บทท 2การเลอกรปแบบองคกรธรกจ

และการเรมตนธรกจ

บรรยายโดยอาจารยชตวรา บรรจงปรโปรแกรมวชาการจดการ

กอนทจะตดสนใจเลอกรปแบบธรกจนน ผประกอบการควรจะตอง

ศกษาขอมลใหละเอยดรอบคอบเสยกอน โดยเฉพาะสวนทเกยวของกบลกษณะเฉพาะขององคการธรกจแตละรปแบบ เชน

• ความยงยากในการจดตง

• อ านาจในการตดสนใจ

• ความรบผดชอบในหนสนของกจการ

• ระเบยบปฏบตทางกฎหมาย

• ภาษทตองเสย

• ขอดขอเสย

ประเภทของธรกจ

หลกในการแบงมแนวความคดหลายแนว ดงน

แนวคดท 1 ใชวธการประกอบธรกจ (3)

แนวคดท 2 ใชผลผลตเปนหลกในการแบง (8)

แนวคดท 3 ใชวธการไดเงนมาเปนหลกในการแบง (4)

แนวคดท 1 ใชวธการประกอบธรกจ

• ธรกจอตสาหกรรม มงผลตสนคา

• ธรกจการคา เปนการซอมาขายไป

• ธรกจบรการ เปนการเสนอขายบรการตางๆ

แนวคดท 2 ใชผลผลตเปนหลกในการแบง

1. ธรกจการเกษตร 5. ธรกจการเงน

2. ธรกจเหมองแร 6. ธรกจการใหบรการ

3. ธรกจอตสาหกรรม 7. ธรกจการกอสราง

4. ธรกจการพาณชย 8. ธรกจอนๆ

แนวคดท 3 ใชวธการไดเงนมาเปนหลกในการแบง

• อาชพลกจาง (Employee)

• อาชพท าธรกจสวนตว (Self Employee)

• อาชพการเปนเจาของกจการ (Business Employee) เปดกจการแลว

จางผอนมาท าเชน เปดคลนกแลวจางแพทยมารกษาคนไข เปนตน

• อาชพนกลงทน (Investor) เชน ซอหนกองทนตาง ๆ เปนตน

การทจะเรมธรกจขนใหมควรจะไดศกษาปญหาตาง ๆ ดงตอไปน

• การจดตงธรกจรปแบบทตองการนนยากหรองาย

• เจาของธรกจจะตองรบผดชอบเพยงไร

• จะตองการเงนลงทนสกเทาไรเพอเรมกจการ

• จะหาทนเพมระหวางด าเนนกจการไดหรอไม เพยงไร

• มกฎหมายบงคบส าหรบธรกจประเภทนนๆหรอไม และอยางไร

• ธรกจประเภทนนไมอยในขายบงคบของกฎหมายเพยงไร

• การมอบโอนอ านาจและหนาทใหแกพนกงานชนผนอยจะมแผนด าเนนการอยางไร

รปแบบการประกอบธรกจ

มหลายรปแบบทควรทราบมดงน

1. ธรกจเจาของคนเดยว2. หางหนสวน3. บรษทจ ากด4. บรษทมหาชนจ ากด5. กจการรวมคา

1. ธรกจเจาของคนเดยว (sole proprietorship)

ขอด ขอเสย1)การจดตงและเลกกจการท าได

สะดวก

1) มทนจ ากด จะขยายกจการใหใหญโตหรอท า

ธรกจใหญๆไมได

2) การด าเนนงานมอสระ คลองตว 2)ตองรบผดชอบตอความเสยหายแตเพยงผเดยว

3)กฎหมายและระเบยบขอบงคบมนอย 3)ความรความสามารถมจ ากดเพราะปะกอบการ

คนเดยว

4) ควบคมพนกงานไดงาย 4)ขาดความตอเนองในกจการเมอเจาของม

ปญหา เชน เจบปวย หรอเสยชวต เปนตน5)ถามความลบของธรกจ กสามารถ

ปองกนการรวไหลไดด

สถานการณทเหมาะแกการด าเนนแบบเจาของคนเดยว

1) ธรกจนนตองการลงทนไมมากนก พอทจะหามาไดโดยไมตองมการระดมทนชกชวนคนอนมารวมดวย

2) การด าเนนธรกจมขอบเขตไมกวางขวางมากนก ผประกอบการมโอกาสพบปะพดคยท าความรจกกบลกคาไดดวยตนเอง ท าใหลกคาไดรบความพงพอใจและมแนวโนมทจะเปนลกคาประจ าหรอแนะน าลกคาใหมมาให นนคอ ควรเปนธรกจทลกคาไดรบความเอาใจใสเปนรายบคคล

