บทท บทท 22ศรทธาความศรทธาความ

เช อเช อและภม ป ญญาและภม ป ญญาของมนษย ของมนษย ผศผศ .. ไพรนทร กะท ไพรนทร กะท พรมราชพรมราช

ภาคว ชาปร ชญาภาคว ชาปร ชญา และศาสนา และศาสนา

คณะมนษยศาสตร คณะมนษยศาสตร

ปรชญาแบงตามภม ภาคทเป นปร ชญาแบงตามภม ภาคทเป นแหลงก ำาเน ดแหลงก ำาเน ด

ปรชญาปรชญาตะวนตก ปรชญาตะวน

ออก ปรชญากรก - ธาเลส (Thales)

ปรชญาอนเดย ปรชญาจน

- อาสตกะ -เตา- นาสตกะ -ขงจอ

ฯลฯ

1.1.ปรชญาตะว นปรชญาตะว นตกยคโบราณตกยคโบราณ

- ปรชญาตะว นตกเร มท กร ก หร อประเทศกร ซในปจจ บ น

สงท มอ ทธ พลตอความคด ความเช อของชาวกร ก ค อ ค ำา

สอนของศาสนากร กโบราณ เทพนยายของโฮเมอร และเฮเสยด

กร กย คก อนกำาเน ดปร ชญา

- เปนพหเทวนยม - อธ บายการก ำาเน ดและความ

เป นไปของโลกหรอจ กรวาล( เช น ฟาร อง ฟ าผ า การโคจร

ของดวงดาวตางๆ ฯลฯ) รวมทงช ว ตมนษย ว าเป นไปตามอำานาจ

ดลบนดาลของเทพเจ าโลกหร อจ กรวาลจ งม สภาพทไร ระเบ ยบกฎเกณฑ เร ยกสภาพ

เชนน ว า Chaos

เทพบดซ ส เทพบดซ ส((ZeusZeus))

ทมาภาพประกอบ : http//:grhomeboy.googlepages.com/mythology

เทพฮ รา เทพฮ รา ((HeraHera))

ทมาภาพประกอบ : www.crystalinks.com/hera.html

อะพอลโล อะพอลโล((ApolloApollo))

ทมาภาพประกอบ : www.zurias.com

โปสดอน โปสดอน((PoseidonPoseidon))ทมาภาพประกอบ : www.north-of-africa.com

ปรชญากรกปรชญากรกโบราณยคแรกโบราณยคแรก

เร มเร ม- เป นปร ชญาธรรมชาต- สนใจคดค นความจร ง

สงส ด เก ยวก บโลกและจ กรวาลนอกตวมนษย - เร มปร ชญาดวยคำาถามว า อะไรคอปฐมธาต (สสารดงเด ม

ทสด เปนว ตถ ด บท ก อให เก ดโลก) ของโลก? โลกเก ดจากอะไร? ปญหาทางอภปร ชญา (Metaphysics)

- เช อว าโลกระเบ ยบกฎเกณฑ เร ยกสภาพเชนนว า Cosmos - ตวอย างน กปร ชญา

ธาเลส (Thales) บดาของปร ชญาตะว นตก

“ นำา คอ ปฐมธาตของโลก ” เอมเปโดเคลส (Empedocles)

“ ดน นำา ลม ไฟ คอ ปฐมธาตของโลก ”

เดมอคร ต ส (Democritus)

“ ปรมาณหร ออะตอม คอ ปฐมธาตของโลก ”

ปร ชญากรกโบราณปรชญากรกโบราณยคร งเร องย คร งเร องนกปรชญากลมโซฟสต

- มทาทสงสย ตอความ สามารถในการเขาถง หรอม

ความรในความจรงเกยวกบ โลกภายนอกของมนษย

เรยกทาทเชนนวา วมตนยม (Scepticism) - ไมมความจรงทแนนอนตายตว

- “ คนเปนผวดทกสงทกอยาง ”

- ความด ช ว ถอเป นเร อง ความร ส กชอบ หรอไม

ชอบของแตละบ คคล (สมพทธนยม)

- ชว ตท ประเสร ฐ คอ ชว ตท ประสบความสำาเร จ

- ปรชญาควรสนใจปญหา เก ยวก บช ว ต มากกว า

ปญหาทเก ยวกบโลก และจกรวาล

โสกราตส โสกราตส((SocratesSocrates))- ปรชญาควรสนใจปญหา

ชว ตของมนษย มากกว าป ญหาโลกหรอจ กรวาล- มความจร งหร อหล กเกณฑท แน นอนตายตวด ำารงอย ด วย

