เรอง ระบบประสาทและอวยวะรบความรสก รายวชาชววทยาเพมเตม 2

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559

คณครฐตารย ส าเภา โรงเรยนทามะกาวทยาคม

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 8 (กาญจนบร-ราชบร)

สบคนขอมล อภปราย อธบาย และเปรยบเทยบวธการรบรและตอบสนองตอสงเราของสงมชวตเซลลเดยวและสตวบางชนด

สบคนขอมล อธบาย และจ าแนกสวนประกอบ และหนาทของเซลลประสาทพรอมทงสรปการท างานของเซลลประสาท

สบคนขอมล อธบายและอภปรายโครงสรางและหนาทของสมองและไขสนหลง

สบคนขอมล อธบาย และเปรยบเทยบการท างานของระบบประสาทโซมาตกและระบบประสาทอตโนวต

สบคนขอมล ทดลอง อภปราย และอธบายโครงสรางและการท างานของอวยวะรบความรสก

จดประสงค

การรบรและการตอบสนอง

เซลลประสาท

การท างานของเซลลประสาท

ศนยควบคมระบบประสาท

การท างานของระบบประสาท

อวยวะรบความรสก

เนอหา

หมายถง ระบบทเกยวกบการสงงาน การตดตอเชอมโยง การประสานงาน การรบค าสง และปรบระบบตางๆของรางกายใหเขากบสภาพแวดลอมทงภายนอกและภายใน โดยใชเวลารวดเรวและสนสดอยางรวดเรว สวนระบบตอมไรทอนนจะตอบสนองเปนไปอยางชาๆและกระทาตอเนองเปนเวลานาน

ระบบประสาท

คณสมบตของเซลลประสาท

ไวตอสงเรา (stimulus)

น ากระแสประสาทได

เรอง การรบรและตอบสนอง รายวชาชววทยาเพมเตม 2

ภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2559

คณครฐตารย ส าเภา โรงเรยนทามะกาวทยาคม

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษาเขต 8 (กาญจนบร-ราชบร)

การรบรและการตอบสนองของสงมชวตมความส าคญตอสงมชวตอยางไร ?

การรบรและการตอบสนอง

การควบคมและตดตอประสานการท างานของรางกายเพอใหเกดการรบรและการตอบสนอง ตองอาศยระบบใด ?

ระบบประสาท (nervous system)

ระบบตอมไรทอ (endocrine system)

ระบบประสานงาน (coordinating system) + =

ความแตกตางของการตอบสนองของระบบประสาทกบระบบตอมไรทอ

ขอเปรยบเทยบ ระบบประสาท ระบบตอมไรทอ รปแบบการสอสาร กระแสไฟฟาและสารเคม สารเคม (ฮอรโมน)

ความเรวในการตอบสนอง

ตอบสนองตอสงเราเกดขนและสนสดอยางรวดเรว

ตอบสนองตอสงเราชา

ระยะเวลาในการตอบสนอง

ตอบสนองเปนระยะ เวลาสน

ตอบสนองเปนระยะเวลาทยาวนานกวา

สารเคมทใชในการสอสาร

สารสอประสาท ฮอรโมน

ใหนกเรยนจเอวเพอนและสงเกตการตอบสนองของเพอน…………..

การรบรและการตอบสนองท างานเปนระบบ เมอมสงเรามากระตนกจะมหนวยหรออวยวะทใชในการรบความรสก การรบรจะสงตอไปยงหนวยรบและแปลความรสกออกมา แลวสงการไปยงหนวยปฏบตงานซงจะตอบสนองตอสงเราทมากระตน

สตวและคนมอวยวะรบความรสกจากสงเรา เชน ตามองเหน หรบฟง ลนรบรส จมกดมกลนและ ผวหนงรบสมผส และสงสงทรบรไปตามระบบประสาทเพอแปลความรสกแลวสงการไปยงกลามเนอสวนใดสวนหนงท าใหสตวและคนตอบสนองตอสงเราได

การรบรและการตอบสนองจะมอวยวะรบความรสก กลามเนอ กระดก และการท างานของระบบประสาทท างานสมพนธกนอยางเปนระบบ

การรบรและการตอบสนอง

สวนทรบความรสก (Sensory input) : เซลลประสาทรบความรสก

สวนทรวบรวมและประสานงาน (integration) : สมองและไขสนหลง

สวนทสงความรสกออก (Motor output) : เซลลประสาทสงการ

การรบรและการตอบสนอง

เปนสงมชวตเซลลเดยวทอาศยในน า

ไมมโครงสรางทท าหนาทเปนระบบประสาท

รบรและตอบสนองไดดวยการไหลของไซโทพลาซม เชนการเคลอนทเขาหาอาหาร

การรบรและการตอบสนองของสงมชวตเซลลเดยว: อะมบา (AMOEBA)

ในเซลลมเสนใยประสานงาน (coordinating fiber หรอ nerve fibril) เชอมโยงระหวางโคน Cilia ทใตผวเซลล

