ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

¾ÃÐÀÒǹÒÇÔÃÔ¤س(à¼´ç¨ ·µÚµªÕâÇ)

Ãͧ਌ÒÍÒÇÒÊÇÑ´¾ÃиÃÃÁ¡ÒÂ

booksummaForPress.indd 1 27/10/2555 12:17:29

สมมาทฐในวงการศกษาพระภาวนาวรยคณ (เผดจ ทตตชโว)

พมพครงท ๑ มถนายน ๒๕๕๕ จ�านวนพมพ ๔๔,๐๐๐ เลม

พมพครงท ๒ กรกฎาคม ๒๕๕๕ จ�านวนพมพ ๕๔,๐๐๐ เลม

พมพครงท ๓ ตลาคม ๒๕๕๕ จ�านวนพมพ ๔๓,๐๐๐ เลม

พมพท บรษท โอ.เอส.พรนตง เฮาส จ�ากด

๑๑๓/๑๓ ซอยวดสวรรณคร ถนนบรมราชชนน

booksummaForPress.indd 2 27/10/2555 12:17:30

booksummaForPress.indd 3 27/10/2555 12:17:32

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๔

คานา

ผไดชอวาเปน “คร” ยอมมคณสมบตสาคญยงประการ

หนงคอ “มความเขาใจถกตองเกยวกบเรองโลกและชวต”

เพราะหากปราศจากความเขาใจถกในเรองนแลว ครจะไมร

ไมเขาใจความจรงของชวตเลยวา ชวตนเปนทกขและทกชวต

ลวนตกอยภายใตกฎแหงกรรม คอ ทาชวทกขเพมขน ทาด

ทกขลดลง ครจะกลายเปนบคคลทมวนจฉยศลธรรมผดพลาด

ไมมหลกตดสนทถกตองวาสงใด “ถก-ผด ด-ชว บญ-บาป

ควร-ไมควร” วนจฉยศลธรรมประจาใจของครนเอง เปนตว

ควบคมการกระทาทางใจ ทางความคด ทางวาจาและทางกาย

ไมใหละเมดกฎแหงกรรม

ดวยเหตทสมมาทฐ ๑๐ มความสาคญมากอยางยงน

เอง ครจงตองหมนฝกฝนอบรมตนเองและศษยดวย

การปฏบตตามลาดบของสมมาทฐ โดยเรมจากสมมาทฐ

booksummaForPress.indd 4 27/10/2555 12:17:33

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๕

ขอท ๑ ทานมผลจรง จนถงขอสดทายคอ พระพทธเจามจรง

การปฏบตสมมาทฐ ๑๐ ขอน ตองปฏบตใหสมาเสมอจนกลาย

เปนคณธรรมประจาใจ สมมาทฐหรอความเขาใจถกเรองโลก

และชวตนเอง จงเปนประดจแสงเงนแสงทองสองนาทางชวต

คร ศษย และชาวโลกใหประเสรฐ

(พระภาวนาวรยคณ)

รองเจาอาวาสวดพระธรรมกาย

booksummaForPress.indd 5 27/10/2555 12:17:40

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๖

สารบญ

องคประกอบของสมมาทฐ ๑๐ ๗

หลกการดาเนนชวตครอยางถกตอง ๑๐ ประการ ๒๗

แนวทางการปลกฝงสมมาทฐสาหรบเดก ๔๓

หลกการปลกฝงสมมาทฐ ๕๕

องคประกอบของสมมาทฐ ๑๐

booksummaForPress.indd 6 27/10/2555 12:17:41

องคประกอบของสมมาทฐ ๑๐

booksummaForPress.indd 7 27/10/2555 12:17:43

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๘

องคประกอบของสมมาทฐ ๑๐

ก. หลกการดาเนนชวตใหเปนสข ๔๑. ทานมผลจรง (อตถ ทนน)

๒. การสงเคราะหมผลจรง (อตถ ยฏฐ)

๓. การบชามผลจรง (อตถ หต)

๔. ผลวบากกรรมททาด-ชวมจรง

(อตถ สกฏทกกฏาน กมมาน

ผล วปาโก)

booksummaForPress.indd 8 27/10/2555 12:17:44

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๙

๑. ทานมผลจรงทาน คอ การให การแบงปน การเสยสละ การเออเฟอ

สงทเปนประโยชนแกกนดวยความเตมใจ เชน ใหทรพยสงของ

เปนตน

การใหความรทเปนประโยชน การใหธรรมะ และ

การใหอภยไมถอโทษโกรธขงกน กจดวาเปนทานชนดหนง

ยอมมผลดจรงแกผใหและผรบ คอ

๑) ผใหยอมเปนทรกทพอใจของมหาชน

๒) ผใหและผรบยอมเกดความรกใครปรารถนาดตอกน

๓) เปนการปองกนสงคมไมใหเกดการหวงแหน

แลงนาใจ

ทานจงจดเปนความดขนตนททกคนตองฝกใหม

booksummaForPress.indd 9 27/10/2555 12:17:44

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๑๐

๒. การสงเคราะหมผลจรง การสงเคราะห คอการชวยเหลอกนในยามยาก ทกข

ของชาวโลกยอมบรรเทาลงได หากผคนในสงคมไมทอดทงหรอ

ซาเตมกนเองในคราวตกทกขไดยาก แตพยายามชวยเหลอเกอกล

กน ซงมผลดตอผใหและผรบ คอ

๑) ผใหการสงเคราะหยอมปลมใจทไดทาความด

๒) ผรบการสงเคราะหยอมบรรเทาหรอหมดทกข

เหนทนตา

๓) ผรบการสงเคราะหยอมสานกในบญคณ อนจะนา

ไปสการตอบแทนพระคณกนอยางไมรจบ

การฝกสงเคราะหใหกนและกนจนเปนนสย คอหวใจ

การพฒนาสงคม

booksummaForPress.indd 10 27/10/2555 12:17:44

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๑๑

๓. การยกยองบชามผลจรง บชา คอ การแสดงความเคารพ การกราบไหว การยกยอง

นบถอบคคลทควรเคารพนบถอ เชน พระพทธรป พระสงฆ

บดามารดา ครอาจารย ญาตผใหญ

บชา ทาได ๒ วธ

๑. บชาดวยสงของ คอ ปรนนบตดแล ใหคาใชจาย

และบชาดวยดอกไม ธป เทยน

๒. บชาดวยการปฏบต คอ ปฏบตตามแบบททานทา

คาททานสอนดวยความเตมใจ เพอจะไดมความดเชนทานดวย

การบชาบคคลทควรบชาอยางเหมาะสม ยอมมผลนา

ความสข ความเจรญ ความกาวหนามาให

๑) ทาใหใจผองใส

๒) ทาใหมกาลงใจทาความดตามทาน

การหาโอกาสบชาบคคลทควรบชาเปนหนาทของผเรยน

booksummaForPress.indd 11 27/10/2555 12:17:45

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๑๒

๔. ผลวบากกรรมด-กรรมชวมจรงทกอยางทคด ทกสงททา ทกคาทพดดวยเจตนา

ลวนเปนกรรม กรรมนนยอมมผลยอนมาถงตนเอง ใคร ๆ จะ

หลกเลยงกมได เพราะมกฎตายตววา “ทาด ไดด ทาชว ไดชว”

