การป้�องก�นควบค มโรคไม�ติ�ดติ�อในระด�บชุ มชุน

พญ.จุ ร�พร คงป้ระเสร�ฐส าน�กโรคไม�ติ�ดติ�อ กรมควบค มโรค

11ติค.55

สร!างเสร�มส ขภาพและว�ถี�ชุ�ว�ติในส�'งแวดล!อม

ป้�องก�นการเพ�'มข()นของป้ระชุากรที่�'ม�ป้+จุจุ�ยเส�'ยง

ป้�องก�นการเก�ดโรคในกล �มเส�'ยงส-ง

ป้�องก�นและชุลอการด าเน�นโรคส-�ภาวะแที่รกซ้!อนและการเป้/นซ้ )า

ความเส�'ยงติ 'า ความเส�'ยงส-ง ม�ส�ญญาณผิ�ดป้กติ� เป้/นโรค ม�อาการ ม�ภาวะแที่รกซ้!อน พ�การ

ป้ระชุากรที่�)งหมด

การป้�องก�น 3 ระด�บลดว�ถี�ชุ�ว�ติเส�'ยง ลดการเก�ดโรค ลดการเข!าอย-�ใน รพ. ลดความพ�การ

เพ�'มค ณภาพชุ�ว�ติ

ป้ระชุากรม�ความติระหน�ก จุ�ดการลดเส�'ยง ลดโรค ลดเจุ3บป้4วย ได!ร�บความค !มครอง ได!ร�บการบร�การอย�างม�ค ณภาพ เพ�'มค ณภาพชุ�ว�ติ

ลดความร นแรงของภาวะแที่รกซ้!อน

การด าเน�นงานป้�องก�นโรค1. ระด�บป้ระชุากรหร5อระด�บชุ มชุน

ม �งลดความเส�'ยงของป้ระชุากรที่�)งหมด ไม�เล5อกคนใดคนหน('ง เน!นการป้ร�บเป้ล�'ยนพฤติ�กรรม หร5อ ว�ถี�ชุ�ว�ติ ผิ�านร-ป้แบบการ

ด าเน�นการที่างกฎหมาย (ห!ามส-บบ หร�'ในที่�'สาธารณ) หร5อ การรณรงค9ติ�าง ๆ (การลดการบร�โภคเกล5อ, การออกก าล�งกาย)

2. เฉพาะกล �มเส�'ยงหร5อรายบ คคลที่�'ม�ความเส�'ยง เป็�นการค้นหาและร�กษาในผู้�ที่��มี�ป็�จจ�ยเสี่��ยง โดยเนนที่��การค้วบค้!มี

ป็�จจ�ยต่#าง ๆ ร#วมีก�น

เฉพาะกล �มเส�'ยง• ในแติ�ละคนเห3นผิลล�พธ9หร5อป้ระโยชุน9ส-ง• ม�ความสนใจุและติ�)งใจุสง เน5'องจุากเป้/นป้ระโยชุน9ส าหร�บติ�วเอง

ข!อจุ าก�ด• ผิลติ�อภาพรวมน!อย• ค�าใชุ!จุ�ายในการค�ดกรองผิ-!ป้4วยส-ง• ม�การใชุ!ผิ�ดกล �มหร5อไม�ติรงกล �มเป้�าหมายได!

ระด�บป้ระชุาชุน• ได!ป้ระโยชุน9ติ�อส�งคมและชุ มชุนโดยรวม• ค !มค�าในเชุ�งนโยบาย• สามารถีก าหนดป้ระชุากรเป้�าหมาย

ข!อจุ าก�ด• การส5'อสารความเข!าใจุติ!องใชุ!งบป้ระมาณส-งยากติ�อการป้ฏิ�บ�ติ�• เห3นป้ระโยชุน9ในแติ�ละคนน!อยติ!องด-ในภาพรวม• ติ!องอาศั�ยความร�วมม5อจุากหลายหน�วยงานและติ!องด าเน�นการอย�างติ�อเน5'องจุ(งจุะเห3นผิล

