ประสาท

1

บทท 3 ระบบประสาทและอวยวะรบสมผส NERVOUS SYSTEM AND THE SENSE

รายวชาชววทยา 2 (ว32242) ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2556

2

ระบบประสาท (nervous system)

ฮอรโมน (hormone)

ระบบประสานงาน

(coordinating system)

สงมชวตมการเคลอนทเพอตอบสนองตอสงแวดลอมอยเสมอ การเคลอนทของสงมชวตทแตกตางกนเกดจากการมโครงสรางของรางกาย และอยในสภาพแวดลอมทแตกตางกน

การรบรและการตอบสนอง

ระบบประสาท

3

หมายถง ระบบทเกยวกบการสงงาน การตดตอเชอมโยง การประสานงาน การรบค าสง และปรบระบบตางๆของรางกายใหเขากบสภาพแวดลอมทงภายนอกและภายใน โดยใชเวลารวดเรวและสนสดอยางรวดเรว สวนระบบตอมไรทอนนจะตอบสนองเปนไปอยางชาๆและกระท าตอเนองเปนเวลานาน

• ไวตอสงเรา(stimulus)

• น ากระแสประสาทได

คณสมบตของเซลลประสาท

4

ระบบประสาทของฟองน า

มการตอบสนองตอสงเราเเตฟองน าไมมการประสานงานระหวางเซลล

มการรบรและการตอบสนองแตไมมการประสานงานระหวางเซลล โดยจะตอบสนองตอแรงกด และแรงสมผสได

ระบบประสาทของพารามเซยม

5

ไมมระบบประสาททแทจรง มเสนใยประสานงาน (co-

ordinating fiber) ซงอยใตผวเซลลเชอมโยงระหวาง

โคนซเลยแตละเสนท าใหเกดการประสานงานกน

ระบบประสาทของยกลนา ม Eyespot เปนบรเวณรบแสง ท าใหสามารถ

ทราบความเขมแสงและทศทางของแสงได

ระบบประสาทของซเลนเทอเรต

6

ไฮดรายงไมมระบบประสาท แตมเสนใยประสาท

เรยกวา รางแหประสาท(nerve net)

เมอกระตนทกสวนรางกายจะหดตว

การเคลอนทของกระแสประสาทจะชากวาสตวชนสงมาก

และมทศทางทไมแนนอน

ปากและเทนตาเคล(tentacle)มเสนใยประสาทมาก

พบทผนงล าไสในสตวชนสง ท าใหเกด peristalsis

ระบบประสาทของหนอนตวแบน พลานาเรย มปมประสาท 2 ปมอยทสวนหว เรยกวา ปม

ประสาทสมอง(cerebral ganglion) ท าหนาทเปนสมอง

ทางดานลางสมองมเสนประสาทแยกออกขางล าตวขางละเสน เรยกวา เสนประสาททางดานขาง (lateral nerve cord) มเสนประสาทพาดขวางเปนระยะเรยกวา เสนประสาทตามขวาง(transverse nerve)

ระบบประสาทของหนอนตวกลม

7

มปมประสาทรปวงแหวน(nerve ring) อยรอบคอหอย

(circumpharyngeal brian)

มเสนประสาททางดานหลง เรยกวา dorsal nerve

cord และเสนประสาททางดานลาง เรยกวา ventral

nerve cord

ระบบประสาทของพวกมอลลสก หอยกาบค มปมประสาท 3 ค 1. ปมประสาทสมอง(cerebral ganglion) อย

ทางดานขางของปาก ควบคมอวยวะตอนบน 2. ปมประสาททอวยวะภายใน(visceral

ganglion)อยทางดานทายควบคมอวยวะภายใน เชนระบบยอยอาหาร ตบ หวใจ

3. ปมประสาททเทา(pedal ganglion)อยทเทาท าหนาควบคมการยดตวและหดตวทกลามเนอเทา

ระบบประสาทของแอนเนลด

8

ไสเดอนมระบบประสาทประกอบดวย

1. สมอง(brain) ปมประสาท 2 ปมเปนพ เรยกวาปมประสาทซรบรล(cerebral ganglion)

2. ปมประสาทใตคอหอย(subpharyngeal ganglion) เกดจากแขนงประสาททแยกออกจากสมองแลวออมรอบคอหอย(circumpharyngeal commissure) มาบรรจบกน

3. เสนประสาททางดานทอง(ventral nerve cord) มเสนประสาท 2 เสนแตมกรวมกนเปนเสนเดยว และมปมประสาทแตละปลองและแขนงประสาท 3-5 คแยกออกไปเลยงอวยวะตางๆ

ไสเดอนมเซลลทท าหนาทรบสมผสแสงเรยกวา โฟโตรเซปเตอร

เซลล(photoreceptor cell)

มเซลลท าหนาทรบความรสก (sensory cell) และดมกลน

ดวย

ระบบประสาทของพวกอารโทพอด

9

แมลงมระบบประสาททพฒนามากประกอบดวย

1. สมอง(brain)เกดจากปมประสาท 2 ปมมารวมกน ไปยง

optic nerve 1 ค และ antennary nerve 1 ค

2. ปมประสาทใตหลอดอาหาร (sub-esophageal

ganglion)

3. เสนประสาททางดานทอง (ventral nerve cord)

แมลงมตาประกอบ(compound eye) รบภาพและแสงไดด

อวยวะรบเสยง(sound receptors) เชน อวยวะทมพานม

(tympanum organ)รบแรงสนสะเทอนไดด

อวยวะรบรสารเคม(chemoreceptors) เชน หนวด ปาก ขาเดน

ระบบประสาทของเอไคโนเดรม

10

ระบบประสาท วงแหวนประสาท(nerve ring)อยรอบปาก ม

แขนงประสาทแยกออกไปยง arm เรยกวา radial nerve

มอวยวะสมผสแสงเรยกวา จดตา(eyespot) อยทบรเวณ

ปลายสดของทกแฉก

เทนเทเคล(tentacle) รบสมผสเคม

ประกอบดวยสมอง เปนปมประสาทขนาดใหญอยสวนหว มแขนงแยกไปเลยงตา (optic nerve) และไปเลยงหนวด

จากปมประสาท สมองมเสนประสาทลอมรอบหลอดอาหาร ลงมายงปมประสาทดานลาง รวมกนเปนปมประสาททรวงอก (thoracic ganglion) ซงมปมประสาท 7 ปม จากนนจะทอดยาวเปนปมประสาทสวนทอง (ventral nerve cord) และมปมประสาทแยกออกไปยงกลามเนอ และระยางคตาง ๆ

ระบบประสาทของกง

11

สรป

-สตวพวกแรกทเรมมระบบประสาททแทจรงคอ cnidarians เรยก nerve net -ในดาวทะเล ระบบประสาทจะซบซอนขน โดยจะม nerve ring เชอม กบ radial nerve ทเชอมอยกบ nerve net ในแตละแขนของดาวทะเลอกทหนง -สงมชวตตงแตพวกหนอนตวแบนเปนตนไป จะมการรวมกนของเซลลประสาท (ganglion) ทบรเวณหว เรยก cephalization -พลานาเรยจะมการเรยงตวของเสนประสาทบรเวณดานขางล าตวทง 2 ขางและจะมเสนประสาทเชอม เรยก transverse nerve -ตงแตพวกหนอนตวกลมขนไป จะมการเรยงตวของเสนประสาทอยทางดานทองเรยก ventral nerve cord -ในแมลงมการรวมกนของเซลลประสาท เรยก glangion ในแตละขอปลองของล าตว -ในสตวมกระดกสนหลง จะม dorsal hollow nerve cord มาแทนท ventral nerve cord และไมม segmental ganglia

