GOLDEN FLOWER ΜΑΪΟΣ�ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 57

econews

GOLDEN FLOWER ΜΑΪΟΣ�ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 57

ΕΛΛΗΝΙΚΟΙΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΥΓΡΟΤΟΠΟΙΥΓΡΟΤΟΠΟΙ ΣΤΟΣΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΟΚΚΙΝΟΟι υγρότοποι διεθνούς σηµασίας της χώρας µας υποβαθµίζο-

νται σε τέτοιο βαθµό, ώστε να χάνεται η µοναδική οικολο-γική τους αξία, τονίζουν τρεις περιβαλλοντικές οργανώσεις

της χώρας. Τα πιο ανησυχητικά πορίσµατα της έκθεσης αφορούν στα µέτρα διαχείρισης των υγροτόπων Ραµσάρ, όπως δήλωσαν οι ορ-γανώσεις WWF Ελλάς, Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρία, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισµού µε αφορµή την Παγκόσµια Ηµέρα Υγρoτόπων (2 Φεβρουαρίου).Αλλαγές στο υδρολογικό καθεστώς, αλλοίωση και υποβάθµιση της ποιότητας των υδάτων, απόρριψη στερεών και εκροή αστικών αποβλήτων, παράνοµη και αυθαίρετη δόµηση, εντατικοποίηση της γεωργίας και λαθροθηρία, είναι µόνο ορισµένα από τα εντονότατα προβλήµατα, που αντιµετωπίζουν οι δέκα υγρότοποι της χώρας, που προστατεύονται από την διεθνή Σύµβαση Ραµσάρ. Στο συµπέρασµα αυτό καταλήγει η έρευνα των τριών περιβαλλοντικών οργανώσεων για την κατάστασή των υγροτόπων Ραµσάρ. Σκοπός της έκθεσης, «Ελληνικοί Υγρότοποι Ραµσάρ: Αξιολόγηση Προστασίας και ∆ιαχείρισης», είναι η ανάδειξη των προβληµάτων και η καταγραφή των συνθηκών που επικρατούν στους 10 ελληνι-κούς «Υγροτόπους ∆ιεθνούς Σηµασίας». Βασικά θέµατα που εξετά-ζονται και για τα οποία προκύπτουν σηµαντικά συµπεράσµατα, είναι το παρόν καθεστώς προστασίας, αλλά και οι υπάρχουσες απειλές.

Στους υγρότοπους Ραµσάρ µπορεί να διαγνώσει κανείς την ελλιπή έως και ανύπαρκτη συστηµατική επιστηµονική παρακολούθηση των οικολογικών αξιών των υγροτόπων, που αποτελεί και το βα-σικό εργαλείο για την ιεράρχηση των στόχων διαχείρισης της κάθε περιοχής. Επίσης, διαπιστώνεται η έλλειψη συντονισµένων δράσε-ων, που να βασίζονται σε ένα επιστηµονικά τεκµηριωµένο σχέδιο διαχείρισης για τον κάθε υγρότοπο. Παρά τις φιλότιµες προσπάθει-ες των στελεχών τους, η λειτουργία των Φορέων ∆ιαχείρισης που έχουν θεσπιστεί δυσχεραίνεται από τους λίγους και σίγουρα, όχι εγγυηµένους πόρους, που διαθέτουν. Έτσι παρατηρείται µία προφα-νής έλλειψη συντονισµού δράσεων φύλαξης και διαχείρισης, που αποτελούν τον πυρήνα της προστασίας της οποιασδήποτε προστα-τευόµενης περιοχής.Μετά από τρεις δεκαετίες θεσµικής προστασίας, διαπιστώνεται τώρα, η έλλειψη των απαραίτητων δοµών, ακόµα κι όταν υπάρχουν οι υποδο-µές, και η απουσία των στοιχείων εκείνων που απαιτούνται για την ολο-κληρωµένη προστασία και διαχείριση των πολύτιµων αυτών περιοχών.Οι υγρότοποι Ραµσάρ αποτελούν πυρήνες βιοποικιλότητας, κρίσι-µα ενδιαιτήµατα για τα άγρια πουλιά της Ελλάδας και βασικό κρίκο στον κύκλο του νερού. Το διακύβευµα της εγκατάλειψης και της υποβάθµισής τους είναι ανυπολόγιστο. Απαιτείται η άµεση λήψη µέ-τρων προστασίας από όλους τους αρµόδιους φορείς.

58 GOLDEN FLOWER ΜΑΪΟΣ�ΙΟΥΝΙΟΣ 2009

econews

Η έκθεση: «Ελληνικοί Υγρότοποι Ραµσάρ: Αξιολόγηση Προστασίας και ∆ιαχείρισης»http://www.wwf.gr/images/stories/docs/2009_ngo_ramsar_report_gr.pdf

∆είτε εδώ το χάρτη των υγροτόπων Ραµσάρ:http://www.wwf.gr/images/stories//ramsar_map_big.gif

∆έκα από τους σηµαντικότερους υγροτόπους της χώρας έχουν χαρα-κτηριστεί από το 1976 ως Υγρότοποι ∆ιεθνούς Σηµασίας (Υγρότοποι Ραµσάρ) στο πλαίσιο της Σύµβασης Ραµσάρ (1971). Επτά από τους δέκα ελληνικούς υγρoτόπους Ραµσάρ εντάσσονται στο Κατάλογο του Μοντρέ, στον οποίο περιλαµβάνονται οι υγρότοποι, των οποίων οι αλ-λαγές στην οικολογική κατάσταση συνέβησαν, συµβαίνουν ή πρόκειται πιθανά να συµβούν και κρίνονται ιδιαίτερα ανησυχητικές. Η εξαίρεση ενός υγροτόπου από τον κατάλογο Μοντρέ γίνεται όταν κρίνεται ότι η κατάστασή του έχει βελτιωθεί. Η Λίµνη Μικρή Πρέσπα, η Λίµνη Κερκίνη και το ∆έλτα του Έβρου εξαιρέθηκαν από τον Κατάλογο το 1999.

