โครงงาน “ดอกไมในวรรณคดไทย”

ชอโครงงาน ดอกไมในวรรณคด (Flowers in literature)

ชอผจดท าโครงงาน

1.นางสาว กมลพรรณ ไชยบร เลขท 16

2.นางสาว กฤตมข แสนส าแดง เลขท 17

ชอครทปรกษาโครงงาน

ครเขอนทอง มลวรรณ

ในการศกษาสาระการเรยนรวชาภาษาไทยตงแตชนประถมศกษาจนถงชนมธยมศกษา มการน าวรรณคดไทย

บรรจลงในการเรยนการสอนในวชาภาษาไทย หลายๆเรอง ซงในวรรณคดไทยมพรรณไมชนดตางๆปรากฏอย

อยางมากมาย เราควรตระหนกและเหนความส าคญ โดยการใหความรความส าคญ ซงในประเทศไทยนนมพรรณไม

ในวรรคดหลากหลายชนดดวยกน

ทมาและความส าคญ

ดอกไมในวรรณคดไทย หมายถงดอกไมทบรรดากวไทยทานไดพรรณาไวเปนบทรอยกรองอยางไพเราะหนงสอวรรณคด เชน รามเกยรต อเหนา เงาะปา

ดาหลง ขนชางขนแผน พระอภยมณ บทเหเรอเจาฟาธรรมธเบศร กาพยหอโคลงนราศธารโศก กาพยหอโคลงนราศทองแดง นราสหรภญชย นราศพระประธม

นราศสพรรณ นราศเมองแกลง นราศภเขาทอง นราศอเหนา นราศเจาฟาลลตพระลอ และลลตตะเลงพาย

เปนความสามารถเฉพาะตวของกวไทย ทไดพรรณาชอดอกไมหลายชนดไวอยางไพเราะ ทงลกษณะ สสน กลน ท าใหผอานเกดมโนภาพ ประทบใจ

เหมอนไดไปอย ณ ทดวย หวงวาสงทเรยบเรยงมาคงจะเปนประโยชนและเกดความประทบใจกบการพรรณาของกวไทยบาง

วตถประสงค

1. เพอศกษาเรองพรรณไมในวรรณคดทเคยศกษาในสาระวชาภาษาไทย

2. เพอน าความรทไดศกษามาใชเกดประโยชนสงสด

3. เพอเปนการอนรกษวรรณคดไทยและดอกไมไทยไมใหสญหายไป

4. เพอน าความรดานคอมพวเตอรมาใชประโยชนสงสด

ดอกกรรณการ ดอกบนนาค ดอกผกากรอง ดอกพกล ดอกสพรรณการ

ดอกการะเวก ดอกกระพอ ดอกกหลาบ ดอกชองนาง ดอกยเขง

ดอกกรรณการ

รายละเอยด

ดอกบนนาครายละเอยด

ดอกผกากรอง

รายละเอยด

ดอกพกล

รายละเอยด

ดอกสพรรณการ

รายละเอยด

ดอกการะเวก

รายละเอยด

ดอกกระพอ

รายละเอยด

ดอกกหลาบ

รายละเอยด

ดอกชองนาง

รายละเอยด

ดอกยเขง

รายละเอยด

ดอกกรรณการ

“…กรรณการ กานสแดงสด

คดผาแสดตดขลบนาง

เหนเนอเรอโรงราง

หมสองบาอาโนเน…”

วรรณคด : กาพยหอโคลง “นราศธารโศก”

ผประพนธ : เจาฟาธรรมาธเบศร (เจาฟากง)

ชอพฤกษศาสตร : Nyctanthes arbor –tristis

ชอสามญ : Night Jasmine

ชอวงศ : Verbenaceae

ดอกกรรณการ

• กรรณการเปนพมไมขนาดเลก สงประมาณ ๑ - ๒ เมตร ใบสากคาย ขอบใบเปนจกตน ๆ และใบออกทศทางตรงขามกน

• ดอก สขาว ออกเปนชอทปลายกง ลกษณะคลายดอกมะล แตมขนาดกลบแคบกวา ปลายกลบม ๒ แฉก ขนาดไมเทากน โคน

