การระเบดของภเขาไฟ

คลนใตน า

ดนถลม

ภยแลง

อคคภย

พายหมะ

แผนดนไหว

ผจดท า

การระเบดของภเขาไฟ (VOLCANO ERUPTIONS)

ภเขาเกดจากการเปลยนแปลงลกษณะของเปลอกโลก ซงแผนธรณทวปดนกนท าใหชนหนคดโคง (Fold) เปนรปประทนคว าและประทนหงายสลบกน ภเขาทมยอดแบนราบอาจเกดจากการยกตวของเปลอกโลกตามบรเวณรอยเลอน (Fault) แตภเขาไฟ (Volcano) มก าเนดแตกตางจากภเขาทวไป ภเขาไฟเกดจากการยกตวของแมกมาใตเปลอกโลก

แมกมา

เมอแผนธรณมหาสมทรเคลอนทเขาหากน หรอปะทะกบแผนธรณทวป แผนธรณมหาสมทรซงมความหนาแนนกวาจะจมลงสชนฐาน

ธรณภาค และหลอมละลายกลายเปนหนหนดหรอแมกมา (Magma) โดยมปจจยทเรงใหเกดการหลอมละลาย ไดแก

ความรอน: เมอแผนธรณปะทะกนและจมลงสชนฐานธรณภาค แรงเสยดทานซงเกดจากการทแผนธรณทงสองเสยดสกนจะท าใหเกด

ความรอน เรงใหผวชนบนของเปลอกโลกมหาสมทรทจมตวลง หลอมละลายกลายเปนแมกมาไดงายขน

น าในชนฐานธรณภาค: หนเปยก (Wet rock) มจดหลอมเหลวต ากวาหนแหง (Dry rock) เมอหนในเปลอกแผนมหาสมทร

จมลงสชนฐานธรณภาค โมเลกลของน าซงเปลยนสถานะเปนไอน าจะชวยเรงปฏกรยาใหหนเกดการหลอมเหลวไดงายขน

การลดความกดดน: ตามปกตหนใตเปลอกโลกจะหลอมละลายยากกวาหนบนเปลอกโลก เนองจากความกดดนสงปองกนหนไมใหเปลยน

สถานะเปนของเหลว อยางไรกตามอณหภมสงของชนฐานธรณภาค ท าใหหนหลอมละลาย ขยายตวออก แลวยกตวลอยตวสงขน

เมอหนหนดรอนขยายตวความกดดนจะลดลง ท าใหหนทอยในหนาสมผสบรเวณรอบขางหลอมละลายไดงายขน

แหลงก าเนดของแมกมา

แมกมาไมไดก าเนดขนทวไปทกหนแหงของโลก หากมอยแตบรเวณทรอยตอของแผนธรณบางชนด และบรเวณจดรอนของโลก

รอยตอของแผนธรณเคลอนทออกจากกน: แมกมาจากชนฐานธรณภาคลอยตวขนสพนผวโลก แรงดนทลดลงชวยท าใหเปลอกโลกทอยดานบน

หลอมละลายเกดเปนสนเขาใตสมทร และดนตวออกทางดานขาง กลายเปนแผนธรณมหาสมทรซงก าเนดมาจากแมกมาหนบะซอลต ดงภาพท

2 ตวอยางเชน สนเขาใตมหาสมทรแอตแลนตก อยางไรกตามในบางแหงแมกมากยกตวขนสแผนธรณทวป เชน ทะเลสาบมาลาว ในทวป

แอฟรกา

รอยตอของแผนธรณเคลอนทเขาหากน: การชนกนของแผนธรณสองแผนในแนวมดตว (Subduction zone) ท าใหแผนทมความหนาแนนมากกวาจมตวลงตวสชนฐานธรณภาค แรงเสยดทานซงเกดจากการทแผนธรณทงสองเสยดสกนจะท าใหเกดความรอน น าในแผนหนซงระเหยกลายเปนไอ ประกอบกบแรงกดดนทลดลง ชวยใหหนหลอมละลายกลายเปนแมกมาไดเรวขน และแทรกตวออกจากผวโลกทางปลองภเขาไฟ ดงภาพท 3 ยกตวอยางเชน ภเขาไฟฟจ ในประเทศญปน

จดรอน (Hotspot): แกนโลกชนนอกมความรอนไมเทากน ในบางจดของแกนโลกมความรอนสง จงท าใหเนอโลกชนลางเหนอบรเวณนนหลอมละลาย และแทรกตวลอยขนมาตามชองแมกมา (Magma

plume) จดรอนจะอย ณ ต าแหนงเดมของแกนโลก แตเปลอกโลกจะเปลยนทศทางการเคลอนทผานจดรอน แมกมาทโผลขนสพนผวโลก จงท าใหเกดหมเกาะเรยงตวกนเปนแนว ดงเชน หมเกาะฮาวาย โดยทเกาะทมอายมากจะอยหางจากจดรอน เกาะทเกดขนมาใหมจะอยบนจดรอนพอด ทศทางการเรยงตวของหมเกาะจะขนอย กบทศทางการเคลอนทของแผนธรณ ดงภาพ

