กำเนิดระบบสุริยะ

กำ��เนิ�ดระบบสุ�ร�ยะ

ระบบสุ�ร�ยะเกิ�ดจากิกิลุ่��มฝุ่��นแลุ่ะกิ�าซในอวกิาศซ��งเร�ยกิว�า โซลุ่าร เนบ�วลุ่า “ ”

(Solar Nebula) รวมตั"วกิ"นเม#�อประมาณ 4,600 ลุ่&านป'มาแลุ่&ว (น"กิว�ทยาศาสุตัร คำ+านวณจากิอ"ตัรากิารหลุ่อมรวมไฮโดรเจนเป/นฮ�เลุ่�ยมภายในดวงอาท�ตัย ) เม#�อสุสุารมากิขึ้�2น แรงโน&มถ่�วงระหว�างมวลุ่สุารมากิขึ้�2นตัามไปด&วย กิลุ่��มฝุ่��นกิ�าซย�บตั"วหม�นเป/นร4ปจานตัามหลุ่"กิอน�ร"กิษ์ โมเมนตั"มเชิ�งม�ม ด"งภาพท�� 1 แรงโน&มถ่�วงท��ใจกิลุ่างสุร&างแรงกิดด"นมากิท+าให&กิ�าซม�อ�ณหภ4ม�สุ4งพอท��จ�ดปฏิ�กิ�ร�ยาน�วเคำลุ่�ยร ฟิ:วชิ"น หลุ่อมรวมอะตัอมขึ้องไฮโดรเจนให&เป/นฮ�เลุ่�ยม ดวงอาท�ตัย จ�งถ่#อกิ+าเน�ดเป/นดาวฤกิษ์

ภาพท�� 1 กิ+าเน�ดระบบสุ�ร�ยะ

ว"สุด�ชิ" 2นรอบนอกิขึ้องดวงอาท�ตัย ม�อ�ณหภ4ม�ตั+�ากิว�า ย"งโคำจรไปตัามโมเมนตั"มท��ม�อย4�เด�ม รอบดวงอาท�ตัย เป/นชิ"2นๆ มวลุ่สุารขึ้องแตั�ลุ่ะชิ"2นพยายามรวมตั"วกิ"นด&วยแรงโน&มถ่�วง ด&วยเหตั�น�2ดาวเคำราะห จ�งถ่#อกิ+าเน�ดขึ้�2นเป/นร4ปทรงกิลุ่ม เน#�องจากิมวลุ่สุารพ� �งใสุ�กิ"นจากิท�กิท�ศทาง อ�ทธิ�พลุ่จากิแรงโน&มถ่�วงท+าให&ว"สุด�ท��อย4�รอบๆ พยายามพ� �งเขึ้&าหาดาวเคำราะห ถ่&าท�ศทางขึ้องกิารเคำลุ่#�อนท��ม�ม�มลุ่�กิพอ กิ>จะพ� �งชินดาวเคำราะห ท+าให&ดาวเคำราะห น"2นม�ขึ้นาดใหญ่�ขึ้�2น เน#�องจากิมวลุ่รวมกิ"น แตั�ถ่&าม�มขึ้องกิารพ� �งชินตั#2นเกิ�นไป กิ>จะท+าให&แฉลุ่บเขึ้&าสุ4�วงโคำจร แลุ่ะเกิ�ดกิารรวมตั"วตั�างหากิกิลุ่ายเป/นดวงจ"นทร บร�วาร ด"งเราจะเห>นได&ว�า ดาวเคำราะห ขึ้นาดใหญ่� เชิ�น ดาวพฤห"สุบด� จะม�ดวงจ"นทร บร�วารหลุ่ายดวงแลุ่ะม�วงโคำจรหลุ่ายชิ"2น เน#�องจากิม�มวลุ่สุารมากิแลุ่ะแรงโน&มถ่�วงมหาศาลุ่ ตั�างกิ"บดาวพ�ธิซ��งม�ขึ้นาดเลุ่>กิม�แรงโน&มถ่�วงน&อย ไม�ม�ดวงจ"นทร บร�วารเลุ่ย ว"สุด�ท��อย4�โดยรอบจะพ� �งเขึ้&าหา

