การบรหารแหลงการเรยนรและสภาพแวดลอมเพอสงเสรมการจดการเรยนร

EDA 6135 การบรหารงานวชาการและประกนคณภาพ

เสนอ รองศาสตราจารย ดร.รจร ภสาระอาจารย ดร.กลยมน อนทสต

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542การปฏรปการศกษาทก าลงด าเนนการในปจจบนตาม พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราชท 2542 และกาวยางสยคของการปฏรปการศกษาในทศวรรษท นน ไดเนนการจดกจกรรมการจดการเรยนรซงเนนผเรยนเปนศนยกลางการเรยนร( Learner Center)

การจดการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนศนยกลางน พระราชบญญตการศกษาแหงชาตไดใหความส าคญไวในหลายมาตราดวยกน

มาตรา 6พฒนาคนไทยใหสมบรณทงรายกาย จตใจ สตปญญา ความร และคณธรรม ม

จรยธรรม วฒนธรรมในการด ารงชวต สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข

มาตรา 7รจกพงตนเอง มความคดรเรมสรางสรรค ใฝร และเรยนรดวยตนเองอยางตอเนอง

มาตรา 22 นกเรยนทกคนมความสามารถเรยนร และพฒนาตนเองได ผเรยนมความส าคญทสด

ตองสงเสรมใหผเรยนพฒนาตามธรรมชาต และเตมตามศกยภาพ

มาตรา 23จดการเรยนร และบรณาการตามความเหมาะสมในเรองตางๆ เชน ตนเอง สงคม

วทยาศาสตร เทคโนโลย ศาสนา ศลปวฒนธรรม กฬา อาชพ คณตศาสตร ภาษา เปนตน

มาตรา 24จดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยนโดย

ค านงถงความแตกตางระหวางบคคล ใหเรยนรจากประสบการณจรง ฝกปฏบตใหท าได คดเปนท าเปน รกการอาน เกดการใฝรอยางตอเนอง ผสมผสานสาระความรตางๆ อยางไดสดสวนสมดลกน รวมทงปลกฝงคณธรรม คานยมทดงาม และคณลกษณะอนพงประสงคไวในทกรายวชา จดบรรยากาศสภาพแวดลอม สอการเรยน และสงอ านวยความสะดวกใหผเรยนเกดการเรยนร และมความรอบร จดการเรยนรใหเกดขนไดทกเวลา ทกสถานท

มาตรา 25จดตงแหลงเรยนรตลอดชวตทกรปแบบ ไดแก หองสมดประชาชน พพธภณฑ หอ

ศลป สวนสตว สวนสาธารณะ สวนพฤกษศาสตร อทานวทยาศาสตรและเทคโนโลย ศนยการกฬา และนนทนาการ แหลงขอมล และแหลงการเรยนรทเหมาะสมกบผเรยน

มาตรา 30ใหสถานศกษาพฒนากระบวนการเรยนการสอนทมประสทธภาพ สงเสรมใหผสอน

สามารถวจนเพอพฒนาการเรยนรทเหมาะสมกบผเรยน

การพฒนาแหลงเรยนรของสถานศกษา1. ส ารวจแหลงเรยนรทเกยวของกบการพฒนาคณภาพการศกษาทงในสถานศกษา ชมชน ทองถน ในเขตพนทการศกษา และเขตพนทการศกษาใกลเคยง (ท าทะเบยนแหลงเรยนร)2.จดใหมแหลงเรยนรตลอดชวตทกรปแบบ ทงภายในและภายนอกสถานศกษา ใหสอดคลองกบการจดการศกษา ใหเพยงพอ และสอดคลองกบการจดการเรยนร3.จดท าเอกสารรวบรวมเผยแพรแกคร สถานศกษาอน บคคล ครอบครว องคการ หนวยงาน และสถาบนอนทจดการศกษาบรเวณใกลเคยง4.จดระบบแหลงเรยนรในทองถนใหเชอมตอการจดการเรยนรของผเรยน ของสถานศกษาของตนเอง

