وبا

است عفوني و اسهالي بيماري توسط يك کهشود می ویبریوکلراایجاد كودكان . میکروب

شوند مي مبتال آن به وبزرگساالن حدود آبكي% 20در حاد اسها دچار مبتال افراد

كه شوند حاد% 20تا 10مي اسهال آنهادارايباشند مي استفراغ با همراه شديد آبكي

دست از با نشوند درمان سريع بيماران اين اگرعرض در ميتواند وامالح آب زياد مقادير دادن

مرگ و بدن شديد آبي كم به منجر ساعت چندگردد

كمون دوره اينكه دليل بهاست كوتاه بيماري

الي 2) تعداد ( 5ساعت روزبه تواند مي بيماري موارد

يابد افزايش سرعت

. ارگانيسم – ميليون يك از بيش كه آنجا از است دهاني مدفوعي راه از وبا انتقالمنتقل آلوده غذاي يا آب طريق از F منحصرا وبا است، نياز مورد بيماري ايجاد براي

نادر. بيمار، با تماس مانند فرد، به فرد مستقيم تماس توسط انتقال مي‌گردد . چاههاي.  آب و سطحي آب شود آلوده خود منشأ سر در آب است ممكن است . محيط‌هاي در مي‌تواند ويبريوكلرا اين، بر افزون هستند عفونت منابع عمق كم

. آب كه است زماني خانه، در آب آلودگي موارد اغلب كند زندگي سالها براي آبي . شستشوي يا كردن حمام مي‌يابد تماس شده ذخيره آب با شستشو از ناشي  . دانه‌هاي اكثر شود وبا انتقال موجب مي‌تواند هم آلوده آب در آشپزي وسايل

يا گردند سرو اتاق حرارت در زمانيكه ذرت، ارزن، برنج، مانند مرطوب خوراكي . غذاهاي مي‌شوند تبديل وبا انتقال براي شايعي مواد به ببينند، كمي حرارت

اتاق دماي در ساعت چند براي و شده‌اند آلوده پختن از بعد كمي كه مرطوب . كه ديگر غذاهاي مي‌كنند آماده ويبريوكلرا رشد براي عالي محيطي مانده‌اند؛صدف، بويژه خام و ناپخته دريايي غذاهاي شامل كنند منتقل را وبا مي‌توانند

. ماست گوجه‌فرنگي، ليمو، با ترش غذاهاي باشند مي خام سبزيجات و ميوه‌جات. مي‌شوند ويبريوكلرا رشد مانع شده تخمير شير و

التور وباي انتقال راههاي

: مشكوك مورد وبا كه مناطقي نمي‌باشد در وقتي آندميك مورد

فرد هر كه وباست به دچار 5مشكوك باال به سال ( . سازمان ج درماني گروه شود شديد دهيدارتاسيون . ) بميرد شديد آبكي اسهال اثر در يا بهداشت جهاني

يا و دارد وجود وبا همه‌گيري كه مناطقي آندميك درفرد مي‌باشد هر كه وباست به مشكوك وقتي مورد ،

2 . باشد داشته آبكي حاد اسهال باال به سال: شده تائيد مورد ويبريوكلرا كه است اسهال دچار فرد يا 1Oهر

139O باشد شده جدا مدفوعش از

وبا مورد تعاريف

ظرف بايد شود 5نمونه‌ها گرفته بيماري اولية روز مدفوع يا و بيمار مقعد وارد را تميز پنبه‌اي نوك با سوآب يك

. كنيد شده دفع تازه – رnلn ب oري ك انتقال محيط لوله در را قرار( Cary‌–‌Blair)سوآب

دهيد( F ترجیحا روز هفت ظرف نمونه كه صورتي به( 2در روز

شناسايي براي ارگانيسم‌ كافي تعداد F برسدمعموال أزمايشگاهاست مانده زنده ويبريوكلرا

– حرارت درجه در مي‌توان را بلر كري انتقال محيط لوله‌هايحدود اطراف كرد 2تا 1محيط نگهداري سال

شود مي گرفته تحويل بهداشت مكز توسط ها نمونه شود داده اطالع تحويل جهت بهداشت مركز واحد به

مقعدي سوآب آوري جمع

. كنيد ارزيابي را بيمار دهيدراتاسيون ميزان براي بهداشت جهاني سازمان راهنماي اساس بر را بيمار مايعات جبران

. دهيد انجام شديد يا نسبي دهيدراتاسيون موارد و دهيدراتاسيون بدون موارد زماني فواصل با را مايعات جبران وضعيت و كنيد پايش مكرر بطور را بيمار

