Page | 4

2.2 สถานการณ์การค้าระหว่างประเทศ

การค้าระหว่างประเทศของเวียดนาม

เมื่อพิจารณามูลค่าการค้าระหว่างประเทศ สินค้าส่งออกและสินค้าน าเข้าของเวียดนาม สามารถสรุปภาวะการค้าระหว่างประเทศของเวียดนาม ดังนี้

1) มูลค่าการค้าระหว่างประเทศของเวียดนาม

ในปี 2557 การค้าระหว่างประเทศเวียดนามและประเทศคู่ค้าทั่วโลกมูลค่า 298.20 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ เพ่ิมขึ้นร้อยละ 12.9 จากปี 2556 ซึ่งมีมูลค่า 264.27 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ ส าหรับประเทศคู่ค้าที่ส าคัญ ได้แก่ สหรัฐอเมริกา จีน ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ เนเธอร์แลนด์ มาเลเซีย สหราชอาณาจกัร และออสเตรเลีย โดยแยกเป็น

การส่งออก มีมูลค่า 150.19 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ เพ่ิมขึ้นร้อยละ 13.70 จากมูลค่า 132.14 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ ในปี 2556 โดยสินค้าส่งออกหลัก คือ โทรศัพท์มือถือ คอมพิวเตอร์ฯ ผลิตภัณฑ์ประมง น้ ามันดิบ กาแฟ รองเท้า เครื่องจักรกลฯ และข้าว เป็นต้น

การน าเข้า มีมูลค่า 148.05 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ เพ่ิมขึ้นร้อยละ 12.10 จากมูลค่า 132.13 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ ในปี 2556 สินค้าน าเข้าหลัก คือ ผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียม อาหารสัตว์ เม็ดพลาสติก ผ้าผืน และวัสดุสิ่งทอ เป็นต้น

2) สินค้าส่งออกที่ส าคัญ

สินค้าท่ีเวียดนามส่งออกสินค้า ได้แก่ โทรศัพท์ มือถือและชิ้นส่วน สิ่งทอและเครื่องนุ่งห่ม เครื่องคอมพิวเตอร์ อิเล็กทรอนิคส์และชิ้นส่วน รองเท้า น้ ามันดิบ โดยเวียดนามส่งออกไปยังสหรัฐอเมริกามากที่สุด รองมาเป็น ญี่ปุ่น จีน เกาหลีใต ้มาเลเซีย สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ และไทย

3) สินค้าน าเข้าที่ส าคัญ

สินค้าที่เวียดนามน าเข้า ได้แก่ เครื่องจักร เครื่องมือและอุปกรณ์ โทรศัพท์ มือถือและชิ้นส่วน ผ้าผืน ผลิตภัณฑ์ปิโตรเลียม โดยน าเข้าจาก จีน เกาหลีใต้ ไต้หวัน ญี่ปุ่น สิงคโปร์ สหรัฐอเมริกา และไทย

การค้าระหว่างประเทศไทยกับเวียดนาม

เมื่อพิจารณามูลค่าการค้าระหว่างประเทศของไทยกับเวียดนาม สินค้าที่ไทยส่งออกไปเวียดนามและสินค้าที่ไทยน าเข้าจากเวียดนาม สรุปได้ดังนี้

มูลค่าการค้าระหว่างไทยกับเวียดนาม ในปี 2558 (มกราคม-มีนาคม) การค้าระหว่างไทยกับเวียดนามมีมูลค่า 98,582.92 ล้านบาท ซึ่งมีอัตราการขยายตัวร้อยละ 22.81 โดยมีมูลค่าการส่งออก 62,911.79 ล้านบาท ขยายตัวเพ่ิมขึ้นร้อยละ 18.36 และมูลค่าการน าเข้า 35,671.13 ล้านบาท ขยายตัวร้อยละ 31.51 ซึ่งท าให้เวียดนามเกินดุลการค้าเป็นมูลค่า 27,240.66 ล้านบาท ในปี 2558 (มกราคม-มีนาคม)

Page | 5

การค้าระหว่างไทยกับเวียดนาม

รายการ

มูลค่า (ล้านบาท) อัตราการขยายตัว (ร้อยละ) 2555 2556 2557 2558

(ม.ค.-มี.ค.) 56/55 57/56 58/57

(ม.ค.-มี.ค.)

