ครู� สุ�ขุ�มาล เอกะโยธิ�น

หน�าที่��ขุองสุ�วนปรูะกอบต่�างๆ• เลนสุ ต่า เป!นเซลล น�นรู#บแสุงจากว#ต่ถุ�ที่��ต่�องการู

มองเห'น • เรูต่�นา เป!นเซลล รู#บภาพขุองว#ต่ถุ� แล�วสุ�งผ่�าน

ปรูะสุาที่ต่าไปย#งสุมอง • ม�านต่า ที่,าหน�าที่��ปรู#บความเขุ'มขุองแสุงไปต่กลง

บนเรูต่�นาให�เหมาะสุม • พ�วพ�ล เป!นช่�องเป/ดวงกลมที่��สุามารูถุปรู#บความ

กว�างได�ด�วยม�านต่า • กรูะจกต่า อย��ด�านนอกสุ�ดที่,าหน�าที่��เป!นสุ�วน

ป1องก#นล�กต่า

ดวงต่าก#บการูมองเห'น           การูมองเห'นจะเก�ดขุ34นได�เม5�อม�แสุงจากว#ต่ถุ�

ที่��เรูาก,าล#งมองอย��ต่กกรูะที่บก#บต่#วรู#บภาพในดวงต่า (photoreceptor) และสุ�งขุ�อม�ลไปย#งสุมอง สุมองสุ�วนรู#บภาพจะจ#ดเรู�ยงแปลผ่ลขุ�อม�ล และสุรู�างเป!นภาพให�รู��สุ3กมองเห'นได� สุ�วนสุ��งม�ช่�ว�ต่เซลล เด�ยวเช่�นพวกโพรูโที่ซ#ว แบคที่�เรู�ย จะต่อบสุนองต่�อแสุงสุว�างได�แต่�ไม�ม�อว#ยวะรู#บภาพ

ภาพก#บการูมองเห'น  เซลล รู�ปแที่�ง (Rod Cell) เป!นเซลล ที่��ที่,าหน�าที่��รู#บแสุงสุว�างให�ความรู��สุ3ก

เก��ยวก#บความม5ดความสุว�างเซลล รู#บแสุงรู�ปกรูวย(Cone cell) เป!นเซลล ที่��ที่,าให�เก�ดความรู��สุ3กเก��ยวก#บสุ�   ปรูะเภที่ขุองเซลล รู#บแสุงรู�ปกรูวย ม� 3 ช่น�ด ได�แก�          1) เซลล รู�ปกรูวยที่��ไวต่�อแสุงสุ�น,4าเง�น        2) เซลล รู�ปกรูวยที่��ไวต่�อแสุงสุ�เขุ�ยว       3) เซลล รู�ปกรูวยที่��ไวต่�อแสุงสุ�แดง

       การูเห'นสุ�ขุองว#ต่ถุ� เม5�อแสุงสุ�น,4าเง�น สุ�แดง หรู5อสุ�เขุ�ยว  สุ�ใดสุ�หน3�งมาเขุ�าน#ยน ต่า เซลล รู�ปกรูวยที่��ไวต่�อแสุงสุ�น#4นจะได�รู#บการู กรูะต่��น สุ#ญญาณกรูะต่��นน�4จะถุ�กสุ�งผ่�านปรูะสุาที่ต่าไปสุ��สุมอง เพ5�อแปลความหมายออกมาเป!นความรู��สุ3กและเห'นเป!นสุ�ขุองแสุงน#4น ถุ�าแสุงที่��เขุ�าสุ��น#ยน ต่าเป!นสุ�เหล5อง เซลล รู�ปกรูวยที่��ไวต่�อแสุงสุ�แดงและสุ�เขุ�ยวจะได�รู#บการูกรูะต่��น ซ3�งการูกรูะต่�นจะมากหรู5อน�อยขุ34นอย��ก#บปรู�มาณแสุงสุ�ที่��มาต่กกรูะที่บจอต่า

ความผ่�ดปรูกต่�ขุองดวงต่า   การูบอดสุ� (Color blindness) หมายถุ3ง การูเห'นสุ�ที่��ผ่�ดไปจากความจรู�ง