ดวงอาท�ตัย เพราะม�แรงโน&มถ่�วงมากิกิว�าเยอะ

องค์�ประกำอบของระบบสุ�ร�ยะ

ดวงอ�ทิ�ตย� (The Sun) เป/นดาวฤกิษ์ ท��อย4�ตัรงตั+าแหน�งศ4นย กิลุ่างขึ้องระบบสุ�ร�ยะแลุ่ะเป/นศ4นย กิลุ่างขึ้องแรงโน&มถ่�วง ท+าให&ดาวเคำราะห แลุ่ะบร�วารท"2งหลุ่ายโคำจรลุ่&อมรอบ

ภาพท�� 2 ระบบสุ�ร�ยะคำลุ่�กิ เพ#�อด4ภาพเคำลุ่#�อนไหว

ด�วเค์ร�ะห์�ชั้��นิในิ (Inner Planets) เป/นดาวเคำราะห ขึ้นาดเลุ่>กิ ม�คำวามหนาแน�นสุ4งแลุ่ะพ#2นผิ�วเป/นขึ้องแขึ้>ง ซ��งสุ�วนใหญ่�เป/นธิาตั�หน"กิ ม�บรรยากิาศอย4�เบาบาง ท"2งน�2เน#�องจากิอ�ทธิ�พลุ่จากิคำวามร&อนขึ้องดวงอาท�ตัย แลุ่ะลุ่มสุ�ร�ยะ ท+าให&ธิาตั�เบาเสุ�ยประจ� ไม�สุามารถ่ด+ารงสุถ่านะอย4�ได& ดาวเคำราะห ชิ" 2นในบางคำร"2งเร�ยกิว�า ดาวเคำราะห พ#2นแขึ้>ง “Terrestrial Planets"เน#�องจากิม�พ#2นผิ�วเป/นขึ้องแขึ้>งคำลุ่&ายคำลุ่�งกิ"บโลุ่กิ ดาวเคำราะห ชิ" 2นในม� 4 ดวง คำ#อ ดาวพ�ธิ ดาวศ�กิร โลุ่กิ แลุ่ะดาวอ"งคำาร

ด�วเค์ร�ะห์�ชั้��นินิอกำ (Outer Planets) เป/นดาวเคำราะห ขึ้นาดใหญ่� แตั�ม�คำวามหนาแน�นตั+�า เกิ�ดจากิกิารสุะสุมตั"วขึ้องธิาตั�เบาอย�างชิ&าๆ ท+านองเด�ยวกิ"บกิารกิ�อตั"วขึ้องกิ&อนห�มะ เน#�องจากิได&

ร"บอ�ทธิ�พลุ่ขึ้องคำวามร&อนแลุ่ะลุ่มสุ�ร�ยะจากิดวงอาท�ตัย เพ�ยงเลุ่>กิน&อย ดาวเคำราะห พวกิน�2จ�งม�แกิ�นขึ้นาดเลุ่>กิห�อห�&มด&วยกิ�าซจ+านวนมหาสุาร บางคำร"2งเราเร�ยกิดาวเคำราะห ประเภทน�2ว�า ดาวเคำราะห กิ�าซย"กิษ์ (Gas

Giants) หร#อ Jovian Planets ซ��งหมายถ่�งดาวเคำราะห ท��ม�คำ�ณสุมบ"ตั�คำลุ่&ายดาวพฤห"สุบด� ดาวเคำราะห ชิ" 2นนอกิม� 4 ดวงคำ#อ ดาวพฤห"สุบด� ดาวเสุาร ดาวย4เรน"สุ แลุ่ะดาวเนปจ4น คำลุ่�กิ เพ#�อด4ภาพเคำลุ่#�อนไหว

