วิ�ชานโยบายและการวิางแผนพั�ฒนาการศึ�กษาท้�องถิ่��นนโยบายการศึ�กษา

- หล�กการท้��ก�าหนดขึ้� น เพั#�อเป็%นแนวิป็ฏิ�บ�ติ� - เป็%นนโยบายสาธารณะ ท้��ร�ฐบาลติ� งใจจะท้�า - เป็%นการแก�ป็.ญหา หร#อพั�ฒนาการศึ�กษาขึ้องป็ระชาชน - สอดคล�องก�บสภาพัเศึรษฐก�จ ส�งคม การเม#อง ป็ร�ชญา - เป็%นเคร#�องแนะแนวิท้างในการป็ฏิ�บ�ติ�การ ท้างการศึ�กษา

- หล�กการท้��ก�าหนดขึ้� น เพั#�อเป็%นแนวิป็ฏิ�บ�ติ� - เป็%นนโยบายสาธารณะ ท้��ร�ฐบาลติ� งใจจะท้�า - เป็%นการแก�ป็.ญหา หร#อพั�ฒนาการศึ�กษาขึ้องป็ระชาชน - สอดคล�องก�บสภาพัเศึรษฐก�จ ส�งคม การเม#อง ป็ร�ชญา - เป็%นเคร#�องแนะแนวิท้างในการป็ฏิ�บ�ติ�การ ท้างการศึ�กษา

ควิามหมายขึ้องนโยบายการศึ�กษา

1. นโยบายท้��วิไป็ (General Policy) เป็%นแนวิท้างในการจ�ดการศึ�กษากวิ�างๆ ให�แก5ป็ระชาชน เป็%นกฎหมาย ขึ้�อบ�งค�บขึ้องร�ฐบาล ม�บท้ลงโท้ษหร#อขึ้�อห�าม - พัรบ. การศึ�กษาแห5งชาติ� พั.ศึ. 2542 แก�ไขึ้(ฉบ�บท้�� 2) 2545

- แผนพั�ฒนาการศึ�กษาแห5งชาติ� พั.ศึ. 2545-2559

- แผนพั�ฒนาเศึรษฐก�จ และส�งคมแห5งชาติ� ฉบ�บท้�� 10 พั.ศึ. 2550-2554

- กฎกระท้รวิง ฯลฯ - นโยบายร�ฐบาลนายอภ�ส�ท้ธ�9 เวิชชาช�วิะ

ป็ระเภท้ขึ้องนโยบายท้างการศึ�กษา

2. นโยบายเฉพัาะส5วิน (Departmental Policy) เป็%นแนวิท้างในการจ�ดการศึ�กษาขึ้องหน5วิยงานท้างการศึ�กษาระด�บติ5างๆ - ระด�บแรกเก�ด เช5น การศึ�กษาแก5เด:กแรกเก�ด - ระด�บการศึ�กษาขึ้� นพั# นฐาน เช5น เร�ยนฟร�อย5างม�ค<ณภาพั 15 ป็= - ระด�บอาช�วิศึ�กษา เช5น คร�วิไท้ยส>5คร�วิโลก - ระด�บอ<ดมศึ�กษา เช5น กองท้<นก>�ย#มเพั#�อการศึ�กษา

ป็ระเภท้ขึ้องนโยบายท้างการศึ�กษา

3. นโยบายระด�บผ>�ป็ฎ�บ�ติ� (Implemental Policy) เป็%นแนวิท้างในการจ�ดการศึ�กษาขึ้องหน5วิยงานท้างการศึ�กษา ก�าหนดขึ้� นภายใติ�ควิามเห:นชอบขึ้องร�ฐบาล หร#อร�ฐมนติร�วิ5าการ อ�นได�แก5 นโยบายขึ้อง - ส�าน�กงานคณะกรรมการการศึ�กษาขึ้� นพั# นฐาน : สพัฐ. - ส�าน�กงานคณะกรรมการการอาช�วิศึ�กษา : สอศึ. - ส�าน�กงานคณะกรรมการการอ<ดมศึ�กษา : สกอ. - กรมส5งเสร�มการป็กครองส5วินท้�องถิ่��น กระท้รวิงมหาดไท้ย - กระท้รวิงการท้5องเท้��ยวิและก�ฬา - กระท้รวิงวิ�ฒนธรรม - กระท้รวิงสาธารณส<ขึ้

ป็ระเภท้ขึ้องนโยบายท้างการศึ�กษา

การก�าหนดนโยบาย เป็%นศึาสติร@ขึ้องการวิางแผนขึ้� นติ�น ม�กระบวินการ ค#อ1. การก�อตั�วของนโยบาย (Policy Formation)

