เมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าวที่��เหมาะสมกั�บ พั��นที่��

กัารข้ยายเมล็�ดพั�นธุ์�แล็ะกัารเกั�บร�กัษา

นายสที่ธุ์กัานต์� ใจกัาว!ล็ น�กัว!ชากัารเกัษต์รช#านาญกัาร ศู&นย�ว!จ�ยข้ าวแพัร' ส#าน�กัว!จ�ยแล็ะพั�ฒนาข้ าว กัรมกัารข้ าว

เมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าว คื�ออะไร ?

เมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าว คื�อ เมล็�ดข้ าวที่��ม�ชี�ว�ตซึ่��ง เม��อน�าไปปล็�ก หรื�อน�าไปข้ยายพั�นธุ์�แล็ ว

จะได ต นที่��เจรื�ญงอกงามตรืงตามพั�นธุ์กรืรืมข้องข้ าวน�(นๆ

เมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าวที่��เหมาะสมกั�บพั��นที่�� (อ.บ'อเกัล็�อ) พั�นธุ์�ข้ าว

เหน�ยวกข้6กข้10สั�นป+าตอง 1แพัรื- 1ข้ าวพั�นธุ์�พั�(นเม�อง (เชี-น ข้ าวก��า ข้ าวข้าว ข้ าวซึ่�ว ข้ าวหนอน)

ข้ าวเหน�ยว พั�นธุ์� กัข้6 ได จากการืปรื�บปรืงพั�นธุ์� โดยการืใชี รื�งสั�ชี�กน�าให เก�ดการืก

ล็ายพั�นธุ์� โดยใชี รื�งสั�แกมมาอาบเมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าวข้าวดอกมะล็� 105 แล็ วน�ามาปล็�กคื�ดเล็�อกที่��สัถาน�ที่ดล็องข้ าวบางเข้นแล็ะสัถาน�ที่ดล็องข้ าวพั�มาย น�าไปปล็�กคื�ดเล็�อกจนอย�-ต�วได สัายพั�นธุ์�ที่��ให ผล็ผล็�ตสั�งสัด น�บว-าเป3นข้ าวพั�นธุ์�ด�พั�นธุ์�แรืกข้องปรืะเที่ศไที่ย

คืณะกรืรืมการืว�จ�ยแล็ะพั�ฒนากรืมว�ชีาการืเกษตรื ม�มต�ให เป3นพั�นธุ์�รื �บรือง เม��อว�นที่�� 4 พัฤษภาคืม 2520

ล็�กัษณะประจ#าพั�นธุ์� กัข้6 ม�คืวามสั�งปรืะมาณ 154 เซึ่นต�เมตรื เป3นข้ าวไวต-อชี-วงแสัง ที่รืงกอกรืะจายเล็�กน อย ใบยาวสั�เข้�ยวเข้ ม ใบธุ์ง

ต�(ง เมล็�ดยาวเรื�ยว เมล็�ดข้ าวเปล็�อกสั�น�(าตาล็ อายเก�บเก��ยวปรืะมาณ 21 พัฤศจ�กายน รืะยะพั�กต�วข้องเมล็�ดปรืะมาณ 5 สั�ปดาห� เมล็�ดข้ าวเปล็�อก ยาว x กว าง x หนา = 9.9 x

2.7 x 2.0 ม�ล็ล็�เมตรื เมล็�ดข้ าวกล็ อง ยาว x กว าง x หนา = 7.2 x

2.2 x 1.7 ม�ล็ล็�เมตรื คืณภาพัข้ าวสัก เหน�ยวน-ม ม�กล็��นหอม

яј яј ѧш - юіѣєѥц 666 дѧѱј діѤєшҕѠѳі ҕ

ј Ѥдќц ѣѯчҕь - Ѳў Җяј яј ѧшѝѬкѰј ѣъьѰј ҖкчѨдњҕѥёѤьыѫҙѯўьѨѕњѝѤьюҕѥшѠк - зѫц ѓѥёдѥіўѫкшҖєчѨєѨдј ѧѷьўѠє

