พระพุทธศาสนากับป่าไม้

4

Click here to load reader

Upload: kasetsart-university

Post on 25-May-2015

4.732 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

Page 1: พระพุทธศาสนากับป่าไม้

22/07/55 21:36:17 น. Credit by S.Nimtim

พระพทธศาสนากบปาไม

พระพทธศาสนากบปาไม เปนการน าวธทางศาสนาโดยอาศยหลกธรรมค าสอนเรอง ความรจกบญคณกตญญกตเวท และการเสยสละเพอสวนรวมโดยรจกประมาณในการบรโภค เปนตน มาเปนหลกพฒนาจตใจใหเกดความส านกในความรกในธรรมชาตการสรางอทยานเปนทพกเพอแสดงธรรมของพระพทธเจาและสาวกทงหลาย นอกจากนน อทยานกด ราชอทยานกด สวนปาของบคคลตาง ๆ ทมปรากฎในพระไตรปฏกวาไดกลายเปนอารามบาง วหารบาง มหาวหารบาง กดวยจตส านกเรองบญบาปหรอคณธรรมของทานผเปนเจาของอทยานเหลานนไดกระท าเปนตวอยาง และไดกลายเปนธรรมเนยมการสรางวดปาในพระพทธศาสนามาตราบเทาทกวนน

พระพทธศาสนามปรชญาและค าสอนทเนนความตระหนกและมความเมตตาตอชวตทงมวล แตทผานมา ชวตสตว พชพรรณ ทรพยากรทางธรรมชาตเปนตนถกท าลายลงอยางรวดเรว อนเปนผลมาจากความโงเขลา ความโลภ และการขาดความเคารพตอโลก วกฤตการณทางสงแวดลอมทเราเผชญอยทกวนนตองการความชวยเหลอทเรงดวน แตการมงเนนคณคาดานจตวญญาณของมนษยมไดหมายความวาจะละเลยบทบาทของวทยาศาสตรแตวทยาศาสตรมขอบเขตอยกบสภาพของโลกในขณะทพทธศาสนาเปนแหลงคณคาของมนษยและทกวนนประชาชนจ านวนมากรสกวานอกเสยจากปจเจกชนและคานยมทางสงคมจะไดรบการกระตนเมอนนเราจงจะเรมแกปญหาทก าลงเผชญอยไดในวถทางทมผลตอชวตบนโลก ทงปจจบนและอนาคต

จากค าสอนของพระพทธศาสนานเองทเนนสอนใหเราท าความด ละเวนความชว ไมเบยดเบยนสรรพสงไมวาจะมชวตหรอไมมชวตกตาม เพอความสงบสข และความรมเยนของทก ๆ คน นบตงแตในสมยพทธกาลนานมา พระพทธองคทรงวางนโยบายอนรกษชวตสตวโลกเอาไวแลว โดยการก าหนดปฏบตทเรยกวา "ศล" ใหแกชาวโลกดงนนจะเหนไดวา หากผคนพยายามรกษาศลขอทหนงนเพมมากขน ปญหาการสญพนธของสตวปาตางๆจะลดลง ในปาจะมสตวอาศยอย และสตวท งหลายกจะมปาใหอย สตวกบปาไมเปนสอสมพนธซงกนและกน ไมใชไปท าสตวปาใหกลายเปนสตวบาน น ามาบงคบใสกรงขงไว แลวท าลายปาราบเรยบ สรางเปนตกสง เปนหองแถวอยาท าใหสตวปาไรปาอย ซงผดธรรมชาตของมน อยาท าใหปาตองรางสตวอย ซงผดธรรมชาตของปา และอยาท าใหวงจรชวตของธรรมชาต ทสตวกบปาตองพงพาอาศยกน นน ตองถกท าลายสมดล ในตว ของมนเองไป อนเนองมาจากการฆาแกงท ารายสตว การขมเหงบงคบสตวอยางทารณ ดวยฝมอของมนษยโปรดชวยกนเอนด ใหความเมตตากรณา และใหประโยชนแกสตวท งปวงบางเถด อยารงแกกนเกนไปนกเลย