ไมวาผทากรรมนนจะรจกกฎแหงกรรมหรอไม นนคอ

กรรมด ออกผล เปนความสข-เจรญ

กรรมชว ออกผล เปนความทกข-เสอม

ดงนน เพอความสข-เจรญ

๑) สงเรงดวนทตองรใหชด คอ ด-ชวตดสนอยางไร

๒) สงทตองเรงปฏบต คอ ละเวนกรรมชว เลอก

ทาแตกรรมด กลนใจใหผองใส จนกวาชวตจะหาไม

booksummaForPress.indd 12 27/10/2555 12:17:45

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๑๓

ข. ความจรงประจาโลก ๖๑. โลกนมจรง (อตถ อย โลโก)

๒. โลกหนามจรง (อตถ ปโร โลโก)

๓. มารดามจรง (อตถ มาตา)

๔. บดามจรง (อตถ ปตา)

๕. โอปปาตกะมจรง

(อตถ สตตา โอปปาตกา)

๖. พระพทธเจามจรง

(อตถ โลเก สมณพราหมณา

สมมคคตา สมมาปฏปนนา)

booksummaForPress.indd 13 27/10/2555 12:17:45

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๑๔

๕. โลกนมจรง คอ ตวเรามทมาจรงหากเจรญภาวนาถงระดบหนง ยอมประจกษแกใจวา

๑) ตวเราเองเคยเกดมาแลวนบภพนบชาตไมถวน

๒) การมาเกดในภพชาตน ไมวาเกดในสถานภาพใด

จะเกดในครอบครวรารวย-ยากจน ตระกลสง-ตา สขภาพ

ด-ขโรค รปสวย-ทราม สตปญญาด-ทราม ฯลฯ

ลวนเปนผลจากกรรมเกาชาตทแลว ๆ สงมา หาใช

เกดขนเองหรอผ ใดบนดาล เพราะทกคนลวนมกรรม

เปนของตน เปนทายาทแหงกรรม มกรรมเปนกาเนด มกรรม

เปนเผาพนธ

๓) เมอแรกเกดทกคนยงไมเปนคนดหรอชวตาม

พอแม ยงเปนกลาง ๆ อย ตอเมอไดทากรรมด กเปนคนด

ไดทากรรมชว กเปนคนชว ตามกรรมทตนเองทาขนใหมชาตน

คนฉลาดจงเลอกทาแตกรรมด เวนกรรมชวโดยเดดขาด

booksummaForPress.indd 14 27/10/2555 12:17:45

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๑๕

๔) ความเปนทกข-ตกตาในชาตน เปนผลของ

กรรมชวใหมในชาตน รวมกบผลกรรมชวเกาในอดตทยงตดตาม

มาตดรอน

ความสข-เจรญในชาตน เปนผลของกรรมดใหม

ชาตน รวมกบผลกรรมดเกาทสงสมไวในชาตทแลว ๆ

ตามมาสมทบ เพราะทกคนลวนมกรรมของตนเปนทพงอาศย

หาใชผใดบนดาล

booksummaForPress.indd 15 27/10/2555 12:17:47

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๑๖

๖. โลกหนามจรง คอ ตายแลวไมสญตราบใดทยงไมหมดกเลส ตายแลวตางคนตางยง

ตองไปเกดใหมในภพหนาอกตามกรรมด-ชวทตนทาไว นนคอ

กรรมเกาชาตทแลว ๆ สงผลใหมาเกดในภพชาตน

กรรมใหมในชาตนและชาตทแลว ๆ สงผลใหไปเกด

ในภพชาตหนา

กรรมใหมชาตหนาและชาตน รวมทงชาตทแลว ๆ

สงผลใหไปเกดในภพชาตตอๆ ไป

๖.๑ เพอความเจรญรงเรองทงภพน-ภพหนา หลง

การเจรญภาวนาเชา-คา พงกลาวคาปฏญาณเตอนตนให

ประพฤตปฏบตตามหลกการดาเนนชวตของชาวพทธ คอ

๑) การละกรรมชวทงกาย-วาจา-ใจทกชนด

๒) การหาโอกาสทาความดทงหลายใหถงพรอม

๓) การกลนใจใหผองใสไมลดละ

booksummaForPress.indd 16 27/10/2555 12:17:47

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๑๗

นนคอ เลยงชพดวยการงานปราศจากบาป

โดยเดดขาด ยงทางาน ใจยงตองผองใส ไดประโยชนทง

สวนตนและสวนรวมตลอดไป

๖.๒ ขวนขวายบาเพญกศลใหมตลอดชวต ไมวาชวต

จะรงเรองหรอตกตา กทาบญมไดขาด โดยถอหลกวา

เชาใด ยงไมไดใหทาน เชานนจะยงไมกนอาหาร

วนใด ยงไมไดสมาทานศล วนนนจะไมออกจากบาน

คนใด ยงไมไดเจรญภาวนา คนนนจะยงไมเขานอน

ทกวนพระกตงใจรบอโบสถศล ฟงธรรม

ทกวนสาคญทางศาสนาตงใจประกอบบญใหญไมเวน

เพราะตระหนกวา บญเปนพลงงานบรสทธ ชาระใจให

สะอาดได กาจดกเลสใหเบาบางลงได เปนทางใหใจคลายทกข

นาความสขนานามาใหได และเปนเหตใหอายยน

booksummaForPress.indd 17 27/10/2555 12:17:48

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๑๘

๖.๓ เสรจการบญแตละครง กตงแผนการสรางบญใหญ

ดวยการอธษฐานใชบญเกาตอบญใหมตอๆ กนไป เชน

ดวยอานาจแหงทานกศลน จงมผลใหไมตองอดอยาก

ยากจน ไดโอกาสพามหาชนสรางมหาทานยง ๆ ขนไปใน

พระพทธเจาและเหลาพระอรหนตเบองหนา ทกภพชาตจนกวา

จะเขานพพาน

ดวยอานาจแหงบญอนเกดจากการรกษาศลดแลวน

จงสงผลใหไดเพศบรสทธ ไดลกษณะมหาบรษครบครนพอใจ

การบวชประพฤตพรหมจรรยตลอดกาลตราบวนบรรลนพพาน

เทอญ

ดวยอานาจแหงการฟงธรรมอนประเสรฐน จงสง

ผลใหเปนผพอใจในการพบเหน - ฟงธรรม - พจารณาธรรม

ตงใจปฏบตธรรมตามพระอรยเจายง ๆ ขนไป ทกภพทกชาต

อยารเบอหนายจนกวาจะไดบรรลนพพาน ฯลฯ

booksummaForPress.indd 18 27/10/2555 12:17:48

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๑๙

๗. มารดามพระคณจรงมารดามพระคณตอบตรอเนกอนนต เพราะเปนผให

กาเนดกายมนษย เลยงดบตรจนเตบใหญ อบรมสงสอนบตร

ใหเขาใจความจรงของโลกและชวต และหามบตรทาชว เลอก

แตประพฤตชอบ อยในกรอบศลธรรม กอใหเกดเปนนสยด และ

คณธรรมประจาใจอนจะนาไปสความสข-เจรญยง ๆ ขนไป

ผเรยนเจาปญญาจงตองฝกแสดงความกตญรคณ

ตอมารดาและฝกตอบแทนพระคณทานดวยการทาสงทเปน

ประโยชนสขตอทานจนตลอดชวต แตมารดายอมมโทษมหนต

หากไมอบรมสงสอนบตรใหเปนคนใฝด

booksummaForPress.indd 19 27/10/2555 12:17:48

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๒๐

๘. บดามพระคณจรงบดากมพระคณตอบตรอเนกอนนตเชนเดยวกบมารดา

สวนทานใดจะมพระคณมากกวากน กขนกบความทมเทเสยสละ

ของทานในการเลยงดและอบรมสงสอนบตรใหเปนคนดม

ศลธรรมนนเอง งานเรงดวนของบดามารดาทกคน คอ

๑) ตองเตรยมฝกตว อบรมใจใหพรอมเพอการเลยงด

บตรและการเปนตนแบบคณธรรมศลธรรม จรยธรรมแกบตร

ตงแตตน ตลอดจนจดเตรยมสภาพสงแวดลอมทดไวใหพรอม

๒) ตองฝกบตรใหคนตอความดสากลขนพนฐาน ๔

ประการตงแตยงนอนแบเบาะ โดยไมเหนแกความเหนอย

ยากใด ๆ คอ

๑. รกความสะอาด ๒. รกความเปนระเบยบ

๓. รกความสภาพนมนวล ๔. รกความตรงตอเวลา

booksummaForPress.indd 20 27/10/2555 12:17:49

เมอบตรรความกยาปฏบตตอไป ความดสากลพนฐาน

๔ ประการกจะพฒนาเปนนสยด ๆ พนฐาน ๓ คอ

๑. นสยรกการควบคมตวเอง

๒. นสยรกการพงตนเอง

๓. นสยรกการจบถก

๓) พฒนานสยด ๆ ทงสามนนผานกจกรรม ๕ หองชวต๑

โดยไมคดทอแทและสดทายกกลายเปนความมวนย ความอดทน

และความเคารพ แลวสงตอไปเพมพนความรความดอก

ทโรงเรยน เพอใหมนสยบณฑต ๕๒ พรอมเปนมตรแทแกมหาชน

เมอเตบใหญ บตรจงสมควรกราบไหวบชาบดา-มารดา ผเปน

เสมอนพระอรหนตในบานและชวยแบงเบาภาระของทานให

เตมกาลง หลงทาการบานทครมอบหมายแลวเปนประจาทกวน

๑. ๕ หองชวตประกอบดวย หองนอน หองนา หองแตงตว หองอาหารและหองทางาน

๒. นสยบณฑต ๕ ประกอบดวย นสยใฝควบคมตนเอง, นสยใฝรกษาสขภาพ, นสยใฝเรยนร, นสยใฝทาดตามกฎแหงกรรม และนสยใฝเจรญภาวนา