แมกมาแกรนต และ แมกมาบะซอลต: ปกตแมกมาทเกดจากชนหนในเปลอกโลกมหาสมทรหลอมละลายในชนฐานธรณภาคจะ เปนแมกมาบะซอตล (Basaltic magma) แตเมอแมกมาบะซอลตลอยตวสงขนดนเปลอกโลกทวปซงมองคประกอบหลกเปนหนแกรนตกจะหลอมละลายกลายเปนแมกมาแกรนต (Granitic magma) แตเนองจากหนแกรนตซงมองคประกอบหลกเปนซลกาซงมจดหลอมเหลวต ากวาหนบะซอลต เราจงมกพบวา แมกมาแกรนตมกเปลยนสถานะเปนของแขงภายในเปลอกโลก (Pluton) กลายเปนหนอคนแทรกซอน สวนแมกมาบะซอลตมกเยนตวบนพนผวโลกเรยกวา ลาวา (Lava) และกลายเปนหนอคนพในทสด

ประเภทของภเขาไฟ

ภเขาไฟมรปรางสณฐานตางๆ กน เนองจากเกดขนจากแมกมาซงมแหลงก าเนดแตกตางกน และมองคประกอบของแรแตกตางกน เราจ าแนกชนดของภเขาไฟตามลกษณะทางกายภาพได 4 ประเภท ดงน

ทราบสงลาวา (Basalt Plateau): เกดจากแมกมาบะซอลตแทรกตวขนมาตามรอยแตกของเปลอกโลกแลวกลายเปนลาวาไหลทวมบนพนผว ในลกษณะเชนเดยวกบน าทวม เมอลาวาเยนตวลงกจะกลายเปนทราบสงลาวาขนาดใหญประมาณ 100,000 ถง 1,000,000 ตารางกโลเมตร เชน เกาะสกาย ประเทศองกฤษ

ภเขาไฟรปโล (Shield volcano): เกดขนจากแมกมาบะซอลตทมความหนดสง ไหลออกมาฟอรมตวเปนทราบสงลาวา แตความหนดท าใหแมกมากอตวเปนภเขาไฟขนาดใหญและอาจสงไดถง 9,000 เมตร แตมลาดชนเพยง 6 - 12 องศา ภเขาไฟรปโลมกเกดขนจากแมกมาซงยกตวขนจากจดรอน (Hotspot) ในเนอโลกชนลาง (Lower mantle) ตวอยางเชน ภเขาไฟมอนาคบนเกาะฮาวาย ทกลางมหาสมทรแปซฟก

กรวยกรวดภเขาไฟ (Cinder cone): เปนภเขาไฟขนาดเลกมาก สงประมาณ 100 - 400 เมตร ความลาดชนปานกลาง เกดจากการสะสมตวของแกสรอนในแมกมาทยกตวขนมา เมอมความดนสงเพยงพอ กจะระเบดท าลายพนผวโลกดานบนเกดเปนปลองภเขาไฟ กรวดและเถาภเขาไฟ กระเดนขนสอากาศแลวตกลงมากองทบถมกนบรเวณปากปลองเกดเปนเนนเขารปกรวย (ภาพท 7) ขอสงเกตคอ ภเขาไฟแบบนไมมธารลาวาซงเกดขนจากแมกมาไหล แตจะมลกษณะเปนกรวดกลมๆ พงออกมาจากปากปลอง แลวกองสะสมกนท าใหเกดความลาดชนประมาณ 30 - 40 องศา เชน กรวยภเขาไฟในรฐโอรกอน ประเทศสหรฐอเมรกา