ดวงจั�นิทิร�บร�ว�ร (Satellites) โลุ่กิม�ใชิ�ดาวเคำราะห เพ�ยงดวงเด�ยวท��ม�ดวงจ"นทร บร�วาร โลุ่กิม�บร�วารชิ#�อว�า ดวงจ"นทร “ ” (The Moon) ขึ้ณะท��ดาวเคำราะห ดวงอ#�นกิ>ม�บร�วารเชิ�นกิ"น เชิ�น ดาวพฤห"สุบด�ม�ดวงจ"นทร ขึ้นาดใหญ่� 4 ดวงชิ#�อ ไอโอ (Io), ย4โรปา (Europa), กิ"นน�ม�ด (ganymede) แลุ่ะคำ"ลุ่ลุ่�สุโตั (Callisto) ดาวเคำราะห แลุ่ะดวงจ"นทร ถ่#อกิ+าเน�ดขึ้�2นพร&อมๆ กิ"น เพ�ยงแตั�ดวงจ"นทร ม�ได&รวมตั"วกิ"บดาวเคำราะห โดยตัรง แตั�กิ�อตั"วขึ้�2นภายในวงโคำจรขึ้องดาวเคำราะห เราจะสุ"งเกิตัได&ว�า หากิมองจากิด&านบนขึ้องระบบสุ�ร�ยะ จะเห>นได&ว�า ท"2งดวงอาท�ตัย ดาวเคำราะห แลุ่ะดวงจ"นทร สุ�วนใหญ่� จะหม�นรอบตั"วเองในท�ศทวนเขึ้>มนาฬิ�กิา แลุ่ะโคำจรรอบดวงท�ตัย ในท�ศทวนเขึ้>มนาฬิ�กิาเชิ�นกิ"นหากิมองจากิด&านขึ้&างขึ้องระบบสุ�ร�ยะกิ>จะพบว�า ท"2งดวงอาท�ตัย ดาวเคำราะห แลุ่ะดวงจ"นทร บร�วาร จะอย4�ในระนาบท��ใกิลุ่&เคำ�ยงกิ"บสุ�ร�ยะว�ถ่�มากิ ท"2งน�2กิ>เน#�องมาจากิระบบสุ�ร�ยะท"2งระบบ กิ>กิ+าเน�ดขึ้�2นพร&อมๆ กิ"น โดยกิารย�บแลุ่ะหม�นตั"วขึ้องจานฝุ่��น

ด�วเค์ร�ะห์�แค์ระ (Dwarf Planets) เป/นน�ยามใหม�ขึ้องสุมาพ"นธิ ดาราศาสุตัร สุากิลุ่ (International Astronomical Union) ท��กิลุ่�าวถ่�ง ว"ตัถ่�ขึ้นาดเลุ่>กิท��ม�ร4ปร�างคำลุ่&ายทรงกิลุ่ม แตั�ม�วงโคำจรเป/นร4ปร� ซ&อนท"บกิ"บดาวเคำราะห ดวงอ#�น แลุ่ะไม�อย4�ในระนาบขึ้องสุ�ร�ยะว�ถ่� ซ��งได&แกิ� ซ�ร �สุ พ"ลุ่ลุ่าสุ พลุ่4โตั แลุ่ะดาวท��เพ��งคำ&นพบใหม� เชิ�น อ�ร�สุ เซ>ดนา วาร4นา เป/นตั&น (ด4ภาพท�� 3 ประกิอบ)

ภาพท�� 3 ขึ้นาดขึ้องดาวเคำราะห แคำระเปร�ยบเท�ยบกิ"บโลุ่กิ (ท��มา: NASA, JPL)

ด�วเค์ร�ะห์�นิ�อย (Asteroids) เกิ�ดจากิว"สุด�ท��ไม�สุามารถ่รวมตั"วกิ"นเป/นดาวเคำราะห ได& เน#�องจากิแรงรบกิวนจากิดาวเคำราะห ขึ้นาดใหญ่� เชิ�น ดาวพฤห"สุบด� แลุ่ะดาวเสุาร ด"งเราจะพบว�า ประชิากิรขึ้องดาวเคำราะห น&อยสุ�วนใหญ่�อย4�ท�� แถ่บดาวเคำราะห น&อย “ ”

(Asteroid belt) ซ��งอย4�ระหว�างวงโคำจรขึ้องดาวอ"งคำารแลุ่ะดาวพฤห"สุบด� ดาวเคำราะห แคำระเชิ�น เซเรสุ กิ>เคำยจ"ดว�าเป/นดาวเคำราะห น&อยท��ม�ขึ้นาดใหญ่�ท��สุ�ด (เสุ&นผิ�านศ4นย กิลุ่าง 900 กิ�โลุ่เมตัร) ดาวเคำราะห น&อยสุ�วนใหญ่�จะม�วงโคำจรรอบดวงอาท�ตัย เป/นร4ปร�มากิ แลุ่ะไม�อย4�ในระนาบสุ�ร�ยะว�ถ่� ขึ้ณะน�2ม�กิารคำ&นพบดาวเคำราะห น&อยแลุ่&วประมาณ 3 แสุนดวง