booksummaForPress.indd 21 27/10/2555 12:17:49

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๒๒

๙. โอปปาตกะมจรง โอปปาตกะสตว คอ สตวทผดเกดขนมา กโตเตมททนท

ทนใด โดยไมตองมมารดาบดา เกดดวยอานาจกรรมทแรงมาก

ซงตนเคยทาไวสมยเปนมนษย ครนถงคราวตายรางกายก

สลายวบโดยไมมซากเหลอ โอปปาตกะแบงออกเปน ๒ ประเภท

ประเภทท ๑ สมยเปนมนษยทากรรมชวมาก ตายไป

แลวเกดเปนสตวนรก ซงมรปรางนาเกลยดนากลวมาก และ

อยในนรกซงมสภาพทกขทรมานมาก คอทกขยงกวาคกในโลก

อยางเทยบไมได

ประเภทท ๒ ทากรรมดมากไปเกดเปนเทวดานางฟา

ซงมรปรางงดงามมากและอยในสวรรค ซงอยในสภาพเปน

สขมากแมสขของพระเจาจกรพรรดกเทยบไมได

สภาพสข-ทกขของสตวนรกและชาวสวรรคแตกตางกน

มากกจรง แตทงคเหมอนกนคอ อายยนมาก คออายเกนแสน

เกนลาน เกนโกฏปกม

booksummaForPress.indd 22 27/10/2555 12:17:50

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๒๓

พระสมมาสมพทธเจาตรสเลาเรองนดวยมหากรณา

เพราะปรารถนาจะใหชาวโลกมกาลงใจในการละกรรมชว

โดยเดดขาด และทมเททากรรมดดวยชวต จะไดเปนสขนานๆ

ในสวรรค และไดโอกาสวางแผนทาความดใหรดกมเตมท

เมอคราวกลบมาเกดเปนมนษย

สภาพรางกายทแตกตางกนโดยสนเชงระหวาง

มนษยกบสตวนรกหรอมนษยกบเทวดา แมเปนบคคลเดยวกน

กตาม อาจเปรยบเทยบไดกบสตวบางชนด แมเปนสตว

ตวเดยวกน แตในวงจรชวตของมนมสภาพรางกายและ

สถานทอยแตกตางกนโดยสนเชง เชน ยงกบลกนา กบกบ

ลกออด หรอแมลงวนกบหนอน เปนตน

ผเรยนจงตองหมนคานงถงเรองโอปปาตกะใหมาก

เพอเตอนสตตนเองใหละชว ทาดดวยชวต และเตอนสต

ใหหมนฝกสมาธมากๆ เพอมโอกาสไดเหนนรก-สวรรคตาม

พระอรหนตและกาจดกเลสใหสนไปตามทานดวย

booksummaForPress.indd 23 27/10/2555 12:17:50

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๒๔

booksummaForPress.indd 24 27/10/2555 12:17:51

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๒๕

๑๐. พระพทธเจามจรงเปนธรรมชาตวา หากสมณพราหมณหรอใครกตาม

ไมจากดดวยเชอชาต หากตงใจประพฤตดปฏบตชอบ

ไมละเมดกฏแหงกรรม มงกลนใจใหผองใสเปนนจดวยชวต

ยอมสามารถรแจงแทงตลอดในโลกนโลกหนา ไดดวยปญญา

อนยงเอง อาศยความเมตตากรณาอยางยงของทาน ทาน

ยอมสามารถสอนชาวโลกใหรแจงตามได

บคคลมความดงามพรอมเชนน มอย ในโลก

บางยคสมยจรง ชาวโลกเรยกทานดวยความเคารพ

อยางยงวาพระพทธเจา หากใครมโชคไดพบพระองคแลว

ตงใจฟงธรรม พจารณาธรรม ปฏบตสมควรแกธรรม ยอม

หมดทกขโดยเดดขาดตามทานไดอยางแนนอน

booksummaForPress.indd 25 27/10/2555 12:17:51

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๒๖

บดนแมพระพทธเจาจะดบขนธปรนพพานนานแลว

แตคาสอนของพระองคทานยงอย จงสมควรรบเรงศกษา

พระธรรมคาสอนและฝกหดขดเกลาตนเองตามทาน

ยอมบรรลธรรมตามทานวนหนงจนได พรอมกบหมดทกข

หมดกเลสโดยสนเชง

หลกการดาเนนชวตครอยางถกตอง ๑๐ ประการ

booksummaForPress.indd 26 27/10/2555 12:17:56

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๒๗

หลกการดาเนนชวตครอยางถกตอง ๑๐ ประการ

booksummaForPress.indd 27 27/10/2555 12:17:58

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๒๘

booksummaForPress.indd 28 27/10/2555 12:17:59

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๒๙

หลกการดาเนนชวตครอยางถกตอง

๑๐ ประการ

๑. ทานมผลจรง๑. มงมนถายทอดความรทงทางโลกและทางธรรมให

แกศษยดวยความปรารถนาดตอศษยอยางบรสทธใจทจะให

ศษยเปนคนดทโลกตองการ ประสบความสข ความเจรญรงเรอง

ในชวต

๒. แบงปนความรทงทางโลกและทางธรรม รวมทง

ประสบการณในวชาชพคร ตลอดจนเทคโนโลยสมยใหม

ในวงการศกษาใหแกเพอนครดวยความจรงใจ

๓. รวมมอในการทากจกรรมตางๆ เพอประโยชนของ

โรงเรยนหรอสถาบนการศกษาเปนสวนรวม โดยไมเหนแก

ความเหนอยยากและโดยไมขาดตกบกพรอง

booksummaForPress.indd 29 27/10/2555 12:18:00

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๓๐

๔. สละเวลาในการถายทอดความรดานวชาการ หรอ

ปลกฝงอบรมศลธรรมใหแกเดกบางคน บางกลมทมปญหาเปน

กรณพเศษดวยจตเมตตา

๕. เมอมปญหากระทบกระทงกนในหมเพอนรวมงาน

กพยายามใหอภยกนเสมอ เพอความรกสามคคระหวางเพอน

รวมงาน และเพอเปนแบบอยางทดแกบรรดาลกศษย

การประพฤตปฏบตเหลาน ถอไดวาเปนการทาทาน

ในอกลกษณะหนงของผมอาชพคร ซงมผลดอยางแทจรง

booksummaForPress.indd 30 27/10/2555 12:18:00

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๓๑

๒. การสงเคราะหมผลจรง๑. สงเคราะหนกเรยนทมปญหาตางเพอใหสามารถ

เรยนไดจบหลกสตร ดวยวธการทเหมาะสม เชน นกเรยนท