ตวม นเอง ไม ข นก บมนษย - การกระทำาท ด งาม คอ การกระทำาท สอดคลองกบความจร ง

ทตายต วน ด งน นความร ความจร งจ งเป นส งจ ำาเป นและม ค าท ส ดส ำาหร บมนษย

ทมาภาพประกอบ : www.rci.rutgers.edu

- มนษย สามารถเข าถ งความจร งได ด วยเหตผล- ความรเปนฐานรองรบความประพฤตด

“ คณธรรมคอความร ” คอ คนร ผดชอบชวด ยอมทำาความด ไมม

ใครทำาชวทงๆทรวาชว

โสกราตส โสกราตส((SocratesSocrates))

- มนษย ควรใหความส ำาค ญ กบก จกรรมทางจ ต

(การใชป ญญาหรอเหต ผลใคร ครวญ) มากกวาร างกาย- ชว ตท ด ค อ ช ว ตท ใช เหต ผล

และปญญาในการแสวงหาส จธรรมและคณธรรม

โสกราต ส โสกราต ส((SocratesSocrates))

ทมาภาพประกอบ : www.ac.wwu.edu

เพลเพลโตโต ((PlatoPlato)) สนใจปญหาความดค ออะไร?

ชว ตท ด เป นอย างไร? เช นเด ย วกบโสเครตส โดยใชทฤษฎ

ความจร งของธรรมชาตและ มนษย (อภปร ชญา) มาอธบาย

อภปร ชญา(Metaphysics) ของเพลโต เป นอภปร ชญาแบบทวน ยม

เช อว าม ความจร ง 2 อยาง ค อสสาร และ อสสาร

- โลก โลกของสสารว ตถ , โลกของแบบ

-มนษย ร างกาย, จต

ทฤษฎ “โลกของแบบ”- สงต างๆทอย ในโลกของสสาร ว ตถ ส งเฉพาะ

-แบบ = สงสากลอยในโลกของแบบ

- แบบ เป นอสสาร (ไมก นท และไม ข นก บเวลา)

- แบบ มใชส งท มน ษย ค ดข น แต ม อย โดยตวม นเองและเป นน จนร นดร (ว ตถ ว ส ย)

-แบบเป นหลกแหงความมอย ของส งเฉพาะในโลกผสสะ

-แบบเป นส งท ร ได ด วยเหตผล

จร ยศาสตร จร ยศาสตร ((EthicsEthics))ของเพลโตของเพลโต- ความดเปนสงทมอยจรงอยาง

แนนอนตายตว ไมขนอยกบมนษย (สมบรณนยม)- จดหมายสงส ดของชว ต ค อการทำาจ ตใหเป นอ สระจาก

ร างกาย โดยการเพ งสมาธ จ ตไปสโลกของแบบ- ชว ตท ด ค อ ช ว ตท ม ด ลยภาพ

โดยว ญญาณทง 3 สวน (สวน เหต ผล สวนนำาใจ ส วนตณหา)

ไดท ำาหนาท ของม นอยางเคร งคร ดไม ก าวก ายส วนอ น

- เม อจ ตว ญญาณทง 3 สวนได ทำาหนาท อย างสมบรณ และ

กลมกลนก นจะทำาให เก ด คณธรรม 4 ประการ

ดงน นคนด กค อคนทม ค ณธรรม 4 ประการน ค อ

1. ปญญา

2. ความกลาหาญ

3. การควบคมตนเอง

4. ความยต ธรรม

อรสโตเต ล อรสโตเต ล((AristotleAristotle))- ไมเห นด วยก บทฤษฎ “โลก

ของแบบ” ของเพลโต

- โลกทเราอย และส งต างๆในโลกเป นส งจร งแท- สสารและแบบ ไมสามารถแยก

ออกจากกนได “แบบทกแบบนนม พ นฐานอยในธรรมชาต” ดงน น

สงจร งท งหลายในโลก กค อป จเจกว ตถ ท ม ส วนผสมของ

สสารและแบบ

- สงต างๆพฒนาจากภาวะแฝงส ภาวะจร งของมน การ

เปล ยนแปลง คอ การทภาวะแฝงกลายเป นภาวะจร ง

ทมาภาพประกอบ : www.schoodoodle.com

จรยศาสตร ของอร สโตเต ล - คณธรรมเป นส งท แฝงอย

ในธรรมชาตของมนษย (ธรรมชาตของมนษย

ค อการม เหต ผล)

