นสิ่��งแวดล้อมแล้ะทรั�พยากรัธรัรัมชาติ�

หน่�วยการัเรั�ยน่รั�ท�� 3

สิ่��งแวดล้อมแล้ะทรั�พยากรัธรัรัมชาติ�

สิ่��งแวดล้อมแล้ะทรั�พยากรัธรัรัมชาติ�

ปั�ญหาสิ่��งแวดล้อมแล้ะทรั�พยากรัธรัรัมชาติ�

การัใชสิ่��งแวดล้อมแล้ะทรั�พยากรัธรัรัมชาติ�

อย�างย��งย"น่

สิ่��งแวดล้อมแล้ะทรั�พยากรัธรัรัมชาติ�

สิ่��งแวดล้อม คื�อ สิ่��งต่�างๆ ที่��อยู่��รอบต่�วเรา ซึ่��งรวมกั�นเป็ นองคื!ป็ระกัอบที่��เร�ยู่กัว�า สิ่ภาพแวดล้อม โดยู่อาจจะเป็ นสิ่��งม�ชี�ว�ต่หร�อไม�ม�ชี�ว�ต่ ที่�*งที่��สิ่ามารถมองเห,นไดแล้ะมองเห,นไม�ได

สิ่��งแวดล้อมติามธรัรัมชาติ�

สิ่��งที่��เกั�ดขึ้�*นเองต่ามธรรมชีาต่� ซึ่��งจะม�คืวามสิ่�มพ�นธ!แล้ะอยู่��ร �วมกั�บสิ่��งแวดล้อมอ��น เชี�น พ�ชี สิ่�ต่ว! อากัาศ แร�ธาต่0 ด�น น1*า มน0ษยู่!

สิ่��งแวดล้อม

สิ่��งแวดล้อมท��เก�ดจากฝี%ม"อมน่&ษย( สิ่��งที่��เกั�ดจากักัารกัระที่1าขึ้องมน0ษยู่! เพ��อใชีอ1านวยู่คืวาม

สิ่ะดวกัในกัารด1ารงชี�ว�ต่ โดยู่อาจเกั�ดจากักัารป็ระด�ษฐ์!คื�ดคืนหร�อด�ดแป็ล้งสิ่��งที่��ม�อยู่��แล้วต่ามธรรมชีาต่� ซึ่��งสิ่ามารถจ�บหร�อสิ่�มผั�สิ่ได เชี�น เร�อ รถยู่นต่! บาน ขึ้องใชีต่�างๆ หร�อบางสิ่��งอาจจะสิ่�มผั�สิ่ไม�ได เชี�น ศาสิ่นา ระเบ�ยู่บ ป็ระเพณี� ขึ้อบ�งคื�บ เป็ นต่น

ทรั�พยากรัธรัรัมชาติ�ท��ใชไม�หมด

ที่ร�พยู่ากัรที่��ม�อยู่��มากัเกั�นคืวามต่องกัาร ใชีไม�ม�ว�นหมด เพราะธรรมชีาต่�จะผัล้�ต่ออกัมาไดอยู่�างรวดเร,วแล้ะป็ร�มาณีมากั เชี�น อากัาศ ที่รายู่ เป็ นต่น

ทรั�พยากรัธรัรัมชาติ�ท��สิ่ามารัถสิ่รัางทดแทน่ขึ้,-น่มาใหม�ได

ที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่�ที่��น1ามาใชีแล้วธรรมชีาต่�สิ่ามารถสิ่รางที่ดแที่นได แต่�ต่องใชีระยู่ะเวล้านานพอสิ่มคืวร เชี�น ด�น น1*า ป็7าไม สิ่�ต่ว!ป็7า เป็ นต่น

ทรั�พยากรัธรัรัมชาติ�

สิ่��งที่��ม�อยู่��แล้วในธรรมชีาต่� ซึ่��งมน0ษยู่!น1ามาใชีป็ระโยู่ชีน!เพ��อต่อบสิ่นองคืวามต่องกัาร

ทรั�พยากรัธรัรัมชาติ�ท��ใชแล้วหมดไปัที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่�ที่��ม�อยู่��อยู่�างจ1ากั�ด เม��อน1ามาใชีแล้วจะ

หมดไป็ ไม�สิ่ามารถสิ่รางที่ดแที่นใหม�ได หร�อต่องใชีระยู่ะเวล้านานมากักัว�าที่��ธรรมชีาต่�จะสิ่รางขึ้�*นมาไดใหม� เชี�น แร�ธาต่0 ถ�านห�น น1*าม�น แกั8สิ่ธรรมชีาต่� เป็ นต่น

