1

รายพระนามพระมหากษตรยของอาณาจกรสโขทยหรอราชวงศพระรวง ศาสตราจารย ดรประเสรฐ ณ นคร ไดสรปจ านวนกษตรยและปทครองราชยสมบตไว ดงน

ล าดบท

รายพระนาม ปทครองราชสมบต

เหตการณส าคญ พระราชกรณยกจ

1 พอขนศรอนทราทตย (พศ 1762 ndash 1781)

1 พอขนศรอนทราทตย ปฐมกษตรยแหงราชวงศพระรวง เมอครงพระองคทรงสถาปนาขนเปนกษตรยบานเมองยงไมสงบ ขนสามชนเจาเมองฉอดยกทพมาตเมองตาก หากขนสามชนยดเมองตากไวไดกอาจจะยกทพผานมายงเมองศรสชนาลย และสโขทยตามล าดบ พอขนศรอนทราทตยทราบวามกองทพโจมตเมองตาก จงไดยกทพมาจากเมองสโขทยพรอมดวยพระราม พระโอรสองคท 2 ทรงชนชางกบขนสามชนเจาเมองฉอดจนไดรบชยชนะ 2 อาณาจกรสโขทยไดรบพระพทธศาสนาลทธลงกาวงศมาจากเมองนครศรธรรมราชตงแตสมยพอขนศรอนทราทตย โดยพระองคทรงผกมตรไมตรกบพระเจาสรธรรม แหงเมองนครศรธรรมราช โดยแตงทตไปลงกา พรอมกบทตของเมองนครศรธรรมราช เพอตดตอขอพระพทธสหงคมาประดษฐานไวทอาณาจกรสโขทย

รายวชา 1742313 การทองเทยวเชงประวตศาสตรและวฒนธรรม (Historical and Cultural Tourism)

อยพน อนแกว

2

ล าดบท

รายพระนาม ปทครองราชสมบต

เหตการณส าคญ พระราชกรณยกจ

2 พอขนบานเมอง (พศ1822 - 1842)

พอขนบานเมองทรงเปนราชโอรสองคโตของพอขนศรอนทราทตยขนครองราชยตอจากพอขนศรอนทราทตยในสมยทพระราชบดาทรงครองราชสมบต พระองคคงจะไดเคยเปนพระมหาอปราชหรอไดรบมอบหมายใหปกครองบานเมองระหวางทมสงครามและในสมยทพอขนบานเมองทรงครองราชสมบตไดมการปราบปรามหวเมองบางแหง

3 พอขนรามค าแหง ปทพอขนรามค าแหงขนครองราชย เดมสมเดจฯ กรมพระยาด ารงราชานภาพสนนษฐานวาประมาณพศ1820 แตจากการสมมนาประวตศาสตรสโขทยวเคราะหกนแลววานาจะเปน พศ 1822 ในทนขอใชค าวา พอขนรามค าแหง ซงชอเดมของพอขนรามค าแหงมหาราช คอ พอขนราม

1 พอขนรามค าแหง ทรงเปนพระราชโอรสพระองคท 2 ในพอขนศรอนทราทตย และพระนางเสอง ทรงพระราชสมภพ เมอประมาณป พศ 1800 มพระนามเดมวาพระรวง มความหมายวา รงโรจน 2 ขณะทพอขนรามค าแหง มพระชนมาย 19 พรรษา พระองคทรงตามเสดจพอขนศรอนทราทตยพระราชบดาไปในการท าศกสงครามกบขนสามชนเจาเมองฉอด ซงยกทพเขามาตเมองตาก โดยพอขนรามค าแหงทรงแสดงพระปรชาสามารถโดยไสชางพระทนงของพระองคเขาชวยพระราชบดาจนไดรบชยชนะ ดวยความกลาหาญของพระองค พระราชบดาไดพระราชทานนามใหพระองควา รามค าแหงหมายถง ผกลาหาญ

3 ทรงประดษฐอกษรไทย การประดษฐอกษรไทยนบเปนมรดกวฒนธรรมอนล าคาของอาณาจกรสโขทย โดยพอขนรามค าแหง ทรงประดษฐอกษรไทยขน เมอ พศ 1826 สนนษฐานวาดดแปลงมาจากตวอกษรขอมและมอญ และพระองคทรงจารกตวอกษรลงในหลกศลาจารกทเปนเรองราวเหตการณในรชกาลของพระองคและสงคมสโขทย