ขาดแคลนทนเลาเรยน กอาจหางานพเศษใหทา หาทนอดหนน

การศกษาจากองคกรของรฐและเอกชนให เปนตน

๒. สงเคราะหนกเรยนทเรยนด มความประพฤตดแต

ยากจน ดวยการสละเวลาสอนพเศษให เพอสงเขาสอบแขงขน

ชงทนการศกษาเรยนตอในประเทศหรอตางประเทศหลงจาก

จบการศกษาในโรงเรยนทกาลงเรยนอย

๓. เมอเพอนครหรอบคลากรในโรงเรยนตางประสบ

ปญหาจากอบตเหต หรอภยธรรมชาตกตองชวยกนสงเคราะห

อยางสดความสามารถ เปนตน

การประพฤตปฏบตเหลาน ถอไดวาเปนการสงเคราะห

เพอนมนษยดวยกน ยอมมผลดอยางแนนอน ผประพฤตปฏบต

ยอมชอวามสมมาทฐอยางแทจรง

booksummaForPress.indd 31 27/10/2555 12:18:00

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๓๒

๓. การยกยองมผลจรง๑. ครควรมองหาคณธรรมความดและความสามารถ

ทงของผบรหารซงเปนหวหนาของตน และเพอนครผรวมงาน

ทกคน ขณะเดยวกนกพงมทศนคตทดตอทกคน เมอเหนใคร

ทาดทาถกตอง กควรกลาวยกยองสรรเสรญตามความเหมาะสม

บคคลทมนสยเชนน ยอมสามารถเขากนไดกบผรวมงานทกคน

ยอมสามารถประกอบอาชพไดดวยความสบายใจ และมโอกาส

เจรญรงเรองในหนาทการงาน

๒. ครตองไมนนทาวารายผบรหารใหนกเรยนฟง

เพราะจะทาใหนกเรยนขาดความเคารพผบรหาร และอาจไมม

ความรสกภาคภมใจในสถานศกษาของตน

๓. ครตองไมนนทาวารายเพอนครใหนกเรยนฟง เพราะ

ก. ถานกเรยนเชอผนนทากจะรงเกยจหรอไมเคารพ

นบถอครผถกนนทา

booksummaForPress.indd 32 27/10/2555 12:18:01

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๓๓

ข. นกเรยนทไดรบการปลกฝงนสยรกการปฏบตตาม

มรรคมองค ๘ แลว จะมองวา ผนนทาผดศล ไมนาเคารพ

ค. ความลบในโลกไมม ผถกนนทายอมรวาใคร

นนทาตน ซงจะเปนเหตปจจยใหเกดปญหาตางตามมาอกมาก

เชน ครผนนทาจะกลายเปนแกะดาในหมเพอนคร เปนตน

๔. ครตองไมแสดงความลาเอยงตอนกเรยน ดวย

การพดจาไพเราะกบนกเรยนทเกงและด เมอทาผดพลาด แต

ใชถอยคาตาหนตเตยนรนแรงหรอหยาบคายกบเดกทเรยนออน

ยากจน แทนทจะใชคานมนวล ออนโยน

อยางไรกตาม ครตองระลกอยเสมอวา การทางานรวม

กบมวลชนหรอคนหมมากจะประสบความสาเรจอยางแทจรงไม

วาดานใดกตามจาเปนตองรหลกจตวทยาเปนอยางด

การทครประพฤตตอผคนตางๆ ไมวาเดกหรอผใหญ

ในเชงยกยอง ยอมมผลดตอทกฝาย

booksummaForPress.indd 33 27/10/2555 12:18:01

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๓๔

๔. กฎแหงกรรมมผลจรง๑. ครตองศกษาเรอง กฎแหงกรรม ใหเขาใจในระดบ

โยนโสมนสการเปนอยางนอย เพอใหสามารถอธบายเกยวกบ

พฤตกรรมตางๆ ของคนเราดวยกฎแหงเหตและผล ถาเปน

เชนนกจะชวยใหครมศรทธามนในกฎแหงกรรม ซงนอกจาก

จะชวยใหครตงมนอยในสมมาทฐแลว ยงจะสามารถอธบาย

เรอง กฎแหงกรรมไดอยางมประสทธผลเสมอ

๒. เมอครมศรทธามนในกฎแหงกรรม ตงมนใน

สมมาทฐเปนคณสมบตประจาตวแลว กพงพฒนาตนใหมนสย

รกการปฏบตตามมรรคมองค ๘ และปฏบตสมมาสมาธเปน

ประจา ถาปฏบตไดถกวธตามทครบาอาจารยอบรมสงสอน

ยอมประสบความกาวหนาถงขนบรรลฌานระดบใดระดบหนง

ซงอาจจะสามารถพสจนกฎแหงกรรมไดดวยตนเอง ถาเปน

เชนนน การทาหนาทปลกฝงนสยรกการปฏบตตามมรรค

มองค ๘ ใหแกศษยกจะมประสทธผลยงขน

booksummaForPress.indd 34 27/10/2555 12:18:01

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๓๕

๓. ครพงระลกเสมอวา เรองกฎแหงกรรมคอหวใจของ

สมมาทฐ ถาครสามารถปลกฝงอบรมศษยทงมวลใหมศรทธา

มนคงในเรองกฎแหงกรรมได ยอมมนใจไดวาศษยเหลานน

จะเปนคนดมสมมาทฐระดบตน หนาทตอไปของครกคอจะตอง

ตอกยาใหศษยมสมมาทฐมนคงยงขน

กลาวไดวาการปลกฝงอบรมศษยทงมวลใหเปนคนด

มนคงอยในสมมาทฐ คอกรรมดทครไดทาทงเพอตนเอง สงคม

และประเทศชาตโดยรวม ยอมมผลดตอตวครเอง และทกฝาย

ดงกลาวมาแลวอยางแนนอน

booksummaForPress.indd 35 27/10/2555 12:18:02

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๓๖

๕. โลกนม (ทมาจรง)เหตแหงความเจรญกาวหนาหรอความเสอมในอาชพ

ครของตนในปจจบนน ลวนเปนผลมาจากการดาเนนชวต

ของครในชวงเวลาทผานมา วาเปนไปตามสมมาทฐ ๔ ประการ

แรกหรอหลกการดาเนนชวตใหเปนสข ๔ หรอไมเพยงใด

ประการหนง ประกอบกบวบากแหงบาปกรรมในชาตปางกอน

ทตามมาตดรอน อกประการหนง

ดงนน เมอมนใจวาตนครองชวตถกตองตามหลก

การดาเนนชวตใหเปนสข ๔ แลว แตไมไดรบผลตอบแทน

ดานตาแหนงหนาทการงานตามทคาดหวง กจะตองไมทอใจ

จงพากเพยรทาใหดยงขนไปอก คดเสยวาอยางนอยกเปน

บญกศลทไดทาแลวในชาตน

booksummaForPress.indd 36 27/10/2555 12:18:02

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๓๗

๖. โลกหนาม (ทไปจรง)ความเจรญหรอความเสอมในอาชพครของตนในอนาคต

ขนอยกบความเขมงวดกวดขนตนเองทงในดานนสยสวนตว