ด�น่• ด�นในแต่�ล้ะภ�ม�ป็ระเที่ศจะม�สิ่มบ�ต่�แล้ะล้�กัษณีะที่��แต่กัต่�างกั�นไป็

ขึ้�*นอยู่��กั�บว�ต่ถ0ต่นกั1าเน�ดด�นหร�อองคื!ป็ระกัอบต่�างๆ ในด�น • ด�นเป็ นแหล้�งขึ้องน1*าแล้ะแร�ธาต่0อาหารที่��จ1าเป็ นต่�อกัารเจร�ญ

เต่�บโต่ขึ้องพ�ชี• มน0ษยู่!ใชีป็ระโยู่ชีน!จากัด�นหล้ายู่ดาน เชี�น ใชีเป็ นแหล้�งเพาะ

ป็ล้�กั เล้�*ยู่งสิ่�ต่ว! สิ่รางที่��อยู่��อาศ�ยู่ ต่ล้อดจนสิ่าธารณี�ป็โภคืต่�างๆ

ความสิ่/าค�ญขึ้องสิ่��งแวดล้อมแล้ะทรั�พยากรัธรัรัมชาติ�

น่/-า• เป็ นที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่�ที่��ม�กัารหม0นเว�ยู่นไดไม�ม�ว�นหมด • เป็ นแหล้�งกั1าเน�ดขึ้องสิ่��งม�ชี�ว�ต่ต่�างๆ • มน0ษยู่!ใชีป็ระโยู่ชีน!จากัน1*าเพ��อกัารอ0ป็โภคื บร�โภคื ใชีใน

กัารเกัษต่รกัรรม ใชีเป็ นแหล้�งเพาะพ�นธ0!สิ่�ต่ว!น1*า ใชีเป็ นเสิ่นที่างคืมนาคืมขึ้นสิ่�ง แล้ะใชีเป็ นแหล้�งพ�กัผั�อนหยู่�อนใจ

อากาศ• สิ่��งม�ชี�ว�ต่ที่0กัชีน�ดต่องใชีออกัซึ่�เจนจากัอากัาศในกัารหายู่ใจ

เพ��อเผัาผัล้าญสิ่ารอาหารใหเป็ นพล้�งงาน• พ�ชีน1าแกั8สิ่คืาร!บอนไดออกัไซึ่ด!ในอากัาศไป็ใชีในกัระบวนกัาร

สิ่�งเคืราะห!ดวยู่แสิ่ง • ชี�วยู่ป็ร�บอ0ณีหภ�ม�ขึ้องโล้กัใหเหมาะสิ่มต่�อกัารด1ารงชี�ว�ต่ขึ้อง

สิ่��งม�ชี�ว�ต่• ชี�วยู่ป็:องกั�นร�งสิ่�แล้ะอน0ภาคืต่�างๆ จากันอกัโล้กัไม�ใหต่กัสิ่��พ�*น

ผั�วโล้กั

ปั1าไม• เป็ นที่��อยู่��อาศ�ยู่ขึ้องสิ่��งม�ชี�ว�ต่ที่�*งพ�ชีแล้ะสิ่�ต่ว! รวมที่�*งจ0ล้�นที่ร�ยู่!• ป็7าไมม�ป็ระโยู่ชีน!ต่�อมน0ษยู่!ในที่างต่รงไดแกั� กัารน1าว�ต่ถ0ด�บ

จากัป็7ามาที่1าเป็ นอาหาร สิ่ม0นไพรร�กัษาโรคื ที่1าเสิ่�*อผัาเคืร��องน0�งห�ม กั�อสิ่รางบานเร�อน เป็ นต่น

• ป็ระโยู่ชีน!ที่างออมจากัป็7าไม ไดแกั� เป็ นแหล้�งต่นน1*าล้1าธาร ชี�วยู่ป็:องกั�นกัารชีะล้างพ�งที่ล้ายู่ขึ้องหนาด�น ป็:องกั�นน1*าที่�วมเฉี�ยู่บพล้�น ร�กัษาด0ล้ยู่ภาพขึ้องระบบน�เวศ

เป็ นแหล้�งที่�องเที่��ยู่ว เป็ นต่น

สิ่�ติว(ปั1า• สิ่�ต่ว!กั�อใหเกั�ดสิ่มด0ล้ต่ามธรรมชีาต่�ขึ้องระบบน�เวศ• ใชีเป็ นด�ชีน�ว�ดคื�าคืวามอ0ดมสิ่มบ�รณี!ขึ้องที่ร�พยู่ากัรป็7าไม• มน0ษยู่!น1ามาใชีป็ระโยู่ชีน!ในดานอาหาร เชี�น หม�ป็7า ไกั�ป็7า

เป็ นต่น ใชีเป็ นยู่าร�กัษาโรคื เชี�น น1*าม�นเล้�ยู่งผัา ใชีขึ้นหร�อหน�งมาที่1าเคืร��องน0�งห�ม น1ามาใชีงานหร�อเป็ นพาหนะ

