ประวั�ติ�ศาสติร�การเมื�องพมื�า: ทิ�ศทิางทิ��ยั�งไร�อนาคติอั�จฉรี�ยา สายศิ�ลป์� : เรี�ยบเรี�ยง

นั�กวิ�ชาการีอั�สรีะ ผู้��สนัใจในัป์รีะเด็�นัส��อัและการีศิ!กษาในัป์รีะเทศิพม่&า

ประวั�ติ�ศาสติร�การเมื�องพมื�าชาญวิ�ทย( เกษตรีศิ�รี� ได็�แบ&งป์รีะวิ�ต�ศิาสตรี(พม่&าอัอักเป์+นั 3

สม่�ยคื�อั หนั!�ง, สม่�ยโบรีาณ สอัง, สม่�ยอัาณานั�คืม่อั�งกฤษ และสาม่,

สม่�ยเอักรีาช ซึ่!�งเป์+นัการีย!ด็ป์รีะวิ�ต�ศิาสตรี(การีเม่�อังเป์+นัหล�ก

การีเม่�อังพม่&าช&วิงต�2งแต&รีาชวิงศิ(พ3กาม่ (Bagan Dynasty)

จนัถึ!งช&วิงสงคืรีาม่ก�บอั�งกฤษ (คื.ศิ.1044 - 1886) นั�2นั เป์+นัการีช&วิงช�งอั5านัาจขอังกล3&ม่ชาต�พ�นัธ์(อัย&างนั�อัยส��กล3&ม่ท��อัาศิ�ยอัย�&ในัรี�ฐพม่&าสม่�ยใหม่&ในัป์9จจ3บ�นั กล3&ม่ท��โด็ด็เด็&นัในัการีช�งอั5านัาจภายในัก�คื�อั

- กล3&ม่เช�2อัสายพม่&า (Burman) ท��ต� 2งถึ��นัฐานัอัย�&ในัแถึบล3&ม่นั52าอั�รีะวิด็�

- กล3&ม่ม่อัญหรี�อัตะเลง (Talaings) ท��อัย�&ทางตอันัใต� - ไทใหญ&หรี�อัฉานั (Shan) อัาศิ�ยทางตอันัเหนั�อักลางและ

ทางตะวิ�นัอัอักทางเท�อักเขาท��ล�อัม่รีอับแม่&นั52าอั�รีะวิด็� และ- กล3&ม่ชาวิอัารีะก�นั หรี�อัยะไข&ท��อัย�&อัย&างโด็ด็เด็��ยวิทางตะวิ�นัตก

ในัช&วิงเวิลาท��ยาวินัานันั�2 ม่�เพ�ยงสาม่ช&วิงเวิลาท��การีเม่�อังพม่&าม่�คืวิาม่เป์+นัหนั!�งเด็�ยวิก&อันัท��อั�งกฤษจะเข�าม่าคื�อั

- ช&วิงแรีก กษ�ตรี�ย(พม่&าป์กคืรีอังด็�นัแด็นัเพ��อันับ�านัสถึาป์นัารีาชอัาณาจ�กรีป์ะก�นั รีาชวิงศิ(นั�2ป์กคืรีอังพม่&าอัย�&สอังศิตวิรีรีษ กรีะท��งก3บไลข&านั เข�าม่าย!ด็คืรีอังพม่&า และต&อัม่ากษ�ตรี�ย(ไทใหญ&ก�คืรีอังอั5านัาจโด็ยม่�ศิ�นัย(กลางท��อั�งวิะ

- ช&วิงท��สอังขอังคืวิาม่สงบคื�อั สม่�ยรีาชวิงศิ(ตอังอั�ท��กษ�ตรี�ย(พม่&าคืรีอังอั5านัาจอั�กคืรี�2งช&วิง คื.ศิ. 1486 – 1752 เป์+นัช&วิงท��พม่&าสาม่ารีถึม่�ช�ยเหนั�อักล3&ม่ไทใหญ&ได็� และ

- ช&วิงส3ด็ท�าย คื�อั ในัสม่�ยรีาชวิงศิ(คือันับวิงซึ่!�งม่�เม่�อังหลวิงอัย�&ท��ม่�ณฑะเลย(ทางตอันัเหนั�อัขอังพม่&ารีะหวิ&าง คื.ศิ. 1752 -

1886 ซึ่!�งเป์+นัรีาชวิงศิ(ส3ด็ท�ายขอังพม่&า ก&อันัท��จะอัย�&ภายใต�การีป์กคืรีอังขอังอั�งกฤษ (Josef Silverstein : 1977: 4 - 5)

ในัการีศิ!กษานั�2 ผู้��ศิ!กษาเห�นัวิ&าส��อัม่วิลชนัในัพม่&านั�2นัเรี��ม่ต�นัม่าจากหนั�งส�อัพ�ม่พ(ในัสม่�ยท��อั�งกฤษป์กคืรีอังพม่&าอัย�& ด็�งนั�2นั ภาพรีวิม่และบทบาทขอังส��อัม่วิลชนัก�บการีเม่�อังพม่&านั&าจะเรี��ม่ม่าจากการีเรี�ยนัรี� �ป์รีะวิ�ต�ศิาสตรี(พม่&าโด็ยเนั�นัต�2งแต&สม่�ยอัาณานั�คืม่อั�งกฤษ

ประวั�ติ�ศาสติร�การเมื�องพมื�าติ��งแติ�สมื�ยัอาณาน�คมืการีคืรีอับคืรีอังพม่&าขอังอั�งกฤษในัช&วิงป์ลายศิตวิรีรีษท�� 19

นั�2นัเป์+นัผู้ลม่าจากล�ทธ์�จ�กรีวิรีรีด็�นั�ยม่ใหม่&ท��ต�อังการีแสวิงหาแหล&งป์<อันัวิ�ตถึ3ด็�บเพ��อัตอับสนัอังต&อัอั3ตสาหกรีรีม่ในัชาต�ตะวิ�นัตก หล�งจากการีป์ฏิ�วิ�ต�อั3ตสาหกรีรีม่ท��เรี��ม่ต�นัในัอั�งกฤษช&วิงป์ลายคืรี�สต(ศิตวิรีรีษท�� 18 และเพ��อัรีอังรี�บการีลงท3นัในัภ�ม่�ภาคืเอัเช�ย (นั� นั� เม่�ยนัต(, 2543: 2 )

อั�งกฤษนั�2นัได็�แย&งช�งก�บโป์รีต3เกสเพ��อัแผู้&อั5านัาจในัอั�นัเด็�ยด็�วิยการีต�2งสถึานั�การีคื�าในัอั�นัเด็�ยตะวิ�นัตกเฉ�ยงเหนั�อั แล�วิคื&อัยๆ แย&งเม่�อังท&าส5าคื�ญขอังโป์รีต3เกสท�2งในัอั&าวิเป์อัรี(เซึ่�ยและอั�นัเด็�ยไป์ อั�งกฤษต�2งจ3ด็ย3ทธ์ศิาสตรี(ส5าคื�ญขอังตนัไวิ�ในัอั�นัเด็�ย 3 แห&ง คื�อั ม่�ทรีาช ในัป์? คื.ศิ.1639 บอัม่เบย( คื.ศิ.1661 และก�ลก�ตตา คื.ศิ. 1679 (ชาญวิ�ทย( เกษตรีศิ�รี�, 2544: 32) (*)

(*) พม่&า ป์รีะวิ�ต�ศิาสตรี(และการีเม่�อัง, ชาญวิ�ทย( เกษตรีศิ�รี�, ม่�ลนั�ธ์�โคืรีงการีต5ารีาส�งคืม่ศิาสตรี(และม่นั3ษยศิาสตรี(, พ�ม่พ(คืรี�2งท�� 4, 2544

พมื�าทิ�าสงครามืก�บอ�งกฤษ ในัป์? พ.ศิ. 2367 (คื.ศิ. 1824) ซึ่!�งเป์+นัผู้ลม่าจากการีขยาย

อั5านัาจขอังรีาชวิงศิ(คือังบอัง นั�บต�2งแต&กษ�ตรี�ย(อังคื(แรีกคื�อั พรีะเจ�าอัลอังพญา จนัถึ!งกษ�ตรี�ย(อังคื(ท�� 7 คื�อัพรีะเจ�าบาย�ด็อั หรี�อักวิ&าคืรี!�งศิตวิรีรีษนั�2นั พม่&าได็�ขยายพรีม่แด็นั ด็�านัตะวิ�นัตกขอังตนัจนัป์รีะช�ด็เม่�อังจ�ตตะกอังซึ่!�งอัย�&ภายใต�อั5านัาจขอังอั�งกฤษ ผู้ลขอังสงคืรีาม่หลายคืรี�2งนั�2 ท5าให�ผู้��คืนัท��อัย�&ตาม่พรีม่แด็นัอัพยพล�2ภ�ยเข�าไป์ในัเขตการีป์กคืรีอังขอังอั�งกฤษ พม่&าพยายาม่ต�ด็ตาม่ผู้��คืนัเหล&านั�2เข�าไป์ และอั�งกฤษก�ฉวิยโอักาสนั�2ท5าสงคืรีาม่ก�บพม่&าท��รี3กไล&ผู้��คืนัเข�าม่าในัจ�ตตะกอังและอั�สส�ม่ ซึ่!�งเป์+นัการีป์ะทะก�นัรีะหวิ&างนัโยบายแบบศิ�กด็�นัาขอังพม่&าก�บนัโยบายอัาณานั�คืม่ขอังอั�งกฤษ สงคืรีาม่อั�งกฤษ-พม่&าคืรี�2งแรีกเรี��ม่ด็�วิยสงคืรีาม่ทางเรี�อั อั�งกฤษยกท�พเรี�อัขอังตนัพรี�อัม่ด็�วิยทหารี 11,000 คืนั เข�าโจม่ต�เม่�อังย&างก3�ง อั�งกฤษใช�เวิลา 6 เด็�อันัถึ!งต�เม่�อังได็� สงคืรีาม่ย�ด็เย�2อัอัย�&ถึ!ง 2 ป์? อั�งกฤษยกพลม่าเพ��ม่เต�ม่ทางบกและรี3กไล&เข�าไป์ถึ!งเม่�อังแป์รี จนัท5าให�พม่&ายอัม่สงบศิ!กและตกลงท5าสนัธ์�ส�ญญาก�นัเม่��อัต�นัป์? 1826 (ชาญวิ�ทย( เกษตรีศิ�รี�, 2544

หนั�า 35)

การีสงคืรีาม่ก�บอั�งกฤษนั�2นั พม่&าคื&อันัข�างโชคืรี�ายในัเรี��อังท�2งท��ต� 2งขอังป์รีะเทศิท��ม่�เขตแด็นัต�ด็ต&อัก�บท�2งอั�นัเด็�ยท��ตกเป์+นัขอังอั�งกฤษไป์ก&อันัแล�วิ และย�งต�ด็ต&อัก�บจ�นัอั�นัเป์+นัจ3ด็ม่3&งหม่ายท��ส5าคื�ญขอังเหล&าป์รีะเทศิตะวิ�นัตกขณะนั�2นัเพ��อัขยายเส�นัทางเพ��อัการีคื�า อั�กป์รีะการีหนั!�งคื�อัพม่&าด็�เหม่�อันัโชคืรี�ายในัแง&ขอังผู้��นั5าด็�วิย เนั��อังจากเป์+นัสม่�ยท��ม่�กษ�ตรี�ย(ท��ไม่&เข�ม่แข�งนั�ก ยกเวิ�นัเพ�ยง พรีะเจ�าม่�นัด็ง ซึ่!�งคืรีอังรีาชย(

