การใช้ยาต้านไวรัส

41
กกกกกกกกกกกกกกกกก Antiretroviral drugs โโโโโโโโโโโโโโโโโโโโโโโโ โโโโโโ

Upload: witsanu-rungsichatchawal

Post on 21-Aug-2015

73 views

Category:

Healthcare


1 download

TRANSCRIPT

Page 1: การใช้ยาต้านไวรัส

การใช้�ยาต้�านไวร�สAntiretroviral drugs

โรงพยาบาลเกษมราษฏร�ศร�บ�ร�นทร�

Page 2: การใช้ยาต้านไวรัส

สถานการณ์�การต้�ดเช้��อเอดส�ในประเทศไทย

• ต้��งแต้�เร��มม การต้�ดเช้��อ HIVในประเทศไทยจนถ#งป$ 2546

• ม ผู้&�ต้�ดเช้��อรวมก�นประมาณ์ 1 ล้�านคน• เส ยช้ ว�ต้ไปแล้�ว 450,000 ราย

• ประมาณ์การในป$ 2549

• ม ผู้&�ต้�ดเช้��อท �ม ช้ ว�ต้อย&� 500,000 ราย• เป)น AIDS แล้�ว 60,000 ราย

Page 3: การใช้ยาต้านไวรัส

มาท�าความร� �จั�กเชื้��อ HIV ก�น

Page 4: การใช้ยาต้านไวรัส
Page 5: การใช้ยาต้านไวรัส
Page 6: การใช้ยาต้านไวรัส
Page 7: การใช้ยาต้านไวรัส
Page 8: การใช้ยาต้านไวรัส
Page 9: การใช้ยาต้านไวรัส
Page 10: การใช้ยาต้านไวรัส

อาย*ของเช้��อ HIV

• HIV อย&�นอก cell 6 ช้��วโมงต้าย• อย&�ใน cell ได�เป)นว�น ถ#ง 2 ส�ปดาห์�จ#งต้าย• อย&�ในresting memory CD4 cell ได�ถ#ง

70 ป$

Page 11: การใช้ยาต้านไวรัส

เช้��อHIVม ในส��งใดบ้�าง

• เล้�อด• น/�าอส*จ�• น/�าในช้�องคล้อด• น/�าไขส�นห์ล้�ง

Page 12: การใช้ยาต้านไวรัส

โรคเอดส�ต้�ดต้�อได�อย�างไร• ทางเพศส�มพ�นธ์�• ทางเข2มฉี ดยา

ร�วมก�น• ทางการร�บ้เล้�อด

แล้ะส�วนประกอบ้• จากแม�ส&�ล้&ก• จากอ*บ้�ต้�เห์ต้*

Page 13: การใช้ยาต้านไวรัส

ระยะต้�างๆของผู้&�ต้�ดเช้��อHIV

• 1 การต้�ดเช้��อคร��งแรก ( primary HIV infection )

• 2 ระยะปราศจากอาการ( Asymtomatic stage )

• 3 ระยะม อาการ (Symtomatic HIVinfection)

• 4 ระยะเอดส�เต้2มข��น ( AIDS )

Page 14: การใช้ยาต้านไวรัส
Page 15: การใช้ยาต้านไวรัส
Page 16: การใช้ยาต้านไวรัส

การว�น�จฉี�ยการต้�ดเช้��อHIV ท �ไม�ม อาการ

• ต้�องท/า 2 ว�ธ์ ท �แต้กต้�างก�นแล้�วได�ผู้ล้บ้วกท��ง 2 ว�ธ์

• เจาะเล้�อด 2 คร��ง ป5องก�นการต้�ดสล้ากผู้�ด • คนไทยเฉีล้ �ยเป)น AIDS ใน 7 ป$ห์ล้�งร�บ้เช้��อ

