วาทกรรม กระบวนการสนตภาพชายแดนใต/ปาตาน

ของสอมวลชนกระแสหลก ในหวงแหงการรเรมพดคยสนตภาพ

โดย

สมชชา นลปทม รงรว เฉลมศรภญโญรช Media Inside Out

สรปยอ งานวจย

27 กมภาพนธ 2557

วาทกรรมกระบวนการสนตภาพชายแดนใต/ปาตานของสอมวลชนกระแสหลกในหวงแหงการรเรมพดคยสนตภาพ

1

เอกสารน าเสนองานวจยเบองตนเกยวกบการตดตามสอสนตภาพ

วาทกรรมสอมวลชนในกระบวนการสนตภาพสามจงหวดชายแดนภาคใต 2556

โดย สมชชา นลปทม

รงรว เฉลมศรภญโญรช 27 กมภาพนธ 2557

การน าเสนอครงน เปนสวนหนงของการวจยสอสนตภาพในหวขอ “วาทกรรมสอมวลชนในกระบวนการสนตภาพสามจงหวดชายแดนภาคใต 2556” โดยมโจทยหลกคอการศกษาบทสนทนาหรอวาทกรรมทปรากฎอยในสอกระแสหลก สอประชาสงคม และสอของผทเหนตางจากรฐ ตอกรณกระบวนการสนตภาพชายแดนใต/ปาตาน โดยมกรอบเวลาในการศกษาตงแตเดอนกมภาพนธ – มถนายน 2556 ซงจดท าโดย Media Inside Out ทไดรบการสนบสนนจากโครงการสะพานของ USAID โดยม รศ.ดร.อบลรตน ศรยวศกด เปนทปรกษาโครงการวจย บทความชนนคดเลอกเพยงบางเนอหาของงานวจยทงหมด โดยจะเนนการน าเสนอเฉพาะการศกษาวาทกรรมและกระบวนการสอสารทปรากฏอยสอกระแสหลกจากกลมตวอยางทท าการศกษา ไดแก รายการขาวสามมต ทางสถานโทรทศนสชอง 3 และรายการทนไทยพบเอส ของสถานโทรทศนสาธารณะไทยพบเอส รายการดงกลาวนเปนกลมสอมวลชนกระแสหลกทมลกษณะเปนสอขนาดใหญระดบชาต มฐานผชมทกวางขวางทวประเทศ สามารถเขาถงกลมผชมไดเปนจ านวนมากทงยงถอไดวาเปนกลมฐานความคดหลกของสงคม สอมวลชนกลมนยงสามารถสรางผลกระทบในแงของการก าหนดบทบาททางความคดและพฤตกรรมของผคนสวนใหญในสงคมไดมากอกดวย ตอไปนจะเปนการแจกแจงขอคนพบในรายการดงกลาว

ชอง 3

ภาพรวมของการรายงานขาวของรายการขาวสามมตทน าเสนอชวงระหวางเดอนกมภาพนธ - มถนายน 2556 มดงตอไปน 1. จ านวนขาวสารทรายการขาวสามมตไดน าเสนอชวงระหวางกรอบเวลาในการศกษามจ านวนทงหมด 47 ชนขาว พบวามความถตอการน าเสนอจ านวนชนขาวมากทสดในเดอนมนาคม ซงมจ านวน 20 ชนขาวรองลงมาเปนเดอนเมษายนมจ านวน 14 ชนขาว ถดมาคอเดอนมถนายนมจ านวน 6 ชนขาว, ในล าดบถดมาเปนเดอนพฤษภาคมมจ านวน 5 ชนขาว และในเดอนกมภาพนธจ านวน 2 ชนขาว