รีะหวิ&าง ป์? คื.ศิ. 1851 – 1878 ใกล�เคื�ยงก�บสม่�ยรี�ชกาลท�� 4 และ 5 ขอังไทย ด็�เหม่�อันัจะเป์+นักษ�ตรี�ย(อังคื(เด็�ยวิในัพม่&าท��ทรีงม่�คืวิาม่สาม่ารีถึย��ง ทรีงคื�ด็คื�านันัโยบายขอังพรีะเจ�าพ3กาม่ม่�นัในัการีท5าสงคืรีาม่คืรี�2งท��สอังก�บอั�งกฤษ และทรีงเห�นัวิ&าทางรีอัด็ขอังพม่&าคื�อัการีท5าไม่ตรี�และย�นัยอัม่ตาม่ข�อัเรี�ยกรี�อังขอังอั�งกฤษ ด็�งนั�2นัต&อัม่าจ!งทรีงข!2นัคืรีอังรีาชย(ด็�วิยการีรี�ฐป์รีะหารีในัรีาชส5านั�ก พรีะอังคื(ทรีงพาพม่&ารีอัด็พ�นัอั�งกฤษได็�ในัช&วิงเวิลาท��ทรีงคืรีอังรีาชย(กวิ&าสอังทศิวิรีรีษและรี�กษาด็�นัแด็นัพม่&าตอันับนัท��เหล�อัไวิ� แต&เม่��อัพรีะโอัรีสคื�อัพรีะเจ�าธ์�บอัหรี�อัส�ป์@อั ซึ่!�งข!2นัคืรีอังรีาชย(เม่��อัป์?คื.ศิ. 1878 และในัป์? คื.ศิ.

1885 (พ.ศิ. 2428) อั�งกฤษบ3กย!ด็เม่�อังม่�ณฑะเลย( ซึ่!�งเป์+นัเม่�อังหลวิงในัขณะนั�2นั และจ�บก3ม่พรีะเจ�าธ์�บอัพรี�อัม่พรีะนัางศิ3ภยล�ตพรีะม่เหส� และเนัรีเทศิไป์อัย�&อั�นัเด็�ย ถึ�อัเป์+นัการีส�2นัส3ด็รีาชวิงศิ(คือันับวิงซึ่!�งป์กคืรีอังพม่&าเป์+นัเวิลา 133 ป์? ม่�กษ�ตรี�ย(ท�2งส�2นั 11 พรีะอังคื( (ชาญวิ�ทย( เกษตรีศิ�รี� 2533: 40- 41)

ในัสม่�ยพรีะเจ�าม่�นัด็งซึ่!�งเป์+นักษ�ตรี�ย(ท��ทรีงภ�ม่�คืวิาม่รี� �นั� 2นั เป์+นัช&วิงแห&งการีป์ฏิ�รี�ป์ภายในั โด็ยเฉพาะในัด็�านัสถึาบ�นัทางการีเม่�อังพม่&าและกรีะบวินัการีท5างานั อั�นัเนั��อังม่าจากคืวิาม่พยายาม่ท��จะท5าให�อั�งกฤษเห�นัวิ&าทางพม่&าเอังก�ม่�คืวิาม่เป์+นัสากลม่ากข!2นั (Than

Myint-U, 2001: 105) ซึ่!�งพรีะอังคื(เป์+นักษ�ตรี�ย(ท��เห�นัคื3ณคื&าขอังส��อัม่วิลชนั ท��เรี��ม่ข!2นัในัพม่&าย3คืนั�2เช&นัก�นั

เม่��อัอั�งกฤษย!ด็พม่&าได็�หม่ด็ท�2งป์รีะเทศิ ได็�เอัาพม่&าไป์เป์+นัส&วินัหนั!�งขอังอั�นัเด็�ย นัโยบายท��อั�งกฤษใช�ป์กคืรีอังพม่&าท��เรี�ยกวิ&าแบ&งแยกและป์กคืรีอังได็�เพ��ม่คืวิาม่แตกแยกภายในัพม่&า กล&าวิคื�อัอั�งกฤษแบ&งพม่&าเป์+นัสอังส&วินัคื�อั พม่&าแท�(Proper Burma) ใช�การีป์กคืรีอังโด็ยตรีงและส&วินับรี�เวิณภ�เขา (Hill Areas) หรี�อัเขตชายแด็นัใช�การีป์กคืรีอังโด็ยอั�อัม่. โด็ยส&วินัท��เป์+นัพม่&าแท�นั�2นั อั�งกฤษได็�ป์กคืรีอังพม่&าในัรี�ป์แบบขอังสภานั�ต�บ�ญญ�ต� ภายใต�การีบรี�หารีงานัขอัง

ข�าหลวิงใหญ&ชาวิอั�งกฤษ เพรีาะเห�นัวิ&าพม่&าย�งล�าหล�งอั�นัเด็�ยอัย�&ม่าก จ!งย�งไม่&เหม่าะท��จะม่�รี�ฐบาลขอังตนัเอัง แต&เขตท��เป์+นัภ�เขาท��ย�งถึ�กม่อังวิ&าล�าหล�ง อั�งกฤษย�งไม่&คื&อัยให�คืวิาม่สนัใจเท&าใด็นั�ก การีป์กคืรีอังตาม่แคืวิ�นัต&างๆ ย�งอัย�&ภายใต�การีป์กคืรีอังขอังผู้��ป์กคืรีอังเด็�ม่ แต&ให�อัย�&ในัการีด็�แลและคื5าแนัะนั5าจากข�าหลวิงใหญ&ชาวิอั�งกฤษ (พรีพ�ม่ล ตรี�โชต�, 2542: 14)

แต&อัย&างไรีก�ตาม่ อั�งกฤษม่�ได็�ให�คืวิาม่สนัใจต&อัพม่&าอัย&างแท�จรี�ง อั�นัเป์+นัเหต3ให�ม่�การีป์รีะท�วิงต&อัม่าเม่��อัม่�ขบวินัการีชาต�นั�ยม่ โด็ยเม่��อัอั�งกฤษได็�ด็5าเนั�นันัโยบายทางเศิรีษฐก�จในัการีท��จะผู้ล�ตข�าวิจ5านัวินัม่าก โด็ยป์รี�บป์รี3งด็�นัแด็นัพม่&าตอันัล&างเป์+นัแหล&งผู้ล�ตข�าวิเพ��อัหล&อัเล�2ยงอัาณานั�คืม่อั�นัเด็�ย ซึ่!�งม่�ป์รีะชากรีเพ��ม่ข!2นัม่ากในัขณะนั�2นั ท5าให�เรี��ม่เก�ด็การีเป์ล��ยนัแป์ลงส�งคืม่เศิรีษฐก�จพม่&าไป์ด็�วิย ม่�ผู้��อัพยพเข�าม่าเพ��อัห�กรี�างถึางพงเพ��อัท5านัาข�าวิจ5านัวินัม่าก พม่&าได็�เป์ล��ยนัจากเศิรีษฐก�จแบบพอัเล�2ยงต�วิเอัง กลายเป์+นัการีผู้ล�ตเพ��อัส&งอัอักตาม่แบบท3นันั�ยม่ขอังอั�งกฤษ นัอักจากนั�2นัย�งม่�แรีงงานัจากต&างชาต�เข�าม่า ท�2งจากท�2งจ�นัและอั�นัเด็�ย (โด็ยม่ากเป์+นัชาวิอั�นัเด็�ย) แต&ท�2งนั�2รีะบบเศิรีษฐก�จด็�งกล&าวิได็�ส&งผู้ลกรีะทบให�ชาวินัาส&วินัใหญ&ป์รี�บต�วิไม่&ท�นั ม่�หนั�2ส�นัจากการีก��ย�ม่ม่าท5าท3นัในัการีเพาะป์ล�ก(โด็ยม่ากผู้��ให�ก��คื�อัชาวิอั�นัเด็�ย) ต&อัม่าชาวินัาก�ถึ�กย!ด็ท��ท5าก�นั อั�นัเป์+นัสาเหต3หนั!�งท��ท5าให�ชาวิพม่&าเกล�ยด็ช�งชาวิต&างชาต�ม่าก โด็ยเฉพาะชาวิอั�นัเด็�ยและกรีะต3�นัให�เก�ด็คืวิาม่รี� �ส!กชาต�นั�ยม่ต&อัต�านัอั�งกฤษ (ชาญวิ�ทย( เกษตรีศิ�รี�, 2544: 56- 57)

ขบวันการชาติ�น�ยัมืและพระสงฆ์�ขบวินัการีชาต�นั�ยม่พม่&า เป์+นัป์รีากฏิการีณ(ขอังขบวินัการีในัอั3ษา

คืเนัย(ท��ต&อัต�านัอั5านัาจเจ�าอัาณานั�คืม่ เพ��อัป์ลด็ป์ล&อัยตนัเอังเป์+นัเอักรีาช เม่��อัแรีกเรี��ม่ขบวินัการีในัพม่&าได็�อั�ทธ์�พลจากท�2งพรีะพ3ทธ์ศิาสนัาและขบวินัการีสม่�ยใหม่& โด็ยเม่��อัอั�งกฤษเข�าม่าม่�อั5านัาจนั�2นัไม่&ได็�

ให�คืวิาม่สนัใจต&อัสถึาบ�นัทางศิาสนัา ด็�งนั�2นัจ!งให�เสรี�ภาพด็�านัศิาสนัาอัย&างเต�ม่ท�� แต&ขณะเด็�ยวิก�นัอังคื(การีศิาสนัาก�ถึ�กละเลย และเก�ด็คืวิาม่ป์9� นัป์@วินัข!2นั ท5าให�พรีะสงฆ์(พม่&าไม่&พอัใจม่าก ต&อัม่าพรีะสงฆ์(ได็�ม่�บทบาททางการีเม่�อังม่ากข!2นั อั�นัเนั��อังม่าจากการีท��รีะบบกษ�ตรี�ย(ถึ�กท5าลายไป์ พรีะสงฆ์(จ!งกลายเป์+นัผู้��นั5าทางจ�ตใจกล3&ม่เด็�ยวิท��เหล�อัอัย�&

ในัรีะยะแรีกขอังขบวินัการีชาต�นั�ยม่ พรีะสงฆ์(จ!งม่�บทบาทในัการีเป์+นัผู้��นั5าป์รีะชาชนัในัการีป์รีะท�วิงด็�านัวิ�ฒนัธ์รีรีม่ เช&นั ช�กชวินัให�ชาวิพม่&าเคืรี&งคืรี�ด็ต&พ3ทธ์ศิาสนัาและป์รีะเพณ�ด็�2งเด็�ม่ เพ��อัแสด็งอัอักถึ!งคืวิาม่ไม่&พอัใจต&อัอั�งกฤษ และย�งม่�การีป์รีะท�วิงอั�กหลายรี�ป์แบบ ต�2งแต&การีป์รีะท�วิงเช�งวิ�พากษ(วิ�จารีณ(เรี�ยกรี�อังให�อั�งกฤษท5านั3บ5ารี3งพรีะพ3ทธ์ศิาสนัา การีอัด็อัาหารีป์รีะท�วิง อัย&างกรีณ�ขอังพรีะสงฆ์(รี�ป์หนั!�งช��อั อั� วิ�สารีะ ได็�อัด็อัาหารีป์รีะท�วิงถึ!ง 166 วิ�นัจนัม่รีณภาพ ต&อัม่าขบวินัการีชาต�นั�ยม่ม่�การีป์รีะสานัก�นัม่ากข!2นัท�2งพรีะและฆ์รีาวิาส