การลดความเส�'ยงระด�บป้ระชุาชุน VS การลดความเส�'ยงเฉพาะกล �ม

ป้ระชุากร

ความเส�'ยงติ 'า

ความเส�'ยงส-ง

การเป้ล�'ยนผิ�านที่างระบาดว�ที่ยา

การด าเน�นการแที่รกแซ้งด!านสาธารณส ข

บ คคล ความเส�'ยงติ 'า

ความเส�'ยงส-ง

การเป้ล�'ยนผิ�านที่างระบาดว�ที่ยา

การด าเน�นการแที่รกแซ้งด!านคล�น�ก

ภาระส ขภาพ

ความส�มพ�นธ9ระหว�างกลย ที่ธ9ป้ระชุากรและกลย ที่ธ9กล �มเส�'ยงส-ง

กลย ที่ธ9กล �มเส�'ยงส-งการจ�ดการผู้�มีาร�บบร%การรายค้น

กลย ที่ธ9ป้ระชุากร-นโยบายสี่!ขภาพ-การใหการศึ*กษาสี่!ขภาพ- สี่%�งแวดลอมีเพ,�อสี่!ขภาพ

การป้�องก�นและควบค ม สหป้+จุจุ�ยเส�'ยงหล�กและสร!างเสร�มส ขภาพ ใน ที่ กชุ�วงชุ�ว�ติ ของ ครอบคร�วและชุ มชุน

ม�ป้ระส�ที่ธ�ผิลส-ง

มี�หล�กฐานป็�จจ!บ�นที่��ชั�ดเจน ว#า ....

What Factors Determine Our Health?

Family Health History

Behaviors/Lifestyles

Environment

ที่ าไมติ!องที่ าที่�' ชุ มชุน

สถีานที่�'ที่�'คน อย-�อาศั�ย ที่ างาน และ เล�น (Live, Work, and Play)

ม�ผิลติ�อส ขภาพ

กฎ นโยบาย

ส ขภาพ(Healthy

Policies)

ส�'งแวดล!อมด�/เอ5)อส ขภาพ(Healthy

Environments)

พฤติ�กรรมส ขภาพ

(HealthyBehaviors)

ส ขภาพด�(HealthyPeople)

10

ลดป้+จุจุ�ยเส�'ยงหล�ก

การข�บเคล5'อน และ การม�ส�วนร�วม ของ

ชุ มชุน.

WHO ,1985

11

Main benefit of community participation

การบ-รณาการในการด าเน�นการเพ5'อลดป้+จุจุ�ยเส�'ยง

ร�วมก�บการข�บเคล5'อนและม�ส�วนร�วมของชุ มชุน (องค9การอนาม�ยโลก : 1985 )

1 .บ-รณาการการป้�องก�นควบค มที่�'กล �มป้+จุจุ�ยเส�'ยงร�วม2 .บ-รณาการใชุ!ที่ร�พยากรชุ มชุนและการบร�การส ขภาพไป้ร�วม

ก�น3 .เชุ5'อมและสร!างความสมด ลของความพยายามเพ5'อการ

ป้�องก�นส ขภาพและการสร!างเสร�มส ขภาพที่�'วไป้เพ5'อให!ชุ มชุนม�ส�วนร�วมอย�างเติ3มที่�'ในการติ�ดส�นใจุ ก าหนดส ขภาพของตินเอง

4 .สร!างข!อติกลงกลย ที่ธ9ร�วมก�นระหว�างห !นส�วนติ�างๆ ของที่�)งร�ฐและเอกชุนในความพยายามเพ5'อเพ�'มความร�วมม5อและติอบสนองติ�อความจุ าเป้/นของป้ระชุากร

13

“ชุ มชุน ลดเส�'ยงลดโรค”

ร�วมสร!างฝั+น ...

ก!าวไป้ส-� ...

What’ s community ?

ภาคส�วนของชุ มชุน• ชุ มชุนขนาดใหญ�• หน�วยงาน/องค9กร• สถีานบร�การส ขภาพ• สถีานที่�'ที่ างาน• โรงเร�ยน

Aims of community-based Intervention

สร!างการม�ส�วนร�วม

ว�เคราะห9ชุ มชุนบร�บที่: เศัรษฐก�จุส�งคม ,สถีานะส ขภาพชุ มชุน

ก าหนดความส าค�ญของป้ระเด3นส ขภาพ

ว�เคราะห9 ออกแบบวางแผินแก!ไขป้+ญหา น าลงส-�ป้ฏิ�บ�ติ�

บ-รณาการมาติรการก�บขนบธรรมเน�ยมป้ระเพณ�พ�ฒนากล �มติ�วชุ�)ว�ด

ติ�ดติามและป้ระเม�น

ชุ มชุนลดเส�'ยง ลดโรค COMMUNITY BASED INTERVENTION

18

ฉ. สี่

0าน�กโ

รค้ไมี

#ต่%ดต่#อ

6/

9/48

การบ-รณาการกรอบความค�ดของห !นส�วนในชุ มชุน

ฉสี่.สี่ราง15/12/52

19

กระบวนการ/ข�)นติอนการด าเน�นงานชุ มชุนลดเส�'ยงลดโรค

1.ว�เคราะห9 ป้ระเม�นชุ มชุน

2.วางแผิน3.ที่ าติาม

แผิน

4.ติ�ดติามป้ระเม�น

ผิลงานคณะที่ างานข�บเคล5'อน/

ที่�ม

20

คณะที่ างาน : Organization set up for CBI

Community organization (Community development committee ,Cluster representatives)

