1

กะเทาะเปลื�อกเจนเดอร์�

สำ�าน�กงานก�จการ์สำตร์�แลืะสำถาบั�นคร์อบัคร์�ว กร์ะทร์วงการ์พั�ฒนาสำ�งคมแลืะความม��นคงของมน!ษย์�

เพัร์าะค�าว$า...เพัศ คนคนน�& จ'งท(องได( เพัร์าะจร์�งๆแลื(ว เขาคนน�&เป+นผู้-(หญิ�งท��แปลืงเพัศ เป+นผู้-(ชาย์ แต$ไม$ได(ต�ดมดลื-ก จ'งย์�งต�&งท(องได(

ค!ณค�ดว$า...บั!คคลืในร์-ปเป+นผู้-(หญิ�ง หร์�อผู้-(ชาย์

2

3

เพัศ (sex ) เพัศก�าเน�ดธร์ร์มชาต�ก�าหนดเปลื��ย์นแปลืงไม$ได(สำร์�ร์ะ อว�ย์วะ ร์$างกาย์เหม�อนก�นท!กสำ�งคม ท!ก

ปร์ะเทศ

ผู้-(หญิ�งเต(านมผู้ลื�ตน�&านม มดลื-ก ร์�งไข$ ปร์ะจ�าเด�อน ช$องคลือด

ผู้-(ชาย์อว�ย์วะเพัศชาย์ต$อมลื-กหมาก

อ�ณฑะ อสำ!จ�

44

บัทบัาทเพัศ (sex roles)

ผู้-(ชาย์ผู้ลื�ตอสำ!จ� ผู้-(หญิ�งต�&งคร์ร์ภ์� เม��ออสำ!จ�

ของผู้-(ชาย์ผู้สำมก�บัไข$ของผู้-(หญิ�ง

ผู้-(หญิ�งต�&งคร์ร์ภ์� แลืะคลือดลื-ก

ผู้-(หญิ�งให(ลื-กด-ดนมจากเต(านมของตน

5

เก�ดจากความคาดหว�งของสำ�งคม เป+นผู้-(ก�าหนด”แลืะคาดหว�ง ว$าบัทบัาทของหญิ�งแลืะชาย์ “ควร์เป+นอย์$างไร์

เปลื��ย์นแปลืงได(ตามกาลืเวลืา ข'&นอย์-$ก�บัสำภ์าพัทางสำ�งคม ว�ฒนธร์ร์ม ปร์ะเพัณ� ศาสำนา การ์ศ'กษา เศร์ษฐก�จ การ์เม�องการ์ปกคร์อง

สำ�มพั�นธ�ก�บั ชนช�&น อาย์! เผู้$าพั�นธ!� เช�&อชาต�

เจนเดอร์� (Gender) หร์�อ ความเป+นหญิ�งเป+นชาย์

6

เจนเดอร์� – ความเป+นหญิ�งความเป+นชาย์

ข�ดเกลืาความเป+นหญิ�ง•อ$อนแอ อ$อนโย์น เจ(าอาร์มณ� จ- (จ�& ข�&บั$น ชอบัน�นทา อาย์ ปร์ะน�ปร์ะนอม ไม$ม��นคง ไม$กลื(าต�ดสำ�นใจ ไม$ม�เหต!ผู้ลื ต(องม�ผู้-(ด-แลื ช$วย์เหลื�อต�วเองไม$ได( อ�จฉา เอาแต$ใจ ไม$หน�กแน$น ร์�กสำวย์ ร์�กงาม

7

ฉลืาด สำร์(างสำร์ร์ค� ม�อ�านาจ ม�เหต!ผู้ลื ม�ความเป+นอ�สำร์ะ ม�ความเช��อม��นในตนเอง แข9งแร์ง กลื(าหาญิ กลื(าค�ดกลื(าท�า ร์�บัผู้�ดชอบั อาร์มณ�หน�กแน$น ม��นคง ร์ะม�ดร์ะว�ง ร์อบัคอบั สำ!ข!ม เฉ�ย์บัขาด เป:ดเผู้ย์ ม�หลื�กการ์

เจนเดอร์� – ความเป+นหญิ�งความเป+นชาย์

ข�ดเกลืาความเป+นชาย์

8

เจนเดอร์�-ความเป+นหญิ�ง เป+นชาย์ ... ถ-กสำ��งสำอน ถ$าย์ทอด เร์�ย์นร์-( ซ้ำ�&าๆ ผู้$าน

