- 1 - ข-

รายงานสรปประเดนทางเทคนคแนวทางการพฒนาศกยภาพองคกรและบคลากร เพอประสทธภาพทเพมขนในการจดการพนทคมครอง

โดย นายทว หนทอง ทปรกษาดานการจดการพนทคมครอง โครงการ CATSPA

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- การพฒนาศกยภาพขององคกรและบคลากร CATSPA จะเนนถงเรองการสราง

ประสทธภาพในการปฏบตงานการจดการพนทคมครองแนวใหม กระบวนการพฒนาศกยภาพในรปแบบตางๆ เปนการสรางองคกรแหงการเรยนรในอนาคต หลกสตรการพฒนาหรอการฝกอบรมเพอเพมประสทธภาพของบคลากรในการท างานดานการจดการพนทคมครอง จะตองใหเปนไปตามลกษณะงานและหนาทความรบผดชอบ ขณะเดยวกนในการพฒนาศกยภาพของบคลากรตามเปาหมายจะตองค านกถงโอกาส ความเสยงตางๆ เชน องคกรผจดการฝกอบรม ผเขารบการฝกอบรม กระบวนการฝกอบรม เปนตน ทงน เพอกอใหเกดการจดการพนทคมครองทมประสทธภาพ และปรากฏตามผลลพธของโครงการสงเสรมความย งยนของระบบการจดการพนทคมครอง (CATSPA)

1. ผลลพธท 2: ศกยภาพขององคกรและบคลากรเพมมากขน 2. กจกรรม : พฒนาและจดการอบรมหลกสตรตางๆเพอเพมสมรรถนะของพนกงาน

เจาหนาทกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช โดยเฉพาะพนทคมครองน ารองส านกงานนวตกรรมอทยานแหงชาตและพนทคมครอง ประกอบดวย 2.1 การบรหารจดการพนทคมครอง 2.2 นวตกรรมดานงบประมาณพนทคมครองแนวใหม 2.3 การลาดตระเวณเชงคณภาพ 2.4 เครองมอประเมนประสทธภาพการจดการพนทคมครอง 2.5 การจดการพนทคมครองอยางมสวนรวม 2.6 การศกษาวจยในพนทคมครอง 2.7 การพฒนาดานภาคปฏบต/การอภปราย/การประชมกลมยอย 2.8 การศกษาดงานดานคาแทนคณระบบนเวศ กองทนอนรกษ การจดการพนท

คมครองทางทะเลและการจดการอยางมสวนรวม ทงภายในและตางประเทศ

- 2 - ข-

3. วตถประสงค 3.1 พฒนาบคลากรใหมทศนคต ทกษะ ความรความช านาญในการจดการพนท

คมครองทกระดบ เพอใหหนวยงานเปนองคกรเรยนร ตลอดจนการสรางเครอขายการเรยนรในทกภาคสวนทเกยวของ

3.2 พฒนาองคความรและเพมขดความสามารถของบคลากรตลอดจนปลกฝงใหบคลากรมคณธรรม จรยธรรม และจตส านกในการปฏบตงาน

3.3 สงเสรมใหเกดการพฒนาตนเองและพฒนาสายอาชพใหแกบคลากรทกระดบเพอใหบคลากรในแตละสายอาชพประสบความส าเรจในสายงานอาชพของตนเอง

3.4 ปรบเปลยนกระบวนทศนของบคลากรใหเปนผมกระบวนทศนในการปฏบตงานตามหลกการบรหารจดการพนทคมครองแนวใหม

4. ระดบการฝกอบรม

4.1 ระดบผบรหาร เปนหวหนาหนวยงานพนทคมครอง (หวหนาอทยานแหงชาตและหวหนาเขตรกษาพนธสตวปา) พนทน ารองของโครงการ หวหนาหนวยงานอนๆ ทมส านกงานของโครงการตงอยในพนทคมครองและใกลเคยง ผบรหารส านกงานนวตกรรมอทยานแหงชาตและพนทคมครอง และผบรหารส านกบรหารพนทอนรกษทเกยวของ

4.2 ระดบปฏบตการ เปนพนกงานเจาหนาทระดบปฏบตการประจ าหนวยงานพนทคมครอง อทยานแหงชาต และเขตรกษาพนธสตวปา พนทคมครองน ารอง หนวยงานอนๆ ทตงอยภายในพนทคมครองและใกลเคยง ส านกงานนวตกรรมอทยานแหงชาตและพนทคมครอง และส านกบรหารพนทอนรกษทเกยวของ

5. หลกสตรการพฒนาบคลากร

5.1 การบรหารจดการพนทคมครองแนวใหม เกยวของกบวสยทศน ยทธศาสตรดานคณคาและโครงสรางการบรหารจดการ

แนวคดและองคประกอบของการจดการพนทคมครองเชงระบบนเวศและการมสวนรวม กระบวนในการใชเทคนคและเครองมอทเหมาะสมในการจดการ แผนธรกจพนทคมครอง การจดท าแผนระบบพนทคมครองแหงชาต การตดตามและประเมนผล

รายละเอยดของเนอหาจะประกอบดวยประวตและความเปนมาของการจดการพนทคมครอง กฎหมายและนโยบาย การจดท าแผนการจดการและการน าแผนไปสการปฏบต การจดท าแผนระบบพนทคมครอง การวเคราะหภยคกคามเพอการแกไขปญหา การพฒนาการทองเทยวอยางมสวนรวม การบรการของระบบนเวศและคาแทนคณระบบนเวศและมการศกษาดงานทเกยวของทงในและตางประเทศ

- 3 - ข-

5.2 การจดการความขดแยงในพนทคมครอง

เกยวของกบความส าคญและความเรงดวนของกระบวนการจดการความขดแยงในพนทคมครอง ความรความเขาใจเกยวกบหลกการและแนวทางในการแกไขปญหาความขดแยงทเกดขนและการน าความรไปปรบใชในนโยบายและแผนการจดการ

รายละเอยดของเนอหาจะประกอบดวยความหมาย ประเภทและรปแบบความขดแยง ทศนคต คานยมความขดแยง สาเหต การวเคราะห การเจรจา การไกลเกลย การสอสารและความรวมมอการวเคราะหผมสวนไดสวนเสยและฝกปฏบตในทองทกรณศกษา