2

ล าดบท

รายพระนาม ปทครองราชสมบต

เหตการณส าคญ พระราชกรณยกจ

2 พอขนบานเมอง (พศ1822 - 1842)

พอขนบานเมองทรงเปนราชโอรสองคโตของพอขนศรอนทราทตยขนครองราชยตอจากพอขนศรอนทราทตยในสมยทพระราชบดาทรงครองราชสมบต พระองคคงจะไดเคยเปนพระมหาอปราชหรอไดรบมอบหมายใหปกครองบานเมองระหวางทมสงครามและในสมยทพอขนบานเมองทรงครองราชสมบตไดมการปราบปรามหวเมองบางแหง

3 พอขนรามค าแหง ปทพอขนรามค าแหงขนครองราชย เดมสมเดจฯ กรมพระยาด ารงราชานภาพสนนษฐานวาประมาณพศ1820 แตจากการสมมนาประวตศาสตรสโขทยวเคราะหกนแลววานาจะเปน พศ 1822 ในทนขอใชค าวา พอขนรามค าแหง ซงชอเดมของพอขนรามค าแหงมหาราช คอ พอขนราม

1 พอขนรามค าแหง ทรงเปนพระราชโอรสพระองคท 2 ในพอขนศรอนทราทตย และพระนางเสอง ทรงพระราชสมภพ เมอประมาณป พศ 1800 มพระนามเดมวาพระรวง มความหมายวา รงโรจน 2 ขณะทพอขนรามค าแหง มพระชนมาย 19 พรรษา พระองคทรงตามเสดจพอขนศรอนทราทตยพระราชบดาไปในการท าศกสงครามกบขนสามชนเจาเมองฉอด ซงยกทพเขามาตเมองตาก โดยพอขนรามค าแหงทรงแสดงพระปรชาสามารถโดยไสชางพระทนงของพระองคเขาชวยพระราชบดาจนไดรบชยชนะ ดวยความกลาหาญของพระองค พระราชบดาไดพระราชทานนามใหพระองควา รามค าแหงหมายถง ผกลาหาญ

3 ทรงประดษฐอกษรไทย การประดษฐอกษรไทยนบเปนมรดกวฒนธรรมอนล าคาของอาณาจกรสโขทย โดยพอขนรามค าแหง ทรงประดษฐอกษรไทยขน เมอ พศ 1826 สนนษฐานวาดดแปลงมาจากตวอกษรขอมและมอญ และพระองคทรงจารกตวอกษรลงในหลกศลาจารกทเปนเรองราวเหตการณในรชกาลของพระองคและสงคมสโขทย

3

ล าดบท

รายพระนาม ปทครองราชสมบต

เหตการณส าคญ พระราชกรณยกจ

แตเมอครงพระองคอาสาพอขนศรอนทราทตย พระราชบดา ออกรบชนชางกบขนสามชน เจาเมองฉอด เมอไดรบชยชนะ พอขนศรอนทราทตยจงสถาปนาเปนพอขนรามค าแหง

4 ในสมยพอขนรามค าแหง เปนครงแรกในประวตศาสตรทชนชาตไทยเรองอ านาจเหนอดนแดนในสพรรณภม อกทงยงมอาณาเขตทกวางใหญไพศาล

ดงปรากฏในศลาจารกของพอขนรามค าแหงหลกท 1 ดงน

ทศเหนอ มขอบเขตไปถงเมองแพร เมองนาน เมองพลว () เมองชวา (ปจจบนคอ เมองหลวงพระบาง) ทศใต มขอบเขตไปถง เมองคณฑ (จงหวดก าแพงเพชร)

เมองพระบาง (จงหวดนครสวรรค) เมองแพรก (จงหวดชยนาท) เมองนครศรธรรมราช เมองสพรรณภม (จงหวดสพรรณบร) จนจดฝงทะเล

ทศตะวนออก มขอบเขตไปถงเมองสระหลวง (จงหวดพจตร) เมองสองแคว (จงหวดพษณโลก) เมองลมบาจาย (จงหวดเพชรบรณ) เมองสคา () ถงเมองเวยงจนทน และเมองเวยงค า

ทศตะวนตก มขอบเขตไปถงเมองฉอด เมองหงสาวด จนสดชายฝงทะเล

4 พญาเลอไท พญาเลอไท ทรงไดด าเนนนโยบายในการพยายามรวบรวมอาณาเขตตลอดชวระยะเวลา 18 ปทพระองค ทรงครองราชยสมบต