วาทกรรมกระบวนการสนตภาพชายแดนใต/ปาตานของสอมวลชนกระแสหลกในหวงแหงการรเรมพดคยสนตภาพ

2

2. รปแบบของขาวสารททางรายการขาวสามมตไดน าเสนอชวงเวลาดงกลาวเปนรปแบบการรายงานขาวทงหมดเพยงรปแบบเดยว 3. ประเดนทเนอหาเจาะจงน าเสนอ (focus) พบวารายการขาวสามมตเนนประเดนความรนแรงในสามจงหวดชายแดนภาคใตมากทสดโดยพจารณาจากจ านวน 23 ชนขาว, รองลงมาเปนประเดนกระบวนการสนตภาพของรฐไทยกบตวแทนบอารเอน จ านวน 15 ชนขาว, ประเดนทน าเสนอในล าดบถดมาคอ ประเดนอปสรรคและความเปนไปไดของกระบวนการสนตภาพ มจ านวน 13 ชนขาว, ในล าดบถดมาคอประเดนความชอบธรรมของกระบวนการสนตภาพ มจ านวน 7 ชนขาว, ตวอยางของกระบวนการสนตภาพในพนทความขดแยงอน มจ านวน 4 ชนขาว และในประเดนอนๆ ทไมไดระบในหวขอบนทกวจยอกจ านวน 3 ชนขาว 4. แหลงขาวทใชในการอางอง (sources) ททางรายการขาวสามมตไดน าเสนอนนเปนแหลงขาวประเภททหารและเจาทของรฐ จ านวน 19 ครง, รองลงมาเปน แหลงขาวประเภทผน ารฐบาล, โฆษกรฐบาล และคณะพดคยสนตภาพ จ านวน 14 ครง, แหลงขาวทน าเสนอในล าดบถดมาคอแหลงขาวประเภทประชาสงคมและแหลงขาวทไมใชรฐ จ านวน 12 ครง, แหลงขาวประเภทผน าศาสนา จ านวน 11 ครง, แหลงขาวประเภทผคนธรรมดาสามญ/พลเมอง จ านวน 8 ครง, แหลงขาวประเภทนกวชาการ จ านวน 7 ครง, ในประเดนอนๆ ทไมไดระบ จ านวน 6 ครง สวนแหลงขาวประเภทผน าบอารเอนหรอโฆษกของขบวนการเคลอนไหวจ านวน 2 ครงและล าดบสดทายคอแหลงขาวประเภทผอ านวยความสะดวกหรอนกการเมองมาเลเซย จ านวน 2 ครง 5. ผผลตเนอหาหลก (author) ททางรายการขาวสามมตไดน าเสนอ พบวาเปนรปแบบการรายงานขาวโดยผสอขาวประจ ารายการทงหมด 6. รปแบบทน าเสนอ (visual features) ททางรายการขาวสามมตไดน าเสนอ พบวารปแบบการรายงานขาวมากทสดคอคอรปแบบภาพขาวเคลอนไหว จ านวน 45 ครง, และเปนรปแบบภาพนง อกจ านวน 2 ครง 7. ภาษาทใช (language) ททางรายการขาวสามมตไดน าเสนอ พบวามรปแบบการรายงานขาวมากทสดคอขอเทจจรงจ านวน 43 ครง รองลงมาเปนอรรถาธบายจ านวน 4 ครง และแบบวพากษวจารณจ านวน 1 ครง 8. มมมองตอการน าเสนอ (view point) ททางรายการขาวสามมตไดน าเสนอ พบวาเปนมมมองของการรายงานขาวโดยการแบบสงเกตการณมากทสดจ านวน 46 ครง และมมมองแบบวพากษวจารณจ านวน 1 ครง ลกษณะของการรายงานขาว

วาทกรรมกระบวนการสนตภาพชายแดนใต/ปาตานของสอมวลชนกระแสหลกในหวงแหงการรเรมพดคยสนตภาพ

3

ส าหรบลกษณะของการรายงานขาวกระบวนการสนตภาพของรายการขาวสามมตนนเรยกไดวาเปนการเกาะตดการรายงานขาวในประเดนดงกลาวอยางสม าเสมอ ประเดนมความหลากหลาย ใชแหลงขาวหลายประเภท โดยใหความส าคญกบแหลงขาวทเปนภาคประชาสงคม นกวชาการ คอนขางมาก มการมองประเดนใหมๆ ทนาสนใจหรอสรางความชดเจนมากขน เชน วาทกรรมปญหาหลกคอแบงแยกดนแดน เปนวาทกรรมทสามารถโตแยงสาเหตของปญหาการกอความไมสงบในจงหวดชายแดนทเคยมประเดนปญหาแทรกซอนอนๆ ใหหมดไป ทาทของการรายงานขาวคอนขางทจะเหนดวยตอกระบวนการสนตภาพซงเปนแนวทางสนตวธ การรายงานขาวของรายการขาวสามมตมทาทเหนดวยและสงเสรมกระบวนการพดคยสนตภาพและมทาทเหนอกเหนใจตอฝายรฐทรเรมกระบวนการพดคยสนตภาพโดยพยายามเกาะตดขาวเจาะลงในแทบทกรายละเอยด ความนาสนใจของขาวชอง 3 กคอ มการรายงานทสมดล แหลงขาวทครอบคลมหลากหลาย ตงแตเจาหนาทรฐ เจาหนาทฝายความมนคง นกวชาการ ภาคประชาสงคม และชาวบาน