ก าเนดระบบประสาท

12

• ระบบประสาทพฒนามาจากเนอเยอชนนอก(ectoderm)ทางดานหลงของตวออน พฒนาเปลยนสภาพเปนหลอดประสาทหรอนวรลทวบ(neural tube)

13

-เซลลประสาท (neuron or nerve cell) เปนเซลลทมคณสมบตในการเปลยนแปลง พลงงานจากรปแบบหนงไปเปนอกรปแบบหนง (transducer) เชนเปลยนจาก สารเคม ความรอน และความดนทมากระตน (stimulus) ใหเปนสญญาณไฟฟา (electrical signal) ทเรยกวา nerve impulse หรอ action potential

เซลลประสาท (neuron หรอ nerve cell)

การขนสงสารของเซลลประสาท

14

ม 2 ระบบ ไดแก

1. ระบบแอกโซพลาสมกโฟลว(axoplasmic flow) สารทขนสงจะไปท าหนาทซอมแซมใย

ประสาททถกตดหรอถกท าลาย ซงจะเปนการขนสงชา ๆ

2. ระบบแอกโซนล ทรานสปอรต(axonal transport) ขนสงสารทท าหนาทปลายแอกซอน

และตองใชพลงงานดวย

โครงสรางของระบบประสาท

15


เซลลค าจน (glial cells)


1. ตวเซลลประสาท (cell body) 2. ใยประสาท (cell process หรอ nerve fiber) - เดนไดรต (dendrite) - แอกซอน (axon)

16

โครงสรางเซลลประสาทและซแนปส (Synapse)

เซลลประสาทประกอบดวย 4 สวนหลก คอ dendrite, cell body, axon และ synaptic terminal

17

Dendrite -dendrite น าค าสง/ขอมลจากเซลลอนในรปของสญญาณไฟฟามายง cell body (ท าหนาทคลายเสาอากาศ) -มกมแขนงสนๆ จ านวนมาก เพอใหมพนทผวมากและสามารถรบขอมลไดมากๆ กอนจะสงขอมลไปยง cell body -ม polyribosome (or Nissl body) อยในบรเวณท dendrite รบขอมล -ค าสงอาจจะสงหรอไมสงตอไปยงaxon ขนอยกบความแรงของสญญาณวาถง threshold หรอไม -ในเซลลประสาททไมม dendrite จะรบขอมลโดยตรงทาง cell body

Cell body

-Cell body หรอ soma รบขอมลจาก dendrite และสงค าสงตอไปยง axon -ประกอบดวย nucleus&organelle ตาง ๆ เหมอนเซลลทวไป -ganglion (ganglia):การเขามารวมกลมกนของnerve cell body ในบรเวณ PNS เชนท dorsal root ganglion (or sensory ganglion) -Nucleus (nuclei):การเขามารวมกลมกนของnerve cell body ในสมอง (CNS)ของสตวมกระดกสนหลง

dorsal root ganglion (or sensory ganglion)

18

19

-axon น าค าสงในรปของ action potential จาก cell bodyไปยงเซลล/neuron อน (ท าหนาทคลายสายเคเบล) นอกจากนยงท าหนาทขนสงสารท cell body สรางไปยง axon ending หรอจาก axon ending cell body -axon เชอมตอกบ cell body ตรงบรเวณทเรยกวา axon hillox -axon hillox: รวบรวมสญญาณทสงมาจาก dendrite และกอใหเกด action potential (ถาสญญาณทรวบรวมไดไมถง threshold กไมเกด action potential) -Nerve: มดของ axons หลายๆอนมารวมกน

Axon

20

เปรยบเทยบความแตกตางระหวาง axon และ dendrite

Axon Dendrite 1.น าขอมล/สญญาณออกจากเซลล 1.น าขอมล/สญญาณเขาสเซลล

2.smooth surface 2.rough surface (dendritic spine)

3.ม 1 axon/cell 3.สวนใหญมมากกวา 1 dendrite/cell

4.ไมม ribosome 4.ม ribosome

5.ม myelin 5.ไมม myelin

6.มการแตกแขนงในต าแหนงทหางจาก cell body

6.แตกแขนงในต าแหนงทใกลกบ cell body

เซลลประสาทแบงตามจ านวนแขนงทแยกออกจากตวเซลล แบงได 3 ชนดคอ

21

เซลลประสาทขวเดยว(unipolar neuron) - เดนไดรทยาวกวาแอกซอนมาก - พบทปมประสาทรากบนของไขสนหลง(dorsal root

ganglion) - มแขนงแยกออกจากเซลลบอดแขนงเดยว เซลลประสาทสองขว(bipolar neuron) - มแขนงแยกออกจากเซลลบอด 2 แขนง - ความยาวของเดนไดรตและแอกซอนใกลเคยงกน - พบทเรตนาของลกตา คอเคลยของห และเยอดมกลนท

จมก เซลลประสาทหลายขว(multipolar neuron) - มแขนงแยกออกจากเซลลบอด หลายแขนงเปนแอกซอน

1 และเดนไดรตหลายแขนง - เซลลประสาทสวนใหญในรางกายเปนแบบหลายขว ซงม

แอกซอนยาวเดนไดรตสนท าหนาทน าค าสงไปยงอวยวะตอบสนอง

- พบทสมองและไขสนหลง

*เซลลประสาทขวเดยวและสองขวมกจะท าหนาทเปนเซลลประสาทรบความรสก(sensory neuron)

เซลลประสาทแบงตามหนาทการท างาน แบงได 3 ชนดคอ

22

เซลลประสาทรบความรสก(sensory neuron)

- มเดนไดรตตอยกบอวยวะรบสมผส เชนห ตา จมก ผวหนง มแอกซอนตออยกบเซลลประสาทอน และน าความรสกเขาสสมองและไขสนหลง

เซลลประสาทประสานงาน

(association neuron หรอ interneuron)

มเดนไดรตตอยกบแอกซอนของเซลลประสาทรบความรสกและมแอกซอนตอกบเดนไดรตของเซลลประสาทสงการ ท าหนาทเชอมโยงวงจรประสาท พบทไขสนหลง

เซลลประสาทสงการ(motor neuron)

มเดนไดรตตอยกบเซลลประสาทอนและมแอกซอนตอกบกลามเนอมดตางๆตอมมทอหรอตอมไรทอ เซลลประสาทสงการเปนเซลลประสาทหลายขวพบทสมอง และไขสนหลง

24

Neuroglia :ท าหนาทค าจนเซลลประสาทใหอาหารและสนบสนนใหเซลลประสาทท าหนาทใหมประสทธภาพสงสด มจ านวนมากกวาเซลลประสาท 10-50 เทา ไมมบทบาทในการสงสญญาณประสาท ประกอบดวยเซลลหลายชนด ไดแก