และประสทธภาพในการปฏบตงานในหนาท วาเปนไปตาม

หลกการดาเนนชวตใหเปนสข ๔ มากนอยเพยงใด นบแตบดน

เปนตนไป รวมกบผลในขอ ๕ อกดวย

เมอมแนวคดเชนนแลว ครกตองไมตงอยในความประมาท

จาเปนตองพจารณาตรวจสอบ แกไขและพฒนาการปฏบตงาน

ในหนาทของตนประการหนง พจารณาตรวจสอบ แกไขและ

พฒนาลกษณะนสยของตนอกประการหนง ขณะเดยวกน กสอน

ใจตนเองอยเสมอวา ความสาเรจในชวตของครนน ตองอยท

คณภาพและคณธรรมของศษยทงมวลเปนสาคญ มไดอยท

ตาแหนงลาภหรอยศ โดยสวนตว อยางไรกตามถาครไดทมเท

ชวตปฏบตหนาทเพอความเจรญกาวหนาของศษยทงมวลแลว

ความเจรญกาวหนาจะเกดขนแกตวครเอง เปนไปตามกฎแหงกรรม

booksummaForPress.indd 37 27/10/2555 12:18:02

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๓๘

๗. มารดามจรงครตองมความกตญกตเวทตอมารดา คร - อาจารย

และผมพระคณ การปฏบตเชนน นอกจากเปนคณธรรมหรอ

กรรมดของครโดยตรงแลว ยงเปนแบบอยางดานคณธรรม

ใหแกบตร ธดา ลกศษย และคนรอบขางอกดวย

 π—∫ πÿπ°“√®—¥æ‘¡æå«“√ “√Õ¬Ÿà„π∫ÿ≠ ‡æ◊ËÕ¡Õ∫‡ªìπ∏√√¡∑“π ‚¥¬ °—≈œ°‘®¿Ÿ ÿ¢ ‚° ÿ¡»ÿ¿æ≈

booksummaForPress.indd 38 27/10/2555 12:18:04

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๓๙

booksummaForPress.indd 39 27/10/2555 12:18:09

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๔๐

๘. บดามจรงครตองมความกตญกตเวทตอบดา คร- อาจารยและ

ผมพระคณนอกจากครจะปฏบตตามเปนตนแบบดานคณธรรม

ใหแกบตรธดา ลกศษยและคนรอบขางแลว ครจาเปนจะตอง

แนะนาสงสอนอบรมใหศษยตระหนกถงคณของบดา ไมยงหยอน

ไปกวามารดาอกดวย ทงนเพราะในสภาพสงคมปจจบนมปญหา

ครอบครวแตกแยกเกดขนทกสงคม บตรสวนใหญจะใกลชด

สนทสนมกบมารดา หางไกลกบบดาหรอในบางครอบครวท

บดาจมอยกบอบายมข กมกจะทาทารณโหดรายตอมารดาทาให

บตรบางคนถงกบเกลยดชงบดาของตนกม

ดงนน จงเปนหนาทของครในการปลกฝงชแนะใหเดก

มความเขาใจและความคดถกตองเกยวกบเรองพระคณของ

บดา ปองกนมใหเดกมบาปกรรมตดตวไป เพราะมความคดเหน

เปนมจฉาทฐเกยวกบพระคณของบดา ครทสามารถเปลยนทฐ

ของศษยได ยอมถอวาเปนความสาเรจในชวตคร

booksummaForPress.indd 40 27/10/2555 12:18:09

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๔๑

๙. สตวทเกดแบบโอปปาตกะมจรงครททมเทชวตเพอปลกฝงอบรมเหลาศษยใหเปนคนด

มสมมาทฐอยางมนคง รจกเสยสละทางานเพอสวนรวม

ดวยความบรสทธใจ ขณะเดยวกน ครเองกทาตนเปนตนแบบ

ศลธรรมและคณความดทกอยางทกประการทครพราสอน

ศษย ครประเภทนแมหายากแตกมอยจรง จงกลาวไดวา ครท

เปนมนสเทโว คอเปนมนษยแตมนาใจเยยงเทวดานนมอยจรง

ครประเภทนยอมเปนปชนยบคคลใหแกมนษยและเทวดาได

กราบไหวทงโลกนและโลกหนา

booksummaForPress.indd 41 27/10/2555 12:18:12

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๔๒

๑๐. พระพทธเจาผเปนบรมครของสตวโลกมจรงครผประสบความสาเรจในชวตคร คอครผอทศชวตเพอ

ทาหนาทปลกฝงอบรมบมนสยศษยของตนใหมนสยบณฑต ๕

มความรบผดชอบตอตนเอง ครอบครว สงคม ประเทศชาต

และพระพทธศาสนา ดวยมความคดวาการทางานในหนาทของ

ตนทกอยางทกประการ ลวนเปนการสงสมบญบารมใหแก

ตนเองเยยงพระโพธสตว

อยางไรกตามมครบางคนทาหนาทการงานในตาแหนง

เสมอนเปนงานอดเรก เบยดบงเวลาราชการ หรอเวลาใน

ตาแหนงหนาทไปทาธรกจสวนตวหลายรปแบบ แมอยทโรงเรยน

กทาหนาทครเฉพาะอยในหองเรยนเทานน เมอกาวพนจาก

หองเรยน จตใจกพะวกพะวนอยกบเรองธรกจ ครประเภทน

ถาบงเอญเปนทโปรดปรานของผบรหาร ยอมมความเจรญ

รงเรองในตาแหนงหนาท แตครประเภทนกไมถอวาประสบ

ความสาเรจในอาชพคร

แนวทางการปลกฝงสมมาทฐสาหรบเดก

booksummaForPress.indd 42 27/10/2555 12:18:15

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๔๓

แนวทางการปลกฝงสมมาทฐสาหรบเดก

booksummaForPress.indd 43 27/10/2555 12:18:18

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๔๔

แนวทางการปลกฝงสมมาทฐสาหรบเดก

สมมาทฐประกอบดวยองคธรรม ๑๐ ประการ คอ

๑. ทานมผลจรง

๒. การสงเคราะหมผลจรง

๓. การบชามผลจรง

๔. ผลวบากกรรมททาด-ชวมจรง

๕. โลกนมจรง (มทมา)

๖. โลกหนามจรง (ตายแลวไมสญ)

๗. มารดามพระคณจรง

๘. บดามพระคณจรง

๙. โอปปาตกะมจรง

๑๐. พระพทธเจามจรง

booksummaForPress.indd 44 27/10/2555 12:18:19

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๔๕

สมมาทฐ ๑๐ ประการน แบงออกไดเปน ๒ กลม

ไดแก กลมท ๑

ขอ ๑-๔ คอ หลกการดาเนนชวตใหเปนสข ๔ ประการ

กลมท ๒

ขอ ๕-๑๐ คอ ความจรงประจาโลก ๖ ประการ

องคธรรมในกลมท ๑ คอ ขอ ๔ ซงชาวพทธเรยกวา

กฎแหงกรรม และคนกบพทธพจนวา “ทาดไดด ทาชวไดชว”