• สิ่�ต่ว!ป็7าคื0มคืรอง คื�อ สิ่�ต่ว!ป็7าที่��ไดร�บคืวามคื0มคืรองต่ามกัฎหมายู่ หามล้�าหร�อม�ซึ่ากัไวในคืรอบคืรอง เวนแต่�เพ��อป็ระโยู่ชีน!ที่างว�ชีากัาร โดยู่ต่องขึ้ออน0ญาต่จากักัรมป็7าไมกั�อน เชี�น นกัเง�อกั คืางคืาวกั�ต่ต่� กัระรอกับ�น ชีะมด นกัยู่�ง ป็ล้าบ�กั เป็ นต่น

นกัเง�อกั คืางคืาวกั�ต่ต่� ป็ล้าบ�กั

นกัยู่�ง แมวดาว ป็ล้าเสิ่�อต่อ

• สิ่�ต่ว!ป็7าสิ่งวน คื�อ สิ่�ต่ว!ป็7าหายู่ากัหร�อกั1าล้�งจะสิ่�ญพ�นธ0! สิ่�ต่ว!ป็7าป็ระเภที่น�*หามม�ใหล้�าหร�อม�ไวในคืรอบคืรอง ที่�*งที่��ยู่�งม�ชี�ว�ต่หร�อซึ่ากั ยู่กัเวนเพ��อกัารว�จ�ยู่หร�อกั�จกัารสิ่วนสิ่�ต่ว!สิ่าธารณีะ ซึ่��งต่องไดร�บอน0ญาต่จากักัรมป็7าไมเป็ นกัรณี�พ�เศษ โดยู่ม�ที่�*งหมด 15 ชีน�ด

กั�ป็ร� คืวายู่ป็7า กัระซึ่� �

เล้�ยู่งผัา แรด สิ่มเสิ่ร,จ

นกัแต่วแรวที่องด1า นกักัระเร�ยู่น พะยู่�นหร�อหม�น1*า

เกังหมอ ล้ะองหร�อล้ะม��ง กัวางผัา

สิ่ม�นหร�อเน�*อสิ่ม�น แมวล้ายู่ห�นอ�อน นกัเจาฟ้:าหญ�งสิ่�ร�นธร

ปั�ญหาสิ่��งแวดล้อมแล้ะทรั�พยากรัธรัรัมชาติ�

สิ่าเหติ&จากธรัรัมชาติ� ไฟปั1า • ที่1าล้ายู่สิ่��งแวดล้อมแล้ะ

ที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่�อยู่�างมหาศาล้• ที่1าใหป็7าไมหยู่0ดกัารเจร�ญ

เต่�บโต่ ด�นสิ่�ญเสิ่�ยู่สิ่มบ�ต่�ในกัารอ0มน1*า แล้ะด0ล้ยู่ภาพขึ้องสิ่��งแวดล้อมเสิ่�ยู่ไป็• กั�อใหเกั�ดมล้พ�ษที่างอากัาศ

จากัเถาถ�าน ฝุ่07นล้ะออง แล้ะแกั8สิ่พ�ษ ซึ่��งเป็ นอ�นต่รายู่ต่�อระบบหายู่ใจขึ้องสิ่��งม�ชี�ว�ต่

สิ่าเหติ&ขึ้องปั�ญหาสิ่��งแวดล้อมแล้ะทรั�พยากรัธรัรัมชาติ�

น่/-าท�วม • ที่1าใหพ�*นที่��ม�สิ่ภาพไม�เหมาะสิ่มต่�อกัารเจร�ญเต่�บโต่ขึ้องพ�ชี • ที่1าใหพ�*นที่��น� *นเสิ่�ยู่สิ่มด0ล้ธรรมชีาต่� เน��องจากัเกั�ดภาวะเสิ่��อม

สิ่ภาพขึ้องด�น

ภู�เขึ้าไฟปัะท&• กัารป็ะที่0ขึ้องภ�เขึ้าไฟ้ ที่1าใหล้าวาที่��ม�คืวามรอนสิ่�งไหล้ออกัมา

ที่1าล้ายู่สิ่��งแวดล้อมต่�างๆ • เม��อล้าวาเยู่,นต่�วจะกัล้ายู่เป็ นห�นแขึ้,งที่1าใหสิ่ภาพแวดล้อม

บร�เวณีน�*นเป็ล้��ยู่นแป็ล้งไป็• ไอระเหยู่แล้ะคืว�นที่��เกั�ดขึ้�*นจะม�กั1ามะถ�นป็นอยู่��มากั ซึ่��งเป็ น