ในัป์? คื.ศิ. 1906 ม่�การีก&อัต�2งสม่าคืม่ชาต�นั�ยม่กล3&ม่แรีกข!2นัโด็ยม่�ช��อัวิ&า Young Men Buddhist Association (YMBA) (*)

หรี�อัสม่าคืม่ชาวิพ3ทธ์หนั3&ม่ภายหล�งเป์+นัป์รีากฏิการีณ(ทางการีเม่�อังแบบใหม่&ท��ผู้��นั5านั�กศิ!กษาพม่&าเรี��ม่ม่�บทบาทและใช�คืาวิ&า Buddhist

เพ��อัแสด็งคืวิาม่ตรีงข�าม่ก�บ Christian ขอังชาวิอั�งกฤษ (ชาญวิ�ทย( เกษตรีศิ�รี�, 2544: 57 - 59)

(*)The YMBA, or Young Men's Buddhist Association, was first created in Sri Lanka as part of a bid to provide Buddhist institutions to rival Christian ones (in this case the YMCA) [*]. It also exists in other countries, although they seem to be independent organizations.

[*]The Young Men's Christian Association ("YMCA" or "the Y") was founded on June 6, 1844

in London, England, by a young man named George Williams. At the time, the organization was dedicated to putting Christian principles into practice, as taught by Jesus Christ.

สม่าคืม่ชาวิพ3ทธ์หนั3&ม่ป์รีะสบคืวิาม่ส5าเรี�จอัย&างม่าก ในักรีณ�การีป์รีะท�วิงห�าม่สวิม่เก�อัก (No Footwear) เป์+นัการีต&อัต�านัท��ฝรี��งสวิม่รีอังเท�าเข�าวิ�ด็ เพรีาะคืนัพม่&านั�2นัจะไม่&สวิม่รีอังเท�าเข�าวิ�ด็ ต�อังถึอัด็ต�2งแต&บรี�เวิณเข�าวิ�ด็ท�เด็�ยวิ ชาวิพม่&าถึ�อัวิ&าการีกรีะท5าขอังฝรี��งลบหล�&ด็�หม่��นัศิาสนัาและชาวิพม่&าม่าก การีป์รีะท�วิงคืรี�2งนั�2ได็�ผู้ลอัย&างย��ง กลายเป์+นัจ3ด็รี&วิม่ขอังคืวิาม่รี� �ส!กชาต�นั�ยม่พม่&า เม่��อัพ.ศิ. 2461 ท5าให�ชาวิอั�งกฤษต�อังยอัม่ถึอัด็เก�อักเข�าวิ�ด็

การีนั5าคืวิาม่ศิรี�ทธ์าในัพ3ทธ์ศิาสนัาม่าเป์+นัจ3ด็รี&วิม่ขอังคืวิาม่รี� �ส!กชาต�นั�ยม่ ไม่&ได็�เก�ด็จากกรีณ�”ห�าม่สวิม่เก�อัก”เป์+นัคืรี�2งแรีก ก&อันัหนั�านั�2นัเก�ด็ภาวิะข�าวิยากหม่ากแพง อั�นัเนั��อังจากฝรี��ง ”ผู้��สวิม่เก�อัก” (ต�2งแต&ก&อันัพม่&าตกเป์+นัขอังอั�งกฤษ) ม่�การีข�ด็รี�ด็ทางเศิรีษฐก�จ ก&อัให�เก�ด็ภาวิะเศิรีษฐก�จตกต5�าเก�ด็คืวิาม่อัด็อัยากขาด็แคืลนัถึ!งข�2นัป์ล�นัช�งข�าวิก�นัก�นั และเก�ด็จากการีถึ�กลบหล�&ส��งท��ชาวิพม่&าเคืารีพบ�ชา เช&นั การีอัพยพขอังชาวิพม่&าจ5านัวินัม่ากข!2นัไป์ทางตอันัเหนั�อัเม่��อัอั�งกฤษย!ด็เม่�อังพะโคืหรี�อัหงสาวิด็�ได็� อั�นัแสด็งถึ!งคืวิาม่รี� �ส!กเป์+นัศิ�ตรี� เนั��อังจากอั�งกฤษใช�เจด็�ย(ขอังพ3ทธ์ศิาสนัาไป์ในัทางเส��อัม่เส�ย กล&าวิคื�อั ไม่&เพ�ยงใช�อันั3สาวิรี�ย(ทางพ3ทธ์ศิาสนัาไป์ในัการีทหารีเท&านั�2นั แต&ย�งป์ล�นัเอัาส��งม่�คื&าไป์ด็�วิย (ธ์�รีภาพ โลห�ตก3ล, 2548: 401-402)

YMBA ถึ)ง GCBA

YMBA ได็�เป์ล��ยนัรี�ป์แบบเป์+นัอังคื(กรีทางการีเม่�อัง โด็ยใช�ช��อัวิ&า General Council of Burmese Associations (GCBA) ซึ่!�งม่�สาขาอัย�&ท��วิป์รีะเทศิและโด็ยป์กต�ไม่&ได็�ย!ด็ต�ด็อัย�&ก�บศิาสนัาใด็. ในัป์? คื.ศิ. 1920 นั�กศิ!กษาม่หาวิ�ทยาล�ยได็�เรี�ยกรี�อังให�ม่�การีป์รีะท�วิง

นัโยบายอั�งกฤษท��วิพม่&า การีป์รีะท�วิงนั�2ถึ�อัเป์+นัส�ญล�กษณ(เรี��ม่ต�นัขอังการีท��นั�กศิ!กษาเข�ารี&วิม่ในัก�จกรีรีม่ทางการีเม่�อังขอังป์รีะเทศิ (Josef Silverstein: 1977: 14)

ช&วิงเวิลาเด็�ยวิก�นั พรีะสงฆ์(รี�ป์หนั!�งนัาม่วิ&า อั� อั3ตม่ะ ได็�กลายเป์+นัผู้��นั5าพรีะสงฆ์(รี3 &นัใหม่& ท��พยายาม่ต�คืวิาม่พ3ทธ์ศิาสนัาแบบใหม่& คื�อัถึ�อัวิ&าพ3ทธ์ศิาสนัานั�2นัสอัด็คืล�อังก�บการีต&อัส��เพ��อัอั�สรีภาพขอังพม่&า กล&าวิคื�อั การีท��คืนัจะต�ด็ก�เลสได็�นั�2นัต�อังม่�อั�สรีะเส�ยก&อันั. อั� อั3ตม่ะต�คืวิาม่วิ&า ส�งคืม่นั�ยม่นั�2นัม่�เนั�2อัหาสอัด็คืล�อังก�บ โลกนั�พพานัขอังพรีะพ3ทธ์ศิาสนัา และการีรีณรีงคื(ต&อัต�านัอั�งกฤษ จ!งเรี��ม่นั5าคืวิาม่คื�ด็และป์รีะเพณ�ทางพ3ทธ์ศิาสนัาในัการี ‘คืวิ5�าบาตรี’ ม่าใช�ก�บอั�งกฤษ

สถึานัการีณ(นัอักป์รีะเทศิก�ม่�ส&วินัท5าให�ขบวินัการีชาต�นั�ยม่พม่&าเข�ม่แข�งข!2นั นั��นัคื�อั เม่��อัญ��ป์3@นัรีบชนัะรี�สเซึ่�ย ท5าให�ญ��ป์3@นัก�าวิข!2นัม่าเป์+นัชาต�ม่หาอั5านัาจ และกลายเป์+นัแรีงบ�นัด็าลใจขอังชาวิเอัเช�ยในัการีเอัาชนัะฝรี��ง และในัช&วิงสงคืรีาม่โลกคืรี�2งท�� 1 คืนัพม่&าได็�เห�นัคืวิาม่แตกแยกก�นัในัหม่�&ฝรี��ง อั�กท�2งคืนัพม่&าท��ม่�การีศิ!กษาสนัใจต&อัคืวิาม่เป์ล��ยนัแป์ลงทางการีเม่�อังในัอั�นัเด็�ย เนั��อังจากอั�งกฤษต�อังการีคืวิาม่ช&วิยเหล�อัจากอัาณานั�คืม่อั�นัเด็�ยในัการีท5าสงคืรีาม่ จ!งเอัาใจอั�นัเด็�ยด็�วิยการีให�อั�นัเด็�ยป์กคืรีอังตนัเอัง ข&าวินั�2ได็�แพรี&ไป์ในัพม่&าและเก�ด็การีป์รีะท�วิงอัย&างแพรี&หลาย รีวิม่ท�2งการีก&อัต�วิขอัง GCBA ข�างต�นั ท��เนั�นัการีป์ฏิ�บ�ต�การีทางการีเม่�อังโด็ยตรีง ไม่&จ5าก�ด็เฉพาะคืนัหนั3&ม่ท��ม่�การีศิ!กษาแบบตะวิ�นัตกเท&านั�2นั (ชาญวิ�ทย( เกษตรีศิ�รี�, 2544: 67)

ต&อัม่าเม่��อั คื.ศิ. 1930 ได็�เก�ด็กบฏิขอังซึ่ายา ซึ่านัข!2นั โด็ยได็�แรีงกรีะต3�นัม่าจากผู้ลขอังล�ทธ์�อัาณานั�คืม่และภาวิะเศิรีษฐก�จตกต5�า และจากแรีงบ�นัด็าลใจทางคืวิาม่เช��อัตาม่เรี��อังป์รี�ม่ป์รีาขอังพ3ทธ์ศิาสนัา การีกบฏิคืรี�2งนั�2อัาจม่�ส&วินัในัการีจ3ด็ป์รีะกายให�ก�บพวิกนั�กศิ!กษาซึ่!�งต&อั

ม่าม่�การีจ�ด็ต�2งสม่าคืม่เรีาชาวิพม่&า (Dobhama Asiayone หรี�อั We Burman Society [Our Burma

]) ในัป์? คื.ศิ. 1936 อั�นัเป์+นัจ3ด็เรี��ม่ต�นัขอังผู้��นั5าพม่&าท��เรี�ยกรี�อังเอักรีาชท��ส5าคื�ญๆ เช&นั อั� อัอังซึ่านั และอั�นั3 พวิกนั�กศิ!กษาเรี��ม่ใช�คื5าวิ&า ”ทะข��นั” (Thakin) เรี�ยกก�นัเอัง คื5านั�2เป์+นัคื5าท��ใช�เรี�ยกขานัชาวิอั�งกฤษ หม่ายถึ!ง ”เจ�านัาย”

กบฏซายัา ซาน การล,กฮื�อของชาวันากบฏิขอังซึ่ายา ซึ่านั นั�2ม่�ล�กษณะขอังการีล3กฮื�อัขอังชาวินัา ผู้��เข�า

