ใชความสามารถทมอย แล วเพอเพมประสทธภาพของการคด ( Watson and Glaser. 1964 : 24) การจดการเรยนรวชาโครงงานวทยาศาสตรตามแนวทางของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย มงเนนใหมการพฒนาผเรยนดานทกษะและกระบวนการคด ความสามารถในการเรยนร กระบวนการสบคนหาความร การแกไขปญหาและการคดคนสรางสรรค องคความรใหมๆ โดยเนนการจดการเรยนร ทหลากหลาย เพอตอบสนองความตองการความสนใจทแตกตางกนของผเรยน และนอกจากนวธสอนแบบวทยาศาสตรเปนการสอนทเปดโอกาสใหนกเรยนพบปญหาและคดหาวธแกปญหาตามวธการทางวทยาศาสตร ซงเรมตนทขนตอนการระบปญหา การตงสมมตฐาน ทาการทดลอง สงเกตขณะทดลอง รวบรวมและวเคราะหขอมล ตรวจสอบขอมล และสรปผลการทดลอง จากการศกษาแนวทางการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณของเพญพศทธ เนคมานรกษ (2536 : 34) ประกอบดวยกระบวนการตางๆ ดงนคอ

1. การระบหรอทาความเขาใจกบประเดนปญหา ขอคาถาม ขออาง (claims) หรอ ขอโตแยง

2. การรวบรวมขอมลทเกยวของกบประเดนทพจารณาจากแหลงตางๆทมอย 3. การพจารณาความนาเชอถอของขอมลและการระบความพอเพยงของขอมล 4. การระบคณลกษณะของขอมลทมอยวา ขอมลใดเปนความคดเหน ขอมลใดเปน

ขอเทจจรง และจดลาดบความสาคญของขอมล รวมทงการพจารณาไดถงเบองตนทอยเบองหลงของขอมลทปรากฏ 5. การตงสมมตฐาน เพอกาหนดขอบเขต แนวทางของการพจารณาหาขอสรปของ ขอคาถาม ประเดนปญหา หรอขอโตแยง 6. การลงขอสรป โดยพจารณาเลอกใชวธการทเหมาะสมจากขอมลทปรากฏ 7. การประเมนผล เปนการประเมนความสมเหตสมผลของขอสรป ผ วจ ย จงเหนวานาจะนามาสรางแบบฝกกระบวนการคดอยางมวจารณญาณใน แผนการจดการเรยนรวชาโครงงานวทยาศาสตรเพอใชสาหรบนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2 ได เนองจาก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 อยในชวงอายทมพฒนาการของความสามารถทางสมองของมนษย ตามทฤษฎพฒนาการของ Piaget (Piaget’s Theory of Cognitive) ทเสนอวา พฒนาการของความสามารถทางสมองของมนษยนน เรมตงแตแรกเกดไปจนถงขนสงสดในชวงอายประมาณ 16 ป ซงอายของนกเรยนทอยในระดบชนมธยมศกษาปท 2 นน อยในขนท 4 ของทฤษฎพฒนาการ

ทางเชาวปญญา คอ ขนปฏบตการดวยนามธรรม ทกลาววา เดกอายประมาณ 12 ปขนไป สามารถเขาใจในสงทเปนนามธรรมได มการคดอยางสมเหตสมผลในการแกปญหา สามารถแกปญหาไดหลายๆทาง สามารถคดแบบวทยาศาสตรได รจกคดดวยการสรางภาพแทนในใจขน สามารถคดเกยวกบสงทนอกเหนอไปจากสงปจจบน มความพอใจทจะคดพจารณาเกยวกบสงทเปนนามธรรม สามารถคดสรางทฤษฎและทดสอบแบบวทยาศาสตรไดการคดของเดกจะไมยดตดอยกบขอมลทมาจากการสงเกตเพยงอยางเดยว และเปนการคดทอยในรปของการตงสมมตฐานหรอสถานการณทยงไมไดเกดขนจรง เดกวยนมความคดเปนของตนเองและเขาใจความคดของผอนดวย โดยการวจยครงนผวจ ยหวงเปนอยางยงวาผลการวจยทไดจะเปนแนวทางในการ จดการจดการเรยนรเพอพฒนานกเรยนใหเปนผทมความคดอยางมวจารณญาณ และเปนคนด มคณธรรม มปญญา มความสข มความเปนไทย มความพรอมในการศกษาตอ มศกยภาพพรอมทจะแขงขนและรวมมออยางสรางสรรคในเวทโลก ตามความมงหมายของหลกสตรการศกษา ขนพนฐาน พทธศกราช 2544 วตถประสงคของการวจย เพอเปรยบเทยบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนทเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตรตามแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณกอนเรยนและ หลงเรยน ประโยชนของการวจย 1. ไดแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ 2. นกเรยนไดรบการสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณและสามารถนาไปประยกตใชในการดาเนนชวตได

3. เปนแนวทางในการนารปแบบการจดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมการคดอยางม วจารณญาณ ไปใชในรายวชาอน ขอบเขตของการวจย 1. ประชากรทใชในการวจย ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนฟากกวานวทยาคม อาเภอเมองพะเยา จงหวดพะเยา ปการศกษา 2549 จานวน 2 หองเรยน 91 คน