ภเขาไฟกรวยสลบชน (Composite cone volcano): เปนภเขาไฟขนาดปานกลาง ทมรปทรงสวยงามเปนรปกรวยคว า สงประมาณ 100 เมตร ถง 3,500 เมตร เรยงตวอยบรเวณเขตมดตว (Subduction zone) เกดขนจากแผนธรณมหาสมทรทหลอมละลายเปนแมกมา แลวยกตวขนดนเปลอกโลกขนมาเปนแนวภเขาไฟรปโคง (Volcanic arc) สงทภเขาไฟพนออกมามทงธารลาวา และกรวดเถาภเขาไฟ สลบชนกนไป เนองจากในบางครงแมกมาแขงตวปดปากปลองภเขาไฟ ท าใหเกดแรงดนจากแกสรอน ดนใหภเขาไฟระเบดและเปลยนรปทรง ตวอยางเชน ภเขาไฟฟจ ประเทศญปน (ภาพท 8), ภเขาไฟพนาตโบ ประเทศฟลปปนส, ภเขาไฟเซนตเฮเลน รฐวอชงตน ประเทศสหรฐอเมรกา ภเขาไฟรปกรวยเปนแนวภเขาไฟรปโคง (Volcano arc) ซงเกดขนจากแมกมาในบรเวณเขตมดตวของเปลอกโลกมหาสมทรทหลอมละลาย ประเภทนระเบด จะมความรนแรงสงและกอใหเกดความเสยหายเปนอยางมาก

การประทของภเขาไฟ

ภเขาไฟไมมคาบการระเบดทแนนอน ทงนขนอย กบแรงดนภายใน คณสมบตและปรมาณหนทกดทบโพรงแมกมา อยางไรกตามนกธรณวทยาสามารถท าการพยากรณอยางคราวๆ โดยการวเคราะหความถของคลนไหวสะเทอน ความรนแรงของแผนดนไหว ความเปนกรดของน าใตดนซงเกดจากแมกมาอณหภมสงท าใหแรธาตละลายตว และความผดปกตของพฤตกรรมสตว

ประโยชนและโทษของภเขาไฟ

ภเขาไฟระเบดใกลชมชนท าใหเกดมหนตภยครงยงใหญ แผนดนไหวท าใหอาคารพงพนาศ ถนนขาด และไฟไหมเนองจากทอแกสถกท าลาย ธารลาวา กรวดและเถาภเขาไฟทไหลลงมา (Pyroclastic flow) สามารถทบถมหมบานและเมองทอยรอบขาง ถาภเขาไฟอยชายทะเล แรงสนสะเทอนจากแผนดนไหวจะท าใหเกดคลนสนามขนาดยกษกระจายตวออกไปไดไกลหลายรอยกโลเมตร ฝนและเถาภเขาไฟสามารถปลวไปตามกระแสลมเปนอปสรรคตอการจราจรทางอากาศ แตอยางไรกตามภเขาไฟระเบดหนงเปนสวนหนงของวฏจกรธรณแปรสณฐาน ซงหมนเวยนธาตอาหารใหแกผวโลก ดนทเกดจากการสลายตวของหนภเขาไฟ มความอดมสมบรณสงใชปลกพชพรรณไดงอกงาม แกสคารบอนไดออกไซดซงปลอยออกมาจากปลองภเขาไฟ ท าใหพชสามารถสงเคราะหธาตอาหารดวยแสง แมกมาใตเปลอกน าแรธาตและอญมณทหายาก เชน เพชร พลอย ขนมา เปนตน และดวยเหตทภเขาไฟน ามาซงความมงคงอดมสมบรณ ดงนนชมชนจงมกตงอยทเชงภเขาไฟ

กรวดและเถาภเขาไฟ (Pyroclastic flow)

คลนใตน า (TSUNAMIS)

สนาม (TSUNAMI) คออะไร?

เปนคลนขนาดยกษทมก าเนดจากในมหาสมทรและเคลอนทเขาสชายฝง ค าวาสนามนเปนภาษาญป น มความหมายตามรากศพทวา คลนทาเรอ ในภาษาองกฤษบางครงอาจเรยกคลนนวาไทดลเวฟ (tidal wave) อนหมายถงคลนทเกดจากกระแสน าขนน าลง แตในทางวทยาศาสตรแลวถอวาผดความหมาย เพราะสนามไมไดเกดจากกระแสน าขนน าลงแตอยางใด

สนาม เกดขนไดอยางไร?

สนามและคลนตามชายฝงธรรมดานนมก าเนดทแตกตางกน คลนโดยทวไปเกดจากกระแสน าขนน าลงและกระแสลม แตสนามนนเกดจากการแทนทน าอยางรนแรง ท าใหมวลของน าเกดการเคลอนทดวยความเรวสง

ลองนกเปรยบเทยบกบการทเราโยนกอนหนลงในน า หากเราโยนหนกอนเลกๆ เราจะสงเกตเหนวาผวน าเกดเปนระลอกแผออกไปจากจดทกอนหนตกลงน า ยงหนกอนใหญเทาไร ระลอกทเกดกยงมขนาดใหญขน ทงนเพราะเมอหนตกลงในน าจะเกดการแทนทน า และพลงงานทกอนหนตกใสน ากจะถกถายเทจากกอนหนไปสน า ท าใหมวลของน าเกดการเคลอนท ท าใหเราเหนเปนระลอกคลน หนกอนยงใหญ พลงงานทถายเทใหแกน ากยงมาก ระลอกทเกดจงมขนาดใหญและแผออกไปไดไกลมากยงขน