Supporting cell or glial cells or neuroglia

• Astrocyte:glia cellในCNSเกดtight junctionรอบๆcapillary ท าใหเกด Blood-brain barrierเปนเซลลทมขนาดใหญ ตดกบเซลลประสาท หรอเสนเลอดทมาเลยงสมอง ท าหนาท รบสงสารใหแกเซลลประสาท

• Oligodendrocyte(ในCNS)และSchwann cell (ในPNS): glial cell ทท าหนาทสรางเยอmyelin sheath หมแอกซอนของเซลลประสาทในสมอง

• Microglia มขนาดเลกสดลกษณะเหมอนรากไมอยรอบเซลลประสาท

• Ependymal cell เปนเกลยเซลลสนบอยรอบๆในสมองและในไขสนหลง

• Schwann cell เปนเกลยเซลลทท าหนาทสรางเยอไมอลนชทหมแอกซอน(แตละปลองคอ 1 เซลลชวนนเซลล)

ชวนน เซลล

25

เกดจากชวนน เซลลไปหอหมแอกซอนโดยการโอบลอมปลายแอกซอน คณสมบตเปนชนวน การเคลอนทของกระแสประสาทเกดท node of ranvier เทานน

26

การล าเลยงกระแสประสาทในเสนใยประสาท

โครงสรางของเซลลประสาท การเคลอนทของกระแสประสาท

1.ใยประสาทมไมอลนหม ขนาดใหญ 12 – 120 เมตร/วนาท

2. ใยประสาทมไมอลนหม ขนาดเลก 3 – 15 เมตร/วนาท

3. ใยประสาทมไมไมอลนหม 0.5 – 2.3 เมตร/วนาท

แบบ 1 พบท เสนประสาทน าความรสกและสงการ

แบบ 2 พบท เสนประสาทของระบบประสาทอตโนมต

แบบ 3 พบท ระบบประสาทซมพาเทตก และเสนใยรบความรสกเจบปวด รอนหนาว เขาสไขสนหลง

ความเรวของกระแสประสาทในใยประสาท

เยอไมอลน ถาเยอประสาทมเยอไมอลนหมลอมรอบกระแสประสาทจะเคลอนทไดเรวขนประมาณ 10 เทา

ระยะหางระหวางโนด ออฟ แรนเวยร ถาโนด ออฟ แรนเวยร หางกนมากขนกระแสประสาทจะเคลอนทไดเรวขน

ขนาดเสนผาศนยกลางของใยประสาท ถาขนาดเสนผาศนยกลางของใยประสาทเพมขน กระแสประสาทจะเคลอนท

ไดเรวขนเพราะเหตวามความตานทานต าลง

Synapse

27

หมายถง การถายทอดกระแสประสาทระหวางเซลลประสาทดวยกน หรอเซลลประสาทกบหนวย

ปฏบตงาน

28

-synaptic terminal (axon ending):สวนปลายของaxon ท าหนาทหลงสาร neurotransmitter(สารสอประสาท) -synapse:บรเวณท synaptic terminal ไปสมผสกบเซลลเปาหมาย(neuron/effector) -เซลลทสงสญญาณเรยก presynaptic cell -เซลลเปาหมายเรยก postsynaptic cell (จะม receptorตอneurotransmitterของ presynaptic cell)

Synaptic terminal

หนาทของซแนปส

29

กระแสประสาทเดนทางเปนทศทางเดยวเทานน ไมยงเหยงสบสน

ท าหนาทขยายสญญาณ โดยมการรวมกนหรอกระจายกระแสประสาทออกท าใหค าสงนน

แผกระจายกวางขวางมากขน

ท าหนาทเปนศนยประสานงานของค าสงตางๆมทงเรงการท างานหรอรงการท างาน ใหม

การตอบสนองทแนนอนเปนไปดวยความเรยบรอย

ซแนปสม 2 ประเภท

ไซแนปสไฟฟา(electeical synapse) เปนบรเวณหรอชองไซแนปสทมขนาดเลกมาก

กระแสประสาทสามารถผานขามไปไดโดยตรงโดยไมจ าเปนตองอาศยสอใดๆ พบนอยมาก

เชน บรเวณปลายกลามเนอเรยบ

ไซแนปสเคม(chemical synapse) เปนบรเวณหรอชองไซแนปสทกระแสประสาทไม

สามารถผานได ตองอาศยสารสอประสาทไปกระตนใหเกดกระแสประสาท

30

Electrical synapse

-บรเวณ presynatic membrane และ postsynaptic membrane เชอมตอกนดวย gap junction ดงนน ion current จากaction potential จงสามารถเคลอนจากเซลลประสาทหนงไปยงอกเซลลหนงไดโดยตรง

Chemical synapse

1.action potential ท synaptic terminal ท าใหเกด Ca+ influx 2.synaptic vesicle รวมกบเยอเซลล 3.หลงneurotransmitter ส synaptic cleft และเคลอนไปจบกบตวรบท postsynatic membrane 4.การจบท าให ion channel (เชน Na+) เปด, Na+ เคลอนเขาในเซลล เกด depolarization

สารสอประสาท (neurotransmitter)

สารสอประสาท ต าแหนงทสราง

Acetylcholine CNS,PNS

สรางจากปลายแอกซอนทวไป

Norepinephrine CNS,PNS

Dopamine CNS,PNS

Serotonin CNS

31

สารสอประสาทของระบบประสาทอตโนมตทส าคญไดแก acetylcholine (ACh) และ noradrenaline (norepinephrine, NE) ซงเสนประสาททม ACh เปนสารสอประสาท เรยกวา เสนประสาท cholinergic และเสนประสาททม NE เปนสารสอประสาท เรยกวา เสนประสาท adrenergic

การท างานของสารสอประสาท

เมอสารสอประสาทถกปลอยมาจากแอกซอนของเซลลประสาทกอนไซแนปไปยงเดนไดรตของเซลล

ประสาทหลงไซแนป จะมการปลอยเอนไซมออกมายอยสลายสารสอประสาท

Acetylcholine Enzyme cholinesterase

Acetic acid + Choline

32

เซลลประสาททปลอยสารสอประสาทแอซทลโคลนออกมาทปลายแอกซอน เรยกวา คอลเนอจก

นวรอน(cholinergic neuron)