ไทยพบเอส ภาพรวมของการรายงานขาวของรายการทนไทยพบเอส ทน าเสนอชวงระหวางเดอนกมภาพนธ - มถนายน 2556 มดงตอไปน 1. จ านวนขาวสารททางรายการขาวทนไทยพบเอส ไดน าเสนอในระหวางเวลาทท าการศกษา มดงน 1.1 จ านวนวนทน าเสนอทงสน 46 วน ซงพบวามความถในการน าเสนอขาวมากทสดในเดอนมนาคม โดยน าเสนอขาว 15 วน รองลงมาเปนเดอนพฤษภาคมน าเสนอขาว 10 วน ถดมาเปนเดอนกมภาพนธน าเสนอขาว 8 วน ในล าดบถดมาเปน เดอนมถนายนน าเสนอขาว 7 วน และในเดอนเมษายน น าเสนอขาว จ านวน 6 วน 1.2 จ านวนชนขาวทน าเสนอทงสน 88 ชนขาว เนองจากในรายการจะแบงออกเปนทงสวนทเปนขาวและสกปยอยในประเดนทคาบเกยวกนอกหลายชนและหลายมต โดยพบวามความถตอการน าเสนอจ านวนชนขาวมากทสดในเดอนมนาคม จ านวน 31 ชนขาว รองลงมาเปนเดอนพฤษภาคม มจ านวน 18 ชนขาว ถดมาคอเดอนเมษายน 16 ชนขาว เดอนกมภาพนธ มจ านวน 12 ชนขาวและในเดอนมถนายน มจ านวน 11 ชนขาว 2. รปแบบของขาวสารททางรายการขาว ทนไทยพบเอส ไดน าเสนอนน พบวาเปนรปแบบการรายงานขาวแบบรายงานพเศษหรอสกป จ านวน 42 ชนขาว รองลงมาคอรายงานขาว จ านวน 38 ครง ล าดบถดมาเปนวเคราะหขาว จ านวน 6 ครง และยงมการน าเสนอในรปแบบทศนวจารณ อกจ านวน 2 ชนขาว

วาทกรรมกระบวนการสนตภาพชายแดนใต/ปาตานของสอมวลชนกระแสหลกในหวงแหงการรเรมพดคยสนตภาพ

4

3. ประเดนทเนอหาเจาะจงน าเสนอ (focus) ของรายการขาวทนไทยพบเอสเปนประเดนอปสรรคและความเปนไปไดของกระบวนการสนตภาพมากทสดจ านวน 28 ชนขาว, รองลงมาเปนกระบวนการสนตภาพของรฐไทยกบตวแทนบอารเอนจ านวน 23 ชนขาว, ประเดนทน าเสนอในล าดบถดมาคอ ความชอบธรรมของกระบวนการสนตภาพมจ านวน 9 ชนขาว, ในล าดบถดมาเปนความรนแรงในสามจงหวดชายแดนภาคใตมจ านวน 7 ชนขาว, ถดมาเปนประเดน ตวอยางของกระบวนการสนตภาพในพนทความขดแยงอนมจ านวน 6 ชนขาว ในล าดบถดมาเปนประเดนอนๆ ทไมไดระบในหวขอบนทกวจยอกจ านวน 2 ชนขาว และประเดนความขดแยงทางวฒนธรรม ชาตพนธ ศาสนา อตลกษณ จ านวน 1 ครง 4. แหลงขาวทใชในการอางอง (sources) ททางรายการขาวทนไทยพบเอส ไดน าเสนอ พบวาเปนแหลงขาวประเภทผน ารฐบาล, โฆษกรฐบาล และคณะพดคยสนตภาพจ านวน 35 ครง รองลงมาแหลงขาวประเภทนกวชาการจ านวน 12 ครง ในล าดบถดมาเปนประเภทปราสงคมและตวแสดงทไมใชรฐจ านวน 9 ครง, แหลงขาวประเภทผคนธรรมดาสามญ/พลเมองจ านวน 5 ครง, แหลงขาวประเภทผอ านวยความสะดวกหรอนกการเมองมาเลเซยจ านวน 4 ครง, ผน าบอารเอนหรอโฆษกของขบวนการจ านวน 3 ครง, แหลงขาวประเภทผน าศาสนาจ านวน 3 ครง และประเดนอนๆ ทไมไดระบในหวขอบนทกวจย (Other) อกจ านวน 2 ครงเปนล าดบสดทาย 5. ผผลตเนอหาหลก (author) ททางรายการขาว ทนไทยพบเอส ไดน าเสนอเปนรปแบบการรายงานขาวผสอขาวประจ ารายการมากทสดจ านวน 39 ครง และมการรายงานเพอวเคราะหผานคอลมนสตอกจ านวน 18 ครง 6. รปแบบทน าเสนอ (visual features) ททางรายการขาวทนไทยพบเอส ไดน าเสนอ พบวารปแบบการรายงานขาวมากทสดคอรปแบบภาพขาวเคลอนไหวจ านวน 46 ครง, รองลงมาเปนรปแบบอนโฟกราฟคและกราฟจ านวน 7 ครง และเปนรปแบบภาพนงอกจ านวน 1 ครงเปนล าดบสดทาย 7. ภาษาทใช (language) ททางรายการขาวทนไทยพบเอสน าเสนอนนมรปแบบการรายงานขาวมากทสดคอแบบอรรถาธบายจ านวน 28 ครง รองลงมาเปนขอเทจจรงจ านวน 17 ครง ในล าดบถดมาเปนแบบวเคราะห จ านวน 13 ครง ถดมาเปนแบบแสดงความคดเหนจ านวน 9 ครง และแบบวพากษวจารณจ านวน 2 ครง 8. มมมองตอการน าเสนอ (view point) ททางรายการขาวทนไทยพบเอสไดน าเสนอเปนมมมองการรายงานขาวสวนใหญเปนแบบสงเกตการณมากทสดจ านวน 37ครง รองลงมาเปนใหค าแนะน าจ านวน 20 ครง ในล าดบถดมาเปนแบบวพากษวจารณ 3 ครงมมมองแบบมสวนรวม 3 ครง มมมองแบบโนมเอยงในทางตอตานบ