5.3 การผลกดนนโยบาย เกยวของกบความส าคญและความจ าเปนในการผลกดนดานนโยบาย องคความร

ทกษะในการวางแผนและด าเนนการดานนโยบาย รายละเอยดเนอหาจะประกอบดวยประโยชน ความส าคญ รปแบบ วธการ การ

วางแผน การเลอกประเดน การวเคราะห การจ าแนก การจดท าแผนเชงปฏบตการ การตดตามและประเมนผล ทกษะในการวเคราะห การเขยนและการท างานทเปนระบบ

5.4 การท างานกบชมชนอยางมสวนรวม เกยวของกบแนวคด หลกการ จตวทยาชมชน ภมปญญาทองถน องคกรชมชน

กระบวนการท างานของชมชน เครองมอและเทคนคการท างานรวมกบชมชน การจดท าแผนชมชนเพอใหมการจดการพนทคมครองทมประสทธภาพ

รายละเอยดของเนอหาประกอบดวยกระบวนการท างานรวมกบชมชน หลกการจดการพนทคมครองอยางมสวนรวม เทคนคการศกษา การเกบขอมล การประเมนชมชนและทรพยากรทชมชนพงพง การท าแผนยทธศาสตรชมชนอยางมสวนรวมเพอการจดการทรพยากร การสรางเครอขายการจดการและการตดตามผลการใชประโยชนและเวทแลกเปลยนประสบการณในการท างานกบชมชน การศกษาดงานและการสมมนา

5.5 การใชเครองมอประเมนประสทธภาพของการจดการพนทคมครอง (Management Effectiveness Tracking Tools : METT) เครองมอการประเมนประสทธภาพของการจดการพนทคมครอง (METT) เปน

วธการคนหาขอมลจากการปฏบตงานตามแผนงานเพอใหผบรหารหรอผก ากบนโยบายใชในการพจารณาสนบสนนใหการปฏบตงานเปนไปตามเปาหมายและวตถประสงคของการจดการพนทคมครองใหมประสทธภาพ หลกการโดยทวๆไปแลวจะประกอบดวยการวเคราะหจดออน จดแขงของการจดการพนทคมครอง การวเคราะหขอบเขตของความรนแรงและการกระจายของภยคกคาม การวเคราะหขอบเขตของพนททมความส าคญและมคณคาของระบบนเวศ เศรษฐกจและสงคม มการก าหนดแนวทางในการด าเนนงานตามระดบความส าคญของการจดการหรอความจ าเปนในการแกไขปญหา เทคนคในการพฒนา

- 4 - ข-

การด าเนนงานตามนโยบาย แผนการตดตามและประเมนผล เพอสนบสนนการจดการพนทคมครองอยางมประสทธภาพ เปาหมายของการน าเครองมอ METT มาใชโดยมเปาหมายดงน :

1. เพอตองการใหมผสนบสนนและการประเมนผลการใชเงนงบประมาณในการลงทนและด าเนนการจดการพนทคมครอง

2. เพอปรบปรงแกไขวธการจดการพนทคมครองหรอการปรบแผนการจดการ 3. เพอตองการใหมการตรวจสอบการท างานหรอหลกการในการใหเหตผลท

ส าคญดานการจดการขอมล 5.6 ความย งยนของระบบการเงนในพนทคมครอง (Financial Sustainability

Scorecard) ความย งยนของระบบการเงนในพนทคมครองเปนปจจยส าคญในการบรหาร

จดการพนทคมครอง โดยเฉพาะเรองการวางแผนดานการเงนทตองคนหาวาคาใชจายในการดแลรกษาพนทคมครองมอะไรบาง ท าอยางไร หวหนาพนทคมครองสามารถทจะพจารณาตดสนใจดานการเงนไดอยางถกตองและเหมาะสม การจดสรรเงนงบประมาณใหเหมาะสมกบความจ าเปนตามสถานการณ การแกไขปญหาสภาพคลองทางการเงน

ประเดนทส าคญ คอ การพจารณาความย งยนทางดานการเงนเพอการบรหารจดการองคกร ทงนโดยทวไปแลวระบบการเงนและการจดการพนทคมครอง มกจะมหลายๆหนวยงานเขามาเกยวของและรบผดชอบรวมกน ฉะนนบทบาทของแตละหนวยงานจะตองมความชดเจนและมเอกภาพ การเพมประสทธภาพการวางแผนการจดการดานการเงนและการจดสรรงบประมาณภายในองคกรจะมกลไกทโปรงใสและมประสทธภาพในการจดเกบคาธรรมเนยมหรอรายได

5.7 เครองมอทางเศรษฐศาสตรเพอการจดการพนทคมครอง แนวทางการประเมนคณคาของพนทคมครอง โดยใชหลกทางเศรษฐศาสตรจะเปน

กลไกหนงทเปนประโยชนตอผจดการพนทคมครองและชมชนใกลเคยงกบพนทคมครอง หรอแนวกนชน เปนการประเมนคณคาและการวเคราะหเพอก าหนดรปแบบวามความเหมาะสมหรอไม เครองมอทางเศรษฐศาสตรมความเหมาะสมกบการใชประโยชนและการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ การลดภยคกคามในพนทคมครอง การจดการเงนทนหรอกองทน ขณะเดยวกนเพอสนบสนนการด ารงชวตของชมชนทองถนทดขน การประเมนคณคาสวนใหญจะเกยวของกบสภาพของพนทคมครองในแตละทองถนจะตองใหความสนใจเพอประโยชนทางเศรษฐกจ สามารถน ามาใชพจารณาถงความสมพนธระหวางการจดการพนทคมครองกบชมชนทองถน อนจะน ามาซงความรวมมอซงกนและกน

วตถประสงคของการประเมนคณคาทางเศรษฐศาสตรจะเกยวของกบอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ (CBD) โดยเฉพาะหลกการของ Ecosystem Approach ในการประชม COP5 และ COP10 ก าหนดใหมการพฒนาเครองมอประเมนคณคา กจกรรมทดทสดและแนวทางการใชโดยเฉพาะเทคนคและอปกรณ การประเมนคณคาการใชประโยชนจากการบรการของระบบนเวศ (ES) การสนบสนน

- 5 - ข-

พนทคมครองทตองด าเนนการโดยใหเปนไปตามประเพณ วฒนธรรม นวตกรรมและกลไกทางการเงนของคาแทนคณระบบนเวศ (PES)