- ј ѼѥшҖьѰеѶкюѥьдј ѥк - шҖѥьъѥьѱізѲэлѫчѝѨьѼѸѥшѥј - зѫц ѓѥёдѥіѝѨчѨ

еҖѠзњі і ѣњѤк - ѳєҕшҖѥьъѥьѱізеѠэѲэѰў ҖкѰј ѣѱі зѳўє Җ - ѳєҕшҖѥьъѥьѯёј ѨѸѕдіѣѱччѝѨьѼѸѥшѥј Ѱј ѣѰєј кэѤѷњ

ё ѪҟьъѨѷѰьѣьѼѥ - ѓѥзѯўьѪѠѰј ѣѓѥзшѣњѤьѠѠдѯмѨѕкѯўьѪѠ

ล็�กัษณะเด'นแล็ะข้ อจ#ากั�ดข้องพั�นธุ์�ข้ าว กัข้6

ข้ าวเหน�ยว พั�นธุ์� กัข้10 ได จากการืปรื�บปรืงพั�นธุ์� โดยการื

ชี�กน�าให เก�ดการืกล็ายพั�นธุ์� โดย ใชี รื�งสั�น�วตรือนเรื�ว ปรื�มาณ 1

ก�โล็แรืด อาบเมล็�ดข้ าวพั�นธุ์� กข้1 เม��อป: พั.ศ.2512 ปล็�กคื�ดเล็�อก

ที่��สัถาน�ที่ดล็องข้ าวบางเข้น จนได สัายพั�นธุ์� RD1´69-NF1U-

G6-6 หล็�งจากน�(นได น�าไปปล็�กเปรื�ยบเที่�ยบผล็ผล็�ตที่��สัถาน�ที่ดล็องข้ าวในภาคืเหน�อแล็ะภาคืตะว�นออกเฉี�ยงเหน�อ

คืณะกรืรืมการืว�จ�ยแล็ะพั�ฒนากรืมว�ชีาการืเกษตรื ให ใชี เป3นพั�นธุ์�รื �บรือง เม��อว�นที่�� 17 ม�ถนายน 2524

ล็�กัษณะประจ#าพั�นธุ์� กัข้10ј Ѥдќц ѣюіѣлѼѥё Ѥьыѫҙ - ѯюѶье ҖѥњѯўьѨѕњѝѬкюіѣєѥц 115 ѯоьшѧѯєші

- ѳєҕѳњшҕѠнҕњкѰѝк - ѠѥѕѫѯдѶэѯдѨѷѕњюіѣєѥц 130 њѤь

- ъі кдѠшѤѸкшік ј ѼѥшҖьѝѨѯеѨѕњѯе Җє ѲэзҕѠье ҖѥкдњҖѥк і њкѠѕѬҕѲшҖѲэык

- і ѣѕѣёѤдшѤњеѠкѯєј Ѷчюіѣєѥц 5 ѝѤючѥўҙ

- ѯєј Ѷче Җѥњѯюј ѪѠдѝѨђѥк

- ѯєј Ѷче Җѥњѯюј ѪѠдѕѥњ x дњҖѥк x ўьѥ= 10.8 x 2.7 x 2.1 єѧј ј ѧѯєші

- ѯєј Ѷче Җѥњдј ҖѠкѕѥњ x дњҖѥк x ўьѥ= 7.6 x 2.3 x 1.8 єѧј ј ѧѯєші

- зѫц ѓѥёе ҖѥњѝѫдѯўьѨѕњьѫҕє

яј яј ѧш - юіѣєѥц 660 дѧѱј діѤєшҕѠѳі ҕ ј Ѥдќц ѣѯчҕь - ѯєј Ѷчѯі Ѩѕњѕѥњѳєҕі ҕњккҕѥѕ