1.1 การว�เคราะห์�สภาพปั�ญห์า : ปั�ญห์าสาธารณะห์ร�อไม่� : ปัระชาชนตั"องการแก"ไขโดย ภาคร�ฐ 1.2 รวบรวม่ข"อม่&ลสารสนเทศ จากกล+�ม่ปัระชาชน กล+�ม่อาช,พ ห์ร�อผู้&"ร �บบร�การ ผู้&"ม่,ส�วนได"ส�วนเส,ยในส�งคม่2. การว�เคราะห์�ปั�ญห์า (Problem Analysis)

2.1 การจ�ดกล+�ม่สภาพปั�ญห์า 2.2 การ�เคราะห์�ห์าสาเห์ตั+แห์�งปั�ญห์าของแตั�ละกล+�ม่ : ห์าความ่ส�ม่พ�นธ� ระห์ว�าง สาเห์ตั+ ก�บ ผู้ลกระทบ 2.3 จ�ดล/าด�บความ่ส/าค�ญของปั�ญห์า โดย (1) ระดม่ความ่ค�ดเห์0น (Brain storming)

(2) ใช"การว�เคราะห์� (3) ใช"แผู้นภ&ม่�ก"างปัลา (Fishbone Diagram)

(4) ใช"การว�จ�ย

กระบวินการในการก�าหนดนโยบายกระบวินการในการก�าหนดนโยบาย

3. การจ�ดล/าด�บความ่ส/าค�ญของปั�ญห์าเช�งนโยบาย 3.1จ�ดโดยย1ดเกณฑ์�สถาบ�นพ�ฒนาส�งคม่แห์�งสห์ปัระชาชาตั�(ป็กรณ@ ป็ร�ยากร, 2534) - จ/านวนคนท,5ได"ร�บผู้ลกระทบ - ความ่ร"ายแรงเร�งด�วน - ความ่เส,ยห์ายในอนาคตั - ความ่ร& "ส1กร�วม่ก�นของช+ม่ชน - ความ่เปั6นไปัได"ในการแก"ไข 3.2 การก/าห์นดค�าน/7าห์น�กของแตั�ละห์�วข"อ ล�วงห์น"าตัาม่ความ่ส/าค�ญ ส&งม่าก = 5

ส&ง = 4 ปัานกลาง = 3 ตั/5า = 2 ตั/5าม่าก = 1

กระบวินการในการก�าหนดนโยบายกระบวินการในการก�าหนดนโยบาย

3.3 ล/าด�บปั�ญห์าท,5เก�ด ใช"ความ่ค�ดเห์0นของกล+�ม่คน เก�ดม่ากท,5ส+ด = 5

เก�ดม่าก = 4 เก�ดปัานกลาง = 3 เก�ดน"อย = 2 เก�ดน"อยม่าก = 1

กระบวินการในการก�าหนดนโยบายกระบวินการในการก�าหนดนโยบาย

3.3 การจ�ดท/าตัารางเพ�5อล/าด�บความ่ส/าค�ญของปั�ญห์าเกณฑ์� กล+�ม่ท,5

กระทบร"ายแรงเร�งด�วน

เส,ยห์าย

อนาคตั

ยอม่ร�บปั�ญห์าร�วม่ก�น

ความ่เปั6นไปัได"

ในการแก"ไข

รวม่

คะแนน 4 5 3 4 5ปั�ญห์าท,5 1ปั�ญห์าท,5 2ปั�ญห์าท,5 3ปั�ญห์าท,5 4ปั�ญห์าท,5 5คะแนน 1. แถวท,5 1 ค�าน/7าห์น�กล�วงห์น"า ตั�7งแตั� 5 – 1

2. แถวท,5 2 ค�าคะแนนจากสภาพปั�ญห์าท,5เก�ด 3. แถวท,5 3 ผู้ลค&ณ แถว 1 x แถว 2

4 4 2 3 2

3.4 การจ�ดล/าด�บความ่ส/าค�ญตัาม่คะแนนช�องรวม่ เพ�5อไปัก/าห์นดเปั6นนโยบาย

กระบวินการในการก�าหนดนโยบายกระบวินการในการก�าหนดนโยบาย

4. น/าปั�ญห์าไปัจ�ดท/าร�างนโยบายและแผู้นตั�างๆ 4.1 วางข"อก/าห์นด ท,5เปั6นจ+ดม่+�งห์ม่าย (Purpose) ว�ตัถ+ปัระสงค� (Objective) เปั9าห์ม่าย (Target) ไว"