ในท านองเดยวกน ในธรรมชาตสามารถเกดปรากฏการณแทนทน าได ยกตวอยางเชนการเกดภเขาไฟระเบดในทะเล การเกดแผนดนไหวหรอแผนดนถลมในทะเล การเกดแผนดนไหวบนแผนดนใกลชายฝง ฯลฯ เหลานลวนแตท าใหเกดการแทนทน าอยางรนแรงไดทงสน และนอกจากปรากฏการณธรรมชาตในโลกเหลานแลว ปรากฏการณธรรมชาตจากนอกโลกอนไดแกการทอกาบาตหรอดาวหางตกลงในมหาสมทร กท าใหเกดการแทนทน าอยางรนแรงไดเชนกน ผลจากปรากฏการณเหลาน จะเกดการถายเทพลงงานใหแกน า และมวลของน ากจะเคลอนทดวยความเรวสงแผกระจายออกจากจดทน าถกแทนท ท าใหเกดเปนสนามขน!

5 อนดบ คลนยกษสนาม ทมขนาดใหญท สดในโลก

เกดในป 1958 ทอาวลทจยา ทางตะวนออกเฉยงใตของรฐอลาสกา สหรฐอเมรกา ความสงของคลนสงถง 524 เมตร สงกวาตก Empire State เสยอก!! แตโชคยงดอยบางทเปนพนทแทบจะไรคน มชาวประมงเสยชวตเพยงไมกสบคนเทานน

ปจจบนไมวาจะพลกหนงสอพมพฉบบไหนกจะปรากฏค าวา “คลนใตน า” อยเสมอ สวนใหญกจะมองความหมายไปในทางการเมองหรอสงคมเปนหลก แตในความเปนจรงตามธรรมชาตค าวา “คลนใตน า” เปนค าทนกสมทรศาสตรแปลความหมายมาใหตรงกบค าวา “Internal Wave” ซงเปนปรากฏการณทางธรรมชาตอยางหนงทเกดขนในทะเลหรอมหาสมทรทมความลกคอนขางมาก โดยมการใหค าจ ากดความไววา เปนคลนทเกดขนระหวางชนน า 2ชนทมความหนาแนนแตกตางกนเนองจากปจจยทางฟสกส อนๆ เชน อณหภม ความเคม ฯ

เมอทะเลถกรบกวนจากปจจยภายนอก เชน คลนผวน าทเกดจากลม เรอทแลนไปบนผวน า ฯลฯ กจะสงผลใหเกดแรงกระเพอมท ผวหนาของชนน าทอยลกลงไปท าใหเกดการสงตอพลงงานในรปของคลนเคลอนตวอยระหวางชนน าทง 2 ชนดงกลาว

นอกจากนคลนใตน ายงเกดไดจากการรบกวนทเกดจากปจจยภายในของมหาสมทรเอง เชนกระแสน าทไหลผานบรเวณทภมประเทศใตทองทะเลมความลกแตกตางกนมากๆ ซงเปนผลใหเกดความเปลยนแปลงความหนาแนนของน าทะเลในบรเวณเคลอนผานรอยตอของการเปลยนแปลงความลกท าใหเกดการกระเพอมและเคลอนตวเปนลกษณะของคลนตอไป ดงแสดงในรป

คณสมบตของคลนใตน าความเรวของคลนใตน าสามรถค านวณไดจากสมการ

เมอ และ คอความหนาแนนของน าชนบนและชนลางตามล าดบ

g คอ อตราเรงเนองจากแรงโนมถวงของโลก

d คอ ความลกของน า

ความสงของคลนใตน าเทาทเคยมการบนทกอาจมความสงไดถง 30 เมตร แตพลงงานทถกถายทอดออกไปจะมนอยกวาคลนทผวน ามาก

ตวอยางภาพของคลนใตน า

ภาพจ าลองการเกดคลนใตน าในถงน า โดยใชของเหลวทมความหนาแนนแตกตางกน 2 ชนด

- ภาพถายทางอากาศของการเกดคลนใตน าทางดานตะวนออกเฉยงใตของเกาะไหหล าเมอวนท 23ม.ย.2526

ดนถลม และโคลนถลม (LANDSLIDES AND MUDSLIDES)

โคลนถลม เปนภยธรรมชาตทเกดขนมาจากการเคลอนทของมวล เปนกระบวนการการเคลอนตวมวลของหน ดน ทราย ลงมาตามแนวของความลาดชน โดยอยภายใตแรงดงดดของโลก ซงจะอาศยตวกลางในการเคลอนท เชน น า ลม ธารน าแขง เปนตวพดพาและชวยเสรมการยายมวล

