ภญ. ปิ�ลั�นธนา เขมะพั�นธ��มน�ส

คำ��ถ�มที่��พบบ�อยก�รใช้�ย�ในเด็�กแตกต��งจ�กก�รใช้�ย�ในผู้��ใหญ่�หร�อไม� จะน��ย�ของผู้��ใหญ่�ม�ให�เด็�กร$บประที่�นหร�อไม� ก&นเที่��ไหร�ด็� ?เด็�กอ�ย'ต��งก$นจะใช้�ย�เหม�อนก$นหร�อไม�ย�น�(ต�องก&นจนหมด็หร�อไม� ต�องก&นย�น�นแคำ�ไหนก&นย�แล้�วม�ผู้ล้ข��งเคำ�ยงอะไรไหม

ฯล้ฯ

การเดิ�นทางของยาการเดิ�นทางของยา

ตั�บไตั

การตัอบสนองตั�อยา• ขบวนการดิ ดิซึ"มยา• ขบวนการกระจายยา• ขบวนการเปิลั$%ยนสภาพัยา• ขบวนการข�บยาออก

ยาอ�สระยาอ�สระยาจ�บก�บอ�ลับ ม�น

(ยาถู กจ�บ)

พัลัาสมา

3.1 บร�เวณท$%ยาออกฤทธ�)

ยาอ�สระยาอ�สระ ยาถู กจ�บ

ฉี$ดิ

ฉี$ดิ1. การให้-ยา

2. ขบวนการ ดิ ดิซึ"มยา

ก�นทา

ส ดิดิม

3.2 ยาสะสมท$%อว�ยวะแลัะ

เน/0อเย/%อยาอ�สระ

ยาถู กจ�บ

4. ขบวนการเปิลั$%ยนแปิลังยา(ท$%ตั�บ,

ไตั ,ปิอดิ)

5. ขบวนการก1าจ�ดิยาข�บถู�ายออกทาง• ปิ2สสาวะ• น10าดิ$• ลัมห้ายใจ

ยาแปิลังร ปิ

3. การกระจายตั�วของยา

การใช้-ยาให้-ถู กตั-องการใช้-ยาให้-ถู กตั-อง• ถู กโรค• ถู กขนาดิ• ถู กเวลัา• ถู กว�ธ$• ถู กค1าแนะน1า

ถู กขนาดิ

อาย�

น10าห้น�ก/พั/0นท$%ผิ�ว โรค

• เดิ7กแรกเก�ดิ (New born) แรกคลัอดิ - 4 ส�ปิดิาห้�• เดิ7กอ�อนห้ร/อทารก ( Infant) เดิ7กแรกคลัอดิ - 1 ขวบ• เดิ7กเลั7ก เดิ7ก 1 - 6 ขวบ• เดิ7กโตั เดิ7ก 6- 12 ขวบ

เดิ7ก > 12 ปิ8 การท1างานของร�างกาย = ผิ -ให้ญ�

ถู กขนาดิ ยาน10า

1 ช้-อนช้า 5 ซึ$ซึ$ 1/2 ช้-อนช้า 2.5 ซึ$ซึ$

1 ช้-อนโตั9ะ 15 ซึ$ซึ$

ถู กเวลัาถู กเวลัา• ก�อนอาห้าร

–1 ช้�%วโมง ยาปิฏิ�ช้$วนะ Penicillin–30 นาท$ ยาแก-อาเจ$ยน แก-ปิวดิท-อง

• ห้ลั�งอาห้าร–ท�%วไปิ 15-30นาท$–ห้ลั�งอาห้ารท�นท$ Steroid , NSAIDS , Aspirin

• ตัอนท-องว�าง ก�อนอาห้าร 1 ช้ม. ห้ร/อห้ลั�งอาห้าร 2 ช้ม.