ปั�ญห์า

สาเห์ตั+

จ+ดม่+�งห์ม่าย

ว�ตัถ+ปัระสงค�

เปั9าห์ม่าย

สภาพท,5ตั"องการ

ผู้ลงาน/ผู้ลผู้ล�ตัท,5จะท/าข17น

ปัร�ม่าณ ค+ณภาพ พ�7นท,5 กล+�ม่คน

กระบวินการในการก�าหนดนโยบายกระบวินการในการก�าหนดนโยบาย

4.2 การเสนอทางเล�อกตั�างๆ (Alternatives) (1) แนวทางการท/างาน (2) ทร�พยากร / เทคโนโลย, (3) ม่าตัรการในก�จกรรม่ตั�างๆ 4.3 การว�เคราะห์�ความ่เปั6นไปัได" ด"านตั�างๆ (1) ปัระส�ทธ�ผู้ล (Productivity) (2) ตั"นท+น (Cost) (3) ผู้ลตัอบแทน (Benefit) (4) ปั�จจ�ยอ�5นๆ 4.4 การจ�ดล/าด�บทางเล�อก จากการ Brain Storming

กระบวินการในการก�าหนดนโยบายกระบวินการในการก�าหนดนโยบาย

4.5 การจ�ดท/าร�างนโยบาย (1) ห์ล�กการและเห์ตั+ผู้ล (2) ระบ+ปั�ญห์า และสาเห์ตั+ (3) ผู้ลกระทบ (4) ความ่ส/าค�ญ 4.6 การก/าห์นดจ+ดม่+�งห์ม่าย ห์ร�อสภาพท,5ตั"องการให์"เก�ด

4.7 การก/าห์นดจ+ดปัระสงค� ผู้ลงาน ผู้ลผู้ล�ตัเพ�5อขจ�ดสาเห์ตั+ 4.8 การก/าห์นดเปั9าห์ม่าย เช�งปัร�ม่าณ ค+ณภาพ พ�7นท,5 กล+�ม่คน 4.9 การก/าห์นดแนวทาง ห์ร�อว�ธ,การในการปัฏิ�บ�ตั� 4.10 การก/าห์นดม่าตัรการ ว�าองค�กร/บ+คคลใดร�บผู้�ดชอบ เกณฑ์� และทร�พยากรอย�างไร 4.11 ข"อม่&ลอ�5นๆ

กระบวินการในการก�าหนดนโยบายกระบวินการในการก�าหนดนโยบาย

5. การเสนอนโยบาย 5.1 จ�ดวาระ : ข�7นพ�จารณา : อน+ม่�ตั� / ไม่�อน+ม่�ตั� -> ปัระกาศ 5.2 ผู้&"เก,5ยวข"องตัรวจพ�จารณา 5.3 ใช"เทคน�คการปัระช+ม่ การเจรจาตั�อรอง ระเบ,ยบ ข"อพ1งส�งวร : การเสนอนโยบาย Type I error : ปัฏิ�เสธท+กทางเล�อกท,5เสนอ Type II error : เล�อกทางท,5ผู้&"เสนอไม่�ได"น/าเสนอ Type III error : เล�อกทางผู้�ด

กระบวินการในการก�าหนดนโยบายกระบวินการในการก�าหนดนโยบาย

S : Sensible : ม่,ความ่เปั6นไปัได"M : Measurable : ว�ดได"A : Attainable : บรรล+ได"R : Reasonable : ม่,เห์ตั+ผู้ลT : Measurable : ม่,ก/าห์นดเวลา

หล�กส�าค�ญขึ้องการก�าหนดนโยบาย แบบ SMART

1. ช�วยผู้&"ก/าห์นดนโยบาย เพ�5อพ�จารณาว�า ปั�ญห์าท,5ควรให์"ความ่สนใจค�ออะไร (ปั�ญห์าเช�งนโยบาย : Policy Problem)

2. เสนอทางเล�อก ห์ร�อแสวงห์าทางเล�อกท,5เปั6นไปัได" ในการแก"ไขปั�ญห์า (The Possible Way)

3. ว�เคราะห์�ให์"เห์0นถ1ง “ผู้ลท,5อาจเก�ดข17น” จากการตั�ดส�นใจเล�อกทางเล�อก แตั�ละทาง4. จ�ดล/าด�บทางเล�อก (Priority) ตัาม่บรรท�ดฐาน ท,5ผู้&"ม่,อ/านาจตั�ดส�นใจ ก/าห์นด ห์ร�อเสนอทางเล�อกตั�างๆ พร"อม่ข"อม่&ลเพ�5อให์"จ�ดล/าด�บทางเล�อกเอง