ภาพท�� 4 แถ่บดาวเคำราะห น&อย (ท��มา: Pearson Prentice Hall, Inc)

ด�วห์�ง (Comets) เป/นว"ตัถ่�ขึ้นาดเลุ่>กิเชิ�นเด�ยวกิ"บดาวเคำราะห น&อย แตั�ม�วงโคำจรรอบดวงอาท�ตัย เป/นวงยาวร�มากิ ม�องคำ ประกิอบสุ�วนใหญ่�เป/นกิ�าซในสุถ่านะขึ้องแขึ้>ง เม#�อดาวหางเคำลุ่#�อนท��เขึ้&าหาดวงอาท�ตัย คำวามร&อนจะให&มวลุ่ขึ้องม"นระเห�ดกิลุ่ายเป/นกิ�าซ ลุ่มสุ�ร�ยะเป�าให&กิ�าซเลุ่�าน"2นพ� �งออกิไปในท�ศทางตัรงขึ้&ามกิ"บดวงอาท�ตัย กิลุ่ายเป/นหาง

ว�ตถุ�ในิแถุบไค์เปอร� (Kuiper Belt Objects) เป/นว"ตัถ่�ท��หนาวเย>นเชิ�นเด�ยวกิ"บดาวหาง แตั�ม�วงโคำจรอย4�ถ่"ดจากิดาวเนปจ4นออกิไป บางคำร"2งจ�งเร�ยกิว�า Trans

Neptune Objects ท"2งน�2แถ่บคำ�ยเปอร จะอย4�ในระนาบขึ้องสุ�ร�ยะว�ถ่� โดยม�ระยะห�างออกิไปตั"2งแตั� 40 – 500 AU (AU ย�อมาจากิ Astronomical Unit หร#อ หน�วยดาราศาสุตัร เท�ากิ"บระยะทางระหว�างโลุ่กิถ่�งดวงอาท�ตัย หร#อ 150 ลุ่&านกิ�โลุ่เมตัร) ดาวพลุ่4โตัเองกิ>จ"ดว�าเป/นว"ตัถ่�ในแถ่บคำ�ยเปอร รวมท"2งดาวเคำราะห แคำระซ��งคำ&นพบใหม� เชิ�น อ�ร�สุ เซ>ดนา วาร4นา เป/นตั&น ปCจจ�บ"นม�กิารคำ&นพบว"ตัถ่�ในแถ่บไคำเปอร แลุ่&วมากิกิว�า 35,000 ดวง

ภาพท�� 5 แถ่บไคำเปอร แลุ่ะวงโคำจรขึ้องดาวพลุ่4โตั (ท��มา: NASA, JPL)

เมฆออร�ทิ (Oort Cloud) เป/นสุมมตั�ฐานท��ตั" 2งขึ้�2นโดยน"กิดาราศาสุตัร ชิาวเนเธิอร แลุ่นด ชิ#�อ แจน ออร ท (Jan Oort) ซ��งเชิ#�อว�า ณ สุ�ดขึ้อบขึ้องระบบสุ�ร�ยะ ร"ศม�ประมาณ 50,000 AU จากิดวงอาท�ตัย ระบบสุ�ร�ยะขึ้องเราห�อห�&มด&วยว"สุด�กิ�าซแขึ้>ง ซ��งหากิม�แรงโน&มถ่�วงจากิภายนอกิมากิระทบกิระเท#อน กิ�าซแขึ้>งเหลุ่�าน�2กิ>จะหลุ่�ดเขึ้&าสุ4�วงโคำจรรอบดวงอาท�ตัย กิลุ่ายเป/นดาวหางวงโคำจรคำาบยาว (Long-period comets)

ภาพท�� 6 ตั+าแหน�งขึ้องแถ่บไคำเปอร แลุ่ะเมฆออร ท (ท��มา: NASA, JPL)

ข�อม%ลทิ'(นิ)�ร%�

ระบบสุ�ร�ยะม�ขึ้นาดเสุ&นผิ�านศ4นย กิลุ่าง 12,000 ลุ่&านกิ�โลุ่เมตัร 99% ขึ้องเน#2อสุารท"2งหมดขึ้องระบบสุ�ร�ยะ รวมอย4�ท��ดวงอาท�ตัย