      สุาเหต่�ขุองการูบอดสุ� ได�แก� สุาเหต่�ที่างพ#นธิ�กรูรูม เซลล รู�ปกรูวยผ่�ดปกต่�ได�รู#บเช่54อโรูค ได�รู#บการูกรูะที่บกรูะเที่5อนจากอ�บ#ต่�เหต่� และการูแพ�ยา      การูบอดสุ�ขุองคนไที่ย คนไที่ยบอดสุ�แดงเป!นอ#นด#บหน3�ง บอดสุ�เขุ�ยวเป!นอ#นด#บสุอง และบอดสุ�น,4าเง�นเป!นอ#นด#บสุ�ดที่�าย หรู5ออาจบอดที่#4งสุ�แดงและสุ�เขุ�ยวได�      การูบอดสุ�ช่#�วครูาว เก�ดจากเซลล รู�ปกรูวยที่��ไวต่�อแสุงสุ�ได�รู#บการูกรูะต่��นนานเก�นไป ที่,าให�เซลล รู�ปกรูวยที่��ไวต่�อแสุงสุ�ต่�างๆ หย�ดต่อบสุนองช่#�วครูาว ต่#วอย�างเช่�น การูจ�องมองสุ�แดงกลางแดดนานๆ แล�วกล#บมามองสุ�ขุาวอย�างรูวดเรู'ว จะเห'นสุ�ขุาวเป!นสุ�น,4าเง�นเขุ�ยว เน5�องจากเซลล รู�ปกรูวยที่��ไวต่�อแสุงสุ�แดงหย�ดต่อบสุนองช่#�วครูาว     ในการูปรูะกอบอาช่�พบางอาช่�พการูบอดสุ�จะม�ผ่ลเสุ�ยต่�อการูปรูะกอบอาช่�พได� เช่�นอาช่�พคนขุ#บรูถุ แพที่ย น#กบ�น น#กเคม� สุถุาปน�กต่กแต่�งภายใน น#กออกแบบเสุ54อ และต่,ารูวจ เป!นต่�น ด#งน#4นในการูสุอบเขุ�าเรู�ยนต่�อในสุาขุาด#งกล�าว จ3งม#กจะม�การูต่รูวจการูบอดสุ�ด�วย

คนสุายต่าปกต่�มองด�ว#ต่ถุ�โดยไม�ต่�องเพ�ง จะมองเห'นว#ต่ถุ�ได�ช่#ดในรูะยะที่��ใกล�สุ�ดปรูะมาณ 25 เซนต่�เมต่รู และรูะยะไกลสุ�ดที่��สุามารูถุเห'นได�ช่#ด ค5อรูะยะอน#นต่      การูมองที่�องฟ้1าไกลๆ เรูารู��สุ3กสุบายต่า เน5�องจากกล�ามเน54อต่าได�พ#กไม�ต่�องที่,างาน เพ5�อปรู#บเลนสุ ต่าเหม5อนขุณะที่��มองว#ต่ถุ�ในรูะยะใกล�

•     คนสุายต่าสุ#4น(Short sight) ค5อ คนที่��มองว#ต่ถุ�ได�ช่#ดเจนในรูะยะใกล�กว�า 25 เซนต่�เมต่รู         สุาเหต่�ขุองสุายต่าสุ#4น เก�ดเน5�องจาก        1. กรูะบอกต่ายาวเก�นไป ที่,าให�ภาพที่��ไปต่กจะต่กก�อนถุ3งเรูต่�นา (จอต่า) 2. เลนสุ ต่าน�นเก�นไปหรู5อกรูะจกต่าโค�งมากเก�นไป ที่,าให�ภาพขุองว#ต่ถุ�ที่��ไปต่กจะต่กก�อนถุ3งเรูต่�นา (จอต่า) ว�ธิ�แก�คนสุายต่าสุ#4น ใช่�แว�นที่��ที่,าด�วยเลนสุ เว�า

•     คนสุายต่ายาว (Long sight) ค5อ คนที่��มองว#ต่ถุ�ได�ช่#ดเจนในรูะยะไกลกว�า 25 เซนต่�เมต่รู        สุาเหต่�ขุองสุายต่ายาว เก�ดเน5�องจาก       1. กรูะบอกต่าสุ#4นเก�นไป ที่,าให�ภาพที่��ไปต่กจะต่กเลยเรูต่�นา (จอต่า) 2. เลนสุ ต่าแฟ้บเก�นไปหรู5อกรูะจกต่าโค�งน�อยเก�นไป ที่,าให�ภาพขุองว#ต่ถุ�ที่��ไปต่กจะต่กเลยเรูต่�นา (จอต่า) ออกไป       ว�ธิ�แก�คนสุายต่ายาว ใช่�แว�นที่��ที่,าด�วยเลนสุ น�น

 สุายต่าขุองคนสุ�งอาย� มองรูะยะใกล�ช่#ดที่��รูะยะมากกว�า 25 เซนต่�เมต่รูมองไกลไม�ถุ3งรูะยะอน#นต่        แว�นสุ,าหรู#บคนสุ�งอาย� จะใช่�แว�นที่��ใช่�ด�ได�ที่#4งรูะยะใกล�และรูะยะไกลซ3�งปรูะกอบด�วยเลนสุ สุองช่น�ดที่��ม�ความยาวโฟ้ก#สุต่�างก#น ค5อแว�นที่��ที่,าด�วยเลนสุ ช่น�ดไบโฟ้ค#สุเลนสุ (Bifocal lens) ไบโฟ้ค#สุเลนว หมายถุ3งเลนสุ ที่��ม�ความยาวโฟ้ก#สุ 2 ช่น�ดปรูะกอบก#น ใช่�สุ,าหรู#บด�ว#ต่ถุ�ในรูะยะใกล�และรูะยะไกล  