วาทกรรมกระบวนการสนตภาพชายแดนใต/ปาตานของสอมวลชนกระแสหลกในหวงแหงการรเรมพดคยสนตภาพ

5

อารเอน 1 ครง และมมมองแบบโนมเอยงในทางตอตานรฐไทย 1 ครง ลกษณะของการรายงานขาว ลกษณะของการรายงานขาวกระบวนการสนตภาพของรายการทนไทยพบเอสพบวามการเกาะตดการรายงานขาวในประเดนดงกลาวอยางสม าเสมอ แตมกมทาทางของการตรวจสอบ ลงเลสงสยตอกระบวนการสนตภาพคอนขางมาก รวมถงมกใชภาษาในการอธบายความดวยศพทแสงทางยทธวธแบบการรายงานขาวสงคราม นอกจากนยงมรปแบบของรายการทซอนกน ดวยการมองเรองราวทตอเนองผานผสอขาวหลายคน หลายชนขาว ซงท าใหมแงมมทหลากหลายกนออกไป จากการวจยพบวาในพนทสอนนมการตอสชวงชงความหมายเพอพยงให “สนตภาพ” ด าเนนไปไดเปนอยางมาก ขณะเดยวกนกมขอสงเกตวาวาทกรรม “แบงแยกดนแดน” กยงเปนวาทกรรมทสอมวลชนไทยวตกกงวลอยมาก โดยจะพยายามประคบประคองประเดนไมถกมองไดวาใหการสนบสนนการพดคยเพอเปนบนไดไปสการแบงแยกดนแดนจงพยายามวางจดยนของการรายงานขาวอยบนหลกทสามารถสรางความชอบธรรมไดเชนเดยวกบฝายทรเรมการพดคยโดยสภาความมนคงแหงชาต จงตองรกษาความชอบธรรมทแขงแกรงซงมเครองมอทส าคญคอการอางบทบญญตตามรฐธรรมนญซงจะพบไดวาวาทกรรมดงกลาวถกหยบยกและย าไปตลอดชวงทท าการวจยและตอเนองดวยการย าวาทกรรมจะไมมการ “การยกระดบ” ของปญหาดงกลาวไปสนานาชาตน าไปสการ “แบงแยกดนแดน” ในทสด (ดรายละเอยดในตารางประกอบ)

วาทกรรมกระบวนการสนตภาพชายแดนใต/ปาตานของสอมวลชนกระแสหลกในหวงแหงการรเรมพดคยสนตภาพ

6

จดรวมของวาทกรรมในสอโทรทศน (ชอง 3 และ TPBS)

กพ. ม.ค. เม.ย. พ.ค. ม.ย.