มูลค่าการค้ารวม 293,634.16 317,538.12 381,434.91 98,582.92 8.14 20.12 22.81 มูลค่าการส่งออก 200,274.70 217,546.25 253,456.36 62,911.79 8.62 16.51 18.36 มูลค่าการน าเข้า 93,359.46 99,991.87 127,978.55 35,671.13 7.10 27.99 31.51 ดุลการค้า 106,915.24 117,554.38 125,477.81 27,240.66

ที่มา : กองความร่วมมือการค้าและการลงทุน กรมการค้าต่างประเทศ (2558)

สินค้าส าคัญที่ไทยส่งออกไปยังประเทศเวียดนาม ในปี 2557 สินค้าที่ไทยส่งออกไปเวียดนามที่มีมูลค่าสูงสุด คือ น้ ามันส าเร็จรูป มีมูลค่าการส่งออก 26,593.40 ล้านบาท โดยมี อัตราการขยายตัวเ พ่ิมขึ้ น เมื่ อ เทียบกับปี 2556 ร้ อยละ 44.90 เนื่องจากราคาพลังงานและเชื้อเพลิงเริ่มลดลงขึ้น ท าให้ความต้องการใช้น้ ามันส าเร็จรูปในเวียดนามเพ่ิมข้ึน ส่วนสินค้าส่งออกท่ีมีมูลค่ารองลงมาคือ

เม็ดพลาสติก รถยนต์ อุปกรณ์และส่วนประกอบ และเคมีภัณฑ์ ตามล าดับ ส าหรับสินค้าที่ ไทยส่งออกไปเวียดนามที่มีมูลค่าสูงสุดในปี 2558 (ม.ค.-ก.ค.) น้ ามันส าเร็จรูปยังคงเป็นสินค้าที่ไทยส่งออกไปเวียดนามสูงสุด เป็นมูลค่า 20,197.10 ล้านบาท ส่วนสินค้ารองลงมา คือ รถยนต์ อุปกรณ์และส่วนประกอบ เม็ดพลาสติก และเคมีภัณฑ์ ตามล าดับ

Page | 6

โครงสร้างสินค้าที่ไทยส่งออกไปเวียดนาม 10 อันดับแรก

ชื่อสินค้า

มูลค่า (ล้านบาท) อัตราการขยายตัว (%) 2556 2557 2558

(ม.ค.-ก.ค.) 2556 2557 2558

(ม.ค.-ก.ค.) 1 น้ ามันส าเร็จรูป 18,352.90 26,593.40 20,197.10 -28.81 44.90 103.15 2 รถยนต์ อุปกรณ์

และส่วนประกอบ 11,480.60 16,776.50 12,731.50 49.64 46.13 58.32

3 เม็ดพลาสติก 16,169.50 19,293.70 10,750.70 6.55 19.32 -4.05 4 เคมีภัณฑ์ 14,483.40 16,254.40 9,708.90 7.39 12.23 8.49 5 เครื่องปรับอากาศ

และส่วนประกอบ 7,138.90 9,525.80 8,387.20 49.4 33.43 31.78

6 เครื่องดื่ม 7,249.80 9,787.70 7,582.10 70.19 35.01 33.55 7 เหล็ก เหล็กกล้าและผลิตภัณฑ ์ 7,717.30 10,573.50 5,699.90 -4.27 37.01 -8.96 8 กระดาษและผลิตภัณฑ์

กระดาษ 6,812.70 8,133.20 4,718.00 22.36 19.38 5.35

9 เครื่องใช้ไฟฟ้า และส่วนประกอบอ่ืน ๆ

5,354.30 5,408.80 4,617.70 19.21 1.02 37.39

10 เครื่องจักรกลและส่วนประกอบของเครื่องจักรกล

9,347.00 7,513.70 4,532.00 42.63 -19.61 10.56

รวม 10 รายการ 104,106.50 129,860.80 88,925.00 8.64 24.74 30.05 อ่ืนๆ 113,439.80 123,399.80 71,782.00 8.61 8.78 7.06