แนวทางในการก าหนดนโยบายดานเศรษฐกจของระบบนเวศและความหลากหลายทางชวภาพในพนทคมครอง การศกษาและรวมมอกนคนหาการบรการของระบบนเวศ นโยบายการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ โดยเฉพาะกระบวนการทางวทยาศาสตรหรอการจดท าคมอแนวทางในการด าเนนงานทเกยวของกบพนทคมครองหรอแนวกนชน ชมชนทองถน หรอองคกรภาคเอกชน หรอทมงานทจะตองด าเนนงานเพอปองกนการลดลงของความหลากหลายทางชวภาพเพอทจะใหเปนประโยชนตอชมชนทองถนหรอเพอประโยชนทางเศรษฐกจหรอการจดสรรเงนงบประมาณ การก าหนดเครองมอทางเศรษฐศาสตรจะตองพจารณาเรองนโยบาย การปฏบตทางนวตกรรม หนวยงานทรองรบ ความรความเขาใจในการปฏบตและบทเรยนจากแหลงตางๆทไดมการศกษาไวกอนแลว

5.8 คาแทนคณระบบนเวศ (Payments for Ecosystem Services: PES) และการจดตงกองทนอนรกษ (Conservation Trust Fund: CTF) หลกการของคาแทนคณระบบนเวศ (Payments for Ecosystem Services : PES)

เปนกลไกหนงของการจดการทรพยากรธรรมชาตอยางย งยนดวยแรงจงใจทางเศรษฐกจ โดยการจดสรรเงนคาตอบแทนใหกบชมชนหรอผ ดแลรกษาทรพยากรธรรมชาต ดวยว ธการจดต งกองทนอนรกษ (Conservation Trust Fund : CTF) เพอเปนหลกประกนความย งยนของฐานทรพยากรและประโยชนหรอบรการทมนษยจะไดรบจากการบรการของระบบนเวศ (Ecosystem Services) ฉะนน คาแทนคณระบบนเวศ คอ ผมบทบาทในการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตหรอผใหบรการควรไดรบคาชดเชยหรอคาตอบแทนและผทใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตหรอผทไดรบประโยชนจากการบรการของระบบนเวศควรทจะตองจายเพอแลกกบการบรการดงกลาว

องคประกอบทส าคญของคาแทนคณระบบนเวศประกอบดวย 1. ผทดแลรกษาระบบนเวศและทรพยากรธรรมชาตเปนผขาย (Sellers) ท าหนาท

ดแลการใหบรการของระบบนเวศ 2. ผทไดรบผลประโยชนจากการบรหารของระบบนเวศเปนผ ซอ (Buyers)

ผไดรบประโยชนมความเตมใจทจายผลคาตอบแทน (Willing to Pay) ใหกบผขายทไดตกลงกนไว กองทนอนรกษ (Conservation Trust Fund) ไดมการพฒนาและน ามาใชกนใน

หลายๆประเทศ เชน ประเทศแถบลาตนอเมรกา ไดมการจดต งกองทนเพอสนบสนนการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ การจดการพนทคมครอง แหลงเงนของกองทนอนรกษจะไดรบการสนบสนนจากรฐบาล องคกรนานาชาต องคกรอนรกษและภาคเอกชน เปนการจดการกองทนใหมผลก าไรทมวตถประสงคในการใชโดยเฉพาะ

ในกรณทเปนการด าเนนงานกองทนเพอการอนรกษพนทคมครองอาจจะก าหนดเปน Park Funds เปนการจดตงกองทนเพอการอนรกษพนทคมครองและระบบนเวศ กองทนมเรยกชอแตกตางกน เชน Green Funds เปนกองทนทใชในการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ Brown Funds

- 6 - ข-

เปนกองทนเพอใชในการจดการและควบคมมลพษและของเสย Endowment Funds เปนกองทนทไดรบการบรจาคและน าผลก าไรไปใชประโยชน Sinking Funds เปนกองทนทมก าหนดเวลาในระยะยาวและถกใชจนหมด และ Revolving Funds เปนกองทนหมนเวยนทไดรบการสนบสนนเงนจากแหลงตางๆ และน าไปลงทนเพอหวงผลก าไร

แนวทางในการจดตงกองทนจะตองมสญญาด าเนนงานในระยะยาว รฐบาลตองสนบสนนรวมทงภาคเอกชน ท างานรวมกนและมการพฒนาทย งยน และจะตองมกฎหมายควมคมการเงนและมสถาบนรบผดชอบโดยตรง เพอใหเปนทเชอถอของสาธารณชน

5.9 การลาดตระเวนเชงคณภาพ (Smart Patrolling) เปนการฝกอบรมดานการลาดตระเวนของพนกงานเจาหนาทในการดแลรกษา

ปองกนพนทคมครอง ขณะเดยวกนในระยะเวลาของการปฏบตงานลาดตระเวนกจะมการเกบขอมลตางๆ ควบคกนไปดวยโดยเฉพาะขอมลภายในพนทคมครอง หรอภยคกคามทเกดขน เชน การลกลอบตดไม การบกรกยดถอครอบครองทดน การลกลอบลาสตวปา ชนดพนธสตวปา พนกงานเจาหนาทจะเกบขอมลดวยเครอง GPS หรอแบบฟอรมทจดท าขน แลวน าขอมลไปแปลงลงในแผนทหรอเครองประมวลผลและสามารถน าขอมลไปใชในการวางแผนและก าหนดแนวทางในการด าเนนงานของหวหนาพนทคมครอง

วธการเกบขอมลของพนกงานเจาหนาทในชวงเวลาทมการออกลาดตระเวนจะมขนตอนการด าเนนงานและมอปกรณตามขนตอนทจะน ามาแสดงไดดงน

1. การลาดตระเวนจะมแผนททมพกดและเครองมอ GPS 2. การกระจายของประชากรสตวปา 3. กจกรรมการกระท าผดกฎหมาย เชน ไมทอน ไมซง ซากสตว เปนตน 4. ทรพยากรทชมชนทองถนใชประโยชน 5. การทองเทยว 6. กจกรรมของแผนงานและการปฏบตงาน 7. การเปรยบเทยบขอมลระหวางขอมลเกากบขอมลใหม ความส าคญ (1) ความย งยนเปนเทคนควธหนงงายตอการด าเนนงาน มอปกรณแผน

ทและ GPS (2) การใชขอมลทเปนมาตรฐานและสามารถถายทอดขอมลไดดและ (3) ความถกตอง สามารถน าขอมลเขาเครองประเมนผลไดรวดเรว