รี&วิม่ส&วินัใหญ& เป์+นัชาวิไรี&ชาวินัา โด็ยได็�อั�ทธ์�พลจากพ3ทธ์ศิาสนัาในัรี�ป์แบบขบวินัการีพรีะศิรี�อัารี�ย( คืล�ายก�บขบถึผู้��ม่�บ3ญขอังไทย โด็ยเป์+นัไป์อัย&างกวิ�างขวิางและรี3นัแรีงม่าก จากพม่&าตอันัล&างถึ!งตอันับนั และเข�าไป์ถึ!งรี�ฐฉานัด็�วิย อั�งกฤษใช�ทหารีและอัาวิ3ธ์ท�นัสม่�ยป์รีาบอัย�& 2 ป์? จ!งรีาบคืาบ ชาวิพม่&าในัชนับทคื�อัพวิกชาวินัาได็�ตกอัย�&ในัสภาพแรี�นัแคื�นัถึ�กเอัารี�ด็เอัาเป์รี�ยบ ม่�หนั�2ส�นัม่าก คืวิาม่ไม่&พอัใจต&อัสภาพช�วิ�ตขอังตนัได็�ป์ะท3อัย&างรี3นัแรีงในักรีณ�กบฎซึ่ายา ซึ่านั (ชาญวิ�ทย( เกษตรีศิ�รี�, 2544: 68-69)

ขณะท��ม่�คืวิาม่เคืล��อันัไหวิในัเม่�อังใหญ&เช&นัก�นั ผู้��นั5ารี3 &นัใหม่&ท��ได็�รี�บการีศิ!กษาแบบตะวิ�นัตก ได็�รีวิม่ต�วิก�นัก&อัต�2งกล3&ม่ต&างๆ เช&นั YMBA, GCBA และสม่าคืม่เรีาชาวิพม่&า เพ��อัม่3&งหม่ายในัการีกอับก��เอักรีาชพม่&า คืวิาม่เป์ล��ยนัแป์ลงนั�2กลายเป์+นัพล�งส5าคื�ญ และผู้ล�กด็�นัการีป์ลด็ป์ล&อัยป์รีะเทศิในัท��ส3ด็ การีเคืล��อันัไหวิขอังขบวินัการีชาต�นั�ยม่พม่&าท5าให�อั�งกฤษย�นัยอัม่พ�จารีณาป์9ญหาการีป์กคืรีอังตนัเอังขอังพม่&า ภายหล�งการีป์รีะท�วิงในัช&วิงสงคืรีาม่โลกคืรี�2งท�� 1 พม่&าก�พ�นัจากการีเป์+นัส&วินัหนั!�งขอังอั�นัเด็�ย ในัป์? คื.ศิ. 1937 และม่�รี�ฐธ์รีรีม่นั�ญเป์+นัขอังตนัเอังซึ่!�งป์รีะกาศิใช�ในัป์?เด็�ยวิก�นั ก&อันัสงคืรีาม่โลกคืรี�2งท�� 2

พม่&าก�ได็�ม่�การีป์กคืรีอังตนัเอังม่ากข!2นั อั�งกฤษยอัม่ให�ม่�รีะบบรี�ฐสภา การีเล�อักต�2ง และม่�นัายกรี�ฐม่นัตรี�เป์+นัชาวิพม่&า แต&รีะบบนั�2ก�ไม่&ป์รีะสบคืวิาม่ส5าเรี�จเท&าท��คืวิรี เพรีาะอั5านัาจท��แท�จรี�งย�งอัย�&ในัม่�อัอั�งกฤษ เพรีาะอั�งกฤษย�งคืงคื3ม่กอังท�พและการีคืล�งอัย�&

สงครามืโลกคร��งทิ�� 2 ก�บการก/�เอกราชของพมื�าเม่��อัสงคืรีาม่โลกคืรี�2งท�� 2 เก�ด็ข!2นัในัป์? คื.ศิ.1939 ได็�ก&อัให�เก�ด็

คืวิาม่หวิ�งในัการีก��เอักรีาชจากอั�งกฤษขอังชาวิพม่&า โด็ยท��อั� อัอังซึ่านั บ3คืคืลส5าคื�ญซึ่!�งเคืยเป์+นัอัด็�ตผู้��นั5านั�กศิ!กษาในัม่หาวิ�ทยาล�ยย&างก3�งม่าก&อันั ได็�ป์ล3กให�นั�กศิ!กษาล3กข!2นัต&อัส��เพ��อัเอักรีาชพม่&า และได็�ส&งนั�กศิ!กษาจ5านัวินัหนั!�งเด็�นัทางไป์เพ��อัศิ!กษาวิ�ชาทหารีและการีใช�อัาวิ3ธ์ต&างๆ จากญ��ป์3@นั. เม่��อักล�บม่า อั� อัอังซึ่านัได็�จ�ด็ต�2งเป์+นักอังท�พพม่&าอั�สรีะ (Burma Independence Army: BIA) ข!2นัในัป์? คื.ศิ.

1941 (พรีพ�ม่ล ตรี�โชต�, 2542: 25) จากนั�2นัจ!งเข�าม่าเป์+นัป์ฏิ�ป์9กษ(ก�บเจ�าอัาณานั�คืม่อั�งกฤษตลอัด็ช&วิงสงคืรีาม่รี&วิม่ก�บญ��ป์3@นั จนัสาม่ารีถึย!ด็พม่&าได็�ท�2งป์รีะเทศิ

เม่��อัญ��ป์3@นัย!ด็พม่&าแล�วิก�ต�2งรี�ฐบาลห3&นัข!2นับรี�หารีป์รีะเทศิ ภายใต�การีนั5าขอังรี�ฐบาลญ��ป์3@นัในัรีะหวิ&างสงคืรีาม่ การีนั�2ได็�ม่�การีแต&งต�2ง บา ม่อั ให�เป์+นัห�วิหนั�าคืณะผู้��บรี�หารีในัเด็�อันัส�งหาคืม่ป์? 1942 ในัขณะท��ญ��ป์3@นัเรี��ม่ล�ด็รีอันัก5าล�งขอังกอังท�พพม่&าอั�สรีะ และต�2งช��อักอังก5าล�งนั�2ใหม่&ให�เป์+นักอังท�พป์<อังก�นัตนัเอังขอังพม่&า. ในัป์?ต&อัม่าญ��ป์3@นัได็�ป์รีะกาศิให�พม่&าเป์+นัเอักรีาชพ�นัจากอั�งกฤษ บา ม่อั ได็�เป์+นัห�วิหนั�าคืณะผู้��ป์กคืรีอังพม่&า ขณะนั�2นั เนัวิ�นั ย�งม่�ยศิเป์+นัเพ�ยงนัายพลจ�ตวิาขอังกอังท�พป์<อังก�นัป์รีะเทศิขอังพม่&า แม่�จะเป์+นัหนั!�งในัคืณะผู้��ก��ชาต�ม่าต�2งแต&เรี��ม่ต�นั แต&ย�งไม่&เป์+นัท��รี� �จ�กม่ากนั�ก จนักรีะท��งเม่��อัเขาข!2นัคืรีอังอั5านัาจอัย&างสม่บ�รีณ(ในัป์? 1962 และรี�กษาอั5านัาจยาวินัานั (เก�ยรีต�ช�ย พงษ(พาณ�ชย( 21-22)

ญี่��ป,1นแพ�สงครามื อ�งกฤษกล�บมืาปกครองพมื�าการีท��ญ��ป์3@นัก3ม่อั5านัาจท��แท�จรี�งไวิ� สรี�างคืวิาม่ไม่&พอัใจแก& อั� อัอัง

ซึ่านั จนันั5าไป์ส�&การีป์ลด็แอักพม่&าจากญ��ป์3@นั โด็ยได็�ม่�การีก&อัต�2งอังคื(กรีล�บข!2นัช��อัวิ&า ”อังคื(กรีส�นันั�บาตเสรี�ชนัต&อัต�านัฟาสซึ่�สต(” (Anti-

Fascist People’s Freedom League: AFPEL) ท5าการีเคืล��อันัไหวิทางการีเม่�อังและได็�รี�บการีสนั�บสนั3นัจากกล3&ม่ต&างๆ ในัพม่&ารีวิม่ท�2งพรีรีคืคือัม่ม่�วินั�สต(ใต�ด็�นั ในัท��ส3ด็ญ��ป์3@นัป์รีะกาศิยอัม่แพ�ในัสงคืรีาม่โลกคืรี�2งท�� 2 เม่��อัวิ�นัท�� 15 ส�งหาคืม่ คื.ศิ. 1945 ท5าให�อั�งกฤษกล�บม่าป์กคืรีอังพม่&าอั�กคืรี�2ง โด็ยอั� อัอังซึ่านัเรี��ม่เรี�ยกรี�อังเอักรีาช และม่�การีต&อัต�านัอั�งกฤษเพ��อัเรี�ยกรี�อังให�พม่&าเป์+นัอั�สรีะอัย&างแท�จรี�ง

แต&อัย&างไรีก�ตาม่ ย�งม่�ป์9ญหาเรี��อังชนักล3&ม่นั�อัย โด็ยเฉพาะกะเหรี��ยง ม่อัญ ไทใหญ& ซึ่!�งไม่&ยอัม่อัย�&ภายใต�การีป์กคืรีอังขอังพม่&า และอั�งกฤษได็�ให�การีรี�บรีอังส�ทธ์�ขอังชนักล3&ม่นั�อัยเหล&านั�2 จนัในัท��ส3ด็ รี�ฐบาลอั�งกฤษภายใต�การีบรี�หารีงานัขอังนัายกรี�ฐม่นัตรี�เคืลม่อันัท( แอัตล�(Clement Atlee) ตกลงจะม่อับเอักรีาชให�พม่&า ได็�ม่�การีลงนัาม่ให�พม่&าเป์+นัอั�สรีภาพ เม่��อัวิ�นัท�� 27 ม่กรีาคืม่ คื.ศิ. 1947 ภายใต�เง��อันัไขวิ&า, ในัรีะยะเวิลา 1 ป์? พม่&าต�อังจ�ด็ให�ม่�การีเล�อักต�2งท��วิไป์ เพ��อัให�ได็�ผู้��แทนัเข�าม่ารี&างรี�ฐธ์รีรีม่นั�ญ (พรีพ�ม่ล ตรี�โชต�, 2542: 26-28)

อั� อัอังซึ่านั ท��ได็�ช��อัวิ&าเป์+นั ”บ�ด็าแห&งเอักรีาชพม่&า”ไม่&ได็�ม่�โอักาสม่�ช�วิ�ตอัย�&จนัพม่&าได็�รี�บเอักรีาช เนั��อังจากถึ�กลอับส�งหารีเม่��อัวิ�นัท�� 19 กรีกฎาคืม่ 1947 พรี�อัม่สม่าช�กในัคืณะรี�ฐม่นัตรี�พม่&าบางคืนั อั�นัเนั��อังม่าจากป์9ญหาภายในัขอังพม่&าเอัง โด็ยผู้��ลอับส�งหารีคื�อั อั�ซึ่อั ซึ่!�งเคืยเป์+นันัายกรี�ฐม่นัตรี�พม่&าม่าก&อันัในัสม่�ยอั�งกฤษ ท��ม่�คืวิาม่ข�ด็แย�งก�บ AFPEL ขอังอั� อัอังซึ่านัม่าก แต&ในัท��ส3ด็พม่&าก�ได็�รี�บเอักรีาชเม่��อัวิ�นัท�� 4 ม่กรีาคืม่ 1948 (ชาญวิ�ทย( เกษตรีศิ�รี�, 2544: 72)