อ�นต่รายู่ต่�อระบบหายู่ใจขึ้องสิ่��งม�ชี�ว�ต่ • หากัเกั�ดใต่ที่ะเล้หร�อมหาสิ่ม0ที่ร จะที่1าใหเกั�ดคืล้��นขึ้นาดใหญ�ซึ่�ด

เขึ้าสิ่��ฝุ่?� ง

แผ่�น่ด�น่ไหว• แผั�นด�นไหวขึ้นาด 5.0 ร�กัเต่อร!ขึ้�*นไป็ กั�อใหเกั�ดคืวามเสิ่�ยู่หายู่

กั�บสิ่��งกั�อสิ่ราง ภ�เขึ้าถล้�ม แผั�นด�นที่ร0ด ต่นไมห�กัโคื�น แผั�นด�นม�รอยู่แยู่กั • สิ่�งผัล้ใหสิ่ภาพแวดล้อมในบร�เวณีน�*นเป็ล้��ยู่นแป็ล้งไป็จากัเด�ม

สิ่าเหติ&จากมน่&ษย( การัเพ��มขึ้,-น่ขึ้องปัรัะชากรั• จ1านวนป็ระชีากัรเพ��มขึ้�*นอยู่�างรวดเร,วแบบที่ว�คื�ณี แต่�

ที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่�กัล้�บเพ��มไดชีา แล้ะบางอยู่�างล้ดล้ง ที่1าใหขึ้าดคืวามสิ่มด0ล้ ม�ผัล้ใหที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่�ไม�เพ�ยู่งพอต่�อคืวามต่องกัาร

การัขึ้ยายติ�วทางเศรัษฐก�จ• กัารเพ��มขึ้�*นขึ้องจ1านวนป็ระชีากัรที่1าใหคืวามต่องกัารสิ่�นคืา

อ0ป็โภคืบร�โภคืม�มากัขึ้�*นต่ามมา• ที่1าใหต่องม�กัารเพ��มป็ร�มาณีกัารน1าที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่�มา

ผัล้�ต่สิ่�นคืา เพ��อต่อบสิ่นองคืวามต่องกัาร • เป็ นสิ่าเหต่0ที่1าใหเกั�ดป็?ญหาต่�างๆ เชี�น ป็?ญหาขึ้ยู่ะล้นเม�อง

ป็?ญหาน1*าเสิ่�ยู่ ป็?ญหาอากัาศเป็ นพ�ษ เป็ นต่น

ความเจรั�ญกาวหน่าทางว�ทยาศาสิ่ติรั(แล้ะเทคโน่โล้ย�• กัารใชีเที่คืโนโล้ยู่�ต่�างๆ ในกัารเพ��มผัล้ผัล้�ต่ ม�สิ่�วนที่1าล้ายู่สิ่��ง

แวดล้อมแล้ะที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่� รวมที่�*งโซึ่�อาหารในระบบน�เวศดวยู่• ต่�วอยู่�างเชี�น กัารใชีเล้��อยู่โซึ่�สิ่ายู่พานแที่นกัารใชีขึ้วานต่�ดต่นไม

ที่1าใหป็7าไมถ�กัที่1าล้ายู่ไดง�ายู่ กัารใชีสิ่ารเคืม�ในกัารเกัษต่รกั�อใหเกั�ดกัารสิ่ะสิ่มสิ่ารพ�ษในธรรมชีาต่�

ขึ้าดความรั�ใน่การัใชทรั�พยากรัธรัรัมชาติ�ท��ถ�กว�ธ�• ที่1าใหที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่�ถ�กัใชีไป็อยู่�างไม�คื0มคื�า แล้ะใชีอยู่�าง

ฟ้0 7มเฟ้@อยู่• บางอยู่�างถ�กัที่1าล้ายู่ไป็ดวยู่คืวามร� เที่�าไม�ถ�งกัารณี!ขึ้องมน0ษยู่!

เชี�น กัารบ0กัร0กัที่1าล้ายู่พ�*นที่��ป็7าชีายู่เล้นเพ��อที่1าฟ้าร!มเล้�*ยู่งกั0ง

การัก/าก�บด�แล้ท��ดอยปัรัะสิ่�ทธ�ภูาพจากหน่�วยงาน่ขึ้องรั�ฐ• กัารขึ้าดแคืล้นเคืร��องม�อ เคืร��องใชี ต่ล้อดจนบ0คืล้ากัรที่��

จะมาป็ฏิ�บ�ต่�งาน• ป็?ญหากัารที่1าล้ายู่ที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่�ม�คืวามซึ่�บซึ่อน

