สารพันเรื่องราวน้ำมันหล่อลื่น...
DESCRIPTION
สารพันเรื่องราวน้ำมันหล่อลื่นTRANSCRIPT
![Page 1: สารพันเรื่องราวน้ำมันหล่อลื่น ชุดที่3](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042609/568c492a1a28ab4916931e68/html5/thumbnails/1.jpg)
ชดท 3
![Page 2: สารพันเรื่องราวน้ำมันหล่อลื่น ชุดที่3](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042609/568c492a1a28ab4916931e68/html5/thumbnails/2.jpg)
การบำ าร งร กษาเครองจกรกล อยางสมำาเสมอในขณะใชงาน การบำ าร งร กษาท ถ ก ต อ ง ใ น ข ณ ะใช ง านจะ เป นว ธ ทจะใหเครองจกรกลมอายยนนาน และผลตภณฑหลอลนท
ใชมอายการใชงานทยนนานดวยเพอความมนใจไดวาเมอถงกำาหนดถายเปลยนแลวผลตภณฑหลอลนทถายเปลยนออกมายงอยในสภาวะทสามารถใหความคมครองเครองจกรกลมใหเกดการสกหรอในอตราทเกนปกต แนวทางทควรยดถอมดงน •ควรหมนสงเกตความเปลยนแปลงของผลตภณฑหลอลนในระบบในเรองสระดบอตราการพรองและสภาพเพราะสงเหลานเปนตวบงชถงปญหาทเกดขน เชน หากสนำามนหลอลนขนแสดงวามนำารวไหลเขามาปะปนจะทำาใหการหลอลนลดประสทธภาพลงและอาจเกดสนมในเครองไดอตราการพรองหากมากผดปกตแสดงวามการรวซมของระบบหลอลนและหากมากขนอาจเกดการขาดนำามนทำาใหเครองจกรสกหรอได • ควรถายเปลยนผลตภณฑหลอลนตามกำาหนดทผผลตเครองแนะนำา และการถายเปลยนตองมนใจวาเตมถกชนดในปรมาณทพอดไมมากไปหรอนอยไปและมการบนทกเพออางองตอไป ตองระมดระวงมใหเกดการใชปะปนกบผลตภณฑหลอลนเกรดอน •หมอกรองนำามนหลอลนหมอกรองอากาศและหมอกรองเชอเพลง ตองหมนลางและเปลยนตามกำาหนดหรอเมอเสอมสภาพ
• ควรหมนปรบแตงเครองจกรกลใหถกตองเสมอเชนตงศนยปรบแตงรอบการเผาไหมเปนตน • เมอทำาการถอดซอมแซมชนสวน ใหเชดลางใหสะอาดกอนนำามาประกอบและเมอตองเตมนำามนใหม ควรฟลชลางระบบดวยนำามนชนดนนกอนเพอแนใจวาระบบสะอาดกอนเตมนำามนใหมและเรมใชงาน •ควรใชเครองจกรกลตามกำาลงความสามารถและใชอยางถนอม
![Page 3: สารพันเรื่องราวน้ำมันหล่อลื่น ชุดที่3](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042609/568c492a1a28ab4916931e68/html5/thumbnails/3.jpg)
แรงเสยดทานหรอความฝดคอแรงซงตอตานการเคลอนทของผวหนาหนงบนอกผวหนาหนงใน เครองจกรกล พลงงานทตองเสยไปเพอเอาชนะความฝด ทำาใหประสทธภาพของเครองจกรตำาลงและพลงงานทสญเสยไปอยในรปของความรอนทอาจจะเปนอนตรายและผลเสยตอเครองจกรได แรงเสยดทานนเกดจากความขรขระของผวหนาทมาสมผสกนและการหลอมตวตดกนเปนจดๆผวหนาของโลหะทแมไดรบการขดมนมาอยางด เมอนำามาสองดดวยกลองขยายกำาลงสงจะเหนวาประกอบไปดวยยอดแหลมและหลมลกมากมายดงนนเมอผวหนาหนงถกนำามาสมผสกบอกผวหนาหนง บรเวณทสมผสกนจรงๆนนจงเปนจดเลกๆทยอดแหลมไปแตะกบผวตรงขาม จดทเลกมากๆเหลาน ตองรบนำาหนกทกดหนาสมผสทง2 เขาดวยกนและแรงกดทสงมากนกทำาใหจดสมผสเหลานนหลอมตดกนไดแรงเสยดทานของการเสยดสระหวางผวหนาเชนน จงเปนแรงทตองใชในการหกและการฉกจดเชอมตดใหขาดจากกนนอกจากนนแลวในขณะทกำาลงเคลอนท ยอดสงๆ กยงสามารถกดขวางซงกนและกน เชนชนกนแตกหกหรอตองครดไถไปบนอกผวหนาหนงทแขงนอยกวาดวยแรงเสยดทานจงขนอยกบนำาหนกหรอโหลดซงกำาหนดพนทรวมทหลอมตดกน และชนดของสารทเปนหนาสมผสวามความแขงเพยงใดยากตอการฉกหกหรอครดไถเพยงใด
