การสถาปนาอาณาจั�กรอยุ ธยุา

รายงานเร��องน�เป็ นส่�วนหน��งของรายว�ชาป็ระว�ติ�ศาส่ติร�และคอมพิ�วเติอร�(โป็รแกรมน"าเส่นอส่ารส่นเทศ) ช��นม�ธยมศ�กษาป็&ท� ๒ โดยมจุ*ดป็ระส่งค�เพิ��อการศ�กษา

หาความร+ ,ท�ได,จุากเร��องการส่ถาป็นาอาณาจุ�กรอย*ธยา ท�ติ� �งของอาณาจุ�กรอย*ธยา ติลอดจุน ผู้+,ก�อติ��งอาณาจุ�กรอย*ธยา

ผู้+,จุ�ดท"าได,เล�อกห�วข,อน�ในการท"ารายงานเน��องมาจุากเป็ นเร��องท�น�าส่นใจุ รวมถ�งเป็ น การเท�ดพิระเกยรติ�พิระมหากษ�ติร�ย� ผู้+,จุ�ดท"าจุ�งขอขอบค*ณ อาจุารย�จุร�ญญา ม�วงจุน

และอาจุารย�ภาวนา พิลอ�นทร� ท�ให,ค"าป็ร�กษาในการท"ารายงานเร��องน�ผู้+,จุ�ดท"าหว�งว�ารายงานเร��องน�จุะให,ความร+ ,และเป็ นป็ระโยชน�แก�ผู้+,อ�านท*กท�าน

ป็ภ�ส่วรรณ ส่"ารทอง ผู้+,จุ�ดท"า

คำ�าน�า

คำวามเป�นมาของการสถาปนา

ประว�ติ�พระเจั�าอ� �ทอง

ร�ฐส�าคำ�ญในพ"#นท$%ก�อนสถาปนา

การติ�#งถ�%นฐานก�อนการสถาปนา

ลำ�าดั�บพระมหากษั�ติร�ยุ+

ติราประจั�าจั�งหว�ดัพระนคำรศร$อยุ ธยุา

คำวามเป�นมาของกร งศร$อยุ ธยุา

กร งศร$อยุ ธยุา พ.ศ.2209

การส่ถาป็นาอาณาจุ�กรอย*ธยา กร*ง ศรอย*ธยาถ�อก"าเน�ด เม��อป็ระมาณ

พิ.ศ.1893 ในบร�เวณล*�มแม�น"�าเจุ,าพิระยาติอน ล�าง ซึ่��งในขณะน��น ได,มอาณาจุ�กรคนไทยอ��น ๆ

ติ��งบ,านเม�องเป็ นช*มชนท�เจุร�ญอย+�ก�อนแล,ว ได,แก� ละโว, (ลพิบ*ร)  อ+�ทอง (ส่*พิรรณภ+ม�) และ

อาณาจุ�กรส่*โขท�ย ซึ่��งก"าล�งเส่��อมอ"านาจุลงมาแล,ว

การติ�#งถ�%นฐานก�อนการสถาปนา อารยธรรมและความเจุร�ญในด�นแดนแถบล*�มแม�น"�าเจุ,าพิระยาเก�ดข��นอย�างติ�อเน��อง

มานานหลายร,อยป็&แล,ว ท��งน�จุากการศ�กษา ค,นคว,าหล�กฐานทางด,านโบราณส่ถาน

โบราณว�ติถ* ติ"านานติ�างๆ และเอกส่ารของ  ชาวติ�างชาติ� ท"าให,เช��อก�นว�ากล*�มชนชาวไทย

ได,ส่ร,างส่รรค�ความเจุร�ญและมพิ�ฒนาการ  ทางอารยธรรม อย+�ในแถบล*�มแม�น"�า

เจุ,าพิระยาติอนล�าง เป็ นเวลานานหลายร,อยป็& ก�อนส่มเด9จุพิระรามาธ�บดท� 1 (พิระเจุ,าอ+ �ทอง) 

