กฎหมายมรดก

ทายาทโดยพิ�นัยกรรม

ความหมาย เงื่��อนัไขความสมบู�รณ์�ของื่พิ�นัยกรรม

ผลแห�งื่พิ�นัยกรรม

การเพิ�กถอนั/ตกไป/เส#ยเปล�าของื่พิ�นัยกรรม

2

ความหมายของื่พิ�นัยกรรม

• หมายถ$งื่ การแสดงื่เจตนัาก'าหนัดการเผ��อตาย อนัจะม#ผลบูงื่คบูได)เม��อตาย– การแสดงื่เจตนัาท*กๆเร��องื่ หากม#ผลบูงื่คบูได)เม��อ

ตาย ถ�อว�าเป,นัพิ�นัยกรรมท-งื่ส�-นั– การแสดงื่เจตนัาซึ่$�งื่ม#ผลบูงื่คบูได)ในัขณ์ะท#�ผ�)แสดงื่

เจตนัายงื่ม#ชี#ว�ตอย�� ไม�เป,นัพิ�นัยกรรม

3

• การแสดงื่เจตนัาก'าหนัดการเผ��อตายท#�จะม#ผลบูงื่คบูได) เฉพิาะแต�การแสดงื่เจตนัาคร-งื่ส*ดท)าย– มาตรา 1647 “การแสดงื่เจตนัาก'าหนัดการเผ��อ

ตายนั-นั ย�อมท'าได)ด)วยค'าส�งื่คร-งื่ส*ดท)ายก'าหนัดไว)ในัพิ�นัยกรรม”

มาตรา 1697 “ถ)าผ�)ท'าพิ�นัยกรรมม�ได)แสดงื่เจตนัาไว)ในัพิ�นัยกรรมเป,นัอย�างื่อ��นั และปรากฏว�าพิ�นัยกรรมฉบูบูก�อนักบูฉบูบูหลงื่ขดกนั ให)ถ�อว�าพิ�นัยกรรมฉบูบูก�อนัเป,นัอนัเพิ�กถอนัโดยพิ�นัยกรรมฉบูบูหลงื่ เฉพิาะในัส�วนัท#�ม#ข)อความขดกนันั-นัเท�านั-นั” 5

ความสามารถ• บู*คคลซึ่$�งื่ท'าพิ�นัยกรรมจะต)องื่ไม�เป,นับู*คคลดงื่ต�อไปนั#-–1. บู*คคลอาย*ไม�ครบู 15 ป3บูร�บู�รณ์�

มาตรา 1703 “พิ�นัยกรรมซึ่$�งื่บู*คคลท#�ม#อาย*ยงื่ไม�ครบูส�บูห)าป3บูร�บู�รณ์�ท'าข$-นันั-นัเป,นัโมฆะ”

– 2. คนัไร)ความสามารถ มาตรา 1704 วรรค 1 “พิ�นัยกรรมซึ่$�งื่บู*คลผ�)

ถ�กศาลส�งื่ให)เป,นัคนัไร)ความสามารถท'าข$-นันั-นัเป,นัโมฆะ” มาตรา 1704 วรรค 2 “พิ�นัยกรรมซึ่$�งื่บู*คคลผ�)

ถ�กอ)างื่ว�าเป,นัคนัว�กลจร�ต แต�ศาลยงื่ไม�ได)ส�งื่ให)เป,นัคนัไร)ความสามารถท'าข$-นันั-นั จะเป,นัอนัเส#ยเปล�าก6แต�เม��อพิ�ส�จนั�ได)ว�าในัเวลาท#�ท'าพิ�นัยกรรมนั-นัผ�)ท'าจร�ตว�กลอย��”

7

• ข)อสงื่เกตเก#�ยวกบูความสามารถของื่ผ�)ท'าพิ�นัยกรรม

– ความสามารถของื่ผ�)ท'าพิ�นัยกรรม พิ�จารณ์าขณ์ะท#�ท'าพิ�นัยกรรมส'าเร6จ กล�าวค�อ เม��อพิ�นัยกรรมนั-นัสมบู�รณ์�ในัแบูบูใดแบูบูหนั$�งื่

มาตรา 1654 “ความสามารถของื่ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมนั-นัให)พิ�จารณ์าแต�ในัเวลาท#�ท'าพิ�นัยกรรมเท�านั-นั”

8

• ม# 5 แบูบู–พิ�นัยกรรมแบูบูธรรมดา–พิ�นัยกรรมแบูบูเข#ยนัเองื่–พิ�นัยกรรมแบูบูเอกสารลบู–พิ�นัยกรรมแบูบูเอกสารฝ่9ายเม�องื่–พิ�นัยกรรมด)วยวาจา

9

พิ�นัยกรรมแบูบูธรรมดากฎหมายท#�เก#�ยวข)องื่• มาตรา ๑๖๕๖ พิ�นัยกรรมนั-นั จะท'าตามแบูบูด�งื่นั#-“

ก6ได) กล�าวค�อต)องื่ท'าเป,นัหนังื่ส�อลงื่วนั เด�อนั ป3 ในัขณ์ะท#�ท'าข$-นั และผ�)ท'าพิ�นัยกรรมต)องื่ลงื่ลายม�อชี��อไว)ต�อหนั)าพิยานัอย�างื่นั)อยสองื่คนัพิร)อมกนั ซึ่$�งื่พิยานัสองื่คนันั-นัต)องื่ลงื่ลายม�อชี��อรบูรองื่ลายม�อชี��อของื่ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมไว)ในัขณ์ะนั-นั