- зѫц ѓѥёўѫкшҖєѰј ѣіѤэюіѣъѥьчѨ

еҖѠзњі і ѣњѤк - ѳєҕшҖѥьъѥьѱізѳўє Җ

- ѳєҕшҖѥьъѥьѰєј кэѤѷњѰј ѣѯёј ѨѸѕдіѣѱччѝѨьѼѸѥшѥј

ё ѪҟьъѨѷѰьѣьѼѥ - ѓѥзѯўьѪѠшѠьэь Ѱј ѣѓѥзшѣњѤьѠѠдѯмѨѕкѯўьѪѠ

ข้ าวเหน�ยว พั�นธุ์� แพัร' 1 ได จากการืผสัมพั�นธุ์� รืะหว-าง ไอ

อารื�2061-214-3-14-8 ก�บ พั�นธุ์� กข้4 ที่��สัถาน�ที่ดล็องข้ าว

ข้อนแก-น ในฤด�แล็ ง ป:พั.ศ.2518 ปล็�กคื�ดเล็�อกที่��

ศ�นย�ว�จ�ยข้ าวแพัรื- จนได สัายพั�นธุ์�KKNLR75052-PRE-40-1-1-1

คืณะกรืรืมการืว�จ�ยแล็ะพั�ฒนากรืมว�ชีาการืเกษตรื ม�มต�ให เป3น พั�นธุ์�รื �บรืองเม��อว�นที่�� 17 ม�ถนายน 2537

ј Ѥдќц ѣюіѣлѼѥё Ѥьыѫҙ - ѯюѶье ҖѥњѯўьѨѕњѝѬкюіѣєѥц 120 ѯоьшѧѯєші

- ѳєҕѳњшҕѠнҕњкѰѝк - ѠѥѕѫѯдѶэѯдѨѷѕњюіѣєѥц 130 њѤь

- ъі кдѠшѤѸк шҖьѰеѶк ѲэѝѨѯеѨѕњєѨеь ѲэѰдҕн ҖѥдѥэѲэѰј ѣюј ҖѠкѝѨѯеѨѕњѲэыкшѤѸкзѠіњкѕѥњіњкѕѥњѰј ѣѰьҕьіѣѰкҖзҕѠье ҖѥкщѨѷ

- ѯєј Ѷчеѥњѯюј ѪѠдѝѨьѼѸѥшѥј Ѱј ѣєѨеь ѕѠчѯєј ѶчѝѨђѥк

- і ѣѕѣёѤдшѤњеѠкѯєј Ѷчюіѣєѥц 6 ѝѤючѥўҙ - ѯєј Ѷче Җѥњѯюј ѪѠдѕѥњ x дњҖѥк x ўьѥ= 10.5 x 3.0 x 2.2

єѧј ј ѧѯєші

- ѯєј Ѷче Җѥњдј ҖѠкѕѥњ x дњҖѥк x ўьѥ= 7.4 x 2.4 x 1.8 єѧј ј ѧѯєші

- зѫц ѓѥёе ҖѥњѝѫдѯўьѨѕњзҕѠье Җѥкьѫҕє яј яј ѧш - юіѣєѥц 685 дѧѱј діѤєшҕѠѳі ҕ

ј Ѥдќц ѣѯчҕь - Ѳў Җяј яј ѧшѝѬк Ѱј ѣшѠэѝьѠкшҕѠдѥіѲн ҖюѫҘѕчѨ - шҖѥьъѥьѯёј ѨѸѕдіѣѱччѝѨьѼѸѥшѥј

- шҖѥьъѥьѱізѳўє ҖзҕѠье ҖѥкшҖѥьъѥьѱізеѠэѲэѰў ҖкѰј ѣѱізѲэўкѧд

еҖѠзњі і ѣњѤк - зҕѠье ҖѥкѠҕѠьѰѠшҕѠѰєј кэѤѷњ

- ѳєҕшҖѥьъѥьѯёј ѨѸѕдіѣѱччўј Ѥкеѥњ ё ѪҟьъѨѷѰьѣьѼѥ - ѓѥзѯўьѪѠшѠьэьѰј ѣѓѥзшѣњѤьѠѠдѯмѨѕкѯўьѪѠ

ล็�กัษณะประจ#าพั�นธุ์� แพัร' 1

ได จากการืผสัมพั�นธุ์�ข้ าวสัายพั�นธุ์� BKNLR75001-B-CNT-B-RST-36-2 ก�บพั�นธุ์� กข้2 ที่��สัถาน�ที่ดล็องข้ าวสั�นป+าตอง เม��อป: พั.ศ. 2527 ปล็�กคื�ดเล็�อกจนได สัายพั�นธุ์� SPTLR84051-32-2-2-4