![Page 4: สารพันเรื่องราวน้ำมันหล่อลื่น ชุดที่3](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042609/568c492a1a28ab4916931e68/html5/thumbnails/4.jpg)
ในงานอตสาหกรรมและงานกอสรางเครองจกรกลทใชบางชนดเปนแบบขบเคลอนโดยกำาลงดนลม เครองมอลมพวกนแบงตามลกษณะทำางานไดเปน3ชนดคอ ก. เครองมอททำางานแบบเคาะหรอทบ เชนฆอนหรอปนจน ข. เครองมอชนดทหมน เชนสวาน เครองบดเจยรหรอปม ค. เครองมอทใชแรงกดดนคงท เชน เครองมอยกของหรอเครองมอทใชจบยดเกาะ
เครองมอบางอยางมลกษณะการทำางานของทง 2ชนดดงกลาวรวมกน เชนสวานทใชเจาะหน เปนเครองมอลมททำางานโดยทงแบบเคาะและหมนในขณะเดยวกน
การหลอลนเครองมอเหลานนำามนทใชจะเปนชนดพเศษการหลอลนดวยตวมอเตอร แบรง และเฟองอาจจะแยกกน (โดยใชนำามนหรอจารบ)หรออาจหลอลนโดยนำามนตวเดยวกนกบทใชในหองอากาศ (AirChamber)ชนสวนทเคลอนไหวในหองอากาศถกหลอลนโดยตวหลอลนนำามน(IntegralLubricator)หรอโดยละอองนำามนทอยในอากาศท ถกอดโดยระบบAirline Lubricator หรอMicrofogLubricatorการเลอกนำามนหลอลนในหองอากาศจะขนอยกบการออกแบบและการทำางานของเครองมอซงตองคำานงถงสงตอไปน 1. การขยายตวของอากาศอยางรวดเรวภายในเครองมอทำาใหอณหภมลดตำาลงอยางมากดงนนนำามนทใชจำาเปนตองมจดไหลเทตำา(LowPourPoint) 2. ในทางตรงขามกบขอหยดนำามนในทางเดนของอากาศทถกอดจะมอณหภมสงอนนเปนสาเหตทวานำามนทใช
ตองสามารถตานทานการทำาปฏกรยากบออคซเจน (ปฏกรยานทำาใหเนอนำามนแปรสภาพเปนสารเหนยวๆ) 3. เนองจากอากาศหรอสารทถกอดมกจะมความชนสง โดยเฉพาะการทำางานใตดนซงอาจมความแตกตางของอณหภมอยางมากระหวางลมทเครองอดอากาศ (โดยปกตจะอยบนดน)และลมทถกสงไปยงเครองมอทใชใตดน ในกรณน ความชนในอากาศดงกลาวจะมผลกระทบสองทางคอ จะเกดการกรดกรอนและการชะลางนำามนหลอลนออกไปจากผวโลหะ ดงนนนำามนพวกนตองสามารถปองกนการกรดกรอนและรวมตวกบนำาไดในบรเวณทมนำามาก 4. เนองจากชองวางระหวางผวโลหะของเครองมอบางชนดคอนขางแคบนำามนหลอลนตองสามารถปองกนการสกหรอไดดดวยถาเครองมอถกใชงานหนกมากตองสามารถรบแรงกดสงๆไดดวย (ExtremePressureCapabilities)เชนงานเจาะหนซงตองใชแรงเจาะเฉอนอยางรนแรง
![Page 5: สารพันเรื่องราวน้ำมันหล่อลื่น ชุดที่3](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042609/568c492a1a28ab4916931e68/html5/thumbnails/5.jpg)