กลมตวอยางทใชในการวจย ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนฟากกวานวทยาคม อาเภอเมองพะเยา จงหวดพะเยา ปการศกษา 2549 จานวน 2 หองเรยน คอ ชนมธยมศกษาปท 2/1 จานวน 45 คน และมธยมศกษาปท 2/2 จานวน 46 คน 2. ตวแปรทศกษา ตวแปรตน ไดแก การจดการเรยนรวชาโครงงานวทยาศาสตรทสงเสรมการคดอยางม วจารณญาณ ตวแปรตาม ไดแก คะแนนความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ สมมตฐานการวจย นกเรยนทเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตรตามแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณมคะแนนเฉลยของการคดอยางมวจารณญาณหลงการเรยนสงกวากอนการเรยน นยามศพทเฉพาะ การคดอยางมวจารณญาณ (Critical Thinking) หมายถง การคดอยางถกตองเปนกระบวนการโดยอาศยทงความร เจตคตและทกษะในการพจารณาไตรตรองอยางรอบคอบ และมเหตผล เกยวกบสถานการณหรอปญหาทปรากฏ โดยมการรวบรวมขอมลเกยวกบสถานการณ หลกฐานทนาเชอถอมาสนบสนนยนยนกอนทจะลงขอสรป และประเมนขอสรปนน ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ หมายถงคะแนนรวมทไดจากแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ หลงจากทเรยนตามแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณทผวจยสรางขน แบบวดการคดอยางมวจารณญาณ หมายถงแบบวดความสามารถในการคด 7 ดาน ดงน 1. การระบประเดนปญหา หมายถง ความสามารถดานการระบประเดนปญหาจาก ขอความทกาหนด 2. การรวบรวมขอมล หมายถง ความสามารถในการสงเกตเพอรวบรวมขอมลจากแหลงตางๆ 3. การพจารณาความนาเชอถอของขอมล หมายถง ความสามารถในการพจารณาความ นาเชอถอของแหลงขอมล การประเมนความถกตองของขอมล และการประเมนความเพยงพอของขอมลทงในแงปรมาณและคณภาพ

4. การระบคณลกษณะของขอมล หมายถง ความสามารถในการจาแนกประเภทของ ขอมลและการระบแนวความคดทอยเบองหลงของขอมลทกาหนด

5. การตงสมมตฐาน หมายถง ความสามารถในการคดถงความสมพนธเชงเหตผล ระหวางขอมลทมอยเพอระบทางเลอกทเปนไปได

6. การลงขอสรป หมายถง ความสามารถในการใชเหตผลแบบอปนยและการใชเหตผล แบบนรนย

7. การประเมนผล หมายถง ความสามารถในการยนยนหรอเปลยนแปลงขอสรปโดย อาศยเกณฑทถกตองเหมาะสมจากแหลงขอมลตางๆ และความสามารถในการทานายผลทคาดวานาจะเกดตามมาจากผลการตดสนขอสรปได การจดการเรยนรวชาโครงงานวทยาศาสตรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ หมายถง การจดการเรยนรวชาโครงงานวทยาศาสตร โดยใชแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณทผวจยสรางขน แผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ หมายถง แผนการจดการเรยนรวชาโครงงานวทยาศาสตร ว30207 ทผวจยสรางขนจากแนวทาง วธการจดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ โดยบางแบบฝกไดใชแนวทางการสอนคดอยางมวจารณญาณของ ดร.สวทย มลคา แผนการจดการเรยนรแตละแผนจะมการจดกจกรรมทสงเสรมใหนกเรยนคดอยางมวจารณญาณในสวนของกระบวนการจดการเรยนรซงมขนตอนตางๆดงน ขนท 1 ขนกระตนความคด โดยผวจยใชคาถามนาเขาสบทเรยน เพอใหนกเรยนคดและอภปรายคาตอบอยางอสระ ขนท 2 ขนคดวเคราะห โดยใชกระบวนการกลม กระบวนการทางวทยาศาสตร การทดลอง การสบคน กจกรรมจกซอว ตามความเหมาะสมของเนอหาแตละเรอง ขนท 3 ขนเสนอแนวคด โดยการอภปราย นาเสนอ การทาแผนผงความคด ขนท 4 ขนสรปความคด โดยการเขยนสรปความคดทเรยนผานไปในแตละเรองเปนของตนเองลงในสมดบนทก ขนท 5 ขนฝกกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ โดยใหนกเรยนทาใบกจกรรมท ผวจยสรางขนตามแนวคดกระบวนการคดอยางมวจารณญาณของเพญพศทธ เนคมานรกษ

วธด าเนนการวจย ในการวจยเรอง ผลการจดการเรยนรวชาโครงงานวทยาศาสตรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนฟากกวานวทยาคม ผวจยไดดาเนนการในดานตางๆดงน แผนแบบการทดลอง การวจยครงนศกษากลมตวอยางหนงกลมสองหองเรยน คอนกเรยนทเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตรตามแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ เขยนเปนแผนภาพ (Diagram) ไดดงน

เมอ O1 คอ การวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณกอนไดรบการจดการ เรยนรทสงเสรมความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ O2 คอ การวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณหลงไดรบการจดการเรยนรท สงเสรมความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ X คอ การจดกจกรรมการเรยนรวชาโครงงานวทยาศาสตรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรทใชในการทดลองครงน ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยน ฟากกวานวทยาคม อาเภอเมองพะเยา จงหวดพะเยา ทเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตร ว30207 ปการศกษา 2549 จานวน 2 หองเรยน จานวน 91 คน

O1 X O2

กลมตวอยาง ไดแก นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนฟากกวานวทยาคม อาเภอเมองพะเยา จงหวดพะเยา ซงกาลงเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตร ว30207 ปการศกษา 2549จานวน 2 หองเรยน จานวน 91 คน ตวแปรทศกษา

ตวแปรตน ไดแก การจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ ตวแปรตาม ไดแก คะแนนความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ เครองมอทใชในการวจย การทดลองครงนผวจยไดสรางเครองมอเพอใชในการวจยดงน 1. แผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณวชาโครงงานวทยาศาสตร ว30207 ชนมธยมศกษาปท 2 2. แบบวดการคดอยางมวจารณญาณ ทผวจยสรางขน

แผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ การสรางแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ ผวจยสรางขนโดยดาเนนการตามขนตอนดงน 1. ศกษาเอกสาร หนงสอ ตารา งานวจย และบทความตางๆ นามาวเคราะห เพอสรป จดมงหมายและแนวทาง วธการจดกจกรรมการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ 2. วเคราะหคาอธบายรายวชา และผลการเรยนรทคาดหวงรายวชาโครงงานวทยาศาสตร 3. ศกษาทฤษฎ หลกการสอนการคดอยางมวจารณญาณ เพอนามาประยกตใหสอดคลองกบเนอหา 4. จดทาแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ จานวน 8 แผน เวลา 70 คาบ ดงน