สารสอประสาททท าหนาทกระตนใหเกดการท างานของระบบประสาท คอ แอซทลโคลน เอพเนฟรน

นอรเอพเนฟรน โดปามน เซโรโทนน แอล-กลทาเมต แอล-แอสพาเตต

สารสอประสาททท าหนาทยบยงการท างานของระบบประสาท คอ GABA ไกลซน และอะลานน

สารทมผลตอการถายทอดกระแสประสาททซแนปส

สารพษจากแบคทเรย สารจะไปยบยงไมใหแอกซอนปลอยสารสอประสาทท าใหกลามเนอไมหดตว

เกดอาการอมพาต

ยาระงบประสาท ท าใหสารสอประสาทปลอยออกมานอย อนมผลท าใหกระแสประสาทสงไปยงสมอง

นอยจงเกดอาการสงบ ไมวตก

สารนโคตน คาแฟอน แอมเฟตามน จะไปกระตนใหแอกซอนปลอยสารสอประสาทออกมามาก ท า

ใหเกดอาการตนตว หวใจเตนเรว

ยาฆาแมลงบางชนด จะไปยบยงการท างานของเอมไซมทจะมาสลายสารสอประสาท

การเคลอนทของกระแสประสาทตามล าดบไมมการยอนกลบ

33

แอกซอน ซแนปสแคลฟต เดนไดรต

ตวเซลลประสาท แอกซอน ซแนปสแคลฟต

การเคลอนทของกระแสประสาทในเซลลประสาท

พบวาไมอลนชทมสมบตฉนวนไฟฟากนประจไฟฟาได ท าใหปรมาณประจไฟฟาทผวนอกและผวดานในแตกตางกนจงท าใหเกดความตางศกยไฟฟา ประมาณ 60-80 mv การเคลอนทของกระแสประสาทจงเปนการกระโดด(saltatory conduction)ระหวางโนดออฟเรนเวยรทอยถดไป

34

-membrane potential: ความตางศกยทเยอเซลล เนองจากความแตกตางของอออน ภายใน-นอกเซลล (Na+ K+ Cl- และโปรตน) ปกตมคา= -50 ถง -100 mV (คาตดลบหมายถงภายในเซลลมขวเปนลบเมอเทยบกบนอกเซลล) -สามารถวดไดโดยใช microelectrode ตอกบvoltmeter หรอoscilloscope หรอใช micromanipulator วด -membrane potential ของเซลลประสาทขณะทยงไมถกกระตนเรยก resting potential จะมคาเปนลบ -65 มลลโวลต ถาถกกระตนเรยกวา action potential จะมคาเปนบวก +65 มลลโวลต

การศกษาการเกดกระแสประสาท

35

Action potential

-action potential: การเปลยนแปลง membrane potential อยางรวดเรวของเซลลประสาทเมอไดรบการกระตนจากสงเรา ทท าใหเกด depolarization จนถงระดบ threshold potential -เกดท axon เทานน และเปนแบบ all-or-none threshold potential

หมายถง ระดบของการกระตนทสามารถท าใหเกดกระแสประสาทในเซลลประสาท ความแรงของการกระตนทสงกวาระดบเทรสโฮลต มไดท าใหกระแสประสาทเคลอนทไดเรวแตอยางใด

all-or-none

• หมายถง ถากระตนแรงเพยงพอ กจะเกดการน ากระแสประสาทไปโดยตลอด แตถาไมแรงถงระดบขดเรมกจะไมมการน ากระแสประสาทเกดขนเลย

36

แผนภมวงจรระยะการท างานของเซลลประสาท

Polarization

Depolarization Repolarization

การท างานของเซลลประสาท มการแพร(diffusion) ของโซเดยมจากภายนอกเขาสภายในและโพแทสเซยมจากภายใน

ออกสภายนอก แตอตราการแพรของโพแทสเซยมมากกวาโซเดยมอออน

มกระบวนการแอกทฟทรานสปอรต คอ sodium-potassium pump ของโซเดยม

จากภายในออกสภายนอกและโพแทสเซยมจากภายนอกเขาสภายใน

37

Polarization

• มการแพร(diffusion) ของโซเดยมจากภายนอกเขาสภายในและโพแทสเซยมจากภายในออกสภายนอก แตอตราการแพรของโพแทสเซยมมากกวาโซเดยมอออน

• มกระบวนการแอกทฟทรานสปอรต คอ sodium-potassium pump ของโซเดยมจากภายในออกสภายนอกและโพแทสเซยมจากภายนอกเขาสภายใน

Depolarization

• ชองโซเดยมจะเปดออกท าใหโซเดยมจากภายนอกเขามาภายในเซลลมากขน เกดการเปลยนแปลงประจทผวดานนอกเปนลบ ประจดานในเปนบวก

• การเปลยนแปลงของประจทเยอหมเซลลเปนผลท าใหเกดแอกชนโพเทลเชยล หรอ กระแสประสาทขนกระแสประสาทสงไปดวยความเรวไมเกน 1,000 ครง/วนาท

Repolarization

• มการเปดของชองโพแทสเซยม ท าใหโพแทสเซยมเคลอนทจากภายในออกสภายนอก ทเยอหมเซลลดานนอกจะเกดการเปลยนแปลงความตางศกยไฟฟา ท าใหภายนอกเซลลเกดการเปลยนแปลงเปนประจบวกและภายในเซลลเปลยนเปนประจลบ

38

แผนภมการท างานของกระแสประสาท

39

ระยะคนกลบสระยะพก

• มกระบวนการแอกทฟทรานสปอรต คอ sodium-potassium pump ของโซเดยมจากภายในออกสภายนอกและโพแทสเซยมจากภายนอกเขาสภายใน ในอตราสวน 3Na+ : 2K+ ตอ 1 ATP

แผนภาพสรป

การก าเนดระบบประสาท

40

ศนยกลางของระบบประสาทอยทสมองและไขสนหลง ซงเปลยนแปลงมาจากนวรลทวบ(neural tube) ซงเปลยนแปลงมาจากเนอเยอชนนอก(ectoderm)ในระยะเอมบรโอ ซงมลกษณะเปนหลอดยาวมการเจรญพฒนาการพองออก เจรญเปนสมอง สวนทายเจรญเปนไขสนหลง ทงสมองและไขสนหลงมเยอหมเดยวกน เรยกวา เยอหมสมอง(meninges)ท าหนาทปองกนอนตรายและเปนทางใหอาหารแกสมองและไขสนหลง

ระบบประสาทแบงเปน 1.ระบบประสาทสวนกลาง (Central nervous system; CNS): สมองและไขสนหลง ท าหนาทรวบรวมและแปลผลขอมล 2.ระบบประสาทรอบนอก (Peripheral nervous system; PNS): เสนประสาทสมอง(cranial nerve) เสนประสาทไขสนหลง(spinal nerve) และปมประสาท (ganglia) ท าหนาทน าสญญาณประสาทเขา-ออก CNS และควบคมการเปลยนแปลงสภาพแวดลอมภายในรางกาย

ระบบประสาทในสตวมกระดกสนหลง

โครงสรางและการท างานของเซลลประสาท

41

Cranial nerves Spinal nerves

เยอหม(meninges) ประกอบดวย 3 ชน คอ

42

ชนนอก(dura matter) หนาและเหนยวและแขงแรงชวยปองกนอนตรายและกระทบกระเทอนใหแกสมองและไขสนหลง

ชนกลาง(arachniod matter) เปนเยอบางๆอยระหวางชนอกกบชนใน

ชนใน(pia matter) เปนชนทอยตดกบเนอสมองและไขสนหลงเสนเลอดมาหลอเลยงอยมากน าอาการและออกซเจนมาใหสมอง

ระบบประสาทสวนกลาง(central nervous system)

43

การเจรญพฒนาการของสมอง

โครงสรางของสมอง

44

• สมองสวนหนา(forebrain หรอ prosencephalon)

• สมองสวนกลาง(midbrain หรอ mesencephalon)

• สมองสวนทาย(hindbrain หรอ rhombencephalon)