คืณะกรืรืมการืบรื�หารืกรืมว�ชีาการืเกษตรื ม�มต�ให เป3นพั�นธุ์�รื �บรือง เม��อว�นที่�� 19 มกรืาคืม 2543

ข้ าวเหน�ยว พั�นธุ์� ส�นป0าต์อง 1

ј Ѥдќц ѣюіѣлѼѥё Ѥьыѫҙ - ѯюѶьёѤьыѫҙе ҖѥњѯўьѨѕњѝѬкюіѣєѥц 119 ѯоьшѧѯєші

- ѳєҕѳњшҕѠнҕњкѰѝк - ѠѥѕѫѯдѶэѯдѨѷѕњюіѣєѥц 130-135 њѤь

- ъі кдѠшѤѸк ѲэѝѨѯеѨѕњдѥэѲэѝѨѯеѨѕњѲэыкшѤѸкшік іњкѕѥњіѣѰкҖщѨѷіњкѰьҕь зѠіњкѝѤѸь ђѥкѰеѶк ѲэѰдҕн Җѥ

- ѯєј Ѷче Җѥњѯюј ѪѠдѝѨђѥк

- і ѣѕѣёѤдшѤњеѠкѯєј Ѷчюіѣєѥц 8 ѝѤючѥўҙ - ѯєј Ѷче Җѥњѯюј ѪѠдѕѥњ x дњҖѥк x ўьѥ= 10.4 x 2.9 x 2.1

єѧј ј ѧѯєші

- ѯєј Ѷче Җѥњдј ҖѠкѕѥњ x дњҖѥк x ўьѥ= 7.1 x 2.2 x 1.8 єѧј ј ѧѯєші

- зѫц ѓѥёе ҖѥњѝѫдѯўьѨѕњьѫҕє яј яј ѧш - юіѣєѥц 630 дѧѱј діѤєшҕѠѳі ҕ

ј Ѥдќц ѣѯчҕь - шҖѥьъѥьѱізѳўє ҖѰј ѣѱі зеѠэѲэѰў Җк - Ѳў Җяј яј ѧшѝѬк

- ѯюѶье ҖѥњѯўьѨѕњъѨѷѝѥєѥіщюј Ѭдѳч Җшј ѠчюѨ еҖѠзњі і ѣњѤк - ѳєҕшҖѥьъѥьѱізѲэѝѨѝҖє - ѳєҕшҖѥьъѥьѰєј кэѤѷњ

ё ѪҟьъѨѷѰьѣьѼѥ - ёѪѸьъѨѷьѥнј юіѣъѥьѓѥзѯўьѪѠшѠьэьѰј ѣѓѥзшѣњѤьѠѠдѯмѨѕкѯўьѪѠ

ล็�กัษณะประจ#าพั�นธุ์� ส�นป0าต์อง 1

ที่#าไมเมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าวจ1งเหมาะสมกั�บพั��นที่�� ?

เป3นพั�นธุ์�ข้ าวที่��ผ-านการืปรื�บปรืงพั�นธุ์�แล็ะที่ดสัอบปล็�กในพั�(นที่��

เป3นพั�นธุ์�ข้ าวที่��ม�ผล็ผล็�ตสั�ง เป3นพั�นธุ์�ข้ าวที่��ต านที่านโรืคื แมล็ง แล็ะสัภาพัแวดล็ อม เป3นพั�นธุ์�ข้ าวที่��ม�คืณภาพัด� เชี-น เหน�ยวน-ม ม�กล็��นหอม เป3นพั�นธุ์�ข้ าวที่��ปล็�กได ตล็อดที่�(งป: ???

ข้ าวเหน�ยวพั�นธุ์� กัข้ 14ประว�ต์!