ในปCจจ�บ"นถ่#อว�า ดาวเคำราะห ม� 8 ดวง ดาวพลุ่4โตั ดาวเคำราะห น&อยขึ้นาดใหญ่� เชิ�น ซ�ร�สุ จ4โน พ"ลุ่ลุ่าสุ เวสุตัา แลุ่ะว"ตัถ่�ไคำเปอร ท��ม�ขึ้นาดใหญ่� เชิ�น อ�ร�สุ เซดนา ถ่4กิจ"ด

ประเภทใหม�ว�าเป/น ดาวเคำราะห แคำระ ดาวศ�กิร ม�อ�ณหภ4ม�พ#2นผิ�วท��สุ4งสุ�ดในระบบสุ�ร�ยะ (ร&อนกิว�าดาวพ�ธิ) เน#�องจากิม�

ภาวะเร#อนกิระจกิ ดวงจ"นทร บร�วารขึ้นาดใหญ่�ท��โคำจรรอบดาวเคำราะห ดวงอ#�นๆ ท��ถ่4กิคำ&นพบแลุ่&ว ม�

จ+านวนไม�น&อยกิว�า 130 ดวง น"กิดาราศาสุตัร คำ&นพบดาวเคำราะห น&อยจ+านวนมากิกิว�า 300,000 ดวง สุ�วนใหญ่�

อย4�ในแถ่บดาวเคำราะห น&อย ระหว�างวงโคำจรขึ้องดาวอ"งคำาร แลุ่ะดาวพฤห"สุบด� นอกิจากิน"2นย"งม�กิลุ่��มดาวเคำราะห น&อยโทรจ"น ซ��งอย4�ร �วมวงโคำจรกิ"บดาวพฤห"สุบด�

แลุ่ะย"งม�ดาวเคำราะห น&อยบางดวงโคำจรเขึ้&าใกิลุ่&โลุ่กิมากิกิว�าดวงจ"นทร ดาวเคำราะห น&อยบางดวงม�ดวงจ"นทร บร�วารด&วย เชิ�น ดาวเคำราะห น&อยไอดา (Ida)

ขึ้นาด 28 x 13 กิ�โลุ่เมตัร ม�ดวงจ"นทร แดคำท�ลุ่ (Dactyl)ขึ้นาด 1 กิม. โดยม�ร"ศม�วงโคำจร 100 กิ�โลุ่เมตัร

ดาวพลุ่4โตัท��จ"ดว�าเป/นดาวเคำราะห แคำระ ม�ดวงจ"นทร บร�วารท��คำ&นพบแลุ่&ว 3 ดวงกำ��เนิ�ดระบบสุ�ร�ยะ




ว"สุด�ชิ" 2นรอบนอกิขึ้องดวงอาท�ตัย ม�อ�ณหภ4ม�ตั+�ากิว�า ย"งโคำจรไปตัามโมเมนตั"มท��ม�อย4�เด�ม รอบดวงอาท�ตัย เป/นชิ"2นๆ มวลุ่สุารขึ้องแตั�ลุ่ะชิ"2นพยายามรวมตั"วกิ"นด&วยแรงโน&มถ่�วง ด&วยเหตั�น�2ดาวเคำราะห จ�งถ่#อกิ+าเน�ดขึ้�2นเป/นร4ปทรงกิลุ่ม เน#�องจากิมวลุ่สุารพ� �งใสุ�กิ"นจากิท�กิท�ศทาง อ�ทธิ�พลุ่จากิแรงโน&มถ่�วงท+าให&ว"สุด�ท��อย4�รอบๆ พยายามพ� �งเขึ้&าหาดาวเคำราะห ถ่&าท�ศทางขึ้องกิารเคำลุ่#�อนท��ม�ม�มลุ่�กิพอ กิ>จะพ� �งชินดาวเคำราะห ท+าให&ดาวเคำราะห น"2นม�ขึ้นาดใหญ่�ขึ้�2น เน#�องจากิมวลุ่รวมกิ"น แตั�ถ่&าม�มขึ้องกิารพ� �งชินตั#2นเกิ�นไป กิ>จะท+าให&แฉลุ่บเขึ้&าสุ4�วงโคำจร แลุ่ะเกิ�ดกิารรวมตั"วตั�างหากิกิลุ่ายเป/นดวงจ"นทร บร�วาร ด"งเราจะเห>นได&ว�า ดาวเคำราะห ขึ้นาดใหญ่� เชิ�น ดาวพฤห"สุบด� จะม�ดวงจ"นทร บร�วารหลุ่ายดวงแลุ่ะม�วงโคำจรหลุ่าย