พฒนาการสมองของสตว

• สมองสวนหนา(forebrain หรอ prosencephalon) ท าหนาทเกยวของกบการเรยนรเปนสวนใหญ พบในสตวทมววฒนาการสงขน

• สมองสวนกลาง(midbrain หรอ mesencephalon) ท าหนาทเกยวกบการมองเหน จะมขนาดใหญสดในปลาและมขนาดเลกลงในสตวทมววฒนาการสงขน

• สมองสวนทาย(hindbrain หรอ rhombencephalon) จะมพฒนาการดมากในสตวทเคลอนท 3 มต เชน ปลา นก รวมทงคนดวย

45

เปรยบเทยบการพฒนาสมองสวนตางๆของสตว

มกระดกสนหลงชนดตางๆ

46

โครงสรางและหนาทในสมองสวนตางๆของคน

• สมองสวนหนา(forebrain หรอ prosencephalon)

1. ซรบล(cerebrum)

* frontal lobe * temporal lobe * parietal lope* occipital lobe

2. ทาลามส(thalamus)

3. ไฮโพทาลามส(hypothalamus)

4. ออแฟกตอรบลบ(olfactory bulb)


1.ออฟตก โลป(optic lope)


1.ซรเบลลม(cerebellum) 2.medulla ablongata 3. pons

สมองสวนหนา(forebrain หรอ prosencephalon)

47

1. cerebrum

- เปนศนยกลางการเรยนร - เปนศนยกลางการรบร

- ควบคมการท างานของกลามเนอลาย - ควบคมการออกเสยงของคน

- ควบคมเกยวกบอารมณ - ควบคมเกยวกบบคลกภาพ

- ควบคมทกษะ - เกยวกบการตอส

- ควบคมพฤตกรรมทางสงคม

frontal lobe เกยวกบความจ า ความคด สงงานกลามเนอ

temporal lobe ดมกลน ไดยน การพด

เขาใจค าพดและการอาน

parietal lope รสกตว การเขยน รบความรสก

occipital lobe การมองเหน

48

2. ทาลามส(thalamus)

- ท าหนาทเปนศนยรวมกระแสประสาททผานมาแลวแยกกระแสประสาทไปยงสมองทเกยวของ จง

อาจเรยกสวนน วาเปนสถานถายทอดทส าคญของสมอง

- ท าหนาทเปนศนยรบความเจบปวด

3. ไฮโพทาลามส(thalamus)

- ควบคมอณภมของรางกาย การเตนหวใจ ความดนเลอด การนอนการหลบ ความหว ความอม

ความรสกทางเพศและสรางฮอรโมน

- เปนศนยกลางควบคมระบบประสาทอตโนวต

4. ออแฟกตอรบลบ(olfactory bulb)

- ท าหนาทเกยวกบการดมกลน

- ในพวกปลาจะเจรญดมากตางจากพวกไพรเมต(primate)

49 The limbic system generates the feeling; emotion and memory

50


ออฟตก โลป(optic lope) ท าหนาทเกยวของกบการมองเหนเจรญพฒนามากในสตวพวกปลา นกและลดนอยลงในสตวชนสง


1.ซรเบลลม(cerebellum) ท าหนาทควบคมการเคลอนไหวตางๆใหเปนไปอยางสละสลวย ควบคมการทรงตว

2.เมดลา ออฟลองกาตา(medulla ablongata) ท าหนาทเกยวกบระบบประสาทอตโนวต ไดแกควบคมอตราการเตนของหวใจ ควบคมการหายใจ ความดนเลอด การกลนการจาม การอาเจยน

3. พอนส(pons) ท าหนาท ควบคมการเคยว การหลงน าลายและการเคลอนไหวของใบหนาควบคมการหายใจ เปนทางผานของกระแสประสาทระหวางซรบรมกบซรเบลลมและระหวางซรเบลลมกบไขสนหลง

51

สมองสวนตางๆของคน

เสนประสาทสมอง(cranial nerve)

เสนประสาทสมองม 3 ประเภท

เสนประสาทสมองทท าหนาทรบความรสก(sensory nerve)ท ำหนำท รบกระแสควำมรสกจำกหนวยรบควำมรสกไปยงสมองสวนทเกยวของ

เสนประสาทสมองทท าหนาทน าค าสง (moter nerve) ท ำหนำท น ำกระแสค ำสงจำกสมองไปยงหนวยปฏบตงำน

เสนประสาทสมองทท าหนาทผสม (mixed nerve) ท ำหนำทรบกระแสควำมรสกจำกหนวยรบควำมรสก ไปยงสมองสวนทเกยวของ และจำกสมองไปยงหนวยปฏบตงำน

เสนประสาทสมอง(cranial nerve) คนม 12 ค

สรป

54

เสนประสาทสมองทท าหนาทรบ

ความรสก ม 3 ค ไดแก

1 , 2 , 8

เสนประสาทสมองทท าหนาทน า

ค าสง ม 5 ค ไดแก

3 , 4 , 6 , 11 , 12

เสนประสาทสมองทท าหนาทผสม ม

4 ค ไดแก

5 , 7 , 9 , 10

55

ไขสนหลง(spinal cord) • เนอไขสนหลงม 2 สวนคอ

- white matter เปนสวนทมสขาวอยรอบนอก โดยบรเวณนมเฉพาะใยประสาททมเยอไมอลนหมโดยไมมตวเซลลประสาทอยเลย

- Gray matter เปนสวนทมสเทา อยบรเวณกลางๆ โดยบรเวณนมทงตวเซลลประสาทและใยประสาททไมมเยอไมอลนหม ตวเซลลประสาทมทงเซลลประสาทประสานงานและเซลลประสาทน าค าสง

โครงสรางของไขสนหลง

เนอไขสนหลงประกอบดวย 2 สวน White matter มสขาวอยรอบนอก

1. Gray matter มสเทา อยบรเวณกลางๆ มรปรางคลายตวอกษรตว H หรอปกผเสอ ประกอบดวย - ปกบน(dorsal horn) เปนบรเวณรบความรสก

- ปกลาง(ventral horn) เปนบรเวณน าค าสง

- ปกขาง(lateral horn) เปนระบบประสาทอตโนวตเพราะมเซลลประสาทน า ค าสงตวท 1 ปรากฏอย

เสนประสาทไขสนหลง

57

ในคนมทงหมด 31 ค ทงหมด

เปนเสนประสาทผสม(mixed

nerve)

เสนประสาทไขสนหลงจงเหมอน

เสนประสาทสมองคท 5,7,9,10

ภาพแสดงไขสนหลงทบรรจอยในโพรงกระดก

58

ระบบประสาทรอบนอกหรอระบบประสาทสวนปลาย

(peripheral nervous system = PNS)

59

1. ระบบประสาทใตอ านาจจตใจ(voluntary nervous system) หรอระบบประสาทโซมาตก(somatic nervous system)

- ศนยสงการอยท สมองและไขสนหลง - หนวยปฏบตงาน ไดแก กลามเนอลาย 2. ระบบประสาทอตโนวต(involuntary nervous system หรอ autonomic nervous system)

หรอ ระบบประสาทนอกอ านาจจตใจ - ศนยควบคม ไดแก เมดลลา ออฟลองกาตา และ ไฮโปทาลามส - หนวยปฏบตงาน ไดแก กลามเนอเรยบ อวยวะภายในและตอมตางๆ