- คณธรรมคอความพอดโดยเน นทางสายกลาง

- มนษย คอ ส ตว สงคม

- จดหมายทแท จร งของชว ต คอ ส จธรรมทเข าถ งได ด วย

เหตผล

2.2. ปร ชญาตะว นตกปร ชญาตะว นตกยคกลางย คกลาง- จกรพรรดจ สต เน ยนท1 ทรง

ประกาศใหศาสนาคร สต เป นศาสนาประจ ำาชาตโรม นเพ ยงศาสนาเด ยว- ปรชญาอยในฐานะผช วยของศาสนา เพ อท ำาให ค ำาสอนของ

ศาสนาดม เหต ผลมากขน หร อเป นเพ ยงเคร องม อในการเป ดเผยความจร งและความล ำาล กแหงศร ทธา- ยคกลางไดร บการขนานนามว าเป น ยคม ด

- นกปร ชญาทม ช อเส ยง เป นบาทหลวงทงส น- นกบ ญออกสต น(St.Augustine) นำาปร ชญาของเพลโตมาอธ บายศาสนา- นกบ ญทอมส อคว นาส(St.Thomas Aquinas) นำาปร ชญาของอร สโตเต ลมาอธ บายศาสนาคร สต

3. 3. ปรชญายคฟนฟศ ลปว ทยาปรชญายคฟนฟศ ลปว ทยา การ การ ((RenaissanceRenaissance))- ยคน เร มต นหลงจากการล ม

สลายของกร งคอนสแตนตโน เป ล พร อมก บอ ำานาจของ

ศาสนจกรย ต ลง- ปรชญาแยกออกจากศาสนา เหต ผลแยกออกจากศร ทธา- ปรชญาเปล ยนความสนใจ

จากเร องศาสนา มาเป นเร องของมนษย และธรรมชาต

มกเก ยเวลล มกเก ยเวลล ((MachiavelliMachiavelli)) - เป นน กปร ชญาการเมอง

- “เหต ผลของร ฐ” เป นส งส ำาค ญทส ดในการปกครอง- ในทางการเมอง จ ดม งหมาย

เป นเพ ยงต วต ดส นว ธ การ ไม ว าจะเลวร ายส กเพ ยงใดกตาม

ทมาภาพประกอบ : www.mythicjourneys.org

- “ ผปกครองต องม น ส ยของหมาจ งจอกและราชสห ” - ผปกครองต องสร างภาพให

ดด ม เกยรต ยศ และม ค ณธรรม- ผปกครองต องมอบหมายงานทประชาชนไมชอบใหคนอ นท ำา

มกเก ยเวลล มกเก ยเวลล ((MachiavelliMachiavelli))

ทอมส ฮอบส ทอมส ฮอบส((Thomas Thomas HobbesHobbes))- เป นน กปร ชญาการเม อง- มความเช อว า “ธาตแท ของ

มนษย น นช วร าย เห นแกต วหร อล วนแตค ำาน งถงประโยชนต วเองเป นส ำาค ญ”- ในสภาพธรรมชาต เป นสภาพ

ของสงคราม มนษย ท ำาร ายก นได อย างเสร

ทมาภาพประกอบ : www.wikiclone.org

ทอมส ฮอบส ทอมส ฮอบส((Thomas HobbesThomas Hobbes))- คนตองการความสงบสข

จ งน ำาไปส การท ำาส ญญาประชาคมร วมก น- ความด ศ ลธรรม ความเช อทางศาสนา ไมม อย จร ง เป นแต เพ ยงส งท สมมตข นเพ อประโยชนในชว ต

4.4. ปรชญาตะว นตกสมยใหม ปรชญาตะว นตกสมยใหม((Modern PhilosophyModern Philosophy))- ปญหาปร ชญาทส ำาคญในยคน ค อ

มนษยจะใชว ธ การใดในการเข าถ ง ความร ท แท จร ง ? และขอจ ำาก ดของ

ว ธ การเช นน นมอะไรบาง ? ญาณวทยา ( Epistemology )- นกปร ชญาสมยใหมแบงออกเป น 2

พวก คอ1. เหต ผลนยม = เหต ผลเปนท มาและเปนมาตรฐานของความร , มความร ก อนประสบการณ, ว ธ การในการ

หาความร เร ยกว า นรน ย( Deduction )

Ex. แดงเป นพอของดำา คนทกคนเป นส งท ต องตาย

โสเครต สเป นคน โสเครต สเป นส งท ต องตายศาสตร ท ม รากฐานอยบนว ธ

การน ค อ คณตศาสตร

แดงเป นผ ชาย

2. ประสบการณน ยม = ความร ท งหลายเก ดจากประสบการณ, ไม ม ความร กอนประสบการณ,

ว ธ การในการหาความร เร ยก ว า อปน ย ( Induction )