ชิ"2น เน#�องจากิม�มวลุ่สุารมากิแลุ่ะแรงโน&มถ่�วงมหาศาลุ่ ตั�างกิ"บดาวพ�ธิซ��งม�ขึ้นาดเลุ่>กิม�แรงโน&มถ่�วงน&อย ไม�ม�ดวงจ"นทร บร�วารเลุ่ย ว"สุด�ท��อย4�โดยรอบจะพ� �งเขึ้&าหาดวงอาท�ตัย เพราะม�แรงโน&มถ่�วงมากิกิว�าเยอะ





ด�วเค์ร�ะห์�ชั้��นินิอกำ (Outer Planets) เป/นดาวเคำราะห ขึ้นาดใหญ่� แตั�ม�คำวามหนาแน�นตั+�า เกิ�ดจากิกิารสุะสุมตั"วขึ้องธิาตั�เบาอย�างชิ&าๆ ท+านองเด�ยวกิ"บกิารกิ�อตั"วขึ้องกิ&อนห�มะ เน#�องจากิได&ร"บอ�ทธิ�พลุ่ขึ้องคำวามร&อนแลุ่ะลุ่มสุ�ร�ยะจากิดวงอาท�ตัย เพ�ยงเลุ่>กิน&อย ดาวเคำราะห พวกิน�2จ�งม�แกิ�นขึ้นาดเลุ่>กิห�อห�&มด&วยกิ�าซจ+านวนมหาสุาร บางคำร"2งเราเร�ยกิดาวเคำราะห ประเภทน�2ว�า ดาวเคำราะห กิ�าซย"กิษ์ (Gas



ด�วเค์ร�ะห์�แค์ระ (Dwarf Planets) เป/นน�ยามใหม�ขึ้องสุมาพ"นธิ ดาราศาสุตัร สุากิลุ่ (International Astronomical Union) ท��กิลุ่�าวถ่�ง ว"ตัถ่�ขึ้นาดเลุ่>กิท��ม�ร4ปร�างคำลุ่&ายทรงกิลุ่ม แตั�ม�วงโคำจรเป/นร4ปร� ซ&อนท"บกิ"บดาวเคำราะห ดวงอ#�น แลุ่ะไม�อย4�ใน

ระนาบขึ้องสุ�ร�ยะว�ถ่� ซ��งได&แกิ� ซ�ร �สุ พ"ลุ่ลุ่าสุ พลุ่4โตั แลุ่ะดาวท��เพ��งคำ&นพบใหม� เชิ�น อ�ร�สุ เซ>ดนา วาร4นา เป/นตั&น (ด4ภาพท�� 3 ประกิอบ)






ระบบสุ�ร�ยะม�ขึ้นาดเสุ&นผิ�านศ4นย กิลุ่าง 12,000 ลุ่&านกิ�โลุ่เมตัร 99% ขึ้องเน#2อสุารท"2งหมดขึ้องระบบสุ�ร�ยะ รวมอย4�ท��ดวงอาท�ตัย

ในปCจจ�บ"นถ่#อว�า ดาวเคำราะห ม� 8 ดวง ดาวพลุ่4โตั ดาวเคำราะห น&อยขึ้นาดใหญ่� เชิ�น ซ�ร�สุ จ4โน พ"ลุ่ลุ่าสุ เวสุตัา แลุ่ะว"ตัถ่�ไคำเปอร ท��ม�ขึ้นาดใหญ่� เชิ�น อ�ร�สุ เซดนา ถ่4กิจ"ด

ประเภทใหม�ว�าเป/น ดาวเคำราะห แคำระ ดาวศ�กิร ม�อ�ณหภ4ม�พ#2นผิ�วท��สุ4งสุ�ดในระบบสุ�ร�ยะ (ร&อนกิว�าดาวพ�ธิ) เน#�องจากิม�

ภาวะเร#อนกิระจกิ ดวงจ"นทร บร�วารขึ้นาดใหญ่�ท��โคำจรรอบดาวเคำราะห ดวงอ#�นๆ ท��ถ่4กิคำ&นพบแลุ่&ว ม�

จ+านวนไม�น&อยกิว�า 130 ดวง น"กิดาราศาสุตัร คำ&นพบดาวเคำราะห น&อยจ+านวนมากิกิว�า 300,000 ดวง สุ�วนใหญ่�

อย4�ในแถ่บดาวเคำราะห น&อย ระหว�างวงโคำจรขึ้องดาวอ"งคำาร แลุ่ะดาวพฤห"สุบด� นอกิจากิน"2นย"งม�กิลุ่��มดาวเคำราะห น&อยโทรจ"น ซ��งอย4�ร �วมวงโคำจรกิ"บดาวพฤห"สุบด�


ขึ้นาด 28 x 13 กิ�โลุ่เมตัร ม�ดวงจ"นทร แดคำท�ลุ่ (Dactyl)ขึ้นาด 1 กิม. โดยม�ร"ศม�วงโคำจร 100 กิ�โลุ่เมตัร

ดาวพลุ่4โตัท��จ"ดว�าเป/นดาวเคำราะห แคำระ ม�ดวงจ"นทร บร�วารท��คำ&นพบแลุ่&ว 3 ดวงกำ��เนิ�ดระบบสุ�ร�ยะ




ว"สุด�ชิ" 2นรอบนอกิขึ้องดวงอาท�ตัย ม�อ�ณหภ4ม�ตั+�ากิว�า ย"งโคำจรไปตัามโมเมนตั"มท��ม�อย4�เด�ม รอบดวงอาท�ตัย เป/นชิ"2นๆ มวลุ่สุารขึ้องแตั�ลุ่ะชิ"2นพยายามรวมตั"วกิ"นด&วยแรงโน&มถ่�วง ด&วยเหตั�น�2ดาวเคำราะห จ�งถ่#อกิ+าเน�ดขึ้�2นเป/นร4ปทรงกิลุ่ม เน#�องจากิมวลุ่สุารพ� �งใสุ�กิ"นจากิท�กิท�ศทาง อ�ทธิ�พลุ่จากิแรงโน&มถ่�วงท+าให&ว"สุด�ท��อย4�รอบๆ พยายามพ� �งเขึ้&าหาดาวเคำราะห ถ่&าท�ศทางขึ้องกิารเคำลุ่#�อนท��ม�ม�มลุ่�กิพอ กิ>จะพ� �งชินดาวเคำราะห ท+าให&ดาวเคำราะห น"2นม�ขึ้นาดใหญ่�ขึ้�2น เน#�องจากิมวลุ่รวมกิ"น แตั�ถ่&าม�มขึ้องกิารพ� �งชินตั#2นเกิ�นไป กิ>จะท+าให&แฉลุ่บเขึ้&าสุ4�วงโคำจร แลุ่ะเกิ�ดกิารรวมตั"วตั�างหากิกิลุ่ายเป/นดวงจ"นทร บร�วาร ด"งเราจะเห>นได&ว�า ดาวเคำราะห ขึ้นาดใหญ่� เชิ�น ดาวพฤห"สุบด� จะม�ดวงจ"นทร บร�วารหลุ่ายดวงแลุ่ะม�วงโคำจรหลุ่าย

ชิ"2น เน#�องจากิม�มวลุ่สุารมากิแลุ่ะแรงโน&มถ่�วงมหาศาลุ่ ตั�างกิ"บดาวพ�ธิซ��งม�ขึ้นาดเลุ่>กิม�แรงโน&มถ่�วงน&อย ไม�ม�ดวงจ"นทร บร�วารเลุ่ย ว"สุด�ท��อย4�โดยรอบจะพ� �งเขึ้&าหาดวงอาท�ตัย เพราะม�แรงโน&มถ่�วงมากิกิว�าเยอะ