กลบตดกนเปนหลอดสสมสด ดอกบานสงกลนหอมในเวลากลางคน และจะรวงในเชาวนรงขน

• ผล มลกษณะกลมแบน ขณะออนมสเขยว เมอแกเปนสด า

• การขยายพนธ ใชตอนกง

• ทางดานสมนไพร เปลอกใหน าฝาด เปลอกชนในเมอผสมกบปนขาวจะใหสแดง ดอกมน ามนหอมระเหยทกลนได เชนเดยวกบ

มะล สวนของดอกทเปนหลอด สกดเปนสยอมผาไหม ใบใชแกไขและโรคปวดตามขอ น าคนจากใบใชเปนยาระบาย และเปนยาขม

เจรญอาหาร

ดอกบนนาค

“….พกลบนนาคมากม

ตามทางหวางวถสขาวสด

ชมพลางทางเรงรบรถ

เลยบตามบรรพตคร…”

วรรณคด : “อเหนา” ตอนทาวปนจะรากนไปในพธอภเษกสงคามาระตา

ผประพนธ : พระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย

ชอพฤกษศาสตร : Mesua ferrea, L.

ชอสามญ : Indian Rose Dhestnut, Iron Weed

ชอวงศ : Guttiferae

ชออน ๆ : นาคบตร

ดอกบนนาค

• บนนาค เปนไมพมขนาดใหญ ทรงพมยอดแหลม ออกดอกในฤดหนาว ใบเปนใบเดยว ออกสลบ

ทศทางกน มลกษณะเปนกระจกใหญตรงกลาง บางตนกลบดอกออกสชมพเรอ ๆ เมอดอกบานเตมทม

ขนาด ๕ - ๗.๕ เซนตเมตร หลงจากดอกโรยจะตดเมลด

• การขยายพนธ นยมใชวธตอนกง หรอเพาะเมลด

• คณคาทางสมนไพร ใชเกสรผสมยาหอมบ ารงหวใจ แกรอนในกระหายน า แกวงเวยนเปนยาชก าลง ฯลฯ

ดอกผกากรอง

“…มะลวลยพนระก าขนแกมจาก

ไดสามวนกรรมพรากไปจากหอง

จ าปเคยงโศกระยาผกากรอง

พโศกเศราเฝาตรองกวาสองป…”

วรรณคด : “ขนชางขนแผน”

ผประพนธ : สนทรภ

ชอพฤกษศาสตร : Lantana camara, L.

ชอสามญ : Cloth of Gold, Hedge Flower, Weeding Lantana

ชอวงศ : Verbenaceae

ชออน ๆ : กามกง เบญจมาศปา ขะจาย ขกา ค าขไก เบงละ

มาศ ไมจน

ดอกผกากรอง

• ผกากรอง เปนไมพมขนาดเลกสงประมาณ ๒ - ๖ ฟต ขนไดในดนทกชนด ชอบแลงมากกวาแฉะ ชอบแสงแดดจด นยมปลก

เปนไมประดบเพอดดอกเพราะผกากรองใหดอกสวยและดกตลอดป ใบเปนรปไข รมใบหยกเปนจก ใบคายสากมอ มกลเหมน

• ดอก มขนาดเลกออกเปนกระจก ขนาดโตประมาณ ๑ - ๑.๕ นว มหลายส เชน เหลอง

ออน แดง ขาว มวง ชมพ เหลองเขม

• การขยายพนธ ใชวธเพาะเมลด หรอตดกงปกช า

• สรรพคณทางสมนไพร ใบต าพอกแผล ฝพพอง ใบตมน าอนอาบ หรอแชแกโรคปวดขอ

ดอกพกล

“…เสอมองยองแอบตนตาเสอ

รมหกวางกวางเฝอฝงกวางปา

ออยชางชางนาวเปนราวมา

สาลกาจบกงพกลกน…”

วรรณคด : “ขนชางขนแผน”

ผประพนธ : สนทรภ

ชอพฤกษศาสตร : Mimusope elengi, L.

ชอสามญ : Bullet Wood

ชอวงศ : Sapotaceae

ดอกพกล

• พกล เปนไมยนตนขนาดกลาง กงกานคอนขางแจ แบน คลายตนหวา มพมใบแนน เหมาะส าหรบปลกไวบงแดดตอนบาย ดอกม

กลนหอม ใบเปนใบเดยว สเขยวเขม ปลายแหลมมน มขนาดใบกวางประมาณ ๗ ซ.ม. ยาวประมาณ ๑๕ ซ.ม. เสนกลางใบดาน

ทองใบนน กานใบยาวประมาณ ๓ ซ.ม.