Ex. กาตวท 1 สด ำา , กาตวท 2 สด ำา , กาตวท 3 สด ำา กาทกต วส ด ำา

ศาสตร ท ม รากฐานอยบนว ธ การน ค อ ว ทยาศาสตร

ฟรานซส เบคอน ฟรานซส เบคอน((Francis BaconFrancis Bacon))- พยายามพฒนาว ธ

อปน ยท ใช ในว ทยาศาสตร - จ ตมนษย ต อง

ปราศจากอคต- ผส งเกตทดลองทาง ว ทยาศาสตร ต องเก บความร ส ก

สวนตวไว ไมให ออกมาปะปนกบข อม ลจากธรรมชาต- “ “ ความร ค ออ ำานาจความร ค ออ ำานาจ ” ” ทสามารถใชครอบง ำาและควบคมธรรมชาต

ทมาภาพประกอบ : www.solarnavigator.net

เดส การต เดส การต(( Descartes Descartes ) )- เป นน กปร ชญาสำาน กเหต ผลนยม- ใชว ธ การของคณตศาสตร

(นรน ย) มาเป นพนฐานของปร ชญา- “ ฉนค ด ฉ นจ งม อย ” ( I think therefor I am)- ฉนม อย ( ในฐานะส งท ค ดได ) ดงน นพระเจ าซ งอย ในหวงความคดของฉนจ งม อย จร ง- เม อพระเจ าม อย จร งด งน นสรรพสงในโลกภายนอกจงม อย จร ง ทมาภาพประกอบ : www.glafreniere.com

จอหน ล อก จอหน ล อก((John LockeJohn Locke))

- เป นน กปร ชญาสำาน กประสบการณน ยม- ไม เช อเร องความร กอน

ประสบการณ โดยเขาไดกล าวไว ว า “ จ ตเหม อนกระดาษเปล าท ปราศจากคณ

สมบต ใดๆ และปราศจากความร ใดๆ ”

- ความร เก ดจากประสบการณและการเร ยน

ทมาภาพประกอบ : www.geocities.com

คณสมบต ของว ตถแบ งออกคณสมบต ของว ตถแบ งออก เป น เป น 2 2 ประเภท คอ ประเภท คอ1. คณสมบต ปฐมภม = มวล , ร ป

ร าง , การก นท , การเคล อนท, การหยดน ง , ปรมาณ ฯลฯ2. คณสมบต ท ต ยภ ม = ส, เส ยง , รส , กลน ฯลฯ

ปรชญาการเมองปรชญาการเมอง ของจอหน ล อก ของจอหน ล อก- เป นรากฐานของระบอบ

ประชาธ ปไตย- โจมตระบอบการปกครองแบบรวมอำานาจเบ ดเสร จ- มนษย เก ดมาพร อมก บอ สรภาพ

สทธ และความเสมอภาพ- ในสภาพธรรมชาต มน ษย ไมได เลวร ายอย างท ฮอบส ค ด- มนษย ท ำาส ญญาประชาคมร วมก นโดยสร างองค กรของร ฐข นปกครองกนด วยมตของเส ยงส วนใหญ

อมมานเอล คานต อมมานเอล คานต( ( Immanuel KantImmanuel Kant))- ความร ต องเกดจาก

การร บร ทางผ สสะ(ประสบการณน ยม) และความ

เข าใจด วยป ญญา (เหต ผลนยม) เข าด วยกน- “ ความคดท ปราศจากเน อหา (ขอมลจากประสาทสมผ ส) เป นความคดท ว างเปล า สวนการร บร ทางประสาทสมผ สท ปราศจากความเข าใจ (ดวยเหตผล) เป นการร บร ท ม ดบอด ”

ทมาภาพประกอบ : www.jameslogancourier.org

5. 5. ปรชญาสมยใหมในปรชญาสมยใหมในคร สต ศตวรรษทคร สต ศตวรรษท1919- นกปร ชญาตองการปฏร ป

ส งคมใหมสภาพดข น- ระบบทนนยมร ดหนาอย างรวดเร ว- ร ปแบบสงคมเกษตรกรรมเปล ยนไปสส งคมอ ตสาหกรรม

คาร ล มารกซ คาร ล มารกซ ((Karl MarxKarl Marx))

- เป นปร ชญาสสารนยม- ศกษาส งคมโดยใชแนวคดแบบวภาษว ธ (ว ธ อธ บาย

ความเปล ยนแปลงของสรรพสงว าเก ดจากความขดแย งภายในของส งน น) มาตความประว ต ศาสตร เพ ออธ บายความเป นไปหร อความ

เปล ยนแปลงของส งคมเร ยกล กษณะเช นน ว า

“สสารนยมเช งประว ต ศาสตร ”