พมื�าภายัหล�งได้�ร�บเอกราชจากอ�งกฤษ เม่��อัอั� อัอังซึ่านัถึ�กลอับส�งหารี อั�นั3 ได็�ข!2นัม่าเป์+นัผู้��นั5าขอัง AFPEL

แทนั เขาเป์+นัผู้��ท��ได็�ช��อัวิ&าเคืรี&งคืรี�ด็ในัพ3ทธ์ศิาสนัาอัย&างย��งและเป์+นัผู้��ท��อั�งกฤษเล�อักข!2นัม่าแทนัอั� อัอังซึ่านั รีะยะแรีกนั�2นั AFPEL ป์รีะสบป์9ญหาคืวิาม่แตกแยกในัพรีรีคือัย&างรี3นัแรีง และย�งม่�ป์9ญหาก�บชนักล3&ม่นั�อัยท��เรี�2อัรี�งม่าต�2งแต&สม่�ยรีะบอับกษ�ตรี�ย( เม่��อัพม่&าได็�เอักรีาชคื�นัม่าป์9ญหาก�กล�บม่าอั�ก พวิกม่อัญและฉานัพยายาม่ต&อัรีอังเพ��อัให�ได็�ม่�การีป์กคืรีอังตนัเอัง ด็�งนั�2นัพม่&าสม่�ยเอักรีาชจ!งอัย�&ในัรี�ป์ขอังสหภาพ (Union) อั�นัเป์+นัล�กษณะขอังสหพ�นัธ์รี�ฐ แต&อั5านัาจท��แท�จรี�งกล�บอัย�&ท��ชาวิพม่&า ซึ่!�งสรี�างคืวิาม่ไม่&พอัใจก�บชนักล3&ม่นั�อัยอั��นัๆ (ชาญวิ�ทย( เกษตรีศิ�รี�, 2544: 75) เพ�ยงสาม่เด็�อันัแรีกขอังการีป์รีะกาศิเอักรีาช พม่&าก�ตกอัย�&ในัภาวิะสงคืรีาม่กลางเม่�อัง

จนัช&วิงคืรี!�งหล�งขอัง คื.ศิ. 1949 ฝ@ายรี�ฐบาลภายใต�การีนั5าขอังอั�นั3จ!งสาม่ารีถึคืวิบคื3ม่สถึานัการีณ(ได็�โด็ยด็!งเอัานัายพลเนัวิ�นั เข�าม่าม่�บทบาทโด็ยการีแต&งต�2งให�ด็5ารีงต5าแหนั&งรีอังนัายกรี�ฐม่นัตรี�ต&อัจากอั�นั3 เนั��อังจากขณะนั�2นัเนัวิ�นัคื3ม่ก5าล�งกอังท�พท�2งหม่ด็ในัป์รีะเทศิ สงคืรีาม่กลางเม่�อังจ!งสงบลงได็�

AFPEL ได็�รี�บช�ยชนัะอัย&างท&วิม่ท�นัจากการีเล�อักต�2งท��วิไป์คืรี�2งแรีกขอังพม่&า อั�นั3เป์+นันัายกรี�ฐม่นัตรี�ในัการีป์กคืรีอังป์รีะเทศิตาม่รีะบอับป์รีะชาธ์�ป์ไตยแบบรี�ฐสภา แต&กรีะนั�2นัก�ตาม่ คืวิาม่ข�ด็แย�งในัพรีรีคืก�ไม่&ได็�หม่ด็ไป์ อั�นั3ตรีะหนั�กถึ!งป์9ญหานั�2ด็� จ!งต�ด็ส�นัใจเสนัอัให�สภายอัม่รี�บเนัวิ�นัเข�าด็5ารีงต5าแหนั&งนัายกรี�ฐม่นัตรี� ในัเด็�อันัต3ลาคืม่ คื.ศิ. 1958 เพ��อัรี�กษาการีรี�ฐบาลช��วิคืรีาวิ โด็ยอัย�&ในัต5าแหนั&ง 2 ป์? จ!งสาม่ารีถึจ�ด็ให�ม่�การีเล�อักต�2งใหม่&ในัป์? คื.ศิ. 1960 จากนั�2นัจ!งคื�นัอั5านัาจให�พลเรี�อันัไป์อั�กคืรี�2งหนั!�ง

การีเล�อักต�2งใหม่&นั�2 อั�นั3 ย�งได็�เส�ยงข�างม่ากอัย�&แต&ก�ตกอัย�&ในัฐานัะย3&งยากเพรีาะม่�เหต3การีณ(วิ3 &นัวิายจากการีฉ�อัรีาษฎรี(บ�งหลวิงขอังบ3คืคืลเก�ด็ข!2นัม่ากในัคืณะรี�ฐบาล และคืวิาม่ข�ด็แย�งเรี��อังศิาสนัาท��อั�นั3ป์รีะกาศิให�พ3ทธ์ศิาสนัาเป์+นัศิาสนัาป์รีะจ5าชาต� ท5าให�ได็�รี�บการีต&อัต�านัอัย&างรี3นัแรีงจากชนักล3&ม่นั�อัยท��นั�บถึ�อัศิาสนัาอั��นั เช&นั รี�ฐคืะฉ��นั ซึ่!�งม่�ผู้��นั�บถึ�อัศิาสนัาคืรี�สต(เป์+นัส&วินัม่าก และขยายไป์ถึ!งกะเหรี��ยงและฉ��นัด็�วิย

นัอักจากนั�2นั การีป์รีะกาศิให�รี�ฐท��เป์+นัชนักล3&ม่นั�อัยเป์+นัอั�สรีะแยกต�วิเอังอัอักจากพม่&าได็� ตาม่ข�อัตกลงท��รีะบ3ไวิ�ในัส�ญญาป์างโหลง (*)

ท5าให�ชนักล3&ม่นั�อัยเรี��ม่ทวิงส�ทธ์�ตาม่รี�ฐธ์รีรีม่นั�ญและเรี��ม่ม่�การีป์ะทะก�นัอั�ก บ�านัเม่�อังจ!งเก�ด็คืวิาม่วิ3 &นัวิายและกล�บทวิ�คืวิาม่รี3นัแรีงม่ากข!2นั ป์รีะกอับก�บเศิรีษฐก�จขอังพม่&าในัขณะนั�2นั ก5าล�งอัย�&ในัภาวิะวิ�กฤตเนั��อังจากต�อังชด็ใช�คื&าป์ฏิ�กรีสงคืรีาม่ให�ก�บอั�งกฤษ และผู้ลกรีะทบจากเศิรีษฐก�จโลกตกต5�า จากสงคืรีาม่โลกคืรี�2งท�� 2. ป์9จจ�ยเหล&านั�2ท5าให� เนัวิ�นั นั5าก5าล�งทหารีเข�าย!ด็อั5านัาจขอังรี�ฐบาลอั�นั3 ในัวิ�นัท�� 2 ม่�นัาคืม่ คื.ศิ. 1962 และเรี��ม่การีป์กคืรีอังแบบเผู้ด็�จการีโด็ยคืณะทหารีนั�บต�2งแต&นั�2นัม่า

(*)ส�ญญาป์างโหลง: คืวิาม่เป์+นัม่า ป์รีะเทศิพม่&าได็�รี�บเอักรีาชจากอั�งกฤษในัป์? พ.ศิ.2491 แต&กล�บกลายเป์+นัเอักรีาชท��นั5าม่าซึ่!�งสงคืรีาม่ภายในัรีะหวิ&างชาต�พ�นัธ์3(ต&างๆ เม่��อันัายพล อัอัง ซึ่านั ผู้��นั5าการีเรี�ยกรี�อังเอักรีาชถึ�กลอับส�งหารี และนัายพลเนัวิ�นัข!2นัส�&อั5านัาจพรี�อัม่ไม่&ยอัม่รี�บส�ญญาป์างโหลงท��นัายพล อัอัง ซึ่านั เซึ่�นัรี&วิม่ก�บผู้��นั5าไทยใหญ&, ฉ��นั, และคืะฉ��นั, เม่��อัเด็�อันัก3ม่ภาพ�นัธ์( 2489 ซึ่!�งเป์+นัส�ญญาท��ย�นัยอัม่ให�ชนัชาต�กล3&ม่นั�อัยป์กคืรีอังตนัเอัง ภายหล�งได็�รี�บเอักรีาชแล�วิเป์+นัเวิลา 10 ป์?

หล�งการีป์ฏิ�วิ�ต� เนัวิ�นัได็�ป์รี�บนัโยบายเศิรีษฐก�จขอังป์รีะเทศิม่าเป์+นัส�งคืม่นั�ยม่ โด็ยใช�ช��อัวิ&า ”ส�งคืม่นั�ยม่วิ�ถึ�พม่&า” (The

Burmese Way to Socialism) โด็ยย!ด็ก�จการีขอังเอักชนัม่าเป์+นัขอังภาคืรี�ฐ ยกเล�กรี�ฐธ์รีรีม่นั�ญฉบ�บป์? คื.ศิ. 1947 รีวิม่ท�2งพรีรีคืการีเม่�อังต&างๆ ในัรีะบบรี�ฐสภา ยกเล�กส�ทธ์�พ�เศิษขอังบรีรีด็าเจ�าฟ<าผู้��ป์กคืรีอังชนักล3&ม่นั�อัยท��ส�บทอัด็ม่าจากบรีรีพบ3รี3ษ และจ�ด็รีะเบ�ยบการีป์กคืรีอังใหม่&ให�เหม่�อันัก�นัหม่ด็ท�2งป์รีะเทศิ การีบรี�หารีต&างๆ ถึ�อัเป์+นัอั5านัาจขอังรี�ฐบาลกลางเท&านั�2นั ม่�การีจ�ด็ต�2งสภาแห&งรี�ฐข!2นั และม่�คืณะรี�ฐม่นัตรี�ด็5าเนั�นัการีบรี�หารีในัรี�ฐ ป์ฏิ�เสธ์คืวิาม่เป์+นัผู้��นั5าท�อังถึ��นั และป์ฏิ�เสธ์การีแยกต�วิเป์+นัอั�สรีะขอังบรีรีด็ารี�ฐชนักล3&ม่นั�อัยอัย&างส�2นัเช�ง โด็ยใช�วิ�ธ์�ทางทหารีเข�าม่าแก�ป์9ญหาอัย&างรี3นัแรีง

นัโยบายรีวิม่ชาต�นั�2ส&งผู้ลให�เก�ด็คืวิาม่ไม่&สงบไป์ท��วิป์รีะเทศิ ท5าให�รี�ฐบาลจ5าเป์+นัต�อังม่�อังท�พท��เข�ม่แข�งและม่�ป์รีะส�ทธ์�ภาพในัการีป์รีาบป์รีาม่ชนักล3&ม่นั�อัย กอังท�พพม่&าโตข!2นัม่ากในัช&วิงป์? คื.ศิ. 1972