• ดอก ออกเปนชอ เปนกระจก ดอกมขนาดเลกกวางประมาณ ๑ ซ.ม. กลบดอกเลกแคบยาวเรยงซอนกนเปนชน ๆ มองดรมดอกเปน

จกเลก ผลกลมโตคลายละมดสดา แตเลกกวาเลกนอย ผลสกสแดงแสด ใชรบประทานได รสฝาดหวานมน

• การขยายพนธ ใชเพาะเมลด หรอ ตอนกง

• ทางดานสมนไพร เปลอกใชตมเอาน าอมเปนยากลวลางปาก แกปากเปอย ปวดฟน ฟนโยกคลอน เหงอกบวม เปนยาคม

ธาต ดอกแหงใชปนท ายานตถ แกไข ปวดศรษะ เจบคอ แกปวดตามรางกาย แกรอนใน เมลดต าละเอยดปนเปนยาเมดสวนทวาร

ดอกสพรรณการ

“…เลบนางงามแสลม

ตนนางแยมแกมดองดง

สพรรณกากากระทง

ดอกราชพฤกษซกไทรไตร…”

วรรณคด : กาพยหอโคลง “ นราศธารทองแดง”

ผประพนธ : เจาฟาธรรมาธเบศร “เจาฟากง”

ชอพฤกษศาสตร : Cochlospermum religiosum

ชอสามญ : Yellow Slik Cotton Tree, Butter-

Cup Tree

ชอวงศ : Bixaceae

ดอกสพรรณการ

• สพรรณการ มชออกชอหนงวา “ฝายค า” เปนไมยนตนขนาดกลางสงประมาณ ๓ -๗ เมตร ขนไดในดนแทบทก

ชนด ชอบแสงแดดจด ออกดอกหลงจากใบรวงหมดในราวเดอนกมภาพนธถงเมษายน

ใบมลกษณะมน ขอบเวาเปน ๕ แฉก กวางประมาณ ๖ นว ยาวประมาณ ๘ นว ทองใบมขนออน

• ดอกใหญม ๕ กลบ สเหลองสด กลบดอกงมเขาหากนคลายถวย ดอกมขนาดกวางประมาณ ๕ นว กลางดอกมเกสรตวผ

มากมาย เมอดอกโรยจะตดผลผลมลกษณะกลมร ภายในผลมเมลดมปยคลายปยฝาย

• การขยายพนธ ใชวธเพาะเมลด

ดอกการะเวก

“…สามกษตรยเทยวชมบปผชาต

ดอกดกเดยรดาษในสวนขวญ

เกดแกวพกลแกมพกน

จวงจนทรล าดวนกระดงงา…”

วรรณคด : “รามเกยรต”

ผประพนธ : พระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬาโลก

ชอพฤกษศาสตร : Artabotrys siamensis

ชอสามญ : Artabotrys

ชอวงศ : Annonaceae

ชออน ๆ : กระดงงาเถา กระดงงว

ดอกการะเวก

• การะเวกเปนไมเถาขนาดกลางถงใหญ เนอไมแขง มกพบตามปาชนทว ๆ ไปนยมปลกใหเลอยเปนไมซมตามเรอนตนไม หรอซม

ประต ใบรมทบ อายยนมาก ออกดอกตลอดป ขนไดดในทกททกแหงทมความชนพอสมควร ชอบอยกลางแจง ล าตนอาจมขนาด

โคนตนใหญ ๘ - ๑๒ นว ล าตนมผวเปลอกคอนขางเรยบ สเทาอมด าหรอน าตาล มกลนเหมนเขยวเพราะมตนน ามนกระจาย

อย ใบเปนใบเดยวสเขยวจด เปนมน รปมนร ปลายแหลม ยาวประมาณ ๖ - ๗ นว แตกวางกวากระดงงา

• ดอกออนเปนสเขยว เมอแกจะเปลยนเปนขาว เหลองออน จนแกจดมสเหลองเขม มกลนหอมรนแรงและสงกลนไปไดไกล ดอกเปน