3) ธรกจบางประเภททมงใหบรการหรอตอบสนองความตองการแกเฉพาะลกคาทมรสนยมเปนการสวนตวกเหมาะทจะด าเนนธรกจแบบเจาของคนเดยว

4) ธรกจทมการเสยงนอย ไดแก ธรกจประเภททมการแขงขนนอย เสนอขายสนคาเครองอปโภคบรโภคทจ าเปนแกการด ารงชวต มตลาดกวางขวาง เปนตน

การจดตงธรกจในรปของเจาของคนเดยว ประกอบธรกจขายสนคา โรงส โรงเลอย นายหนาหรอตวแทน การขนสง การหตกรรม การอตสาหกรรม ตองไปยนขอจดทะเบยนพาณชยทกรมพฒนาธรกจกระทรวงพาณชยหรอทพาณชยจงหวด ภายใน 30 วน นบแตวนเรมประกอบกจการ ถาฝาฝนถกปรบ หากเปนกจการประเภทโรงงาน มคนงานเกน 20 คน หรอมเครองจกรเกน 20 แรงมา ตองไปแจงกรมโรงงานอตสาหกรรมหรอ ส านกงานอตสาหกรรมจงหวดดวย

2. หางหนสวน (partnership)

หางหนสวน

หางหนสวนสามญ

หางหนสวน (ไมจดทะเบยน)

หางหนสวนสามญนตบคคล (จดทะเบยน)

หางหนสวนจ ากด (จดทะเบยน)

การเปรยบเทยบหางหนสวนสามญและหางหนสวนจ ากดหางหนสวนสามญ หางหนสวนจ ากด

1. ไมตองจดทะเบยน 1. ตองจดทะเบยน

2. ถาจดทะเบยนเปนหางหนสวนสามญนต

บคคล

2. เปนนตบคคล

3. รบผดชอบหนโดยไมจ ากด 3. รบผดชอบหนจ ากด

4. หนสวนประเภทเดยวคอประเภทรบผดไมจ ากด 4. หนสวนม 2 ประเภท คอ รบผดจ ากด และรบ

ผดไมจ ากด

5. หนสวนทกคนเขามาจดการงานของหางได 5. หนสวนประเภทรบผดไมจ ากดเทานนทสามารถ

เขามาจดการงานของหางได

ขอดและขอเสยของการประกอบธรกจแบบหางหนสวนขอด ขอเสย

1)มเงนทนมากขน ถามหนสวนมากระดมทนได

มาก

1) ทนจ ากดถามหนสวนนอยราย

2)การจดตงและเลกกจการไมยงยากสะหรบ

หางหนสวนสามญ

2) มปญหาเรองความซอสตยของหนสวนบางคน

3)เปนการรวมความรความสามารถหลายดาน

ชวยกน ท าใหกจการเจรญและขยายตวไดด

3) ความรบผดชอบของหางหนสวนไมจ ากด ท าให

ไมกลาเสยงขยายกจการ

4) มเครดตสงกวาธรกจเจาของคนเดยว 4) ทนทเขาหนถอนไดอยาก จนกวาจะเลกกจการ

5)มกฎหมายและระเบยบควบคมการ

ด าเนนการมากขน

5)อายการด าเนนการหางหนสวนไมแนนนอนหาก

มการเปลยนแปลงตวผถอหน เชน ถงแกกรรม

การจดตงหางหนสวน

การจดตงหางหนสวนไมมอะไรยงยากมากนก หากเปนการจดตงหางหนสวนสามญทไมจดทะเบยนกตงขนไดเลยเพยงแตไปยนขอจดทะเบยนพาณชยภายใน 30 วนนบแตวนเรมแรก จะใชชอวาอยางไรกโดยไมจ าเปนมค าวา หางหนสวน หรอ หางหนสวนสามญ ประกอบชอของหาง ส าหรบหางหนสวนจ ากดนนจะตองไปจดทะเบยนเสมอ