ทมาภาพประกอบ : weblogs.elearning.ubc.ca

คนในสงคมแบงเปน คนในสงคมแบงเปน2 2 ชนชน คอ ชนชน คอ1. ชนชนผ ควบคมการผลต ซงเป นเจ าของปจจ ยการผลต2. ชนชนผ ไม ได ควบคมการผลต เป นคนทอาศ ยป จจ ยการผลตของผอ นเล ยงช พ- ชนชนผควบคมการผลตจะเปนผกำาหนดโครงสรางสงคม

- ประว ต ศาสตร ของมนษย เปนประว ต ศาสตร การต อส ทางชนชน1. ยคทาส = เป นการต อส ระหว างนายทาสกบทาส

2. ยคศ กด นา = เป นการต อส ระหว างเจ าของทด นก บชาวนา

3. ยคท นน ยม = เป นการต อส ระหว างนายทนก บผ ใช แรงงาน

- ความขดแย งในระบบทนนยมจะ กดกร อนตวม นเอง จนนำาไปสระบบ

สงคมนยม- จากระบบสงคมนยม ในทส ดจะน ำาไปส ระบบคอมมวน สต

6. 6. ปรชญาตะว นตกในปรชญาตะว นตกในศตวรรษทศตวรรษท20 - 20 - ปจจบนปจจบน

มการสนใจถกเถ ยงป ญหาปร ชญาทกสาขาอยางกว างขวางหลาก

หลาย แตก พอแบงออกไดเป น 2 กระแสใหญๆ ค อ

1. ปรชญาว เคราะห (Analitic)

เช น ปร ชญาภาษา ( ลดว ก ว ตแกนสไตน)2.ปรชญาภาคพนทว ป(Continental)

เช น ปร ชญาภาวนยม ( ชอง ปอล ซาร ตร )

ลดว ก ว ตแกนส ลดว ก ว ตแกนสไตนไตน((Ludwig Ludwig WittgensteinWittgenstein))- เป นนกปร ชญาภาษา- ปญหาปร ชญาทงหมดอยท ต วภาษา(ทน กปร ชญาใช)

- การใชภาษาของมนษย เปร ยบได กบการเลนเกมส อย างหนง เร ยก

“ ” ว า เกมส ภาษา มนษย จ งต องต ดอย ในก บด กของภาษา

- ปรชญาจงม หนาท ท ำากฎตางๆ ในการใชภาษาใหช ดเจน

ทมาภาพประกอบ : www.humboldt.edu

ปร ชญาภาวนยม ปร ชญาภาวนยม((ExistentialismExistentialism))- คำาว า existentialism แปลวาม

อย ด ำารงอย ของชว ต- ใหความส ำาค ญกบความเป นต วของต วเองของปจเจกบคคล- เป นการปฏว ต ต อต าน

ปรชญาดงเด ม เช นเหต ผล นยมของกร กโบราณ ลทธ

ส งคมนยมหร อคอมมวน สต

- ตอต านยคสมยของ ว ทยาศาสตร เทคโนโลย

หร ออตสาหกรรมสมยใหม- เปนการว เคราะหแก ปญหาเก ยวก บสถานการณของมนษย - ปรชญาภาวนยมเสนอใหมนษยห นกล บมาหาตวเอง

ชอง ปอล ซาร ตร ชอง ปอล ซาร ตร ((JeanJean Paul SartrePaul Sartre))- ตองการปลกจ ตส ำาน ก

ของคนจากการเป นส วนหนงของมวลชนใหกล บมาเป น

ป จเจกบคคลทม ล กษณะเฉพาะ- “มนษย ค อเสร ภาพ” เสร ภาพแสดงออกมาในร ปของความสามารถในการเล อก- “เสร ภาพตองมาพร อมความร บผ ดชอบเสมอ”