คอมเพรสเซอร (Compressor)ทำาหนาทอดนำายาซงดดเขามาในสภาพทเปนไอใหมความดนสงขนและกลายเปนของเหลวบางสวนนำายาจะรอนขนมากเนองจากถกอดใหมความดนสงขน คอยลรอน (Condenser) ทำาหนาทระบายความรอนออกจากนำายา ทำาใหนำายาทยงเปนไอกลนตวเปนของเหลว ในตเยนใชตามบานการระบายความรอนอาศยการระบายสอากาศโดยธรรมชาตแผงคอยลรอนจะตดอยหลงตเยน ในเครองปรบอากาศของบานใชพดลมเปาระบายความรอนเปนชดอยนอกบาน ในรถยนตคอยลรอนจะตดตงตดกบหมอนำารงผง อาศยพดลมชวยระบายความรอน ในระบบเครองปรบอากาศแบบศนยกลางตามตกสวนใหญจะใชวธระบายความรอนดวยการผานทอนำายาเขาในCoolingTowerทมระบบการหลอเยนดวยนำาและระบายความรอนดวยพดลม หมอกรอง/อปกรณดกความชน (Filter/Dryer) หมอกรองทำาหนาทดกเอาสงสกปรกทเปนของแขงซงปะปนในนำายาออก เพอไมใหไปอดตนทวาวลลดความดนบางแบบกสามารถดดซบนำาทปะปนในนำายาออกไดดวย ปกตระบบแอรเปนระบบปดสงสกปรกหรอนำาอาจเขามาไดตอนถอดซอมตอนเตมนำายาจากการสกหรอของชนสวนเครองคอมเพรสเซอร และจากการเสอมสภาพของนำามนหลอลนหากใชนำามนทมคณภาพตำา วาวลหรอทอสำาหรบลดความดน (Expansion Valve or Capillary Tube)ทำาหนาทลดความดนของนำายาลงนอกจากนวาวลยงทำาหนาทควบคมอตราการไหลของนำายาใหเหมาะสมกบอณหภมความเยนทตองการ ตววาวลหรอทอลดความดนจะตดอยกบคอยลเยนเมอนำายาซงมความดนสงวงผานรขนาดเลกในวาวลออกสชองในคอยลเยนความดนจะลดลงมาก เกดการเดอดและระเหยตวอยางรวดเรวในการเดอดระเหยตวนของเหลวตองการความรอนแฝงสำาหรบการระเหยตวมาก จงดดเอา
จากบรเวณใกลเคยงซงคอจากตวคอยลเยนนนเอง คอยลเยน (Evaporator) ทำาหนาทเปนชองใหนำายาเดอดระเหยและรบความรอนจากภายนอกปอนใหนำายาเพอระเหยตว ในตเยนตามบาน คอยลเยนจะวงอยรอบๆชองแขง เปนสวนหนงของผนงชองแขง รบความรอนจากในตเยน ทำาใหอากาศในตเยนมอณหภมตำาลง สำาหรบเครองปรบอากาศในบานชดคอยลเยนจะตงอยในหองโดยมพดลมดดอากาศจากในหองเปาผานชดคอลซงมครบอลมเนยมอยรอบๆคายความรอนใหกบชดคอยล ลมทออกมาจงเยนลงครบอลมเนยมชวยในการสงถายความรอนใหเรวขนในรถยนตกใชหลกการเดยวกน สำาหรบเครองปรบอากาศแบบศนยกลางมกใชนำาเปนตวถายเทความรอนใหคอยลเยนนำาทผานคอยลเยนจะมอณหภมตำาอาจอยในราว5-10 ำCซงจะสงไปตามชนตางๆแลวใชพดลมดดอากาศจากภายในหองมาเปาผานคอยลเยนอกทเพอทำาอากาศใหเยนลง นำายาซงรบความรอนระเหยตวแลวกจะถกดดกลบไปสคอมเพรสเซอรเพออดใหมความดนกลายเปนของเหลวตอไป ระบบเครองความเยนจงทำาหนาทรบความรอนจากแหงหนงแลวนำาไปคายออกยงอกแหงหนงความรอนถกสงเขาสระบบคอยลเยนและคายออกจากระบบตรงคอยลรอน
![Page 6: สารพันเรื่องราวน้ำมันหล่อลื่น ชุดที่3](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042609/568c492a1a28ab4916931e68/html5/thumbnails/6.jpg)