การพฒนาแหลงเรยนรของสถานศกษา5. จดระบบแหลงเรยนรในทองถนใหเออตอการจดการเรยนรของผเรยน ของสถานศกษาของตนเอง6. จดตง และพฒนาแหลงเรยนร รวมทงพฒนาใหเกดองคความร และประสานความรวมมอกบสถานศกษาอน บคคล ครอบครว องคกร หนวยงาน ในการจดตงสงเสรม พฒนาแหลงเรยนรทใชรวมกนวางแผนการใชรวมกน7. ประสานความรวมมอวางแผนกบสถานศกษาอน บคคล ครอบครว องคกร หนวยงาน โดยสงเสรมการใชแหลงเรยนรทแตละแหงม เพอใชประโยชนใหเกดกบผเรยนรวมกน8. สงเสรม สนบสนนใหครใชแหลงเรยนรทงในและนอกโรงเรยนในการจดกระบวนการเรยนร โดยครอบคลมภมปญญาทองถน

กระบวนการจดการเรยนการสอนกระบวนทศนใหมNew Paradigm

การเปรยบเทยบรปแบบการสอนแบบเกา - แบบใหม

คร

นกเรยน

คร

นกเรยน

แหลงเรยนรสอนตรง

แบบเกา แบบใหม

จดสถานการณการเรยนร

เรยนรจากแหลงเรยนร

ความหมายของแหลงการเรยนร

กรมสามญศกษา (2544 ;6) กลาวถงแหลงเรยนรวา แหลงเรยนร หมายถง แหลงขาวสารขอมล สารสนเทศ แหลงความรทางวทยาการ และประสบการณทสนบสนนสงเสรมใหผเรยน ใฝเรยน ใฝร แสวงหาความร และเรยนรดวยตนเองตามอธยาศยอยางกวางขวาง และตอเนองจากแหลงตาง ๆ เพอเสรมสรางใหผเรยนเกดกระบวนการเรยนร และเปนบคคลแหงการเรยนร

ความหมายของแหลงการเรยนร

สามารถ รอดค า (2546 ;19) กลาวถงแหลงเรยนรวา แหลงเรยนร หมายถง สงทมชวต และไมมชวต ไดแก บคคล สถานทตางๆ แหลงวทยาการธรรมชาต สภาพสงคม เศรษฐกจ การเมอง วฒนธรรม และเทคโนโลยสารสนเทศตางๆ ทเสรมสรางใหผเรยนเกดกระบวนการเรยนร และเปนบคคลแหงการเรยนรดวยตนเองโดยประสบการณตรงเพอใหสามารถน าไปใชประโยชนไดในชวตประจ าวน

สรปไดวา

แหลงเรยนร คอสถานทหรอศนยรวมทประกอบดวยขอมลขาวสาร ความร ทสามารถน ามาจด

กจกรรมกาเรยนรใหผเรยนไดพฒนาตามธรรมชาต และเตมตามศกยภาพ มความร สามารถน าความรไปใชในชวตประจ าวน และเรยนรอยางตอเนอง

ลกษณะเดนและความส าคญของการใชแหลงเรยนรลกษณะเดนของการจดการเรยนรจากแหลงเรยนร(ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา,2550:1)1. ผเรยนไดปฏบตจรง2. ผเรยนไดฝกการท างานเปนกลม3. ผเรยนไดฝกทกษะตางๆ4. ผเรยนไดประเมนผลการท างานดวยตนเอง5. ผเรยนสามารถน าความรทไดไปประยกตใช และเผยแพรได6. ผสอนเปนทปรกษา ใหค าแนะน า สนบสนน

แนวคดส าคญในการใชแหลงเรยนร1. แหลงเรยนรเปนแหลงทนกเรยนจะศกษาคนควาหาค าตอบทสนใจใฝร แหลงเรยนรมทง

ในโรงเรยน และชมชน2. แหลงเรยนรในโรงเรยนนอกจากหองเรยนแลว สถานทตางๆจดเปนแหลงเรยนร3. แหลงเรยนรในชมชน เปนแหลงเรยนรทมอยตามธรรมชาต และทสรางขน 4. โรงเรยนจดการเรยนรโดยเชอมโยงกจกรรมตอเนองระหวางการเรยนรในหองเรยน ใน