การข�ดลบู ตก เต�ม หร�อการแก)ไขเปล#�ยนัแปลงื่อย�างื่อ��นัซึ่$�งื่พิ�นัยกรรมนั-นัย�อมไม�สมบู�รณ์� เว)นัแต�จะได)ปฏ�บูต�ตามแบูบูอย�างื่เด#ยวกบูการท'าพิ�นัยกรรมตามมาตรานั#-”

• มาตรา ๑๖๖๕ เม��อผ�)ท'าพิ�นัยกรรมจะต)องื่ลงื่“ลายม�อชี��อตามมาตรา ๑๖๕๖, ๑๖๕๘, ๑๖๖๐ จะให)เสมอกบูลงื่ลายม�อชี��อได) ก6แต�ด)วยลงื่ลายพิ�มพิ�นั�-วม�อโดยม#พิยานัลงื่ลายม�อชี��อรบูรองื่ไว)ด)วยสองื่คนัในัขณ์ะนั-นั”

• มาตรา ๑๖๖๖ บูทบูญญต�มาตรา ๙ วรรคสองื่ แห�งื่“ประมวลกฎหมายนั#- ม�ให)ใชี)บูงื่คบูแก�พิยานัผ�)ท#�จะต)องื่ลงื่ลายม�อชี��อตามมาตรา ๑๖๕๖, ๑๖๕๘, ๑๖๖๐”

10

• หลกเกณ์ฑ์�–1. ต)องื่ลงื่ วนั เด�อนั ป3–2. ลงื่ลายม�อชี��อ–3. พิยานัอย�างื่นั)อย 2 คนั

• การแก)ไขเปล#�ยนัแปลงื่ต)องื่ ลงื่วนัเด�อนัป3 ลงื่ลายม�อชี��อผ�)ท'า และลายม�อชี��อพิยานัอย�างื่นั)อย 2 คนั

11

• ข)อสงื่เกต พิ�นัยกรรมแบูบูธรรมดา– 1. ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมจะเข#ยนัเองื่ หร�อให)บู*คคลอ��นั

เป,นัผ�)เข#ยนัก6ได)– 2. เข#ยนัหร�อพิ�มพิ�ก6ได)– 3. ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมจะลงื่ลายพิ�มพิ�นั�-วม�อแทนัการ

ลงื่ลายม�อชี��อก6ได) แต�ต)องื่ม#พิยานัรบูรองื่ลายพิ�มพิ�นั�-วม�อไม�นั)อยกว�า 2 คนั โดยจะเป,นับู*คคลเด#ยวกบูพิยานัในัพิ�นัยกรรมก6ได)

– 4. พิยานัจะลงื่ลายพิ�มพิ�นั�-วม�อแทนัการลงื่ลายม�อชี��อไม�ได)

– 5. พิยานัท-งื่สองื่คนัจะต)องื่เห6นัขณ์ะท#�ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมลงื่ลายม�อชี��อในัพิ�นัยกรรม

12

กฎหมายท#�เก#�ยวข)องื่

• มาตรา ๑๖๕๖ พิ�นัยกรรมนั-นั จะท'าตามแบูบูด�งื่นั#-ก6ได) กล�าวค�อ“ต)องื่ท'าเป,นัหนังื่ส�อลงื่วนั เด�อนั ป3 ในัขณ์ะท#�ท'าข$-นั และผ�)ท'าพิ�นัยกรรมต)องื่ลงื่ลายม�อชี��อไว)ต�อหนั)าพิยานัอย�างื่นั)อยสองื่คนัพิร)อมกนั ซึ่$�งื่พิยานัสองื่คนันั-นัต)องื่ลงื่ลายม�อชี��อรบูรองื่ลายม�อชี��อของื่ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมไว)ในัขณ์ะนั-นั

การข�ดลบู ตก เต�ม หร�อการแก)ไขเปล#�ยนัแปลงื่อย�างื่อ��นัซึ่$�งื่พิ�นัยกรรมนั-นัย�อมไม�สมบู�รณ์� เว)นัแต�จะได)ปฏ�บูต�ตามแบูบูอย�างื่เด#ยวกบูการท'าพิ�นัยกรรมตามมาตรานั#-”

• มาตรา ๑๖๖๕ เม��อผ�)ท'าพิ�นัยกรรมจะต)องื่ลงื่ลายม�อชี��อตามมาตรา “๑๖๕๖, ๑๖๕๘, ๑๖๖๐ จะให)เสมอกบูลงื่ลายม�อชี��อได) ก6แต�ด)วยลงื่ลายพิ�มพิ�นั�-วม�อโดยม#พิยานัลงื่ลายม�อชี��อรบูรองื่ไว)ด)วยสองื่คนัในัขณ์ะนั-นั”

• มาตรา ๑๖๖๖ บูทบูญญต�มาตรา ๙ วรรคสองื่ แห�งื่ประมวล“กฎหมายนั#- ม�ให)ใชี)บูงื่คบูแก�พิยานัผ�)ท#�จะต)องื่ลงื่ลายม�อชี��อตามมาตรา ๑๖๕๖, ๑๖๕๘, ๑๖๖๐”