GOLDEN FLOWER ΜΑΪΟΣ�ΙΟΥΝΙΟΣ 2009 59

ΟΙ 10 ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ ΡΑΜΣΑΡ∆έλτα ΈβρουΛίµνη Βιστωνίδα, Πόρτο Λάγος, Λίµνη Ισµαρίδα και γειτονικές λιµνο-

θάλασσες∆έλτα Νέστου και γειτονικές λιµνοθάλασσεςΛίµνες Βόλβη και ΚορώνειαΛίµνη Κερκίνη∆έλτα Αξιού, Εκβολή Λουδία, ∆έλτα ΑλιάκµοναΛίµνη Μικρή ΠρέσπαΑµβρακικός κόλποςΛιµνοθάλασσα ΜεσολογγίουΛιµνοθάλασσα Κοτυχίου

ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ ΣΤΟ ΑΙΓΑΙΟΟι υγρότοποι του Αιγαίου αποτελούν ένα δίκτυο τεράστιας σηµασίας για δεκάδες εκατοµµύρια πουλιά τα οποία τους χρησιµοποιούν ως σταθ-µούς ξεκούρασης, καταφυγίου και διατροφής κατά τις µεταναστευτικές περιόδους. Αν και η συνολική έκταση των υγροτόπων είναι µικρότερη του 1% της έκτασης των νησιών του Αιγαίου, φιλοξενούν πολλούς σπά-νιους τύπους οικοτόπων και αποτελούν χώρους διατροφής, φωλιάσµα-τος και αναπαραγωγής πληθυσµών εκατοντάδων ειδών ζώων, πολλά από τα οποία είναι απειλούµενα ή και ενδηµικά. Η διατήρηση όµως των υγροτόπων είναι αποφασιστικής σηµασίας και για την επιβίωση των δε-κάδων υδρόβιων ειδών που υπάρχουν αποκλειστικά και µόνο στα νη-σιά µας. Κάποια από τα σηµαντικότερα ενδηµικά είδη είναι τα εξής:

Το ενδηµικό ψάρι της Ρόδου (γκιζάνι, Ladigesocypris ghigii), που αν και καταφέρνει να ζει στο εξαιρετικά ασταθές περιβάλλον των ρεµάτων του νησιού, θεωρείται ένα από τα πλέον απειλούµενα µε εξαφάνιση είδη ψαριών των γλυκών νερών στην Ευρώπη, δεδοµένου ότι τα τελευταία

econews

χρόνια ένας από τους πληθυσµούς του έχει ήδη εξαφανιστεί (στη λίµνη των Νάνων), ενώ αυτοί που αποµένουν έχουν τάσεις µείωσης.

Το ενδηµικό ψάρι της Λέσβου (Oxynoemacheilus theophilii) ανακα-λύφθηκε πρόσφατα και είναι γνωστό µόνο από τις πηγές του ποταµού Ευεργέτουλα, ο οποίος ρυπαίνεται έντονα.

Ο ενδηµικός βάτραχος της Καρπάθου (Pelophylax cerigensis) είναι γνωστός µόνο από µια τοποθεσία του νησιού. Το είδος απειλείται κυρί-ως λόγω της υποβάθµισης των ενδιαιτηµάτων του - µόνιµα ή εποχικά τέλµατα και λιµνούλες γλυκού νερού, και ρύακες.

Ο ενδηµικός βάτραχος της Κρήτης (Pelophylax cretensis) απαντάται σε αρκετές περιοχές του νησιού. Παρόλα αυτά, η εξάπλωσή του είναι πλέον κατακερµατισµένη διότι έχουν εξαφανιστεί πολλοί πληθυσµοί από ρύακες και εκβολές λόγω της ρύπανσης µε απόβλητα ελαιουργεί-ων. Σήµερα, η ρύπανση έχει κάπως µειωθεί αλλά η υποβάθµιση των υγροτόπων συνεχίζεται µε αυξανόµενους ρυθµούς.

Αν και αρκετοί υγρότοποι στα νησιά του Αιγαίου είναι τόσο υποβαθµι-σµένοι, που σίγουρα θα εξαφανιστούν στο άµεσο µέλλον, µπορούµε τουλάχιστον να συµβάλλουµε και εµείς στη διάσωση εκατοντάδων άλ-λων. Ήδη σε 6 νησιά – λειτουργεί το «∆ίκτυο Παρακολούθησης Υγρο-τόπων του Αιγαίου» του WWF Ελλάς, στο οποίο συµµετέχουν τοπικές οργανώσεις και ευαισθητοποιηµένοι πολίτες.