จ5านัวินัทหารีเพ��ม่ข!2นัจากจ5านัวินัพ�นัในัป์?คื.ศิ. 1948 ม่าเป์+นัหล�กแสนั พรี�อัม่อัาวิ3ธ์สงคืรีาม่ท��ม่�ป์รีะส�ทธ์�ภาพ กอังท�พพม่&าในัย3คืเนัวิ�นัจ!งเป์+นัสถึาบ�นัท��ม่�คืวิาม่เข�ม่แข�ง และม่�เอักภาพท��ส3ด็ในัพม่&าจนัถึ!งการีป์รีะท�วิงเม่��อัป์? คื.ศิ. 1988 อั�นัเป์+นัการีส�2นัส3ด็รี�ฐบาลนัายพลเนัวิ�นั (พรีพ�ม่ล ตรี�โชต�, 2542: 34-35)

การเมื�องพมื�าติ��งแติ�การประทิ�วังเร�ยักร�องประชาธิ�ปไติยัเมื��อ ค.ศ. 1988

ช&วิงเวิลาสาม่เด็�อันัต�2งแต&กรีกฎาคืม่ – ก�นัยายนั คื.ศิ.1988

เป์+นัช&วิงเหต3การีณ(ป์รีะวิ�ต�ศิาสตรี(คืรี�2งส5าคื�ญขอังพม่&า ซึ่!�งท�2งผู้��เช��ยวิชาญและผู้��ศิ!กษาเก��ยวิก�บเรี��อังพม่&าถึ�อัเป์+นัหม่ายเหต3ขอังการีเม่�อังพม่&าย3คืใหม่& นั�กศิ!กษาพม่&าได็�ม่�บทบาทอั�กคืรี�2งหล�งจากการีเรี�ยกรี�อังเอักรีาช ในัการีนั5าท�2งพรีะสงฆ์( ป์รีะชาชนัล3กข!2นัม่าป์รีะท�วิงต&อัต�านัรีะบบทหารีขอังนัายพลเนัวิ�นั และเรี�ยกรี�อังให�พม่&าเป์ล��ยนัแป์ลงส�&การีป์กคืรีอังในัรีะบอับป์รีะชาธ์�ป์ไตย

การีป์รีะท�วิงใหญ& ”8888” เม่��อั 8 ส�งหาคืม่ (และ 8

ก�นัยายนั) ป์? 1988 ตาม่หม่ายเลข 8 อั�นัเป์+นัม่หาม่งคืลขอังฝ@ายป์รีะท�วิง ม่�คืนัเข�ารี&วิม่ขบวินันั�บเป์+นัล�านัคืนั เพ��อับ�บให�นัายพลเนัวิ�นัยอัม่รี�บคืวิาม่ผู้�ด็พลาด็ในัการีบรี�หารีป์รีะเทศิท��เขาคืรีอังอั5านัาจม่าถึ!ง 26 ป์? ท5าให�พม่&าซึ่!�งเคืยเป์+นัป์รีะเทศิท��รี 5�ารีวิยด็�วิยทรี�พยากรี ต�อังกลายเป์+นั 1 ในั 10 ป์รีะเทศิท��ยากจนัท��ส3ด็ขอังอังคื(การีสหป์รีะชาชาต� ม่�ฐานัะเป์+นั LCD หรี�อั Least Developed Country (*) ม่�รีายได็�เฉล��ยต&อัห�วิเพ�ยง 200 เหรี�ยญสหรี�ฐต&อัป์? ในัขณะท��ไทยม่�รีายได็�เฉล��ยต&อัห�วิเท&าก�บ 1 พ�นัเหรี�ยญสหรี�ฐ เม่��อัป์? 1988 (ชาญวิ�ทย( เกษตรีศิ�รี�, 2544: 84)

(*)Least Developed Countries (LDCs or Fourth World countries) are countries which according to the United Nations exhibit the lowest indicators of socioeconomic development, with the lowest Human Development Index ratings of all countries in the world. A country is classified as a Least Developed Country if it meets three criteria [1] based on:

- low-income (three-year average GNI per capita of less than US $750, which must exceed $900 to leave the list) - human resource weakness (based on indicators of nutrition, health, education and adult literacy) and - economic vulnerability (based on instability of agricultural production, instability of exports of goods and services, economic importance of non-traditional activities, merchandise export concentration, and handicap of economic smallness, and the percentage of population displaced by natural disasters)

นัายพลเนัวิ�นัต�อังลาอัอักจากต5าแหนั&งป์รีะธ์านัพรีรีคืโคืรีงการีส�งคืม่นั�ยม่พม่&าหรี�อั BSPP พรี�อัม่ๆ ก�บการีลาอัอักขอังป์รีะธ์านัาธ์�บด็�ซึ่�นัย3 แล�วิต�2งนัายพลเส&งลวิ�นัท��ม่�ช��อัเส�ยงในัการีป์รีาบป์รีาม่นั�กศิ!กษาและป์รีะชาชนัข!2นัม่าคืรีอังอั5านัาจช&วิง 27 กรีกฎาคืม่ – 12 ส�งหาคืม่ ซึ่!�งในัช&วิงเวิลารีะยะส�2นัๆ นั�2 เส&งลวิ�นัส��งย�งนั�กศิ!กษาป์รีะชาชนัอั�ก 3,000 คืนั จากนั�2นับรีรีด็าผู้��นั5านั�กศิ!กษาก&อัการีป์รีะท�วิงอั�กในัวิ�นัท�� 8 ส�งหาคืม่ จนัท5าให�รี�ฐบาลเส&งลวิ�นัล�ม่ลง

ต&อัจากนั�2นัหม่&อังหม่&อัง นั�กกฎหม่ายในัสายขอังเนัวิ�นั ถึ�กเสนัอัข!2นัม่าเป์+นัป์รีะธ์านัาธ์�บด็� แต&ก�ย�งม่�การีป์รีะท�วิงรี3นัแรีงและต&อัเนั��อัง ในัวิ�นัท�� 18 ก�นัยายนั นัายพลซึ่อัหม่&อัง อัด็�ตรี�ฐม่นัตรี�ช&วิยกรีะทรีวิงกลาโหม่ก�ท5ารี�ฐป์รีะหารี ท5าให�เหต3การีณ(ในัพม่&าจบลงด็�วิย ”รี�ฐอัาชญากรีรีม่” (State Crime) แบบเหต3การีณ( 6 ต3ลาคืม่ คื.ศิ.

1976 (พ.ศิ. 2519) ขอังไทย ม่�นั�กศิ!กษาถึ�กย�งเส�ยช�วิ�ตไป์อั�ก กวิ&า 1,000 คืนั แต&ต�วิเลขขอังรี�ฐบาลบอักวิ&าเพ�ยง 400 คืนั ซึ่!�งไม่&ม่�ใคืรีเช��อัถึ�อั หล�งจากนั�2นัย�งม่�การีจ�บและป์รีาบป์รีาม่ และป์ลด็ข�ารีาชการีท��ม่�ส&วินัสนั�บสนั3นัการีป์รีะท�วิงและการีหย3ด็งานัในั 3 เด็�อันัขอังการีเรี�ยกรี�อังป์รีะชาธ์�ป์ไตย อัย&างไรีก�ตาม่คืณะรี�ฐป์รีะหารีก�ต�อังยอัม่รี�บหล�กการีวิ&าด็�วิยป์รีะชาธ์�ป์ไตย และจะจ�ด็ให�ม่�การีเล�อักต�2งภายในัป์?คื.ศิ.

1990 อั�กท�2งย�งย�นัยอัม่ให�ม่�พรีรีคืการีเม่�อังหลายพรีรีคื (ชาญวิ�ทย( เกษตรีศิ�รี�, 2544, 86-87)

วิ�นัท�� 18 ก�นัยายนั คื.ศิ. 1988 ได็�ม่�การีจ�ด็ต�2ง State Law

and Order Restoration Council (SLORC) ภายใต�การีนั5าขอังนัายพลอัาวิ3โสซึ่อัหม่&อัง (Senior General Saw Maung)

การีคืรีอังอั5านัาจขอังทหารีไม่&ได็�ส&งผู้ลให�เก�ด็ส�นัต�ภาพ ด็�งท��ทหารีได็�ส�ญญาไวิ� อั�นัเป์+นัเหต3ผู้ลหนั!�งท��เม่��อัไทยเก�ด็รี�ฐป์รีะหารีโด็ยคืณะคืณะม่นัตรี�คืวิาม่ม่��นัคืงแห&งชาต� เพ��อัล�ม่รี�ฐบาลขอังอัด็�ตนัายกรี�ฐม่นัตรี�ท�กษ�ณ ช�นัวิ�ตรี ได็�ม่�การีวิ�พากษ(วิ�จารีณ(โด็ยเป์รี�ยบเท�ยบก�บการี

รี�ฐป์รีะหารีขอังพม่&า ในัเรี��อังท��วิ&าทหารีจะคื�นัอั5านัาจให�ป์รีะชาชนัอัย&างแท�จรี�งหรี�อัไม่& เพรีาะรี�ฐบาลทหารีพม่&าเป์+นัต�วิอัย&างในัการีไม่&รี�กษาส�ญญาและก3ม่อั5านัาจเบ�ด็เสรี�จนั�บแต&นั�2นัม่า การีรี�ฐป์รีะหารีป์? คื.ศิ.

1988 ได็�ท5าลายการีก&อัรี�ป์ขอังป์รีะชาธ์�ป์ไตยลง รีวิม่ท�2งรีะบบสหพ�นัธ์รี�ฐและเสรี�ภาพขอังส��อั

หล�งจากนั�2นัผู้��นั5าทางการีเม่�อังและนั�กเคืล��อันัไหวิต�อังหลบหนั�เข�าไป์อัย�&ในัป์@าเขตชนักล3&ม่นั�อัย โด็ยเฉพาะในัเขตขอัง Karen

National Union ขอังนัายพลโบเม่�Hยะในัขณะนั�2นั (*)1 จนัป์9จจ3บ�นั KNU เป์+นักอังก5าล�งชนักล3&ม่นั�อัยท��ต&อัส��ก�บรี�ฐบาลพม่&าม่ายาวินัานัถึ!ง 60 ป์? โด็ยม่�ฐานัท��ม่� �นัอัย�&ใกล�ชายแด็นัไทย ตรีงข�าม่อั5าเภอัพบพรีะและอั5าเภอัแม่&สอัด็ จ�งหวิ�ด็ตาก