5.10 วทยากรกระบวนการ เกยวของกบหลกการแนวคดและกระบวนการเพอการพฒนาพนททย งยน กล

ยทธดานสงคม ทกษะในการสรางจตส านก การมสวนรวมของประชาชน เสนทางศกษาธรรมชาตและการสอความหมาย

รายละเอยดเนอหาประกอบดวยการจดการดานสงคม การวางแผน เปาหมาย ผบรโภค การด าเนนงานกจกรรม สงแวดลอมศกษา การสอความหมายธรรมชาต การปฏบตในพนทและเวทแลกเปลยนในการปฏบตงาน ตลอดจนการจดประชมและการบนทกการประชม

- 7 - ข-

5.11 การพฒนาอาชพแบบครบวงจร เกยวของกบความรความเขาใจเกยวกบหลกเศรษฐกจพอเพยงและผลตภณฑของ

ชมชนทไมท าลายทรพยากร ทกษะและการน าบทเรยนมาประยกตใชในการสงเสรมอาชพ การวางแผนการขายทกอใหเกดรายไดและสามารถพฒนาวสาหกจชมชน

รายละเอยดเนอหาประกอบดวยเศรษฐกจพอเพยง ผประกอบการทรบผดชอบตอทรพยากร (จตส านกในการใชทรพยากร การคนหากลมเปาหมาย การขายสนคาและการพฒนา) ฝกปฏบตและดงาน การสรางแผนกลยทธกบชมชนบนหลกการทางเศรษฐกจพอเพยง

5.12 การใชภาษาเพอการสอสาร เกยวกบการฝกอบรมใหมทกษะในการพด การเขยนและแปลภาษาองกฤษหรอ

ภาษาจนหรอภาษารสเซยและภาษาประเทศเพอนบาน เพอรองรบการเขารวมภาคเศรษฐกจอาเซยน (AEC) รายละเอยดเนอหาจะประกอบดวย การพฒนาทกษะในการพด การเขยน การ

อาน การฟงและการใชภาษาองกฤษ ภาษากมพชา ภาษาเมยนมาร ภาษาจน หรอภาษารสเซย หรอภาษาทองถน เปนตน

5.13 การศกษาดงาน ผปฏบตงานในพนทคมครองหรอกรมอทยานแหงชาต สตวปา และพนธพช

ภายใตโครงการ CATSPA ทเขารวมฝกอบรมหลกสตรตางๆ ดงกลาวแลว เพอสรางศกยภาพใหแกพนกงานเจาหนาทเพมขนจะตองก าหนดใหมการศกษาดงานทงในประเทศและตางประเทศ ตามทจะพจารณาวามความเหมาะสม

1. กรณการศกษาดงานภายในประเทศ เชน หมบานธารมะยม อ าเภอแมวงก จงหวดนครสวรรค ศกษาดงานดานการบรการของระบบนเวศ (ES) คาแทนคณระบบนเวศ (PES) หรอการจดตงกองทนและบรหารกองทน (CTF) ดานการใชน า เปนตน

2. กรณการศกษาดงานในตางประเทศ จะพจารณาจากผบรหารระดบสง ผทมความตงใจในการปฏบตงาน หรอ หวหนาหนวยงานในพนทคมครองภายใตโครงการ CATSPA หรอผทผานการฝกอบรมหรอคณะกรรมการทปรกษาพนทคมครอง โดยการพจารณาความเหมาะสมจากผอ านวยการโครงการ CATSPA ซงจะมความเหนดงน

(1) อทยานแหงชาตตะรเตา จงหวดสตล ซงเปนอทยานแหงชาตทางทะเลพนกงานเจาหนาทควรไปศกษาดงานทอทยานแหงชาตทางทะเลบนาเกน (Bunaken) ประเทศอนโดนเซย(เปนขอเสนอของนายทว หนทอง) หรอพนทอน

อทยานแหงชาตทางทะเล Bunaken จดตงขนเมอป ค.ศ.1991 เพอเปนการอนรกษแหลงปะการง ปาชายเลนและความหลากหลากทางชวภาพ และในป ค.ศ. 2001 รฐบาลอนโดนเซยไดใชนโยบายกระจายอ านาจในการบรหารจดการพนทคมครองสทองถน อนญาตใหพนกงานเจาหนาทควบคมการเกบเงนคาธรรมเนยมรายไดจากผเขาใชบรการพนทและใหมการน าเงนรายไดไปใชในการบรหารจดการพนทคมครอง ตองอยภายใตค าแนะน าหรออนมตของคณะกรรมการทปรกษาทเรยกวา

- 8 - ข-

Bunaken Collaborative Management Advisory Board (BCMAB) หรอทเรยกวา คณะกรรมการ Co-management ทประกอบดวยชมชนทองถนและองคกรภาคเอกชน

วธการเกบเงนคาธรรมเนยมจากผเขาใชบรการของพนทอทยานแหงชาต นกทองเทยวจะตองซอบตรทองเทยวอทยานแหงชาต ทมชอ-สกลปรากฏอยในบตรและใบเสรจรบเงนก ากบทตองเกบไวใหตรวจสอบได การด าเนนงานโดยวธการก าหนดระบบของบตรหรอปายชอ เพอเพมประสทธภาพการตรวจสอบในการน าไปใชพนทคมครอง ทงนเพราะวาการเดนทางเขาไปในพนทมไดมเพยงทางเขาแหงเดยว และนกทองเทยวจะตองใชบตรไปแสดงในการจบจายซอสงของได เชน ชดวายน า ชดด าน า คาเรอ และสามารถแสดงใหพนกงานเจาหนาทตรวจสอบได เปนตน

บทบาทของคณะกรรมการทปรกษาเกยวกบเงนรายไดจากคาธรรมเนยมเขาใชบรการพนทคมครอง มอ านาจพจารณาโดยก าหนดวงเงน 80% ของรายไดจากคาธรรมเนยมไปใชในการบรการจดการพนทอทยานแหงชาต ดานการปองกน การศกษาวจย การใหการศกษาแกเยาชน ประชาชน การพฒนาชมชน (ในพนทอทยานแหงชาต) สวนทเหลออก 20% จะแบงออกเปนสวนๆ ดงน

ก. จ านวน 3.75% โอนใหชมชนเพอการบรหารจดการพนทชมชน ข. จ านวน 3.75% โอนใหอ าเภอทเปนทต งของพนทคมครองเพอการ