- การพดคยภายใต กรอบ รธน. - ไมมแยกดนแดน - ยกระดบของปญหา(tpbs)

-การพดคยภายใตกรอบ รธน. -ไมมแยกดนแดน -ยกระดบของปญหา

-การพดคยภายใตกรอบ รธน. -ไมมแยกดนแดน -ยกระดบของปญหา (tpbs)

-การพดคยภายใตกรอบ รธน. -ไมมแยกดนแดน -ยกระดบของปญหา

-การพดคยภายใตกรอบ รธน. -ไมมแยกดนแดน -ยกระดบของปญหา -ตางประเทศแทรกแซง -Oic ขอเสนอ 5 ขอ

มาเลเซยไมนาไววางใจ (tpbs)

-มาเลเซยไมนาไววางใจ(tpbs) -มาเลเซยเปนพระเอก (ชอง3)

การเมองมาเลเซยมผลประโยชนทบซอน

การแกปญหาดวยแนวทางสนต(tpbs)

การแกปญหาดวยแนวทางสนต (ชอง3)

การแกปญหาดวยแนวทางสนต (ชอง3)

การแกปญหาดวยแนวทางสนต (ชอง3)

เอกภาพการเมอง/ การทหาร(tpbs)

เอกภาพการเมอง/ การทหาร

การพดคย vs เจรจา

-ไมฝกใฝฝายใดถอผลประโยชนของชาตเปนหลก (ชอง3) -ทกษณอยเบองหลงการพดคย

ผลประโยชนของชาต(ชอง3)

วาระของประเทศไมใชการไถบาปของใคร (ชอง3)

ความรนแรงไมลดลง (tpbs)

-ความรนแรงไมลดลง -เหตเกดเพราะการพดคย -ใชวาพดคยแลวความรนแรงตองยต

-ความรนแรงไมลดลง -เปาแขง/ เปาออน

ตวจรงหรอไม คยถกกลมหรอไม

ตวจรงหรอไม (tpbs) การสงการภายในบอารเอน

ตวจรงหรอไม (tpbs) ฮสซนไมใชตวจรง เพราะบฯ แท ตองเอาแตเอกราชเทานน

ตวจรงหรอไม (tpbs) ฮสซนไมใชตวจรง เพราะบฯ แทตองเอาแตเอกราชเทานน

-ลมโตะเจรจา กรณออกยทบ

-บอารเอน ไมจรงใจ ไมนาไวใจ (tpbs)

-บอารเอน ไมจรงใจ ไมนาไวใจ ปฏบตการแยกกนระหวางการเมองกบการทหาร (tpbs)

-บอารเอน ไมจรงใจ ไมนาไวใจ จากขอเรยกรอง 5 ขอ

-ประคบประคองสนตภาพ -สนตภาพตองใชเวลา

-ประคบประคองสนตภาพ -ภาคประชาสงคมรวมประคบประคองสนตภาพ (tpbs)

ตารางแสดงวาทกรรมรวมของการรายงานขาวของรายการขาวสามมต (ชอง3) และรายการทนไทยพบเอส (ไทยพบเอส)