เนองจากนำามนหลอลนคอมเพรสเซอรมโอกาสเลดลอดปะปนไปกบนำาละนำายาจะมผลตอการพจารณาคณสมบตของนำามนหลอลนทเรากำาลงเลอกลกษณะการผสมตวกนระหวางนำามนหลอลนและนำายาแบงไดเปน3ลกษณะคอ 1. นำามนหลอลนและนำายาผสมตวเขาเปนเนอเดยวกนไดอยางสมบรณเปนสารละลาย (CompletelyMiscible)เชนนำายาR12ในกรณนเกดจดไข(FlocPoint)ของสารละลายจะเปนตวกำาหนดการเลอกนำามนเพราะเมออณหภมของสารละลายลดตำาลงมากๆ จะเกดการแยกตวของผลกไขออกจากสารละลายและเมออณหภมยงลดตำาลงไปอกผลกไขจะรวมตวกนมขนาดใหญเปนวนขนขาวซงสามารถอดตนในวาวลลดความดนและคอยลเยนไดอณหภมทสารละลายเกดเปนวนขนขาวนเรยกวา “จดเกดไข”นำามนทเลอกใชควรมจดเกดไขตำากวาอณหภมการเดอดระเหยของนำายา 2.นำามนหลอลนและนำายาไมผสมตวกนเลย(Com-pletely Immiscible) เชนนำายาแอมโมเนย ในกรณทจดไหลเท (Pour Point) ของนำามนเปนตวกำาหนดการเลอกนำามน เพราะเมออณหภมตำาลงมากๆนำามนซงลอยแขวนตวอยในนำายาจะเรมขนหนดขนจนไหลไมไดและแขงตวในทสดและสามารถเกาะอดตนในวาวลลดความดนและคอยลเยนได อณหภมทนำามนเรมไมไหลนเรยกวา “จดไหลเท” (PourPoint) นำามนทเลอกใชควรมจดไหลเทตำากวาอณหภมการเดอดระเหยของนำายา
3.นำามนหลอลนและนำายาผสมตวเขากนไดบางสวน(PartiallyMiscible)เชนนำายาR22และR13B1ในกรณนสวนผสมจะแยกเปนสองชนเมออณหภมลดตำาลงโดยชนของนำายาจะมนำามนละลายอยบางและชนของนำามนกจะมนำายาละลายอยบางเชนกนโดยปกตของนำามนอณหภมจดเกดไขมกจะสงกวาจดไหลเทนอกจากวานำามนนนผานกระบวนการสกดพเศษเอาไขออกไปอกชนของนำายาทมนำามนละลายอยจะเปนชนทอาจกอปญหาไดในสวนของระบบทอณหภมตำาดงนนนำามนหลอลนทใชตองมจดเกดไขตำา
![Page 7: สารพันเรื่องราวน้ำมันหล่อลื่น ชุดที่3](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042609/568c492a1a28ab4916931e68/html5/thumbnails/7.jpg)
โดยปกตจดวาบไฟของนำ ามนหลอลนจะอย ในชวง160ถง320 ำCแลวแตวาเปนนำามนใสหรอนำามนขนนำามนหลอลนใสมกจะมจดวาบไฟตำากวานำามนขนสวนเชอเพลงนนมจดวาบไฟตำามาก เชนนำามนเบนซนมจดวาบไฟราว -43 ำCและนำามนโซลามจดวาบไฟราว 86 ำCหากมเชอเพลงลงไปปะปนในนำามนหลอลน จดวาบไฟของนำามนหลอลนจะลดลงมาก และความหนดกจะลดลงดวย การ
ทดสอบนใชกบนำามนหลอลนเครองยนตเทานน เพราะเชอเพลงมโอกาสเขามาปะปนกบนำามนหลอลน โดยเลดลอดผานแหวนลกสบและซลใน InjectionPumpในเครองดเซลจดวาบไฟของนำามนหลอลนเครองยนตวดโดยวธASTMD-93(PMCC)ไมควรตำากวาของใหมเกน45ำC
ปรมาณนำาในนำามนหลอลนใชแลว วดออกมาในหนวย%โดยปรมาตรวดโดยวธASTMD-95ปรมาณทยอมใหมไดขนอยกบชนดของงานทหลอลนหากเปนระบบไฮดรอลคไมควรเกน0.1%ระบบหลอลนแบรงและเทอรไบนและเครองยนตดเซลหมนเรวไมควรเกน 0.2% เครองอดลมไมควรเกน0.5% เกยรและเครองดเซลรอบชาไมควรเกน1.0%สวนนำามนหมอแปลงไมควรเกน0.005%หาก
คณภาพดานอนๆของนำามนยงดอย แตมนำามากเกนไปหากเราสามารถกำาจดนำาใหลดลงจะโดยวธถายเดรนเขาหมอเหวยง(Centifuge)หรอวธอนกสามารถใชงานตอไปได