•     สุายต่าเอ�ยง (Astigmatism) เก�ดจากความโค�งขุองกรูะจกต่าหรู5อเลนสุ ไม�เป!นผ่�วขุองที่รูงกลม ที่,าให�มองเห'นว#ต่ถุ�ช่#ดเพ�ยงแนวเด�ยว ซ3�งอาจจะเห'นช่#ดในแนวด��งแต่�เห'นไม�ช่#ดในแนวรูะด#บ หรู5อเห'นช่#ดในแนวรูะด#บแต่�เห'นไม�ช่#ดในแนวด��ง       ว�ธิ�ที่ดสุอบสุายต่าเอ�ยง ใช่�ม5อป/ดต่าขุ�างหน3�งแล�วมองรู�ป โดยที่,าที่�ละขุ�าง ถุ�าเห'นเสุ�นที่��อย��รูะหว�างแนวรูะด#บก#บแนวด��งเป!นสุ�ด,าช่#ดเที่�าก#น แสุดงว�าสุายต่าปกต่� ถุ�าเห'นเป!นสุ�เที่าความเขุ�มไม�เที่�าก#นแสุดงว�าสุายต่าเอ�ยง       ว�ธิ�แก�สุายต่าเอ�ยง ใช่�แว�นที่��ที่,าด�วยเลนสุ กาบกล�วยช่น�ดเว�าและช่น�ดน�น

ภาพต่�ดต่า•     การูเห'นภาพต่�ดต่า (Persistence of vision)หมายถุ3ง ความรู��สุ3กในการูเห'น

ภาพค�างอย��ในสุมองได�ช่#�วขุณะที่#4งๆ ที่��ไม�ม�ภาพขุองว#ต่ถุ�น#4นอย��บนจอภาพแล�ว      รูะยะเวลาในการูเห'นภาพต่�ดต่า คนปกต่�ม�รูะยะเวลาในการูเห'นภาพต่�ดต่าปรูะมาณ 1/15-1/10 ว�นาที่�      ปรูะโยช่น ขุองการูเห'นภาพต่�ดต่า ใช่�ในการูถุ�ายภาพยนต่รู ซ3�งปกต่�จะถุ�ายภาพยนต่รู 24 ภาพต่�อว�นาที่� หรู5อใช่�เวลา 1/24 ว�นาที่�ในการูเห'นภาพ 1 ภาพ   การูเห'นภาพยนต่รู เป!นเคล5�อนไหว เน5�องจากน#ยน ต่าขุองคนเรูาน#4นเม5�อเห'นภาพแรูกแล�วภาพแรูกจะย#งต่�ดต่าอย��ต่�อไปอ�ก 1/15-1/10 ว�นาที่� เม5�อภาพแรูกย#งไม�ที่#นเล5อนหายก'จะเห'นภาพต่�อไปเช่�นน�4เรู5�อยๆ จ3งเห'นภาพเป!นภาพเคล5�อนไหวต่�ดต่�อก#นไป      ถุ�าต่�องการูให�เห'นภาพเคล5�อนไหวช่�า ต่�องฉายด�วยอ#ต่รูาเรู'วที่��ช่�ากว�าการูถุ�ายภาพยนต่รู หรู5อถุ�ายภาพยนต่รู ด�วยอ#ต่รูาเรู'วกว�าการูฉายภาพยนต่รู      ถุ�าต่�องการูให�เห'นภาพเคล5�อนไหวเรู'ว ต่�องฉายด�วยอ#ต่รูาเรู'วที่��เรู'วกว�าการูถุ�ายภาพยนต่รู หรู5อถุ�ายภาพยนต่รู ด�วยอ#ต่รูาเรู'วที่��ช่�ากว�าการูฉายภาพยนต่รู

การูเห'นภาพลวงต่า•  การูเห'นภาพลวงต่า หมายถุ3ง การูเห'นภาพที่��ปรูากฎแก�สุายต่าแล�ว