บรหารงานของอ าเภอ ค. จ านวน 7.50% โอนใหจงหวดทเปนทตงของพนทคมครองเพอการ

บรหารงานของจงหวด ง. จ านวน 5.0% โอนใหรฐบาลกลางส าหรบการบรหารของหนวยงานท

รบผดชอบการบรหารจดการอทยานแหงชาต (2) การศกษาดงานของผปฏบตงานในพนทคมครองทางบก โดยการศกษา

ดงานดานการบรการของระบบนเวศ (Ecosystem Services) คาแทนคณระบบนเวศ (Payments for Ecosystem Services) และการจดตงกองทนอนรกษ (Conservation Trust Funds) ณ ประเทศภฎาน ซงอยระหวางการประสานงานกบผเชยวชาญตางประเทศและพนกงานเจาหนาทประเทศภฎาน (รายละเอยดปรากฏตามเอกสารแนบทายทเสนอโดย Mr. Jeffrey A. McNeely)

- 9 - ข-

โครงการศกษาดงานในตางประเทศ (1) ภายใตโครงการเรงเสรมความยงยนของการจดการระบบ พนทคมครอง (CATSPA)

----------------------------------

1. พนทเปาหมาย (1) ประเทศภฎาน 2. หลกการและเหตผล

การพจารณาเลอกประเทศภฎานเปนสถานทศกษาดงานดานการจดการพนทคมครองโดยเฉพาะในเรองการบรการของระบบนเวศ คาแทนคณระบบนเวศ กองทนอนรกษเพอการจดการพนทคมครอง มเหตผลในการสนบสนนการด าเนนงานไดหลายประการ คอ ในอดตทผานมามการแลกเปลยนการศกษาดงานของพนกงานเจาหนาทผปฏบตงานในพนทคมครองทงสองประเทศ และการด าเนนงานดานการจดการพนทคมครองในทงสองประเทศ มกจกรรมทประสบผลส าเรจและเปนตนแบบทนาสนใจในการด าเนนงานของโครงการ CATSPA

3. การจดการพนทคมครองของประเทศภฎาน

การด าเนนงานการจดการพนทคมครองของประเทศภฎาน ทมการใชเงนงบประมาณจากกองทนอนรกษเพอการจดการสงแวดลอม ท าใหการจดการพนทคมครองมการด าเนนงานทเปนไปอยางมประสทธภาพ พนทคมครองของประเทศภฎานประกอบดวย พนททเปนอทยานแหงชาต 5 แหง เขตรกษาพนธสตวปา 4 แหง และพนทสงวนธรรมชาต ทกพนทมการด าเนนงานดานการจดท าแนวเชอมตอทางระบบนเวศและการจดการแนวกนชน พนทคมครองรวมแลวมพนทมากกวาครงหนงของประเทศ ในทกๆ พนทคมครองจะมชมชนทองถนอาศยอย รวมทงบรเวณพนทใกลเคยงพนทคมครอง จงท าใหพนทคมครองกบชมชนทองถนมความสมพนธซงกนและกน

Manas National Park ตงอยชายแดนของประเทศมอาณาเขตตดตอกบประเทศอนเดย เปนพนททไดประกาศเปนมรดกโลกทางธรรมชาตและเปนถนทอาศยทส าคญของเสอโครง และเขตรกษาพนธสตวปา Khaling เปนพนททมอาณาเขตตดตอกบประเทศอนเดยเชนกน รฐบาลของประเทศภฎานและประเทศอนเดยไดด าเนนการจดการเปนพนทคมครองใหเปนแนวเชอมตอของระบบนเวศ เปนวธการจดการแนวเชอมตอระหวางประเทศ (corridors) และโดยความรวมมอของชมชนทองถน โครงการ CATSPA สามารถทจะน ามาใชเปนแนวทางในการด าเนนงานได 4. วตถประสงค

4.1 เพอเพมพนความรเกยวกบคาแทนคณระบบนเวศ (Payments for Ecosystem Services : PES)และ สามารถทจะน าแนวทางมาใชกบการจดการพนทคมครองในประเทศไทยได

- 10 - ข-

4.2 เพอเพมพนความรความเขาใจเกยวกบกองทนอนรกษ (Conservation Trust Fund : CTF) ทงในระดบทองถนและระดบชาต

4.3 เพอพฒนาความรความเขาใจในการสรางความรวมมอการจดการทรพยากรธรรมชาตกบชมชนทองถนในพนทคมครอง โดยเฉพาะการแกไขปญหาเรองคนกบชางปา และผลประโยชนทชมชนทองถนไดรบ 5. จ านวนผเขารวมเดนทาง

จ านวน 20 ทาน โดยแบงออกเปนสองระดบ คอ ระดบผบรหารและระดบหวหนาพนทคมครอง ซงตองมความเขาใจทรวมกนทงในระดบปฏบตและระดบนโยบาย 6. กรอบเวลาก าหนดการ

ระหวางวนท 18-25 พฤษภาคม 2557 (ชวคราว) วนท 1 เดนทางถงเมองหลวง Thimphu ประเทศภฎาน ภาคค า รบประทานอาหาร

เยนรวมกนระหวางพนกงานเจาหนาทฝายไทยและพนกงานเจาหนาทฝายภฎาน ปรกษาหารอในการศกษาดงาน รวมกบพนกงานเจาหนาทจากกระทรวงเกษตรและปาไม ผบรหารกองทนอนรกษ (CTF) สมาคมอนรกษธรรมชาตและ WWF พกคางคน:

วนท 2 ภาคเชา ประชมรวมกนทงฝายไทยและฝายภฎาน เพอชแจงวตถประสงคและความคาดหวงของคณะศกษาดงานจากประเทศไทย (1) การบรรยายเรองคาแทนคณระบบนเวศ (PES) และการจดตงกองทนอนรกษ (CTF) และเปดอภปรายรวมกนโดยเฉพาะนโยบายและการปฏบต (2) การบรรยายเรองการจดท าแนวเชอมตอของระบบนเวศในประเทศภฎาน และ (3) บรรยายเรองนโยบายและความรวมมอของชมชนทองถนในการสรางความรวมมอการจดการแนวเชอมตอระบบนเวศและแนะน าพนทดงานภาคสนาม การบรรยายจะประกอบดวยนโยบายและการปฏบตภาคสนาม ภาคบายและค า: บรรยายเรอง การทองเทยวในพนทคมครอง การพฒนาเขอนพลงน าทสมพนธกบการเกษตร และการใชประโยชนทดนอนๆ เรองของกฎหมายในสวนทรบผดชอบของกระทรวงเกษตรและปาไม ซงเปนการน าเสนอแนวคดเกยวกบการจดการพนทคมครอง พกคางคน :