วาทกรรมกระบวนการสนตภาพชายแดนใต/ปาตานของสอมวลชนกระแสหลกในหวงแหงการรเรมพดคยสนตภาพ

7

วาทกรรมทพบในสอในทงสองชอง ขอคนพบส าคญทพบในสอบานเรากคอ พบวา การสอสารในพนทสอมวลชนกระแสหลก ผทสารพยายามทจะควบคมวาทกรรม “แบงแยกดนแดนมากทสด” โดยพบวาหากใครทมความสามารถในการชวงชงความหมายของกระบวนการสนตภาพครงในอยในรองในรอย โดยไมใหตกไปอยในรองของความหมายของวาทกรรมดงกลาว เพราะหากถกน าพาความหมายดงกลาวไปจะจะสงผลใหกระบวนการสนตภาพครงน “ลม” ได เราจงมขอสงเกตจากการศกษาครงนวาผทสงสารในเรองนโดยเฉพาะผทรเรมการพดคยจงระมดระวงอยางยงเรองของการสอสาร พยายามทจะประคบประคองกระบวนการพดคยสนตภาพครงนใหสามารถด าเนนไปไดอยางตลอดรอดฝง ในกรณเชนนเราจงพบวา “การสอสาร” จงมความส าคญตอกระบวนการสนตภาพ เพราะมนสามารถทจะเขามากมความหมาย ทศทางและความเหนพองตองการของสงคมได เนองจากกระบวนการสนตภาพแบบพดคยลงนามบนโตะเปนของใหมมากในสงคมไทย การเขาใจในความหมายรวมกนของคนในสงคมจงเปนประเดนทยงมความออนไหวอยมาก จากการศกษาจงพบวามสองฝายทพยายามจะชวงชงความหมายของกระบวนการสนตภาพในครงน โดยพบวาม 2 ฝายหลกๆ ดวยกนกคอ “ฝายสนบสนน” และ “ฝายคดคาน” ตอกระบวนกระบวนการสนตภาพ ฝายสนบสนน ในฝายสนบสนนมใครบาง เราสามารถทจะแบงออกเปนกลมๆ ได 3 กลม กคอ 1) กลมผรเรมและด าเนนการพดคยในฝาย Party A คอ สมช. และ ศอ.บต. เราจะพบการใหขาวของแหลงขาวกลมน คอ พล.อ.ภราดร พฒนถาบตร เลขาธการ สมช. และ พ.ต.อ.ทว สอดสอง เลขาธการ ศอ.บต. การสอสารของทงสองคนนมกจะใหขาวนอย พดจาเรยบๆ นงๆ เนนความชอบธรรมของถอยค าผานการอางองกรอบตามธรรมนญ โดยเฉพาะคณภราดรเราจะพบวาเขามกใหขาวในลกษณะแบบนมาโดยตลอด การย าในประเดนทางเทคนคในกระบวนการสนตภาพ อยาง “การพดคย” (dialogue) ยงไมใช “การเจรจา” (negotiation) เปนการวางกรอบการถกเถยงแบบหนงเชนกนดวยการอางวาเปนหวงเวลาของการสรางความเชอมนระหวางกน กเพอจะสลดขอถกเถยงทจะน าไปสขอหา “แบงแยกดนแดน”

วาทกรรมกระบวนการสนตภาพชายแดนใต/ปาตานของสอมวลชนกระแสหลกในหวงแหงการรเรมพดคยสนตภาพ

8

2) กลมท เปนแหลงขาว ซงมฐานขอมลในทางวชาการ จงใหขาวในลกษณะของการตความปรากฏการณ ในการตอบค าถามหรอขอสงสยของสงคม เชน ความรนแรงสมพนธกบการพดคยเจรจาหรอไม, การบาดเจบลมตายเปนผลมาจากการโจมตเปาหมายเขมแขงหรอเปาหมายออนแอมากกวากน (Hard target, Soft Target) และอางจาก โพลหรอสถตตางๆ เพอเสรมใหขอเสนอทหนกแนนขน เปนตน 3) กลมแหลงขาวจากภาคประชาสงคมจะเปนกลมซงมความชอบธรรมอยางมากในการเรยกรองสนตภาพและเรยกรองใหยตความรนแรง เนองจากตองมชวตทผจญอยกบความรนแรง ซงภายหลงกมตวตนอยบางในพนทสอ แตกยงไมสามารถอางความชอบธรรมทตนมอยใหทรงพลงขนมาได ฝายทคดคาน เราสามารถทจะแบงกลมฝายทคดคานออกเปน 2 กลม ไดแก 1) พรรคฝายคาน สวนหนงเปนกลมทเคยด าเนนการพดคยมาในทางปดลบมากอนหนานและยนยนในกระบวนทศนของการด าเนนการพดคยในแบบทตนเชอถอ นอกจากนยงสามารถทใชประเดนการพดคยบนโตะเจรจานในการดสเครดตรฐบาลไดอกดวย เราจงพบวาทกรรมทเกยวของวา การพดคยครงนมคณทกษณอยเบองหลง, การพดคยนจะน าไปสการแบงแยกดนแดนหรอไม, จะเปนการยกระดบกลมผทเหนตางจากรฐสเวทนานาชาตหรอไม 2) ปญญาชนและกลมนกเคลอนไหวในพนทบางกลม กลมนเปนกลมทไมเหนดวยกบการพดคยสนตภาพภายใตรฐธรรมนญ โดยพยายามถงวาการพดคยนไมชอบธรรม รวมไปถงอาจเปนการบบบงคบใหบอารเอนเขารวมโตะเจรจาผานความรวมมอของมาเลเซย ทงนยงพยายามอธบายผานอดมการรของบอารเอน วา เปาประสงคทแทจรงของบอารเอนจะยงเปน “เอกราช” (Merdeka) เทานน สวนกลมซงอยระหวางฝายทเหนดวยกบไมเหนดวย กคอ กองทพ ซงเปนกลไกรกษาความสงบหลกของรฐ ซงถอเปนผมอาณตหรออ านาจทไดรบมอบหมาย (mandate) ทส าคญในการยตความรนแรงของฝาย Party A เราจะพบวาวาทกรรมทแสดงการยนยนจากฝายเขาวา “ไมมความขดแยงกนระหวางฝายการเมองกบการทหาร” แตจะยงมทาททออนไหวอยเชนกนตอกระบวนการสนตภาพคอการย าเรอง “จะตองไมมการแบงแยกดนแดนโดยเดดขาด”