ควบคมการพดโบกของ cilia ใหถอยหรอเขาหาสงเรา

สามารถรบรและตอบสนองตอสงเราทเปน แสง อณหภม หรอสารเคม

การรบรและการตอบสนองของสงมชวตเซลลเดยว: พารามเซยม

การรบรและการตอบสนองของสตวไมมกระดกสนหลง

สตวชนต า

ไมมโครงสรางทเกยวของกบระบบประสาท

สามารถรบรและตอบสนองตอสงเราคอ น าและอาหารได

ล าตวมรพรน ซงมโครงสรางภายในท าหนาทจบอาหาร

การรบรและตอบสนองไมดเทาสตวไมมกระดกสนหลงชนสง

ฟองน า (SPONGE)

รางแหประสาท (nerve net) เซลลประสาทเชอมโยงกนเปนตาขายทวรางกาย

เมอมสงเรามากระตนจะเกดกระแสประสาทเคลอนไปตามเซลลประสาทจากจดทถกกระตนและกระจายไปทวล าตว

สงกระแสประสาทแบบไซแนปสไฟฟา

Tentacle รอบปากสามารถรบรและตอบสนองได

ไฮดรา (HYDRA)

ถาใชเขมแตะทปลายเทนทาเคลของไฮดรา จะเกดสงใดขน ???

ค าถาม???????

เทนทาเคล และสวนตางๆ ของรางกายจะหดสนลง เพราะเซลลประสาทของไฮดราเชอมโยงกนเปนตาขาย ท าใหมกระแสประสาทแผกระจายไปทวรางกาย

มเซลลประสาทรวมตวเปนกลมบรเวรหว เรยกวา ปมประสาท (nerve ganglion) หรอเรยกวา สมอง (brain)

มเสนประสาทใหญ (nerve cord) ขนานตามดานขางล าตวจากหวถงทายลกษณะแบบขนบนได (ladder type)

เสนประสาทเชอมโยงตดกนดวยเสนประสาททวนรอบตว เรยกวา วงแหวนประสาท (nerve ring)

พลานาเรย (PLANARIA)

ไฮดรา กบ พลานาเรย มการรบรและการตอบสนองตอสงเราตางกนอยางไร???

ค าถาม???

ไฮดรา มรางแหประสาท จะตอบสนองทงอวยวะหรอทวทงรายกาย

พลานาเรย มปมประสาทอยทหว เมอมสงเรามากระตนจะเกดกระแสประสาทจากบรเวณทถกกระตนไปตามเสนประสาทสงไปยงปมประสาท ซงเปนศนยกลาง แลวสงกระแสประสาทไปยงหนวยปฏบตงานจงเกดเฉพาะสวนของรางกาย

สมอง เปนปมประสาทขนาดใหญอยสวนหว มแขนงแยกไปเลยงตา (optic nerve) และไปเลยงหนวด

จากปมประสาทสมอง มเสนประสาทลอมรอบหลอดอาหาร ลงมายงปมประสาทดานลาง รวมกนเปนปมประสาททรวงอก (thoracic ganglion) ซงมปมประสาท 7 ปม

จากนนจะทอดยาวเปนปมประสาทสวนทอง (ventral nerve cord) และมปมประสาทแยกออกไปยงกลามเนอ และระยางคตาง ๆ

กง

ระบบประสาท วงแหวนประสาท (nerve ring) อยรอบปาก

มแขนงประสาทแยกออกไปยง arm เรยกวา radial nerve

มอวยวะสมผสแสงเรยกวา จดตา (eye spot) อยทบรเวณปลายสดของทกแฉก

เอไคโนเดรม

มปมประสาท 3 ปม ไดแก ปมประสาทสมอง (cerebral ganglion) : อยทางดานขางของปาก ควบคม

อวยวะตอนบนบรเวณปาก และมดกลามเนอตดเปลอก

ปมประสาททอวยวะภายใน (visceral ganglion) : อยทางดานทายควบคมอวยวะภายใน เชน ระบบยอยอาหาร ตบ หวใจ

ปมประสาททเทา (pedal ganglion) : อยทเทาทาหนาควบคมการยดตวและหดตวทกลามเนอเทา

P. MOLLUSCA : หอย

เปนสตวไมมกระดกสนหลงทฉลาดมาก มดวงตาขนาดใหญ และเซลลประสาทเจรญด

P. MOLLUSCA : หมก

สตวพวกแรกทเรมมระบบประสาททแทจรงคอ cnidarians เรยก nerve net

ในดาวทะเล ระบบประสาทจะซบซอนขน โดยจะม nerve ring เชอมกบ radial nerve ทเชอมอยกบ nerve net ในแตละแขนของดาวทะเลอกทหนง

สงมชวตตงแตพวกหนอนตวแบนเปนตนไป จะมการรวมกนของเซลลประสาท (ganglion) ทบรเวณหว เรยก cephalization

พลานาเรยจะมการเรยงตวของเสนประสาทบรเวณดานขางล าตวทง 2 ขาง และมเสนประสาทเชอม เรยก transverse nerve

พวกหนอนตวกลมขนไป จะมการเรยงตวของเสนประสาทอยทางดานทองเรยก ventral nerve cord

แมลงมการรวมกนของเซลลประสาท เรยก glangion ในแตละขอปลองของล าตว

สตวมกระดกสนหลง จะม dorsal hollow nerve cord

สรป