ปรมาณตะกอนในนำามนหลอลนใชแลว วดโดยวธASTMD-893มหนวยเปน%โดยนำาหนกหากใชPentaneหรอn-HeptaneเปนตวละลายคาทไดจะรวมถงพวกตะกอนยางเหนยวทเกดจากปฏกรยาระหวางนำามนกบอากาศหากใชBenzeneหรอTolueneเปนตวละลายคาทไดจะไมรวมถงตะกอนยางเหนยวดงกลาวดงนนผลตางของคาทงสองจงเปนปรมาณของเนอนำามนทเสอมสภาพไปเนองจากปฏกรยาออคซเดชน ปรมาณของตะกอนทไมละลายในสารละลายพวกPentaneหรอ n-Heptaneสำาหรบนำามนใชแลวนน
จะยอมใหมมากหรอนอยขนอยกบชนดของงาน เชน ในไฮดรอลค เทอรไบน และคอมเพรสเซอรเครองทำาความเยน ไมควรเกน 0.2% ในเกยรเพรสเซอรอดอากาศและนำามนHeatTransterOil ไมควรเกน1.0 ในเครองยนตดเซลหมนเรวปกตไมควรเกน2.0แตหากคณสมบตอนๆยงดอยอาจยอมใหมมากขนไปไดถง3.0 เชนเดยวกบเครองยนตดเซลรอบปานกลางและรอบชาผลตางของคาตะกอนทไมละลายในPentaneและในBenzeneสำาหรบนำามนหลอลนเครองยนตเบนซนและดเซลไมควรเกน1.0%
![Page 8: สารพันเรื่องราวน้ำมันหล่อลื่น ชุดที่3](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042609/568c492a1a28ab4916931e68/html5/thumbnails/8.jpg)
การสกหรอหมายถงการตองสญเสยเนอสารจำานวนหนงออกไปจากชนวตถโดยไมปรารถนาสาเหตของการสกหลอมหลายประการและมกจะเกดจากหลายสาเหตพรอมๆกนการสกหลอสามารถแบงไดตามสาเหตเปน4ประเภทใหญๆคอ 1. การสกหรอแบบAdhesive เกดจากการทผวโลหะมาเสยดสกนและยอดแหลมทหลอมตดกนถกกระแทกใหแตกหกอนเปนขบวนการเกดแรงเสยดทานนนเองนำามนหลอลนปองกนและลดการสกหรอประเภทนโดยการทำาหนาทลดการสมผสกนระหวางหนาสมผสได อนเปนการลดแรงเสยดทานไปในตวการสกหลอประเภทนมกเกดจากการหยดและไปของผวหนาสมผสกอนทฟลมนำามนจะเกดขนไดหรอความลมเหลวอนๆของฟลมนำามนทจะแยกหนาสมผสออก 2. การสกหรอแบบAbrasive เกดจากการทมชนสวนของแขงขนาดเลกหลดเขาไปในบรเวณผวสมผสและครดไถไปบนผวหนาทอาจจะออนกวาชนสวนของแขงนอาจจะเปนสงแปลกปลอมจากภายนอก หรอเศษทแตกหกมาจากการสกหรอนนเอง ดงนนปจจยของการสกหลอแบบAbrasiveคออนภาคของแขงตองมขนาดใหญกวาความหนาของฟลมนำามนและมความแขงกวาผวหนาสมผสนำามนหลอลนสามารถทำาหนาทชะลางหรอพดพาเอาอนภาคของแขงทเปนอนตรายตอผวหนานไปได เปนการลดการสกหรอโดยทอปกรณของระบบหลอลนเชนชลและไสกรองมสวนสมพนธกบหนาทนมาก 3.การสกกรอน (Corrosive )หมายถงการทเนอสารถกสารอนเขากรดกรอนทำาปฏกรยาเคม เชน จากในบรรยากาศทวๆ ไปจากสารทเกดจากนำามนหลอลนทเสอมสภาพกลายเปนกรดหรอจากไอกรดกำามะถนจากนำามนเชอเพลงทใชเผาไหมและอน ๆ นำามนหลอลนชวยลดการสกกรอนได2วธคอการทำาตวเปนฟลมเคลอบผวหนาปองกน
ไมใหเกดปฏกรยากบออคซเจนและการทนำามนหลอลนมสารเคมทจะหยดยงหรอชงเขาทำาปฏกรยากบสารทเปนอนตรายนนเสยกอน 4.FatiqueWear เกดจากความเสยหายภายใตผวหนาอนเปนผลมาจากการทผวหนาถกแรงกระทำาซำาๆ กนเปนเวลานานและเกดการลาของเนอสารนนอาการทพบไดมกจะเปนร หรอการแตกทเกดโดยฉบพลน ไมสามารถคาดการณไดสำาหรบการสกหลอประเภทนยงไมสามารถชชดถงความสามารถของนำามนหลอลนวามสวนชวยลดหรอปองกนไดประการใด หลกการของนำามนหลอลนในการลดแรงเสยดทานและการสกหรอจะเปนความรเบองตนสำาหรบการออกแบบการเลอกใช และความสามารถในการใชงานจรงของนำามนหลอลน โดยทควรตระหนกวานำามนหลอลนยงมหนาทอนๆอกและบางครงอาจจะสำาคญไมยงหยอนกวาหนาทหลก2ประการนกไดเชน ในงานตดโลหะการระบายความรอนอาจเปนหนาททสำาคญทสด