60

ประเภทของรแฟลกซ แอกชน(reflex action)

รแฟลกซ แอกชน(reflex action)

- somatic reflex เปนรแฟลกซของระบบประสาทใตอ านาจจตใจ แตตอบสนองตอสงเราโดยอยนอกเหนออ านาจจตใจชวขณะ และมหนวยปฏบตงานเปนกลามเนอลาย

* การกระตกขา เมอถกเคาะทหวเขา

* การชกมอชกเทาหนของรอนๆ หรอของมคม

- autonomic reflex ปนรแฟลกซของระบบประสาทอตโนวต ตอบสนองตอสงเราอยนอกเหนออ านาจจตใจะ และมหนวยปฏบตงานเปนกลามเนอเรยบ กลามเนอหวใจ อวยวะภายใน และตอมตางๆ

* การเกดเพอรสตลซสททอทางเดนอาหาร

* การหลงน าตา น ายอย น าลาย น านม

สงเรา หนวยรบความรสก เซลลประสาทรบความรสก

เซลลประสาทน าค าสง หนวยปฏบตงาน การตอบสนอง

เซลลประสาทประสานงาน

หนวยปฏบตงานในรแฟลกซน เปน กลามเน อลาย

รแฟลกซ ของการกระตกขาเมอถกเคาะทหวเขา กระแสประสาทจะไมผานเซลล

ประสาทประสานงาน ดงนนชนดเซลลประสาทนอยทสดท างานได ประกอบดวย

เซลลประสาท 2 ชนดคอ เซลลประสาทรบความรสก และเซลลประสาทน าค าสง

somatic reflex

61

รแฟลกซ ของระบบประสาทนอกอ านาจจตใจ

63

หนวยปฏบตงานในรแฟลกซนเปน กลามเนอเรยบ,กลามเนอหวใจ,อวยวะภายในและตอมตางๆ

จ านวนเซลลประสาทน าค าสงจากศนยกลางไปยงหนวยปฏบตงานจะม 2 เซลลซงตางจากระบบประสาทใตอ านาจจตใจม 1 เซลล

สงเรา หนวยรบความรสก

การตอบสนอง

เซลลประสาทรบความรสก

เซลลประสาทน าค าสง ตวท 1 (preganglionic neuron)

หนวยปฏบตงาน เซลลประสาทน าค าสง ตวท 2 (posganglionic neuron)

ระบบประสาทอตโนวต(autonomic nervous system) - ระบบประสาทซมพาเทตก(sympathetic nervous system) เปนระบบประสาทอตโนวตทมเซลลประสาทน า

ค าสงตวท 1 (preganglionic neuron) อยในไขสนหลงสวนอก และเอว(thoracolumbar outflow) - ระบบประสาทพาราซมพาเทตก(parasympathetic nervous system) เปนระบบประสาทอตโนวตทเซลล

ประสาทตวท 1 อยในสมองและไขสนหลงสวนกระเบนเหนบ

เปรยบเทยบระหวางซมพาเทตกกบพาราซมพาเทตก

สงทเปรยบเทยบ ระบบประสาทซมพาเทตก ระบบประสาทพาราซมพาเทตก

ต าแหนงของเซลลประสาทน าค าสง

-ตวท 1 (preganglionic neuron)

อยในไขสนหลงสวนอกและเอว อยในสมองและไขสนหลงสวนกระเบนเหนบ

- ตวท 2 (posganglionic neuron)

อยนอกไขสนหลงโดยอยใกลศนยสงงาน โดย 1 สน 2 ยาว

อยนอกสมองและไขสนหลงอยใกลหนวยปฏบตงาน โดย 1 ยาว 2 สน

ต าแหนงปมประสาท อยใกลศนยสงงาน แตอยไกลหนวยปฏบตงาน

อยใน/ใกลหนวยปฏบตงาน แตอยไกลศนยสงงาน

ศนยกลางการสงงาน อยในไขสนหลง อยในสมองและไขสนหลง

สารสอประสาทของเซลลประสาทน าค าสง

-ตวท 1 (ไซแนปกบเซลลประสาทน าค าสงตวท 2)

Acetylcholine

- ตวท 2 (ไซแนปกบหนวยปฏบตงาน) noradrenaline acetylcholine

ลกษณะการตอบสนองของหนวยปฏบตงาน กระตน ยบยง

ชออวยวะ ซมพาเทตก พาราซมพาเทตก

มานตา รมานตาเปดกวาง รมานตาหร

ตอมน าลาย กระตนการหลงน าลาย ยบย งการหลงน าลาย

หวใจ เพมอตราสบฉด ท าใหเสนเลอดขยายตว ลดอตราการสบฉด

เสนเลอดอารเทอร บบตวทผนง และอวยวะภายใน บบและคลายทกลามเนอลาย คลายตวทตอมน าลาย และอวยวะสบพนธ

ตอมน าลาย สรางน าเมอก สรางสวนทเปนน า

กระเพาะและล าไสเลก หามการเคลอนไหวแบบเพอรสเตอลซส กระตนการเคลอนไหวแบบเพอรสเตอลซส

อะดรนล เมดลลา กระตนการหลงอะดนาลนและนอรอะดนาลน ไมม

ตบ กระตนการสลายตวของไกลโคเจน บบตวและกระตนการหลงน าด

ตบออน ไมม กระตนการหลงอนซลนและน ายอย

มาม กระตนใหบบตว น าเลอดเขาสระบบหมนเวยนเลอดมากขน ไมม

กระเพาะปสสาวะ ท าใหกระเพาะปสสาวะคลายตวไมใหปสสาวะ กระตนใหกระเพาะปสสาวะปบตวมการปสสาวะ

ปอด กระตนการขยายตวของบรองคโอลท าใหหายใจคลอง กระตนการบบตวของบรองคโอลหายไมคลอง

ตอมเหงอ กระตนการขบเหงอออกมา ไมม

อวยวะสบพนธ กระตนการหลงน าอสจในเพศชาย กระตนเพนนสและคลเทอรสใหแขงตว

65

66

Parasympathetic and sympathetic nervous system

-parasympathetic และ sympathetic มกจะท างาน ตรงขามกน (antagonist) -sym มกจะกระตนการท างานของอวยวะทท าใหเกดการตนตวและกอใหเกดพลงงาน ในขณะท parasym จะเกดตรงกนขาม -sympathetic neuron มกจะหลง norepinephrine -parasympathetic neuron มกจะหลง acetylcholine

preganglionic ganglion, Ach postganglionic ganglion

เปรยบเทยบระบบประสาทใตอ านาจจตใจกบระบบประสาทอตโนวต

โครงสรางและหนาท ระบบประสาทใตอ านาจจตใจ ระบบประสาทอตโนวต

จ านวนเซลลประสาทน าค าสงถงหนวยปฏบตงาน

หนงเซลล สองเซลล คอ preganglionoic neuron และ postganglionic neuron

หนวยปฏบตงาน กลามเนอลาย กลามเนอเรยบ กลามเนอหวใจ และตอมตางๆ

ปมประสาททอยนอกสมองและไขสนหลง ไมม มทงบรเวณขางกระดกสนกลงและหางออกไปจากกระดกสนหลง

ใยประสาท มเยอไมอลน มเยอไมอลนเฉพาะใยประสาทของ preganglionoic neuron

รางแหประสาท ไมม พบททางเดนอาหาร

สารสอประสาททส าคญ อะซตลโคลน อะซตลโคลนส าหรบเสนประสาทพาราซมพาเทตก และเสนประสาท preganglionoic neuron ของซมพาเทตก