Program manager and Inter-sectoral technical support team

21

หน!าที่�' ความร�บผิ�ดชุอบ Community development committee

22

หน!าที่�' ความร�บผิ�ดชุอบ Cluster representatives

23

หน!าที่�' ความร�บผิ�ดชุอบ Inter-sectoral technical support team

กระบวนการ/ข�)นติอนการด าเน�นงานชุ มชุนลดเส�'ยงลดโรค

1.ว�เคราะห9 ป้ระเม�นชุ มชุน

2.วางแผิน3.ที่ าติาม

แผิน

4.ติ�ดติามป้ระเม�น

ผิลงานคณะที่ างานข�บเคล5'อน/

ที่�ม

Community survey

• Baseline survey

• household survey

• community survey

• data collection , compilation and analysis

ป็ระเด2นที่��จะป็ระเมี%น• ก�จุกรรมที่างกาย• ภาวะโภชุนาการ• บ หร�' เหล!า• จุ�ดบร�การโรคเร5)อร�ง• ภาวะผิ-!น า• ก�จุกรมหล�งเล�กเร�ยน ที่ างาน

Useful of Information• Understand the baseline at the start of the program• Identify of gaps and required action• Compare of local indicators with regional/national figures• Plan of future action• Assess availability of related resources• Determine implementation strategies• Monitor progress• Future comparisons

จุ ดเร�'มติ!น

ส ารวจุบร�บที่ชุ มชุน ส ารวจุสถีานะส ขภาพ : ข!อม-ลโรค ผิ-!ป้4วย กล �มเส�'ยง ข!อม-ลป้+จุจุ�ยเส�'ยง ป้+จุจุ�ยก าหนด ติรวจุค�ดกรองส ขภาพ การด-แลผิ-!ป้4วย

ค!นหาป้+ญหา ว�เคราะห9ชุ มชุน

น าผิลการว�เคราะห9แจุ!งชุ มชุน

ติ�วอย�างว�เคราะห9ผิล

86.978.0 75.6

50.041.2

27.8

0.0

10.0

20.0

30.0

40.0

50.0

60.0

70.0

80.0

90.0

100.0%

Alcoholdrinking

Sickness inthe passed 6

month

Taste of food(hot&spicy)

Lack ofexercise

Smoking Non handwash

Type of problem

Health behaviors & Sickness from Health survey

Summary Annual Health Check (General)

24.07

14.7 12.86.86 6.22 4.18

0.89 0.71 0.25 0.2 0.18 00

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Tri Cho Uric Acid FBS EKG SGPT CXR UA CBC BUN PE Cre

Item

%

ผิลการติรวจุส ขภาพ

พฤติ�กรรมด!านส ขภาพ

เบาหวาน ค้วามีด�นโลห%ต่สี่�ง ไขมี�นในเล,อดสี่�ง อ�มีพฤกษ4 มีะเร2ง อวน ขอเสี่,�อมี ไมี#มี�โรค้ป็ระจ0าต่�ว

ที่�'มา: Toyota Thailand

Prioritization

• prioritization of needs

• Preparing area development profiles

Criteria for prioritization of needs Magnitude of the

problem

Effect on health

Socio-cultural effects

Economic effects

Problem-solving

resources ,Time ,practical

กระบวนการ/ข�)นติอนการด าเน�นงานชุ มชุนลดเส�'ยงลดโรค

1.ว�เคราะห9 ป้ระเม�นชุ มชุน

2.วางแผิน3.ที่ าติาม

แผิน

4.ติ�ดติามป้ระเม�น

ผิลงานคณะที่ างานข�บเคล5'อน/

ที่�ม

กล �มเส�'ยง กล �มเป้�าหมาย -ว�ย เด3ก ว�ยที่ างาน ผิ-!ส-งอาย ผิ-!พ�การ -สถีานที่�' บ!าน โรงเร�ยน ที่�'ที่ างาน หม-�บ!านกล �มผิ-!ป้4วย - โรค - ความติ!องการสน�บสน นจุากชุ มชุน

แผินงาน โครงการ

กล �มป้ระชุาชุนที่�'วไป้ -สร!างเสร�มส ขภาพ -การสน�บสน น เอ5)อส�'งแวดล!อม เอ5)อนโยบาย