ความร์-( ความค�ด ความเช��อค$าน�ย์ม ว�ฒนธร์ร์ม ท�ศนคต� ร์ะบับัเศร์ษฐก�จ การ์เม�อง การ์ศ'กษา ศาสำนา กฎหมาย์สำ��อ ภ์าษา วร์ร์ณคด� น�ย์าย์ ภ์าพัย์นตร์� ลืะคร์ โฆษณา

เพัลืง น�ทาน สำ�านวนสำ!ภ์าษ�ตโดย์เฉพัาะ การ์สำ��งสำอน เลื�&ย์งด- ของสำถาบั�นพั�&นฐาน ซ้ำ'�งก9ค�อ คร์อบัคร์�ว

การ์ข�ดเกลืาทางสำ�งคมท��หลื$อหลือมความเป+นหญิ�งเป+นชาย์

9

คร์อบัคร์�ว (พั$อแม$ป-?ย์$าตาย์าย์ญิาต�พั��น(อง) ปฏิ�บั�ต�ต$อลื-กสำาว ลื-กชาย์ หลืานสำาว หลืานชาย์ อย์$างไร์

ฟ้Bาชมพั-

10

โร์งเร์�ย์น /สำถานศ'กษา คร์-อาจาร์ย์� ร์ะเบั�ย์บั กต�กา สำ��อการ์เร์�ย์นการ์สำอน ปฏิ�บั�ต�ต$อน�กเร์�ย์นหญิ�งแลืะชาย์

อย์$างไร์

สำ��อแบับัเร์�ย์น สำ��อแบับัเร์�ย์น : : สำร์(างภ์าพัลื�กษณ�ความเป+นสำร์(างภ์าพัลื�กษณ�ความเป+น

หญิ�ง เป+นชาย์หญิ�ง เป+นชาย์

วร์ร์ณคด� น�ทาน น�ย์าย์ เพัลืง สำ�านวนสำ!ภ์าษ�ต

เหลื$าน�&น�าเสำนอภ์าพัลื�กษณ�ผู้-(หญิ�งผู้-(ชาย์ต$างก�นอย์$างไร์ในน�ทานสำ$วนใหญิ$ บัทบัาทของผู้-(หญิ�งในเร์��องม�กถ-กเน(นให(เห9นถ'งค!ณค$าของสำาวบัร์�สำ!ทธ�C ความเป+นแม$บั(าน แม$เร์�อน ผู้-(หญิ�งก�บัความสำาว ความสำวย์ ท��เฝ้Bาร์อพัร์ะเอกข�&ม(าขาวมาช$วย์ (นางเอกท��ช$วย์เหลื�อต�วเองไม$ได( )ในขณะท�� ผู้-(ชาย์ถ-กสำะท(อนควบัค-$ก�บัการ์

ท�างาน การ์เป+นผู้-(น�า ความเป+นผู้-(กลื(า 11

สำ�งคมไทย์ ผู้-(หญิ�งเจ(าช- ( จะถ-กปร์ะณามว$าเป+นนางว�นทอง กาก� โมร์� แต$ ผู้-(ชาย์เจ(าช- ( กลื�บัมองว$าไม$ใช$เร์��องเสำ�ย์หาย์ แลืะย์�งได(ร์�บัการ์ย์กย์$องว$าเป+นลื-กผู้-(ชาย์ เก$ง แลืะม�เสำน$ห�

วร์ร์ณคด�ต�วเอกฝ้?าย์ชาย์ : ข!นช(าง ข!นแผู้น พัร์ะอภ์�ย์มณ� ไกร์ทองต�วเอกฝ้?าย์หญิ�ง : ว�นทอง กาก� โมร์า พัร์ะเพั��อนพัร์ะแพัง

12

ท��ท�างาน นโย์บัาย์ ร์ะเบั�ย์บั เจ(านาย์ ฯลืฯ ปฏิ�บั�ต�ต$อผู้-(ปฏิ�บั�ต�งานหญิ�ง/ชาย์ อย์$างไร์

13

ถ(าผู้-(หญิ�งลืาคลือด ลืาด-แลืลื-กป?วย์

ไปต$างจ�งหว�ดไม$ได(เพัร์าะต(องด-แลื

คร์อบัคร์�ว แลื(วเจ(านาย์อย์ากจะ

สำน�บัสำน!นใคร์???