ทมาภาพประกอบ : www.slate.com

การใชเหต ผลการใชเหต ผลว ธการแสวงหาความร ว ธการแสวงหาความร

ของมนษย ของมนษย 1. การใชเหต ผลของมนษย ด กด ำาบรรพ

2. การใชเหต ผลของ มนษย ในโลก ตะว น

ตก3. การใชเหต ผลของมนษย ในโลกตะว นออก

4. ว ธ การแสวงหาความร และการใชเหต ผลของมนษย ในโลกปจจ บ น

ในบรรดาส ตว โลก ในบรรดาส ตว โลกธรรมชาตสร างมนษย ข นมาธรรมชาตสร างมนษย ข นมา

เพ อให เหมาะสมตอการใชเพ อให เหมาะสมตอการใชเหต ผลมากทส ดเหต ผลมากทส ด

มนษย ม ว ว ฒนาการทาง ดานสมองส วนหนา 85 %

ของนำาหนกสมองทงหมด

1. 1. การใชเหต ผลของมนษย การใชเหต ผลของมนษย ดกด ำาบรรพดกด ำาบรรพ

ความร ของมนษย เร มต นข นจาก การร จ กใชและพฒนาสงต างๆ

รอบตวมาเป นเคร องม อชวยในการดำารงชว ต

- เคร องม อในการแสวงหาความร ของมนษย ย คก อนประว ตศาสตร ม

ดวยก น 3 ประการ คอ1. ประสาทสมผ ส2. เหต ผล3. จนตนาการ

2. 2. การใชเหต ผลของการใชเหต ผลของมนษย ในโลกตะว นตกมนษย ในโลกตะว นตก

- การใชเหต ผลในโลกตะว นตกยคโบราณ- การใชเหต ผลในโลกตะว นตกยคกลาง- การใชเหต ผลในโลกตะว นตกสมยใหม

การใชเหต ผลในโลกตะว นการใชเหต ผลในโลกตะว นตกยคโบราณตกยคโบราณ

- ว ธ การใชเหตผลทส ำาค ญในยคน กค อ “ ”นรน ย ซงอร สโตเต ลเป น

คนแรกทได พ ฒนาขนอย างเป น ระบบ จนกระทงเก ดเป นว ชา

ตรรกศาสตร (Logic)

- อร สโตเต ล เร ยกว ธ การใชเหต ผล แบบนรน ยท ได พ ฒนาขนน ว า

“ ”ซลลอจสม (Syllogism) ซงอร สโตเตลเองถ อว าเป นรากฐานของการอ างเหตผลทงหมด

ขออ าง 1 : โลหะทงหมด

เป น ส อไฟฟา

ขออ าง 2 : เหล ก เป น

โลหะ

ขอสร ป : เหล ก

เป น ส อไฟฟา

การอ างเหตผล แบบซลลอจ สม การอ างเหตผล แบบซลลอจ สม

มนษยคดท ละเร อง ถายทอดออกมาเปนเทอมหร อค ำา

ประโยคซลลอจ สม จะม อย 3 เทอม1. โลหะ2. สอไฟฟา3. เหลก

ทกเทอมใช 2 ครง อาศ ย เทอมกลาง

นำาเทอมทยงไม ได ตดสน 2 ครง มาตดส นในขอสร ป

อาศยเทอมกลาง คอ โลหะ เช อมท ง 2 เทอม

จงไดขอสร ปวา เหลกเปนส อไฟฟา

ซลลอจ สม

เทอม

3 เทอมทกเทอม

ใช 2

ครง

ประโยคตรรกว ทยา

ม 3

ประโยคตรรกว ทยา

การอ างเหตผล

อาศยเทอมกลางนำาเทอมทย งไม ได

ตดส น 2 ครงมาตดส นในขอสร ป

การใชเหต ผลในโลกตะว นตกยคกลางการใชเหต ผลในโลกตะว นตกยคกลาง- กรกล มสลาย โรมนมอ ำานาจ