การจดการหางหนสวนสามญ

1) ผจดการหางฯอาจมคนเดยวหรอหนสวนทกคนเปนผจดการกได

2) ผจดการหางฯยอมมอ านาจจดการทงหลายตามวตถประสงคอนเปนปกตธรรมดาในการคาขาย

การจดการหางหนสวนสามญ3) หนาทของหางหนสวนผจดการ

3.1) ตองจดการงานของหางฯดวยตนเอง

3.2) ตองจดการงานของหางฯดวยความระมดระวงเสมอนจดการงานของตนเอง

3.3) ตองสงเงนและทรพยสนทท าในนามของหางฯใหแกหางหนสวน

3.4) ตองเสยดอกเบยเมอน าเงนและทรพยสนของหางฯไปใชสวนตว

3.5) ตองชดใชแกหางฯเมอเกดความเสยหายเพราะความประมาทเลนเลอหรอกระท านอกเหนอขอบเขตอ านาจ

3.6) ตองแจงใหหนสวนอนทราบเมอเขามความประสงคจะทราบความเปนไปของหางฯ

การจดการหางหนสวนสามญ4) หนสวนทกคนมสทธไตถามตรวจ และคดส าเนาสมดบญชและเอกสาร

ตางๆ ลงมตออกเสยงในปญหาใดๆของหางฯ

5) เมอหางฯมก าไรขาดทน ผเปนหนสวนทกคนจะรบผดชอบรวมกน

6) หามมใหผเปนหนสวนท าการคาขายแขงกบหางฯในสภาพเดยวกน

การจดการหางหนสวนจ ากด1) หนสวนจ าพวกไมจ ากดความรบผดชอบเทานนจงจะเปนผจดการได

2) การจดการหางฯใหจดการเชนเดยวกบหางหนสวนสามญ

3) หนสวนจ าพวกจ ากดความรบผด มสทธเขาไปดแล สอบถาม ใหค าแนะน าแกหางฯเชนเดยวกบหางหนสวนสามญ

4) ผเปนหนสวนจ าพวกจ ากดความรบผดจะคาขายแขงกบหางฯกได

5) หามมใหเงนปนผลหรอดอกเบยใหแกผเปนหนสวนจ าพวกจ ากดความรบผดนอกจากผลก าไร

6) เมอหางฯขาดทนใหเฉลยกนรบผด เวนแตผเปนหนสวนพวกจ ากดความรบผดชอบเพยงไมเกนจ านวนเงนทตนไดจดทะเบยนลงทนไว

การเลกกจการหางหนสวนหางหนสวนจะเลกกจการดวยเหตผลหลายประการดงน

1) เมอเกดกรณทก าหนดไวในสญญาวาเปนเหตใหเลก

2) ก าหนดอายของการด าเนนกจการของหางหนสวนนนไว

3) เมอผเปนหนสวนคนหนงคนใดบอกเลกลวงหนาไมนอยกวา 6 เดอนกอนสนรอบปในทางบญชการเงนของหางหนสวนนน

4) สญญาก าหนดไวเพอท ากจการใดกจการหนงเมอเสรจกจการนนแลวกตองเลก

5) เมอผเปนหนสวนคนใดคนหนงตาย หรอลมละลาย หรอตกเปนผไรความสามารถ

บรษท (Corporation)คอองคการธรกจทจดตงขนดวยการแบงทนเปนหนวยเลกๆ เรยกวาหน

แตละหนมมลคาเทาๆกน ผถอหนตางรบผดจ ากดเพยงไมเกนจ านวนเงนทตนยงสวนใชไมครบมลคาของหนทตนถอ

บรษทจ ากดแบงออกเปน 2 ประเภท

1) บรษทจ ากด ทตงขนตามประมวลผลกฎหมายแพงและพาณชย

2) บรษทมหาชนจ ากด ทตงขนตามพระราชบญญต

บรษทมหาชนจ ากด พ.ศ. 2535

ลกษณะส าคญของบรษทจ ากด1) ตองมผถอหนไมนอยกวา 3 คน

2) หนมมลคาหนละเทาๆกน ไมต ากวาหนละ 5 บาท

3) มค าวา บรษท น าหนาชอ และตอทายดวนค าวา จ ากด เสมอ

4) การด าเนนงานของบรษทเปนหนาทของกรรมการบรษท ผถอหนไมมอ านาจเขามาจดการ

5) ทประชมใหญผถอหนเปนผก าหนดนโยบายของบรษท แตงตงหรอถอนกรรมการและผสอบบญชและก าหนดเงนปนผลใหแกผถอหน

6) บรษทจะตองออก ใบหน ใหแกผถอหนยดถอไว และหนดงกลาวโอนกนไดโดยไมตองบอกกลาวใหผอนๆทราบกอน