การท างานของหนวยปฏบตงาน กระตน เปนทงกระตนและยบยง

บทบาททวไป ปรบใหเขากบสภาพแวดลอมภายนอก

ปรบใหเขากบสภาพแวดลอมภายในรางกาย

68

70

อวยวะรบสมผส

-Sensation: การเคลอนของ action potential ผาน sensory neuron ไปยงสมอง -Perception: การรวบรวมและแปลผล sensation ทสมองไดรบ

SENSORY MECHANISM

Sensory Mechanism ประกอบดวย 1. Sensory transduction การทสงเรามากระตน receptor cell แลวท าใหเกดการเปลยนแปลงตอ

membrane potential 2. Amplification การขยายสญญาณจากการกระตนของสงเรา เชน การขยายสญญาณภายในหจาก

การสนของเยอแกวห และกระดกห 3 ชน 3. Transmission การน าสญญาณประสาท (nerve impulse) ไปยง CNS 4. Integration การรวบรวม nerve impulse ทไดรบ โดยการ summation of graded potential Sensory adaptation การลดการตอบสนองตอสงเราทกระตนมาอยางตอเนอง เชน การลดการ

ตอบสนองตอการสมผสของเสอผาทสวมใส

71

แบง sensory receptor ตามชนดของสงเราไดเปน 5 ชนด คอ 1.Mechanoreceptor: สงเราเปนแรงกล เชน แรงดน (ผวหนง), การสมผส(ผวหนง), การเคลอนไหว(ห), เสยง(ห) 2.Chemoreceptor: สงเราเปนสารเคม เชน กลโคส, O2, CO2, กรดอะมโน -Gustatory (taste) receptor (ลน)และ Olfactory (smell) receptor (จมก) 3.Electromegnetic receptor (Photoreceptor): สงเราเปนพลงงานแมเหลกไฟฟา เชน แสง (visible light), กระแสไฟฟา, สนามแมเหลก (ตา) 4.Thermoreceptor: สงเราเปนอณหภม เชนความรอน, ความเยน (ผวหนง)

แบง sensory receptor ตามการรบสงเราไดเปน 2 กลม คอ 1.Exteroreceptor: รบสงเราจากภายนอกรางกาย เชน ความรอน, แสง, ความดน, สารเคม 2.Interoreceptor: รบสงเราจากภายในรางกาย เชน blood pressure(พบทเสนเลอด) , body position (พบทห)

โครงสรางของนยนตาคน

72

Sclera หรอ sclerotic coat ไดแกสวนขาวของตา สวนหนาสดจะโปงออก เรยกวา กระจกตา(cornea) หรอตาด า เปนสวนทใหแสงเขาผาน

Choroid เปนเยอบางๆส าหรบอาศยของเสนเลอดทมาเลยงลกตาผนงจะมรงควตถดดแสงมใหผานทะลไปยงดานหลงของนยนตา ดานหนาจะมเยอยนออกมาเรยกวา มานตา(Iris)ชองตรงกลางเรยกวา รมานตา(pupil) ซงจะเกยวกบปรมาณแสง

Retina เปนผนงชนในสด เปนทอยของเซลลรบแสง 2 ชนด

1. เซลลรปแทง(rod cell) ท างานไดดขณะแสงสลว จงพบมากในสตวออกหากนในเวลากลางคน ภาพทเหน

เรยกวา scotopic vision เปนภาพทไมมรายละเอยด ไมมสสนเปนขาวด า ไวตอแสงสเขยวมากทสด เซลลรป

แทงหนาแนนทสด ทางดานขางของเรตนาและลดนอยลงเมอเขาใกลใจกลางเรตนาดงนนเวลากลางคนจะเหน

ภาพชดเจนเมอแสงตกทดานขางเรตนา

2. เซลลรปกรวย(cone cell) ท างานไดดขณะแสงมาก จงพบมากทหากนในเวลากลางวน ภาพทเหนเรยกวา

photopic vision ภาพมสสนรายละเอยด ไวตอแสงน าเงน เขยว แดง มาก เซลลรปกรวยหนาแนนบรเวณใจ

กลางเรตนาเรยกต าแหนงนวาโพเวย(fovea) ซงเหนภาพชดเจนทสด เมอออกดานขางเซลลรปกลวยจะลดลง

*จดบอด(bilnd spot) บรเวณนจะมเสนประสาทคท 2 อยจงไมพบเซลลรปแทงและเซลลรปกรวย

ตา(Eye): การมองเหน

74

Single lens eyes ในคน

white outer layer of connective tissue

thin, pigmented layer

give the eye its color

contain photoreceptor cell

the information of photoreceptor leaves the eye, the optic nerve attached to the eyes

clear, watery

jelly-like

liquid lens transparent protein

Photoreceptor cells: Rod cell and Cone cell

75

การมองภาพระยะใกลและไกล

a.การมองภาพระยะใกล(accommodation) ciliary muscle หดตว suspensory ligament หยอน เลนสหนาขนและกลมขน

b.การมองภาพระยะไกล ciliary muscle คลายตว suspensory ligament ตง เลนสถกดงท าใหแบน

76

Photoreceptors of the retina

-photoreceptors ม 2 ชนด 1.Rod cells ม ประมาณ 125 ลานเซลล -ไวแสง แตไมสามารถแยกสได 2.Cone cells มประมาณ 6 ลานเซลล -ไมไวแสง แตสามารถแยกสได แบงเปน red cone, green cone, blue cone -fovea เปนบรเวณทมแต cone cells ไมม rod cell

77

สรรวทยาของการมองเหนภาพ พบวาสวนนอกสดของเซลลรปแทงมรงควตถสมวงแดง เรยกวา โรดออฟซน(rhodopsin) ซงประกอบจากโปรตน เรยกวา ออฟซน(posin) จบกบอนพนธของวตามน A เรยกวา เรตนน(retinene)ในรปของ Cis-retinene รงควตถเปรยบเสมอนสารเคมทฉาบไวบนฟลมในกลองถายรปเมอไดรบแสงจะเกดการเปลยนแปลงทางเคมกลายเปน lumirhodopsin และMetarhodopsin แลวสลายตวเปน opsin กบ retinene และเกดพลงงานในรปกระแสไฟฟากระตนท าใหเกดกระแสประสาทในเซลลรปแทงและถายทอดไปยงเสนประสาทเสนท 2 และเพอไปแปลความหมายของภาพทสมองสวนซรบรม

78

The Vertebrate Retina

ขนตอนการเกดภาพมดงน 1.หลงจากแสงมากระตน rods&cones เกด action potential 2.rods&cones synapse กบ bipolar cells 3.bipolar cells synapse กบ ganglion cells 4.ganglion cells สง visual sensation (action potential)ไปยงสมอง 5.การถายทอดขอมลระหวาง rods&cones, bipolar cells, ganglion cells ไมไดเปนแบบ one-to-one 6.horizontal&amacrine cells ท าหนาท integrate signal