ถู กว�ธ$

ยาก�น ยาใช้-ภายนอก

ยาทา ยาห้ยอดิตัา ยาปิ;ายตัา ยาห้ยอดิห้ ยาพั�น ยาบ-วนปิาก

การใช้-อ�ปิกรณ�ในการตัวงยาช้-อนตัวง

1 ช้-อนช้า = 5 ซึ$ซึ$ตัวงยาให้-เตั7มขอบบนช้-อนพัอดิ$

1/2 ช้-อนช้า = 2.5 ซึ$ซึ$ให้-ตัวงยาแค�ข$ดิลั�างพัอดิ$

3/4 ช้-อนช้า ปิระมาณ 3.5 ซึ$ซึ$ตัวงยาเลัยขอบลั�างข"0นมาจนเก/อบเตั7ม

แตั�ไม�เตั7มช้-อน

1/3 ช้-อนช้า ปิระมาณ 1.7 ซึ$ซึ$ให้-ตัวงยาตั1%ากว�าขอบลั�างเลั7กน-อย

1/4 ช้-อนช้า = 1.25 ซึ$ซึ$ให้-ตัวงยาเพั$ยงคร"%งห้น"%งของขอบลั�าง

ห้ลัอดิห้ยดิยา

1 ซึ$ซึ$ให้-ดิ ดิยาถู"ง

ข$ดิบนส�ดิ 1 ห้ลัอดิ

0.5 ซึ$ซึ$ ค/อ คร"%งซึ$ซึ$ให้-ดิ ดิยาถู"งข$ดิคร"%งห้ลัอดิ

1.5 ซึ$ซึ$ ดิ ดิยาถู"งข$ดิบนส�ดิ 1 ห้ลัอดิห้น"%งคร�0ง

แลั-วดิ ดิยาถู"งข$ดิคร"%งห้ลัอดิอ$กห้น"%งคร�0ง

การใช้-อ�ปิกรณ�ในการตัวงยา

กระบอกฉี$ดิยาพัลัาสตั�ก

1 ซึ$ซึ$ให้-ดิ"งกระบอกดิ ดิยาเข-ามา

ถู"งข$ดิเลัข 1 พัอดิ$

1.5 ซึ$ซึ$ ให้-ดิ"งกระบอกยาเข-ามาถู"งก"%งกลัางระห้ว�าง

เลัข 1 ก�บ เลัข 2

2 ซึ$ซึ$ให้-ดิ"งกระบอกดิ ดิยา

เข-ามาถู"งข$ดิเลัข 2 พัอดิ$

ยาท$%ม$การผิสมน10าก�อนร�บปิระทาน

1. คว1%าขวดิลังเคาะผิงยาให้-ร�วน2. เปิ�ดิฝาขวดิ บางช้น�ดิตั-องกดิฝาขวดิพัร-อมห้ม�น (แกะแผิ�นกระดิาษห้ร/อแผิ�นอลั ม�เน$ยมถู-าม$)3. เตั�มน10าตั-มส�กท$%เย7นแลั-วถู"งข$ดิ ห้ร/อตัามท$%บร�ษ�ท

ก1าห้นดิ4. เขย�าขวดิให้-ผิงยาเข-าก�นให้-ดิ$5. กรณ$ท$%ให้-เตั�มน10าถู"งข$ดิน10าจะลัดิลัง ให้-เตั�มน10าถู"ง

ข$ดิอ$กคร�0งเขย�าขวดิให้-ตั�วยาผิสมก�น

น10าตั-มส�กท$%เย7น

1.คว1%าขวดิเคาะผิงยาให้-ร�วน

2. ห้งายขวดิเปิ�ดิฝาออกเตั�มน10าถู"งข$ดิ

ห้ร/อตัามก1าห้นดิ3.เขย�าขวดิยาให้-ตั�วยาผิสมก�นให้-ดิ$

ช้น�ดิออกฤทธ�)เน�%นนาน (sustain released tablet)

ห้-ามบดิ-ห้-ามเค$0ยว

ช้น�ดิออกฤทธ�)ท$%ลั1าไส- (enteric coated tablet or gastric resistance tablet)

ร ปิแบบน$0ใช้-ก�บตั�วยาท$%ม$ฤทธ�)ระคายเค/องกระเพัาะอาห้าร เพั/%อให้-ยาแตักตั�วท$%ลั1าไส-

เช้�น ยากลั��มตั-านการอ�กเสบท$%ไม�ใช้�สเตั$ยรอยดิ�ห้-ามบดิ-ห้-ามเค$0ยว ยาช้น�ดิน$0 เพัราะจะท1าให้-ระคายเค/องกระเพัาะอาห้ารไดิ-

ถู กค1าแนะน1า• ดิ/%มน10ามากๆ• บ-วนปิากห้ลั�งพั�นยาน$0ท�กคร�0ง• ห้-ามก�นยาพัร-อมนมห้ร/อน10าผิลัไม-• ก�นยาน$0ท�กว�นจนยาห้มดิ• ห้-ามใช้-ยาตั�ดิตั�อก�นนาน

เก�น.....ว�น

ค1าแนะน1าการใช้-ยาการดิ ว�นห้มดิอาย�

ฉีลัากยาจะระบ�เปิ@นภาษาอ�งกฤษ โดิยส�งเกตัค1าว�า Exp. Date , Expiry , Use before , Use by แลั-วตัามดิ-วยตั�วเลัขท$%แสดิง ว�น เดิ/อน ปิ8 ท$%ยาจะห้มดิอาย� ซึ"%งอาจเปิ@นปิ8 พั.ศ . ห้ร/อ ค.ศ.การดิ ว�นผิลั�ตัยา

ถู-าฉีลัากไม�ระบ�ว�นห้มดิอาย� อาจใช้-ว�ธ$ดิ จากว�นผิลั�ตั โดิยส�งเกตัค1าว�า Mfg. Date ตัามดิ-วยตั�วเลัขท$%แสดิง ว�น เดิ/อน ปิ8 ของว�นท$%ผิลั�ตั โดิยท�%วไปิถู/อว�ายาท$% ผิลั�ตัเก�นกว�า

5 ปิ8 ไม�ควรน1ามาใช้-

ลั�กษณะของยาท$%เส/%อมสภาพั

ยาเม7ดิ แตักร�วน กะเทาะ ส$ซึ$ดิห้ร/อเปิลั$%ยนส$ ถู-าเปิ@นเม7ดิเคลั/อบจะเย�0มเห้น$ยว