กระบวนการสนตภาพและสอไทย

วาทกรรมกระบวนการสนตภาพชายแดนใต/ปาตานของสอมวลชนกระแสหลกในหวงแหงการรเรมพดคยสนตภาพ

9

การศกษาเรอง “วาทกรรมสอมวลชนในกระบวนการสนตภาพสามจงหวดชายแดนภาคใต 2556” พบวา กลมตวอยางทเปนสอกระแสหลกคอชอง 3 และไทยพบเอส พยายามทจะกมทศทางขาวสารใหกระบวนการพดคยสนตภาพด าเนนไปได โดยสวนหนงอาศยเปนพนทของสอสารจากภาครฐเนองจากสามารถทจะเขาถงตวแหลงขาวและแหลงขอมลไดงายกวาฝงบอารเอนทยงไมใหสอมวลชนไทยเขาถง ทงยงพบวาสอกระแสหลกแมวาจะมทาทในการตรวจสอบหรอลงเลตอกระบวนการสนตภาพ แตในเนอหาและทศทางของขาวสารกยงมทาทของการรกษาผลประโยชนของรฐ แตกมความออนไหวตอวาทกรรม “แบงแยกดนแดน” มากเปนพเศษ โดยพบวาการน าเสนอประเดนทคาบเกยวกบการแบงแยกดนแดนและการยกระดบสถานภาพของผทคดเหนตางจาก สอกระแสหลกไมสามารถทจะเสนอทางเลอก (options) อนๆ ไดมากกวาน เชน เขตปกครองพเศษ เขตปกครองตนเอง หรอการประกาศเอกราช โดยมขอสงเกตจากการหยบยกวาทกรรมทอางความชอบธรรมจากการพดคยภายใตกรอบของรฐธรรมนญเนองจากมความชอบธรรม ปลอดภยและไมขดตอกฎหมายแหงรฐ เมอพจารณาความสมพนธของกระบวนการสนตภาพกบการท างานของสอมวลชนไทยพบวา สอมวลชนยงขาดความรเรองกระบวนการสนตภาพซงเปนองครใหมส าหรบสงคมไทย สงคมไทยแตเดมคนเคยกบกบการเจรจาสนตภาพแบบปดลบใตโตะ ซงเปนมรดกประสบการณในชวงของสงครามเยน เมอพจารณาจากปมหลงผบรรณาธการขาวทรบผดชอบฝายน กมกมภมหลงมาจากการท างานขาวดานการทหารและความมนคงโดยสงเกตไดจากศพทแสงทใช เปนหมวดค าศพทในหลกนยมทางการทหาร (doctrine) ในสงครามเยน เชน การตอสยดเยอในขณะทศพทเทคนคดานกระบวนการสนตภาพสมยใหมไมคอยมถอยค าเหลาน จงมผลตอการผลตวาทกรรมทเออตอบรรยากาศทเหมาะสมในกระบวนการสนตภาพและน าไปสผลการของถกเถยงภายในสงคมขยายนอกกรอบออกอางองไป เชน การายงานความคบหนาการเจรจาเปนเชนไร แตกลบสรางความวตกกงวลไปถงการแยกดนแดน ทงๆ ทขนตอนทด าเนนอยยงไมถงขนเจรจาแตเปนเพยงขนสรางความไวเนอเชอใจตอกน นอกจากน ยงมขอสงเกตประการหนงวา “วถ” (mode) ของการรายงานขาวของสอมวลชนไทยมทาทของการตรวจสอบ ลงเลสงสยไมแนใจ เคลอบแคลงตอกระบวนการสนตภาพ ในหลายประเดน เชน ความเคลอบแคลงตอบทบาทของมาเลเซยและ OIC ทตกอยภายใตวาทกรรมการยกระดบของกลมขบวนการ บทบาทเชนนมผลใหแทนทคนท างานสอจะรบบทบาทเปนผสงเสรมใหกระบวนการสนตภาพด าเนนไปได กลายเปนวาท าใหคนสอกลายเปน “ตวปวนในกระบวนการสนตภาพ” (Spoiler) เสยเองโดยไมไดคาดคด ซงมผลมาจากฐานคดการรายงานขาวแบบสงครามทเนนรปแบบของการ แพ-ชนะ (win – lose solution) มากเกนไป จงท ามนอยางเคยชนเพอรกษาผลประโยชนของชาตซงถอเปนหลมพรางทส าคญของการรายงานขาวในลกษณะน