- 11 - ข-

วนท 3 เดนทางออกจากทพกเดนทางโดยรถยนต ถง Thrumshingla National Park ระหวางการเดนทางจะพบเหนวามถนนตดผานอทยานแหงชาตและมชมชนอาศยอยภายในพนท ฟงค าบรรยายและรวมอภปรายกบพนกงานเจาหนาทอทยานแหงชาต และดงานในพนทหมบานทด าเนนการสรางความรวมมอระหวางชมชนกบธรรมชาต พกคางคน:

วนท 4 ภาคเชา: เดนทางไปศกษาดงานในพนททเกยวกบความขดแยงระหวางคนกบสตวปา คาแทนคณระบบนเวศ (PES) การทองเทยวและอนๆทเกยวของ ภาคบาย : เดนทางโดยรถยนตไปยง Manas National Park พกคางคน:

วนท 5 ภาคเชา : เดนทางตอโดยรถยนตถง Manas National Park ประมาณเทยงวน ภาคบาย : บรรยายสรปเรองการจดการสตวปา (เสอโครง ชางปา กระทง ควายปา แรด และชนดพนธทหาไดยากอนๆ)

วนท 6 ภาคเชา : ดงานในพนทอทยานแหงชาต Manas National Park จนถงเวลาเทยงวนจงเดนทางตอโดยรถยนตถงเมอง Thimphu พกคางคน:

วนท 7 ประชมรวมกนระหวางเจาหนาททงฝายไทยและภฏานเพอสรปผลการศกษาดงานและบทเรยน ภาคค า : รวมรบประทานอาหารค า พรอมดวยการเสนอขอคดเหนและกลาวขอบคณผเขารวมโครงการ

วนท 8 เดนทางกลบกรงเทพฯ

ขอพจารณา : เนองจากคณะผศกษาดงานจากประเทศไทยมหลายระดบ จะแบงออกเปน 2 กลม คอ กลมหวหนาหนวยงานพนทคมครอง ควรจะไดไปศกษาในพนทคมครองทกแหงรวมทงการรบฟงค าบรรยาย สวนระดบผบรหารควรจะการเจาะลกในเรองนโยบาย เชน กฎหมาย โครงสรางการจดการหรอนโยบายการจดการ พจารณา: (ฝายไทย)

- 12 - ข-

โครงการศกษาดงานในตางประเทศ (2) ภายใตโครงการเรงเสรมความยงยนของการจดการระบบ พนทคมครอง (CATSPA) ------------------------------

1. พนทเปาหมาย (2) อทยานแหงชาตทางทะเล Bali Barat ประเทศอนโดนเซย 2. ผรวมเดนทาง : พนกงานเจาหนาทจากกรมอทยานแหงชาตตะรเตาและหนวยงานอนๆ จากฝงทะเลอน

อนดามน จ านวน 10 คน 3. หลกการและเหตผล

เปาหมายของการศกษาดงานเพอรวมพจารณาประสบการณในการจดการพนทคมครองทางทะเล โดยเฉพาะการทองเทยวและรายไดจากการทองเทยว Bali Barat เปนอทยานแหงชาตทตงอยทางทศตะวนตกของเกาะบาหล จะประกอบดวยพนททงบนบกและทะเล เปนถนทอาศยของนกหายาก โดยเฉพาะนกขนทองบาหล เปนแหลงปะการงทสมบรณทสดของเกาะบาหล เปนแหลงทองเทยวทส าคญ มหาดทรายทสวยงาม มปาชายเลนและแหลงปะการง อทยานแหงชาตทางทะเลประกอบดวยเกาะตางๆ ทมลกษณะเดยวกนกบหมเกาะตะรเตาและเกาะหลเปะ ทมการพฒนาการทองเทยว เปนถนทอาศยทางทะเลทส าคญระดบนานาชาต มการก าหนดเขตการจดการและเขตบรการใกลๆ กบ Bali Barat เปนชองแคบและตดตอกบอทยานแหงชาตทางทะเล Baluran ซงกมแหลงปะการงทสวยงามเชนกนและใชเปนทดงานอกแหงหนง

4. วตถประสงค

4.1 เพอแลกเปลยนประสบการณระหวางพนกงานเจาหนาทของอนโดนเซยและไทยรวมทงบทบาทของการจดการพนททางทะเลทไดรบแรงกดดนจากนกทองเทยวทมปรมาณมาก

4.2 รวมพจารณาถงกลไกของการเงนงบประมาณ การศกษาถงคณคาการบรการของระบบนเวศในพนทคมครองทางทะเล

4.3 การศกษาถงความสมพนธระหวางพนทคมครองกบการทองเทยวภาคเอกชนภายในพนทคมครองและใกลเคยง การพฒนาการเงนงบประมาณ อตสาหกรรมการทองเทยวทเกาะบาหล

4.4 เพอการศกษาความสมพนธระหวางพนทคมครองกบองคกรอนรกษภาคเอกชน เชน WWF องคกรอนรกษนานาชาต 5. กรอบเวลาก าหนดการ

วนท 1 เดนทางจากกรงเทพฯ ถงเมอง Denpasar, Bali ภาคบาย: ประชมรวมกบเจาหนาทอนโดนเซยทเกยวของ รวมรบประทานอาหารค ากบผมสวนได

- 13 - ข-

สวนเสยจากพนทคมครองทางทะเล ทงภาครฐและภาคเอกชน รวมทงภาคการทองเทยว พกคางคน: ท Denpasar

วนท 2 ภาคเชา: เดนทางจากเมอง Denpasar ไปยงอทยานแหงชาต Bali Barat โดยรถยนตใชเวลาในการเดนทางประมาณ 2-3 ชวโมง ประชมรวมกบหวหนาอทยานแหงชาต Bali Barat เกยวกบการจดการพนทคมครองทางทะเล การจดการการทองเทยวและการอนรกษชนดพนธทหาไดยาก