ทรงส่ถาป็นาอาณาจุ�กรอย*ธยา ส่�นน�ษฐานว�า  ก�อนป็& พิ.ศ. 1893ศ+นย�กลางทางด,าน

ว�ฒนธรรมในล*�มแม�น"�าเจุ,าพิระยาติอนล�าง คงจุะอย+�ท�ลพิบ*ร ส่�วนศ+นย�กลางทางด,าน

การเม�องการป็กครองน��นอน*มานว�าอย+�ระหว�างลพิบ*รก�บส่*พิรรณบ*ร

ประว�ติ�สมเดั.จัพระรามาธ�บดั$ท$% 1 (พิระเจุ,าอ+ �ทอง)

พระเจั�าอ� �ทอง

ส่มเด9จุพิระรามาธ�บดท� 1  หร�อ พิระเจุ,า อ+�ทอง ทรงเป็ นพิระป็ฐมบรมกษ�ติร�ย�แห�ง

อาณาจุ�กรอย*ธยา เส่ด9จุพิระราชส่มภพิเม��อพิ.ศ. 1857 ทรงส่ถาป็นากร*งศรอย*ธยาเป็ น

ราชธานของอาณาจุ�กรอย*ธยา เม��อ จุ*ลศ�กราช712  ป็&ขาล โทศก ว�นศ*กร� เด�อนห,า ข��นหกค"�า

เวลา 3  นาฬิ�กา 9  บาท ( ติรงก�บ พิ.ศ. 1893) ม พิระนามเติ9มว�า ส่มเด9จุพิระรามาธ�บดศรส่*นทร

บรมบพิ�ติร พิระเจุ,าอย+�ห�ว และเส่ด9จุส่วรรคติ เม��อ ป็&ระกา เอกศก จุ*ลศ�กราช 731 ( ติรงก�บ

พิ.ศ. 1912)  ครองราชส่มบ�ติ� 20 ป็&

ลำ�าดั�บพระมหากษั�ติร�ยุ+ในสม�ยุกร งศร$อยุ ธยุาวงศ�เชยงราย

1. ส่มเด9จุพิระรามาธ�บดท�1 (อ+�ทอง) พิ.ศ. 1893  -   พิ.ศ.19132.   พิระราเมศวร (คร��งท�1) พิ.ศ. 1913วงศ�ส่*พิรรณภ+ม�1. ส่มเด9จุพิระบรมราชาธ�ราชท�1 พิ.ศ. 1913  -  พิ.ศ.19312.   เจุ,าทองล��น พิ.ศ. 1931  ครองราชย�เพิยง 7ว�น  วงศ�เชยงราย3.   พิระราเมศวร (คร��งท�) พิ.ศ. 1931  -  พิ.ศ.19384.   ส่มเด9จุพิระรามราชาธ�ราช พิ.ศ. 1938  -  พิ.ศ.1952

วงศ�ส่*พิรรณภ+ม�3.   ส่มเด9จุพิระนครอ�นทราธ�ราช พิ.ศ. 1952  -  พิ.ศ.19674. ส่มเด9จุพิระบรมราชาธ�ราชท�2 (จุ,าส่ามพิระยา)พิ.ศ. 1967   -  พิ.ศ.19915.   ส่มเด9จุพิระบรมไติรโลกนาถ พิ.ศ. 1991  -  พิ.ศ.20316. ส่มเด9จุพิระบรมราชาธ�ราชท�3 พิ.ศ. 2031 -  พิ.ศ.20347. ส่มเด9จุพิระรามาธ�บดท�2 พิ.ศ. 2034  -  พิ.ศ.20728. ส่มเด9จุพิระบรมราชาธ�ราชท�4 พิ.ศ. 2072  -  พิ.ศ.20769.   ส่มเด9จุพิระร�ษฎาธ�ราชก*มาร พิ.ศ. 2076 