4

ล าดบท

รายพระนาม ปทครองราชสมบต

เหตการณส าคญ พระราชกรณยกจ

5 พญางวน าถม ในสมยของพญางวน าถมครองราชสมบต เปนชวงระยะเวลาทอาณาจกรสโขทยอยในฐานะทคลอนแคลน มความแตกแยกระหวางเจานายในพระราชวงศออกเปนหลายฝาย เมอพญางวน าถมสวรรคต กมการแยงชง ราชสมบตเกดขนทเมองสโขทย พญาลไทซงครองเมองศรสชนาลย ตองยกทพเขามาปราบปรามและปราบดาภเษกขนเปนพระมหากษตร ย

6 พระมหาธรรมราชา ท 1 (พญาลไท)(ขนครองราชยสมบต ป พศ 1890)

พระมหาธรรมราชาท 1 ทรงเปนพระมหากษตรยล าดบท 6 แหงอาณาจกรสโขทยทรงเปนพระราชโอรสของพญาเลอไท ทรงขนครองราชสมบตโดยการปราบดาภเษกจากความพยายามของพระองคภายหลงการขนครองราชสมบตแลว พระองคทรงมความมงมนทจะรวบรวมเมองตาง ๆ ทแตกแยกใหเขามารวมกนอกเหมอนครงในสมยของพอขนรามค าแหงและทรงเสดจไปยงเมองตาง ๆ เพอเผยแผและกระท ากจทางศาสนา ตลอดจนสรางสมพนธไมตรอนดกบเมองเชยงใหม โดยทรงมพระราชานญาตใหพระสมณะเถระไปเผยแผพระพทธศาสนาทเชยงใหม ตามทพระเจากอนาแหงเชยงใหมทรงขอมา

7 พระมหาธรรมราชาท 2 ครองราชยสมบตถงประมาณ ป พศ 1942

พระมหาธรรมราชาท 2 ทรงเสดจขนครองราชสมบตตอจากพระมหาธรรมราชาท 1 ในขณะนนอาณาจกรกรงศรอยธยาสมยของสมเดจพระบรมราชาธราช (ขนหลวงพระงว) ไดขยายอ านาจมายงอาณาจกรสโขทย โดยเรมตและยดเมองเหนอไดหลายเมอง แตพระมหาธรรมราชาท 2 ไดปองกนเมองเปนสามารถ แตเมอเหนวาจะสรบตอไปไมไหวจงถวายบงคม ขนหลวงพระงว โปรดใหพระมหาธรรมราชาท 2 ครองอาณาจกรสโขทยตอไปในฐานะประเทศราชของอาณาจกรอยธยา จนถงป พศ 1931 อาณาจกรสโขทยไดแขงเมองไมยอมอยใตอ านาจของกรงศรอยธยา ตอมาในป พศ 1931 ขนหลวงพระงว จงยกทพไปตชากงราว แตพระองคไดเสดจสวรรคตกลางทาง

5

ล าดบท

รายพระนาม ปทครองราชสมบต

เหตการณส าคญ พระราชกรณยกจ

8 พระมหาธรรมราชา ท 3 (พญาไสยลอไท) (ขนครองราชยสมบตในป พศ1931)

พระมหาธรรมราชาท 3 ทรงเปนโอรสของพระมหาธรรมราชาท 2 พระองคทรงเปนพระมหากษตรยททรงมฝมอเขมแขง สามารถแผขยายอาณาเขต เพอกเสถยรภาพทางการเมองของอาณาจกรสโขทยใหฟนตวขนมาอก โดยยกทพไปปราบยงเมองตาง ๆ ใหอยในอ านาจ

9 พระมหาธรรมราชาท 4 (พระบรมปาล) (ขนครองราชยสมบต ในป พศ 1962)

ในสมยของพระมหาธรรมราชาท 4 อาณาจกรสโขทยตกเปนเมองขนของอาณาจกรอยธยาอกครงหนง พระมหาธรรมราชาท 4 ทรงครองราชสมบตได 19 ป กสวรรคตเชอสายพระรวงเกดแยงชงราชสมบตกนสมเดจพระบรมราชาธราชท 2 (เจาสามพระยา) แหงอาณาจกรอยธยา โปรดใหพระราเมศวรพระราชโอรสขนไปครองพษณโลก นบตงแตนนมาสโขทยจงถกรวมเขาเปนสวนหนงของอาณาจกรอยธยา