Page 2: พระพุทธศาสนากับป่าไม้

22/07/55 21:36:17 น. Credit by S.Nimtim

จากพทธประวตเราจะพบวามความเกยวเนองกบปาไมหลายประการดวยกนคอศากยวงศของพระพทธเจาจดตงขนโดยพระราชโอรส และพระราชธดาของพระเจาโอกากราช ณ ปาไมสก ใกลภเขาหมาลย อนเปนทอยของกบลดาบสมากอน ไดสรางเมองขนในปาไมสกใหชอวากบลพสด โกลยวงศ อนเปนราชวงศของพระนางสรมหามายา พระพทธมารดา กมความเปนมาเนองดวยปาไมกระเบา มราชธานชอ กรงเทวทหะ เมอพระนางสรมหามายาทรงพระครรภจวนประสตพระโอรส พระนางไดเดนทางเพอไปประสตพระโอรส ณ กรงเทวทหะ แตเมอไปถง ลมพนวน ซงเปนปาทตงอยระหวางกรงกบลพสด และกรงเทวทหะ พระนางกประสตพระโพธสตว ณ ทนน ในสมยททรงพระเยาว พระโพธสตวมกใชเวลาสวนหนงเทยวจารกไปตามปาเชงภเขาหมาลย จนสตวปามความคนเคยเดนตามพระองคไปเปนฝง ดวยความสนทสนมคนเคยเปนทอศจรรย ตลอดระยะเวลาหกป ทพระโพธสตวไดเทยวศกษาแสวงหาทางเพอความตรสรเปนพระพทธเจา ไดประทบศกษาอยในปาตาง ๆ แมในเวลาตรสรกทรงเลอกเอาปาในต าบล อรเวลาเสนานคมเปนทบ าเพญเพยรจนตรสรภายใตตน อสสตถพฤกษ แลวประทบเสวยวมตสข ณ ตนไทร ตนเกด ตามล าดบ เมอพระพทธเจาทรงแสดงปฐมเทศนา คอ พระธมมจกกปวตตนสตร แก ปญจวคคย กทรงแสดงท ปาอสปนมฤคทายวน อนเปนสวนปา และทรงแสดงพระธรรมเทศนาอกเปนอนมาก ณ ปาอสปนมฤคทายวนแหงนน จนเกดพระอรหนตขนในโลกคราวแรกตดตอกนถงหกสบรป ทรงแสดงพระธรรมเทศนา อนบพพกถา และอรยสจส โปรดพระเจาพมพสาร และบรวาร จ านวนรวมกน ๑๒๐,๐๐๐ ทาน ณ ลฏฐวน อนเปนปาเชนเดยวกน พระอารามแหงแรกในพระพทธศาสนาคอ เวฬวน คอปาไผทพระเจาพมพสารทรงถวายใหเปนทประทบของพระพทธเจา และพระสงฆ หลงจากทพระองคไดฟงธรรมเทศนาจนบรรลมรรคผลเปนพระอรยบคคลแลว พระอารามอกแหงหนงในกรงราชคฤหคอ ชวกมพวน เปนปาไมมะมวงทหมอชวกโกมารภจถวายเปนพรอาราม ส าหรบพระพทธเจาและพระสงฆ และทในกรงราชคฤหนน ยงมปาทเกยวของกบพระพทธเจาอกเปนอนมาก เชน มททกจฉ มฤคทายวน ในแควนกาส แควนโกศล อนเปนทตงของพระอารามคอพระเชตวน บพพาราม มปาเปนอนมาก นอกจากเชตวน คอ ปาของเจาเชต ททานอนาถบณทกเศรษฐซอเพอสรางเปนพระอารามถวายพระพทธเจาแลวยงมอนธวน และนนทวน ทพระพทธเจา และพระภกษสงฆ ไดไปพกอาศยในปาเหลานน ในแควนวชช และแควนสกกะ มชอปามหาวนอยท งสองแหง ทพระพทธเจาทรงแสดงพระสตรเปนอนมากแกพระภกษบาง เทวดาบาง พระราชา พราหมณ คฤหบดบางในโอกาสทพระพทธเจาเสดจไปประทบในปานน ตามปกตพระพทธเจาจะเสดจหลกออกจากหมคณะ ไปประทบสงบอยในปาระยะสน ๆ เจดหรอสบหาวนทกครงจะเสดจเขาไปประทบในปา เชนคราวทพระภกษทะเลาะกนทเมองโกสมพ พระพทธเจาไดเสดจไปประทบอยทปา รกขตวน อยกบชางและลงท