![Page 9: สารพันเรื่องราวน้ำมันหล่อลื่น ชุดที่3](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042609/568c492a1a28ab4916931e68/html5/thumbnails/9.jpg)
คาความเปนกรดทวดออกมาเปนหนวยมลลกรมดางKOH/กรมนำามน เชนเดยวกนกบคาความดางแสดงถงปรมาณของกรดทงหมดทมอยในนำามนหลอลนวดได 2 วธคอ โดยวธASTMD-664และASTMD-974สำาหรบนำามนหลอลนไมวาจะเปนงานหลอลนชนดใดตองไมมกรดแกอยในนำามน เพราะกดแกจะทำาการกดกรอนโลหะทำาใหเกดความเสยหาย ตรวจหาคาปรมาณกรดแกในนำามนโดยวธASTMD-664หรอASTMD-974 เชนกน โดยแสดงคาเปนStrongScidNumber (SAN)สำาหรบกรดออนทมอยในนำามนหลอลนนนมาจากหลายแหลงดงน -ตวนำามนหลอลนพนฐานซงมสารพวกOxygen-atedHydrocarbonอย จะมากหรอนอยขนอยกบวาผานขบวนการผลตมาอยางไรปกตนำามนพนฐานทผานขบวนการผลตอยางดจะมคาความเปนกรดนอยมากไมเกน 0.05 ถง0.10มลลกรมดางKOH/กรมนำามน - เกดจากสารเพมคณภาพซงมสภาพเปนกรดออนทใสในนำามนเพอชวยทำาหนาทตางๆเชนสารปองกนสนมสารรบแรงกดสง และอนๆ ดงนนนำามนหลอลนคณภาพดทยงมไดใชงานอาจมคาความเปนกรดรวมไดสงถง5บางชนดกมคาความเปนกรดตำาแลวแตประเภทของสารเพมคณภาพทใสคาTANจากแหลงนลดลงไดตามระยะเวลาการใชงาน - เกดจากการทตวเนอนำามนพนฐานทำาปฏกรยากบออกซเจนในอากาศในระหวางการใชงานหากเกดขนมากความหนดของนำามนจะเพมขนดวย และปรมาณตะกอนทไมละลายในสารละลายกจะสงขนเชนกนกรดทเกดปฏกรยาในเบองตนมกจะไมคอยเปนอนตรายตอชนสวนเครองจกรกลเพราะยงมความเขมขนตำาอย หากการเกดปฏกรยาจะมความเปนกรดสงพอทจะเรมกดกรอนผวชนสวนโลหะเกดเปนกรดเกลอโลหะทจะเรงปฏกรยาระหวางนำามนกบออกซเจนอกทำาใหนำามนเสอมสภาพลงอยางรวดเรว เกดเปนตะกอน
ยางเหนยวและแลคเกอรเกาะตดตามทางเดนของนำามนในเครองจกรกลอาจอดตนทางเดนของนำามนทำาใหขาดการหลอลนและเครองจกรกลสกหลอในทสดนำามนทเสอมลงจะมสคลำาเขมขน ความหนดของนำามนจะสงขน คาความเปนกรดกสงขนดวยปรมาณของกรดทเกดจากการเสอมสภาพของนำามนนจะยอมใหเกดขนมากหรอนอยขนอยกบชนดของเครองจกรกลทใช เชนนำามนประเภทหลอลนเทอรไบนควรจบตามองเมอมปรมาณเกน0.3มลลกรมKOH/กรมนำามนพวกนำามนหลอลนแบรงนำามนไฮดรอลค เครองอดลมและเกยรควรจบตามองเมอมปรมาณเกน1.0มลลกรม เนองจากคาความเปนกรดรวมในนำามนหลอลนทหาโดยวธดงกลาวขางตนเกดจากปจจยหลายตวดงนนเปนการยากมากทจะใชคา TAN ตวเดยวดงกลาวมาตดสนใจวานำามนอยในสภาพเสอมหรอยงวธทถกตองคอตองตรวจสอบคาTAN เปนระยะๆ เรมตงแตใสนำามนใหมแลวดอตราการเปลยนแปลงคา TAN เรมสงขนอยางรวดเรวหรอหากเรามวธทจะสกดเฉพาะเนอนำามนทเสอมสภาพมาวดคาTANแลวตวเลขขางบนดงกลาวกสามารถใชเปนแนวทางได เชนใชเมทธานอลสกด