แคปิซึ ลั บวม โปิBง พัอง ห้ร/อจ�บก�นเปิ@นก-อนแข7ง เปิลั$%ยนส$

ยาน10าแขวนตัะกอนตัะกอนจ�บตั�วเปิ@นก-อนแข7ง เขย�าแรงๆไม�กระจายตั�ว

ยาน10าเช้/%อม ม$ตัะกอน เปิลั$%ยนส$ ม$กลั�%นบ ดิห้ร/อรสเปิร$0ยว

ยาน10าอ�ม�ลัช้�%น แยกช้�0น เขย�าแรงๆแลั-วไม�สามารถูรวมเปิ@นเน/0อเดิ$ยวก�นไดิ-

ข-อควรปิฏิ�บ�ตั�ในการเก7บยา

1. บรรจ�ยาในภาช้นะปิ�ดิสน�ท ตั�ดิฉีลัาก ให้-เร$ยบร-อย

ระบ�ช้/%อยา สรรพัค�ณ ว�ธ$ใช้- ขนาดิยา2. เก7บยาไว-ในตั -ยาปิระจ1าบ-าน พั-นม/อ

เดิ7ก โดิยแยกปิระเภทใช้-ภายในห้ร/อ

ภายนอก3. เก7บยาให้-พั-นแสงแดิดิ ความร-อน ความช้/0น

ห้-ามเก7บยาในรถู

4. ยาท$%ตั-องเก7บเปิ@นพั�เศษ ให้-เก7บตัามท$%บ�งไว- ในฉีลัากอย�างเคร�งคร�ดิ เช้�น เก7บยาในตั -เย7นห้ร/อ ช้�องแช้�แข7ง, เก7บยาในซึองก�นแสง5. ยาท$%ไม�ไดิ-ระบ�ให้-เก7บในตั -เย7น ถู-าน1าไปิเก7บในตั -เย7น อาจท1าให้-เก�ดิตัะกอนแลัะยาเส/%อมสภาพัไดิ-6. ท�0งยาท$%เส/%อมค�ณภาพั ยาท$%ไม�ม$ฉีลัาก ห้ร/อฉีลัากไม�ช้�ดิเจน

ข-อควรปิฏิ�บ�ตั�ในการเก7บยา

ปิ2ญห้าการให้-ยาเดิ7ก เดิ7กก�นยาเองไม�ไดิ- ไดิ-ร�บยาเก�นจ1าเปิ@น เดิ7กกลั/นยาเม7ดิไม�ไดิ- ร ปิแบบของยา

ม$ห้ลัายแบบ อาจม$การใช้-รสช้าตั�ของยาแยกความแรง ไม�ม$ร ปิแบบท$%เห้มาะสม

ปิ2ญห้าการให้-ยาเดิ7กการตัวงยารสช้าตั� : ผิสมน10าห้วานอาเจ$ยนห้ลั�งก�นยา....ระยะเวลัา,ความจ1าเปิ@น,ช้น�ดิของยาการผิสมยาผิงแห้-งการเก7บยาผิลัข-างเค$ยงของยา

   

คณะกรรมการตั�ดิตัามอาการไม�พั"งปิระสงค�จากการใช้-ยา

สถูาบ�นส�ขภาพัเดิ7กแห้�งช้าตั�มห้าราช้�น$

   

 

เปิ@นอาการท$%เก�ดิข"0นเม/%อยาบางช้น�ดิเข-าส � ร�างกาย จะไปิกระตั�-นให้-ร�างกายห้ลั�%งสารห้ลัาย

ช้น�ดิ ท1าให้-เก�ดิอาการแพั-ข"0น อาการแพั-ยาจะแตัก ตั�างก�นไปิในแตั�ลัะคน บางคนอาจเก�ดิอาการแพั-

ในขณะท$%คนอ/%นๆอาจไม�เก�ดิอาการเลัยก7ไดิ-

   

 

1. พั�นธ�กรรม ท1าให้-บางคนม$อาการแพั-ยา ร�นแรงบางคนม$อาการแพั-น-อย ห้ร/อบางคนไม�แพั-2. ช้น�ดิของยา3. การให้-ยาขนาดิส งแลัะเปิ@นเวลัานาน4. การให้-ยาฉี$ดิท1าให้-เก�ดิการแพั-ยาร�นแรง มากกว�าว�ธ$อ/%นๆ

   

 

• ทางผิ�วห้น�ง • ทางตัา แลัะห้ • ทางระบบทางเดิ�นห้ายใจ • ทางระบบห้�วใจแลัะห้ลัอดิเลั/อดิ • ทางระบบทางเดิ�นอาห้าร • ทางระบบทางเดิ�นปิ2สสาวะ

 

ผิ/%นน นแดิงคลั-ายห้�ดิ -(Maculo papular rash)

เปิ@นผิ/%นแดิงท�%วตั�ว ม$อาการค�น เปิ@นผิ/%นท$%พับบ�อยท$%ส�ดิยาเก/อบท�กช้น�ดิ ท1าให้-เก�ดิผิ/%นช้น�ดิน$0ไดิ-

ผิ/%นลัมพั�ษ (Urticaria)เปิ@นผิ/%นน นแดิง ค�นเปิ@นๆห้ายๆ ถู-าเก�ดิในผิ�วห้น�งส�วนลั"กเย/%อบ�จะบวม เช้�น เปิลั/อกตัา ร�มฝ8ปิากแลัะม/อ เท-าบวม

 

ผิ/%นรอยดิ1าท$%เดิ�ม    (Fixed drug eruption) เปิ@นผิ/%นขอบช้�ดิเปิ@นส$แดิงคลั10า ส$ม�วงห้ร/อพัองเปิ@นตั��มน10าแลัะ ม�กเปิ@นซึ10าท$%เดิ�ม ปิรากฏิรอยดิ1าท$%บร�เวณผิ/%นนานเปิ@นเดิ/อน ห้ร/อเปิ@นปิ8 ยาท$%เปิ@นสาเห้ตั�บ�อยท$%ส�ดิค/อ ยากลั��มซึ�ลัฟา    

ผิ/%นสตั$เว�น จอห้�นส�น (Stevens - Johnson Syndrome)   ร�นแรงท$%ส�ดิแลัะท1าให้-เส$ยช้$ว�ตัไดิ- ผิ -ปิBวยจะม$ไข-ส ง