ส าหรบในประเทศไทยการเกดเหตการณดนถลมนนสวนใหญมตวกลางส าคญในการเคลอนยายมวลของดน คอ น า โดยมากแลวจะมสาเหตหลกมาจากการเกดฝนตกหนก และน าทวม ท าใหดนไมสามารถอมน าไวไดจงเกดกาวถลมลงมาในสวนของการเตรยมรบมอกบเหตการณดนถลมนนเปนสงส าคญดงนนผเขยนจะบอกถงวธการปฏบตตนและเตรยมรบมอกอนเกดเหตการณดนถลมเพอเปนแนวทางในการรกษาชวตรอดไดดงน

1.ตองท าความเขาใจเกยวกบดนถลมกอน วาเปนการถลมแบบใด เปนการเคลอนยายของหน การเคลอนของแผนดน หรอการสไลดลงมาตามแนวลาดชน เปนการถลมขนาดเลกหรอใหญ คอยเกดการเคลอนตว หรอเกดขนฉบพลน มสาเหตมาจากอะไร พาย แผนดนไหว ภเขาไฟระเบด ไฟปา หรอเกดมาจากกจกรรมของมนษย

2.รจกสงเกต และใหความตระหนกถงสงแวดลอมรอบตวอยตลอดไมวาทานจะอาศยอยในพนทซงมแนวโนมวาจะเกดดนถลม หรอเดนทางผานเสนทางบรเวณทอาจเกดดนถลม สงส าคญทตองใหความสนใจคอลกษณะของภมประเทศและธรณวทยาของดนบรเวณนน นอกจากนยงตองสงเกตในเรองของ

- การเปลยนแปลงของสภาพภมประเทศโดยรอบ การเคลอนไหวของดนหรอมการสไลดของดนขนาดเลกเกดขน

-มรอยแตกราวปรากฏขนบรเวณผนงของตวบาน

-รอยแตกราวขยายขนาดเพมขนในบรเวณถนนหรอบรเวณอาคารทมรอยแตก

-รว ก าแพง เสาไฟ และตนไม มการลมเอยงเกดขน

-เรมรสกไดถงการสนสะเทอนของพนดนบรเวณใตเทาของทาน

-มเสยงผดปกตเกดขน เชน เสยงการหกของตนไม การแตกของหน และเสยงการเคลอนยายและการไหลของโคลนเกดขน

-เสยงกระหมหลงสดจะเปนเสยงทบงบอกถงการถลมของดนเกดขน

3.อพยพหรอเคลอนยายมาอยในบรเวณทโลงแจงและหลกเลยงบรเวณเสนทางทดนโคลนถลม นอกจากน ทานยงตองตนตวตอการรบมอจากเหตการณอยตลอดเวลาอยาวางใจเพราะเคยมผเสยชวตจากการนอนโดยไมระวงมาแลวหลายราย คอยสงเกตสงแวดลอมรอบๆขางอยเสมอ ตองตดตามขาวสารจากวทยพกพาเกยวกบการรายงานของปรมาณน าฝนและการเขาชวยเหลอของหนวยงานกภย

-การรบฟงขาวสารเกยวกบปรมาณน าฝนจะชวยทานได เพราะการทมฝนตกอยางหนกและฉบพลนถอเปนความเสยงอยางยงตอเหตการณดนถลม

4.สดทายเพอความปลอดภยตอทานและครอบครวหากพจารณาแลววาบรเวณททานอาศยเปนพนทออนไหวและมความเสยงตอเหตการณดนถลม ทานควรยายออกจากพนทดงกลาวเปนการชวคราวจนกวาจะมการยนยนถงความปลอดภยจากหนวยงานของรฐบาล

นยามของโคลนถลม

ดน ถลมหรอโคลนถลม คอ การเคลอนตวของมวลดนและหนภายใตอทธพลแรงโนมถวงของโลก สาเหตหลกของดนถลมหรอโคลนถลม คอ ดนบรเวณนนไมสามารถรบน าหนกของตวเองไดอกตอไป ดนถลมมกเกดพรอมกบหรอตามมาหลงจากน าปาไหลหลาก เกดขนในขณะหรอภายหลงพายฝนทท าใหเกดฝนตกหนกตอเนองอยางรนแรง กลาวคอ เมอฝนตกตอเนองน าซมลงในดนอยางรวดเรว เมอถงจดหนงดนจะอมตวชมดวยน ายงผลใหน าหนกของมวลดนเพมขน และแรงยดเกาะระหวางมวลดนลดลง ระดบน าใตผวดนเพมสงขนท าใหแรงตานทานการเลอนไหลของดนลดลง จงเกดการเลอนไหลของตะกอนมวลดนและหน ดงนน โอกาสทเกดดนถลมหรอโคลนถลมจงมมากยงขนการเคลอนตวของดนอาจ เกดอยางชาๆหรออยางฉบพลน น าหนกของมวลดนทถลมลงมามก าลงมหาศาลทท าลายสงตาง ๆ ทขวางทางและกอใหเกดความเสยหายตอชวตและทรพยสนการเกดดนถลมเกด ขนไดหลายลกษณะลกษณะการเคลอนตวได 3 ชนดคอ