Page 3: พระพุทธศาสนากับป่าไม้

22/07/55 21:36:17 น. Credit by S.Nimtim

เราเรยกพระพทธรปปางนวาปางปาลเลยกะ การอยปาเปนวตรจดเปนนสย คอปจจยเครองอาศยชวตของนกบวชในพระพทธศาสนาและแมนกบวชในลทธอนกถอแนวเดยวกน พระพทธเจากบพระภกษสงฆในสมยพทธกาลลวนแลวแตอาศยอยในปาเปนสวนมาก ยงทานทตองการ เจรญกรรมฐาน หรอทใชค าวาเจรญสมณธรรมดวยแลว เสนาสนะปาเขา เงอมเขา ถ า เปนสถานททเกอกลตอการปฏบตเจรญสมณธรรม พระพทธเจาทรงยกยองสรรเสรญปาไวโดยนยตาง ๆ เปนอนมาก เมอพระพทธเจาทรงเสดจดบขนธปรนพพาน กทรงปรนพพาน ณ สาลวโนทยาน คอ สวนปาสาละของกษตรยมลละ แหงเมองกสนารา

ปาไมในฐานะเปนทตงแหงบญ ในสคาถวรรค สงยตตนกาย พระพทธเจารบสงตอบเทวดาทมากราบทลถามวา "ชนเหลาใด สรางสวนดอกไม ผลไม ปลกหมไม สรางสะพาน และใหโรงเปนทาน บอน าทงบานทพกอาศย ชนเหลานนยอมมบญ เจรญในกาลทกเมอ ทงกลางวนและกลางคน ชนเหลานนตงอยในธรรม สมบรณดวยศล เปนผไปสวรรค" ปาไมในฐานะทเปนสงทควรอนรกษ ในพระพทธศาสนา มบทบญญตทางพระวนยทหามมใหพระภกษกระท าการอะไรเปนการท าลายสภาพของปา และตนไม เชน พระภกษรปใดตดท าลายตนไม ถาเปนตนไมมเจาของหวงแหน ทานปรบอาบตในฐานอทนนาทานคอ การถอเอาสงของทเจาของมไดให ถาเปนการตดกงตนไมของตนหรอของวด ทานปรบอาบตในขอทเปนการพรากภตคามคอ หกรานกง ใบ ดอกของตนไม แมแตการท าลายตนไมทเปนเมลดทปลกได แงง กงของตนไม ลวนปรบเปนอาบตทงสนและเพอเปนการอนรกษสภาพของปา และตนไม ไดมบทบญญตทางพระวนย หามพระภกษถายปสสาวะอจจาระ บวนน าลายลงน า ในของสดเขยวทงเลกและใหญ รวมถงการทงสงสกปรกลงในน า ในของสดของเขยวทงหลายอนเปนหลกปฏบตทชวยในการอนรกษธรรมชาต และสภาพแวดลอมไดเปนอยางด ความเชอในเรองทมเทพารกษ สงสถตอยในปา ตนไม ทปรากฏอยในคมภรพระพทธศาสนา จงเปนประโยชนและเอออ านวยทส าคญในการอนรกษปา ตนไม ยงไปกวานน พระวนยยงก าหนดใหพระภกษทสรางกฏอยตามปา ไมใหท าลายตนไมโดยไมไดรบอนญาต และแมแตไดรบอนญาตกตดท าลายเองไมได และยงตองระมดระวงไมใหกฏพงลงมาทบตนไมในปา ดงนนวนในพระพทธศาสนา จงเรยกวา อาราม แปลวาสถานทท าใจใหรนรมย โดยเนนไปทสวนไมดอกไมผล ไมทใหรมเงา วดหลกในพระพทธศาสนาจงมค าลงทายวา วน ทแปลวาปา เชน เวฬวน เชตวน ชวกมพวน และแมแตนโครธาราม กเปนปาทมตนไทรขนอยเปนจ านวนมาก

Page 4: พระพุทธศาสนากับป่าไม้

22/07/55 21:36:17 น. Credit by S.Nimtim

ไมวาจะเปนสงมชวตชนดใจ เปนปาไม เปนสตวปา เปนธรรมชาต เปนมนษย กตามลวนตองพงพาอาศยกนเปนวงจรของชวต จะขาดสงใดสงหนงไปไมได พระพทธศาสนาจงสอนใหเราท าความด ละเวนความชว ไมเบยดเบยนผอน ไมท าใหผอนเดอดรอน ตามแนวทางของศล 5 ซงสมเดจพระอนตรสมมาสมพทธเจาไดทรงตรสสอนไวเมอหลายพนหลายรอยปมาแลว เราจงควรยดถอเอามาเปนแนวทางปฏบตเปนแนวทางในการด าเนนชวต เพอโลกของเราจะไดนาอยมากขน ดวยเพราะสงมชวตทกชนด ตางกพงพาอาศยกนดวยด ท าใหสามารถด ารงเผาพนธ อยได ปาไมกสามารถทจะเปนปอดของโลก เปนผนปาทใหทรพยากรแกสรรพชวตไดอยางย งยนตอไป