ขอดและขอเสยของบรษทจ ากดขอด ขอเสย

1) สามารถระดมทนไดมากดวยการขายหนใหแก

ผสนใจ

1) การจดตงมความสลบซบซอนยงยาก คาใชจา

กอตงแพง

2) ความรบผดชอบของผถอหนมจ ากดเพยงเทา

มลคาหนทยงมไดสงใชครบจ านวน

2) การบรหารงานอาจขาดประสทธภาพ หารไดผบรหารทไมมความรความสามารถ พนกงานอาจ

ไมกระตอรอรนในการท างาน

3) อายของบรษทจ ากดยาวนาน มนคงถาวร 3) ตองเสยภาษสงกวาการประกอบธรกจในรปอน

ขอดและขอเสยของบรษทจ ากดขอด ขอเสย

4) หนสามารถเปลยนมอไดโดยการโอนหอ

ขายหนซงกระท าไดโดยงาย

4) มขอจ ากดทางกฎหมายมากมาย เพราะ

ตองการใหเกดประโยชนแกผเกยวของและ

ประชาชนมากทสด

5) บรษทขยายทนไดงาย โดยออกหนเพม

หรอขายพนธบตร

5) อาจมการขดแยงระหวางผ

6) การจดการมประสทธภาพ เพราะตอง

มอบใหกรรมการบรษทจดผช านาญการมา

ท าหนาทบรหารแทน

บรหารงานและผถอหนเกยวกบการ

ด าเนนงานของบรษท

ผกอการ 3 คนท าหนงสอ

บรคณหไปจดทะเบยน

จดใหจองหนใหครบ

ประชมกอตงบรษท

มอบกจการใหกรรมการท

เลอกตงขนมาด าเนนการตอไป

เรยกคาหน

อยางนอย 25 %

จดทะเบยนภาย

ใน 3 เดอน

บรษทสมบรณ

ชนดของหน

1) หนทนสามญ

2) หนทนบรมสทธ

3) หนทนซงมสทธรองลงมา

4) หนใหเปลา

5) หนทนรวมเปนเจาของ

การเปรยบเทยบบรษทมหาชนจ ากดรายการ บรษทจ ากด บรษทมหาชนจ ากด

1. ผเรมกอการ

2. หนงสอชชวน

3. มลคาหน4. เสนอขายหนตอประชาชนทวไป

5.ค าตอทายชอบรษท

6.ขออนญาตตอตลาดหลกทรพย

แหงประเทศไทย

7.การเรยกช าระคาหนครงแรก

8.ใบหน

9.การออกหนก

10.กรรมการบรษท

11.การเสนอขายหน

3 คนขนไป

หามออกหนงสอชชวน

ไมต ากวา 5 บาท

หามเสนอ

จ ากด

ไมตองขออนญาต

ไมต ากวา 25 %

ไมรบชอผถอกได

ออกหนกไมได

กคนกได (คนเดยวกได)

ต ากวาราคาพารไมได

15 คนขนไป

ออกหนงสอชชวนแจกจายแก

ประชาชน

ตงแต 1 บาท ขนไป

เสนออยางนอย 50%

จ ากด (มหาชน)

ตองขออนญาต100 % (ผานธนาคาร)ตองระบชอผถอ

ออกหนกได

ไมนอยกวา 5 คน

ต ากวาราคาพารได

กจการรวมคา(joint venture) เปนการลงทนประกอบธรกจระหวางบรษทกบบรษท หรอบรษทกบหางหนสวน อาจเปนบรษทตางประเทศมาลงทนรวมกนกบบรษทภายในประเทศ กจการรวมคาจะมการก าท าสญญาของการเขารวมและผเขารวมทกคนรบผดชอบในหนทเกดโดยไมจ ากดและมลกษณะเปนการประกอบธรกจในระยะสน เมอด าเนนกจการบรรลวตถประสงค

แลวกจการจะสลายตวไป

ประเภทของผประกอบการ

• ผประกอบการทเปนผกอตง (founder entrepreneur)

• ผประกอบการทเปนผบรหาร (administrative entrepreneur)

• ผซอสทธพเศษ

• ผประกอบการทเปนชางฝมอ (artisan entrepreneur)

• ผประกอบการทแสวงหาโอกาส (opportunistic entrepreneur)

• ผประกอบการทเปนผหญง

ประเภทของผประกอบการ (ตอ)

• ทมผประกอบการ

• ผประกอบการเปนสามและภรรยา (copreneur)

• ธรกจครอบครว

• ผประกอบการทเปนหนมสาว

• ผประกอบกจการทบาน

• ผลภย