แผนการจดการเรยนรท 1 เรองศกษาสภาพปญหา แผนการจดการเรยนรท 2 เรองตงปรศนาหาคาตอบ

แผนการจดการเรยนรท 3 เรองประกอบการทดลอง แผนการจดการเรยนรท 4 เรองจดเกบขอมล

แผนการจดการเรยนรท 5 เรองสรปความร แผนการจดการเรยนรท 6 เรองรายงานใหทราบ

แผนการจดการเรยนรท 7 เรองสบคนเพมเตม แผนการจดการเรยนรท 8 เรองจดแสดงผลงาน

5. เขยนแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ ซงประกอบดวย จดประสงคการเรยนร แนวความคดหลก กระบวนการจดการเรยนร การวดและประเมนผล สอและแหลงเรยนร กจกรรมเสนอแนะ โดยแผนการจดการเรยนรแตละแผนจะมการจดกจกรรมทสงเสรมใหนกเรยนคดอยางมวจารณญาณในสวนของกระบวนการจดการเรยนร 6. ตรวจสอบคณภาพของแผนการจดการเรยนรทสรางขน โดยดาเนนการดงน

6.1 นาเสนอใหผเชยวชาญตรวจสอบ และหาคา IOC 6.2 นาไปหาคา E1/E2 โดยตงคา E1/E2 ไวท 75/75 7. ไดแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณและนาไปใชทดลอง แบบวดการคดอยางมวจารณญาณ ผวจยไดดาเนนการสรางแบบวดการคดอยางมวจารณญาณตามขนตอน ดงรายละเอยด ตอไปน 1.กาหนดจดมงหมายในการวดในทนผ วจ ยตองการสรางแบบวดการคดอยางมวจารณญาณโดยมจดมงหมายเพอศกษาความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยน ชนมธยมศกษา ปท 2 ซงแบบวดการคดอยางมวจารณญาณจะวด 7 ดานคอ การระบประเดนปญหา การรวบรวมขอมล การพจารณาความนาเชอถอของแหลงขอมล การระบลกษณะขอมล การตงสมมตฐาน การลงขอสรป และการประเมนผล โดยอาศยแนวคดจากแบบสอบของเพญพศทธ เนคมานรกษ (2537 : 165–199) เพอประเมนการคดอยางมวจารณญาณของผรบการทดสอบ เปนแบบวดปรนยชนดเลอกตอบ 3 ตวเลอก แบงเปนแบบสอบยอย 7 ดาน ดงน 1.1 ดานการระบประเดนปญหา (Identifying Problem) หมายถง คะแนนความ ถกตองทไดจากแบบสอบดานการระบประเดนปญหา ซงประกอบดวยขอคาถามเกยวกบความสามารถในการระบประเดนปญหาจากขอความทกาหนด 1.2 ดานการรวบรวมขอมล (Collecting Information) หมายถง คะแนนความถกตอง ทไดจากแบบสอบดานการรวบรวมขอมล ซงประกอบดวยขอคาถามเกยวกบความสามารถในการสงเกตเพอรวบรวมขอมลจากแหลงตางๆ 1.3 ดานการพจารณาความนาเชอถอของแหลงขอมล (Credibility of Source of Information) หมายถง คะแนนความถกตองทไดจากแบบสอบดานการพจารณาความนาเชอถอของแหลงขอมลซงประกอบดวยขอคาถามเกยวกบการพจารณาความนาเชอถอของแหลงขอมล

การประเมนความถกตองของขอมล และการประเมนความเพยงพอของขอมลทงในเชงปรมาณและคณภาพ 1.4 ดานการระบลกษณะของขอมล (Identifying Information) หมายถง คะแนน ความถกตองทไดจากแบบวดดานการะบลกษณะขอมล ซงประกอบดวยขอคาถามเกยวกบ การจาแนกประเภทขอมล และการระบแนวความคดทอยเบอหลงขอมลทปรากฏ 1.5 ดานการตงสมมตฐาน (Hypothesis) หมายถงคะแนนความถกตองทไดจาก แบบวดดานการตงสมมตฐาน ซงประกอบดวยขอคาถามเกยวกบความสามารถในการคดถง ความสมพนธเชงเหตผลระหวางขอมลทมอยเพอระบทางเลอกทเปนไปได 1.6 ดานการลงขอสรป (Conclusion) หมายถง คะแนนความถกตองทไดจากแบบวดดานการสรปซงประกอบดวยขอคาถามเกยวกบการใชเหตผลแบบอปนย (Induction) และการใชเหตผลแบบนรนย (Deductive) 1.7 ดานการประเมนผล (Evaluation) หมายถง คะแนนความถกตองทไดจาก แบบสอบดานการประเมนผล ซงประกอบดวยขอคาถามเกยวกบความสามารถในการยนยนหรอ เปลยนแปลงขอสรป โดยอาศยเกณฑทถกตองเหมาะสมจากขอมลตางๆ รวมทงความสามารถ ในการทานายผลทคาดวานาจะเกดตามมาจากผลการตดสนขอสรปได 2. ศกษาเอกสาร ตารา และการวจยทเกยวกบการสรางแบบวดการคดอยางมวจารณญาณทวไป เพอนามาเปนแนวทางในการเขยนขอคาถาม

4. สรางแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ โดยลกษณะแบบวดจะประกอบดวยขอคาถาม ซงขอคาถามเปนแบบปรนยชนด 3 ตวเลอก ในแตละขอจะมคาตอบทถกเพยงหนงคาตอบ ถาตอบถกในแตละขอ จะใหคะแนนขอละ 1 คะแนน ถาตอบผดในแตละขอจะใหคะแนนขอละ 0 คะแนน 5. ตรวจสอบคณภาพของแบบวดการคดอยางมวจารณญาณทสรางขนโดย 5.1 ตรวจสอบความตรงเชงโครงสรางและเนอหา โดยการนาแบบวดการคดอยางมวจารณญาณไปใหผเชยวชาญจานวน 5 ทาน ตรวจสอบความสอดคลองของขอคาถามกบ ความสามารถทตองการวดทง 7 ดาน และภาษาทใช หลงจากนนผวจยไดดาเนนการปรบปรง เปลยนแปลงขอคาถาม ตวเลอก และภาษาทใชใหเหมาะสมตามขอเสนอของผเชยวชาญดงแสดงในภาคผนวก ข