 อ�อนเพัลั$ยปิวดิเม/%อยตัามเน/0อตั�วปิวดิข-อ ม$ผิ/%นเปิ@น ตั��มน นแดิงท�%วตั�ว ตั�อมาผิ/%นจะพัองกลัายเปิ@นตั��ม

น10าแลัะห้ลั�ดิลัอกออก นอกจากน$0จะพับความผิ�ดิ ปิกตั�บร�เวณเย/%อบ� เช้�น ตัา จม ก ช้�องปิาก ทวาร

อว�ยวะเพัศ มากกว�า 1 แห้�ง     

   

1. ห้ย�ดิยาท$%สงส�ยท�นท$ ถู-าใช้-ยาอย �ห้ลัายช้น�ดิไม�ทราบว�า แพั-ยาตั�วไห้น ควรห้ย�ดิยาท�กช้น�ดิ

2. น1ายาท�กช้น�ดิท$%ร�บปิระทานไปิให้-แพัทย�ห้ร/อเภส�ช้กรเพั/%อว�น�จฉี�ยว�าท�านแพั-ยาอะไร

3. จดิจ1าแลัะบ�นท"กช้/%อยาแลัะลั�กษณะอาการท$%เก�ดิจากการแพั-ยาช้น�ดิน�0นไว-

4. แจ-งให้-แพัทย�ทราบท�กคร�0งเม/%อจ1าเปิ@นตั-องใช้-ยา5. ไม�ควรซึ/0อยาร�บปิระทานเอง

ข-อควรปิฏิ�บ�ตั� เม/%อสงส�ยว�าแพั-ยา

ว�ธ$ใช้-ยาห้ยอดิตัาลั-างม/อให้-สะอาดินอนห้ร/อน�%งให้-ศ$รษะเอนไปิดิ-านห้ลั�งใช้-น�0วม/อดิ"งห้น�งตัาลั�างลังมาให้-เปิ@นกระพั� -งห้ยอดิยา จ1านวนห้ยดิตัามแพัทย�ส�%งใช้-น�0วม/อกดิห้�วตัาดิ-านในเบาๆ 1-2นาท$ ใช้-ยาห้ยอดิมากกว�า 2 ช้น�ดิ / ใช้-ก�บยาปิ;ายตัาห้-ามใช้-ร�วมก�บผิ -อ/%น

1. ลั-างม/อแลัะท1าความสะอาดิใบห้ ดิ-วยผิ-าช้�บน10าเช้7ดิให้-

แห้-งก1าขวดิยาห้ยอดิห้ ไว-ในอ� -งม/อ 2-3 นาท$ เพั/%อปิร�บอ�ณห้ภ ม�

ให้-ใกลั-เค$ยงก�บอ�ณห้ภ ม�ร�างกาย3. เอ$ยงศ$รษะห้ร/อนอนตัะแคงให้-ห้ ข-างท$%จะห้ยอดิ

ยา อย �ดิ-านบน4. ดิ"งใบห้ เบาๆให้-กางออกแลั-วห้ยอดิยา 1 -2

ห้ยดิ ลังไปิในร ห้ อย�าให้-ปิลัายห้ลัอดิแตัะถู กใบห้ ห้ร/อถู กม/อคนห้ยอดิ

5. อย �ในท�าเดิ�มปิระมาณ 3 - 5 นาท$6. ยกศ$รษะให้-ตัรง เช้7ดิยาส�วนเก�นท$%ไห้ลัออกนอกใบห้ ให้-ห้มดิ7. ห้ากตั-องห้ยอดิห้ ท�0งสองข-างให้-ท1าซึ10าอย�างเดิ�มก�บห้ อ$กข-างห้น"%ง

ถู-าห้ากท�านใช้-ยาห้ยอดิห้ ส1าห้ร�บ ลัะลัายข$0ห้

1. ห้ยอดิยาลัะลัายข$0ห้ ลังในร ห้ จ1านวน 4 ห้ยดิ

2. ตั-องให้-ยาค-างอย �ในห้ ให้-นานท$%ส�ดิ

ข�อแนะน��

เม/%อเก�ดิอาการอ�จจาระร�วง จะเก�ดิการเปิลั$%ยนแปิลังภายในผิน�งลั1าไส- ม$การห้ลั�%งของเกลั/อแร�แลัะน10าเข-ามาในลั1าไส-จ1านวนมากจนเก�ดิการถู�ายบ�อยเปิ@นน10า ท1าให้-เดิ7กเส$ยน10าแลัะเกลั/อแร�ไปิทางอ�จจาระ ดิ�งน�0นการร�กษาจ"งตั-องปิ;องก�นภาวะการขาดิน10า ดิ-วยการให้-สารน10าเกลั/อแร� (ORS) ทางปิาก เพั/%อช้ดิเช้ยน10าแลัะเกลั/อแร�ท$%เส$ยไปิ

ผิงน10าตัาลัเกลั/อแร� ( ORS )

โดิยท�%วไปิจะใช้-ผิงน10าตัาลัเกลั/อแร� 1 ซึอง ผิสมก�บน10าสะอาดิห้ร/อน10าตั-มส�กท$%เย7นแลั-ว 240