13

วนัท#� 13 เมษายนั 2552

ข)าพิเจ)า นัายสยาม รกสงื่บู อย��บู)านัเลขท#� 239 ต.ส*เทพิ อ.เม�องื่ จ.เชี#ยงื่ใหม� ขอแสดงื่เจตนัาก'าหนัดการเผ��อตายดงื่นั#-

1.ท#�ด�นัพิร)อมส��งื่ปล�กสร)างื่ ขอยกให) นัางื่สาวขม เป,นัยา

2.ห*)นัในับูร�ษท ชี�นัคอม ยกให)นัางื่รต�รส สต�ด#ข)าพิเจ)าของื่รบูรองื่ว�าในัขณ์ะท'าพิ�นัยกรรม ข)าพิเจ)าม#สต�สมปชีญญะ สมบูร�ณ์�ท*กประการ ปราศจากการล�อลวงื่ ข�มข�� แต�ประการใดๆท-งื่ส�-นั

ลงื่ชี��อ ผ�)ท'าลงื่ชี��อ ก พิยานัลงื่ชี��อ ข พิยานัลงื่ชี��อ ฮ ผ�)เข#ยนั/

พิ�มพิ�

พิ�นัยกรรมแบูบูธรรมดา

14







-ลงื่ลายม�อชี��อ(เซึ่6นัชี��อ) หร�อ ลงื่ลายพิ�มพิ�นั�-วม�อก6ได)

ลงื่ชี��อ ค พิยานั ลงื่ชี��อ งื่ พิยานั


15







1. พิยานัห)ามลงื่ลายพิ�มพิ�นั�-วม�อ

โดยเด6ดขาดม�เชี�นันั-นั ม#ผล

เท�ากบูไม�ม#พิยานั2. พิยานัต)องื่เห6นัผ�)ท'าพิ�นัยกรรมลงื่

ลายม�อชี��อ


16







กฎหมายม�ได)บูงื่คบูว�าผ�)เข#ยนัจะต)องื่ลงื่ลายม�อชี��อ


17







การแก)ไข -ต)องื่ลงื่วนัท#� -ลงื่ลายม�อชี��อผ�)ท'า-ลงื่ลายม�อชี��อพิยานั ท-งื่ 2 คนั

นัางื่สาวขม เป,นัยา11 กนัยายานั 2552

ก ข


18

• หลกเกณ์ฑ์�–1. ต)องื่ลงื่ วนั เด�อนั ป3–2. ลงื่ลายม�อชี��อ

• การแก)ไขเปล#�ยนัแปลงื่ต)องื่ ลงื่ลายม�อชี��อผ�)ท'า

19

• ข)อสงื่เกต พิ�นัยกรรมแบูบูเข#ยนัเองื่ท-งื่ฉบูบู

– 1. ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมจะต)องื่เข#ยนัด)วยลายม�อของื่ตวเองื่ท-งื่ฉบูบู

– 2. พิ�นัยกรรมแบูบูนั#-จะม#พิยานัหร�อไม�ม#ก6ได) – 3. ผ�)ท'าพิ�นัยกรรม จะลงื่ลายพิ�มพิ�นั�-วม�อ ไม�ได)

20

-ต)องื่เข#ยนัด)วยลายม�อตวเองื่ท-งื่ฉบูบู-การลงื่ลายม�อชี��อ ต)องื่ลงื่ด)วยลายเซึ่6นัเท�านั-นั-การแก)ไข ข)อความ และลายม�อชี��อผ�)ท'า

พิ�นัยกรรมแบูบูเข#ยนัเองื่ 21

กฎหมายท#�เก#�ยวข)องื่

• มาตรา ๑๖๕๗ พิ�นัยกรรมนั-นั จะท'าเป,นัเอกสารเข#ยนัเองื่ท-งื่ฉบูบูก6ได) กล�าวค�อผ�)ท'าพิ�นัยกรรมต)องื่เข#ยนัด)วยม�อตนัเองื่ซึ่$�งื่ข)อความท-งื่หมด วนั เด�อนั ป3 และลายม�อชี��อของื่ตนั

การข�ดลบู ตก เต�ม หร�อการแก)ไขเปล#�ยนัแปลงื่อย�างื่อ��นัซึ่$�งื่พิ�นัยกรรมนั-นัย�อมไม�สมบู�รณ์� เว)นัแต�ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมจะได)ท'าด)วยม�อตนัเองื่ และลงื่ลายม�อชี��อก'ากบูไว)

บูทบูญญต�มาตรา ๙ แห�งื่ประมวลกฎหมายนั#- ม�ให)ใชี)บูงื่คบูแก�พิ�นัยกรรมท#�ท'าข$-นัตามมาตรานั#-

22

• หลกเกณ์ฑ์�– 1. ผ�)ท'า

พิ�นัยกรรม แจ)งื่ข)อความท#�ตนัประสงื่ค�จะให)ใส�ไว)ในัพิ�นัยกรรมของื่ตนัแก�นัายอ'าเภอต�อหนั)า พิยานัอ#กอย�างื่นั)อยสองื่คนัพิร)อมกนั

– 2. นัายอ'าเภอจดข)อความท#�ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมแจ)งื่ให)ทราบูแล)วนั-นัลงื่ไว) และอ�านัข)อความนั-นั ให)ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมและพิยานัฟัHงื่

23

– 3. เม��อผ�)ท'าพิ�นัยกรรมและพิยานัทราบูแนั�ชีดว�า ข)อความท#�นัายอ'าเภอจดนั-นัเป,นัการถ�กต)องื่ตรงื่กนักบูท#�ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมแจ)งื่ไว)แล)ว ให)ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมและพิยานัลงื่ลายม�อชี��อไว)เป,นัส'าคญ