โรงเรยน และชมชน

แนวคดส าคญในการใชแหลงเรยนร1. แหลงเรยนรเปนแหลงทนกเรยนจะศกษาคนควาหาค าตอบทสนใจใฝร แหลงเรยนรมทง

ในโรงเรยน และชมชน2. แหลงเรยนรในโรงเรยนนอกจากหองเรยนแลว สถานทตางๆจดเปนแหลงเรยนร3. แหลงเรยนรในชมชน เปนแหลงเรยนรทมอยตามธรรมชาต และทสรางขน 4. โรงเรยนจดการเรยนรโดยเชอมโยงกจกรรมตอเนองระหวางการเรยนรในหองเรยน ใน

โรงเรยน และชมชน

แนวคดส าคญในการใชแหลงเรยนรในการจดกจกรรมการเรยนการสอน

1. การจดการเรยนร เนนความส าคญทผ เรยน ใหผ เ รยนมความส าคญทสดในกระบวนการเรยนร

“เนนผเรยนเปนส าคญ”

2. ให ผ เ ร ยน เร ยนร ด วยการฝ กท กษะกระบวนการคด การวเคราะห การสงเกต การรวบรวมขอมล และการปฏบตจรง ท าได คดเปน ท าเปน

แนวคดส าคญในการใชแหลงเรยนร(ตอ)3. ใหผเรยนเรยนรอยางมความสข สนกกบการเรยนร

4. ผเรยนมสวนรวมในการเรยนรทงระบบ

5. ปรบเปลยนการจดกระบวนการเรยนรของครผสอนใหมาเปนผรบฟง เสนอแนะ

6. ตองการใหเรยนรในสงทมความหมายตอชวต

แนวคดส าคญในการใชแหลงเรยนร(ตอ)7. ใหผเรยนไดมโอกาสฝกจดกจกรรม ไดเรยนรตามความตองการ เพอให ไดรบประสบการณการเรยนรดวยตนเอง

8. ถอวาการเรยนรเกดขนไดทกททกเวลา

9. ปลกฝง สอดแทรก คณธรรม จรยธรรม คานยมทดงาม และคณลกษณะอนพงประสงคในทกกลมสาระการเรยนร

ประเภทของแหลงเรยนรส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

แบบท 1 จดตามลกษณะของแหลงเรยนร

แหลงเรยนรตามธรรมชาต แหลงเรยนรทมนษยสรางขน บคคล

ประเภทของแหลงเรยนรส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน

แบบท 2 จดตามแหลงทตงของแหลงเรยนร

แหลงเรยนรในโรงเรยน แหลงเรยนรในชมชน

ลกษณะของแหลงเรยนร1. ตองจดบรรยากาศของแหลงเรยนรใหเปนสภาพจรงหรอเหมอนสภาพจรงมากทสด2. มการจดทรพยากรในแหลงเรยนรใหพอเพยง3. ปรบสภาพของสถานทเรยนใหผเรยนไดเรยนดวยตนเองใหมากทสด4. จดบรเวณโรงเรยนใหเกดแหลงเรยนร และแหลงสนบสนนการเรยนร5. จดศนยวทยบรการใหเปนแหลงเรยนร และแหลงสนบสนนการเรยนร6. มการจดกจกรรมสงเสรมการใชแหลงเรยนรทหลากหลายโดยเนนผเรยนเปน

ศนยกลาง7. มการรวมมอระหวางโรงเรยน และชมชน เพอชวยกนดแลสภาพแวดลอมใหเปน

แหลงเรยนรทงในและนอกโรงเรยน

หลกการบรหารแบบ 4 M’s

Man Money Materials Management

การบรหารจดการและแนวทางการพฒนาแหลงเรยนร

บทบาทของบคลากรกบการพฒนาแหลงเรยนรบทบาทผบรหาร/รองผบรหารโรงเรยน

1. ก าหนดนโยบาย วางแผน เพอสงเสรมสนบสนนการจดหา จดสราง หรอพฒนาแหลงเรยนรภายในโรงเรยน