ศาสนาครสต กลายเป นศาสนาท เจร ญควบคไปก บอาณาจกรโรมน

เก ดปร ชญาสมยกลางขน- การใชเหตผลในยคน ค อ

การใชความคดเพ อเขาถ ง พระเจ า จนถงครสศตวรรษ 19 จง

ไดม การแปลหนงส อช อว า เคร อง มอ จากภาษาอาหร บไปเป นภาษา

ละตน การใชเหต ผลแบบอร สโตเต ลจ งกลบมาเป นท ร จกอ ก

ครงหนง

เซ นต ออก สต น ไดน ำาความคดของเพลโตมาใช

เซ นต อคว นาส ไดน ำาความคดของอร สโตเต ลมาใช

เซ นต ท ง 2 ไดน ำาเอาความคด ของนกปร ชญากร กท ง 2 คน

มาเป นสาวใชร บใชศาสนาคร สต เพ อท จะเขาถ งความจร ง

แต กเขาถ งความจร งไดเพ ยง ระด บหนงเท าน น ส ดท าย ต อง

อาศยพระกร ณาจากพระเจ า จ งจะสามารถเขาถงความจร งด วยการส องสว างจากพระเจา

ตวอย าง การใชเหต ผลในสมยกลางผท ศร ทธาในพระเจ าเป นคนด

กาลเลโอไมศร ทธาพระเจ า เพราะฉะนน กาลเลโอไมใช คนด

จกรวาลมระบบทเป นส งมห ศจรรย เพราะทำาให ดาวนพเคราะหโคจร

โดยไมชนกนม นจะเก ดจากอะไรไมได

นอกจากสงท ย งใหญกว าน น คอพระเจ า

ขอแตกตางการใชเหต ผลสมยกร กโบราณกบสมยกลางขอแตกตางการใชเหต ผลสมยกร กโบราณกบสมยกลาง

สมยกร กโบราณ : ความจรง ทวไป ทน ำามาสนบสนน

เก ยวของกบส งธรรมชาต

สมยกลาง : ความจร งท วไปทน ำามาสนบสนนจะ เก ยวของกบความเช อในศาสนาคร สต

การใชเหตผลในโลกตะว นตกสมยใหม- ว ธการใชเหต ผลทส ำาคญของย คน ค อ

“ ” อปน ย ม ฟรานซสเบคอน เป นคน แรกๆ ทได พ ฒนาขนอย างเปนระบบ

- ฟรานซส เบคอน มความเช อซ งเป น พนฐานของว ธ อ ปน ยว า ความร คอ

อำานาจ หมายถง ความร ท น ำามาใช งานได ได แก การใชความร เพ อ

ครอบง ำาและควบคมธรรมชาต- ว ธอ ปน ยน ไดร บการพฒนาตอไป จน

กลายเปนว ธการแสวงหาความร ทาง ว ทยาศาสตร ซ งม ผลกระทบอยาง

มากตอว ถ ช ว ตของมนษยในยคต อมา

ลกษณะความร ทางล กษณะความร ทางว ทยาศาสตร ว ทยาศาสตร 1. เป นสากล2. สามารถทดสอบไดด วย

ประสาทสมผ ส3. ตรงไปตรงมา4. สามารถคาดหมายอนาคตได

3. 3. การใชเหต ผลของการใชเหต ผลของมนษย ในโลกตะว นออกมนษย ในโลกตะว นออก

- การใชเหตผลในปรชญานยายะ- การใชเหตผลในพระพทธ

ศาสนา

การจะเข าถงโมกษะ คอ ความหลดพนจากกเลสตองอาศ ยความร ท ถกต องโดยการอ งหล กเหตผล4 ประการ ค อ

1. ความร ประจ กษ (ประสาทสมผ ส)2. อนมาน (ตรงก บน รน ยของอร สโตเต ล)3. อปมาน (การเปร ยบเท ยบ)4. การบอกเล าจากผอ น

การใชเหตผลแบบนยายะการใชเหตผลแบบนยายะ

ทภ เขามไฟ ทภ เขามไฟ ((การยนยนการยนยน)) ((อปนยอปนย))เพราะว าท ภ เขามคว นเพราะว าท ภ เขามคว น ((อปนยอปนย))

ทใดมคว นท น นมไฟ เช น ทเตาหงข าว ทใดมคว นท น นมไฟ เช น ทเตาหงข าว ((นรนยนรนย)) ทภเขามคว น ซงเปนส งท เก ยวเน องก บไฟ ทภเขามคว น ซงเปนส งท เก ยวเน องก บไฟ ((อปนยอปนย))

เพราะฉะนน ท ภ เขามไฟ เพราะฉะนน ท ภ เขามไฟ ((นคมนคม))

การใชเหต ผลในการใชเหต ผลในพระพทธศาสนาพระพทธศาสนา

เพ ออธ บายกฎความเป นสาเหตทางจ ตท ท ำาให เก ดท กข และหมดจากทกข

เป นท งแบบนรน ยและอ ปน ย

“ ธรรมใดมเหตเป นแดนเก ดก อนพระตถาคตทรงแสดงเหตและความดบแหงธรรมนน”

พระอ สสชได แสดงธรรมสน ๆแกอ ปต สสมาณพวา

ปฏจสมปบาทปฏจสมปบาท หรอ อท ปปจจยตา หรอ อท ปปจจยตา หรอ ป จจยาการ หรอ ป จจยาการ

((สงท องอาศ ยกนเก ดข นส งท องอาศ ยกนเก ดข น ,,เปนกฎเปนกฎแหงเหต และผลแหงเหต และผล ))

เม อส งน ม เม อส งน ม ส งน จ งส งน จ งม ม เม อส งน เกดข นเม อส งน เกดข น ส งส ง

น จ งเกดข น น จ งเกดข นเม อส งน ไมม เม อส งน ไมม ส งส งน ก ไม ม น ก ไม ม เม อส งน ดบเม อส งน ดบ ส งส งน จ งดบน จ งดบ