![Page 10: สารพันเรื่องราวน้ำมันหล่อลื่น ชุดที่3](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042609/568c492a1a28ab4916931e68/html5/thumbnails/10.jpg)
แบรงเปนองคประกอบสำาคญของเครองจกรทตองการการหลอลนและแทบจะกลาวไดวาเครองจกรเกอบทกเครองจะตองม แบรง “แบรง” คอสงทชวยรองรบหรอชวยยดชนสวนตาง ๆ ของเครองจกรทมการหมนไหอยในตำาแหนงทถกตองแบรงสามารถแบงออกเปน2ประเภทใหญๆคอแบรงกาบ(Plainbearings)และแบรงลกปน(RollingBearing) แบรงกาบ (Plainbearings)มลกษณะเปนรปทรงกระบอกกลวงโดยมแกนหมนอยภายในสวนของแกนหมนหรอเพลาทหมนอยภายในสวนของแกนหมนหรอเพลาทหมนอยในแบรงเรยกวาเจอรนอล(Joumal)สวนรปทรงกระบอกกลวงเรยกวา เจอรนอลแบรง (Journalbearing)ซงมกทำาดวยโลหะหรอสวนผสมของโลหะทมเนอออนกวาเจอรนอล แบรงกาบ ยงสามารถแบงออกเปน ทรสตแบรง(TrustBearing)ซงตวเจอรนอลไดรบแรงกดและหมนอยภายในเจอรนอลแบรงกบไกดแบรง(GuideBearing)ซงตวเจอรนอลเคลอนทกลบไปกลบมาตามแนวยาวของเจอรนอลแบรง แบรงกาบ โดยทวไปจะใช นำามน เปนตวหลอลนมากกวา จาระบ และมกใช จาระบ ในกรณทแบรงไมมระบบปองกนหรอซลทเพยงพอสำาหรบนำามน ในขณะทตวเจอรนอลหมนอยภายใน แบรง นำามนจะถกเหวยงเขามาเปนฟลมปองกนไมใหผวของเจอรนอลและแบรงมาสมผสกนความหนดของนำามนไมควรจะตำาเกนไปจนฟลมนำามนไมสามารถแยกผวสมผสทงสองออกจากกนได ความหนดของนำามนหลอลนสงขนาดนำามนหลอลนลกสบการเลอกความหนดของนำามนขนอยกบความเรวรอบแรงกดและอณหภมในขณะทใชงาน แบรงลกปน (Rolling Bearing) การเคลอนไหวของแบรงกาบจะเกดในลกษณะเลอนสมผส(Sliding)ของผวสมผสทงสองซงจะทำาใหเกดแรงเสยดทานขนแรงเสยดทานนสามารถลดลงไดโดยการเปลยนการเคลอนไหวแบบ
เลอนสมผส(Rolling)โดยการตดตงวงแหวนซงประกอบดวยลกปนททำาดวยโลหะแขง อาจจะมลกษณะกลมเหมอนลกบอลล หรอเปนแบบลกกลงเคลอนทอยระหวางวงแหวนชนในและชนนอก ในทางทฤษฎการหมนสมผสนนไมจะเปนตองอาศยนำามนหลอลน แตในทางปฏบตแลวแบรงลกปนยงมการเคลอนไหวแบบเลอนสมผสอยบางโดยเฉพาะอยางยงแบรงลกปนบางชนดจะเกดการบดเมอไดรบแรงกดนอกจากนยงเกดการเลอนสมผสระหวางตวลกปนกบตววสดทยดลกปนนน ดงนนการหลอลนจงยงเปนสงจำาเปนเพอลดแรงเสยดทานทเกดจากการเลอนสมผส เปนเกราะหรอซล ปองกนความชนการกดกรอนตลอดจนสงสกปรกตางๆทจะเขาไปในแบรง แบรงลกปนสวนใหญจะใช จาระบ เปนตวหลอลนจารบยงทำาหนาทเปนซลปองกนไมใหความชนหรอสงสกปรกตางๆ เขาไปทำาความเสยหายแกลกปนการเลอกชนดของจาระบ ขนอยกบความเรวรอบแรงกด และอณหภมของแบรงในขณะใชงาน โดยทวไปมกใช จาระบ เอนกประสงคททำาดายสบลเทยมในงานบางประเภทอาจมความตองการจาระบ ทสามารถทนตออณหภมสงและอณหภมตำาคอ ไมเหลวและไมทำาปฏกรยาออคซเดชนในขณะทใชงานภายใตอณหภมตำาเชน จาระบ สำาหรบเครองบน เปนตน ในบางสภาวะจาระบยงตองมคณสมบตทนตอการถกชะลางโดยนำาและนำามนจะตองไมแยกตวออกจาระบเปนตน แบรงลกปนหมนรอบจดซงมความรอนเกดขนสงจำาเปนตองใชนำามน ในการหลอลนขณะเดยวกนชวยระบายความรอนอกดวยแบรงเหลานมกเปนแบบปดแชอยในอางนำามนหรอใชวธฉดพนหรอหยดนำามนกได