ความก(าวหน(าในอาช�พั

14

15

สำ��อมวลืชน ปฏิ�บั�ต�ต$อผู้-(เป+นข$าว หร์�อผู้-(ชม หญิ�งชาย์ แตกต$างก�นหร์�อไม$ อย์$างไร์สำ��อต$างๆ เสำนอข$าวอย์$างไร์ สำร์(างภ์าพัลื�กษณ� แลืะให(ค!ณค$าต$อหญิ�งชาย์ อย์$างไร์

บัทบัาทของสำ��อ ต$อการ์ผู้ลื�ตซ้ำ�&าความเป+นหญิ�งแลืะความเป+นชาย์

16

17

เห9นผู้-(หญิ�งท��ต(องสำวย์ ร์-ปร์$างด� เห9นผู้-(หญิ�งท��ต(องม�ค!ณสำมบั�ต�ของความเป+นแม$แลืะเม�ย์ท��ด� ค�อ ต(องท�าความสำะอาดบั(าน ลื(างจาน ซ้ำ�กผู้(า ท�าก�บัข(าว

เร์าเห9นอะไร์ในสำ��อเหลื$าน�&

18

เห9นผู้-(ชาย์ต(องเท$ห� เก$ง แลืะอดทน

เห9นผู้-(ชาย์ต(องบัทบัาทเป+นคนท�างานเม��ออย์-$

นอกบั(าน แลืะเป+นผู้-(ร์�บับัร์�การ์เม��ออย์-$ในบั(าน

เร์าเห9นอะไร์ในสำ��อเหลื$าน�&

19

แต$ในโลืกของความเป+นจร์�ง ความเป+นหญิ�งแลืะความเป+นชาย์ไม$ได(ม�อย์-$เพั�ย์ง

ร์-ปแบับัเด�ย์วผู้-(หญิ�งก9เป+นฝ้?าย์กร์ะท�าความร์!นแร์งต$อผู้-(ชาย์ได(

เช$นก�น !!!

19

20

สำ��อผู้ลื�ตซ้ำ�&าความเป+นผู้-(หญิ�ง แลืะความเป+นชาย์

21

แลื(วแลื(วเจนเดอร์�เจนเดอร์�--ความเป+นหญิ�งเป+นความเป+นหญิ�งเป+น

ชาย์เก��ย์วข(องก�บัชาย์เก��ย์วข(องก�บัความเสำมอความเสำมอ

ภ์าค ภ์าค ......อย์$างไร์อย์$างไร์

22

เจนเดอร์� - ก�าหนดความเป+นหญิ�ง ความเป+นชาย์ ท�าให(หญิ�ง/ชาย์ ถ-กจ�ดให(อย์-$ก�นคนลืะกร์อบั

บัทบัาทของผู้-(หญิ�ง : สำ�งคมมอบัหมาย์ให(อย์-$ในฐานะแม$บั(าน ด-แลืความเป+นอย์-$ของคนในบั(าน เป+นคนอ$อนโย์น ไม$เด9ดขาด ไม$เก$งเร์��องการ์ค�านวณบัทบัาทของผู้-(ชาย์ : ท�างานนอก

บั(าน เป+นผู้-(หาร์าย์ได(เข(าสำ-$บั(าน เป+นคน

เข(มแข9ง กลื(าต�ดสำ�นใจ เก$งเร์��องการ์ค�านวณ/งานช$าง

23

สำ$งผู้ลืให( ความต(องการ์ ความสำนใจ ท�กษะ

แลืะว�ถ�ช�ว�ต ของผู้-(หญิ�งแลืะผู้-(ชาย์ แตกต$างก�น

ท�าให(สำถานะของผู้-(หญิ�งแลืะผู้-(ชาย์ในสำ�งคมไทย์ภ์าพัร์วม แตกต$างก�น

เจนเดอร์� - ก�าหนดความเป+นหญิ�ง ความเป+นชาย์

ท�าให(หญิ�ง/ชาย์ ถ-กจ�ดให(อย์-$ก�นคนลืะกร์อบั

24

เช$นเช$น ผู้-(หญิ�งเป+นเพัศท��ไม$ม�เหต!ผู้ลื ชอบัใช(อาร์มณ�ผู้-(หญิ�งเป+นเพัศท��ไม$ม�เหต!ผู้ลื ชอบัใช(อาร์มณ�

สำ�งคมจ'งไม$ย์อมร์�บัผู้-(หญิ�งให(เป+นผู้-(น�าสำ�งคมจ'งไม$ย์อมร์�บัผู้-(หญิ�งให(เป+นผู้-(น�า ผู้-(หญิ�งไม$เก$งทางคณ�ตศาสำตร์� ไม$ม�ความค�ดผู้-(หญิ�งไม$เก$งทางคณ�ตศาสำตร์� ไม$ม�ความค�ดเป+นว�ทย์าศาสำตร์�เป+นว�ทย์าศาสำตร์�

ท�าให(ผู้-(หญิ�งไม$ได(ร์�บัการ์สำน�บัสำน!นให(เป+นน�กท�าให(ผู้-(หญิ�งไม$ได(ร์�บัการ์สำน�บัสำน!นให(เป+นน�กว�ทย์าศาสำตร์� หร์�อว�ศวกร์ว�ทย์าศาสำตร์� หร์�อว�ศวกร์

25

เช$นเช$นผู้-(หญิ�งถ-กมองว$าไม$ม�ความสำามาร์ถทางช$างผู้-(หญิ�งถ-กมองว$าไม$ม�ความสำามาร์ถทางช$าง ท�าให(ผู้-(หญิ�งเป+นได(เพั�ย์งแร์งงานค$าแร์งต��าท�าให(ผู้-(หญิ�งเป+นได(เพั�ย์งแร์งงานค$าแร์งต��า ผู้-(หญิ�งม�ค!ณลื�กษณะในการ์ด-แลืผู้-(อ��น เช$น เด9ก ผู้-(หญิ�งม�ค!ณลื�กษณะในการ์ด-แลืผู้-(อ��น เช$น เด9ก คนแก$คนแก$

ท�าให(ผู้-(หญิ�งต(องเป+นผู้-(ร์�บัภ์าร์ะหลื�กในการ์ท�าให(ผู้-(หญิ�งต(องเป+นผู้-(ร์�บัภ์าร์ะหลื�กในการ์ด-แลืด-แลื

เข(าถ'ง / ควบัค!ม ทร์�พัย์ากร์ต$างก�น

ว�ถ�ช�ว�ต โอกาสำในช�ว�ตต$างก�น

เง�นท!นเคร์ด�ต

เทคโนโลืย์�

เวลืาการ์

ศ'กษาอ�านาจ การ์ต�ดสำ�นใจ ปร์ะโย์ชน�ท��ได(ต$างก�น

การ์เป+นท��ย์อมร์�บัช��อเสำ�ย์ง

ความเป+นหญิ�ง

ความเป+นชาย์

บัทบัาท

หน(าท��

ท�ศนคต�

ร์ะบับัค�ดพัฤต�กร์ร์ม

ค!ณลื�กษณะ

สำถานภ์าพัต$างก�น

26

การวิ�เคราะห์�บทบาทควิามสั�มพั�นธ์�ห์ญิ�งชาย การวิ�เคราะห์�บทบาทควิามสั�มพั�นธ์�ห์ญิ�งชาย : : Gender AnalysisGender Analysis

27

การ์มองข(ามปร์ะเด9นหญิ�งชาย์อาจสำ$งผู้ลืกร์ะทบัท��แตกต$าง

การ์ว�เคร์าะห�ปGญิหา

การ์ก�าหนดนโย์บัาย์

การ์ให(บัร์�การ์ ผู้ลืจากนโย์บัาย์

28

อ!ปสำร์ร์คบันเสำ(นทางการ์ข�บัเคลื��อนในสำ$วนร์าชการ์

ท�ศนคต�ของข(าร์าชการ์ต$อความเสำมอภ์าคเป+นปร์ะเด9นท��โต(แย์(งแลืะเห9นต$างก�นในหลืาย์ม�ต� เช$นความเสำมอภ์าคร์ะหว$างหญิ�งชาย์ไม$เป+นปGญิหาไม$เห9นความเช��อมโย์งร์ะหว$างความเสำมอภ์าคร์ะหว$างหญิ�งชาย์แลืะภ์าร์ก�จหลื�กของสำ$วนร์าชการ์

29

การ์สำร์(างกร์ะแสำความเสำมอภ์าคการ์น�า ม!มมองม�ต�หญิ�งชาย์ แลืะความหลืาก

หลืาย์อ��น ๆ ของผู้-(คน เช$น ว�ถ�ช�ว�ต บัทบัาท ปร์ะสำบัการ์ณ� ความต(องการ์ ความสำนใจฯท��แตกต$างก�นร์ะหว$างกลื!$มต$างๆ

มาพั�จาร์ณาในการ์ก�าหนดนโย์บัาย์ โคร์งการ์

การ์บัร์�หาร์ การ์เง�น ตลือดจนว�ธ�ปฏิ�บั�ต�งานขององค�กร์

จะช$วย์ให(เก�ด ความเสำมอภ์าคแลืะเป+นธร์ร์ม

Q&Aขอบัค!ณค$ะ

30

สำ�าน�กงานก�จการ์สำตร์�แลืะสำถาบั�นคร์อบัคร์�ว Tel./Fax 0 2642 7742

www.owf.go.th / www.gender.go.th

www.facebook.com/GFPTHAILAND