5.2 นาแบบวดการคดอยางมวจารณญาณทสรางขนไปทดสอบกบนกเรยนชนมธยม ศกษาปท 2 โรงเรยนฟากกวานวทยาคม อาเภอเมองพะเยา จงหวดพะเยา จานวน 36 คน เพอหาคา อานาจจาแนกและคาความยากงายของแบบวด ไดผลดงแสดงในภาคผนวก ค

5.3 คดเลอกแบบวดการคดอยางมวจารณญาณทมคาความยากงาย ระหวาง 0.2 – 0.8 และคาอานาจจาแนกระหวาง 0.2 – 1.0 ไดแบบวดการคดอยางมวจารณญาณฉบบทดลอง จานวน 25 ขอ 5.4 นาแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ ทคดเลอกไปทดสอบกบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3/1 โรงเรยนฟากกวานวทยาคม อาเภอเมองพะเยา จงหวดพะเยา จานวน 36 คน ทยงไมเคยทาขอสอบมากอน เพอหาคาความเชอมนของแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ โดยวธของ Kuder Richardson สตร KR-20 ไดคาความเชอมนเทากบ 0.65 ดงแสดงในภาคผนวก ค วธการเกบรวบรวมขอมล การวจยครงนผวจยดาเนนการเกบรวบรวมขอมลดวยตนเอง โดยดาเนนตามขนตอน ดงตอไปน 1. ผวจยทาการจดเตรยมแบบวด แผนการจดการเรยนร เครองมอตางๆในแผนและ จดเตรยมอปกรณ ใหเรยบรอยกอนนาไปทดลอง 2. ผวจยทาการทดสอบกอนเรยน นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนฟากกวานวทยาคม อาเภอเมองพะเยา จงหวดพะเยา จานวน 2 หองเรยน โดยใชแบบวดการคดอยางมวจารณญาณ 3. นกเรยนทเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตรตามแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ ผวจยจดการเรยนร โดยใชแผนการจดการเรยนรวชาโครงงานวทยาศาสตรทสงเสรมการคดอยางม วจารณญาณ รวมทงสน 8 แผน ใชเวลา 70 คาบ คาบละ 50 นาท เรมตงแตวนท 22 พฤษภาคม 2549 ถง 17 กมภาพนธ 2549 4. เมอเสรจสนการสอนแลวทาการทดสอบหลงเรยนของนกเรยน ทเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตรตามแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ การจดกระท ากบขอมลและวเคราะหขอมล ในการวเคราะหขอมล ผวจยวเคราะหคาทางสถตโดยใชโปรแกรมสาเรจรป ดงตอไปน 1. หาคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ของคะแนนจากแบบวดการคดอยางมวจารณญาณกอนสอนของนกเรยนทเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตรตามแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ

2. หาคาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ของคะแนนจากแบบวดการคดอยางมวจารณญาณกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตรตามแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ เพอศกษาคะแนนเฉลยในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 3. ทดสอบความแตกตางของคะแนนจากแบบวดการคดอยางมวจารณญาณกอนเรยนและหลงเรยนของนกเรยนทเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตรตามแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณดวยการทดสอบคาท (t-test Dependent) เพอทดสอบสมมตฐาน

สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ การวจยเรอง ผลการจดการเรยนรวทยาศาสตรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนฟากกวานวทยาคม ครงน มวตถประสงคเพอ เปรยบเทยบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนทเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตรตามแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณกอนเรยนและหลงเรยน กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2 จานวน 91 คน เครองมอทใชในการวจยประกอบดวยแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ วชาโครงงานวทยาศาสตร ว30207 แบบวดการคดอยางมวจารณญาณ ในการดาเนนการวจย ผวจยทดสอบกอนเรยนดวย แบบวดการคดอยางมวจารณญาณ เมอสนสดการจดการเรยนร ทดสอบดวยแบบวดทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณอกครง จากผลการทดสอบทงสองครงไดนาขอมลมาวเคราะห โดยการทดสอบคาท (t-test Dependent) สรปผลการวจย

นกเรยนทเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตรตามแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณมคะแนนเฉลยของการคดอยางมวจารณญาณหลงการทดลองสงกวากอนการทดลอง ผลการวจยพบวาคะแนนเฉลยของความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนทเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณสงกวาคะแนนเฉลยกอนเรยนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว อภปรายผล

จากการวจยเรองผลการจดการเรยนรวทยาศาสตรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 โรงเรยนฟากกวานวทยาคม สามารถอภปรายผลไดดงน การเปรยบเทยบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตรตามแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ พบวา คาเฉลยของคะแนนหลงเรยนสงกวาคาเฉลยคะแนนกอนเรยนอยางมนยสาคญทระดบ .05 ซง