. ميزان درمان براي كنيد ارزيابي مربوطه راهنماي در شده توصيه. كنيد استفاده درمان راهنماي از ايد كرده ارزيابي F مجددا كه دهيدراتاسيون

. بدهيد خوراكي بيوتيك آنتي شديد دهيدراتاسيون به مبتال بيماران به آنچه تا دهيد اجازه او به است شده متوقف بيمار استفراغ كه صورتي در

. كند ميل را است الزم ادامه را مايعات جايگزيني و بيمار پايش شود متوقف اسهال كه زماني تا

دهيد. پودر روز دو اندازه شما ORSبه كه دستوراتي طبق آنها از تا بدهيد بيمار به

كند استفاده دهيد مي ارائه

وبا به مشكوك بيماران به رسيدگي مراحل

وضعيت بيمارگروه الف

بدون دهيدراتاسيونگروه ب نسبي دهيدراتاسيون

گروه جشديد دهيدراتاسيون

نگاه كنيد :- وضعيت عمومي

- چشمها- )اشك(

- دهان و زبان- تشنگي

- خوب، هوشيار- طبيعي

- وجود دارد- مرطوب

- بطورطبيعي مي نوشد،

تشنه نيست

ناآرام، بيقرار -- فرو رفته

- وجود ندارد- خشك

- تشنه،با ولع مي نوشد

خواب آلوده يا بيهوش -( Floppy سست )

- بسيار فرو رفته و خشك- وجود ندارد

- بسيار خشك خوب نمي آشامد يا قادر -

به آشاميدن نيست

لمس كنيد :- نيشگون پوستي - سريعاI بر مي گردد ‌به آهستگي بر ميگردد‌- ‌بسيار آهسته برميگردد-‌

تصميم بگيريد : از اي نشLانه هيچ بيمLار

دهيدراتاسيون ندارد

اگLر بيمLار دو يLا بيشLتر از دو

را فLوق مLوارد از نشLانه

يكي حLداقل باشLدو داشLته

از آنهLا از نشLانه هLاي اصLلي

دهيدراتاسLيون دچLار باشLد،

نسبي است.

دو از بيشLتر يLا دو بيمLار اگLر

نشLانه از مLوارد فLوق را داشLته

باشLد و حLداقل يكي از آنهLا از

دچLار باشLد، اصLلي هLا نشLانه

دهيدراتاسيون شديد است.

و بزرگساالن در شديد دهيدراتاسيون اصلي نشانهاز بزرگتر راديال 7كودكان نبض فقدان از عبارتند سال

پايين خون فشار و -ماراسموس به مبتال بيماران در پوستي نيشگون

) كواشيوركور) يا بدني توده شديد رفتن تحليل ) كمتر) چاق بيماران يا ادم با همراه شديد سوءتغذيه

. باشد مي مفيد -و شيرخواران مورد در فقط اشك فقدان يا وجود

. شود مي محسوب بارزي هاي نشانه خردسال كودكان

دهيدراتاسيون بدون بيماران درمان راهنماي تسهيالت در شده انجام ارزيابي اولين در كه بيماراني

اند نداشته دهيدراتاسيون از اي نشانه هيچ را بهداشتي . به بيماران اين به بايد كرد درمان منزل در توان مي

پودر روز دو مصرف نحوه ORSاندازه و داد تحويلمحلول داد ORSمصرف توضيح زير جدول اساس بر را

سنمقدار محلول تجويزي پس از هر بار دفع

اسهال

مورد ORSتعداد پاكت هاي

نياز

‌ماه24كمتر‌از‌ ‌ميلي‌ليتر‌100تا‌50 ‌ميلي‌ليتر‌در‌روز500به‌اندازة‌

‌ساله9‌-2 ‌ميلي‌ليتر‌200تا‌100 ‌ميلي‌ليتر‌در‌روز1000به‌اندازة‌

‌سال‌به‌باال10 هر‌چقدر‌كه‌ميل‌دارد ‌ميلي‌ليتر‌در‌روز2000به‌اندازة‌

تجويز دهيدراتاسيون ORSشيوه بدون بيماران به

دهيدراتاسيون از هايي نشانه اول ارزيابي در كه بيمارانييا وریدی مایعات دريافت از پس ولي اند داشته شديد يا متوسط

دهند ORSمحلول نمي نشان را دهيدراتاسيون از اي نشانه . هيچ . بيماران اين بمانند نظر تحت شود قطع اسهال كه زماني تا بايد