1. แผนดนถลมทเคลอนตวอยางแผนดนถลมทเคลอนตวอยางชาๆ เรยกวา Creep เชน Surficial

Creep

2. แผนดนถลมทเคลอนตวอยางรวดเรวเรยกวา Slide หรอ Flow เชน Surficial Slide

3. แผนดนถลมทเคลอนตวอยางฉบพลน เรยกวา Fall Rock Fall

สาเหตของดนถลม/โคลนถลม

สาเหตจากมนษย (Manmade Causes) กจกรรมทมนษยท าในบรเวณทลาดชน เปนสาเหตหนงทท าใหเกดดนถลมหรอโคลนถลม เชน

-การกอสรางในบรเวณเชงเขาทลาดชน โดยไมมการค านวณดานวศวกรรมทดพอ

-การเกษตรในพนทลาดชนเชงเขา

-การก าจดพชทปกคลมดนและการตดไมท าลายปา

สาเหตจากธรรมชาต (Natural factors) เหตการณทางธรรมชาตกเปนสาเหตใหเกดดนถลมหรอโคลนถลมไดเชนกน เชน

-ฝนตกหนก การเกดดนถลมในประเทศไทยสวนใหญมกจะมฝนเปนปจจยเรงทส าคญเสมอ

-การละลายของหมะจะไปเพมระดบน าใตผวดน และน าหนกของดนอยางรวดเรว

-การเปลยนแปลงระดบน าเนองจากน าขนน าลง การลดระดบน าในแมน าและอางเกบน า

-การกดเซาะของดนจากกระแสน าในแมน า ล าธาร หรอจากคลนซดท าใหความหนาแนนของมวลดนลดลง

-การผพงของมวลดนและหน

-การสนสะเทอนจากแผนดนไหว

ลกษณะพ นท ท มโอกาสเกดภยโคลนถลมและสญญาณเตอนภย

พนททมโอกาสเกดภยโคลนถลม หมายถง พนทและบรเวณทอาจจะเรมเกดการเลอนไหลของตะกอนมวลดนและหนทอย บนภเขาสทต าในล าหวยและทางน าขณะเมอมฝนตกหนกอยางตอเนอง ลกษณะของพนทเสยงภยดนถลม มขอสงเกตดงน

พนทตามลาดเชงเขาหรอบรเวณทลมใกลเชงเขาทมการพงทลายของดนสง

พนทเปนภเขาสงชนหรอหนาผาทเปนหนผพงงายและมชนดนหนาจากการผกรอนของหน

พนททเปนทางลาดชน เชน บรเวณถนนทตดผานหบเขา บรเวณล าหวย บรเวณเหมองใตดนและเหมองบนดน

บรเวณทดนลาดชนมากและมหนกอนใหญฝงอยในดน โดยเฉพาะบรเวณทใกลทางน า เชน หวย คลอง แมน า

ทลาดเชงเขาทมการขดหรอถม

สภาพพนทตนน าล าธารทมการท าลายปาไมสง ชนดนขาดรากไมยดเหนยว

เปนพนททเคยเกดดนถลมมากอน

พนทสงชนไมมพชปกคลม

บรเวณทมการเปลยนแปลงความลาดชนของชนดนอยางรวดเรวซงมสาเหตมาจากการกอสราง

บรเวณพนทลาดต าแตชนดนหนาและชนดนอมตวดวยน ามาก

พายหมะและหมะถลม (BLIZZARD AND AVALANCHES)

พายหมะเปนพายทท าใหเกดหมะจ านวนมาก จนมองไมเหนทางขางหนา ผลทเกดขนคอ ท าใหวสยทศนในการมองเหนแทบจะเหลอศนยหรอมองไมเหนเลย กองหมะทสงใหญและลก พรอมกบอากาศทหนาวสน จะสามารถกอใหเกดความเสยหายและขดขวางตอการคมนาคมขนสง รวมทงการตดตอสอสารดานโทรคมนาคม

ดงนนขอใหเราอยแตภายในบานหรออาคาร และอยใหหางจากความหนาวเยนมากทสด จากสถตดานสภาพอากาศระบวา ผคนเปนจ านวนมากทไมเอาใจใสตอขอแนะน าเรองน