กลบเรยวยาวแยกจากกน ๖ กลบ ดอกใหญกวาและกลบดอกหนากวากระดงงา เมอดอกแกจะรวงเปนผล ผลมลกษณะกลมร เปน

พวง สเขยว และเปลยนเปนสเหลองเขม เมอผลแกจดภายในผลแกมเมลดสด าเปนเมอก ๆ

• การขยายพนธ นยมใชกงตอน เพราะโตเรวกวาการขยายพนธดวยการเพาะเมลด

ดอกกระพอ

“…กระพอเงาะระงบกระจบบก

กระทกรกกระล าพอสมอไข

ผกหวานตาลด าล าใย

มะเฟองไฟไขเนาสะเดานา…”

วรรณคด : “ขนชางขนแผน” ตอนขนแผนลแกโทษ

ผประพนธ : สนทรภ

ชอพฤกษศาสตร : Passiflora foetida, L.

ชอสามญ : Stinking – Passion Flower

ชอวงศ : Passifloraceae

ชออน ๆ : หญารกชาง กระโปรงทอง เถาสงโต

ดอกกระพอ

• กระทกรกเปนไมประเภทเถาเลอย เถาเลกสเขยว ใบเปนใบเดยว แยกเปน ๓ แฉกคลายใบต าลง ยาว

ประมาณ ๖ - ๗ ซ.ม. แผนใบมขนละเอยดปกคลมจบนมมอออกเปนขอ ๆ ละใบสลบขางกน กานใบมขน

เหนไดชด หใบมลกษณะเปนแผน ปลายจกแหลม ๆ ขนาบอยทฐานกานใบ ระหวางฐานใบกบล าตนมมอ

เกาะลกษณะเปนเสนมวนงอ ส าหรบเกาะใหเลอยขนไปตามรวหรอตนไมอนทอยใกลเคยง ดอกเปนดอก

เดยว ขนาดเสนผานศนยกลาง ๒ - ๓ เซนตเมตร มกาบใบเปนฝอยรางแห ๓ กาบ กลบเปนเสนฝอย

ละเอยดสขาว วงในเปนสมวง บอกในชวงเชาดอกออกตามซอกระหวางกานใบกบล าตน เมอดอกโรยจะตด

ผล ผลมลกษณะกลมเปนพ มกาบใบเจรญเตบโตตามผลหมผลไวผลหนง ๆ มหลายเมลด ออกดอกตลอด

ป ผลรบประทานเลนได

ดอกกหลาบ

“…เทยวชมแถวขนรกขชาต

ดอกเกลอนดกกลาดหนกหนา

กาหลงกหลาบกระดงงา

การะเกดกรรณการล าดวน…”

วรรณคด : “รามเกยรต”

ผประพนธ : พระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระพทธยอดฟาจฬา

โลก

ชอพฤกษศาสตร : Rosa damascema, Mill.

ชอสามญ : Damask Rose, Persia Rose, Mon Rose

ชอวงศ : Rosaceae

ดอกกหลาบ

• กหลาบมอญเปนไมดอกประเภทไมพมผลดใบ ล าตนตงตรง กงกานมหนาม พมสงประมาณ ๒ - ๓ เมตร อายยน แขงแรง เปนไมทตองการแสงแดดจดอยาง

นอยวนละ ๖ ชวโมง จงควรปลกในทโลงแจงแตควรเปนทอบลม ขนไดในดนทมความอดมสมบรณพอ ชอบน า แตไมชอบน าขง ดนจงตองระบายน าไดด ชอบ

อากาศรอนในตอนกลางวน และอากาศเยนในตอนกลางคน กหลาบมอญนถอไดวาเปนกหลาบพนเมองของไทย ใบเปนใบประกอบชนดขนนก มหใบ ๑ ค มใบ

ยอย ๓ - ๕ ใบ ในกานชอใบหนง ๆ ใบจดเรยงแบบสลบ ใบมสเขยวเขมเปนมน มรอยยนเลกนอย ขอบใบเปนจกละเอยด เสนกลางใบดานทองใบมหนาม