ได จากการืผสัมคื�- (double cross) รืะหว-างคื�-ผสัม IR54883-8-2-3 ซึ่��งม�เชี�(อพั�นธุ์กรืรืมต านที่านโรืคืไหม โรืคืข้อบใบแห งแล็ะให ผล็ผล็�ตสั�ง แล็ะ กข้6 ก�บคื�-ผสัม IR54883-8-2-3 แล็ะข้าวดอกมะล็� 105 ที่��ศ�นย�ว�จ�ยข้ าวแพัรื- ในป: 2535 ปล็�กล็�กผสัมชี��วที่�� 1 แล็ะคื�ดเล็�อกสัายพั�นธุ์�ต�(งแต-ชี� �วที่�� 2 ถ�ง 6 ในป: 2536-2540 ปล็�กศ�กษาพั�นธุ์�ข้� (นสั�ง (4 แถว) ที่��ศ�นย�ว�จ�ยข้ าวแพัรื-ในป: 2541 เปรื�ยบเที่�ยบผล็ผล็�ตภายในสัถาน�ที่��ศ�นย�ว�จ�ยข้ าวแพัรื-ในป: 2542-2545 แล็ะน�าเข้ าเปรื�ยบเที่�ยบผล็ผล็�ตรืะหว-างสัถาน�ที่�� ศ�นย�ว�จ�ยข้ าวแพัรื- ศ�นย�ว�จ�ยข้ าวเชี�ยงใหม- ศ�นย�ว�จ�ยข้ าวเชี�ยงรืาย ศ�นย�ว�จ�ยข้ าวแม-ฮ่-องสัอน แล็ะแปล็งที่ดล็องดงหล็�กหม��น อ.ฝาง จ.เชี�ยงใหม- ในฤด�นาป: 2544-2547 น�าเข้ าเปรื�ยบเที่�ยบผล็ผล็�ตในนารืาษฎรื�ในจ�งหว�ดแพัรื- เชี�ยงใหม- เชี�ยงรืาย น-าน พัะเยา อตรืด�ตถ� แล็ะแม-ฮ่-องสัอนในฤด�นาป: 2544-ฤด�นาปรื�ง 2548

พั�นธุ์�ข้ าวออกัใหม'ข้องกัรมกัารข้ าว

ล็�กัษณะประจ#าพั�นธุ์�ข้ าวเหน�ยวพั�นธุ์� กัข้ 14

เป3นข้ าวเหน�ยวไม-ไวต-อชี-วงแสัง อายเก�บเก��ยว134-138 ว�น คืวามสั�งปรืะมาณ 105-120 เซึ่นต�เมตรื กอต�(ง ต นแข้�ง ใบแล็ะกาบใบสั�เข้�ยว ใบแล็ะใบธุ์งต�(งตรืง ยอดเกสัรืต�วเม�ยสั�ข้าว คืวามยาวรืวงเฉีล็��ย 29.39 ซึ่ม. รืวงแน-นปานกล็าง รืะแง ถ�� คือรืวงยาว จ�านวนเมล็�ดด�ต-อรืวงเฉีล็��ย 166 เมล็�ดต-อรืวง น�(าหน�ก 1,000 เมล็�ด เฉีล็��ย 27.58 กรื�ม ข้ าวเปล็�อกสั-วนใหญ-ม�สั�ฟางข้�ดน�(าตาล็ บางเมล็�ดสั�ฟาง เปล็�อกเมล็�ดม�ข้นสั�(น ข้ าวเปล็�อกยาว 10.57 มม. กว าง 3.01 มม. หนา 2.31 มม. คืณภาพัการืสั�ด�มาก รืะยะพั�กต�ว 9 สั�ปดาห� เมล็�ดข้ าวกล็ องรื�ปรื-างเรื�ยวยาว เฉีล็��ย 7.55 มม. กว าง 2.45 มม. หนา 2.02 มม. อณหภ�ม�แป@งสักต��า ข้ าวสักเหน�ยวน-มใกล็ เคื�ยงพั�นธุ์� กข้10 แล็ะสั�นป+าตอง 1

