ทมาและความส าคญของโครงงาน

1.ระบบประสาทสวนกลาง (central nervous system เรยกยอ ๆ วา CNS)

ไดแก สมอง และไขสนหลง

2.ระบบประสาทรอบนอก ( peripheral nervous system เรยกยอวา PNS

โครงสรางของระบบประสาท

1. ระบบประสาทสวนกลาง (central nervous system เรยกยอ ๆ วา CNS) ศนยกลางของระบบประสาท ในสตวมกระดกสนหลงทงหมด คอ สมอง และไขสนหลง ซงมก าเนดมาจากเนอเยอเอกโตเดรม ในระยะเอมบรโอการเกดของสมอง และไขสนหลง เรมโดยเปลยนแปลงมาจากนวรลทลบ (Neural tube) ซงมลกษณะเปนหลอดยาวไปตามแนวสนหลง ตอมาสวนหนาพองออกเปนสมอง สวนตอนทายมการเปลยนแปลงไมมาก ยงคงเปนหลอดยาวกลายเปนไขสนหลงทงสมองและไขสนหลง มเยอหมชนเดยวกนเรยกวา เยอเมนนงจส (Meninges)เยอนประกอบดวยชนตาง ๆ 3 ชน คอ

ชนนอกสด มลกษณะหนา เหนยว แขงแรงมาก เรยกวา ดรา มา เตอร (Dura mater)ท า หนาทปองกนการกระทบกระเทอน

ชนกลาง เปนเยอบาง ๆ เรยกวา อแรชนอยด มาเตอร (Arachnoid mater)

ชนในสด เปนชนทมเสนเลอดมาหลอเลยงมากมาย น าอาหารและออกซเจนมาเลยงเนอเยอสมองและไขสนหลง เรยกวา เพยมาเตอร (Pia mater) ระหวางชนกลางกบชนในมชองบรรจของเหลว เรยกวา น าหลอเลยงสมอง- ไขสนหลง (Cerebro-spinal fluid) ชองน เรยกวา ชองซบอะแรชนอยด (Subarachnoid space) โดยจะเปนชองตดตอกนตลอดและมทางตดตอกบชองตามยาวในไขสนหลง (Central canal)ตดตอกบโพรงในสมอง (Ventricle) ดงนนน าไขสนหลง จงไหลเวยนตดตอกนหมด น าไขสนหลงสรางจากเลอดฝอย ในบรเวณโพรงสมองวนละประมาณ 500 ลกบาศกเซนตเมตร แตจะเหลออยในชองตางๆ ไหลเวยนอยประมาณ 120–150 ลกบาศกเซนตเมตร โดยมบางสวนไหลเวยนเขาสระบบหมนเวยนของเลอด น าหลอเลยงสมอง ไขสนหลงมหนาทหลอเลยงใหสมองและไขสนหลงเปยกชนอยเสมอและน าอาหารมาเลยงเซลลประสาทและน าของเสยออกจากเซลลดวย

สมอง (Brain)

สมองเปนสวนทใหญกวาสวนอน ๆ ของระบบประสาทกลาง มลกษณะเปนหลอดทพองออกเตมกะโหลกศรษะ ผนงของหลอดประกอบดวย เซลลประสาท (Neuron) และเยอเกยวพน (Neuroglia)

• สวนนอกของสมองเปนเนอสเทา เรยกวา เกรยแมตเตอร (Gray matter)ซงเปนทรวมของเสนประสาท และแอกซอนทไมม เยอ ไมอลนหม เหนโพรโทพลาซมไดชด จงมสเทา

• สวนในของสมองเปนเนอสขาว เรยกวา ไวทแมตเตอร (White matter)ซงเปนทรวมของเสนประสาททงอกจากเซลลประสาท เนองจากไมอลนมลพดเปนองคประกอบเซลลจงมสขาว

ในสตวมกระดกสนหลงตางชนดกนจะมขนาดของสมอง 3 สวนนไมเทากน เชน พวกปลา มสมองสวนหนาเลก เมอเทยบกบขนาดสมองทงหมด สวนสตวเลยงลกดวยนมจะมสมองสวนหนาขนาดใหญมาก เมอเทยบกบขนาดสมองทงหมด

สมองของสตวมกระดกสนหลง ประกอบดวย บรเวณส าคญมากมาย ซงแบงออกเปน

สมองสวนหนา (Forebrain) สมองสวนกลาง (Midbrain) สมองสวนทาย(Hindbrain)

สวนประกอบของสมองม ดงน

ไขสนหลง (spinal cord)

สตวเซลลเดยวบางชนด

2.2.4 ระบบประสาทของไสเดอน (earth worm) ไสเดอนมระบบประสาทซงประกอบดวย

2.2.5 ระบบประสาทของหนอนตวกลม (roundworm)

2.26 ระบบประสาทแมลง (insect) แมลงมระบบประสาททพฒนาไปมาก

โดยประกอบดวย

2.2.7 ระบบประสาทของดาวทะเล

ดาวทะเล (sea star) มระบบประสาททประกอบดวย

2.3 เซลลประสาท (nerve cell)รางกายคนมเซลลประสาท (nerve cell) หรอ นวรอน (neuron) จ านวนมาก ท าหนาทเกยวกบการรบรและการตอบสนอง แตละเซลลอาจมการเชอมโยงเกยวพนกบเซลลประสาทอนเปนพนๆ เซลล สามารถท างานเกยวกบการรบสงสญญาณ ระหวางสงเราภายนอกกบภายในรางกายไดอยางมระบบ