ให�ความรู��สุ3กที่��แต่กต่�างไปจากความเป!นจรู�งขุองภาพ เช่�น ม�ความรู��สุ3กว�าเห'นภาพหน3�งม�ขุนาดใหญ�กว�าอ�กภาพหน3�ง ที่#4งๆ ที่��ภาพที่#4งสุองขุนาดเที่�าก#น เป!นต่�น ภาพลวงต่าเก�ดมาจากหลายสุาเหต่�ด�วยก#น ด#งน�4    1. เก�ดจากการูมองภาพด�วยน#ยน ต่าสุองต่าพรู�อมก#น เช่�น เรูาใช่�น�4วช่�4 2 น�4วช่�4เขุ�าหาก#นโดยห�างก#นรูะยะหน3�ง และห�างจากเลนสุ ต่าปรูะมาณ 25 เซนต่�เมต่รู ให�น#ยน ต่าที่#4งสุองมองปลายน�4วช่�4 และค�อยๆเล5�อนปลายน�4วช่�4เขุ�าหาก#น เรูาจะมองเห'นเหม5อนช่�4นสุ�วนขุองน�4วมาอย��รูะหว�างปลายน�4วที่#4งสุอง ที่��เป!นเช่�นน�4ก'เพรูาะน#ยน ต่าจะรูายงานสุ��งที่��เห'นไปย#งสุมอง สุมองจะรูวบรูวมขุ�อม�ลจากที่��น#ยน ต่าที่#4งสุองเห'น ที่,าให�เก�ดการูมองเห'นผ่�ดเพ�4ยนไป  

2. เก�ดจากการูเคล5�อนไหวขุองน#ยน ต่าในแนวด��งและแนวรูาบที่��ไม�เที่�าก#น เช่�น เรูามองเห'นเสุ�นต่รูงในแนวด��งยาวกว�าในแนวรูาบ การูเพ��มเสุ�นสุ#4นๆ ลงบนเสุ�นขุนาน ที่,าให�มองเห'นว�าเสุ�นเหล�าน#4นไม�ได�ขุนานก#น เป!นต่�น    3. เก�ดจากสุมบ#ต่�ขุองแสุง ได�แก� การูสุะที่�อนและการูห#กเหขุองแสุง เช่�น การูเก�ดปรูากฏการูณ ม�รูาจ การูมองเห'นปลาในอ�างน,4าม�ขุนาดใหญ�ขุ34น  เป!นต่�น    4. เก�ดจากสุ��งแวดล�อม เช่�น วงกลมที่��เต่�มเสุ�นด�านในวงกลมก#บวงกลมที่��เต่�มเสุ�นด�านนอก จะมองด�ว�าวงกลมที่��เต่�มเสุ�นด�านในจะม�ขุนาดเล'กกว�าวงกลมที่��เต่�มเสุ�นด�านนอก เป!นต่�น

การูใช่�ปรูะโยช่น จากภาพลวงต่า• มน�ษย สุามารูถุน,าหล#กการูเก�ดภาพลวงต่ามาใช่�ปรูะโยช่น ได�หลายที่าง

ด#งน�4    1. ใช่�ในการูแต่�งกายเพ5�ออ,าพรูางที่รูวดที่รูงที่��แที่�จรู�ง เช่�น คนเต่�4ยควรูใสุ�เสุ54อลายต่#4ง คนสุ�งควรูใสุ�เสุ54อลายขุวาง คนอ�วนควรูใสุ�เสุ54อผ่�าสุ�เขุ�มลายต่#4ง คนผ่อมควรูใสุ�เสุ54อผ่�าสุ�อ�อนและควรูเป!นลายแนวนอน เป!นต่�น    2. ใช่�ในการูสุรู�างและต่กแต่�งอาคารูบ�านเรู5อน เช่�น ห�องแคบๆ ที่าด�วยสุ�อ�อนจะที่,าให�รู��สุ3กกว�างขุ34นกว�าเด�ม ช่าวกรู�กน,าไปใช่�สุรู�างว�หารู เป!นต่�น     3. ใช่�ในการูพรูางต่าเพ5�อให�รูอดพ�นจากศั#ต่รู� เช่�น สุ#ต่ว ป>าบางช่น�ดม�ลวดลายบนต่#วคล�ายใบไม� สุ#ต่ว ในที่ะเลที่รูายม�สุ�น,4าต่าลเหม5อนสุ�ขุองที่รูาย ที่หารูแต่�งเครู5�องแบบที่��กลมกล5นก#บป>า เป!นต่�น    4. ใช่�สุรู�างภาพยนต่รู การู ต่�นที่��ม�อาการูเคล5�อนไหวต่�างก#นเพ�ยงเล'กน�อยต่�อเน5�องก#น เม5�อน,ามาฉายให�เวลาบนจอขุองแต่�ละภาพน�อยกว�าหรู5อเที่�าก#บ 1/10 ว�นาที่� ภาพที่��ฉายออกมาจะม�การูเคล5�อนไหวอย�างต่�อเน5�อง ซ3�งม�ล#กษณะเช่�นเด�ยวก#บการูถุ�ายที่,าภาพยนต่รู ธิรูรูมดา