เปนไปตามสมมตฐาน คอ นกเรยนทเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตรตามแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณมคะแนนเฉลยของการคดอยางมวจารณญาณหลงการทดลองสงกวากอนการทดลอง ซงสอดคลองกบผลการวจยของเพญพศทธ เนคมานรกษ (2537 : 140-144) ทศกษาเรอง การพฒนารปแบบพฒนาการคดอยางมวจารณญาณสาหรบนกศกษาคร ซงผลการศกษาพบวานกศกษากลมทดลองทใชรปแบบพฒนาการคดอยางมวจารณญาณมคะแนนเฉลยของการคดอยางมวจารณญาณหลงการทดลองสงกวากอนการทดลอง และนกศกษากลมทดลองทใชรปแบบพฒนาการคดอยางมวจารณญาณมคะแนนเฉลยของการคดอยางมวจารณญาณหลงการทดลองสงกวานกศกษากลมควบคมทใชการสอนตามปกต นอกจากนยงสอดคลองกบงานวจยของกอบแกว แทสงเนน (2538 : ง ) ทไดศกษาผลการใชแบบฝกเพอพฒนาทกษะการคดวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 โรงเรยน มหศราธบด จงหวดนครราชสมา โดยพบวา ทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนทใช แบบฝกทกษะการคดอยางมวจารณญาณสงกวากลมทไมไดใชแบบฝกอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และงานวจยของมลวลย สมศกด (2540 : ง ) ทศกษาเรองรปแบบการสอนเพอพฒนาการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนในโครงการขยายโอกาสทางการศกษาขนพนฐาน ผลการศกษาพบวา การคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนทใชรปแบบการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณสงกวานกเรยนทไมไดรบการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ ซงกอนการเรยนนกเรยนอาจมวธการคดวเคราะหประเดนปญหาหรอสถานการณปญหาตางๆโดยระบบการคดของตนเองเปนวธการคดเดมอยในระดบหนง ตามทฤษฎพฒนาการของ Piaget (Piaget’s Theory of Cognitive) ทกลาวถงพฒนาการทางสตปญญาของเดกวยรน (12-15 ป) วาอยในระยะการคดอยางเปนนามธรรม (Formal-Operational Stage) ในชวงนนกเรยนสามารถคดอยางเปนเหตเปนผลและคดในสงทซบซอนอยางเปนนามธรรมไดมากขน แตวธการคดนนอาจยงไมมวธการคดพนจพเคราะห ไตรตรองขอมลทเปนขนตอนนาไปสกระบวนการคดอยางม วจารณญาณ หลงจากทนกเรยนไดรบประสบการณการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณจากการเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณทาใหความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนสงขน อาจสบเนองมาจากการทนกเรยนไดฝกกระบวนการคดอยางมขนตอนจากแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ เปนการจดระบบการคดของนกเรยนใหม ใหมระบบระเบยบมากขน เพราะแผนการจดการเรยนรวชาโครงงานวทยาศาสตรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณทผวจยสรางขนนไดนาเอาวธการสอนทสงเสรมการคดรปแบบตางๆของนกการศกษาหลายๆทานมาใชในกระบวนการจดการเรยนรในแผนการจดการเรยนร ดงเชน ขนกระตนความคด ใชการกระตน

โดยตงคาถามใหนกเรยนคด ซงชาตร สาราญ ไดอธบายการสอนใหเดกคดเกยวกบการใชคาถามในการจดการจดการเรยนร สรปไดวา การถามคาถาม จดเปนสงเราทดทสดทจะฝกใหเดกคด เพราะการถามเปนการนานกเรยนใหเกดการคดไตรตรอง ทบทวนความเขาใจของตนเองและพยายามคดเพอจะหาคาตอบมาตอบคาถามของครใหได (ชาตร สาราญ. 2543 : 29-39) นอกจากนการถามคาถามกเปนกลยทธอยางหนงของการสอน ถอวาเปนวธทดทจะใชในการสอสารกบนกเรยนและจดประกายไปสคาถามอนๆ หรอความสนใจคนควาหาคาตอบทาใหนกเรยนเกดการคดอยางมวจารณญาณ คดสรางสรรค กอใหเกดความทาทายและถาการถามไมคกคามหรอเคนหาคาตอบจากนกเรยนมากเกนไป กจะทาใหเกดสถานการณทเหมาะสมตอการเรยนร กอใหนกเรยนเกดความร สรางสงเชอมโยงและจงใจใหนกเรยนรจกการคดแบบไตรตรองหรอการวางแผน (Plans) ขนคดวเคราะห ในขนนผวจยไดใชวธการเรยนรตางๆทสงเสรมกระบวนการคดแกนกเรยน เชนกระบวนการสบเสาะหาความร กระบวนการกลม วธการทางวทยาศาสตร การทาแผนผง ความคด การอภปราย เปนตน ซงวธการเหลาน ทศนา แขมมณและคณะไดสรปวาการสอนเพอพฒนากระบวนการคด โดยการสอนเนอหาสาระตางๆโดยใชรปแบบหรอกระบวนการสอนทเนนกระบวนการคด ครสามารถนารปแบบการสอนเหลาน ซงเปนรปแบบการสอนทมผคนคดพฒนา และทดสอบ พสจนแลวมาใชเปนกระบวนการสอน ซงจะชวยใหครสามารถพฒนานกเรยนไดทงดานเนอหาสาระและการคดไปพรอมๆกน (ทศนา แขมมณและคณะ. 2540 : 64) ดงนนจงเปนอกขนตอนหนงทสามารถพฒนานกเรยนใหเกดทกษะการคดขนได นอกจากนแลวในขนนาเสนอแนวคด กยงมการจดกจกรรมใหนกเรยนไดฝกกระบวนการคดโดยเปดโอกาสใหนกเรยนออกมาอภปรายนาเสนอแนวคดจากขนตอนการคดวเคราะหหนาชนเรยน ซงการอภปรายจดเปนกจกรรมหนงในการพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณ ในขนสรปความคดมการใหนกเรยนสรปความคดเปนแผนผงความคดลงในสมดบนทกของตนเอง ในขนตอนน นกเรยนจะเกดมโนภาพและกระบวนการคดตงแตตนจนจบ ชวยใหเหนภาพรวมของเรองทเรยนอยางชดเจน ซงจะชวยในการวเคราะหความสมพนธของความคดและนอกจากนผวจยยงนาเอาแนวคดกระบวนการคดอยางมวจารณญาณของเพญพศทธ เนคมานรกษ (2537 : 26-27)ทสรปวากระบวนการคดอยางมวจารณญาณประกอบดวยกระบวนการตางๆ คอ การระบหรอทาความเขาใจกบประเดนปญหา การรวบรวมขอมลการพจารณาความนาเชอถอของขอมล การระบคณลกษณะของขอมล การตงสมมตฐานการลงขอสรป และการประเมนขอสรป กระบวนการตางๆเหลานผวจยไดนามาเปนแนวทางในการทาใบกจกรรมเพอฝกการคดอยางมวจารณญาณในแผนการจดการเรยนรทกแผน