รวมทั้งสิ้น 217,546.30 253,260.60 160,707.00 8.62 16.42 18.67

ที่มา : ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ส านักงานปลัดกระทรวงพาณิชย์ โดยความร่วมมือจากกรมศุลกากร (2558) ส าหรับสัดส่วนของมูลค่าสินค้าออกที่ ไทยส่งออกไปยังเวียดนามในปี 2558 (ม.ค.-ก.ค) พบว่าไทยส่งออกน้ ามันส าเร็จรูปเป็นสัดส่วนมากที่สุด ซ่ึงคิดเป็นร้อยละ 12.57 ของมูลค่าการส่งออกท้ังหมด

รองลงมา คือ รถยนต์ อุปกรณ์และส่วนประกอบ ร้อยละ 7.92 เม็ดพลาสติก ร้อยละ 6.69 และเคมีภัณฑ์ ร้อยละ 6.04 ตามล าดับ

Page | 7

สัดส่วนมูลค่าสินค้าส่งออกของไทยไปเวียดนาม ปี 2558 (ม.ค.-ก.ค)

สินค้าส าคัญที่ไทยน าเข้าจากประเทศเวียดนาม

ในปี 2557 สินค้าที่ไทยน าเข้าจากเวียดนามที่มีมูลค่าสูงสุด คือ เครื่องจักรไฟฟ้าและส่วนประกอบ มีมูลค่าการน าเข้า 39,379.80 ล้านบาท มีอัตราการขยายตัวร้อยละ 28.33 รองมาเป็นเครื่องจักรไฟฟ้าและส่วนประกอบ เหล็ก เหล็กกล้าและผลิตภัณฑ์ น้ ามันดิบ สัตว์น้ าสด แช่เย็น แช่แข็ง แปรรูปและกึ่งส าเร็จรูป เป็นต้น ส าหรับสินค้าที่

ไทยน าเข้าจากเวียดนามที่มีมูลค่าสูงสุดในปี 2558 (ม.ค.-ก.ค.) ยังคงเป็นเครื่องใช้ไฟฟ้าในบ้าน มีการน าเข้าสูงสุดเป็นมูลค่า 22,915.60 ล้านบาท ส่วนสินค้ารองลงมา คือ น้ ามันดิบ เหล็ก เหล็กกล้าและผลิตภัณฑ์ และเครื่องจักรไฟฟ้าและส่วนประกอบ ตามล าดับ

Page | 8

โครงสร้างสินค้าที่ไทยน าเข้าจากเวียดนาม 10 อันดับแรก

ชื่อสินค้า มูลค่า (ล้านบาท) อัตราการขยายตัว (%)

2556 2557 2558 (ม.ค.-ก.ค.)

2556 2557 2558 (ม.ค.-ก.ค.)

1 เครื่องใช้ไฟฟ้าในบ้าน 30,686.80 39,379.80 22,915.60 43.02 28.33 -1.18 2 น้ ามันดิบ 2,132.00 7,733.40 6,583.10 -66.94 262.73 85.79 3 เหล็ก เหล็กกล้าและผลิตภัณฑ์ 7,221.10 8,421.80 5,033.10 23.83 16.63 18.1 4 เครื่องจักรไฟฟ้าและ

ส่วนประกอบ 7,031.20 8,428.10 4,802.00 -3.61 19.87 0.85

5 สัตว์น้ าสด แช่เย็น แช่แข็ง แปรรูปและกึ่งส าเร็จรูป

3,308.30 4,601.20 3,223.40 5.81 39.08 22.56

6 ส่วนประกอบและอุปกรณ์ ยานยนต์

2,576.20 3,550.80 2,426.90 5.44 37.83 24.68

7 เครื่องจักรกลและส่วนประกอบ

3,058.10 3,554.10 2,308.20 8.33 16.22 11.35

8 ลวดและสายเคเบิล 1,343.10 2,083.60 2,304.10 -7.59 55.14 122.78 9 กาแฟ ชา เครื่องเทศ 1,293.20 3,467.10 1,885.80 -48.37 168.1 32.19 10 ด้ายและเส้นใย 2,637.80 3,060.80 1,851.80 -43.50 16.04 6.67