การใชเหต ผลแบบนรน ยในพระพทธศาสนา

อร ยส จ 41. ทกข ความไม สบายกาย

และใจ (ผล)2. สมท ย เหต ให เก ดท กข

คอ ต ณหา (เหต )3. นโรธ การดบท กข (ผล)4. มรรค ขอปฏบ ต ให ถ ง

ความดบท กข (เหต )

การใชเหต ผลแบบอปน ยในพระพทธศาสนาการใชเหต ผลแบบอปน ยในพระพทธศาสนาตวอยาง นางกสาโคตมอายแค

เพยง 16 ป ลกตายจงไดไปขอยาชบชวตลกจากพระพทธเจา พระพทธองคสงใหนางไปขอเมลดพนธผกกาดจากบานทไมเคยมญาตพนองตายเลย ถาหาไดจะชบชวตลกของเธอใหฟนคนมา

สดทาย นางกไมสามารถจะหาเมลดพนธผกกาดได เพราะทกบานมญาตพนองทเคยตายทงนน เพราะฉะนน จากความจรงเฉพาะอยาง จงทำาใหนางสรปไดวา

มนษยทกคนตองตาย

สรปการใชเหต ผลในพระพทธศาสนาสรปการใชเหต ผลในพระพทธศาสนา กอนจะสร ปได วา ช วต กอนจะสร ปได วา ช วต

มน ษย เป นท กข ซ งเป นการมนษย เป นท กข ซ งเป นการใชเหต ผลแบบนรน ยจะต องใชเหต ผลแบบนรน ยจะต อง

ใชเหต ผลแบบอปน ยกอน ใชเหต ผลแบบอปน ยกอนคอการพส จน วาช วตเป นค อการพส จน วาช วตเป นความทกข ท ละอย างความทกข ท ละอย างต วอย างต วอย าง พระพทธเจ าเห นพระพทธเจ าเห น

คนแก คนเจ บ คนตาย นค อ คนแก คนเจ บ คนตาย นค อความจร งเฉพาะอย างจนไดความจร งเฉพาะอย างจนไดข อสร ปวาข อสร ปวา

ช วตมน ษย เป นความชวตมน ษย เป นความทกข ท กข

1. เน นอ ปน ยแบบว ทยาศาสตร และ

ใชน รน ยช วยตรวจสอบ

2. มว ธ ว ทยาศาสตร หลายแบบ

3. สนใจกฎความเป นสาเหตทางจ ต

ด วย

4. ผสมผสานกนระหว างตะว นออก

และตะว นตก

5. มการนำาเอาว ทยาศาสตร เข าไป

ขามพรมแดนของศาสนาและ

ปร ชญา

ว ธการแสวงหาความร และว ธการแสวงหาความร และการใชเหตผลของมนษย ในการใชเหตผลของมนษย ในโลกปจจบนโลกปจจบน

1. เน นอปน ยแบบวทยาศาสตร และใชน รน ยช วยตรวจสอบ

โดยพนฐานใหความสำาคญแกอปนย คอประสบการณแตกใชนรนย คอ คณตศาสตร เชน คอมพวเตอรในการตรวจสอบและบนทกขอมล

2. มว ธว ทยาศาสตรหลายแบบ เร มม การต งสมมตฐาน

ตงทฤษฎข นมาก อน เช น ทฤษฎส มพ นธภาพ

ทฤษฎว วฒนาการ จากนนจ งหาขอมลมาสนบสนน

สมมตฐานทำาให ข อม ลวทยาศาสตร ไม ค อยแนนอน

3. สนใจกฎความเป นสาเหตทางจ ตด วย

4. ผสมผสานกนระหว าง ตะวนออก และตะวนตก

มนษยเร มร สกเจ บปวดจากแนวคดท ผ ดในอดตของฟราน

ซส เบคอน คอ แนวคดพช ต ธรรมชาต ก อให เก ดป ญหา

มาก เช น ส งแวดล อมเส อมโทรม

อากาศเส ย เป นต น จ งห นมาใหความสนใจในเร องทางจ ตแบบตะวนออก

5. มการนำาเอาว ทยาศาสตร เข าไปขามพรมแดนของศาสนาและปรชญามการอธ บายในหลก

ว ทยาศาสตร ว า ท กเร องจะต องอธ บายไดด วยกฎทางกฎ

คณตศาสตร และกฎทางฟส กส ถาไม สามารถพส จน ได ด วยกฎ

ทง 2 ประการ ถอว าไม ม ค ณคาท จะ ใหเช อถ อ เป นการใหความสำาค ญ

กบขอเทจจร ง (FACT) มากกว าปร ชญาและศาสนาซงเป นเร อง

เก ยวก บค ณคา (Value)

จบแลว... ขอใหโชคด

ทำาขอสอบได คะแนนดๆ ทกคน

นะครบ