การวิ�เคราะห@นโยบายท้างการศึ�กษา

ก. ตั�วแบบการว�เคราะห์�นโยบาย Edward S. Quade, 1982 1. การว�เคราะห์�การก/าห์นดว�ตัถ+ปัระสงค� (The Objectives) - สภาพการเปัล,5ยนแปัลงท,5ตั"องการ เปั6นอย�างไร 2. การว�เคราะห์�ทางเล�อก (The Alternatives) - เปั6นการเล�อกแบบ Possible ways เพ,ยงใด 3. การปัระเม่�นผู้ลกระทบของนโยบาย (The Impacts or out comes) - ผู้ลกระทบทางด, ค�ออะไร - ผู้ลกระทบทางไม่�ด, ค�ออะไร 4. การก/าห์นดม่าตัรฐานการปัฏิ�บ�ตั� (The Criteria) - ม่าตัรฐานจ/าเปั6นในการด/าเน�นการในแตั�ละทางเล�อก - ม่าตัรการ/ว�ธ,การว�ดม่าตัรฐาน 5. การก/าห์นดร&ปัแบบ (The Models) ว�ธ,การและข�7นตัอนว�เคราะห์� - การปัระเม่�นผู้ล - การสร+ปัและเสนอแนะ

การวิ�เคราะห@นโยบายท้างการศึ�กษา

ข. ตั�วแบบการว�เคราะห์�นโยบาย William N. Dunn, 1981 1. การระบ+ปั�ญห์า (The Problem) ว�เคราะห์�เพ�5อ - ทราบปั�ญห์า - ทราบแนวทางแก"ไข 2. การพยากรณ�ทางเล�อก (The Alternatives Predictions) - คาดการณ�ความ่เห์ม่าะสม่ของทางเล�อก - ทราบจ/านวนทางเล�อก 3. การเสนอว�ธ,การ (The Actions) - ความ่เห์ม่าะสม่ - ความ่เปั6นไปัได" 4. การตั�ดตัาม่ผู้ลงาน (The Outcomes) - ทราบผู้ลผู้ล�ตั (Out puts) - ทราบผู้ลล�พธ� (Outcomes) - ทราบผู้ลกระทบ (Impact) 5. การปัระเม่�นนโยบาย - สร+ปัผู้ล - ข"อเสนอแนะการจ�ดท/านโยบาย

การวิ�เคราะห@นโยบายท้างการศึ�กษา

1. การก�อตั�วของนโยบาย (Policy Formation)

2. การเสนอนโยบาย (Policy Formulation) 3. การอน+ม่�ตั�นโยบาย (Policy Adapt ion)

4. การน/านโยบายไปัปัฏิ�บ�ตั� (Policy Implementation)

5. การปัระเม่�นนโยบาย (Policy Evaluation)

สร<ป็กระบวินการสร�างนโยบาย

ห์ม่ายถ1ง การจ�ดว�ธ,ด/าเน�นการ ห์ร�อน/านโยบายไปักระท/าให์"เก�ดผู้ลในทางปัฏิ�บ�ตั� ในร&ปัแบบตั�างๆ ตั�7งแตั� การอกกฎห์ม่าย ค/าส�5ง ม่ตั� แนวปัฏิ�บ�ตั�แผู้นงาน โครงการ ห์ร�อก�จกรรม่ เพ�5อให์"นโยบายบรรล+ตัาม่ว�ตัถ+ปัระสงค�

กระบวนการน/านโยบาย ไปัส&�การปัฏิ�บ�ตั�ของ Paul a.Sabatier and Denniel A. Mazmanian, 1983 : 143

การน�านโยบายไป็ส>5การป็ฏิ�บ�ติ�

จ�ดติ� งหน5วิยงาน / บ<คคล

แป็ลงนโยบายเป็%นแนวิป็ฏิ�บ�ติ�/ค>5ม#อ

ป็ระสานงานด�าเน�นงานและท้ร�พัยากรกล<5มเป็Aาหมาย

การจ�ดสรรท้ร�พัยากรสน�บสน<นการป็ฏิ�บ�ติ�

ท,5ม่าท,5ม่า• http://www.nb2.go.th/~ktu/subject/

1065103/policy02.ppt#286,1,ภาพน�5ง 1• ส�บค"นว�นท,5 14 ส�งห์าคม่ 2552