คร��งแรก• CD4 จะล้ดล้ง 50 -70 / ป$• ถ�าม โรคต้�ดเช้��อบ้�อยอาจล้ดล้งถ#ง 100 / ป$

Page 17: การใช้ยาต้านไวรัส

ข�อควรปฏิ�บ้�ต้�เม��อต้�ดเช้��อเอดส�• ไม�ร�บ้เช้��อให์ม�เข�ามาอ ก• ไม�แพร�เช้��อให์�ผู้&�อ��น ควรเป7ดเผู้ยต้�อค&�สมรส• ค*มก/าเน�ดโดยใช้�ถ*งยางอนาม�ย• พ�กผู้�อนให์�เพ ยงพอ• ร�บ้ประทานอาห์ารท �สะอาด เพ ยงพอแล้ะครบ้ 5 ห์ม&�• ออกก/าล้�งกายเป)นประจ/า• ท/าจ�ต้ใจให์�ร�าเร�งแจ�มใส แล้ะส*ขสงบ้• งดเห์ล้�า เบ้ ยร� บ้*ห์ร � ส��งเสพต้�ด แล้ะอบ้ายม*ขท*กช้น�ด• ปร#กษาแพทย�เพ��อพ�จารณ์าการใช้�ยาต้�านไวร�ส

Page 18: การใช้ยาต้านไวรัส
Page 19: การใช้ยาต้านไวรัส
Page 20: การใช้ยาต้านไวรัส

การต้��งครรภ์�ก�บ้การต้�ดเช้��อเอดส�• เช้��อHIVม ผู้ล้ต้�อทารก ท/าให์�แท�ง เต้�บ้โต้ช้�า คล้อด

ก�อนก/าห์นดแล้ะเส ยช้ ว�ต้ในครรภ์� มากกว�าคนปกต้� • การต้�ดเช้��อเอดส�จากมารดาส&�ทารก ประมาณ์ 25

%

1/3 ต้�ดเช้��อก�อนคล้อด ท �อาย*ครรภ์� 25 ส�ปดาห์�ข#�นไป

2/3 ต้�ดเช้��อขณ์ะคล้อด แล้ะห์ล้�งคล้อด ถ�าทารกก�นนมแม�จะต้�ดเช้��อเพ��มข#�นอ ก 14 %

Page 21: การใช้ยาต้านไวรัส

การป5องก�นการต้�ดเช้��อจากมารดาส&�ทารก

• ให้� AZTตั้��งแตั้%อาย�ครรภ์� 25 สั�ปดาห้� ลดการตั้�ดเชื้��อในล�กเห้ล�อ 8 %

• ให้� NVPคร��งเด�ยวตั้อนเจั*บท�องคลอด ลดการตั้�ดเชื้��อในล�กเห้ล�อ 2 %

• มารดาท�+ได�ร�บยาตั้�านไวร�สัชื้�+วคราวม�โอกาสัเก�ดการด��อยาตั้�านไวร�สั

ในอนาคตั้มากขึ้.�น (10 – 60 %)

Page 22: การใช้ยาต้านไวรัส

ควรเร��มยาต้�านไวร�สเม��อใด• 1 ระยะเป)นเอดส�เต้2มข��น (AIDS)

ไม�ต้�องด& CD4• 2 ระยะม อาการ ( symtomatic HIV infection )

ต้�องม CD4 น�อยกว�า 250• 3 ระยะไม�ม อาการ (Asymtomatic HIV

infection)