– 4. ข)อความท#�นัายอ'าเภอจดไว)นั-นั ให)นัายอ'าเภอลงื่ลายม�อชี��อ และลงื่วนั เด�อนั ป3 จดลงื่ไว)ด)วยตนัเองื่เป,นัส'าคญว�า พิ�นัยกรรมนั-นัได)ท'าถ�กต)องื่ตามหลกเกณ์ฑ์�ท#�ระบู*ไว)ข)างื่ต)นั แล)วประทบูตราต'าแหนั�งื่ไว)เป,นัส'าคญ

– 5. พิ�นัยกรรมแบูบูเอกสารฝ่9ายเม�องื่จะท'านัอกท#�ว�าการอ'าเภอก6ได)

24





ลงื่ชี��อ ผ�)ท'าลงื่ชี��อ ก พิยานัลงื่ชี��อ ข พิยานั

ข)าพิเจ)าขอรบูรองื่ว�าได)ข)อความในัพิ�นัยกรรมเป,นัไปตามความประสงื่ค�ของื่ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมท*กประการ

ลงื่ชี��อ นัายอ'าเภอ

นัางื่ กนัยา

พิ�นัยกรรมแบูบูเอกสารฝ่9ายเม�องื่

28

-ไม�จ'าเป,นัต)องื่สมบู�รณ์�เป,นัพิ�นัยกรรมแบูบูใดก6ได)-ม#ค'าส�งื่ก�อนัตาย(พิ�นัยกรรม) -ม#ลายม�อชี��อผ�)ท'า

-ผนั$กพิ�นัยกรรม-ลงื่ลายม�อชี��อคาบูรอยผนั$ก

ท'าพิ�นัยกรรมแบูบูเอกสารลบู-ให)ถ)อยค'าว�าเป,นัพิ�นัยกรรมของื่ตนั-นัายอ'าเภอลงื่ลายม�อชี��อ-พิยานัลงื่ลายม�อชี��อ 2 คนั

29

• ข-นัตอนัการท'าพิ�นัยกรรมแบูบูเอกสารลบู– 1. เม��อม#ผ�)ประสงื่ค�จะท'าพิ�นัยกรรมเป,นัเอกสารลบู

ให)ผ�)นั-นัแสดงื่ความจ'านังื่ตามแบูบูของื่เจ)าพินักงื่านัย��นัต�อกรมการอ'าเภอ (นัายอ'าเภอ) ณ์ ท#�ว�าการอ'าเภอ หร�อก��งื่อ'าเภอแล)วปฏ�บูต�ตามหลกเกณ์ฑ์�ต�อไปนั#-

– 2. ต)องื่ม#ข)อความเป,นัพิ�นัยกรรมและลงื่ลายม�อชี��อผ�)ท'าพิ�นัยกรรม

– 3. ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมต)องื่ผนั$กพิ�นัยกรรม แล)วลงื่ลายม�อชี��อคาบูรอยผนั$ก

30

– 4. ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมต)องื่นั'าพิ�นัยกรรมท#�ผนั$กนั-นั ไปแสดงื่ต�อนัายอ'าเภอและพิยานัอย�างื่นั)อย 2 คนัและให)ถ)อยค'าต�อบู*คคลท-งื่หมดนั-นัว�าเป,นัพิ�นัยกรรมของื่ตนั ถ)าพิ�นัยกรรมนั-นัผ�)ท'าพิ�นัยกรรมเข#ยนัเองื่โดยตลอด ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมจะต)องื่แจ)งื่นัามและภ�ม�ล'าเนัาของื่ผ�)เข#ยนัให)ทราบูด)วย

– 5. เม��อนัายอ'าเภอจดถ)อยค'าของื่ผ�)ท'าพิ�นัยกรรม และวนั เด�อนั ป3 ท#�ท'าพิ�นัยกรรมมาแสดงื่ไว)ในัซึ่องื่พิบูและประทบูตราประจ'าต'าแหนั�งื่ แล)วนัายอ'าเภอผ�)ท'าพิ�นัยกรรม และพิยานัลงื่ลายม�อชี��อบูนัซึ่องื่นั-นั

31

• บู*คคลผ�)เป,นัท-งื่ใบู) และห�หนัวก หร�อผ�)ท#�พิ�ดไม�ได) ม#ความประสงื่ค�จะท'าพิ�นัยกรรมเป,นัเอกสารลบูก6ได) โดยให)ผ�)นั-นัเข#ยนัด)วยตนัเองื่บูนัซึ่องื่พิ�นัยกรรมต�อหนั)านัายอ'าเภอ และพิยานัอย�างื่นั)อย 2 คนั ว�าพิ�นัยกรรมท#�ผนั$กนั-นัเป,นัของื่ตนั แทนัการให)ถ)อยค'า

32

สถานัท#�เก6บูพิ�นัยกรรมแบูบูเอกสารฝ่9ายเม�องื่และเอกสารลบู

มาตรา ๑๖๖๒ พิ�นัยกรรมซึ่$�งื่ได)ท'าเป,นัแบูบูเอกสาร“ฝ่9ายเม�องื่หร�อเอกสารลบูนั-นั กรมการอ'าเภอจะเปJดเผยแก�บู*คคลอ��นัใดไม�ได)ในัระหว�างื่ท#�ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมยงื่ม# ชี#ว�ตอย�� และผ�)ท'าพิ�นัยกรรมจะเร#ยกให)กรมการอ'าเภอส�งื่มอบูพิ�นัยกรรมนั-นัแก�ตนัในัเวลาใดๆ กรมการอ'าเภอจ'าต)องื่ส�งื่มอบูให)