วนท 3 ดงานในพนท ณ อทยานแหงชาต Bali Barat รวมปรกษาหาหรอ และเดนทางไปยงอทยานแหงชาต Baluran โดยทางเรอ รวมปรกษาหารอถงความสมพนธระหวางอทยานแหงชาตทงสองแหง ทแบงแยกโดยชองแคบมความกวาง 2.4 กโลเมตร มเรอเฟอรบรการ พกคางคน: ท Baluran หรอใกลเคยง

วนท 4 ศกษางานในพนทและอภปรายรวมกนกบหนวยงานทเกยวของ เดนทางกลบบาหลแวะเยยมชมพนทอนๆ ทมศกยภาพดานการทองเทยว ดานการจดการพนทคมครองทางทะเล รวมทงภาคการทองเทยวทเกยวกบการจดการและการเงน และเดนทางตอถงเมอง Denpasar ในตอนเยน

วนท 5 ประชมรวมกนกบหนวยงานของรฐบาลอนโดนเซย การทองเทยวภาคเอกชน และองคกรภาคเอกชน สรปบทเรยนและเดนทางกลบกรงเทพฯ

ขอพจารณา : ประเทศอนโดนเซยด าเนนการจดการพนทคมครองทางทะเล มาตงแตป 1980 ไดประกาศจดตงพนทคมครองทางทะเลไปแลว 31 แหง มพนทรวมกนประมาณ 6,000,000 ha และมแผนจดตง MPA อก 45 แหง ซงรฐบาลอนโดนเซยมเปาหมายจดตง MPA ใหได 20,000,000 ha ภายในป 2020 และมโครงการฝกอบรมพนกงานเจาหนาทผปฏบตงานดานการปองกนทางน า และมการอนรกษรวมกนกบประเทศมาเลเซย ฟลปปนส อนโดนเซย ปาปว นวกน ตมอร เลสเตและหมเกาะโซโลมอน ในลกษณะ Coral Triangle Initiative ไดจดตงกองทนอนรกษพนท โดยการสนบสนนของ USAID, ADB, GEF, CI, TNC, WWF และ AusAID สวนประเทศไทยตงอยภายนอกพนทไดรบประโยชนจากบทเรยนในการจดการแหลงปะการง การประมง และแหลงอาหารทางทะเล

- 14 - ข-

การด าเนนงานเรอง PES ประเทศภฏาน

ลกษณะภมประเทศ

ประเทศภฏานตงอยทางทศตะวนออกของเทอกเขาหมาลย มลกษณะเปนเทอกเขาสลบซบซอนทประกอบดวยพนทปาไมถง 60% ของพนททงประเทศ มทรพยากรธรรมชาตดานปาไมมากมาย เปนปารกทบ เปนแหลงตนน าล าธาร ลกษณะเชนนเปนโอกาสทท าใหพนทเปนแหลงอ านวยการบรการของระบบนเวศหลายๆอยาง เชน อ านวยน าทสะอาดใหแกประชาชนในทองถน การผลตกระแสไฟฟา และการพฒนาแหลงทองเทยว

รฐบาลของประเทศภฏานไดจดท าแผนยทธศาสตรการจดการปาไมไวในระยะยาวถง 20 ป (RGoB,1999) มนโยบายอนรกษสงแวดลอมของประเทศ มการด าเนนงานคาแทนคณระบบนเวศ (Payments for Ecosystem Services: PES) โดยค านงถงผลประโยชนทไดรบทเปนรายไดจากทรพยากรธรรมชาตส าหรบชมชนในทองถนเพอการพฒนาชมชนของตนเอง ขณะเดยวกนไดมการประกาศพนทปาไมใหเปนอทยานธรรมชาตใหเปนทอยอาศยของสตวปา สวนพนททท าการเกษตรมเพยง 8% และพบวา 69% ของประชากรมอาชพท าการเกษตร เพอการบรโภคประชาชนภายในประเทศ จากการประกอบอาชพภาคการเกษตรท าใหมการใชประโยชนทดนเพมขนขณะเดยวกนมการลดลงของความอดมสมบรณของดน จงไดมการพจารณาถงกลไกในการพฒนาทดนใหสมดลกบการพฒนาทางดานการอนรกษ จงไดน าหลกการ PES มาใชโดยใหมการด าเนนงานของชมชนทองถนเอง

ผทใชบรการของระบบนเวศในทางเศรษฐกจกม เชน การทองเทยวและการผลตกระแสไฟฟา ซงจะใหมการลงทนไดรบผลประโยชนเพอภาคสวนเศรษฐกจ เชน เขอนพลงน า การทองเทยว ผใชกเปนชมชนทองถนมการก าหนดกลไกใหเจาของทดนจายเพอการบรการ

เพอใหเหนถงคณคาของทรพยากร ในการทจะใหผใชบรการในทองถนหรอผมสวนไดสวนเสยไดรบผลประโยชนอยางมประสทธภาพและย งยน ใหมการใชระบบนเวศเพอการด ารงชวตของชมชน โดยเฉพาะความปลอดภยทางอาหาร การจดการพนทตนน า คณภาพและปรมาณของน าปลายน า จงไดมแผนการจดการทรพยากรปาไม

ความเชอมโยงระหวาง PES กบกจกรรมใหความปลอดภยของอาหาร เพอสรางความเขาใจกบชมชนทองถนตามเปาหมาย โดยเฉพาะ (1) ผทพ งพงทรพยากรธรรมชาตเพอการด ารงชวต (2) เปนผ ใหบรการดานระบบนเวศและผไดรบผลประโยชนในชมชนอนๆ (3) ผทไมไดรบผลประโยชนจากการใชประโยชนทดน และการใชประโยชนจากปาไม

/วตถประสงค...