![Page 11: สารพันเรื่องราวน้ำมันหล่อลื่น ชุดที่3](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022042609/568c492a1a28ab4916931e68/html5/thumbnails/11.jpg)
สมาคมวศวกรยานยนตในอเมรกา (SAE)และกรมการขนสงของอเมรกา (Department ofTransporttation-DOT) และสมาคมกำาหนดมาตรฐานระหวางชาต (ISO)ตางกไดกำาหนดมาตรฐานของนำามนเบรคทใชในระบบเบรคของยานพาหนะซงเปนทยอมรบและใชกนทวไปมาตรฐานลาสดในขณะน (1982)ของSAEคอSAE1703Jan.’80ทไดแกไขปรบปรงจากมาตรฐานSAE J1703f ซงออกในป1978สวนของDOTคอมาตรฐานU.S.FederalMotorVehicleSafetyStandard(FMVSS)No.116DOT3,DOT4และDOT5(DOT5เปนมาตรฐานนำามนเบรคประเภทนำามนซลโคนไมนยมใชงานในรถยนต)มาตรฐานของISOคอISO4925-1978มาตรฐานตางๆดงกลาวไดกำาหนดคณสมบต
คาความเปนดางของนำามนใชในการวเคราะหสภาพนำามนหลอลนเครองยนตทใชนำามนดเซลขโลหรอนำามนเตาเปนเชอเพลง ซงจะวดออกมาเปนหนวยมลลกรมของดางKOH/กรมนำามนการวดคาความเปนดางทำาไดโดยวธASTMD-664หรอASTMD-2896 โดยปกตคาทวดไดโดยวธหลงจะสงกวาวธแรก เพราะวธหลงไดวดเอาคาความเปนดางของสารพวกAshedDetergentและดางออนจากสารประกอบไนโตรเจนมาดวย ในขณะทวธแรกวดไดเฉพาะคาความเปนดางจากAshedDetergentสารทจะชวยปองกนเครองยนตมใหถกกดกรอนดวยไอของกรดกำามะถนซงไดจากการเผาไหมกำามะถนในเชอเพลงดเซลกคอสารพวกAshedDeter-gentสวนสารพวกAshlessDispersant เปนตวกระจาย
ตางๆของนำามนเบรคในยานยนตไวหลายประการคณสมบตทสำาคญๆไดเปรยบเทยบไวในตารางแนบพรอมกบคาTypi-calTestFigureของนำามนเบรคเชลลเกรดตางๆ คณสมบ ต ท สำ า คญของนำ า ม น เบรคท ม ผลต อสมรรถนะการเบรคกคอจดเดอดเมอแหง เมอชนผลตอยางแมปมและลกสบเบรคและตอสวนตางๆของระบบเบรค ในมาตรฐานทงSAEJ1703และU.S.FMVSS116DOT3,DOT4และISO4925-1978ไดกำาหนดคณสมบตดานจดเดอดเมอแหงและเมอชนเอาไวโดยทนำามนเบรคทดจะตองมจดเดอดสงเมอทงแหงและชน
เขมาตะกอนปองกนมใหเกดSludgeและVarnishดงนนคาความเปนดางทวดโดยวธ ASTMD-664 จงเปนตวบงถงความสามารถของนำามนในการทำาลายฤทธกรดกำามะถนทแทจรง คาความเปนดางในนำามนหลอลนเครองยนตดเซลทใชเลวถาเปนเครองดเซลหมนเรวขนาดเลกไมควรใหลดตำากวาคา (1.0+%กำามะถนในเชอเพลง)หากเปนเครองดเซลหมนเรวขนาดใหญซงมปรมาณนำามนหลอลนในอางมากเชน ในเรอเดนสมทร ไมควรใหลดตำากวาระดบตวเลข%กำามะถนในเชอเพลงทใช หากเปนเครองดเซลรอบปานกลางหรอรอบชาไมควรใหลดตำากวา3เทาของตวเลข%กำามะถนเชอเพลงทใช