ต้�องม CD4 น�อยกว�า 200

Page 23: การใช้ยาต้านไวรัส

ข�อด ข�อเส ยของการไม�ให์�ยาต้�านไวร�ส

ข�อด

• ห์ล้ กเล้ �ยงผู้ล้ข�างเค ยงของยา

• ห์ล้ กเล้ �ยงการเก�ดเช้��อด��อยา

• ไม�ต้�องเส ยเวล้าในการทานยา

• สงวนร�กษาช้น�ดของยาท �จะใช้�ได�ในอนาคต้

ข�อเส ย

• ม โอกาสท �ภ์&ม�ค*�มก�นจะล้ดล้งถาวร

• ม โอกาสท �จะเก�ดเป)นเอดส�เต้2มข��น

• เพ��มความเส �ยงในการแพร�เช้��อ

Page 24: การใช้ยาต้านไวรัส

ยาตั้�านไวร�สัท�+ม�ใชื้�ในป/จัจั�บ�น

Page 25: การใช้ยาต้านไวรัส

GPOvir

Page 26: การใช้ยาต้านไวรัส

NRTI

Page 27: การใช้ยาต้านไวรัส

NNRTI

Page 28: การใช้ยาต้านไวรัส

PI

Page 29: การใช้ยาต้านไวรัส

ห้ล�กการเล�อกใชื้�สั�ตั้รยาตั้�านไวร�สั

• ใชื้�ยาอย%างน�อย 3 ชื้น�ด เพ�+อประสั�ทธิ�ภ์าพขึ้องยาในการตั้%อตั้�านไวร�สั

• ใชื้�ยาจัากตั้%างกล�%มก�น เพ�+อไม%ให้�เชื้��อด��อยาได�ง%าย• ให้�ม�ยาเห้ล�อไว� 1 กล�%มไว�ใชื้�แทนเม�+อเชื้��อด��อยา ห้ร�อม�ผลขึ้�างเค�ยงจันตั้�องเปล�+ยนสั�ตั้รยา

Page 30: การใช้ยาต้านไวรัส
Page 31: การใช้ยาต้านไวรัส

ข�อควรทราบ้เก �ยวก�บ้ยาต้�านไวร�ส• ทานก �เม2ด ก �เวล้า• ขนาดของเม2ดยา• การเก2บ้ร�กษาพ�เศษ RTV เก2บ้ในอ*ณ์ห์ภ์&ม� 5 องศา• ผู้ล้ข�างเค ยงของยา• ปฏิ�ก�ร�ยาระห์ว�างก�นของยา• ข�อจ/าก�ดเก �ยวก�บ้อาห์าร PI ทานพร�อมอาห์าร EFV DDI ทานต้อนท�องว�าง ยาต้�วอ��นๆทานให์�ต้รงเวล้า ไม�เก �ยวก�บ้ม��ออาห์าร

Page 32: การใช้ยาต้านไวรัส

ข�อท �ต้�องปฏิ�บ้�ต้�เม��อร�บ้ยาต้�านไวร�ส

• ห์�ามขาดยา• ก�นต้รงเวล้า ถ&กว�ธ์ • มาต้ามน�ด• ม อาการผู้�ดปกต้�ให์�แจ�งแพทย�ท*กคร��ง

Page 33: การใช้ยาต้านไวรัส

อาการแสดงเม��อยาต้�านไวร�สได�ผู้ล้ด • อยากอาห์ารเพ��มข#�น• น/�าห์น�กเพ��มข#�น ม เร �ยวแรงเป)นปกต้�• ต้*�มค�นต้ามต้�วห์ายไป ผู้�วห์น�งแล้ะเส�นผู้มกล้�บ้

เป)นปกต้�• เช้��อราในปากไม�กล้�บ้เป)นอ ก• ไม�ต้�ดเช้��อฉีวยโอกาสอ��นๆ• ต้รวจเล้�อดพบ้ระด�บ้ภ์&ม�ค*�มก�นส&งข#�น• ต้รวจพบ้ไวร�สในกระแสเล้�อดล้ดล้ง

Page 34: การใช้ยาต้านไวรัส

ผู้ล้ข�างเค ยงของยาต้�านไวร�ส• ผู้��นแพ�ยา NVP EFV• ต้�บ้อ�กเสบ้(ต้�ว ต้าเห์ล้�อง คล้��นไส�อาเจ ยน ) NVP EFV• ปล้ายประสาทอ�กเสบ้ (ช้า ปวดต้ามปล้ายม�อปล้ายเท�า) D4T

DDI• เล้�อดเป)นกรด(คล้��นไส�อาเจ ยน เห์น��อยง�ายห์ายใจห์อบ้ )