เรองกฎแหงกรรมน เปนองคธรรมทเดนกวาองคธรรม

๓ ขอแรกเพราะเปนเรองของเหตและผล ซงอภปรายใหเกด

ความเขาใจไดงาย โดยเฉพาะอยางยงเดกโต เพราะมเรองราว

มากมายพสจนใหเหนไดในชวตประจาวน เชน เดกทเกยจคราน

การเรยนยอมสอบตก นกเรยนวยรนทเปนอนธพาลปลนจ

booksummaForPress.indd 45 27/10/2555 12:18:19

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๔๖

ชาวบาน ยอมถกตารวจจบ เปนตน แตผทยงไมเชอ กฎแหง

กรรมเตมหวใจ กคงจะเปนบรรดาผใหญทมขอสงสย เนองจาก

ยงขาดการศกษาและปฏบตตามหลกพระพทธศาสนาอยาง

จรงจงนนเอง ซงจะไมขอกลาวในทน

การปลกฝงอบรมเดก ๆ ใหมสมมาทฐเปนคณธรรม

ประจาใจ ควรประกอบดวยองค ๓ คอ

๑. ปลกฝงความรความเขาใจองคธรรมในองคมรรค

ตางๆ ใหแกเดก ๆ ในเชงทฤษฎดวยการอภปรายโดยใชวธ

ปจฉา-วสชนา เพอกระตนเดก ๆ ใหใชปญญาคดพจารณา

รายละเอยดในองคธรรมแตละขอ จนกระทงเดก ๆ มองเหน

ขอดหรอประโยชนอยางแทจรงของเรองทอภปราย และยอมรบ

ไปปฏบตในชวตจรง

booksummaForPress.indd 46 27/10/2555 12:18:19

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๔๗

๒. ผใหญควรมกศโลบายจดกจกรรมเพอใหเดก ๆ ได

นารายละเอยดในองคมรรคตาง ๆ ซงไดอภปรายกนมาแลว

มาปฏบตในชวตประจาวนใหเกดเปนนสย

๓. ชกชวนใหเดกฝกสมาธภาวนาพรอมกบผใหญ

ทก ๆ วน ทงทบานและทโรงเรยนจนเกดเปนนสย การทาสมาธ

ภาวนายอมเปนการปฏบตมรรคองคท ๗ และ ๘ ไปพรอม ๆ

กน เดก ๆ ทมประสบการณภายในแมเพยงจตสงบอยางตอ

เนองสกระยะหนง ทงสตและปญญาของเขากจะพฒนาขนมา

ในระดบหนง ซงจะชวยใหพวกเขาเขาใจหวขอธรรมในองค

มรรคตาง ๆ ทอภปรายกนมาแลวดยงขน มความเขาใจถกตอง

ถองแทขนวาสงใดด สงใดชว สงใดควร สงใดไมควร สงใดผด

สงใดถก ขณะเดยวกนกมสตควบคมตนเองทงทางกายและ

วาจา มใหกระทาสงทชว สงทไมควร สงทผด พรอมกนนน

booksummaForPress.indd 47 27/10/2555 12:18:19

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๔๘

กอยากกระทาสงดๆ สงทควรและถกตอง เพราะเชอมนวา

จะไดรบการยอมรบและชนชมจากบคคลทวไป

การสอนสมาธกลมแรก ควรยดเรองหลกเหตผล

เปนมาตรฐานการดาเนนการอภปรายอาจจะยกองคธรรม

ขอใดขอหนงใน ๓ ขอแรกขนมาตงเปนคาถามกได เชน

ถาเปนเดกอนบาลอาจถามวา

ก. “หนรสกอยางไร ถามเพอนคนหนงใหขนมอรอย ๆ

รบประทานทกวน” คาตอบของเดกแตละคนอาจใชถอยคา

แตกตางกนไป แตเชอมนวาจะเปนไปในเชงบวกทงสน

ข. “หนรสกอยางไร ถามเพอนมาชวยขณะทกาลงหว

ถงนาหนก ๆ” แนนอนวาคาตอบของเดกแตละคนจะเปนไป

ในเชงบวก

ค. “หนรสกอยางไร ถามเพอนคนหนงขโมยดนสอของ

หนไป” คาตอบจากเดกทกคนยอมเปนไปในเชงลบ

booksummaForPress.indd 48 27/10/2555 12:18:20

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๔๙

เมอถามคาถามในลกษณะนหลาย ๆ คาถามแลว ผใหญ

พงสรปวา ถาเราทาดกบผอน เขากรกและชอบเรา แตถาเรา

ทาไมดกบเขา เขากเกลยดเรา ไมชอบเรา ไมอยากคบหาสมาคม

กบเรา

พรอมกนนนกตงคาถามใหมวา “ใครเหนดวย ใหยกมอขน”

ถามเดกไมยกมอ (ซงไมนาจะม) ผใหญตองขอใหเขาอภปราย

จากคาถามชดแรก ผใหญกสามารถโยงเขามาส ๓

เรอง คอ

๑. ทานมผลจรง

๒. การสงเคราะหมผลจรง

๓. กฎแหงกรรมมจรง

ครนแลวตงคาถามใหม เชน

ง. “หนรสกอยางไร ถามผชมวาหนเขยนหนงสอสวยมาก”

booksummaForPress.indd 49 27/10/2555 12:18:20

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๕๐

จ. “หนรสกอยางไร ถาหนฟนหนาหก แลวถกเพอน ๆ

ลอวาฟนหลอ”

ฉ. “หนรสกอยางไร ถาคณแมซอของเลนทถกใจหนมาให”

ช. “หนรสกอยางไร ถาคณพอพาหนไปฝกวายนาตาม

ทหนปรารถนา”

คาถามเหลาน จะกระตนใหเดก ๆ รวมกนอภปราย

ครนแลวผใหญกพงสรปในเชงใหการอบรมสงสอนวา

เราควรจะหาจดดจดเดนของผอน แลวนามายกยองสรรเสรญ

เพอใหเขามกาลงใจทาความดตอไป ไมควรสนใจปมดอย

ของผอน แลวนามาลอเลยนใหเขารสกอบอายขายหนา นนคอ

ใหพยายามจบถกผอน อยาพยายามจบผดใคร ๆ ขณะเดยวกน

กสอนใหเดกรจกเอาใจเขามาใสใจเรา

จากคาถามชดน ผใหญกสามารถโยงเขามาสสมมาทฐ

ไดทงชดแรกและชดท ๒ คอ

booksummaForPress.indd 50 27/10/2555 12:18:20

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๕๑

๑. การบชามผลจรง

๒. มารดามพระคณจรง

๓. บดามพระคณจรง

เมอเปลยนประเดนไปสองคธรรมใหม ผใหญกนา

การอภปรายดวยการใชคาถามตาง ๆ เชน

ซ. “หนรสกอยางไร เมอเหนคนตาบอดแตกาเนดหรอ

คนทมอวยวะพกลพการ”

ฌ. “หนรสกอยางไร เมอเหนคนมรปรางหนาตาสวย

หรอหลอ เหนคนทมฐานะรารวย เหนคนขอทาน”