ครองราชย� 4 เด�อน10.   ส่มเด9จุพิระช�ยราชาธ�ราช พิ.ศ. 2076  -   พิ.ศ.208911.   พิระแก,วฟ้=า พิ.ศ. 2089  -  พิ.ศ.209112.   ส่มเด9จุพิระมหาจุ�กรพิรรด�ราช พิ.ศ. 2091  -  พิ.ศ.211113.   ส่มเด9จุพิระมห�นทราธ�ราช พิ.ศ. 2111  -  พิ.ศ.2112

  วงศ�ส่*โขท�ย1.   ส่มเด9จุพิระมหาธรรมราชาธ�ราช พิ.ศ. 2112  -  พิ.ศ.21332.   ส่มเด9จุพิระนเรศวรมหาราช พิ.ศ. 2133  -  พิ.ศ.21483.   ส่มเด9จุพิระเอกาทศรถ พิ.ศ. 2148  -  พิ.ศ.21634.   เจุ,าฟ้=าศรเส่าวภาคย� พิ.ศ. 2163 ไม�ครบป็&5.   ส่มเด9จุพิระเจุ,าทรงธรรม พิ.ศ. 2163  -  พิ.ศ.21716.   ส่มเด9จุพิระเชษฐาธ�ราช พิ.ศ. 2171  -  พิ.ศ.21737.   ส่มเด9จุพิระอาท�ติยวงศ� พิ.ศ. 2173 ครองราชย�36    ว�น วงศ�ป็ราส่าททอง1.   ส่มเด9จุพิระเจุ,าป็ราส่าททอง พิ.ศ. 2173  -  พิ.ศ.21982.   ส่มเด9จุเจุ,าฟ้=าช�ย พิ.ศ. 2198  -  พิ.ศ.21993.   ส่มเด9จุพิระศรส่*ธรรมราชา พิ.ศ. 2199  

ครองราชย� 3 เด�อน4.   ส่มเด9จุพิระนารายณ�มหาราช พิ.ศ. 2199  -  พิ.ศ.2231

วงศ�บ,านพิล+หลวง1.   ส่มเด9จุพิระเพิทราชา พิ.ศ. 2231  -  พิ.ศ.22462.   ส่มเด9จุพิระเจุ,าเส่�อ พิ.ศ. 2246  -  พิ.ศ.21513.   ส่มเด9จุพิระเจุ,าอย+�ห�วท,ายส่ระ พิ.ศ. 2251  -  พิ.ศ.22754.   ส่มเด9จุพิระเจุ,าอย+�ห�วบรมโกษฐ พิ.ศ. 2275  -  พิ.ศ.23015.   ส่มเด9จุพิระเจุ,าอย+�ห�วอ*ท*มพิร พิ.ศ. 2301 

ครองราชย� 2 เด�อน6. ส่มเด9จุพิระเจุ,าอย+�ห�วพิระท�น� �งส่*ร�ยาส่น�

 อมร�นทร� พิ.ศ. 2301  -   พิ.ศ.2310 

ร�ฐส�าคำ�ญในพ"#นท$%ก�อนการสถาปนากร งศร$อยุ ธา

ส่*พิรรณภ+ม� ลพิบ*รหร�อละโว,ป็*ระ

อโยธยา

ส พรรณภู�ม�

แคำว�นส พรรณภู�ม�

แคว,นส่*พิรรณภ+ม�มความเจุร�ญมาติ��งแติ�ส่ม�ย ทวารวด ผู้+,ก�อติ��งหร�อส่ร,างเม�อง ค�อ พิระยาพิาน

ส่ร,างท�บร�เวณร�มฝั่?� งแม�น"�าท�าจุน ช�วงแม�น"�า ส่*พิรรณบ*ร บร�เวณบ,านร��วใหญ�เม��อป็ระมาณ พิ.ศ. 