محلول مقدار حداكثر سن ORSبايد اساس بر شده پيشنهاددريافت آبكي مدفوع دفع بار هر ازاي به را فوق جدول در بيمار

بيشتري. مقدار نوشيدن به ميل بيماران اين اگر را ORSكنند . استفراغ دچار بيمار اگر شود داده قرار اختيارشان در بايد دارند

ميزان به رينگرالكتات محلول بايد شده شكمي اتساع ميلي 50يادريافت ساعت سه طي در بدن وزن كيلوگرم هر ازاي به ليتر

توان. مي آن از پس . ORSكند وضعيت كرد شروع دوباره راهر بايد بيمار بدن مايعات .4جبران شود ارزيابي يكبار ساعت

محلولORS: شود تجويز زير جدول اساس بر بايد

متوسط دهيدراتاسيون به مبتال بيماران مايعات جبران راهنماي

ساعت اول به بيماران دچار 4 براي تجويز در ORSمقدار تخميني محلول دهيدراتاسيون متوسط

سن كمتر از

ماه4 11 تا 4

ماه تا 12 ماه23

4 تا 2سال

14 تا 5سال

بيشتر از سال15

وزن به كيلوگرم

كمتر از 5

تا 59/7

تا 89/10

تا 119/15

تا 169/29

بيشتر از 30

ORSمقدار به ميلي

ليتر

تا 200400

تا 400600

تا 600800

تا 8001200

تا 12002200

تا 22004000

محلول تجويز به ORSراهنماي مبتال بيماران بهمتوسط دهيدراتاسيون

شود :ORSمحلول تجويز زير جدول اساس بر بايد

- . اگر باشد نامشخص او بدن وزن كه كنيد استفاده بيمار سن از زماني فقطعدد در كيلوگرم به بيمار وزن كردن ضرب با است، مشخص بيمار 75وزن

.ORSمقدار شود مي محاسبه نياز مورد كافي مقدار دريافت از اطمينان براي را پايش ORSبيماران همچنين و

هر شده دفع مايعات . 2تا 1ميزان بيماري اگر كنيد ارزيابي يكبار ساعتمقدار . ORSتقاضاي استفراغ بيمار اگر داد قرار اختيارش در بايد نمايد بيشتر

كند، آنرا ORSمي اينكه يا نماييد تجويز بيشتر دفعات و اندك مقادير در را . محلول کردن خنک بخورانيد تر تر ORSآهسته راحت بیمار برای را آن تحمل

. محلول ميتوان كنند مي استفراغ كه بيماراني کند از ORSمی استفاده با را . مايعات جبران با نيست كار اين به نياز F معموال ولي كرد تجويز معدي بيني لوله

عرض در بايد نيز وي استفراغ بيمار، .3تا 2بدن شود برطرف ساعت از از 4پس استفاده با و شوند ارزيابي F مجددا بايد بيماران اين ساعت

و متوسط دهيدراتاسيون دهيدراتاسيون، بدون موارد به مربوط راهنماهاي. شوند درمان شديد

،نمود تجويز درنگ بي بايست مي را وريدي داخل مايعاتكيلوگرم 100 هر ازاي به رينگرالكتات محلول ليتر ميلي

شود : تجويز زير بصورت بايد بدن وزن وريدي داخل مايعات جايگزيني راهنماي

دهيدراتاسيون دچار بيماران مايعات جبران راهنمايشديد

سن

ميلي ليتر به ازاي 30ابتدا

هر كيلوگرم وزن بدن

بصورت وريدي در

عرض ...... تجويز كنيد

ميلي ليتر به 70سپس

ازاي هر كيلوگرم وزن

بدن بصورت وريدي در

عرض ..... تجويز كنيد

شيرخوارا

ن

)كمتر از

ماه(12

*‌ساعت‌1 ‌ساعت5

يك ساله يا

بزرگتر*‌دقيقه‌30 ‌ساعت5/2

*تجويز از پس كه صورتي به 30در وريدي مايع ليتر ميليغيرقابل يا ضعيف رادیال نبض بدن، وزن كيلوگرم هر ازاي

. كنيد تكرار را مقدار آن ديگر مرتبه يك است لمس  اينكه از بدن 30پس وزن كيلوگرم هر ازاي به ليتر ميلي

و ارزيابي F مجددا را بيمار بايد شد تجويز وريدي داخلي مايعهر نيز آن از انجام 2تا 1پس را كار اين يكبار ساعت

بهبود. به رو بيمار بدن مايعات جبران وضعيت اگر دهيدبيشتري سرعت با را وريدي داخل مايعات بايد نباشد

. نمود تجويز

محلولORS نوشيدن به قادر اينكه محض به بايد را . از پس كرد تجويز وريدي درماني مايع با همراه 6گرديد

) يا ) شيرخواران مورد در مورد ) 3ساعت در ساعت( 1افراد قرار كامل ارزيابي مورد را بيمار بايد باال به سال

يا دهيدراتاسيون بدون بيماران درمان راهنماي از و داد،استفاده لزوم صورت در شديد يا متوسط دهيدراتاسيون

شود.