เมอเดก ๆ อภปรายแสดงความคดเหนโดยทวกนแลว

ผใหญอาจใหคาอธบายวา

“ตงแตตอนตน เราไดอภปรายกนแลววา การทาดยอม

ไดด คนทาชวยอมไดชว นนคอ หลกหรอกฎแหงเหตผล เรองราว

ทกอยางทเกดขนลวนเปนผลทมาจากเหตทงสน ซงทางธรรม

เรยกวา กฎแหงกรรม”

booksummaForPress.indd 51 27/10/2555 12:18:21

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๕๒

ครนแลวถามยาวา

“ใครเชอกฎแหงกรรมบาง ยกมอขน” (ถาเดกคนใด

ไมยกมอ ตองขอใหอภปราย)

ครนแลวถามตอไปวา

ญ. การทคนเราเกดมาพกลพการหรอรปสวยรวยทรพย

นน ลวนเปนผลทงสนใชไหม ถาหนคดวาใช อะไรเปนเหต

ททาใหเปนเชนนน

คาถามนยอมกระตนใหเดก ๆ คดหาทางอภปรายกน

อยางกวางขวาง ซงผใหญอาจจะชวยเสรมขอมลในลกษณะ

ตงคาถามใหคดบาง ซงในทสดกจะไดขอสรปลงทเรอง

กฎแหงกรรม ครนแลวผใหญกเพมคาอธบายเกยวกบเรองน

ในองคธรรมโลกนม (ทมา) จรง

ครนแลวกสามารถโยงไปสเรอง โลกหนาม (ทไป) จรง

ไดโดยงาย

booksummaForPress.indd 52 27/10/2555 12:18:21

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๕๓

เมอเดก ๆ เขาใจและยอมรบเรองโลกหนามจรงแลว

ยอมเขาใจเรอง นรก-สวรรค ไดโดยงาย และถามสอใหด

ประกอบคาอธบายกจะเขาใจไดงายขนอก และสามารถโยงไป

ถงเรอง โอปปาตกะ ไดทนท

เมอเดก ๆ เขาใจองคธรรมทง ๙ โดยปราศจากขอ

กงขาแลว ยอมโยงไปสองคธรรมขอ ๑๐ คอพระพทธเจามจรง

ไดโดยไมยาก เพราะเดก ๆ ชาวพทธทงหลายตางกเคยเหน

พระพทธรป เหนรปพระพทธเจา อกทงเคยไดสวดมนตบชา

พระรตนตรยกนมาแลวทงสน

ทงหมดน คอ วธการสอนใหเดก ๆ เขาใจในภาคทฤษฎ

ตอจากนไปกเปนเรองทผใหญจะตองจดใหเดก ๆ ไดทากจกรรม

ตาง ๆ ตามองคธรรมทไดอภปรายมาแลว ในเรองทสามารถ

นามาปฏบตไดจรง เชน การตกบาตร การทาสงคมสงเคราะห

ไปทาบญถวายภตตาหารพระทวด การสวดมนตและการเจรญ

สมาธภาวนาเปนกจวตรทงทบานและทโรงเรยน

booksummaForPress.indd 53 27/10/2555 12:18:21

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๕๔

การทาสมาธภาวนานนจะชวยพฒนาปญญาใหเดกม

ความเขาใจองคธรรมทไดอภปรายมาแลวทงหมดลกซงยงขน

ขณะเดยวกนกมสตระมดระวงตนใหรจกสารวมกาย วาจา

มใหเผลอตวแสดงพฤตกรรมชวตดตวตอไปในโลกหนา

ถาผใหญหมนเอาใจใสเดก ๆ ในปกครองของตนให

ปฏบตตามองคธรรมตาง ๆ ทตนไดอภปราย แลวนาไปปฏบต

เปนกจวตรจนเปนนสย ประกอบกบรบการบาเพญสมาธภาวนา

ตงแตเยาววย จนเปนนสย พวกเขากจะเตบโตขนมาเปนคนด

ทโลกตองการอยางแนนอน

หลกการปลกฝงสมมาทฐ

booksummaForPress.indd 54 27/10/2555 12:18:22

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๕๕

หลกการปลกฝงสมมาทฐ

booksummaForPress.indd 55 27/10/2555 12:18:23

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๕๖

หลกการปลกฝงสมมาทฐ

หลกการปลกฝงสมมาทฐทจะกอใหเกดสมฤทธผลนน

อาจกลาวสรปเปนขอ ๆ ไดดงน

๑. ตองไมมการบงคบแตเปนการฝกใหคดอยางเปน

กระบวนการ จากการเกดความเขาใจระดบตนไปสความเขาใจ

ทลกซงยงๆ ขนตามลาดบ จนกระทงใจใสสวางเสมอนหนง

แสงเงนแสงทองผดขนมาฆากเลสทแอบแฝงอยในใจ

๒. ฝกใหคดอยางมเหตผลโดยใชวธอภปรายตามทได

กลาวไวในตอนตนแลว

การคดอยางมเหตผลนนมอย ๒ ดาน คอ ดานวตถ

และจตใจ สาหรบการปลกฝงสมมาทฐนตองเนนดานจตใจ และ

ดาเนนตามหลกเกณฑกฎแหงกรรม คอ ทาดไดด ทาชวไดชว

เมอฝกใหเดกคดโดยการอภปรายกนอยางกวางขวางและ

booksummaForPress.indd 56 27/10/2555 12:18:23

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๕๗

ทวถงแลว ผใหญตองเปนผสรปประเดนสาคญใหเดกเขาใจ

และจดบนทกไว เพอนาไปสการปฏบตตอไป

๓. ขอมลทนามาใหเดกคดหาเหตผลนนตองเรยงลาดบ

จากเรองงายไปหายาก จากเหตผลตน ๆ ไปสเหตผลทลกซง

เชน การแบงปนอาหารการกน การแบงปนสงของเครองใช

ใหกนระหวางญาตพนองหรอเพอนฝง ซงมไดอตคดขดสน

เชนนจดวา เปนการสรางความรกใครกลมเกลยวระหวางสมาชก

ของหมคณะใหแนนแฟนยงขน เปนตวอยางของเหตตน ๆ

ซงนาไปสผลคอความสามคคระหวางสมาชกของหมคณะ

อนเปนจดมงหมายขององคธรรมแรกของสมมาทฐ คอ

ทานมผลจรง

สาหรบการสละแรงกาย สละเงนทอง สละเวลาอนมคา

เพอชวยเหลอคนตกทกขไดยาก ซงเปนเรองททาไดยากกวา

การแบงปน เพราะนอกจากตนจะตองมความพรอมแลว

ยงจะตองมนาใจเสยสละอยางสงอกดวย นกเปนตวอยาง

booksummaForPress.indd 57 27/10/2555 12:18:23

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๕๘

ของเหตและผลทลกซงขนอกระดบหนง อนเปนจดมงหมาย

ขององคธรรมท ๒ ของสมมาทฐ คอ การสงเคราะหมผลจรง

อนง การบรจาคทรพยสนเพอทานบารงพระพทธศาสนา

กจดเปนเรองการสงเคราะหดวย ซงอานสงคทผ บรจาค

จะไดรบกคอ ความปลมปตใจ ทจดเปนเรองบญกศล ซง

อาจเปนเรองทเขาใจไดงายสาหรบผทคนอยกบการสราง

บญกศล

มผคนไมนอยทนอกจากจะชอบทาสงคมสงเคราะหและ

ศาสนาสงเคราะหแลว ยงชอบชวนผอนมารวมกจกรรมสงเคราะห

เพอสรางบญกศลเชนเดยวกบตนอกดวย ตองถอวาบคคล