จะเหนวาการทนกเรยนไดฝกกระบวนการคดอยางมขนตอนจากแผนการจดการเรยนรน นกเรยนไดมการจดองคประกอบของสมอง กอใหเกดศกยภาพของสมองดขนเปนไปตามทฤษฎของ Guilford (Guilford’s Theory) ดงท ทศนา แขมมณ กลาวไว สรปไดวาความสามารถทางสมองของมนษยจะประกอบดวย 3 มต ทมความสมพนธกนคอ เนอหา(Contents) ปฏบตการ (Operations) และผลผลต (Products) นนคอ ในการสรางเสรมศกยภาพทางการคดทเปนระบบของมนษยนน จะตองมเหตการณหรอเรองราวตางๆทกอใหเกดความคดอาจเปนภาพสญลกษณ บทความหรอขอความใดๆ ทสอใหเกดแนวคด จากนนขบวนการในสมองจะเกดการปฏบตการเพอจดการกบความรหรอสงเราทไดรบนน โดยอาจมทงการรบรทาความเขาใจกบสงนน (ทศนา แขมมณ. 2540 : 19-22) การเกบรกษาสงทรบรไวใช การคดทหลากหลายหรอการคดแบบเอนกนย (Divergent thinking) เปนการคดเพอใหไดแนวทางในการแกปญหาหรอการคดแบบ เอกนย (Convergent thinking)รวมทงการคดประเมนคา (Evaluation)ในสงทคด ผลทไดจากการคด (Product) จะเปนสงทสามารถจดเชอมโยงความสมพนธกนอยางเปนระเบยบแบบแผนและสามารถนาผลทคดนนไปประยกตใชประโยชนตอไปได นอกจากนการทนกเรยนไดฝกกระบวนการคดดวยการทากจกรรมซ าๆกนหลายๆครง สงผลใหนกเรยนเกดการเรยนรและมความชานาญในการคดอยางมขนตอนจนเกดทกษะการคด เปนไปตามกฎแหงการฝก (Law of Exercise) ซงเปนกฎการเรยนรของธอรนไดค ททศนา แขมมณ(2540 : 7) ไดสรปไววา หากสงใดกตามทมการฝก จะมความคลองแคลวและสามารถทาไดด ซงจากสภาพการจดการเรยนรทผวจยไดสงเกตในขณะทาการวจย พบวา ในการทากจกรรมการเรยนร ตามแผนการจดการเรยนรใน 2 แผนแรก นกเรยนจะเกดความสบสน ไมเขาใจ เมอรวมกลมเพออภปรายผลการคด หรอแสดงความคดเหนตางๆ กไมมการอภปรายแสดงความคดเหนหรอ แลกเปลยนผลการคดซงกนและกน นอกจากนยงพบวาการปฏบตกจกรรมของนกเรยนจะใชเวลามากกวาทกาหนดไว ผวจยตองชแนะ แนะนา กระตนใหนกเรยนปฏบตกจกรรมตามแนวทางในการทากจกรรมทกขนตอน ทาใหการปฏบตกจกรรมตามกระบวนการจดการเรยนรเพอฝกการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนในแผนตอมามผลดขน นนคอ นกเรยนเรมปรบเปลยนพฤตกรรมเปนไปตามขนตอนและเวลาทกาหนดไว นอกจากนจากการประเมนผลการทาใบกจกรรมฝกกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ พบวานกเรยนสามารถทาแบบฝกไดถกตองมากขน แสดงวาการสอนวชาโครงงานวทยาศาสตรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณน สามารถปรบเปลยนพฤตกรรมการคดของนกเรยนใหมระบบระเบยบมากขน เปนการจดระบบการคด และเพมศกยภาพทางการคดของ นกเรยนใหมประสทธภาพสงขนได

การจดการเรยนรในกลมสาระวทยาศาสตรสามารถสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนได โดยการใชรปแบบหรอกระบวนการสอนทเนนกระบวนการคดสอดแทรกเขากบเนอหาสาระตางๆ ตามวตถประสงคของหลกสตร ดงเชนงานวจยของสนตธวช ศรคาแท(2537 : ง) ทศกษาเรอง การศกษาความสมพนธระหวางความคดวจารณญาณ กบการนาความรทาง วทยาศาสตรไปใชในชวตประจาวนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 พบวาความคดวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 มความสมพนธในทางบวกกบการนาความรทางวทยาศาสตรไปใชในชวตประจาวน หรองานวจยของจนดา แกวคงด (2542 : ง-จ) ศกษาเรองการจดการจดการเรยนรวทยาศาสตรสงแวดลอมทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณ ซงสรปวาความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยน และงานวจยของอทมพร วรรณะศลปน (2542 : ง) ศกษาเรองผลการใชแบบฝกการคดอยางมวจารณญาณในการทาโครงการ วทยาศาสตรสงแวดลอม ผลการวจยสรปไดวา ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของ นกเรยนหลงเรยนสงกวากอนเรยนและความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนทไดรบการสอนกระบวนการคดดวยการใชแบบฝกการคดอยางมวจารณญาณในการทาโครงการ วทยาศาสตรสงแวดลอม สงกวานกเรยนทไดรบการสอนตามคมอคร นอกจากนแลวการใชรปแบบหรอกระบวนการสอนทเนนกระบวนการคดอยางม วจารณญาณ ยงสามารถใชไดกบกลมสาระอน หรอนกเรยนระดบตางๆอยางไดผล ดงเชนงานวจยของศภวรรณ เลกวไล (2539 : ง) ทศกษาเรองการพฒนารปแบบการสอนอานอยางมวจารณญาณ ดวยกลวธการเรยนภาษาโดยใชหลกการเรยนรแบบรวมมอสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน ผลการศกษาพบวาผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยนของนกเรยนทเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตรตามแผนการจดการเรยนรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณสงกวากอนเรยน สอดคลองกบงานวจยของเพญพศทธ เนคมานรกษ (2537 : ง) ทศกษาเรองการพฒนารปแบบพฒนาการคดอยางมวจารณญาณสาหรบนกศกษาคร ซงผลการศกษาพบวานกศกษากลมทดลองทใชรปแบบพฒนาการคดอยางมวจารณญาณมคะแนนเฉลยของการคดอยางมวจารณญาณหลงการทดลองสงก ว า ก อ น ก า ร ท ด ล อ ง แ ล ะ น ก ศ ก ษ า ก ล ม ท ด ล อ ง ท ใ ช ร ป แ บ บ พฒ น า ก า ร ค ด อ ย า ง ม วจารณญาณมคะแนนเฉลยของการคดอยางมวจารณญาณหลงการทดลองสงกวานกศกษากลม ควบคมทใชการสอนตามปกต และงานวจยของมลวลย สมศกด (2540 :ง) ทศกษาเรอง รปแบบ การสอนเพอพฒนาการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนในโครงการขยายโอกาสทางการศกษาขนพนฐานผลการศกษาพบวา การคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนทใชรปแบบการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณสงกวานกเรยนทไมไดรบการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ หรองานวจยของสมต อาบสวรรณ (2538 : ง) ทศกษาเรอง การพฒนาโปรแกรมสงเสรมความสามารถในการคด