ถ)าพิ�นัยกรรมนั-นัท'าเป,นัแบูบูเอกสารฝ่9ายเม�องื่ ก�อนัส�งื่มอบูพิ�นัยกรรม ให)กรมการอ'าเภอคดส'าเนัาพิ�นัยกรรมไว)แล)วลงื่ลายม�อชี��อประทบูตราต'าแหนั�งื่เป,นัส'าคญ ส'าเนัาพิ�นัยกรรมนั-นัจะเปJดเผยแก�บู*คคลอ��นัใดไม�ได) ในัระหว�างื่ท#�ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมยงื่ม#ชี#ว�ตอย��”

35

• หลกเกณ์ฑ์�การท'าพิ�นัยกรรมด)วยวาจา – ม#พิฤต�การณ์�พิ�เศษ เชี�นั ตกอย��ในัอนัตรายใกล)

ความตาย หร�อเวลาม#โรคระบูาด หร�อสงื่คราม

– ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมไม�สามารถท#�จะท'าพิ�นัยกรรมในัแบูบูอ��นัๆได)

36

• ข-นัตอนัการท'าพิ�นัยกรรมด)วยวาจา–1. ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมแสดงื่เจตนัาก'าหนัดข)อ

พิ�นัยกรรมต�อหนั)าพิยานัอย�างื่นั)อย 2 คนั ซึ่$�งื่อย��พิร)อมกนั ณ์ ท#�นั-นั

–2. พิยานัท-งื่หมดต)องื่ไปแสดงื่ตนัต�อนัายอ'าเภอโดยม�ชีกชี)า และแจ)งื่ให)นัายอ'าเภอทราบูถ$งื่ข)อความเหล�านั#- • ข)อความท#�ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมได)ส�งื่ไว)ด)วยวาจา• วนั เด�อนั ป3 สถานัท#�ท#�ท'าพิ�นัยกรรม•พิฤต�การณ์�พิ�เศษท#�ขดขวางื่ม�ให)สามารถท'า

พิ�นัยกรรมตามแบูบูอ��นัท#�กฎหมายก'าหนัดไว)นั-นัด)วย

37

–3. ให)นัายอ'าเภอจดข)อความท#�พิยานัแจ)งื่ไว) และพิยานัท-งื่หมดนั-นัต)องื่ลงื่ลายม�อชี��อ ถ)าลงื่ลายม�อชี��อไม�ได)จะลงื่ลายพิ�มพิ�นั�-วม�อ โดยม#พิยานัลงื่ลายม�อชี��อรบูรองื่ 2 คนัก6ได)

38

• ความสมบู�รณ์�แห�งื่พิ�นัยกรรมนั#-ย�อมส�-นัไป เม��อพิ)นัก'าหนัดหนั$�งื่เด�อนันับูแต�เวลาผ�)ท'าพิ�นัยกรรมกลบูมาส��ฐานัะท#�จะท'าพิ�นัยกรรมตามแบูบูอ��นัท#�กฎหมายก'าหนัดไว)

นัาย ก. ถ�กย�งื่จ$งื่ท'าพิ�นัยกรรมด)วยวาจาก�อนัส�-นัสต�

นัาย ก. ร�)ส$กตวและสามารถท'าพิ�นัยกรรมแบูบูอ��นัได)

พิ�นัยกรรมส�-นัผล

1 เด�อนั

พิ�นัยกรรมม#ผลบูงื่คบูได)40

มาตรา ๑๖๖๔ “ความสมบู�รณ์�แห�งื่พิ�นัยกรรมนั#-ย�อมส�-นัไป เม��อพิ)นัก'าหนัดหนั$�งื่เด�อนันับูแต�เวลาผ�)ท'าพิ�นัยกรรมกลบูมาส��ฐานัะท#�จะท'าพิ�นัยกรรมตามแบูบูอ��นัท#�กฎหมายก'าหนัดไว)”

นัาย ก. ถ�กย�งื่จ$งื่ท'าพิ�นัยกรรมด)วยวาจาก�อนัส�-นัสต�

นัาย ก. ร�)ส$กตวและสามารถท'าพิ�นัยกรรมแบูบูอ��นัได)

พิ�นัยกรรมส�-นัผล

1 เด�อนั

พิ�นัยกรรมม#ผลบูงื่คบูได)

พิยานัไปแจ)งื่

41

นัาย ก. ถ�กย�งื่จ$งื่ท'าพิ�นัยกรรมด)วยวาจาก�อนัส�-นัสต� พิยานัไปแจ)งื่

42

“มาตรา ๑๖๖๔ ความสมบู�รณ์�แห�งื่พิ�นัยกรรมนั#- ย�อมส�-นัไป เม��อพิ)นัก'าหนัดหนั$�งื่เด�อนันับูแต�เวลาผ�)ท'า

พิ�นัยกรรมกลบูมาส��ฐานัะท#�จะท'าพิ�นัยกรรมตามแบูบูอ��นัท#�”กฎหมายก'าหนัดไว)