وبادر به مبتاليان درمان براي شده توصيه هاي بيوتيك ◄◄آنتيایران►►

روش با شده انجام میکروبی حساسیت تست اساس روی MICبر براتباع از ، وبا قطعی مثبت نمونه یکصد تعداد از شده جدا ویبریوکلرایسال وبای اپیدمی جریان کشوردر مختلف مناطق از خارجی و ایرانی

حاصل 1390 زیر نتایج بهداشت وزارت سالمت مرجع آزمایشگاه توسط : است شده

از بیش اسید نالیدیکسیک و کوتریموکسازول .95به دارد% وجود مقاومت تتراسیکلین .52به شد% مشاهده مقاومت به و نشد مشاهده مقاومتی هیچگونه سیلین آمپی و سیپروفلوکساسین به

تنها .1سفیکسیم دارد% وجود مقاومت60% و حساس اریترومایسین به شده آزمایش های مقاومت% 40سویه

. دارد وجود بینابینی

بیماران درمان جدید، شرایط به توجه این ◄بنابرتوصیه پیوست جدول در زیر شرح به وبا به مبتال

. شود می : -ترتیب به بزرگساالن برای انتخابی درمان الف

. باشد می سیلین آمپی و سفیکسیم سیپروفلوکساسین، - به ب بادار زنان و کودکان برای انتخابی درمان

اریترومایسین ترتیب: ، سیلین آمپی سفیکسیم،. باشند می وآزیترومایسین

-نمی توصیه روده حرکات کاهنده داروی هیچ جشود.

آنتي بيوتيك هاي توصيه شده براي درمان مبتاليان به وبادر ایران

آنتي بيوتيك ‌سال8كودكان‌کمتر‌از‌ بزرگساالن

سيپروفلوكساسين ‌سال‌تجویز‌17زیر‌

نشود.

‌ميلي‌گرم‌دو‌بار‌در‌250روز‌بمدت‌سه‌روز‌يا‌يك‌

گرم‌بصورت‌تك‌دوز

سفیکسیم 8 mg/Kg/dayدر‌دو‌دوز‌‌روز3منقسم‌به‌مدت‌

‌ميلي‌گرم‌روزانه‌400‌روز3برای‌

اريترومايسين

10mg/kg/doseچهار‌بار‌‌روز3در‌روز‌به‌مدت‌

‌بار‌در‌‌4ميلي‌گرم‌400‌روز‌3روز‌به‌مدت‌

آزیترومایسین 20mg/kg/dose دوز‌واحد 1 gr دوز‌واحد

آمپی سیلینmg/kg/dose5/12چهار‌بار‌

‌روز3در‌روز‌به‌مدت‌‌بار‌در‌4ميلي‌گرم‌500

‌روز‌3روز‌به‌مدت‌

مواد گي آلوده منابعغذايي

حيوانات

انسان و

اشياء آلوده

و آلوده آبفاضالب

و بادو گردخاك

شده ضدعفوني سبزيجات و ميوه. كنيد مصرف

جلوگيري وبا بيماري به ابتال از چگونهكنيم؟

كنيد استفاده مطمئن و سالم آشاميدني آب از

آب به دسترسي كه مي‌كنيد زندگي منطقه‌اي در اگرندارد وجود شده لوله‌كشي و شده تصفيه آشاميدني

مدت به را آن آب، مصرف از قبل F دقيقه 1حتما. كنيد استفاده مادر كلر از يا و بجوشانيد

و آب با Iحتما زير موارد در را دست هايتانبشوئيد صابون

غذا تهيه به شروع از قبل ـ

غذا مصرف از قبل ـ

مزاج اجابت از بعد و قبل ـ

دست چيزي به كه آن از قبل منزل به ورود محض به ـبزنيد.