- 15 - ข-

วตถประสงคและผลประโยชนทไดรบ

เปาหมายของโครงการ PES คอ การปรบปรงการจดการทรพยากรธรรมชาตเพอสนบสนนการบรการสงแวดลอม เพอการด ารงชวตของชมชน มกจกรรเพอผลผลตของอาหารทปลอดภยและมคณคาโดยการเพมผลผลตในระบบฟารม ปองกนมใหเกดผลกระทบกบการเปลยนแปลงของภมอากาศ การไดรบการชดเชยในการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาต

วตถประสงคของโครงการ PES

1. พฒนาองคความรดาน ES - การประเมนคณคาของ ES - การสนบสนนใหมการศกษาวจยโครงการพฒนา PES ในระยะยาว - การพฒนาองคกรความรในการจดการพนทอยางมสวนรวม - การสรางความเขาใจระหวาง PES กบความปลอดภยทางอาหาร 2. ก าหนดรปแบบและกลไกการมสวนรวมของ PES - วธการ กลไกการจดการคาใชจายในการปองกนหรอสนบสนนในกรอบของ PES - การทดลองความเปนไปไดของกลไก PES เพอความมนคงของอาหาร และแกไขปญหาความยากจน - ใหชมชนทองถนมความรวมมอ พฒนา ปรบปรงทรพยากรธรรมชาต การอนรกษพนทใหไดรบผลประโยชนจาก ES 3. พฒนารปแบบของ ES และน าสภาคปฏบต - การสรางความเขมแขงใหแกชมชนทองถน การจดตงกองทนเพอการอนรกษสงแวดลอมทอยบนพนฐานของทรพยากร - การสรางความเขมแขงใหกบผจดการ ทด าเนนการปองกนดแลรกษาพนทใหปราศจากภยคกคามตาง ๆ

ผลทคาดวาจะไดรบ

- การพฒนาและสรางความตระหนกถงคณคาของ ES โดยมผใชบรการและมผซอ - การพฒนาการมสวนรวมในการก าหนดรปแบบและการประเมน ES - การทดสอบกลไกของ PES และมคมอด าเนนงาน - การจดท าขอตกลงในการด าเนนงาน PES คอ หนวยงานรบผดชอบทกขนตอน

/พนท...

- 16 - ข-

พนทเปาหมาย

การด าเนนงานตามกลไกในพนทมความแตกตางกนไปตามวตถประสงคในเรองของการบรการของสงแวดลอม ทผใชประโยชนสามารถจายเงนใหได คอ เขอนพลงน าผลตกระแสไฟฟา การทองเทยว น าดมทสะอาด เชน ท Woochu ซงเปนพนทแหลงตนน า มการสรางขอนผลตพลงงานไฟฟา ประปาภเขาของชมชน การจดการปาชมชน ส าหรบกองพนทหาร โรงงานอตสาหกรรม สนามบนและโรงเรยน พนท Yalepugang เปนพนทตนน าทอ านวยผลประโยชนดานน าใหแกประชาชนในเมอง เทศบาล การพฒนาพนทปาไม จากปญหาความเสอมโทรมของพนทและบรเวณหบเขา Phobjbha เปนแหลงทองเทยว มภมประเทศทสวยงาม มความหลากหลายทางชวภาพ มนกน านานาชนดมาอาศยอยท าใหมนกทองเทยวมาชมสตวปา มการจดตงกองทนเพอสนบสนนกจกรรมในพนทคมครองเพอการด ารงชวตของชมชน

กระบวนการทส าคญ:

องคประกอบท 1 การพฒนา PES ในระดบชาตและการปฏบต กจกรรมท 1.1 การพฒนากลไกความสามารถของกระบวนการ PES - การสรางกลไก PES โดยพนกงานเจาหนาท ผเชยวชาญรวมด าเนนงาน - การสนบสนนจากชมชนทองถน การจดตงกองทนจากการใชบรการของระบบนเวศ (ES) - การใหรฐบาลและทองถนจดตงหนวยงานรบผดชอบ PES ทเปนการท างานอยางมสวนรวม กจกรรมท 1.2 รปแบบการด าเนนงาน PES - ก าหนดการประชมเชงปฏบตการ - การใหชมชนทองถนรวมวเคราะห พฒนา ผลประโยชนจากธรรมชาต - การก าหนดใหเปนนโยบาย - การก าหนดหลกเกณฑในการคดเลอก/การลงทน

องคประกอบท 2 การปรบปรงเกยวกบการลงทน ES การพฒนาพนฐาน ทางวทยาศาสตรและเศรษฐศาสตรดานการลงทน ES จะตองมกระบวนการเจรจา ในเรองความรความเขาใจถงผลประโยชนจากสงแวดลอมตลอดจนนโยบายการอนรกษ กจกรรมท 2.1 กระบวนการเจรจา - การศกษาถงความสมพนธระหวางการจดการทดนกบผลกระทบทเกดขน - เขาใจความสมพนธเรองการบรการของระบบนเวศกบการเปลยนแปลงจากการใชประโยชน - การวเคราะหการเปลยนแปลงจากการทดนและน า

/กจกรรม...

- 17 - ข-

กจกรรม 2.2 - การประเมนคาตอบแทนทไดจากลงทนดาน ES - การวเคราะหตนทนและก าไรของภาคการเกษตร - การประเมนความเปนอยของเกษตรกร ชมชน ในพนททมการจดการเรอง ES - การวเคราะหถงความปลอดภยของอาหาร และการสรางความเชอมโยงของ PES

องคประกอบท 3 กลไกการมสวนรวมและการปฏบตตามแผนของ PES ของชมชนทองถน

กจกรรมท 3.1 การประเมนการมสวนรวมของ ES - การวเคราะหจ านวนครวเรอน อาชพ กจกรรมของกองทน พนทอ านวยผลประโยชนแก ชมชนทองถน - กลไกการเจรจา ปรบแผน ศกยภาพของการมสวนรวม (การฝกอบรมดานเกษตรอนทรย การทองเทยว) กจกรรมท 3.2 การจดตงหนวยงานรบผดชอบและการสรางเครอขาย ประสานงานกบพนท กจกรรมท 3.3 การพจารณาจดท าขอตกลง เรอง PES องคประกอบท 4 การจดการขอมลและการน าบทเรยนไปใช มการตดตามผลงานและขยายไปสพนทอน ๆ การประชาสมพนธการด าเนนงานจากการใชทรพยากร ผมสวนรวมทงระดบสวนกลาง และระดบ

ทองถน

หนวยงานรบผดชอบ:

กองจดการตนน า (WMD) กรมปาไม (DoF ) กระทรวงเกษตร (MoA)

ศกยภาพของหนวยงาน:

1. พนกงานเจาหนาทมความรความเขาใจในการจดการโครงการ 2. มพนกงานเจาหนาทรบผดชอบโดยตรง 3. สามารถตดตอประสานงานกบภาคเอกชนได 4. มความเขาใจในกลไกของ PES 5. มประสบการณในการมสวนรวมและการจดการทรพยากรธรรมชาต

หนวยงานสนบสนน : กรมปศสตว กรมการเกษตร กรมการคา หนวยงานวจย FAO, SNV, DANIDA องคการชวยเหลอจากนานาชาต