แล้ะเกั�ดขึ้�*นที่��วที่0กัพ�*นที่�� กัารแกัป็?ญหาจ�งที่1าไดยู่ากัล้1าบากั

การัขึ้าดจ�ติสิ่/าน่,กเพ"�อสิ่�วน่รัวม• ชี�ว�ต่ป็ระจ1าว�นที่��เร�งร�บอาจที่1า

ใหหล้ายู่ๆ คืนมองขึ้ามคืวามสิ่1าคื�ญขึ้องสิ่��งแวดล้อมแล้ะที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่� • กัารคื�ดว�าป็?ญหาต่�างๆ ม�

ผั�ร �บผั�ดชีอบอยู่��แล้ว• กัารคื�ดว�าต่นเองที่1าล้ายู่

ที่ร�พยู่ากัรไป็เล้,กันอยู่คืงไม�ม�ผัล้อะไรต่ามมา

ป็?ญหาสิ่��งแวดล้อมแล้ะที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่� ม� 2 ล้�กัษณีะ คื�อ ป็?ญหากัารขึ้าดแคืล้น แล้ะป็?ญหากัารเสิ่��อมคื0ณีภาพหร�อกัารเกั�ดมล้พ�ษ

มล้พ�ษทางสิ่��งแวดล้อม

มล้พ�ษทางด�น่ • สิ่ภาวะที่��ด�นม�คื0ณีภาพ

เสิ่��อมล้งไป็จากัเด�ม ม�สิ่มบ�ต่�เป็ล้��ยู่นแป็ล้งไป็ ม�สิ่ารมล้พ�ษอยู่��มากั • ไม�สิ่ามารถน1าใชีป็ระโยู่ชีน!

ไดอยู่�างเต่,มที่�� แล้ะไม�เหมาะสิ่มกั�บกัารเจร�ญเต่�บโต่ขึ้องพ�ชีแล้ะสิ่�ต่ว!• ม�สิ่าเหต่0มาจากักัารต่�ดไม

ที่1าล้ายู่ป็7า กัารใชีสิ่ารป็ราบศ�ต่ร�พ�ชีแล้ะยู่าฆ่�าแมล้ง แล้ะกัารที่1าไร�เล้��อนล้อยู่

มล้พ�ษทางน่/-า• น1*าที่��ม�คื0ณีภาพเสิ่��อมโที่รมหร�อม�สิ่มบ�ต่�เป็ล้��ยู่นแป็ล้งไป็จากั

เด�ม ที่�*งล้�กัษณีะที่��เห,นไดชี�ดเจน เชี�น สิ่� คืวามขึ้0�น แล้ะสิ่ภาพที่��ไม�สิ่ามารถว�ดไดดวยู่ต่าเป็ล้�า เชี�น ป็ร�มาณีแร�ธาต่0 โล้หะหน�กั แกั8สิ่ออกัซึ่�เจน เป็ นต่น• สิ่าเหต่0ที่��ที่1าใหเกั�ดมล้พ�ษที่างน1*า ไดแกั�

– สิ่ารมล้พ�ษที่างเคืม� เชี�น น1*าม�น ฟ้Cนอล้ ยู่าฆ่�าแมล้ง คืล้อร�น ซึ่�ล้เฟ้ต่ เป็ นต่น

– สิ่ารมล้พ�ษที่างชี�วภาพ เชี�น แบคืที่�เร�ยู่ ไวร�สิ่ สิ่าหร�ายู่ เป็ นต่น

– สิ่ารมล้พ�ษที่างกัายู่ภาพ เชี�น สิ่ารแขึ้วนล้อยู่ ขึ้ยู่ะ แล้ะสิ่��งป็ฏิ�กั�ล้ เป็ นต่น

มล้พ�ษทางอากาศ• สิ่ภาพอากัาศที่��ม�สิ่ารเจ�อป็นใน

ป็ร�มาณีที่��สิ่�งกัว�าระด�บป็กัต่� หร�อม�สิ่�ดสิ่�วนองคื!ป็ระกัอบเป็ล้��ยู่นแป็ล้งไป็จากัป็กัต่� • ที่1าใหเกั�ดผัล้เสิ่�ยู่ดานสิ่0ขึ้ภาพขึ้อง

มน0ษยู่! สิ่�ต่ว! พ�ชี แล้ะที่ร�พยู่!สิ่�นต่�างๆ • อาจเกั�ดขึ้�*นเองต่ามธรรมชีาต่� เชี�น

หมอกัคืว�นจากัไฟ้ป็7า ฝุ่07นล้ะอองจากัล้มพายู่0 เถาถ�านจากัภ�เขึ้าไฟ้ป็ะที่0 เป็ นต่น • เกั�ดจากัสิ่��งที่��มน0ษยู่!สิ่รางขึ้�*น เชี�น