ด�วเค์ร�ะห์�ชั้��นินิอกำ (Outer Planets) เป/นดาวเคำราะห ขึ้นาดใหญ่� แตั�ม�คำวามหนาแน�นตั+�า เกิ�ดจากิกิารสุะสุมตั"วขึ้องธิาตั�เบาอย�างชิ&าๆ ท+านองเด�ยวกิ"บกิารกิ�อตั"วขึ้องกิ&อนห�มะ เน#�องจากิได&ร"บอ�ทธิ�พลุ่ขึ้องคำวามร&อนแลุ่ะลุ่มสุ�ร�ยะจากิดวงอาท�ตัย เพ�ยงเลุ่>กิน&อย ดาวเคำราะห พวกิน�2จ�งม�แกิ�นขึ้นาดเลุ่>กิห�อห�&มด&วยกิ�าซจ+านวนมหาสุาร บางคำร"2งเราเร�ยกิดาวเคำราะห ประเภทน�2ว�า ดาวเคำราะห กิ�าซย"กิษ์ (Gas



ด�วเค์ร�ะห์�แค์ระ (Dwarf Planets) เป/นน�ยามใหม�ขึ้องสุมาพ"นธิ ดาราศาสุตัร สุากิลุ่ (International Astronomical Union) ท��กิลุ่�าวถ่�ง ว"ตัถ่�ขึ้นาดเลุ่>กิท��ม�ร4ปร�างคำลุ่&ายทรงกิลุ่ม แตั�ม�วงโคำจรเป/นร4ปร� ซ&อนท"บกิ"บดาวเคำราะห ดวงอ#�น แลุ่ะไม�อย4�ใน

ระนาบขึ้องสุ�ร�ยะว�ถ่� ซ��งได&แกิ� ซ�ร �สุ พ"ลุ่ลุ่าสุ พลุ่4โตั แลุ่ะดาวท��เพ��งคำ&นพบใหม� เชิ�น อ�ร�สุ เซ>ดนา วาร4นา เป/นตั&น (ด4ภาพท�� 3 ประกิอบ)






ระบบสุ�ร�ยะม�ขึ้นาดเสุ&นผิ�านศ4นย กิลุ่าง 12,000 ลุ่&านกิ�โลุ่เมตัร 99% ขึ้องเน#2อสุารท"2งหมดขึ้องระบบสุ�ร�ยะ รวมอย4�ท��ดวงอาท�ตัย ในปCจจ�บ"นถ่#อว�า ดาวเคำราะห ม� 8 ดวง ดาวพลุ่4โตั ดาวเคำราะห น&อยขึ้นาดใหญ่� เชิ�น ซ�ร�สุ จ4โน พ"ลุ่ลุ่าสุ เวสุตัา แลุ่ะว"ตัถ่�ไคำเปอร ท��ม�ขึ้นาดใหญ่� เชิ�น อ�ร�สุ เซดนา ถ่4กิจ"ดประเภทใหม�ว�าเป/น ดาวเคำราะห แคำระ ดาวศ�กิร ม�อ�ณหภ4ม�พ#2นผิ�วท��สุ4งสุ�ดในระบบสุ�ร�ยะ (ร&อนกิว�าดาวพ�ธิ) เน#�องจากิม�ภาวะเร#อนกิระจกิ ดวงจ"นทร บร�วารขึ้นาดใหญ่�ท��โคำจรรอบดาวเคำราะห ดวงอ#�นๆ ท��ถ่4กิคำ&นพบแลุ่&ว ม�จ+านวนไม�น&อยกิว�า 130 ดวง น"กิดาราศาสุตัร คำ&นพบดาวเคำราะห น&อยจ+านวนมากิกิว�า 300,000 ดวง สุ�วนใหญ่�อย4�ในแถ่บดาวเคำราะห น&อย ระหว�างวงโคำจรขึ้องดาวอ"งคำาร แลุ่ะดาวพฤห"สุบด� นอกิจากิน"2นย"งม�กิลุ่��มดาวเคำราะห น&อยโทรจ"น ซ��งอย4�ร �วมวงโคำจรกิ"บดาวพฤห"สุบด�


ขึ้นาด 28 x 13 กิ�โลุ่เมตัร ม�ดวงจ"นทร แดคำท�ลุ่ (Dactyl)ขึ้นาด 1 กิม. โดยม�ร"ศม�วงโคำจร 100 กิ�โลุ่เมตัร ดาวพลุ่4โตัท��จ"ดว�าเป/นดาวเคำราะห แคำระ ม�ดวงจ"นทร บร�วารท��คำ&นพบแลุ่&ว 3 ดวง

กำเนิดระบบสุริยะ

Technology