ไปแจ)งื่ชีกชี)าหร�อไม�

พิยานัสามารถแจ)งื่ข)อก'าหนัดพิ�นัยกรรมได)

การท'าพิ�นัยกรรมของื่คนัไทยท#�อย��ต�างื่ประเทศ

มาตรา ๑๖๖๗ เม��อคนัในับูงื่คบูไทยจะท'า“พิ�นัยกรรมในัต�างื่ประเทศ พิ�นัยกรรมนั-นัอาจท'าตามแบูบูซึ่$�งื่กฎหมายของื่ประเทศท#�ท'าพิ�นัยกรรมบูญญต�ไว) หร�อตามแบูบูท#�กฎหมายไทยบูญญต�ไว)ก6ได)

เม��อท'าพิ�นัยกรรมตามแบูบูท#�กฎหมายไทยบูญญต�ไว) อ'านัาจและหนั)าท#�ของื่กรมการอ'าเภอตามมาตรา ๑๖๕๘, ๑๖๖๐, ๑๖๖๑, ๑๖๖๒, ๑๖๖๓ ให)ตกแก�บู*คคลด�งื่ต�อไปนั#- ค�อ

(๑) พินักงื่านัท�ต หร�อกงื่ส*ลฝ่9ายไทย กระท'าการตามขอบูอ'านัาจของื่ตนั หร�อ

(๒) พินักงื่านัใดๆ ซึ่$�งื่ม#อ'านัาจตามกฎหมายของื่ต�างื่ประเทศนั-นัๆ ท#�จะรบูบูนัท$กข)อแจ)งื่ความไว)เป,นัหลกฐานัได)”

43

การท'าพิ�นัยกรรมขณ์ะท#�ประเทศอย��ในัภาวะการรบูหร�อสงื่คราม

• มาตรา ๑๖๖๙ ในัระหว�างื่เวลาท#�ประเทศตกอย��ในัภาวะ“การรบูหร�อการสงื่คราม บู*คคลท#�รบูราชีการทหารหร�อท'าการเก#�ยวข)องื่อย��กบูราชีการทหาร จะท'าพิ�นัยกรรมตามแบูบูท#�บูญญต�ไว)ในัมาตรา ๑๖๕๘ มาตรา ๑๖๖๐ หร�อมาตรา ๑๖๖๓ ก6ได) ในักรณ์#เชี�นัว�านั-นั ให)นัายทหารหร�อข)าราชีการฝ่9ายทหารชี-นัสญญาบูตรม#อ'านัาจและหนั)าท#�เชี�นัเด#ยวกบูกรมการอ'าเภอ

บูทบูญญต�วรรค ก�อนัให)นั'ามาใชี)บูงื่คบูแก�กรณ์#ท#�บู*คคลท#�รบูราชีการทหารหร�อท'าการเก#�ยว ข)องื่อย��กบูราชีการทหารท'าพิ�นัยกรรมในัต�างื่ประเทศในัระหว�างื่ท#�ปฏ�บูต�การเพิ��อ ประเทศในัภาวะการรบูหร�อการสงื่ครามในัต�างื่ประเทศโดยอนั*โลม และในักรณ์#เชี�นัว�านั#- ให)นัายทหารหร�อข)าราชีการฝ่9ายทหารชี-นัสญญาบูตรม#อ'านัาจและหนั)าท#�เชี�นัเด#ยว กบูพินักงื่านัท�ตหร�อกงื่ส*ลฝ่9ายไทย

ถ)าผ�)ท'าพิ�นัยกรรมตามความในัสองื่วรรคก�อนันั-นัป9วยเจ6บูหร�อต)องื่บูาดเจ6บู และอย��ในัโรงื่พิยาบูาล ให)แพิทย�แห�งื่โรงื่พิยาบูาลนั-นัม#อ'านัาจและหนั)าท#�เชี�นัเด#ยวกบูกรมการอ'าเภอหร�อพินักงื่านัท�ต หร�อกงื่ส*ลฝ่9ายไทย แล)วแต�กรณ์#ด)วย”

44

ค*ณ์สมบูต�ของื่ผ�)ท#�จะเป,นัพิยานัในัพิ�นัยกรรม (ม.1670)

• บู*คคลซึ่$�งื่จะเป,นัพิยานัในัพิ�นัยกรรม จะต)องื่ม�ได)เป,นับู*คคลดงื่ต�อไปนั#-• 1. ผ�)ซึ่$�งื่ยงื่ไม�บูรรล*นั�ต�ภาวะ• 2. บู*คคลว�กลจร�ตหร�อบู*คคลซึ่$�งื่ศาลส�งื่ให)เป,นั

ผ�)เสม�อนัไร)ความสามารถ• 3. บู*คคลท#�ห�หนัวก เป,นัใบู) หร�อจกษ*บูอดท-งื่

สองื่ข)างื่• ถ)าพิยานัในัพิ�นัยกรรมเป,นับู*คคลดงื่กล�าว จะท'าให)

พิยานันั-นัขาดค*ณ์สมบูต�ในัการเป,นัพิยานัพิ�นัยกรรม ซึ่$�งื่อาจจะท'าให)พิ�นัยกรรมม#พิยานัไม�ครบู

45

• ข)อสงื่เกต เก#�ยวกบูการเป,นัพิยานัในัพิ�นัยกรรม– 1. พิยานัในัพิ�นัยกรรมไม�จ'าเป,นัต)องื่ร�)ข)อความในั