หาง ๆ

• ดอกมลกษณะคอนขางกลม กลบดอกเรยงซอนกนหลายชน วนออกนอกเปนรศมโดยรอบ ดอกมสชมพออน สชมพเขม ดอกมกออกเปนชอ ทางปลายกง กลบ

ดอกมลกษณะปลายแหลมเรยว

• การขยายพนธใชวธตอนกง

ดอกชองนาง

“นาเวศเคลอนคลอยคลา

ลวงลอยตามชลธาร

ชมไมในอทยาน

บานเกลอนกลนหลนเรยราย

ชองนางนางคลไว

คดทรามวยเคยสรงสยาย

กลนร าน าอบอาย

ไมวายวางหางหอมเอยฯ”

วรรณคด : “กาพยเหเรอ”

ผประพนธ : พระราชนพนธในพระบาทสมเดจพระจลจอมเกลา

เจาอยหว

ชอวทยาศาสตร : Thunbergia repens Linn.

ชอภาษาองกฤษ : Bush Clock Vine

ดอกชองนาง

• ชองนางเปนพชพนเมองของทวปอาฟรกา เปนไมพมเตย แตกกงกานหนาแนนใบมนปลาย ใบแหลม ดอกมส

มวงเขม รปกรวยปากแตร มกลบ ดอก 5 กลบ ออกดอกไดตลอดป สามารถเจรญเตบโตไดทงในทร าไรและ

กลางแจง

• ขยายพนธไดโดยการตดช าหรอการตอน

ดอกยเขง

“…สารภยเขงเบญจมาศ

บนนาคการเกดล าดวนหอม

แถมนางแยมแกมสกรมตนยมโดย

พระพายโชยชนใจในไพรวน…”

วรรณคด : “พระอภยมณ”

ผประพนธ : สนทรภ

ชออนๆ : Crape myrtle

ชอพฤกษศาสตร : Lagerstroemia indica L.

วงศ : LYTHRACEAE

ดอกยเขง

• ยเขงมตนแตกกอ แตกกงกานสาขาออกรอบๆ ตน ผวตนสเทาเกอบขาว เรยบ ลอกไดเปนแผนบางๆ กงกานออน มปกแคบๆ ดเหมอน

เปนรปสเหลยม ตนสงประมาณ 7 เมตร ใบ เดยว ออกตรงขามเรยงเปนคๆ ไปตามขอตน แตใบทอยตรงสวนยอดของตนจะออก

สลบกน ใบเปนรปไข โคนใบมน ปลายมนหรอแหลม ขอบใบเรยบ ผวใบเรยบและมน ทองใบตรง เสนกลางใบมขนสนๆ ปกคลมเลกนอย

ใบกวาง 2-4 ซม. ยาว 2.5- 7 ซม. สเขยว ใบแทบจะไมมกานใบเลย ดอกชอ ออกเปนชออยทยอดของตน สวนลางของดอกเปนเสน

กลมเลกๆ สวนบนบานแผออกเปนกลบกลมขอบหยก มรอยยบยน 6 กลบ สมวง หรอชมพ ขาว แดงแก แดงออน แดงด า เกสรกลางดอก

ปลายเปนตมสเหลอง ดอกบานเตมทประมาณ 4 ซม.ดอกเลกกวาดอกลนทมเลกนอย มทงดอกซอนและดอกลา ดอกซอนกลนหอมเยน ผล

เมอดอกรวงโรยไปจะเปนผลรปทรงกลมยาวประมาณ 1 ซม. กวางประมาณ 1 ซม. ออกดอกตลอดป การขยายพนธ เพาะเมลด ตอนกงปก

ช า ประโยชน ใบ เปนยาบ ารงหวใจ ดอก ใชทาแกผดผนคน แกบด รากและเปลอกเปนพษใชผสมยาแกโรคผวหนง ถนก าเนด จน

เปนผน าเขาตอนปลายรชกาลท 3 เจรญเตบโตไดดในดนทรวนซย ทนแลง น ากรอย น าเคมได

ผจดท า

นางสาว กมลพรรณ ไชยบร

เลขท 16 ชน ม.6/15

ผจดท า

นาย กฤตมข แสนส าแดง

เลขท 17 ชน ม.6/15

แหลงอางอง

https://sites.google.com/site/kruthingspk/dxkmi-ni-wrrnkhdi

http://dokmaithai24.blogspot.com/