ม�ลัลั�ลั�ตัร ( 8 ออนซึ�ห้ร/อ1 แก-ว ) แตั�อย�างไรก7ตัามก�อนผิสมควรจะอ�านฉีลัากท$%ภาช้นะบรรจ�ท�กคร�0งเพั/%อให้-ไดิ-สารลัะลัายน10าตัาลัเกลั/อแร�ท$%ม$ความเข-มข-นท$%ถู กตั-องแลัะเห้มาะสม

ว�ธ$ผิสมผิงน10าตัาลัเกลั/อแร� ( ORS )

ถูาม : ตั-องร�บปิระทาน ORS คร�0งลัะเท�าใดิ ? จ"งจะทดิแทนปิร�มาณเกลั/อแร� แลัะน10าท$%ส ญเส$ยไปิไดิ-ตัอบ : ปิร�มาณสารน10าท$%ให้-ในช้�วงเร�%มม$อาการอ�จจาระร�วง ให้-คาดิคะเนปิระมาณเท�าก�บอ�จจาระท$%ถู�ายออกมาแตั�ลัะคร�0ง ห้ร/อค1านวณให้-ดิ�งน$0 • เดิ7กตั1%ากว�า 2 ปิ8 ให้- 50 100ORS – ม�ลัลั�ลั�ตัร (

14 12 แก-วน10า )

โดิยใช้-ช้-อนปิ;อนคร�0งลัะ 1 ช้-อนช้า ท�ก 1 –

2 นาท$ เดิ7ก • 2 ปิ8 – 10 ปิ8 ให้- 100 200ORS –

ม�ลัลั�ลั�ตัร (1 /2 – 1 แก-วน10า) ให้-ใช้-แก-วน10าโดิยก�นท$ลัะน-อย บ�อยๆ เดิ7ก • 10 ปิ8ข"0นไปิ ให้-ตัามตั-องการ ซึ"%งมากกว�า 1 แก-วข"0นไปิ ถู-าเดิ7กอาเจ$ยน ให้-ห้ย�ดิพั�กปิระมาณ • 5 10– นาท$ แลั-วค�อยให้-ก�นให้ม�ช้-าๆ บ�อยๆ ถู-า • OOO ห้มดิ แลัะย�งม$อาการอ�จจาระร�วง อาจใช้-ของเห้ลัวอ/%นทดิแทน ( เช้�น น10าข-าว ห้ร/อ น10าแกงจ/ดิ)

ORS ในคร�วเร/อน

ผิสม เกลั/อ ½ ช้-อนช้า + น10าตัาลั ทราย 2 ช้-อนโตั9ะ

ลัะลัายในน10าตั-มส�ก 750 ซึ$ซึ$ (1 ขวดิน10าปิลัากลัม)

1. น10าเกลั/อความเข-มข-น 0.9%

2. ถู-วยห้ร/อแก-วสะอาดิส1าห้ร�บใส�น10าเกลั/อ ( น10าเกลั/อท$%ใช้-เห้ลั/อ ห้-ามเทกลั�บเข-าขวดิเดิ�ม)

3. กระบอกฉี$ดิยาพัลัาสตั�ก

4. ลั กยางแดิงส1าห้ร�บดิ ดิน10าม กแลัะเสมห้ะ

การลั-างจม กในเดิ7กเลั7ก

อ�ปิกรณ�

ส1าห้ร�บเดิ7กเลั7กท$%ย�งส�%งน10าม กแลัะบ-วนเสมห้ะเองไม�ไดิ-

1. ลั-างม/อให้-สะอาดิ2. เทน10าเกลั/อใส�ถู-วยห้ร/อแก-วน10าท$%เตัร$ยมไว- ใช้-

กระบอกฉี$ดิยาดิ ดิน10าเกลั/อจนเตั7มกระบอก3. ให้-เดิ7กนอนท�าศ$รษะส งพัอควร เพั/%อปิ;องก�นการส1าลั�ก (ใช้-ผิ-า ห้�อตั�วเดิ7กในกรณ$ท$%เดิ7กดิ�0นมาก)

ว�ธ$ลั-างจม ก

4. จ�บห้น-าเดิ7กให้-น�%งสอดิปิลัายกระบอกฉี$ดิยา ช้�ดิดิ-านบนของร จม ก ค�อย ๆฉี$ดิน10าเกลั/อ เข-าจม กคร�0งลัะปิระมาณ 0.5 - 1 ซึ$ซึ$5. ใช้-ลั กยางแดิงดิ ดิน10าม กออกโดิย บ$บลั กยางจนส�ดิเพั/%อไลั�ลัมออก ค�อย ๆ สอดิเข-าไปิในร จม กตั/0นๆ ปิระมาณ

1 -1.5 ซึม.

ส1าห้ร�บเดิ7กเลั7กท$%ย�งส�%งน10าม กแลัะบ-วนเสมห้ะเองไม�ไดิ-

ว�ธ$ลั-างจม ก

ค�อย ๆ ปิลั�อยม/อท$%บ$บออกช้-า ๆ เพั/%อดิ ดิน10าม กเข-ามาในลั กยาง

ดิ"งลั กยางแดิงออกจากร จม กแลั-ว บ$บน10าม กในลั กยางท�0งในน10า โดิย บ$บเข-า-บ$บออกในน10าสะอาดิห้ลัาย ห้ลัายคร�0ง แลั-วสะบ�ดิให้-แห้-ง