วาทกรรมกระบวนการสนตภาพชายแดนใต/ปาตานของสอมวลชนกระแสหลกในหวงแหงการรเรมพดคยสนตภาพ

10

ค าถามเบองตนทวาท าไมสอมวลชนตองสนบสนนกระบวนการสนตภาพ ค าตอบอยางพนฐานทสดกคอเครองมอของการแปรเปลยนความขดแยงทไมใชความรนแรง ซงถอเปนการเปลยนผานอยางมนษยผมอารยะควรจะเปน ขอเสนอทนาสนใจตอสอมวลชนกคออาจตองเพมเตมแนวคดและกระบวนทศนทศนใหมในกระบวนการสนตภาพทเคลอนยายมาสแบบ ชนะ – ชนะ (win – win solution) ททกฝายตางมทางออกและทางเลอกใหมใหเกดขนใหกบสงคมมากขน ทงนยงมขอสงเกตตอการสอสารของรฐไทยในฝายทรเรมการการพดคยผานสอมวลชนกระแสหลกพบวา รฐไทยพยายามใหขอมลแบบประกนความเสยงผานวาทกรรมทสรางความชอบธรรม เชน การอางองกรอบรฐธรรมนญ นอกจากน ยงพบวาไมคอยมเตรยมกระบวนการใหความรเรองการเจรจาสนตภาพมากนก ท าใหสงคมสวนใหญตความหมายเหลานบดออกไปจากทผสงสารตองการ เพราะความไมชดเจนในประเดนเหลาน ซงกระแสตอบรบสวนใหญจงเปนไปในทางลบมากกวาตอบรบ ทงยงสมพนธกบการกระจายขาวสารวามอยนอยเกนไป เชน พบวามการแถลงขาววาดวยเรองนนอยมากในขาว คลายกบฝายทด าเนนการไมแนใจหรออาจเกรงตอกระแสการคดคานของด าเนนการกระบวนการสนตภาพครงนหรอไม ขอสงเกตตอขาวสารทพบในสอมวลชนทงสองชองทหยบยกมาท าการศกษากคอ เราพบวาทงแหลงขาวและการน าเสนอขาวของสอมวลชนกระแสหลกพยายามทจะทศทางของขอมลขาวสารและวาทกรรมไมใหเลยกรอบ “การแบงแยกดนแดน” เพราะคอวาทกรรมทอ านาจในการท าลายใหกระบวนการสนตภาพตองลมไป ซงเปนความกงวลโดยรวมของสงคมทคนชนกบวาทกรรมรฐเดยวอนแบงแยกไมไดตามมาตรา 1 แหงรฐธรรมนญไทย

ขอเสนอแนะ สอคงตองท าการบานองคความรเกยวกบกระบวนการสนตภาพรวมสมยซงเปนเรองซงใหมมากในสงคมไทย สอมวลชนไทยรวมสมยคยเคยกบการท าขาวความมนคงในยคสงครามเยน ซงการเจรจาเปนไปในลกษณะทปดลบ ในขณะทพลวตของการเปลยนแปลงทางความองครดานนกเปลยนไปดวย บทบาทของสอยงสามารถท าหนาทในการเปน Safety Net ในการโอบอมใหกระบวนการสนตภาพด าเนนตอไปได รวมไปถงขอเสนอของนกวชาการดานสนตภาพและการสอสารสนตภาพ อยาง นอรเบรต โรเปอรส, เกรแฮม สเปนเซอร, รอส โฮเวรส, วลกษณกมล จางกมล ซงจะเปนตวชวยใหสอไดท างานเกอหนนสนตภาพไดอยางยงยน มากกวาทจะเปน Peace Spoiler หรอ “ตวปวนในกระบวนการสนตภาพ” เสยเอง