อยางมวจารณญาณดานการตดสนใจสาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ซงผลการศกษาพบวาคาเฉลยดานความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณดานการตดสนใจของนกเรยนหลงเขารวมโปรแกรม สงกวากอนเขารวมโปรแกรมและคาเฉลยดานความสามารถในการคดอยางม วจารณญาณดานการตดสนใจของนกเรยนหลงเขารวมโปรแกรม สงกวาเกณฑการประเมน จากผลการวจยและอภปรายผลดงกลาว เปนเหตผลสนบสนนวาการจดการเรยนรวชาโครงงานวทยาศาสตรทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณในครงนบรรลตามเปาหมาย วตถประสงคของการวจย นนคอ สามารถพฒนาความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนไดในระดบหนง ขอเสนอแนะเพอน าผลการวจยไปใช 1. ครผสอนควรตระหนกถงความสาคญของการสอนใหนกเรยนรจกคดอยางม วจารณญาณและควรศกษาขนตอนการสอนใหเขาใจอยางละเอยดกอนนาไปใช 2. ครผสอนควรชแจงถงขนตอนการฝกคดอยางมวจารณญาณและชใหนกเรยนเหนถงความสาคญของการฝกคดอยางมวจารณญาณ ใหคาชแนะและสรางแรงเสรมใหนกเรยนไดรวม แลกเปลยน ความคดเหน ใหนกเรยนกลาแสดงความเหนอยางทว ครควรทาหนาทเปนผอานวยการสอนมากกวาผบอกเลา จดกจกรรมใหนกเรยนมบทบาทมากทสด โดยครผสอนเปนผรวบรวมสอและเอกสารตางๆเพอใหนกเรยนใชสบคน แสวงหาความร และคนพบความรดวยตนเอง 3. การจดกจกรรมการจดการเรยนรสวนใหญเปนการใชกระบวนการกลม ดงนนคร ผสอนควรสอดแทรกการปฏบตงานในการอยรวมกนในสงคมหรอในกลมเรองความสามคค การยอมรบฟงความคดเหนของเพอนรวมกลม การเสยสละ การชวยเหลอซงกนและกน ความรบผดชอบตอผลงานของกลมรวมกน การแบงกลมในชวงแรก ๆ ครตองชวยและคอยดแลใหคาแนะนาอยางใกลชด เนองจากนกเรยนอาจจะยงสบสนกบบทบาทหนาทของตนเอง

4. บรรยากาศในหองเรยน ครควรเปนกนเอง คอยเปนผคอยชแนะในเวลาทนกเรยน ตองการความชวยเหลอ หรอมปญหาทในกลมไมสามารถแกปญหาได ซงครไมควรทจะแสดงอาการโกรธ หรอไมพอใจ 5. การสรางกจกรรมการจดการเรยนรโดยวธการตงคาถามควรใหเหมาะสมกบวย สตปญญา ความสนใจของนกเรยนและควรคานงถงเวลาในการเรยน เพราะอาจทาใหนกเรยนไม สนใจและเกดความเบอหนายได 6. ในการจดกระบวนการเรยนรเพอพฒนาการคดอยางมวจารณญาณใหแกนกเรยน จะมการพฒนาหลากหลายรปแบบ ควรเลอกมาใชใหเหมาะสมกบสภาพธรรมชาตของแตละวชา

7. ประเดนปญหาในแบบฝกการคดอยางมวจารณญาณ ควรเปนปญหาทเกยวของกบ เนอหาทเรยนและเปนประเดนปญหาทใกลเคยงกบเหตการณปจจบน จะทาใหนกเรยนเกดความ สนใจมากขน ขอเสนอแนะส าหรบท าวจยครงตอไป 1. ควรจะใชรปแบบกระบวนการสอนทเนนกระบวนการคดทหลากหลายทเหมาะสมกบเนอหาในบทเรยนแตละบท กระบวนการสอนทเนนกระบวนการคดทมผลตอผลสมฤทธทาง การเรยน การนาความรทางวทยาศาสตรไปใชในชวตประจาวน พฤตกรรมการรวมมอ การแกปญหาทางวทยาศาสตร ความเชอมนในตนเอง ทกษะการคดอยางมวจารณญาณความภาคภมใจ และเจตคตตอวทยาศาสตร เปนตน 2. ควรมการศกษาผลของการใชรปแบบ กระบวนการสอนทเนนกระบวนการคดในดาน ความรบผดชอบ คณธรรม จรยธรรม ทกษะการสอสาร และความมวนยในตนเองของนกเรยน 3. ควรทาการศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและทกษะการคดอยางมวจารณญาณกบ นกเรยนในระดบอน ๆ เพอจะไดขอคนพบวาเมอฝกฝนกบนกเรยนระดบใด ไดผลอยางไร 4. ควรนาแผนการสอนทสงเสรมการคดอยางมวจารณญาณไปใชกบนกเรยนในระดบชนอนๆ หรอนาไปปรบใชกบเนอหาวชาอนๆ 5. ควรศกษาผลของการสอนทสงเสรมการคดออยางมวจารณญาณทสงผลตอความสามารถดานอนๆของนกเรยน เชน ความคดสรางสรรค ความสามารถในการแกปญหา ผลสมฤทธทางการเรยน