พิ�นัยกรรม มาตรา ๑๖๖๘ ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมไม�จ'าเป,นั“

ต)องื่เปJดเผยข)อความในัพิ�นัยกรรมนั-นัให)พิยานัทราบู เว)นัแต�กฎหมายจะได)ระบู*ไว)เป,นัอย�างื่อ��นั”

– 2. พิยานัในัพิ�นัยกรรมจะลงื่ลายพิ�มพิ�นั�-วม�อ แกงื่ได หร�อเคร��องื่หมายอ��นัใดแทนัการลงื่ลายม�อชี��อไม�ได) ยกเว)นัแต� จะเป,นัพิยานัในัพิ�นัยกรรมด)วยวาจา

46

เงื่��อนัไขความสมบู�รณ์�ของื่พิ�นัยกรรมในัเร��องื่การแสดงื่เจตนัา

• พิ�นัยกรรมท#�เก�ดจากการแสดงื่เจตนัาว�ปร�ต ไม�ว�าจะเก�ดจากเหต*ส'าคญผ�ด ฉ)อฉล และข�มข�� พิ�นัยกรรมม#ผลสมบู�รณ์�

• แต�พิ�นัยกรรมท#�เก�ดจากการแสดงื่เจตนัาว�ปร�ต อาจจะถ�กผ�)ท'าพิ�นัยกรรมเพิ�กถอนั หร�อผ�)ม#ส�วนัได)เส#ยร)องื่ขอให)ศาลเพิ�กถอนัพิ�นัยกรรมได)ในัภายหลงื่ ดงื่ท#�บูญญต�ไว)ในัมาตรา 1708 และมาตรา 1709

47

การเพิ�กถอนัโดยผ�)ท'าพิ�นัยกรรม

มาตรา 1693 “ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมจะเพิ�กถอนัพิ�นัยกรรมของื่ตนัเส#ยท-งื่หมด หร�อแต�บูางื่ส�วนัในัเวลาใดก6ได)”

48

การเพิ�กถอนัโดยผ�)ม#เส#ยได)เส#ยมาตรา 1708 “เม��อผ�)ท'าพิ�นัยกรรมตาย

แล)ว ผ�)ม#ส�วนัได)เส#ยคนัใดคนัหนั$�งื่จะร)องื่ขอให)ศาลเพิ�กถอนัพิ�นัยกรรมซึ่$�งื่ได)ท'าข$-นัเพิราะเหต*ข�มข��ก6ได)....”

มาตรา 1709 “เม��อผ�)ท'าพิ�นัยกรรมตายแล)ว บู*คคลผ�)ม#ส�วนัได)เส#ยคนัใดคนัหนั$�งื่จะร)องื่ขอให)ศาลส�งื่เพิ�กถอนัพิ�นัยกรรมซึ่$�งื่ได)ท'าข$-นัเพิราะส'าคญผ�ดหร�อกลฉ)อฉลได)...”

49

ท'าพิ�นัยกรรมข$-นัเพิราะเจตนัาว�ปร�ต ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมตาย

เพิ�กถอนัโดยผ�)ท'าพิ�นัยกรรมเพิ�กถอนัโดยผ�)ม#ส�วนัได)เส#ย

50

• พิ�นัยกรรมซึ่$�งื่ม#วตถ*ประสงื่ค�อนัเป,นัขดต�อกฎหมาย ความสงื่บูเร#ยบูร)อย หร�อศ#ลธรรมอนัด#ของื่ประชีาชีนั พิ�นัยกรรนั-นัย�อมม#ผลเป,นัโมฆะ เชี�นั–พิ�นัยกรรมการยกทรพิย�ส�นัซึ่$�งื่ม�ใชี�ของื่ตนั หร�อ

เก�นัส�วนัของื่ตนั พิ�นัยกรรมในัส�วนันั-นัย�อมไม�ม#ผลบูงื่คบูได)

–พิ�นัยกรรมยกห*)นัในัห)างื่ห*)นัส�วนั บูร�ษทให)แก� วด พิ�นัยกรรมนั-นัย�อมตกเป,นัโมฆะ

เงื่��อนัไขความสมบู�รณ์�ของื่พิ�นัยกรรมในัเร��องื่วตถ*ประสงื่ค�

51

– นัอกจากนั#- พิ�นัยกรรมซึ่$�งื่ม#วตถ*ประสงื่ค�ตามท#�ก'าหนัดไว)ตาม ม. 1706 กฎหมายถ�อว�าม#วตถ*ประสงื่ค�ท#�ขดต�อกฎหมาย ความสงื่บูเร#ยบูร)อย และศ#ลธรรมอนัด#ของื่ประชีาชีนั