มล้พ�ษจากัที่�อไอเสิ่�ยู่รถยู่นต่! โรงงานอ0ต่สิ่าหกัรรม ยู่าฆ่�าแมล้ง หร�อสิ่ารกั1าจ�ดศ�ต่ร�พ�ชี เป็ นต่น

มล้พ�ษทางเสิ่�ยง• สิ่ภาวะที่��ม�เสิ่�ยู่งด�งมากักัว�าป็กัต่�หร�อ

ด�งอยู่�างต่�อเน��อง ซึ่��งจะรบกัวนแล้ะกั�อคืวามร1าคืาญแกั�ผั�ไดยู่�น • กัารร�บฟ้?งเสิ่�ยู่งด�งต่�อเน��องเป็ นระยู่ะ

เวล้านาน จะที่1าใหเกั�ดผัล้เสิ่�ยู่ต่�อสิ่ภาพร�างกัายู่แล้ะจ�ต่ใจ เกั�ดภาวะเคืร�ยู่ด แล้ะสิ่�งผัล้เสิ่�ยู่ต่�อกัารที่1างานขึ้องอว�ยู่วะต่�างๆ ในระบบกัารไดยู่�น• มล้พ�ษที่างเสิ่�ยู่งม�กัเกั�ดขึ้�*นกั�บสิ่��ง

แวดล้อมในเม�องขึ้นาดใหญ� ที่��ม�กัารจราจรหนาแน�น เคืร��องม�อกั�อสิ่ราง เคืร��องจ�กัร แล้ะเคืร��องขึ้ยู่ายู่เสิ่�ยู่งต่�างๆ

การัใชสิ่��งแวดล้อมแล้ะทรั�พยากรัธรัรัมชาติ�อย�างย��งย"น่

การัสิ่/ารัวจขึ้อม�ล้• กัารจะอน0ร�กัษ!สิ่��งใด คืวรที่1าคืวามเขึ้าใจในสิ่��งน�*นใหมากัที่��สิ่0ด

เชี�น แหล้�งที่��มา ป็ร�มาณี คื0ณีล้�กัษณีะหร�อคื0ณีสิ่มบ�ต่� ว�ธ�กัารน1ามาใชี ผัล้กัระที่บขึ้องกัารสิ่�ญเสิ่�ยู่ สิ่าเหต่0ขึ้องกัารขึ้าดแคืล้นหร�อกัารเสิ่��อมคื0ณีภาพ เป็ นต่นการัปั8องก�น่รั�กษา• กัารพยู่ายู่ามที่1าใหเกั�ดกัาร

เป็ล้��ยู่นแป็ล้งกั�บที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่�นอยู่ที่��สิ่0ด หร�อไม�ม�กัารเป็ล้��ยู่นแป็ล้งเล้ยู่• ว�ธ�กัารป็:องกั�น เชี�น กัาร

จ�บกั0มผั�กัระที่1าผั�ด กัารใหคืวามร� เกั��ยู่วกั�บที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่� กัารรณีรงคื!แล้ะป็ล้�กัจ�ต่สิ่1าน�กัใหแกั�เยู่าวชีน เป็ นต่น

การัอน่&รั�กษ(

การัฟ9- น่ฟ�แล้ะปัรั�บปัรั&งค&ณภูาพ • กัารฟ้@* นฟ้�แล้ะป็ร�บป็ร0งคื0ณีภาพใหด�ขึ้�*นจะที่1าใหสิ่ามารถน1า

ที่ร�พยู่ากัรกัล้�บมาใชีไดอ�กัคืร�*ง• ต่�วอยู่�างเชี�น กัารบ1าบ�ดน1*าเสิ่�ยู่ กัารใสิ่�ป็0Dยู่บ1าร0งด�น กัารป็ล้�กัพ�ชี

หม0นเว�ยู่น เป็ นต่น

การัจ�ดการั

การัใชใหเก�ดปัรัะโยชน่(สิ่�งสิ่&ด • กัารเล้�อกัใชีที่ร�พยู่ากัรต่�างๆ ใหถ�กัป็ระเภที่แล้ะถ�กัว�ธ� จะที่1าให

ไดป็ระโยู่ชีน!เต่,มที่�� แล้ะอาจกั�อใหเกั�ดผัล้พล้อยู่ไดที่��สิ่ามารถน1ามาใชีป็ระโยู่ชีน!ไดอ�กัแที่นที่��จะที่�*งไป็• ต่�วอยู่�างเชี�น กัารน1าขึ้�*เล้��อยู่มาอ�ดเป็ นกัอนหร�อแที่�ง เพ��อน1าไป็

ที่1าถ�านหร�อเฟ้อร!น�เจอร! เป็ นต่น

การัใชซ้ำ/-า• ที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่�บางชีน�ดใชีป็ระโยู่ชีน!แล้วแต่�ไม�เป็ล้��ยู่นร�ป็