บรรณานกรม กระทรวงศกษาธการ. หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. พมพครงท 2. กรงเทพมหานคร, 2545. กอบแกว แทสงเนน. ผลการใชแบบฝกเพอพฒนาทกษะการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชน มธยม ศกษาปท 4 โรงเรยนมหศราธบด จงหวดนครราชสมา. วทยานพนธมหาบณฑต : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2538. กระทรวงศกษาธการ. กรมวชาการ. ทฤษฎการเรยนรเพอพฒนาทกษะกระบวนการคด. กรงเทพมหานคร, 2540. จนดา แกวคงด. การจดการจดการเรยนรวทยาศาสตรสงแวดลอมทสงเสรมการคดอยางม วจารณญาณ. วทยานพนธ : มหาวทยาลยเชยงใหม, 2542. ชาตร สาราญ. หลากหลายวธสอนทไมหลอกหลอนวธเรยนร. พมพครงท 5 กรงเทพมหานคร : มลนธสดศร-สฤษดวงศ, 2543. ชาลณ เอยมศร. การพฒนาแบบสอบการคดวจารณญาณส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6. วทยานพนธ ค.ม.(การวดและประเมนผล) กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2536. ทศนา แขมมณ และคณะ. การคดและการสอนเพอพฒนากระบวนการคด. กรงเทพมหานคร : สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2540. เบญจมาศ สนประเสรฐ. การศกษาผลการสอนทใชแบบฝกทกษะการทดลองทมตอผลสมฤทธทาง การเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตรและความคดวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษา ปท 1. วทยานพนธ. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2533. เพญพศทธ เนคมานรกษ. การพฒนารปแบบการพฒนาการคดอยางมวจารณญาณส าหรบ นกศกษาคร. วทยานพนธ ค.ม.(จตวทยาการศกษา)กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2537. มลวลย สมศกด. รปแบบการสอนเพอพฒนาการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนในโครงการ ขยายโอกาสทางการศกษาขนพนฐาน. วทยานพนธ. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2540. วไลวรรณ ปยะปกรณ. การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาโครงงานวทยาศาสตร ทกษะ กระบวนการทางวทยาศาสตรและความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ดวยการจดกจกรรมการสอนเพอพฒนากระบวนการคด อยางมวจารณญาณ. วทยานพนธ ปรญญานพนธมหาบณฑต กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร, 2534. ศภวรรณ เลกวไล. การพฒนารปแบบการสอนอานอยางมวจารณญาณ ดวยกลวธการเรยนภาษา โดยใชหลกการเรยนรแบบรวมมอส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาตอนตน. วทยานพนธ (หลกสตรและการสอน). กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2539. สนตธวช ศรคาแท. การศกษาความสมพนธระหวางความคดวจารณญาณ กบการน าความรทาง วทยาศาสตรไปใชในชวตประจ าวนของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3โรงเรยน บานทามะปราง จงหวดสระบร. วทยานพนธ (การสอนวทยาศาสตร). กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2537. สมต อาบสวรรณ . การพฒนาโปรแกรมสงเสรมความสามารถความสามารถในการคดอยางม

วจารณญาณดานการตดสนใจส าหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6. วทยานพนธ. กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2538.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. รายงานการวจยรปแบบการจดการศกษาส าหรบ ผมความสามารถพเศษดานทกษะความคดระดบสง. กรงเทพมหานคร, 2544 สวทย มลคา. กลยทธการสอนคดอยางมวจารณญาณ. พมพครงท 1. กรงเทพมหานคร : หางหนสวนจากด ภาพพมพ, 2547 อรณ รตนวจตร. ผลของการฝ กการคดวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาป ท 1 โรงเรยน ท านางแนววทยายน อ าเภอแวงน อย จงหวดขอนแก น. วทยานพนธ. ขอนแกน : มหาวทยาลยขอนแก น, 2543. อทมพร วรรณศลปน. ผลของการฝกการคดอยางมวจารณญาณในการท าโครงการวทยาศาสตร สงแวดลอม. วทยานพนธ. เชยงใหม : มหาวทยาลยเชยงใหม, 2542. Ennis, R. H. A logical Basic for Measuring Critical Thinking Skill. Educational Leadership,

1985.

Decaroli, J. What Research Say to the Classroom Teacher : Critical Thinking. Education, 1973 Good, Carter V. Dictionary of Education. New York : McGraw-Hill, 1973. Watson, G. and E.M. Glaser Watson-Glaser Critical Thinking Appraisal Manual. New York : Harcourt and World, 1964.

ประวตผวจย

ชอ – สกล นางสาวจราภรณ ไชยมงคล วน เดอน ป เกด วนท 7 กนยายน 2508

ทอยปจจบน บานเลขท 419/4 ถนนแมตา ตาบลแมตา อาเภอเมอง จงหวดพะเยา Email : kunjira_7@hotmail.com

วฒการศกษา

ครศาสตรบณฑต วชาเอกวทยาศาสตรทวไป วทยาลยครเชยงราย ปการศกษา 2531 ศกษาศาสตรบณฑตวชาเอกบรหารการศกษา มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

ปการศกษา 2542 ครศาสตรมหาบณฑต สาขาหลกสตรและการสอน มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย

ปการศกษา 2547 ประสบการณทางาน พ.ศ. 2532 โรงเรยนบญสษฐวทยา อาเภอเมอง จงหวดพะเยา พ.ศ. 2534 โรงเรยนนครวทยาคม อาเภอพาน จงหวดเชยงราย พ.ศ. 2547 โรงเรยนฟากกวานวทยาคม อาเภอเมอง จงหวดพะเยา ปจจบนดารงตาแหนง คร คศ. 2 วทยฐานะ ชานาญการ เกยรตคณ พ.ศ. 2549 ไดรบโลห ครดวทยาศาสตรเดน จากมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย พ.ศ. 2549 ไดรบรางวลครเกยรตยศ