6. ท1าข�0นตัอนท$% 5 ซึ10าห้ลัาย ๆ คร�0งในร จม กแตั�ลัะข-างจนไม�ม$น10าม ก

ส1าห้ร�บเดิ7กเลั7กท$%ให้-ความร�วมม/อแลัะส�%งน10าม กเองไดิ-

1. ให้-เดิ7กน�%งห้ร/อย/น แห้งนห้น-าเลั7กน-อย (ถู-าเดิ7กส1าลั�กอาจใช้-ว�ธ$ก-มห้น-า) ค�อย ๆสอดิปิลัายกระบอกฉี$ดิยาเข-าไปิในร จม กให้-ปิลัายกระบอกฉี$ดิยาช้�ดิดิ-านบนของจม ก2. ค�อยๆฉี$ดิน10าเกลั/อคร�0งลัะปิระมาณ 0.5 - 1 ซึ$ซึ$

ห้ร/อในปิร�มาณท$%เดิ7กทนไดิ- ขณะฉี$ดิน10าเกลั/อ อาจจะม$น10าเกลั/อไห้ลัลังคอให้-บ-วนท�0ง3. ส�%งน10าม กพัร-อมๆก�นท�0ง 2 ข-าง (ไม�ตั-องอ�ดิร จม กอ$กข-างห้น"%ง) 4. ท1าซึ10าห้ลัาย ๆคร�0งในร จม กแตั�ลัะข-างจนไม�ม$น10าม ก

ว�ธ$ลั-างจม ก

1. ลั-างอ�ปิกรณ�ท$%ใช้-ท�กคร�0งดิ-วยน10าสบ �ห้ร/อน10ายาลั-างจานแลั-วลั-างดิ-วยน10าสะอาดิจนห้มดิ

น10าสบ � แลั-วน1ามาผิ"%งให้-แห้-ง

2. การลั-างลั กยางแดิงให้-บ$บลั กยางเข-า- ออกในน10าสะอาดิห้ลัาย ห้ลัายคร�0งจนห้มดิ

น10าม กห้ร/อเสมห้ะ เช้7ดิลั กยางแดิงให้-แห้-งเก7บไว-

ห้ลั�กการใช้-ยาปิฏิ�ช้$วนะ

1. เลั/อกช้น�ดิตั�วยาให้-ตัรงก�บเช้/0อแลัะอาการของโรค

2. ปิร�มาณยาแลัะระยะเวลัาท$%ตั-องไดิ-ร�บในแตั�ลัะคร�0งแลัะแตั�ลัะว�นท$%ยาวนานเพั$ยงพัอตั�อการ

ก1าจ�ดิเช้/0อโรคไดิ-ห้มดิ3. ไม�ควรห้าซึ/0อยาก�นเองเพัราะเส$%ยงก�บ

อ�นตัราย จากยา แลัะอาจไม�ห้ายจากโรคเพัราะเช้/0อ

ดิ/0อยาไดิ-

ยาทาสเตั$ยรอยดิ�

การเลั/อกใช้-ยาจะตั-องค1าน"งถู"งว�ตัถู�ปิระสงค�ในการใช้- เพั/%อให้-เก�ดิปิระโยช้น�ส งส�ดิในการใช้-ยา

แลัะเก�ดิอาการไม�พั"งปิระสงค�น-อยท$%ส�ดิ อย�างไรก7ตัามยาทาสเตั$ยรอยดิ�ท1าให้-เก�ดิอาการไม�พั"งปิระสงค�น-อยกว�ายาสเตั$ยรอยดิ�ช้น�ดิก�น

การเลั/อกใช้-ยาสเตั$ยรอยดิ�

1 .เลั/อกใช้-ยาให้-เห้มาะสมก�บโรค 2. เลั/อกใช้-ยาท$%ม$ความแรงท$%เห้มาะสมก�บอาย�

ของผิ -ใช้-3. เลั/อกความแรงให้-เห้มาะก�บส�วนของร�างกาย

บร�เวณท$%ม$ผิ�วห้น�งบาง เลั/อกยาความแรงน-อยๆ

4. ห้ากตั-องใช้-ยาทาสเตั$ยรอยดิ�ตั�ดิตั�อก�นนานๆ ควรเลั/อกใช้-ยาท$%ม$ความแรงน-อยท$%ส�ดิท$%จะสามารถูควบค�มอาการไดิ-

1. ทาบางๆบร�เวณท$%ตั-องการ2. ควรทาเพั$ยงว�นลัะ 1-2 คร�0ง ห้ากทาบ�อยๆ อาจม$อาการไม�พั"งปิระสงค�เก�ดิข"0น3. ห้-ามทายาท$%เปิ@นคร$มในบร�เวณท$%ม$แผิลัเปิ�ดิ4. ห้-ามใช้-ยาทาในโรคผิ�วห้น�งท$%เก�ดิจากการตั�ดิเช้/0อ

ท$%ทราบสาเห้ตั�แน�นอนแลั-ว เช้�นตั�ดิเช้/0อแบคท$เร$ยเปิ@นตั-น

ว�ธ$การใช้-

1 ท1าให้-ผิ�วห้น�งบางลัง บ�Fมแลัะย�น ม$จ10าเลั/อกใตั-ผิ�วห้น�ง 2. เก�ดิความผิ�วปิกตั�ของผิ�วห้น�ง เช้�น ม$ส�ว ห้ร/อม$ผิ/%นแพั-

3. ห้ากใช้-เปิ@นระยะเวลัานานจะท1าให้-ภ ม�ตั-านทานของร�างกายลัดิลัง 4. ม$ความผิ�ดิปิกตั�ของการกระจายไขม�น เช้�น ม$ก-อนไขม�นท$%ห้ลั�ง