รวม 10 รายการ 61,287.70 84,280.80 53,334.00 5.58 37.52 14.45 อ่ืนๆ 38,704.20 43,697.70 27,705.30 9.62 12.9 11.29

รวมทั้งสิ้น 99,991.90 127,978.50 81,039.30 7.1 27.99 13.35

ที่มา : ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสาร ส านักงานปลัดกระทรวงพาณิชย์ โดยความร่วมมือจากกรมศุลกากร (2558)

เมื่อพิจารณาถึงสัดส่วนของมูลค่าสินค้าที่ไทยน าเข้าจากเวียดนามในปี 2558 (ม.ค.-ก.ค) พบว่าไทยน าเข้าเครื่องใช้ไฟฟ้าในบ้านเป็นสัดส่วนมาก

ที่สุด ซึ่งคิดเป็นร้อยละ 28.28 ของมูลค่าการน าเข้าทั้งหมด รองลงมาคือ น้ ามันดิบ มีร้อยละ 8.12 และผลิตภัณฑ์เหล็ก และเหล็กกล้า มีร้อยละ 6.21 ตามล าดับ

Page | 9

สัดส่วนมูลค่าของสินค้าที่ไทยน าเข้าจากเวียดนาม ปี 2558 (ม.ค.-ก.ค.)

การค้าผ่านแดนที่ส าคัญของประเทศ

การค้าผ่านแดนระหว่างไทยกับเวียดนามในปี 2557 พบว่า มูลค่าการค้าผ่านแดนรวมมีมูลค่าเท่ากับ 47,141.06 ล้านบาท ไทยขาดดุลการค้า เป็นมูลค่า 3,315.84 ล้านบาท เนื่องจากไทยน าเข้าสินค้าผ่านแดนจากเวียดนามมากขึ้น คิดเป็นมูลค่าการน าเข้า 25,228.45 ล้านบาท ซึ่งมากกว่าการส่งออกสินค้าผ่านแดนไปเวียดนามที่มีมูลค่า

21,912.61 ล้านบาท มีอัตราการขยายตัวร้อยละ 184.34 เมื่อเทียบกับปี 2556 ส่วนปี 2558 (ม.ค.-มี.ค.) มูลค่าการค้าผ่านแดนไทย-เวียดนามมีมูลค่ารวมทั้งสิ้น เท่ากับ 12,314.41 ล้านบาท เป็นการส่งออก 6,204.73 ล้านบาท การน าเข้า 6,109.68 ล้านบาท ซึ่งท าให้ไทยกลับมา เกินดุลการค้า เป็นมูลค่า 95.05 ล้านบาท

Page | 10

มูลค่าการค้าผ่านแดนไทย-เวียดนาม ปี 2555-2558 (ม.ค.-มี.ค.)

รายการ มูลค่า (ล้านบาท) อัตราการขยายตัว (ร้อยละ)

2555 2556 2557 2558 (ม.ค.-มี.ค.)

56/55 57/56 58/57 (ม.ค.-มี.ค.)

มูลค่ารวม 11,678.94 16,579.09 47,141.06 12,314.41 41.96 184.34 43.13 มูลค่าการส่งออก

10,136.04 14,297.72 21,912.61 6,204.73 41.06 53.26 55.93

มูลค่าการน าเข้า 1,542.90 2,281.37 25,228.45 6,109.68 47.86 1,005.85 32.12 ดุลการค้า 8,593.14 12,016.35 -3,315.84 95.05

ที่มา : กองความร่วมมือการค้าและการลงทุน กรมการค้าต่างประเทศ (2558) ส าหรับมูลค่าการค้าผ่านแดนไทย -เวียดนาม เมื่อพิจารณาแยกตามรายจังหวัด การค้าผ่านแดนไทย-เวียดนามมีมูลค่าการค้ามากที่สุดที่ด่ านศุลกากรนครพนม 4,188.78 ล้านบาท และด่านศุลกากรมุกดาหาร 1,609.35 ล้านบาท เนื่องจากบริเวณชายแดนดังกล่าวมีตลาดอินโดจีนซึ่งเป็น