สวนประกอบทส ำคญของเซลลประสำทม 2 สวนคอ

1. ตวเซลล (cell body) มรปรางหลายแบบ เชน กลม รหรอเปนเหลยมตวเซลลเปนสวนของไซโทพลาซมและนวเคลยส มขนาดเสนผานศนยกลางประมาณ 4-25 ไมโครเมตร ภายในมออรแกเนลลทส าคญ คอ ไมโทคอนเดรย เอนโดพลาสมกเรตคลมและกอลจคอมเพลกซ จ านวนมาก

2. ใยประสำท (nerve fiber) เปนสวนของเซลลทยนออกมาจากตวเซลลมลกษณะเปนแขนงเลกๆใยประสาททน ากระแสประสาทเขาสตวเซลลเรยกวา

เดนดรต (dendrite)ใยประสาททน ากระแสประสาทออกจากตวเซลลเรยกวา

แอกซอน (axon) เซลลประสาทแตละเซลลจะม เดนไดรตแยกออกจากตวเซลลหนงใยหรอหลายใย สวนแอกซอนมเพยงใยเดยวเทานน

1. เซลลประสำทขวเดยว( Unipolar neuron )มใยประสาทออกจากตวเซลลเพยงเสนเดยวแลวแยกออกเปน 2 กง กงหนงเปนเดนไดรตอกกงหนงเปนแอกซอน

ชนดของเซลลประสาทเซลลประสาทแบงตามลกษณะรปราง ออกได 3 ประเภท คอ

2. เซลลประสำทชนดสองขว (Bipolar neuron) มใยประสาทออกจากตวเซลล 2เสน ยาวเทาๆ กน หรอใกลเคยงกน เสนหนงเปนเดนไดรต อกเสนหนงเปนแอกซอน

3. เซลลประสำทหลำยขว( Multipolar neuron ) มใยออกจากตวเซลลหลายเสน ประกอบดวยเดนไดรตแตกแขนงสน ๆ มากมาย และแอกซอนยาวเพยงเสนเดยว

เซลลประสาทแบงตามทศทางการน าสญญาณประสาท แบงออกได 4 ชนด คอ

ไซแนปส (Synapse)เซลลประสาทไมไดอย เดยวๆ

แตจะสานตอกนเปนเครอขาย ปลายแอกซอนของเซลลประสาท

อาจแตกออกเปนกงกานหลายอน แลวไปอยชดกบตวเซลล

ประสาทหรอสวนของ เดนไดรตของเซลลประสาทอนหรอเซลล

กล าม เน อหร อหน วยปฏบ ต ง าน เพ อ ถ ายทอดกระแส

ประสาท บรเวณทอยชดกนนนเรยกวา ไซแนปส (synapse)

หนาทของ “ไซแนปส”

การท างานของเซลลประสาท

การวดความตางศกยไฟฟาระหวางภายนอกและภายในเซลลประสาททมา : Campbell, Williamson, Heyden. Biology Exploring Life. 2004 : 613

แสดงโซเดยมโพแทสเซยมปมทมา : Miller, Levine. Prentice Hall Biology. 2006 : 968

แสดงการเปลยนแปลงศกยไฟฟาขณะทเซลลถกกระตนทมา : Campbell, Williamson, Heyden. Biology Exploring Life. 2004 : 36

การน ากระแสประสาท ม 2 ประเภท

การเคลอนทของกระแสประสาทไป

ตามแอกซอนทไมมเยอไมอลนหมทมา : Campbell, Williamson,

Heyden. Biology Exploring

Life. 2004 : 614

การเคลอนทของกระแสประสาทไป

ตามแอกซอนทมเยอไมอลนหมทมา : Campbell, Williamson, Heyden.

Biology Exploring Life. 2004 : 615

การเคลอนทของกระแสประสาท

การท างานของระบบประสาทสงการ

การท างานของระบบประสาทสงการ แบงตามลกษณะโครงสราง แบงได 2 ระบบคอ

1. ระบบประสาทโซมาตก (Somatic nervous system เรยกยอ ๆวาSNS)

ประเภทของรเฟลกซ แอกชน (Reflex action)

2. ระบบประสาทอตโนวต (Autonomic nervous system เรยกยอๆวาANS)

การท างานของระบบประสาทอตโนวต

2.1. ระบบประสาทซมพาเทตก(Sympathetic nervous System)

ระบบประสาทพาราซมพาเทตก(Parasympathetic nervous system)

ชออวยวะประสาทพาราซมพาเทตก(สภาวะพกหรอสบาย ๆ )

ประสาทซมพาเทตก( สภาวะการเตรยมพรอม )

อวยวะรบความรสก

จมก

ตา

ผวหนงลน

ห

จมก

จมก

กระเปาะรบกลน

ลน

ตมรบรส

ผวหนง

ห ( ears ) ท าหนาทไดยนหรอรบฟง ( phonoreceptor ) โดยสามารถแยก ความแตกตางของคลนเสยงไดและท าหนาททรงตวกบรกษาสมดลของรางกาย (statoreceptor )หแบงออกเปน 3 สวน

1. หสวนนอก ( external ear ) ประกอบดวย

2. หสวนกลาง (middle ear)

3. หสวนใน ( internal ear )

ซงประกอบดวยสวนตาง ๆ คอ

ระดบความดงของเสยง

การไดยนเสยง

•

นยนตา

ประกอบดวยผนงหมตา 3 ชน คอ

โครอยดแบงออกเปน 3 ชน คอ

3. ชนในหรอเรตนา (retina) เปนชนอยในสดของลกตา ประกอบดวยเซลล 3 ชน

คอ

ต าแหนง

รบภาพทเรตนา

สายตาทผดปกต สายตาผดปกตทเปนกนมากและพบไดบอย ไดแก

บรรณานกรม