(buffal hump) ใบห้น-ากลัม ( moon face) เปิ@นตั-น

อาการไม�พั"งปิระสงค�ท$%อาจเก�ดิข"0น

น�ากลั�วจ�ง !ระว�งนะคร�บ

ฟลั ออไรดิ�

• ฟล้�ออไรด็-เป.นเกล้�อของธ�ต'ฟล้�ออร�น พบได็�ในด็&น ห&น แหล้�งน�(�ธรรมช้�ต& ส่�วนที่��ผู้ล้&ตข1(นเพ��อป2องก$นฟ3นผู้' ม�ในร�ปของย�เม�ด็ ย�น�(� ว&ต�ม&น ย�ส่�ฟ3น ย�อมบ�วนป�ก หร�อเจล้เคำล้�อบฟ3น

• ฟล้�ออไรด็-ม�ผู้ล้ในก�รส่ร��งฟ3นที่��อย��ในเหง�อก ที่��ให�เคำล้�อบฟ3นแข�งแรง

ฟลั ออไรดิ�ปิ;องก�นฟ2นผิ�ไดิ-จร�งห้ร/อ ? ช้�วยไดิ-อย�างไร ?

เราสามารถูเลั/อกใช้-ฟลั ออไรดิ�ในร ปิแบบใดิบ-าง ?

ฟลั ออไรดิ�ท$%ใช้- แบ�งไดิ-เปิ@น 2 ร ปิแบบตัามว�ธ$ท$%ฟลั ออไรดิ�ถู กน1าไปิส �ฟ2น ค/อ

1. ฟลั ออไรดิ�ช้น�ดิร�บปิระทาน จะถู กส�งผิ�านกระแสเลั/อดิไปิส �ฟ2น( systemic fluoride ) ฟลั ออไรดิ�ช้น�ดิน$0ไดิ-จากอาห้าร น10า

แลัะผิลั�ตัภ�ณฑ์�เสร�ม ค/อ ยาเม7ดิฟลั ออไรดิ� ยาน10าฟลั ออไรดิ� ม$ปิระโยช้น�มากในระยะการสร-างฟ2นท$%อย �ในเห้ง/อกตัอนท$%ฟ2นก1าลั�งข"0น

2. ฟลั ออไรดิ�ท$%ใช้-เฉีพัาะท$% ( topical fluoride ) ท1าให้-เก�ดิการ ส�มผิ�สของยาท$%ผิ�วฟ2น ผิลั�ตัภ�ณฑ์�ท$%ใช้- ไดิ-แก� ฟลั ออไรดิ�เจลัท$%

ท�นตัแพัทย�ใช้-ทาเคลั/อบฟ2น ยาส$ฟ2นผิสมฟลั ออไรดิ� น10ายาบ-วนปิาก เปิ@นตั-น ม$ปิระโยช้น�ในเดิ7กแลัะผิ -ให้ญ�ท$%ฟ2นข"0นครบแลั-ว โดิยจะช้�วย

ลัดิห้ร/อช้ลัอการเก�ดิฟ2นผิ�

จะร�บปิระทานยาเม7ดิ/ยาน10า ฟลั ออไรดิ�อย�างไร?

• ขนาดิท$%แนะน1า อาย� 6 เดิ/อน - 3 ปิ8 ให้- 025. ม�ลัลั�กร�ม/ว�น อาย� 3 ปิ8 - 6 ปิ8 ให้- 050. ม�ลัลั�กร�ม/ว�น อาย� 6 ปิ8 - 16 ปิ8 ให้- 10. ม�ลัลั�กร�ม/ว�น

• เดิ7กท$%สามารถูร�บปิระทานยาเม7ดิไดิ-ให้-ใช้-ยาช้น�ดิเม7ดิอมให้-ลัะลัายช้-าๆ ห้ร/อเค$0ยวแลั-วอมไว- ห้ากย�งร�บปิระทานยาเม7ดิไม�ไดิ-ให้-ใช้-ยาน10าห้ยดิท$%ลั�0นห้ร/อกระพั� -งแก-ม ห้ากเปิ@นเม7ดิตั-องบดิลัะลัายน10าก�อน

• ควรร�บปิระทานตัามขนาดิท$%แนะน1าอย�างสม1%าเสมอ ห้ากลั/มทานยา ห้-าม! เพั�%มขนาดิยาในว�นตั�อมา แลัะควรร�บปิระทานยาในขณะท$%ท-องว�างเพั/%อเก�ดิการดิ ดิซึ"มมากท$%ส�ดิ

• ในเดิ7กเลั7ก ผิ -ปิกครองจะตั-องดิ แลัขณะแปิรงฟ2นอย�างใกลั-ช้�ดิ ควรเลั/อกใช้-ยาส$ฟ2นผิสมฟลั ออไรดิ� โดิยให้-ผิ -ปิกครองบ$บยาส$ฟ2นขนาดิเท�าก�บเม7ดิถู�%วเข$ยวแลัะสอนเดิ7กไม�ให้-ร�บปิระทานยาส$ฟ2น ควรดิ แลัขณะท$%เดิ7กแปิรงฟ2น

• ยาส$ฟ2นท$%ใช้-ส1าห้ร�บเดิ7กจะม$ปิร�มาณฟลั ออไรดิ�ตั1%ากว�า 1 , 000 ppm อย �ในช้�วง - 500850 ppm ในปิระเทศไทยก1าห้นดิให้-ม$ฟลั ออไรดิ�ในยาส$ฟ2นไดิ-ไม�เก�น0.11% ห้ร/อ 1,100 ppm ร ปิแบบท$%ใช้-ม$ 2 ช้น�ดิ ค/อ โซึเดิ$ยมฟลั ออไรดิ� แลัะ โซึเดิ$ยมโมโนฟลั ออโรฟอสเฟตั

การเลั/อกใช้-ยาส$ฟ2น

เม/%อร�บปิระทานฟลั ออไรดิ�ตั�อเน/%องไปินานๆจะเปิ@นอ�นตัรายห้ร/อไม� ?