2. สงเสรมพฒนาบคลากรใหมความร ความเขาใจ ประสบการณในการจด การใชแหลงเรยนรทงภายในและภายนอก

3. สนบสนนสงเสรมใหบคลากรทกฝายมสวนรวมในการน าเสนอผลงาน โครงการ หรอนวตกรรมทเกดจาการศกษาหรอใชแหลงเรยนรทงภายในและภายนอก

4. นเทศ ก ากบ ตดตาม ดแล ประเมนผลระบบการจดการเรยนการสนอโดยใชแหลงเรยนรทงภายในและภายนอก

บทบาทของบคลากรกบการพฒนาแหลงเรยนรบทบาทของครผสอน

1. รวบรวมขอมลเกยวกบแหลงเรยนรทมอยในโรงเรยน ชมชน2. ใหค าปรกษา แนะน าผเรยนในการศกษาหาความรจากแหลงเรยนร3. จดหา ประสานงานวสดอปกรณ เอกสารเพมเตม ใหการแนะน า4. ประเมนการเรยนรจากการจดกจกรรมแหลงเรยนรในภาพรวม5. ตดตาม ชวยเหลอการด าเนนงาน แนะน าความถกตอง6. ประยกตใช เผยแพรผลงาน สรปและประเมนผล

บทบาทของบคลากรกบการพฒนาแหลงเรยนรบทบาทของผเรยน

1. ส ารวจแหลงเรยนรในโรงเรยน ชมชน และศกษาเอกสารพรอมจดบนทก2. แบงกลม แบงหนาทการท างาน น าความรเสนอภายในกลม3. ตรวจสอบขอมล ความถกตอง ศกษาคนควาจากเอกสารเพมเตมจากแหลงเรยนร

ตางๆ4. ประเมนผลดานความร กระบวนการท างานโดยตนเอง คณะคร และผปกครอง5. เลอกรปแบบ และวธการน าเสนอผลงาน6. เสนอผลงานการปฏบตงาน เผยแพรผลงานตอผเรยน สรปและประเมนผล

ขนตอนการจดการเรยนรจากแหลงเรยนร

ทมา : ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา ( 2550 ) ; 4

1. ขนส ารวจ

2. ขนการเรยนร

3. ขนประเมนผล

4. ขนน าไปใช

5. ขนประยกตความร และเผยแพรผลงาน

การใชประโยชนแหลงเรยนรในสถานศกษา

กลมสาระการเรยนรภาษาไทย

กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร

กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา

และวฒนธรรม

กลมสาระการเรยนรสขศกษา และพลศกษา

กลมสาระการเรยนรศลปศกษา

กลมสาระการเรยนรการงานอาชพ และ

เทคโนโลย

กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ

กจกรรมพฒนาผเรยน

ขอเสนอแนะเพอการปรบใชแหลงเรยนร : ประสทธภาพการปฏบต

1. การเตรยมการจดการเรยนรของครผสอน2. การก าหนดสถานทแหลงเรยนร3. การปฐมนเทศผเรยนกอนไปศกษานอกชนเรยน4. การพาผเรยนไปศกษาแหลงเรยนรนอกสถานท

แผนผงการบรหารและจดการแหลงเรยนร

ศกษาเทคนค วธการ การจดการ

ขยายผล

มอบหมายภารกจ

ผบรหาร

ปฏบตตามภารกจ

นอกหองเรยน

ประเมนผล

รายงานผล

เผยแพร ประชาสมพนธ

คร

นกเรยน

ชมชน

บคคลทเกยวของ

คร นกเรยน บคคลทเกยวของ

ในหองเรยน ในชมชน

การจดสภาพแวดลอมทเหมาะสมกบผเรยนในแตละวย

ระดบปฐมวย

ระดบประถมศกษา

บรรยากาศการจดการเรยนการสอนภาคปฏบตในแผนกชางกลโรงงาน ระดบอาชวศกษา

ระดบมหาวทยาลย

การจดสภาพแวดลอมทเหมาะสมกบผเรยนในแตละ

ประเทศ

ฟนแลนด

ญปน

เกาหลใต

สงคโปร