การเตรยมการ

สงทตองระมดระวงเปนพเศษ คอ มความเปนไปไดมากทจะสญเสยความรอน สญเสยพลงงานไฟฟา สญเสยการสอสารโทรคมนาคม และขาดแคลนเสบยง (ขาดแคลนทงอาหารและน าดมทสะอาด) ดงนนเราจงควรทจะ

- เกบตนอาหารทใหพลงงานสง เชน ผลไมอบแหง ของหวาน และอาหารทไมเนาเสยงาย ตองเปนอาหารทพรอมรบประทานทนท เชน อาหารกระปอง เปนตน- เตรยมเชอเพลงส าหรบการกอไฟ เชน ถานไม ไมแหง โดยตองเกบไวในทหยบไดงาย- อปกรณจดไฟ เชน ไมขดไฟ ไฟแชค โดยตองเกบไวในทหยบไดงาย- ควรมเตาถานส าหรบผงไฟ ไมควรจดไฟไวบนพน หรอจดเตาถานในสถานทอบ หรอในอากาศทไมถายเท- ควรมอปกรณดบเพลง และมการตรวจสภาพอยสม าเสมอเพอสามารถใชงานไดตลอดเวลา

ภยแลง หรอทพภกขภย (DROUGHTS)

ภยแลงคออะไรภยแลง คอ ภยทเกดจากการขาดแคลนน าในพนทใดพนทหนงเปนเวลานาน จนกอใหเกดความแหงแลง และสงผลกระทบตอชมชน

สาเหต

1. โดยธรรมชาต1.1 การเปลยนแปลงอณหภมโลก1.2 การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ1.3 การเปลยนแปลงของระดบน าทะเล1.4 ภยธรรมชาต เชน วาตภย แผนดนไหว

2. โดยการกระท าของมนษย2.1 การท าลายชนโอโซน2.2 ผลกระทบของภาวะเรอนกระจก2.3 การพฒนาดานอตสาหกรรม2.4 การตดไมท าลายปา

วธการแกปญหาภยแลง

วธการแกปญหาภยแลวสามารถกระท าไดดงน

1. แกปญหาเฉพาะหนา เชน แจกน าใหประชาชน ขดเจาะน าบาดาล สรางศนยจายน า จดท าฝนเทยม

2. การแกปญหาระยะยาว โดยพฒนาลมน า เชน สรางฝาย เขอน ขดลอกแหลงน า รกษาปาและปลกปา ใหความรวมมอและมสวนรวมมอในการจดท าและพฒนาชลประทาน

อคคภย (FIRES)

ความหมายของไฟปา

"ไฟปา" คอไฟทเกดขนจากสาเหตอนใดกตามแลวลกลามไปไดโดยอสระปราศจากการควบ คม ทงนไมวาไฟนนจะลกลามเขาปาธรรมชาตหรอสวนปา

สาเหตของการเกดไฟปา

ไฟปาจะเกดขนไดหรอไมตองอาศยปจจย 3 สงคอ เชอเพลง ออกซเจน และความรอน ซงเปน"องคประกอบของไฟ" โดยปกตนนในปามทงเชอเพลงเชน กงไมใบไมแหงตางๆและออกซเจนหรออากาศอยแลว หากมความรอนขนยอมท าใหเกดไฟปาขน ฉะนน"ความรอน"จงเปนสาเหตทท าใหเกดไฟปาขนตนเหตทท าใหเกดความรอนขนจนกระทงกลายเปนไฟปาอาจเกดจาก ธรรมชาตเอง เชน ตนไมเสยดสกน ฟาผาเปนตน หรอจากคนทจดไฟขนดวยวตถประสงคตางๆ ในประเทศไทยไมพบไฟปาทเกดโดยความรอนตามธรรมชาต สวนใหญเกดจากฝมอของคนทงสน มนษยจงเปนตนเหตของไฟปา ทส าคญยง"สาเหต" ทท าใหเกดไฟปาโดยฝมอของมนษยทงตงใจหรอโดยประมาทในประเทศไทยแบงตามลกษณะของกจกรรมและวตถประสงคทเกดขนดงน -ลาสตว- จดไฟเพอใหสตวหนออกจากทซอน เพอสะดวกในการลา-เผาไร- เผาก าจดวชพช เตรยมพนทเพาะปลกโดยปราศจากการควบคมท าใหไฟลกลามเขาไปในปา-หาของปา- ตผง เกบไขมดแดง ผกหวาน หนอไม เหด ใบตองตง เกบฟน-เลยงสตว- เพอใหหญาแตกใบออนเปนอาหารสตวในบรเวณใกลพนทปาแลวเกดลกลามเขาไปในปา-นกทองเทยว- หงตมอาหาร ใหแสงสวาง ใหความอบอน แลวดบไมสนทเกดเปนไฟปาในทสด-ความขดแยง- ชาวบานอาจเกดความขดแยงกบหนวยราชการในพนทแลวแกลงโดยจดไฟเผาปา-ลกลอบท าไม- เผาทางใหโลงเตยนเพอสะดวกในการลากไม ไลยง หงตมอาหารในปา เปนตน