• ฟลั ออไรดิ�เปิ@นสารบ1าร�งฟ2นแลัะปิ;องก�นการเก�ดิฟ2นผิ� แตั�ตั-องไดิ-ร�บในขนาดิท$%เห้มาะสม ห้ากไดิ-ร�บมากเก�นไปิอาจเก�ดิฟ2นตักกระ (Dental fluorosis ) เปิ@นส$ขาวข��นจนถู"งส$น10าตัาลั

• ห้ากร�างกายไดิ-ร�บฟลั ออไรดิ�มากเก�นขนาดิอาจเก�นอาการ คลั/%นไส- อาเจ$ยน ท-องเส$ย ปิวดิท-อง น10าลัายมวนปิาก กระห้ายน10า โดิยจะเก�ดิอาการห้ลั�งร�บปิระทานฟลั ออไรดิ� 30 นาท$ ถู"ง

24 ช้�%วโมง ห้ากเก�ดิอาการดิ�งกลั�าวให้-ดิ/%มนมห้ร/อพัยายามท1าให้-อาเจ$ยน ห้ากไม�ดิ$ข"0นให้-ร$บน1าส�งโรงพัยาบาลั

ข-อควรระว�งในการใช้-ฟลั ออไรดิ�

1. เก7บผิลั�ตัภ�ณฑ์�ท$%ม$ฟลั ออไรดิ�ให้-พั-นม/อเดิ7ก2. ให้-เค$0ยวห้ร/ออมยาเม7ดิฟลั ออไรดิ�ก�อนกลั/น3. ยาส$ฟ2นผิสมฟลั ออไรดิ�ท$%ใช้-ส1าห้ร�บเดิ7กให้-ใช้-

ในปิร�มาณน-อยๆ โดิยบ$บยาส$ฟ2นขนาดิเท�าเม7ดิถู�%วเข$ยว

4. ยาอมบ-วนปิากผิสมฟลั ออไรดิ�ไม�ควรใช้-ใน เดิ7กอาย�ตั1%ากว�า 6 ปิ8 ห้ร/อเดิ7กท$%ไม�สามารถู

อมกลั�0วปิากไดิ-5. ผิ -ปิกครองควรดิ แลัเดิ7กขณะแปิรงฟ2นห้ร/อ

ใช้-ผิลั�ตัภ�ณฑ์�ท$%ผิสมฟลั ออไรดิ�

ยาน$0ช้/%ออะไร ยาน$0แก-อะไร ยาน$0ก�นอย�างไร

ถู-าลั/มก�นยาจะท1าอย�างไรจะเก�ดิอาการข-างเค$ยงอะไรไห้ม

… … เม/%อไปิร�บยา จากเภส�ช้กร จะถูามอะไรดิ$

จะตั-องใช้-ยาไปินานเท�าใดิจะเก7บยาน$0ไว-ท$%ไห้น

ก�นยาน$0ตัอนท-องว�างห้ร/อห้ลั�งอาห้าร จ"งจะดิ$ก�นยาน$0ก�บน10าผิลัไม-ห้ร/อนมไดิ-ห้ร/อไม�

… … เม/%อไปิร�บยา จากเภส�ช้กร จะถูามอะไรดิ$

ส�%งท$%ควรบอกแก�เภส�ช้กร...เม/%อร�บยา

โรคปิระจ1าตั�วของเดิ7กยาท$%เดิ7กใช้-ในขณะน�0นยาท$%แพั-

ปิ2ญห้าอ/%นๆท$%ม$ เช้�น กลั/นยาลั1าบาก

การใช้-ยาในแม�ท$%ให้-นมบ�ตัร แม-ว�าระดิ�บของยาในน10านมแม�จะตั1%ากว�าขนาดิ

ยาท$%ใช้-ร�กษาโรค ผิลัท$%เก�ดิก�บทารกท$%ก�นนมแม�จ"ง ไม�ช้�ดิเจน แตั�ระดิ�บยาบางช้น�ดิก7อาจท1าอ�นตัราย

แก�ทารก ควรแจ-งแพัทย�ห้ร/อเภส�ช้กรท�กคร�0งท$%จะร�บยา

ว�าให้-ลั กก�นนมแม� เพั/%อจะไดิ-เลั/อกยาท$%ม$รายงาน ความปิลัอดิภ�ยมากท$%ส�ดิให้-

ถู-าจ1าเปิ@นแม�ควรร�บปิระทานยาห้ลั�งจากให้-นม ลั กแลั-วปิระมาณ 30–60 นาท$ แลัะเว-นระยะเวลัา

อ$กปิระมาณ 3 – 4 ช้�%วโมงจ"งให้-นมคร�0งตั�อไปิ การห้ย�ดิให้-นมลั กในขณะท$%แม�ม$ความจ1าเปิ@น

ตั-องใช้-ยาเปิ@นว�ธ$การท$%ดิ$ท$%ส�ดิ ซึ"%งอาจท1าไดิ-ยาก เพัราะทารกคงร-องไห้-งอแง

ขอบค�ณค-าบ...