ตลาดที่มีขนาดใหญ่และเป็นแหล่งรวมสินค้านานาชนิด จึงท าให้การค้าชายแดนในบริเวณดังกล่าวมีความคึกคัก รองลงมา คือ การค้าผ่านด่านในจังหวัดบึงกาฬโดยมีมูลค่าการค้าชายแดนกับเวียดนามเท่ากับ 782.45 ล้านบาท

การค้าผ่านแดนไทยกับเวียดนาม แยกตามรายจังหวัด

จังหวัด ส่งออก (ล้านบาท)

สัดส่วน (ร้อยละ)

น าเข้า (ล้านบาท)

สัดส่วน (ร้อยละ)

ดุลการค้า (ล้านบาท)

นครพนม 4,257.37 51.25 68.59 8.30 4,188.78 มุกดาหาร 2,351.19 28.30 741.84 89.76 1,609.35 บึงกาฬ 791.62 9.53 9.17 1.11 782.45 สระแก้ว 548.60 6.60 6.02 0.73 542.58 หนองคาย 335.28 4.04 0.86 0.10 354.42 ตราด 3.26 0.04 0.00 0.00 3.26

รวม 8,307.32 100.00 826.48 100.00 7,480.84

ที่มา : กองความร่วมมือการค้าและการลงทุน กรมการค้าต่างประเทศ (2558)

Page | 11

การค้าผ่านแดนไทย-เวียดนาม มีสัดส่วนเพ่ิมขึ้นเรื่อยๆ ปี 2557 มูลค่าการค้าผ่านแดนไทย -เวียดนาม คิดเป็นร้อยละ 12.37 ของมูลค่าการค้าไทย-เวียดนาม

ส าหรับสินค้าส่งออกผ่านแดนที่ส าคัญของไทยไปเวียดนาม ได้แก่ เครื่องดื่มที่ไม่มีแอลกอฮอล์ ผลไม้สดแช่เย็น แช่แข็งและแห้ง หม้อแบตเตอรี่

และส่วนประกอบ ผลิตภัณฑ์เหล็กและเหล็กกล้า เครื่องรับวิทยุโทรทัศน์และส่วนประกอบ เป็นต้น

ส่ วนสิ นค้ าน า เข้ าผ่ านแดน ที่ ส าคัญของเวียดนามมาไทย ได้แก่ เครื่องรับวิทยุโทรศัพท์ โทรเลข โทรทัศน์ เครื่องคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ มอเตอร์ไฟฟ้า ชุดเครื่องก าเนิดไฟฟ้า วงจรพิมพ์ ส่วนประกอบและอุปกรณ์รวมทั้งโครงรถฯ เป็นต้น

สินค้าส่งออกผ่านแดนที่ส าคัญ

สินค้าส่งออกผ่านแดน 2555 2556 2557

เครื่องดื่มที่ไม่มีแอลกอฮอล์ 3,824.46 6,229.85 7,967.13 ผลไม้สดแช่เย็น แช่แข็งและแห้ง 2,700.07 4,281.50 7,244.42 หม้อแบตเตอรี่และส่วนประกอบ 2.95 246.22 3,305.58 ผลิตภัณฑ์เหล็กและเหล็กกล้า 1,514.07 1,342.53 1,126.71 เครื่องรับวิทยุโทรทัศน์และส่วนประกอบ 82.92 127.76 339.37 ผ้าผืนและด้าย 343.45 344.45 329.90 วงจรพิมพ์ 245.85 326.55 247.60 หนังและผลิตภัณฑ์หนังอ่ืนๆ 62.95 80.81 74.92 เคมีภัณฑ์อนินทรีย์ 99.87 76.04 65.83 ข้าว 9.12 26.32 7.78 อ่ืนๆ 1,250.33 1,215.69 1,203.37 มูลค่าส่งออกรวม 10,136.04 14,297.72 21,912.61

ที่มา : กรมการค้าต่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ (2558)