ร�างไป็จ�งสิ่ามารถน1ากัล้�บมาใชีซึ่1*าได• กัารใชีซึ่1*าจะเป็ นกัารใชีป็ระโยู่ชีน!ไดอยู่�างคื0มคื�า แล้ะชี�วยู่ล้ด

ป็ร�มาณีขึ้องเสิ่�ยู่ที่��เกั�ดจากักัารใชีเพ�ยู่งคืร�*งเด�ยู่ว

การัน่/ากล้�บมาใชใหม�• ที่ร�พยู่ากัรที่��เป็ล้��ยู่นสิ่ภาพไป็อยู่��ในร�ป็อ��นที่��ไม�ต่องกัาร เร�ยู่กัว�า

ขึ้ยู่ะ• กัารน1าขึ้ยู่ะบางอยู่�างกัล้�บมาใชีใหม�โดยู่กัารผั�านกัระบวนกัาร

แป็รสิ่ภาพ จะเป็ นกัารชี�วยู่ล้ดป็?ญหากัารขึ้าดแคืล้นที่ร�พยู่ากัร • ล้ดป็?ญหาขึ้ยู่ะล้นเม�อง• ล้ดคื�าใชีจ�ายู่ในกัารกั1าจ�ดขึ้ยู่ะแล้ะยู่�งชี�วยู่เพ��มรายู่ไดอ�กัที่าง

หน��ง

ล้ดการัใช• เป็ นกัารอน0ร�กัษ!ที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่�ใหยู่�งคืงม�อยู่��ต่�อไป็ได

โดยู่ใชีในป็ร�มาณีจ1ากั�ดเที่�าที่��จ1าเป็ น หร�อใชีสิ่��งอ��นที่ดแที่น• ต่�วอยู่�างเชี�น กัารใชีห�นผัสิ่มป็�นในกัารกั�อสิ่รางในป็ร�มาณีเที่�าที่��

จ1าเป็ น ซึ่��งหากัใชีป็ร�มาณีมากัจะที่1าใหคือนกัร�ต่ไม�ม�คืวามแขึ้,งแรง แล้ะเกั�ดคืวามสิ่�*นเป็ล้�องอ�กัดวยู่

กัารใชีผัล้�ต่ภ�ณีฑ์!ชีน�ดเต่�มเป็ นกัารชี�วยู่ล้ดบรรจ0ภ�ณีฑ์! ซึ่��งสิ่�งผัล้ใหม�กัารล้ดกัารผัล้�ต่บรรจ0ภ�ณีฑ์!ต่�างๆ

การัใชผ่ล้�ติภู�ณฑ์(ชน่�ดเติ�ม• เป็ นกัารชี�วยู่ล้ดบรรจ0ภ�ณีฑ์! ซึ่��งสิ่�งผัล้ใหม�กัารล้ดกัารผัล้�ต่

บรรจ0ภ�ณีฑ์!ต่�างๆ

การัหาสิ่��งอ"�น่มาทดแทน่• เป็ นที่างเล้�อกัหน��งในกัารอน0ร�กัษ!ที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่�ที่��สิ่1าคื�ญ

ใหคืงอยู่�� เน��องจากัที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่�บางชีน�ดเร��มม�ป็ร�มาณีล้ดล้ง• ต่�วอยู่�างเชี�น ใชีเสิ่นใยู่สิ่�งเคืราะห!แที่นขึ้นสิ่�ต่ว! ใชีพล้าสิ่ต่�กั

แขึ้,งแที่นไม ใชีแกั8สิ่โซึ่ฮอล้!แที่นน1*าม�นเบนซึ่�น เป็ นต่น

ป็ร�ชีญาเศรษฐ์กั�จพอเพ�ยู่งเป็ นป็ร�ชีญาที่��ชี�*แล้ะเนนถ�งแนวที่างกัารด1ารงชี�ว�ต่ หร�อกัารป็ฏิ�บ�ต่�ต่นขึ้องป็ระชีาชีนในที่0กัระด�บ ใหเป็ นไป็ต่ามที่างสิ่ายู่

กัล้าง แล้ะม�คืวามพอเพ�ยู่ง

ปัรั�ชญาเศรัษฐก�จพอเพ�ยงก�บการัใชทรั�พยากรัธรัรัมชาติ�

ย,ดทางสิ่ายกล้าง• ใชีที่ร�พยู่ากัรในป็ร�มาณีที่��ไม�มากัหร�อนอยู่เกั�นไป็ หากัใชี

ที่ร�พยู่ากัรในป็ร�มาณีมากัเกั�นไป็ จะเป็ นกัารใชีอยู่�างสิ่�*นเป็ล้�องแล้ะไม�คื0มคื�า แต่�หากัใชีที่ร�พยู่ากัรในป็ร�มาณีนอยู่แล้ะไม�เหมาะสิ่ม กั,จะไม�กั�อใหเกั�ดป็ระโยู่ชีน!ต่ามคืวามต่องกัาร