. نفرمائيد تهيه خوراكي مواد دوره‌گرد فروشندگان و دست‌فروشان از

كم‌تر آن مصرف و غذا پخت بين زماني فاصله چه هر. مي‌شود كمتر غذا شدن آلوده احتمال باشد

F اكيدا يخچال داخل در نشسته سبزي و ميوه دادن قرار از. كنيد خودداري

پخته غذاهاي مجاورت در را نشده پخته و خام مواد. ندهيد قرار شده

و ميوه كردن ضدعفوني صحيح روشسبزيجات

الي و گل و زائد مواد تا دهيد شستشو را سبزيجات و ميوه ابتدا. شود حذف آن ظرف يك داخل و 5در آب و 15ليتر ريخته ظرفشويي مايع قطره

. نماييد حل ‌F آمده 5مدت كامال دست به محلول در را سبزي و ميوه دقيقهكنيد . نگهداري دهيد شستشو تميز آب با را سبزي و ميوه

) در ) را پركلرين پودر چايخوري قاشق نصف گرم آب 5يك ليتر. كنيد حل مدت كلر 5به محلول در را شده شسته سبزي و ميوه دقيقه نگهداريد.

و داده شستشو خوبي به سالم آب با را سبزي و ميوه پايان در. كنيد مصرف

آلوده آب هاي گندزدايي روش دماي در آب مدت 100جوشاندن به حداقل سانتيگراد 5درجه

بيماريزا ميكروب‌هاي بردن بين از جهت دقيقه: ) زير ) روش به كلسيم كلريت هيپو پركلرين پودر از استفاده

بدست مادر كلر تا نماييد حل آب ليتر يك در پركلرين پودر غذاخوري قاشق يك ابتدانگهداري ) كدر شيشه‌هاي در خورشيد نور از داشتن نگه دور جهت را مادر كلر آيد

مدت( كنيد 5نماييد نگهداري آمده دست به محلول در را سبزي و ميوه دقيقه

آب ليتر هر ازاي .5به نمائيد اضافه مادر كلر از قطره

گذشت از .20پس كرد استفاده شده گندزدايي آب از مي‌توان دقيقه

رعايت اصول بهداشت در مراكز تهيه . توزيع و فروش مواد غذائي از ضروريات است و عدم رعايت اين اصول مي تواند مشكالت فراواني براي انسان فراهم كند. لذا اين مراكز ميتوانند كانون بسيار مناسبي براي انتشار بيماريهاي واگيردار مسري باشند. به هر شكل چهار مسئله اصلي ومهم يعني داشتن ساختمان مناسب . آب

سالم . دفع صحيح فا صالب و نيز جمع آوري و دفع بهداشتي زباله و مواد زائد .جامد در اين اماكن از اهم مسايل بهداشتي بوده و بايد مورد توجه قرارگيرد

آموزش كارگران درباره مطالب بهداشت فردي . و سايل و لوازم كار و مبارزه با حشرات و جوندگان بهترين وسيله ارتقا ي بLهداشت مLواد غLذائي است. بسياري

از كLارگران مLواد غذائي سابقه آموزشي اندكي دارند از اين بايد بعصي جنبه هاي :بهداشتي فردي رابه طور دائم به آنها تاكيد نمود لذا

شستن دست با آب و صابون براي كارگراني كه در مراكز تهيه . توزيع و فروش -1مواد غذائي كار ميكنند . قبل از تهيه غذا به خصوص بعد از توالت؛ بعد از دست

زدن گLوشت دام و گLوشت طLيور؛ سبزي خLام و تLخم مرغ ؛ زباله و زباله دان و .غيره ضروري است

.بايد ناخن انگشتان مرتب كوتاه شود و كثيف نباشد -2كارگران و نيز افرادي كه در محل تهيه؛ توزيع و فروش مواد غذائي كار ميكنند -3

.بايد به محض ورود به محل كار لباس و كاله و كفش مخصوص كار را بپوشندبايد از سرفه كردن وعطسه در نزديكي مواد غذاائي؛ تر كردن ووليسيدن انگشت -4

.پيش از برداشتن مواد غذائي ؛ سيگار كشيدن و دود دادن بر غذاها ؛ پرهيز شود

گيري نتيجه

سوزاندن

كروزول

آفتاب معرض در كردن خشك

جوشاندن

وبايي بيماران زباله هاي

منابع :

معاونت پزشکی آموزش و درمان بهداشت وزارتبهداشت

واگیر بیماریهای مدیریت مرکز

آالن : فرج داود تاليف غذائي مواد بهداشتدانش نور انتشارات

عفونت كنترل واحد تنظيم