กัข้ 14

กัข้ 10

SPT 1

ล็�กัษณะเด'นข้องข้ าวเหน�ยวพั�นธุ์� กัข้ 141 .ผล็ผล็�ต ฤด�นาป:ให ผล็ผล็�ตเฉีล็��ย 666

ก�โล็กรื�มต-อไรื- สั�งกว-าพั�นธุ์� กข้10 แล็ะสั�นป+าตอง 1 คื�ดเป3น 13 แล็ะ 6 เปอรื�เซึ่�นต� ตามล็�าด�บ สั�าหรื�บฤด�นาปรื�งให ผล็ผล็�ตเฉีล็��ย 711 ก�โล็กรื�มต-อไรื- ซึ่��งสั�งกว-าพั�นธุ์� กข้10 คื�ดเป3น 14 เปอรื�เซึ่�นต�

2. เป3นข้ าวเหน�ยวเมล็�ดยาวที่��ม�คืณภาพัการืสั�ด�มาก

3. คื-อนข้ างต านที่านต-อโรืคืไหม (Pyricularia grisea) แล็ะข้อบใบแห ง (Xanthomonas oryzae pv.oryzae) ในภาคืเหน�อตอนบน

4. เป3นข้ าวเหน�ยวไม-ไวต-อชี-วงแสัง กอต�(ง ต นแข้�ง คืวามสั�งอย�-รืะหว-าง 105-120 ซึ่ม. อายเก�บเก��ยว 134-138 ว�น ปล็�กได ตล็อดป:

ข้ อม&ล็ข้ าวเหน�ยวพั�นธุ์� กัข้ 14

พั��นที่��แนะน#า เหมาะสั�าหรื�บปล็�กในพั�(นที่��นาชีล็ปรืะที่านหรื�อม�แหล็-งน�(าเหมาะสัม เข้ตภาคืเหน�อตอนบน สัามารืถปล็�กได ที่�(งฤด�นาป:แล็ะฤด�นาปรื�งข้ อคืวรระว�ง อ-อนแอต-อแมล็งบ��ว เพัล็�(ยกรืะโดดสั�น�(าตาล็ แล็ะเพัล็�(ยกรืะโดดหล็�งข้าว

พั�นธุ์�ข้ าวออกัใหม'ข้องกัรมกัารข้ าว

ข้ าวเหน�ยวพั�นธุ์� กัข้16 เป3นข้ าวเหน�ยวไวต-อชี-วงแสัง ออกดอกปรืะมาณว�นที่��

13-22 ตล็าคืม ล็�กษณะกอต�(ง คืวามสั�ง 133-149 เซึ่นต�เมตรื ล็�าต นแข้�งปานกล็าง ใบสั�เข้�ยว ใบธุ์งต�(ง รืวงยาว 25.9 เซึ่นต�เมตรื ล็�กษณะรืวง แน-นปานกล็าง คือรืวงยาว ข้ าวเปล็�อกสั�น�(าตาล็ คืณภาพัการืสั�ด� เม��อน��งสักม�กล็��นหอม เน�(อสั�มผ�สัคื-อนข้ างน-ม

ผล็ผล็�ตเฉีล็��ย 633 ก�โล็กรื�มต-อไรื- ล็�กษณะเด-น คื-อนข้ างต านที่านต-อโรืคืไหม อายสั� (นกว-า

พั�นธุ์� กข้6 ปรืะมาณ 1 สั�ปดาห� แล็ะคืวามสั�งน อยกว-าพั�นธุ์� กข้6 ปรืะมาณ 10 เซึ่นต�เมตรื ล็ดปAญหาข้ าวห�กล็ ม

พั�นธุ์�ข้ าวออกัใหม'ข้องกัรมกัารข้ าวข้ าวเหน�ยวพั�นธุ์� กัข้16 เป3นข้ าวเหน�ยวเมล็�ดปาน

กล็าง คืณภาพัการืสั�ด� คืณภาพัหงต มรื�บปรืะที่านเป3นที่��ยอมรื�บข้องผ� บรื�โภคื แล็ะม�กล็��นหอม