ไม�ปัรัะมาท• คืวบคื0มป็ร�มาณีกัารใชีที่ร�พยู่ากัรอยู่�างเหมาะสิ่ม ไม�ใชีเกั�น

คืวามจ1าเป็ น แล้ะต่องม�กัารสิ่รางขึ้�*นมาที่ดแที่น• พ�จารณีาคืวามเหมาะสิ่มในกัารน1าที่ร�พยู่ากัรมาใชีงาน แล้ะ

พ�จารณีาว�าหากัไม�ใชีที่ร�พยู่ากัรน�* จะสิ่ามารถใชีสิ่��งอ��นที่ดแที่นไดหร�อไม�

ใชทรั�พยากรัอย�างพอเพ�ยงไดอย�างไรั

พอปัรัะมาณ• ป็ระเม�นป็ร�มาณีกัารน1าที่ร�พยู่ากัรมาใชีป็ระโยู่ชีน!อยู่�างเหมาะ

สิ่ม โดยู่ไม�ใชีในป็ร�มาณีมากัเกั�นคืวามจ1าเป็ น หร�อขึ้าดกัารคืวบคื0ม

ม�เหติ&ผ่ล้• ใชีที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่�อยู่�างม�เหต่0ผัล้ โดยู่ไม�ใชีอยู่�างสิ่�*น

เป็ล้�องเกั�นคืวามจ1าเป็ น ซึ่��งจะที่1าใหป็ระชีาชีนม�ที่ร�พยู่ากัรไวใชีอยู่�างยู่��งยู่�น

เติรั�ยมความพรัอมรั�บความเปัล้��ยน่แปัล้ง• สิ่น�บสิ่น0นแล้ะสิ่�งเสิ่ร�มใหชี0มชีนใชีที่ร�พยู่ากัรในที่องถ��นสิ่1าหร�บ

กัารผัล้�ต่แล้ะกัารใชีป็ระโยู่ชีน!มากัที่��สิ่0ด โดยู่พ��งพาที่ร�พยู่ากัรจากัภายู่นอกันอยู่ที่��สิ่0ด

• สิ่��งแวดล้อม คื�อสิ่��งต่�างๆ ที่��อยู่��รอบต่�วเรา ม�ที่�*งสิ่��งม�ชี�ว�ต่แล้ะไม�ม�ชี�ว�ต่• ที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่� คื�อ สิ่��งที่��ม�อยู่��ในธรรมชีาต่� ซึ่��งมน0ษยู่!

สิ่ามารถน1ามาใชีป็ระโยู่ชีน!เพ��อกัารด1ารงชี�ว�ต่• ป็?ญหาสิ่��งแวดล้อมแล้ะที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่� เป็ นป็?ญหาดาน

คืวามเสิ่��อมโที่รมขึ้องสิ่��งแวดล้อมแล้ะที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่� ซึ่��งสิ่�งผัล้กัระที่บแล้ะสิ่รางคืวามเสิ่�ยู่หายู่ใหแกั�สิ่��งม�ชี�ว�ต่ โดยู่สิ่าเหต่0เกั�ดไดจากัธรรมชีาต่�เอง แล้ะจากักัารกัระที่1าขึ้องมน0ษยู่!• กัารใชีที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่�แล้ะสิ่��งแวดล้อมอยู่�างยู่��งยู่�น จะ

ต่องม�แนวที่างในกัารด1าเน�นกัารโดยู่กัารอน0ร�กัษ!แล้ะกัารจ�ดกัารอยู่�างม�ป็ระสิ่�ที่ธ�ภาพ• ป็ร�ชีญาเศรษฐ์กั�จพอเพ�ยู่ง สิ่ามารถน1ามาป็ระยู่0กัต่!ใชีเป็ น

แนวที่างในกัารอน0ร�กัษ!สิ่��งแวดล้อมแล้ะที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่�ได ซึ่��งป็ระกัอบดวยู่หล้�กักัารคืวามพอป็ระมาณี ม�เหต่0ผัล้ ม�ภ�ม�คื0มกั�น โดยู่อยู่��บนเง��อนไขึ้คืวามร� แล้ะคื0ณีธรรม เพ��อใหป็ระเที่ศไที่ยู่ม�สิ่��งแวดล้อมที่��ด� ม�ที่ร�พยู่ากัรธรรมชีาต่�ใหใชีอยู่�างยู่��งยู่�น

สิ่รั&ปัทบทวน่ปัรัะจ/าหน่�วยการัเรั�ยน่รั�ท�� 3