D4T• ไขม�นย�ายท �อย&� NRTI (D4T) PI ( IDV RTV)• กดการท/างานของไขกระด&ก ( เม2ดเล้�อดขาวต้/�า ซี ด ) AZT• เว ยนศร ษะ ฝั<นร�าย EFV• เก�ดความพ�การในทารกแรกเก�ด EFV

Page 35: การใช้ยาต้านไวรัส
Page 36: การใช้ยาต้านไวรัส

การด��อยาต้�านไวร�ส

Page 37: การใช้ยาต้านไวรัส

การต้�ดเช้��อด��อยาต้��งแต้�แรก

Page 38: การใช้ยาต้านไวรัส

กล้ไกการด��อยา• เช้��อไวร�สเก�ดการกล้ายพ�นธ์*�ได� 1ต้�อ10,000 คร��งของการล้อก

แบ้บ้DNA• ก�อนร�บ้ยาต้�านไวร�สเช้��อไวร�สเก�ดการล้อกแบ้บ้ DNA ประมาณ์ 1 ห์ม��นล้�านคร��งต้�อว�น ม โอกาสเก�ดเช้��อด��อยาได� 1 ล้�านต้�วต้�อว�น• เช้��อม โอกาสด��อยาน�อยล้งมากเม��อใช้�ยาห์ล้ายช้น�ดร�วมก�น• เม��อจ/านวนเช้��อไวร�สม น�อยล้งโอกาสเก�ดการกล้ายพ�นธ์*�ก2ล้ดล้งไป• ยาแต้�ล้ะกล้*�ม แต้�ล้ะช้น�ด ม โอกาสเก�ดเช้��อด��อยาไม�เท�าก�น• เม��อเช้��อด��อต้�อยากล้*�ม NRTI แล้ะNNRTI ม�กจะด��อไปท��งกล้*�ม แม�แต้�

ยาท �ย�งไม�เคยได�ร�บ้แต้�อย&�ในกล้*�มเด ยวก�น ( cross resistance )• เม��อเช้��อด��อยากล้*�ม PI ม�กจะด��อเฉีพาะยาบ้างต้�วท �ได�ร�บ้อย&�ในระยะแรก ไม�ด��อท��งกล้*�ม

Page 39: การใช้ยาต้านไวรัส

อาการท �บ้�งบ้อกว�าอาจเก�ดการด��อยา

• เก�ดโรคต้�ดเช้��อฉีวยโอกาสข#�นมาให์ม� ห์ล้�งได�ร�บ้ยาต้�านไวร�สมานาน

• ค�า CD4 ล้ดล้ง 30% จากค�าท �เคยส&งส*ด ต้�ดต้�อก�น 2 คร��ง

• ต้รวจปร�มาณ์เช้��อไวร�สในเล้�อดท �เคยต้รวจไม�พบ้ กล้�บ้ต้รวจพบ้เพ��มข#�น

• ต้รวจห์าการด��อยาพบ้การกล้ายพ�นธ์*�ในต้/าแห์น�งท �ก�อให์�เก�ดการด��อยา

Page 40: การใช้ยาต้านไวรัส

ต้�วอย�างรายงานการด��อยา

Page 41: การใช้ยาต้านไวรัส

การใช้�ยาต้�านไวร�สอย�างสม/�าเสมอเพ��อไม�ให์�เช้��อด��อยาAdherence

• ยาท �ใช้�ม ความสะดวกในการร�บ้ประทาน• ม ความเข�าใจความส/าค�ญของการใช้�ยาอย�าง

สม/�าเสมอ• การช้�วยเห์ล้�อแล้ะเป)นก/าล้�งใจจากคนรอบ้ข�าง• ความเช้��อม��นศร�ทธ์าในประส�ทธ์�ภ์าพของยา• การท �สามารถร�บ้ประทานยาได�โดยเป7ดเผู้ย• การมาต้รงต้ามน�ด• ความร*นแรงของการเจ2บ้ป>วย