พั�(นที่��แนะน�า-เหมาะสั�าหรื�บปล็�กในพั�(นที่��นาน�(าฝนภาคืเหน�อตอนบน บรื�เวณที่��ฝนหมดเรื�ว แล็ะในพั�(นที่��ที่��เกษตรืกรืต องการืปล็�กพั�ชีหล็�งนา

ข้ อคืวรืรืะว�ง-คื-อนข้ างอ-อนแอต-อโรืคืข้อบใบแห ง แมล็งบ��ว เพัล็�(ยกรืะโดดสั�น�(าตาล็ แล็ะเพัล็�(ยกรืะโดดหล็�งข้าว

กัารข้ยายเมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าวแล็ะกัารเกั�บร�กัษาม� 8 ข้��นต์อน ด�งน��

1. การืคื�ดเล็�อกพั�(นที่��ที่�าแปล็งข้ยายพั�นธุ์�ข้ าว พั�(นที่��อย�-รืวมก�นเป3นกล็-ม ต�ดต-อก�นหรื�ออย�-ใกล็ เคื�ยงก�น

สัะดวกในการืด�แล็ แล็ะต�ดตามงาน ต�ดถนน การืคืมนาคืมสัะดวก ม�แหล็-งน�(าใชี พัอเพั�ยงตล็อดฤด�การืผล็�ต ด�นม�คืวามอดมสัมบ�รืณ� ไม-ใกล็ คือกสั�ตว� บ-อเล็�(ยงปล็า ไม-เป3นด�นกรืดจ�ด หรื�อด-างจ�ด อย�-ใกล็ แหล็-งรื�บซึ่�(อแล็ะโรืงงานปรื�บปรืงสัภาพั

กัารข้ยายเมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าวแล็ะกัารเกั�บร�กัษา (ต์'อ)2. การืคื�ดเล็�อกเกษตรืกรื - ม�คืวามสันใจ ต�(งใจจรื�งแล็ะพัรื อมที่��จะปฏิ�บ�ต�ตามข้�(นตอนการืผล็�ตเมล็�ดพั�นธุ์� - ข้ย�น หม��นตรืวจถอนพั�นธุ์�ปนสัม��าเสัมอ - ซึ่��อสั�ตย� รื�กษาคืณภาพัข้องเมล็�ดพั�นธุ์� ไม-ปล็อมปนหรื�อล็�กจ�าหน-ายเมล็�ดพั�นธุ์� - ม�การืรืวมกล็-มชี-วยก�นถอนพั�นธุ์�ปน - ม�พั�(นที่��ไม-มากเก�นไป จะได ม�เวล็าตรืวจถอนพั�นธุ์�ปน

กัารข้ยายเมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าวแล็ะกัารเกั�บร�กัษา (ต์'อ)3. การืคื�ดเล็�อกพั�นธุ์�ข้ าวที่��จะผล็�ต - เหมาะสัมก�บพั�(นที่��ปล็�กแล็ะรืะด�บน�(า - เป3นพั�นธุ์�ที่��เกษตรืกรืสันใจแล็ะน�ยมปล็�ก - ต านที่านต-อโรืคืแล็ะแมล็งที่��สั�าคื�ญในพั�(นที่�� - หล็�กเล็��ยงพั�นธุ์�ที่��ไม-ที่นที่านต-อสัภาพัอากาศในบางฤด� - เป3นพั�นธุ์�ข้ าวที่��ตล็าดต องการื

กัารข้ยายเมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าวแล็ะกัารเกั�บร�กัษา (ต์'อ)4. การืวางแผนการืปล็�กข้ าว - หล็�กเล็��ยงการืปล็�กข้ าวต-างจากพั�นธุ์�เด�ม เพั��อล็ดปAญหาข้ าวปนจากข้ าวเรื�(อ - ก�าจ�ดข้ าวเรื�(อก-อนเปล็��ยนพั�นธุ์�ใหม- - ห ามปล็�กข้ าวพั�นธุ์�ที่��อ-อนแอต-ออากาศหนาวเย�นในชี-วงก�นยายน-พัฤศจ�กายน - หล็�กเล็��ยงการืปล็�กข้ าวในเด�อนที่��รืะยะเก�บเก��ยวตรืงก�บชี-วงฝนตกชีก