79

Neural Pathways for Vision

-สมองดานขวารบ sensory information จาก วตถทอยทางดานซาย (left visual field, blue) -สมองดานซายรบ sensory information จาก วตถทอยทางดานขวา (right visual field, red) -optic nerve จากตาทงสองขางจะมาพบกนท optic chiasma -optic nerve จะเขาส lateral geniculate nuclei ของ thalamus -สง sensation ไปยง primary visual cortex ใน occipital lobe ของ cerebrum

การบอดส(colour blindness)

80

การเหนสเกดจากการท างานของเซลลรปกรวย(cone cell) แบงเปน 3 พวกเซลลรปกรวยรบส

แดง,น าเงน,เขยว การทเราเหนสมากมายเนองจากกระตนเซลลรปกรวยแตละสพรอมๆกนดวย

ความเขมตางกน เกดการผสมสเปนสตางๆกน การเกดการบอดสคอการทเซลลรปกรวยชนดใด

ชนดหนงพการท างานไมไดโดยการบอดสสามารถถายทอดทางพนธกรรมได

คนสวนมากพบตาบอด สแดง>เขยว>น าเงน

81

สายตาสน(myopia) คอสภาวะทกระบอกตายาวกวาเดม ท าใหแสงจากวตถโฟกสทวนในลกตาแลวกระจายออกเปนวงพราไปตกบนเรตนา

* การแกไข กระท าโดยการใสแวนตาทประกอบดวยเลนสเวาชวยกระจายแสง เพอยดความยาวของโฟกสออกใหมาตกทบรเวณเรตนาพอด

สายตายาว(hypermetropia) คอ ภาวะทกระบอกตาสนกวาปรกต ท าใหแสงตกบนเรตนากอนทมการโฟกส

* การแกไข กระท าโดยการใสแวนตาทประกอบดวยเลนสนนชวยรวมแสง เพอใหแสงมาตกทบรเวณเรตนาพอด

• สายตาเอยง(astigmatism) คอสภาวะเกดจากการทผวกระจกตาหรอ เลนส ไมสม าเสมอท าใหโคงไมเทากน แสงจากวตถผานกระจกตาท าใหเกดการหกเหและใหภาพไมเปนจดชด

* การแกไข กระท าโดยการใชเลนสทรงกระบอกหรอทงเลนสทรงกระบอกและทรงกลม เพอใหแสงในแตละระนาบมาโฟกสทจดเดยวกน

82

ห(Ear): การไดยนและการทรงตว

โครงสรางของห(ear)

83

โครงสรางของหสวนนอก

- ใบห(pinna)

- ชองหหรอรห(external auditory canal)

- แกวหหรอเยอแกวห(tympanic membrane หรอ ear drum)

โครงสรางของหสวนกลาง

- ทอยสเตเชยน(eustachian tube)ท าหนาทปรบความดนระหวางหตอนกลางและอากาศภายนอก และระบายคลนเสยงสวนเกน

จากหตอนใน

- กระดกห มขางละ 3 ชน ไดแก กระดกคอน(malleus) กระดกทง(incus) กระดกโกลน(stapes) ท าหนาทขยายความสนสะเทอนของคลนเสยงใหมากขนกวาเดมถง 20 เทา เมอเขาในหตอนใน

โครงสรางของหสวนใน เปนทอยของอวยวะรบเสยงและอวยวะทเกยวของกบการทรงตว

1. Utricular region เปนทอยของอวยวะการทรงตวประกอบดวยถง utriculus และม เซมเซอรควลาแคแนล(semicitcular canal) เปนหลอดครงวงกลม 3 อน มของเหลวบรรจอย

2. saccular region เปนทอยของอวยวะรบเสยงเรยกวา คอเคลย(cochiea) มลกษณะคลายกนหอยภายในมของเหลวบรรจอย เมอคลนเสยงผานเขามาภายในท าใหเกดการสนสะเทอนกระตนสงสญญานไปตามเสนประสาท

84

การทรงตว temperal bone

(hearing)

perilymph fluid

(endolymph fluid)

(equilibrium)

การโคงงอของ hair cell ท าใหเกด action potential

85

การทรงตว

-utricle, saccule และ semicircular canals ในหชนใน รบรเกยว กบการทรงตวและต าแหนงของรางกาย โดยม hair cell อยขางใน -utricle&sacculeสงสญญาณใหสมองรบรวาทศใดเปนดานบนและ รางกายอยในทาได -semicircular canals รบรเกยวกบทศทางทง 3 ระนาบ โดยบรเวณ โคนทอมการบวมเปนกระเปาะเรยก ampulla -ในampullaม gelatinous cap เรยก cupula ทม hair cell อย

86

จมก(Nose): การไดกลน

-olfactory receptor cell เปน neuron มาท าหนาทโดยตรง -สวนปลายของเซลลยนออกมาเปน cilia ส mucus -สารเคมมาจบกบ receptor ทเยอเซลลของ cilia -เกด signal-transduction pathway, depolarization, action potential สสมอง

87

ลน(Tongue): การรบรส

-บนลนของคนมตมลน(taste bud)ประมาณ 10,000 อน ฝงตวอยในปมลน (papilla) -แตละ taste bud จะม taste (gustatory) receptor cell ซงเปน modified epithelial cell อย

การรบรส มขนตอนดงน 1.โมเลกลของสารเชนน าตาล จบกบtaste receptor 2.มการสงสญญาณผาน signal-transduction pathway 3.K+ channel ปด Na+channel เปด 4.Na+ แพรเขาสเซลล เกด depolarization 5.กระตนการน า Ca+ เขาสเซลล 6.receptor cell หลง neurotransmitter ทไปกระตน sensory neuron ตอไป

88

ผวหนง(Skin): การบสมผส

-สงเราทเปนแรงกลจะท าใหเกดการโคงงอหรอบดเบยวของเยอเซลลของ mechanoreceptor จะท าให permeability ตอ Na+ และ K+ เปลยนไป และท าใหเกด depolarization -mechanoreceptor เปน modified dendrite ของ sensory neuron

Pacinian corpuscle

Meissner’s corpuscle

Krouse’s end bulb

Ruffini’s corpuscle

รเซปเตอรรบการสมผส อยมากตามฝามอฝาเทามากกวาทอน บรวเวณทมขนนอยกวาไมมขน โดยปลายนวจะมมากกวาทอน

รเซปเตอรรบรอน-หนาว ไมพบทอวยวะภายใน พบทหลงมอมากกวาฝามอ(ไมแนนอน)

รเซปเตอรรบความเจบปวด จะมการสงกระแสประสาทไปยง ทาลามส และถายทอดไปยงซรบรมคอเทกซ บรเวณทมรเซปเตอรนนอยไดแกบรเวณ ตนแขนและตะโพก

ปลายประสาทรบรเกยวกบเจบปวด จะอยชนบนสดของผวหนงปรากฏบรเวณชนหนงก าพรา

ปลายประสาทรบรแรงกดดน จะอยระดบลางสด โดยปรากฏภายใตชนหนงแท

89

“THE END” THANK YOU FOR YOUR ATTENTION!

ประสาท

Education