• มาตรา 1706 ข)อก'าหนัดพิ�นัยกรรมเป,นัโมฆะ (1) ถ)าต-งื่ผ�)รบูพิ�นัยกรรมไว)โดยม#เงื่��อนัไขว�า ให)ผ�)รบูพิ�นัยกรรมจ'าหนั�าย ทรพิย�ส�นัของื่เขาเองื่โดยพิ�นัยกรรมให)แก�ผ�)ท'าพิ�นัยกรรม หร�อแก�บู*คคล ภายนัอก (2) ถ)าก'าหนัดบู*คคลซึ่$�งื่ไม�อาจท#�จะทราบูตวแนั�นัอนัได)เป,นัผ�)รบูพิ�นัยกรรม แต�ผ�)รบูพิ�นัยกรรมตามพิ�นัยกรรมลกษณ์ะเฉพิาะนั-นั อาจก'าหนัดโดยให) บู*คคลใดบู*คคลหนั$�งื่เป,นัผ�)ระบู*เล�อกเอาจากบู*คคลอ��นัหลายคนั หร�อจากบู*คคลอ��นัหม��ใดหม��หนั$�งื่ ซึ่$�งื่ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมระบู*ไว)ก6ได) (3) ถ)าทรพิย�ส�นัท#�ยกให)โอนัพิ�นัยกรรมระบู*ไว)ไม�ชีดแจ)งื่จนัไม�อาจท#�จะ ทราบูแนั�นัอนัได) หร�อถ)าให)บู*คคลใดคนัหนั$�งื่ก'าหนัดให)มากนั)อยเท�าใดตาม แต�ใจ

52

• มาตรา 1706 ข)อก'าหนัดพิ�นัยกรรมเป,นัโมฆะ (1) ถ)าต-งื่ผ�)รบูพิ�นัยกรรมไว)โดยม#เงื่��อนัไขว�า ให)ผ�)รบูพิ�นัยกรรมจ'าหนั�าย ทรพิย�ส�นัของื่เขาเองื่โดยพิ�นัยกรรมให)แก�ผ�)ท'าพิ�นัยกรรม หร�อแก�บู*คคล ภายนัอกตวอย�างื่ นัาย ก. ท'าพิ�นัยกรรมยกท#�ด�นัให)

แก� นัาย ข. โดยม#เงื่��อนัไขว�า ข. จะได)รบูมรดกต�อเม��อ ข. ท'าพิ�นัยกรรมยกท#�ด�นั ข.

ให)แก� บู*ตรของื่ ก. ด)วย

53

• มาตรา 1706 ข)อก'าหนัดพิ�นัยกรรมเป,นัโมฆะ(2) ถ)าก'าหนัดบู*คคลซึ่$�งื่ไม�อาจท#�จะทราบู

ตวแนั�นัอนัได)เป,นัผ�)รบูพิ�นัยกรรม แต�ผ�)รบูพิ�นัยกรรมตามพิ�นัยกรรมลกษณ์ะเฉพิาะนั-นั อาจก'าหนัดโดยให) บู*คคลใดบู*คคลหนั$�งื่เป,นัผ�)ระบู*เล�อกเอาจากบู*คคลอ��นัหลายคนั หร�อจาก บู*คคลอ��นัหม��ใดหม��หนั$�งื่ ซึ่$�งื่ผ�)ท'าพิ�นัยกรรมระบู*ไว)ก6ได)ตวอย�างื่ นัาย ก. ท'าพิ�นัยกรรมยกทรพิย�

มรดกท-งื่หมดของื่ตนัให)แก�นักศ$กษานั�ต�ศาสตร� มหาว�ทยาลยเชี#ยงื่ใหม�

54

ตวอย�างื่ นัาย ก. ท'าพิ�นัยกรรมยกเงื่�นัในับูญชี#เงื่�นัฝ่าก ธนัาคารไทยพิาณ์�ชีย� ให)แก�

นักศ$กษานั�ต�ศาสตร� มหาว�ทยาลยเชี#ยงื่ใหม� โดยก'าหนัดให)คณ์บูด#คณ์ะ

นั�ต�ศาสตร�มหาว�ทยาลยเชี#ยงื่ใหม�เป,นัผ�)เล�อก

55

• มาตรา 1706 ข)อก'าหนัดพิ�นัยกรรมเป,นัโมฆะ (3) ถ)าทรพิย�ส�นัท#�ยกให)โดยพิ�นัยกรรมระบู*ไว)ไม�ชีดแจ)งื่จนัไม�อาจท#�จะทราบูแนั�นัอนัได) หร�อถ)าให)บู*คคลใดคนัหนั$�งื่ก'าหนัดให)มากนั)อยเท�าใดตาม แต�ใจ

ตวอย�างื่ นัาย ก. ท'าพิ�นัยกรรมยกทรพิย�มรดกอนัเป,นัท#�ด�นัของื่ตนัให)แก� คณ์ะ

นั�ต�ศาสตร� มหาว�ทยาลยเชี#ยงื่ใหม�

56

ตวอย�างื่ นัาย ก. ท'าพิ�นัยกรรมยกทรพิย�มรดกของื่ตนัให)แก� คณ์ะนั�ต�ศาสตร�

มหาว�ทยาลยเชี#ยงื่ใหม� โดยให)ผ�)จดการมรดกของื่ตนัเองื่เป,นัผ�)เล�อกทรพิย�ท#�จะให)

57

ตวอย�างื่ นัาย ก. ท'าพิ�นัยกรรมยกทรพิย�มรดกของื่ตนัให)แก� คณ์ะนั�ต�ศาสตร�

มหาว�ทยาลยเชี#ยงื่ใหม� โดยให)ผ�)จดการมรดกของื่ตนัเองื่เป,นัผ�)เล�อกระหว�างื่ท#�ด�นัเลขท#�1234 กบูบูญชี#เงื่�นัฝ่ากธนัาคารไทย

พิาณ์�ชีย�

58

จบูเงื่��อนัไขความสมบู�รณ์�ของื่พิ�นัยกรรม

59

กฎหมายมรดก

Documents