1420 - 14 เป็ นท�ติ� �งท�มการพิ�ฒนามาหลายร,อยป็& ม ความเข,มแข9งทางการทหาร แคว,นส่*พิรรณภ+ม�เคย

เป็ นท�ติ� �งของช*มชนโบราณหลายแห�ง มช��อของส่*พิรรณบ*รป็รากฏคร��งแรกในพิงศาวดารส่ม�ยกร*ง

ศรอย*ธยา โดยเช��อว�ามมาก�อนการส่ถาป็นากร*ง ศรอย*ธยา จุากศ�ลาจุาร�กส่*โขท�ยหล�กท� 1  ช��อ พิรรณ

ท+ม ติ�อมามช��อใหม�เป็ น เม�องส่องพิ�นบ*ร เช��อว�าติ�อมา เพิ�ยนเป็ น เม�องส่*พิรรณบ*ร25  ติ��งช��อว�า เม�องพิ�นธ*

 มย*ร

ลำพบ ร$หร"อลำะโว�ป ระ

แคำว�นลำะโว�

 เม�องละโว, ติ��งอย+�บนท�ราบล*�มแม�น"�าภาคกลาง ฝั่?� งติะว�นออก เม��อเร��มแรกในพิ*ทธศติวรรษท� 12 ก9ม

คติ�ความเช��อเป็ นพิ*ทธศาส่นาแบบเถรวาทเหม�อนก�บ บ,านเม�องทางฝั่?� งติะว�นติก และได,ขยายอาณาเขติข��น

ไป็ติามล"าน"�าป็Aง โดยจุ�ดติ��งเม�องหร�ภ*ญไชยข��น (ซึ่��งภายหล�งค�อเม�องล"าพิ+น) บนท�ราบหว�างห*บเขาอ�น

กว,างใหญ�ท�ติ,นแม�น"�าป็Aงเป็ นเม�องส่�บติ�อมา และถ�ายทอดอารยธรรมทางพิระพิ*ทธศาส่นาแบบเถรวาท

ให,แก�ราชวงศ�พิระเจุ,าม�งราย ท�เข,ามาครอบครองในภายหล�ง

อโยุธยุา      เทศบาลเม�องอโยธยา หร�อ เม�องอโยธยา ติ��งอย+�ใน

 เขติอ"าเภอพิระนครศรอย*ธยา จุ�งหว�ด   พิระนครศรอย*ธยา ในอดติ ค�อ เม�องอโยธยาศรราม

 เทพินคร ซึ่��งติ��งมาก�อนท�จุะมการติ��งกร*งศรอย*ธยา  เป็ นราชธาน โดยเม�องอโยธยา มฐานะเป็ นเม�อง

ล+กหลวงของอาณาจุ�กรละโว,ในอดติ โดยเม�องได,เส่��อมอ"านาจุลงเน��องจุากการเส่��อมอ"านาจุของ

อาณาจุ�กรขอม

บรรณาน กรม• http://guru.google.co.th/guru/thread?

tid=1f1b77f83e69d8da • http://www.baanjomyut.com/library/

thaidynasty/ayuttaya.htm• http://writer.dek-d.com/nightsuki/

story/viewlongc.php?id=968474&chapter=10 

• หน�งส่�อป็ระว�ติ�ศาส่ติร� ช� �นม�ธยมศ�กษาป็&ท� ๒

 

การส่ถาป็นาอาณาจุ�กรอย*ธยา

จุ�ดท"าโดย เด9กหญ�งป็ภ�ส่วรรณ

ส่"ารทองเลขท� ๒๐ ช��นม�ธยมศ�กษาป็&ท�

๒/๑เส่นอ

อาจุารย�จุร�ญญา ม�วงจุน

อาจุารย�ภาวนา พิลอ�นทร�

ว�ชาโป็รแกรมน"าเส่นอ ส่ารส่นเทศ

ว�ชาป็ระว�ติ�ศาส่ติร� โรงเรยนแก�งคอย

จุ�งหว�ดส่ระบ*ร