(*) นัายพลโบ เม่�Hยะ เส�ยช�วิ�ตเม่��อัป์? พ.ศิ. 2549 ท5าให�คืวิาม่ข�ด็แย�งในักล3&ม่ KNU ท��ม่�อัย�&แล�วิรี3นัแรีงข!2นั ม่�การีลอับส�งหารีรีะหวิ&างทหารีรีะด็�บผู้��นั5าขอังกล3&ม่ท��ข�ด็แย�งก�นั รีวิม่ท�2งเลขาธ์�การีขอัง KNU พาโด็ ม่านั ชา ท��ถึ�กย�งเส�ยช�วิ�ตท��อั5าเภอัแม่&สอัด็ จ�งหวิ�ด็ตากเม่��อัเด็�อันัก3ม่พาพ�นัธ์( คื.ศิ. 2008 ซึ่!�งม่�การีต�2งข�อัสงส�ยวิ&าอัาจเป์+นัคืวิาม่พยายาม่ขอังรี�ฐบาลพม่&า ท��จะท5าให�กล3&ม่กะเหรี��ยงแตกแยกและอั&อันัก5าล�งลง โด็ยอัาศิ�ยกล3&ม่กะเหรี��ยงพ3ทธ์ DKBA ท��เข�าก�บฝ@ายรี�ฐบาลแล�วิเป์+นัผู้��ป์ฏิ�บ�ต�การี1 นัายพลโบ เม่�Hยะ เส�ยช�วิ�ตเม่��อัป์? พ.ศิ. 2549 ท��ท5าให�คืวิาม่ข�ด็แย�งในักล3&ม่ KNU ท��ม่�อัย�&แล�วิรี3นัแรีงข!2นั ม่�การีลอับส�งหารีรีะหวิ&างทหารีรีะด็�บผู้��นั5าขอังกล3&ม่ท��ข�ด็แย�งก�นั รีวิม่ท�2งเลขาธ์�การีขอัง KNU พาโด็ ม่านั ชา ท��ถึ�กย�งเส�ยช�วิ�ตท��อั5าเภอัแม่&สอัด็ จ�งหวิ�ด็ตากเม่��อั เด็�อันัก3ม่พาพ�นัธ์( คื.ศิ. 2008 โด็ยม่�การีต�2งข�อัสงส�ยวิ&าอัาจเป์+นัคืวิาม่พยายาม่ขอังรี�ฐบาลพม่&าท��จะท5าให�กล3&ม่กะเหรี��ยงแตกแยกและอั&อันัก5าล�งลง โด็ยอัาศิ�ยกล3&ม่กะเหรี��ยงพ3ทธ์ DKBA ท��เข�าก�บฝ@ายรี�ฐบาลแล�วิเป์+นัผู้��ป์ฏิ�บ�ต�การี

บางส&วินัไป์เข�าก�บคือัม่ม่�วินั�สต(พม่&าแถึบตะวิ�นัอัอักเฉ�ยงเหนั�อัใกล�พรีม่แด็นัจ�นั ส&วินัหนั!�งหนั�ไป์พ!�งม่อัญแถึบใกล�ด็&านัเจด็�ย(สาม่อังคื( จ�งหวิ�ด็กาญจนับ3รี� ป์รีะม่าณ 600 คืนัได็�ไป์อัาศิ�ยอัย�&ก�บ New Mon

State party: NMSP ขอังรีอังป์รีะธ์านัพรีรีคืนัายโนันัลา2 (*) อั�กส&วินัลงม่าย�งเกาะสอัง หรี�อัวิ�คืตอัเรี�ยพอัยต( ตรีงข�าม่จ�งหวิ�ด็รีะนัอัง การีเรี�ยกรี�อังป์รีะชาธ์�ป์ไตยพม่&ากลายเป์+นั ”สงคืรีาม่กลางเม่�อัง” อั�นัย�ด็ยาวิและเจ�บป์วิด็ (ชาญวิ�ทย( เกษตรีศิ�รี�, 2544: 88)

(*) New Mon State party-NMSP ท5าข�อัตกลงหย3ด็ย�งก�บรี�ฐบาลพม่&าไป์เม่��อัวิ�นัท�� 29 ม่�ถึ3นัายนั คื.ศิ. 1995 จนัถึ!งป์? 1995

ม่�กล3&ม่กอังก5าล�งต�ด็อัาวิ3ธ์ชนักล3&ม่นั�อัยท5าข�อัตกลงหย3ด็ย�งไป์ท�2งหม่ด็ 15 กล3&ม่

แม่�วิ&า SLORC จะท5าตาม่ส�ญญาในัการีจ�ด็การีเล�อักต�2งในัป์? คื.ศิ. 1990 แต&ก�พยายาม่ใช�กลย3ทธ์(ต&างๆ เพ��อัท5าลายโอักาสในัการีชนัะเล�อักต�2งขอังพรีรีคืฝ@ายคื�านั. ในัวิ�นัท�� 20 กรีกฎาคืม่ คื.ศิ.

1989 นัางอัอังซึ่านั ซึ่� จ� ถึ�กจ�บก3ม่และคื3ม่ข�งภายในับ�านัขอังเธ์อั โด็ยไม่&ม่�การีต�2งข�อัหา ต&อัม่าในั คื.ศิ. 1991 เธ์อัได็�รี�บรีางวิ�ลโนัเบล สาขาส�นัต�ภาพ นัอักจากนั�2นัผู้��นั5าฝ@ายคื�านัท��ส5าคื�ญคืนัอั��นัๆ ก�ถึ�กจ�บก3ม่และคื3ม่ข�งด็�วิย

อัย&างไรีก�ตาม่ ในัวิ�นัท�� 27 พฤษภาคืม่คื.ศิ. 1990 ม่�การีเล�อักต�2งท��วิไป์ตาม่ท��รี �ฐบาลส�ญญาไวิ� แต&ช�ยชนัะอัย&างล�นัหลาม่กล�บเป์+นัขอังฝ@ายคื�านัคื�อัพรีรีคื NLD (*) ซึ่!�งได็�ท��นั� �งท�2งหม่ด็ถึ!ง รี�อัยละ 81

คื�อั 392 ท��นั� �งจาก 492 ท��นั� �งในัสภา แต&รี�ฐบาลก�กล�บล5าโด็ยไม่&รี�บรีอังผู้ลการีเล�อักต�2ง และจ�บก3ม่นั�กการีเม่�อังฝ@ายตรีงข�าม่ม่ากข!2นัเรี��อัยๆ ส&งผู้ลให�นั�กการีเม่�อังฝ@ายคื�านัและนั�กเคืล��อันัไหวิเพ��อั2 New Mon State party-NMSP ท5าข�อัตกลงหย3ด็ย�งก�บรี�ฐบาลพม่&าไป์เม่��อัวิ�นัท�� 29 ม่�ถึ3นัายนั คื.ศิ. 1995 จนัถึ!งป์?

1995 ม่�กล3&ม่กอังก5าล�งต�ด็อัาวิ3ธ์ชนักล3&ม่นั�อัยท5าข�อัตกลงหย3ด็ย�งไป์ท�2งหม่ด็ 15 กล3&ม่

ป์รีะชาธ์�ป์ไตยหนั�การีจ�บก3ม่ม่าย�งชายแด็นัป์รีะเทศิเพ��อันับ�านั โด็ยเฉพาะป์รีะเทศิไทยม่ากข!2นัอั�ก จากเหต3การีณ(ข�างต�นัท5าให�ป์รีะชาคืม่โลกป์รีะณาม่การีกรีะท5าขอังรี�ฐบาลพม่&า ป์รีะเทศิตะวิ�นัตกด็5าเนั�นันัโยบายคืวิ5�าบาตรีและต�ด็คืวิาม่ช&วิยเหล�อัต&างๆ

(*)The National League for Democracy is a Burmese political party founded on 27 September 1988. It is led by Aung San Suu Kyi, who acts as General Secretary. In the 1990 parliamentary elections, the party won 392 out of 492 seats, but the ruling military junta (formerly known as SLORC, now known as the State Peace and Development Council or SPDC) did not let the party form a government. Soon after the election, the party was repressed, but a number of elected representatives escaped arrest and formed the National Coalition Government of the Union of Burma (NCGUB) to carry out the struggle for democracy and freedom.

ผู้��แทนัท��ได็�รี�บการีเล�อักต�2ง แต&ไม่&ม่�โอักาสจ�ด็ต�2งรี�ฐบาลพลเรี�อันัหลายคืนัได็�หนั�อัอักม่าและจ�ด็ต�2งรี�ฐบาลพล�ด็ถึ��นั (The National

Coalition of the Union of Burma: NCGUB) (*) โด็ยม่� Dr. Sein Win ซึ่!�งเป์+นัญาต�ก�บนัางอัอังซึ่านั ซึ่�จ� เป์+นันัายกรี�ฐม่นัตรี� ป์9จจ3บ�นัล�2ภ�ยอัย�&ในัสหรี�ฐอัเม่รี�กา

(*)The National Coalition Government of the Union of Burma (NCGUB) is an exile government headquartered in Rockville, Maryland, United States. On 18 December 1990, the National League for Democracy (NLD) and the other opposition parties of Burma elected Sein Win, a first cousin of Aung San Suu Kyi, as the NCGUB's prime minister.

NCGUB ม่�ก�จกรีรีม่ช�ด็เจนัในัเรี��อังการีรี&างรี�ฐธ์รีรีม่นั�ญใหม่& และต�ด็ต&อัก�บอังคื(กรีต&างป์รีะเทศิในัการีเรี�ยกรี�อังส�ทธ์�อั�นัชอับธ์รีรีม่ในัฐานัะต�วิแทนัขอังป์รีะชาชนัพม่&า แต&ก�ย�งไม่&ถึ�อัวิ&าเป์+นัรี�ฐบาลท��ถึ�กต�อังอัย&างเป์+นัทางการี (ณ�ฐวิด็� ด็วิงตาด็5า, 2549: 60). รี�ฐบาลพล�ด็ถึ��นัม่�ส&วินัส5าคื�ญในัการีก&อัต�2งส��อัพม่&าพล�ด็ถึ��นั DVB โด็ยเฉพาะ Dr. Sein Win ซึ่!�งย�งเป์+นัคืณะกรีรีม่การีขอังม่�ลนั�ธ์� DVB อัย�&ในัป์9จจ3บ�นั

ในัป์? คื.ศิ. 1989 รี�ฐบาลพม่&าเป์ล��ยนัช��อัป์รีะเทศิจาก Burma

เป์+นั Myanmar โด็ยอั�างวิ&า คื5าวิ&าพม่&าท��ม่�คืวิาม่หม่ายแคื&ชนัเช�2อัชาต�พม่&าท��ม่�แต&คืนัเช�2อัชาต�พม่&า จ!งไม่&สม่คืวิรีใช�คื5านั�2นั เนั��อังจากในัพม่&าป์รีะกอับด็�วิยชนัเผู้&าต&างๆ ม่ากม่าย แต&อั�นัท��จรี�งแล�วิ เป์+นัการีเป์ล��ยนัคื5าภาษาอั�งกฤษให�ตรีงก�บภาษาพม่&าคื�อั Burma (พม่&า) เป์+นั Myanmar (เม่�ยนัม่ารี() ซึ่!�งหม่ายถึ!งชาวิพม่&านั��นัเอัง และเป์ล��ยนัช��อัเม่�อัง Rangoon เป์+นั Yangon ตรีงก�บเส�ยงในัภาษาพม่&าอั�นัถึ�อัเป์+นัการีป์ฏิ�เสธ์ส�ทธ์�ข� 2นัพ�2นัฐานัทางด็�านัการีเม่�อังและวิ�ฒนัธ์รีรีม่ชนักล3&ม่นั�อัย (ช�ยโชคื จ3ลศิ�รี�วิงศิ(, 2541: 494)