ให!ความร-!และเสร�มที่�กษะสร!าง

พฤติ�กรรม

มาติรการส�งคม/นโยบาย

สาธารณะ/พ�นธะส�ญญา

การจุ�ดการส�'งแวดล!อม

ในชุ มชุน

กล �มเป้�าหมาย : ชุ มชุน โรงเร�ยน สถีานที่�'ที่ างานกล �มเด3ก ว�ยที่ างาน ผิ-!ส-งอาย กล �มป้กติ� กล �มเส�'ยง ผิ-!ป้4วย

มาติรการหล�กๆในแผินงาน

3 หย ด บ หร�' เหล!า ยาเสพติ�ด

แนวที่างส-�ส ขภาพ ป้�องก�นควบค มโรค

แนวที่างส-�ส ขภาพ ป้�องก�นควบค มโรค

ออกก าล�งกายออกก าล�งกายอาหารอาหาร

อารมณ9อารมณ9

เอ5)อส�'งแวดล!อม เอ5)อนโยบาย เอ5)อส�'งแวดล!อม เอ5)อนโยบาย

ยาส-บยาส-บ

ส ราส รา

3 อ 2ส 3ลด

อ!วน เอว อารมณ9ไม�ด�

สน�บสน น สถีานที่�' ที่ร�พยากร ชุมรม

กฎ พ�นธะส�ญญา

ป้ร�บเป้ล�'ยนพฤติ�กรรม

ป้ร�บ/สน�บสน นส�'งแวดล!อม

อาหารเพ5'อส ขภาพ 63.6 %

เล�กด5'มเหล!า 52.2 %

ออกก าล�งกาย 79.1%

โรคผิ�วหน�ง 16.4 %

โรคที่างชุ�องป้าก 22.2 %

ระบบที่างเด�นอาหาร 22.6 %

ระบบกระด-กและกล!ามเน5)อ 38.7 %

ระบบที่างเด�นหายใจุ 42.9 %

เล�กส-บบ หร�' 36.4 %

ไม�ล!างม5อ 27.8 %

ชุอบอาหารรส หวาน ม�น เค3ม 75.6%

ขาดการ ออกก าล�งกาย 50 %

ด5'มส รา 86.9 %

ส-บบ หร�' 41.2%

อ!วน 15.1%

พฤติ�กรรมด!านส ขภาพ

ควบค มน )าหน�ก 49.5%

ข!อม-ลที่�'วไป้

ชุมรมสน�บสน น

สร!างแกนน า

5 อ�นด�บของการเจุ3บป้4วยในรอบ 6 เด5อนที่�'

ผิ�านมา

ติ�วอย�างแผินก�จุกรรมส�งเสร�มส ขภาพ

แผินก�จุกรรมส�งเสร�มส ขภาพ

เร�'ม !!!

ความสนใจุก�จุกรรมด!านส ขภาพป้+ญหาที่�'พบ

ที่�'มา: Toyota Thailand

ติ�วอย�าง ก�จุกรรมในชุ มชุนลดเส�'ยงลดโรค

ให!ความร-!และเสร�มที่�กษะสร!างพฤติ�กรรม

•รณรงค9และส5'อสารความเส�'ยงผิ�านชุ�องที่างติ�างๆ•เข!าค�ายป้ร�บเป้ล�'ยนพฤติ�กรรม•ชุมรมออกก าล�งกายติามว�ยและว�ถี�ชุ�ว�ติ ชุมรมผิ-!ส-งอาย •เที่คน�คห�วเราะคลายเคร�ยด•เที่คน�คป้ร�บเมน-อาหาร•จุ�ดมหกรรม ป้ระกวดเมน-ชุ-ส ขภาพ ก�ฬาพ5)นบ!าน•คร�วติ!นแบบลดโรค

การจุ�ดการส�'งแวดล!อมในชุ มชุน•จุ�ดสถีานที่�'ออกก าล�งกาย•จุ�ดให!รร.เป้/นศั-นย9ส ขภาพ•แป้ลงผิ�กติ�วอย�าง/สาธารณะ•ติลาดน�ดส ขภาพ•ศั-นย9การเร�ยนร-!ชุ มชุน•สวนสาธ�ติ•จุ�ดเมน-ส ขภาพในงานเล�)ยง