ประเภทนมนาใจสงสงอยางยง เพราะมบทบาทในการพฒนา

สงคมใหเกดสนตสขอยางยงยน สมควรไดรบการยกยองจาก

สงคม เปนจดมงหมายขององคธรรมท ๓ ของสมมาทฐคอ

การบชายกยองมผลจรง

booksummaForPress.indd 58 27/10/2555 12:18:24

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๕๙

เมอเดกมความเขาใจเรอง ทานมผลจรง การสงเคราะห

มผลจรง และการบชายกยองมผลจรง ครกควรสรปโดยโยง

เขามาสองคธรรมท ๔ ของสมมาทฐ คอ ทาดไดด ทาชวได

ชวหรอกฎแหงกรรม พรอมทงนอมนาใหเดกตงมโนปนธาน

ทจะยดเปนหลกปฏบตในชวตตลอดไป ดวยเชอมนวานอกจาก

เปนการทาดแลวยงเปนการสรางบญกศลทจะนาความสข

ความเจรญมาสชวตตนอกดวย

สวนขอมลทจะนามาใหเดกคดหาเหตผลสาหรบเรอง

โลกนและโลกหนานน ผใหญอาจจะชนาใหเดกคดตามกไดวา

ขณะทคนเราโกรธหนาตาจะไมสวยเลย ดงนนคนทมนสย

หงดหงด โกรธงาย โกรธบอย ๆ โกรธทงวน หนาตากจะไม

สวยทงวน ถาโกรธทงปกจะไมสวยทงป ดงนนคนทมกโกรธ

จนเปนนสยหนาตาของเขากจะไมสวยตลอดชวต พรอมกนนน

นสยมกโกรธกจะตดตวเขาขามชาตไปอกดวย

booksummaForPress.indd 59 27/10/2555 12:18:24

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๖๐

ในทานองกลบกนคนทมอารมณดไมโกรธงาย เมอถก

ผอนลวงเกนกไมโกรธยอมใหอภย คนประเภทนยอมมหนาตา

แชมชน เบกบาน ยมแยมแจมใส สดชนสวยงาม แมหนาตา

จะไมไดสวยมากนก แตกสวยกวา นามอง นาเขาใกลกวาคน

มกโกรธทงวน คนทอารมณดเปนนสย นสยนกจะตดตวเขา

ขามชาตไปอกดวย

จากขอมลทยกมาน ผใหญพงสรปใหเดกเหนวานสยทง

ดและไมด จะตดตวคนเราตลอดไปทกภพทกชาต ดงนน ถาเรา

มนสยไมดจาเปนตองแกไขและกาจดใหหมดสนไป ทงนเพราะ

นสยคอตนเหตแหงการกระทาตาง ๆ หรอกรรมของเรา ถาเรา

มนสยไมด เรากมกจะทากรรมชวหรอเรยกวาบาป และบาปนก

จะตดตวเราไปตลอดเชนเดยวกบนสย ตราบใดทเราทาบาป

หรอทาชว เรากจะไดชวหรอไดทกข หาความสขไมได แตถา

เรามนสยด เรากจะชอบทากรรมด หรอเรยกวาบญ และบญน

booksummaForPress.indd 60 27/10/2555 12:18:24

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๖๑

กจะตดตวเราไปตลอดเชนเดยวกบนสย ตราบใดทเราทาบญ

หรอทาด เรากจะไดดหรอมความสขเสมอ

จากบทสรปตรงน ครกจะสามารถโยงมาสเรองกฎ

แหงกรรม เรองโลกนม(ทมา) จรง และโลกหนา(มทไป) จรง

ใหเดกเขาใจไดโดยงาย

เกยวกบขอมลทจะนามาใหเดกคดหาเหตผลเกยวกบ

พระคณของมารดาบดานน ครควรระมดระวงการตงคาถาม

ทจะนาไปสการอภปรายเพอใหไดคาตอบในเชงบวก ทงน

เพราะเดกแตละคนมาจากสภาพครอบครวตลอดจนคณสมบต

ฐานะทางเศรษฐกจและฐานะทางสงคมของพอแมทแตกตาง

กน ซงอาจจะทาใหเดกมทศนคตตอพอแมของตนแตกตางกน

อยางไรกตามครจะตองควบคมการอภปรายของเดกใหอยใน

ขอบเขตทวา พอแมทกคนมพระคณตอบตรและพระคณทสาคญ

มอย ๓ ประการ คอ

booksummaForPress.indd 61 27/10/2555 12:18:24

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๖๒

๑. เปนผใหชวตลก

๒. เปนตนแบบกายมนษยใหลก

๓. เลยงดบตรดวยความรกและปรารถนาดตอ

ลกโดยไมหวงสงตอบแทนใด ๆ

นอกจากความกตญรคณ หากมเดกคนใดแสดง

ความคดเหนในเชงลบตอพอแม ครจะตองพยายามพลก

ความคดเหนของเขาใหเปนเชงบวกโดยเรว เชน ถาเดกบางคน

กลาววาไมรกแมเพราะแมชอบทบตเขา ครกตองรบถามใหเขา

คดหาสาเหตทถกแมทบตทนท เพอใหเขาคดหาความผด

ความบกพรอง หรอความเลวรายของตน แลวปรบปรงแกไข

ตนเองใหดขนเพอจะไดไมถกแมทาโทษอก พรอมกนนน กตอง

ตอกยาเรองพระคณของพอแมทง ๓ ประการ ดงกลาวแลว

พรอมทงสอนใหเดกแสดงความกตญรคณ ดวยการกราบไหว

พอแมกอนเขานอนทกคน กอนไปโรงเรยนและเมอกลบถงบาน

ทกวน ยอมจะชวยใหเขามทศนคตทดตอแม

booksummaForPress.indd 62 27/10/2555 12:18:25

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๖๓

สาหรบองคธรรมขอ ๙ และ ๑๐ ของสมมาทฐซง

ไดอธบายไวในตอนตนแลว คงเปนเรองเขาใจงายจงไมจาเปน

ตองกลาวซาอก

๔. ปจจยสงเสรมสมฤทธผลของการอบรม การปลกฝง

สมมาทฐจะเกดผลสมฤทธอยางแทจรงนน ตองประกอบดวย

องค ๓ คอ

๑) เดก ๆ ทรบการอบรมมอารมณด ปจจยท

จะทาใหคนเรามอารมณดอาจมหลายประการ เชน รางกาย

แขงแรงไมปวยไข ไมหวโหย ไมถกบงคบขเขญ และการมโอกาส

ทาสมาธกอนรบการอบรมกจะชวยใหอารมณด

๒) สงแวดลอมด ซงประกอบดวยองค ๓ คอ

๒.๑ สถานทอบรมสะอาด

๒.๒ สถานทอบรมและผเขารบการอบรมมความ

เปนระเบยบเรยบรอยปราศจากเสยงอกทกครกโครม

booksummaForPress.indd 63 27/10/2555 12:18:25

ÊÑÁÁÒ·Ô°Ôã¹Ç§¡ÒÃÈÖ¡ÉÒ

๖๔

๒.๓ ครหรอวทยากรผใหการอบรมมพฤตกรรม

สภาพเรยบรอย

๓) มวนยเรองเวลา หมายถงการดาเนนการ

อบรมเปนไปตามเวลาทกาหนด คอเรมตรงเวลาและเลกตรงเวลา

๕. ครหรอวทยากรผใหการอบรม ตองปฏบตตนเปนผ

มสมมาทฐ เปนแบบอยางใหเดกทเขารบการอบรมไดตลอด

เวลา เชน ชอบทาทาน ชอบเสยสละ ชอบยกยองคนด มอารมณ

ดเสมอ ไมวารายและใหอภยผททาผดพลาด ฯลฯ

booksummaForPress.indd 64 27/10/2555 12:18:26