ในัพม่&านัางอัอังซึ่านั ซึ่�จ� ด็5าเนั�นัการีต&อัส��ด็�วิยแนัวิทางส�นัต�วิ�ธ์� โด็ยการีใช�วิ�ธ์�เข�ยนัจด็หม่าย เข�ยนัหนั�งส�อั บ�นัท!กวิ�ด็�โอัเทป์ เพ��อัส&งผู้&านัข�อัเรี�ยกรี�อังขอังเธ์อั ต&อัรี�ฐบาลทหารีพม่&า อัอักม่าส�&ป์รีะชาคืม่โลกอัย&างต&อัเนั��อัง ตรีาบเท&าท��สาม่ารีถึท5าได็� อัย&างไรีก�ตาม่คืวิาม่ข�ด็แย�งขอังพรีรีคื NLD ก�บรี�ฐบาลพม่&าก�ไม่&ม่�ท�ท&าวิ&าจะตกลงก�นัได็� และรี�ฐบาลเอังก�ย�งใช�วิ�ธ์�การีแบบเผู้ด็�จการีในัการีจ�บก3ม่ คื3ม่ข�ง และละเม่�ด็ส�ทธ์�ม่นั3ษยชนัต&างๆ ในัการีคืวิบคื3ม่ผู้��ท��ไม่&เห�นัด็�วิย

ในัป์?คื.ศิ. 1992 นัายพลอัาวิ3โสตานั ฉ&วิย (Than Shwe) ข!2นัคืรีอังอั5านัาจต&อัจากนัายพลซึ่อั หม่&อังท��ลาจากการีเป์+นัป์รีะธ์านั SLORC เนั��อังจากป์9ญหาส3ขภาพ นั�บแต&นั�2นัม่า ตานั ฉ&วิย ได็�นั5า

นัโยบายใหม่&ๆ ม่าใช� เช&นั การีป์ล&อัยต�วินั�กโทษการีเม่�อังหลายคืนัยกเวิ�นันัางอัอังซึ่านั ซึ่�จ� ม่�การีจ�ด็ป์รีะช3ม่เพ��อัรี&างรี�ฐธ์รีรีม่นั�ญใหม่& เป์Iด็ม่หาวิ�ทยาล�ยและสถึาบ�นัการีศิ!กษาช�2นัส�งใหม่& ยกเล�กป์รีะกาศิกฎอั�ยการีศิ!กเป์+นัต�นั แต&อัย&างไรีก�ตาม่ สถึานัการีณ(ในัเรี��อังการีคือัรี�ป์ช��นัและการีละเม่�ด็ส�ทธ์�ม่นั3ษยชนั ก�ย�งคืงเป์+นัป์9ญหาใหญ&ขอังการีเม่�อังพม่&า

นัางอัอังซึ่านั ซึ่�จ� ถึ�กป์ล&อัยต�วิเม่��อัวิ�นัท�� 10 กรีกฎาคืม่ คื.ศิ.

1995 หล�งจากถึ�กคืวิบคื3ม่ต�วิม่า 6 ป์? และถึ�กก�กบรี�เวิณโด็ยป์รีาศิจากข�อักล&าวิหาและคืวิาม่ผู้�ด็อั�กเป์+นัคืรี�2งท��สอัง เป์+นัเวิลา 18

เด็�อันั ต�2งแต&วิ�นัท�� 21 ก�นัยายนั คื.ศิ.2000 และได็�รี�บอั�สรีภาพ จากการีก�กบรี�เวิณคืรี�2งนั�2เม่��อัเด็�อันัพฤษภาคืม่ คื.ศิ. 2002

เม่��อัวิ�นัท�� 30 พฤษภาคืม่ คื.ศิ. 2003 เก�ด็เหต3การีณ(ป์ะทะรีะหวิ&างม่วิลชนัจ�ด็ต�2งขอังรี�ฐบาล ก�บกล3&ม่ผู้��สนั�บสนั3นั ซึ่�จ� รีะหวิ&างท��นัางเด็�นัทางเพ��อัพบป์ะก�บป์รีะชาชนั ในัเม่�อังเด็พาย�นั (Depayin)

ทางตอันัเหนั�อัขอังพม่&า ท5าให�ผู้��สนั�บสนั3นัขอังนัางบาด็เจ�บล�ม่ตายไป์หลายส�บคืนั เหต3การีณ(ด็�งกล&าวิท5าให�ซึ่�จ�ถึ�กส��งก�กบรี�เวิณให�ใช�ช�วิ�ตอัย�&แต&ในับ�านัพ�กอั�กเป์+นัคืรี�2งท�� 3 ต�2งแต&เด็�อันัม่�ถึ3นัายนั คื.ศิ.2003

เม่��อัวิ�นัท�� 22 ก�นัยายนั คื.ศิ. 2007 พรีะสงฆ์(และป์รีะชาชนัท��ได็�รี&วิม่ป์รีะท�วิงรี�ฐบาลทหารีได็�เด็�นัทางไป์ย�งบ�านัพ�กนัางอัอังซึ่านั ซึ่�จ� ซึ่!�งนัางได็�อัอักม่าป์รีากฏิต�วิเป์+นัเวิลา 15 นัาท� โด็ยการีเป์Iด็ป์รีะต�เล�กขอังป์รีะต�บ�านั พรี�อัม่ก�บพนัม่ม่�อัไหวิ�พรีะสงฆ์(ท��ก5าล�งให�พรี การีป์รีากฏิต�วิคืรี�2งนั�2นั�บเป์+นัการีป์รีากฏิต�วิต&อัหนั�าสาธ์ารีณชนัคืรี�2งแรีกในัรีอับ 4 ป์? นั�บต�2งแต&เด็�อันัพฤษภาคืม่ คื.ศิ. 2003. เหต3การีณ(เหล&านั�2ย��งท5าให�พม่&ากลายเป์+นั ”ป์9ญหา” ในัสายตาขอังโลกป์รีะชาธ์�ป์ไตยเอัง แต&กรีะนั�2นัป์รีะเทศิเพ��อันับ�านัในัเอัเช�ยตะวิ�นัอัอักเฉ�ยงใต�ก�ย�งยอัม่รี�บพม่&าเข�าม่าเป์+นัสม่าช�กขอัง Association of Southeast Asian

Nations (ASEAN) เม่��อัวิ�นัท�� 23 ม่�ถึ3นัายนั คื.ศิ. 1997

ท&าม่กลางการีท�วิงต�งและคื�ด็คื�านัจากป์รีะเทศิทางตะวิ�นัตกท��ต&อัต�านัรี�ฐบาลทหารีพม่&า

ในัส&วินัขอังพม่&าเอังก�ม่�การีเป์ล��ยนัแป์ลงคืรี�2งส5าคื�ญอั�กคืรี�2งในัเด็�อันัม่�นัาคืม่ คื.ศิ. 2006 เม่��อัรี�ฐบาลป์รีะกาศิย�ายเม่�อังหลวิงจากกรี3งย&างก3�งไป์ย�งเม่�อังป์Iนัม่านัา (Pyinmana) ท��ต&อัม่าถึ�กเป์ล��ยนัช��อัอั�กคืรี�2งเป์+นักรี3งเนัย(ป์Iด็อัวิ( (Naypyidaw) อั�นัหม่ายถึ!ง ”เม่�อังขอังกษ�ตรี�ย(” (City of the Kings) ท&าม่กลางสายตาแห&งคืวิาม่สงส�ยขอังนัานัาป์รีะเทศิ แม่�กรีะท��งในักล3&ม่ป์รีะเทศิ ASEAN ด็�วิยก�นั ท��ไม่&ได็�รี�บการีแจ�งอัย&างเป์+นัทางการีม่าก&อันั แต&ศิ�นัย(กลางธ์3รีก�จในัป์9จจ3บ�นัก�ย�งอัย�&ท��กรี3งย&างก3�งเหม่�อันัเด็�ม่ เนั��อังจากสาธ์ารีณ�ป์โภคื และโคืรีงสรี�างพ�2นัฐานัต&างๆ ในัเม่�อังหลวิงใหม่&ย�งต�อังได็�รี�บการีพ�ฒนัาอั�กม่าก นัอักจากนั�2นัป์9ญหาก�บชนักล3&ม่นั�อัยก�ย�งไม่&ส�2นัส3ด็ โด็ยเฉพาะป์9ญหาผู้��ล�2ภ�ยอั�นัเก�ด็จากการีหนั�ภ�ยสงคืรีาม่ก�บกอังก5าล�งต�ด็อัาวิ3ธ์และการีละเม่�ด็ส�ทธ์�ม่นั3ษยชนัในัพม่&า ท��ส&งผู้ลกรีะทบก�บป์รีะเทศิเพ��อันับ�านัเนั��อังจากการีอัพยพหล��งไหลเพ��ม่ข!2นัด็�วิย ท�2งผู้��ล�2ภ�ยจากรี�ฐอัารีาก�นั เข�าไป์ในับ�งกลาเทศิ และชาวิกะเหรี��ยง คืะเรีนันั� ม่อัญ ไทใหญ& พม่&า ได็�อัพยพเข�าม่าในัป์รีะเทศิไทย

ในัป์? คื.ศิ. 2007 เก�ด็เหต3การีณ(คืรี�2งส5าคื�ญอั�กคืรี�2งเม่��อัพรีะสงฆ์(ซึ่!�งเป์+นัสถึาบ�นัท��ม่�อั�ทธ์�พลต&อัจ�ตใจขอังชาวิพม่&าม่ากได็�ล3กข!2นัม่าเป์+นัผู้��นั5าป์รีะชาชนัในัการีป์รีะท�วิงต&อัต�านัรี�ฐบาล อั�นัส�บเนั��อังม่าจากการีป์รีะกาศิข!2นัรีาคืาเช�2อัเพล�งหลายเท&าขอังรี�ฐบาลต�2งแต&เด็�อันัส�งหาคืม่ ท��ซึ่52าเต�ม่คืวิาม่ล5าบากยากจนัแก&ป์รีะชาชนั ท5าให�พรีะสงฆ์(ท��ใกล�ช�ด็ก�บป์รีะชาชนัล3กข!2นัม่าป์รีะท�วิงอัย&างสงบและล3กลาม่ไป์ย�งเม่�อังใหญ&ท��วิป์รีะเทศิ ในัท��ส3ด็รี�ฐบาลต�ด็ส�นัใจใช�ก5าล�งจ�ด็การีก�บกล3&ม่ผู้��ช3ม่นั3ม่ ท5าให�ม่�ผู้��บาด็เจ�บ ล�ม่ตายจ5านัวินัม่าก อัย&างไรีก�ตาม่นั�กวิ�เคืรีาะห(หลายฝ@ายม่อังวิ&าสถึานัการีณ(อัาจรี3นัแรีงกวิ&านั�2หากพม่&าย�ง

ป์Iด็ป์รีะเทศิและไม่&ม่�การีส��อัสารีก�บภายนัอัก แต&การีท��พม่&าเป์Iด็ป์รีะเทศิรี�บการีลงท3นัต�2งแต&ทศิวิรีรีษ 1990 ท5าให�พม่&าม่�การีต�ด็ต&อัก�บโลกภายนัอักม่ากข!2นั เรี��ม่ม่�ส��อัท�นัสม่�ยตาม่แบบขอังโลกท3นันั�ยม่ ท��กลายเป์+นัส&วินัส5าคื�ญในัการีรีายงานัเหต3การีณ(คืรี�2งนั�2

999999999999