กัารข้ยายเมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าวแล็ะกัารเกั�บร�กัษา (ต์'อ)

5. การืเตรื�ยมด�น ก�าจ�ดข้ าวเรื�(อก-อนเปล็��ยนพั�นธุ์�ข้ าว

หรื�อ เรื��มที่�าแปล็งข้ยายพั�นธุ์�คืรื�(ง แรืก โดย ตากหน าด�นหล็�งเก�บเก��ยว

ข้ าวอย-างน อย 2 สั�ปดาห� แล็ วใชี โรืตารื��ย��ากล็บตอซึ่�ง จากน�(นรืะบาย

น�(าออกให หน าด�นแห ง 2 สั�ปดาห� จน ข้ าวเรื�(องอก จ�งใชี ข้ล็บย��า กล็บข้ าว

เรื�(อ หม�กไว 1-2 สั�ปดาห� ก-อนคืรืาดที่�าเที่�อกปล็�ก

ปรื�บพั�(นนาให เรื�ยบสัม��าเสัมอ ที่�ารื-อง รืะบายน�(าที่ก 4 เมตรื

กัารข้ยายเมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าวแล็ะกัารเกั�บร�กัษา (ต์'อ)6. การืเตรื�ยมเมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าว - ใชี เมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าวจากแหล็-ง

ผล็�ตที่��เชี��อถ�อได - สั-มเมล็�ดพั�นธุ์�เพั��อตรืวจสัอบ

ข้ าวปน แล็ะคืวามงอกก-อนปล็�ก- ใชี เมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าวในอ�ตรืา 20

ก�โล็กรื�มต-อไรื- สั�าหรื�บปล็�กแบบ หว-านน�(าตม แล็ะ 5 ก�โล็กรื�มต-อ

ไรื- สั�าหรื�บปล็�กแบบปAกด�าด วย คืน แล็ะ 10 ก�โล็กรื�มต-อไรื-

สั�าหรื�บปAกด�าด วยเคืรื��องปAกด�า

กัารข้ยายเมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าวแล็ะกัารเกั�บร�กัษา (ต์'อ)7. การืก�าจ�ดข้ าวปน- ระยะแต์กักัอ- รืะยะออกดอก- รืะยะโน มรืวง- รืะยะพัล็�บพัล็�ง

กัารข้ยายเมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าวแล็ะกัารเกั�บร�กัษา (ต์'อ)7. การืก�าจ�ดข้ าวปน- รืะยะแตกกอ- ระยะออกัดอกั- รืะยะโน มรืวง- รืะยะพัล็�บพัล็�ง

กัารข้ยายเมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าวแล็ะกัารเกั�บร�กัษา (ต์'อ)7. การืก�าจ�ดข้ าวปน- รืะยะแตกกอ- รืะยะออกดอก- ระยะโน มรวง- รืะยะพัล็�บพัล็�ง

กัารข้ยายเมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าวแล็ะกัารเกั�บร�กัษา (ต์'อ)7. การืก�าจ�ดข้ าวปน- รืะยะแตกกอ- รืะยะออกดอก- รืะยะโน มรืวง- ระยะพัล็�บพัล็1ง

กัารข้ยายเมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าวแล็ะกัารเกั�บร�กัษา (ต์'อ)8. การืเก�บเก��ยวแล็ะเก�บรื�กษาเมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าว - รืะบายน�(าก-อนเก�บเก��ยวอย-างน อย 7 - 10 ว�น - เก�บเก��ยวเมล็�ดพั�นธุ์�ข้ าวที่��รืะยะสักแก-พัอด� ปรืะมาณ 30 ว�นหล็�งข้ าวออกดอก 80 %

- ที่�าคืวามสัะอาดแล็ะตากแดดให แห ง 2-3 ว�น คืวามชี�(นน อยกว-า 14 %

- เก�บในที่��ที่��ม�คืวามชี�(นต��า บรืรืจในกรืะสัอบ หรื�อถ�ง เพั��อป@องก�นคืวามชี�(น แมล็ง แล็ะหน