Page | 12

สินค้าน าเข้าผ่านแดนที่ส าคัญ

สินค้าน าเข้าผ่านแดน 2555 2556 2557

เครื่องรับวิทยุโทรศัพท์ โทรเลข โทรทัศน์ N/A 835.07 21,540.60 เครื่องคอมพิวเตอร์และอุปกรณ์ N/A N/A 1,805.68 มอเตอร์ไฟฟ้า ชุดเครื่องก าเนิดไฟฟ้า 7.75 399.74 430.06 วงจรพิมพ์ 9.12 53.35 165.74 ส่วนประกอบและอุปกรณ์รวมทั้งโครงรถฯ 123.08 89.71 132.43 ผลิตภัณฑ์อ่ืนๆ ท าจากพลาสติก 15.24 13.74 37.19 ลวดและสายเคเบิล ที่หุ้มฉนวน 52.88 76.04 123.18 กระจก แก้ว และผลิตภัณฑ์อ่ืนๆ 16.62 24.38 72.99 เครื่องรับ-ส่งสัญญาณและอุปกรณ์ติดตั้งฯ 169.24 207.32 188.07 เครื่องพักกระแสไฟฟ้า หม้อแปลงไฟฟ้าฯ 32.96 75.06 65.8 อ่ืนๆ 1,116.01 506.96 666.73 มูลค่าน าเข้ารวม 1,542.90 2,281.37 25,228.45

ที่มา : กรมการค้าต่างประเทศ กระทรวงพาณิชย์ (2558)

Page | 13

รูปแบบการค้าและช่องทางการจ าหน่ายสินค้าในเวียดนาม

1) ผู้ประกอบธุรกิจที่เป็นผู้น าเข้าและส่งออกของเวียดนาม ประกอบด้วย

(1) บริษัทของรัฐบาล (State-owned Company) เป็นหน่วยงานของรัฐที่ตั้งขึ้นเพ่ือน าเข้า สินค้าที่จ าเป็นต่อการพัฒนาโครงสร้างพ้ืนฐานของประเทศ

(2) บริษัทเอกชน (Private Company) ซึ่ งเป็นบริษัทผู้น า เข้า ( Importer) หรือบริษัทที่เป็นตัวแทนจ าหน่ายแต่เพียงผู้เดียว (Sole Agent) หรือเป็น

บริษัทตัวแทนจ าหน่าย (Distributor) ของเวียดนาม

(3) ผู้ค้าชายแดน เป็นผู้รับจ้างน าเข้าสินค้าให้กับร้านค้าย่อยตามตลาดต่างๆ โดยพ่อค้าชายแดนจะรับสินค้าจากชายแดนไปส่งตามร้านค้าและแผงลอยในเวียดนาม ซึ่ งสินค้าที่น าเข้าส่วนใหญ่จะเป็นสินค้าอุปโภคบริโภค

2) ช่องทางการจัดจ าหน่ายและการกระจายตัวของสินค้าในตลาดเวียดนาม มีดังนี้1 (1) การจัดจ าหน่ายสินค้าอุปโภคบริโภค ผู้น า

เข้าของเวียดนามจะน าสินค้าที่น าเข้าไปกระจายให้กับร้านค้าส่ง ซุปเปอร์มาร์เก็ต มินิมาร์ท และ ร้านค้าปลีก ในนคร โฮจิมินห์และเมืองการค้าต่างๆ

(2) การจัดจ าหน่ายสินค้าวัสดุก่อสร้าง ผู้น าเข้าจะเป็นผู้จัดจ าหน่ายสินค้าเองโดยจะกระจายสินค้าต่อไปยังตัวแทนขายและ

ร้านค้าปลีก รวมทั้งการขายโดยตรงให้ผู้บริโภคทั้งในนครโฮจิมินห์และจังหวัดต่างๆ

(3) การจัดจ าหน่ายสินค้าผ่านแดน ผู้น าเข้าของเวียดนามจะน าสินค้าเข้าจากไทยแล้วส่งต่อไปจ าหน่ายที่ เวียดนามโดยเป็นลักษณะของการขนสินค้าผ่านแดน

1 คู่มือประกอบธุรกิจ สาธารณรัฐสังคมนิยมเวียดนาม ส านักงานคณะกรรมการส่งเสริมการลงทุน (2556)