อทกภยคอ ภยและอนตรายทเกดจากสภาวะน าทวมหรอน าทวมฉบพลน มสาเหตมาจากการเกดฝนตกหนกหรอฝนตอเนองเปนเวลานาน เนองมาจาก1.1 หยอมความกดอากาศต า1.2 พายหมนเขตรอน ไดแก พายดเปรสชน, พายโซนรอน, พายใตฝน1.3 รองมรสมหรอรองความกดอากาศต า1.4 ลมมรสมตะวนตกเฉยงใต1.5 ลมมรสมตะวนออกเฉยงเหนอ1.6 เขอนพง

อทกภย (Floods)

วธปฏบตในการปองกนตนเองและบรรเทาจากอทกภย

1 การวางแผนการใชทดนอยางมประสทธภาพ ควรก าหนดผงเมอง เพอรองรบการเจรญเตบโตของตวเมอง ไมใหกดขวางทางไหลของน า ก าหนดการใชทดนบรเวณพนทน าทวม ใหเปนพนทราบลมรบน า เพอเปนการหนวงหรอชะลอการเกดน าทวม

2 การออกแบบสงกอสรางอาคารตาง ๆ ใหมความสงเหนอระดบทน าเคยทวมแลว เชน บานเรอนทยกพนสงแบบไทย ๆ เปนตน

3 การเคลอนยายวสดจากททจะไดรบความเสยหายอนเนองมาจากน าทวม ใหไปอยในทปลอดภยหรอในทสง

4 การน าถงทรายมาท าเขอน เพอปองกนน าทวม

5 การพยากรณและการเตรยมภยน าทวม เพอใหประชาชนรบทราบลวงหนา เพอเตรยม ปองกน

6 การสรางเขอน ฝาย ท านบ และถนน เพอเปนการกกเกบน าหรอเปนการกนทางเดน ของน า เปนตน

แผนดนไหว

แผนดนไหว เปนภยพบตทางธรรมชาตทเกดจากการสนสะเทอนของพนดน อนเนองมาจากการปลดปลอยพลงงานเพอลดความเครยดทสะสมไวภายในโลกออกมาเพอปรบสมดลของเปลอกโลกใหคงท ปจจบนนกวทยาศาสตรยงไมสามารถท านายเวลา สถานท และความรนแรงของแผนดนไหวทจะเกดขนในอนาคตได ดงนนจงควรศกษา เรยนร เพอใหเขาใจถงกระบวนการเกดของแผนดนไหวทแทจรง เพอเปนแนวทางในการลดความเสยหายทเกดขน

สาเหตของการเกดแผนดนไหว

การเกดแผนดนไหวมสาเหตมาจาก 2 สาเหตใหญ สาเหตแรกเกดจากการกระท าของมนษย ไดแก การทดลองระเบดปรมาณ การกกเกบน าในเขอน และแรงระเบดจากการท าเหมองแร สวนสาเหตทสองเปนสาเหตหลกของการเกดแผนดนไหว โดยเปนการเกดตามธรรมชาตอนเนองมาจากการเคลอนทของแผนเปลอกโลก ทงนทฤษฎกลไกการเกดแผนดนไหวทยอมรบกนในปจจบนม 2 ทฤษฎคอ

ทฤษฎวาดวยการขยายตวของเปลอกโลก โดยแผนดนไหวเกดจากการทเปลอกโลกเกดการคดโคง โกงตวอยางฉบพลน และเมอวตถขาดออกจากกนจงปลดปลอยพลงงานออกมาในรปคลนแผนดนไหว

ทฤษฎวาดวยการคนตวของวตถ โดยแผนดนไหวมาจากการเคลอนตวของรอยเลอน กลาวคอ เมอรอยเลอนเกดการเคลอนตวถงจดหนงวตถจะขาดออกจากกนและเสยรปอยางมาก พรอมทงปลดปลอยพลงงานมหาศาลออกมาในรปของคลนแผนดนไหว และหลงจากนนวตถจะคนตวกลบสรปเดม

ผจดท า

น.ส.สทธดา สทธจตต เลขท 3

น.ส.ชกมล พรหมสวสด เลขท 22

ชน ม .6/14