มาติรการส�งคม/นโยบายสาธารณะ/

พ�นธะส�ญญา•ลดการบร�โภคเกล5อและผิงชุ-รส•งดถีวายบ หร�'พระสงฆ์9•งดแอลกอฮอล9ในงานศัพ งานบ ญ งดขายว�นพระ•รร.ป้ลอดบ หร�' /น )าอ�ดลม/ขนมกร บกรอบ•ที่ กคร�วเร5อนติ!องป้ล-กผิ�ก•ไม�ให!ความชุ�วยเหล5อถี!าย�งไม�ป้ล-กผิ�ก 5 ชุน�ด

กระบวนการ/ข�)นติอนการด าเน�นงานชุ มชุนลดเส�'ยงลดโรค

1.ว�เคราะห9 ป้ระเม�นชุ มชุน

2.วางแผิน3.ที่ าติาม

แผิน

4.ติ�ดติามป้ระเม�น

ผิลงานคณะที่ างานข�บเคล5'อน/

ที่�ม

Health education and promotion of healthy lifestyleObjective Possible Intervention Outcome

Measurement

Objective Possible Intervention

Outcome Measurement

Control &Prevention of NCD

Tobacco-free initiative and control of substance abuseObjective Possible

InterventionOutcome

Measurement

ผิลส าเร3จุในการด าเน�นก�จุกรรม

• ผิลล�พธ9 ผิลผิล�ติ ติามว�ติถี ป้ระสงค9/เป้�าหมายลดที่�)งโรค (ระยะยาว) และป้+จุจุ�ยเส�'ยง (ระยะกลางและส�)น) ซ้('งได!จุากการติ�ดติามและป้ระเม�นผิลเป้/นระยะ ๆ (สร ป้บที่เร�ยน)

• การออกแบบ/เล5อกและวางกลย ที่ธ9สอดคล!องก�บป้+ญหาและความติ!องการของป้ระชุากรในชุ มชุน โดยเฉพาะอย�างย�'งกล �มเส�'ยง

• กระบวนการ/นว�ติกรรมในการด าเน�นงาน และใชุ!กลย ที่ธ9ที่�'ม�ป้ระส�ที่ธ�ภาพ

• เก�ดเคร5อข�ายและพล�ง• แนวโน!มของความย�'งย5น

ส�'งบ�งบอกความเป้/นเล�ศั/ความส าเร3จุ

ป้+จุจุ�ยความส าเร3จุ• เป้�าป้ระสงค9และค ณค�าร�วมก�น• เน!นที่�'ป้+จุจุ�ยก าหนดส ขภาพ• ความร�วมม5อของชุ มชุน• ภาวะผิ-!น า ห !นส�วนและการลงที่ น• โครงสร!างภายในและความสามารถีด!าน

สาธารณส ข/การด-แลพ5)นฐาน/ชุ มชุน• การบ-รณาการการป้�องก�นโรคเร5)อร�งและการ

จุ�ดการ• การก าก�บติ�ดติาม การป้ระเม�นผิล และการเร�ยนร-!

46

ติ�อยอดความส าเร3จุด ารงไว!ซ้('งก�จุกรรมสร!างเสร�มส ขภาพและป้�องก�นควบค มโรค

พ�ฒนาองค9ความร-!พ�ฒนาระบบสารสนเที่ศั ข!อม-ลแสวงหาและสร!างความส�มพ�นธ9ที่�'ด�ก�บภาค�เคร5อข�ายติ�างๆ

ขอบค ณค�ะ

ชั!มีชันที่��มี�การด0าเน%นการป็5องก�นและค้วบค้!มีโรค้ไมี#ต่%ดต่#อเร,6อร�ง โดยค้ณะที่0างานระด�บชั!มีชัน ป็ระเมี%นและว%เค้ราะห4สี่ถานการณ4สี่!ขภาพของชั!มีชัน จ�ดที่0าแผู้นสี่!ขภาพของชั!มีชัน ด0าเน%นการต่ามีแผู้น และก0าก�บ ต่%ดต่ามี ป็ระเมี%นผู้ลการด0าเน%นงานโดยการมี�สี่#วนร#วมีของชั!มีชันร#วมีก�น ว�ติถี ป้ระสงค9

เพ,�อใหสี่มีาชั%กในชั!มีชันมี�พฤต่%กรรมีสี่!ขภาพที่��เหมีาะสี่มี จ�ดการต่นเองได เขาถ*งบร%การและที่ร�พยากรที่��จ0าเป็�น

ชุ มชุนลดเส�'ยง ลดโรคไม�ติ�ดติ�อเร5)อร�ง

HEALTHY , LOW-RISK COMMUNITY DESIGN

Planning and designing communities that make it

easier for people to live healthy lives

ระบบรถีจุ�กรยานเชุ�าสาธารณะ (Bike Sharing Programs)