แนวโน้มและทิศทางการเปลี่ยนแปลงของโลกในอนาคต...

เสนอตอ

สถาบนคลงปญญาคนหายทธศาสตรเพออนาคตไทยวทยาลยบรหารรฐกจและรฐศาสตร มหาวทยาลยรงสต

เสนอโดย

ผชวยศาสตราจารย ดร. วรารก เฉลมพนธศกดแขนงวชาความสมพนธระหวางประเทศ

สาขาวชารฐศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

มนาคม/กนยายน 2559

แนวโนมและทศทาง

การเปลยนแปลงของโลก

ในอนาคต

(Global Trends)

ทอาจสงผลกระทบตอ

ประเทศไทยและความเปนไป

ในสงคมไทย

โครงการวจยเบองตนตอ

ความไมแนนอนจากความเปลยนแปลงทรนแรง รวดเรวและ

ฉบไวในศตวรรษท 21 ไมเพยงเกนกำาลงความสามารถในการ

ควบคมของมนษย แตเหตการณเหลานยงนำามาซงโศกนาฏ-

กรรม เหตการณและ/หรอปรากฏการณความไมแนนอนเหลาน

ครอบคลมตงแตเรองของสภาพแวดลอมและระบบนเวศ

อาท สนามอาเซยน ค.ศ. 2004 แผนดนไหว-สนาม และปญหา

โรงไฟฟานวเคลยรของญปน เมอ ค.ศ. 2011 ไปจนถงความ

รนแรงจากการใชกำาลงอาวธ อาท กรณสงครามกลาง เมอง

ซเรย และการขยายตวของ Islamic State (IS) ทกอคลนผ

อพยพจำานวนมหาศาล มพกตองเอยถง ความทกขยากของ

ผคนจำานวนมากทไดรบผลกระทบในวงกวางจากวกฤต

เศรษฐกจเมอ ค.ศ. 2008 ทเรมปรบเปลยนโครงสรางเศรษฐกจ

สงคมระหวางประเทศ เปนจดเรมของการศกษาวจยในครงน

ทพยายามทำาความเขาใจทศทางความเปนไปของโลกใน

อนาคตทอาจสงผลกระทบตอทงประเทศไทยและสงคมไทย

งานวจยเชงคณภาพชนน ศกษาในสองกลมคำาถาม

กลมแรกเกยวกบเรองโครงสรางอำานาจระหวางประเทศใน

อนาคตวา จะมศตวรรษแหงชาวเอเชย หรอศตวรรษในชอ

เรยกอนใดหรอไม คำาถามทสองเปนการคาดการณวามนษย

จะตองเผชญความทาทายใดในอนาคต ทงในฐานะทเปน

ปจเจก และในฐานะทเปนสวนหนงของมนษยชาตโดยรวม

อนาคตวทยาหรออนาคตศกษา เปนกรอบการศกษากวางท

ผวจยเลอกดวยเหตทเนนในเรองของการวเคราะหทใชการ

เชอมโยงตรรกะเปนพนฐาน ผสานกบการคาดการณอยางม

วสยทศน เพอวาดหวงถงเสนทางอนาคตทดกวา การวเคราะห

เนอหาเปนเครองมอวเคราะหหลกสำาหรบการวจยเอกสาร

ในครงน

งานวจยนเสนอวา โครงสรางระหวางประเทศของ

โลกในอนาคตจะเปนแบบหลายขวอำานาจ เพราะอำานาจท

ออนแรงลงของตะวนตกโดยเฉพาะในมตเศรษฐกจ แนวคด

ศตวรรษแหงอเมรกนชน และแนวคดศตวรรษชาวยโรปจง

ออนแสงลงไปเชนกน แมความสำาคญของชาวเอเชยจะเพม

มากขน แตแนวคดศตวรรษแหงชาวเอเชยกยงมปญหาใน

ตนเอง แตแนวคดศตวรรษอนโด-แปซฟก คอนขางจะเปน

ไปได เพราะมอาณาบรเวณทสามารถเขาถงดนแดนยเรเซย

ทมความสำาคญทางกายภาพตอสองนโยบายของจน นนคอ

“One Belt, One Road” และ “the New Silk Road” การ

เปลยนแปลงสภาพอากาศและภาวะโลกรอนทรนแรงขน

เปนความทาทายหลกตอมนษยชาต ขณะทความกาวหนา

ทางเทคโนโลยเปนความทาทายตอความเปนอยและบคลก

ลกษณของมนษย ทหลอหลอมในยคสมยของ Internet of

Things (IoT)

คำ�สำ�คญ: แนวโนมอนาคตโลก อนาคตวทยา/อนาคตศกษา

ศตวรรษแหงชาวเอเชย ภาวะโลกรอน เทคโนโลยทกาวหนา

และ Internet of Things (IoT)

แนวโนมและทศทางการเปลยนแปลงของโลกในอนาคต (Global Trends)ทอาจสงผลกระทบตอความเปนไปของประเทศไทยและสงคมไทย

บทคดยอ

2 วรารก เฉลมพนธศกด

บท

คดยอ

Not only do uncertainties due to severely and rapidly changing evets in the early 21st century exceed our human-being’s capacity to control, they also bring tragedies. Such uncertain events and/or phenomena range from environments and ecological problems, e.g. ASEAN tsunami 2004, the 2011 earthquake-then-tsunami triggering nuclear-power plants’ problem in Japan, to violence and wars, e.g. Syrian civil war and the expansion of Islamic State (IS) causing massive migration. There was also 2008 credit crunch crisis igniting the structural changing of international political economy and many people’s hardships. These events help setting up this research aiming to understand the direction of the global trends that might affect Thailand and the Thai society. This qualitative research has two groups of questions: the first one related to what kind of the future international power structure, whether there will be Asian Century, or other so-called ‘Century’; the second one anticipating what kind of challenges that human

being might have faced, as an individual and as a part of humanity in general. Futur-ology or Future Studies is applied here due to its emphasis on logical linking and visionary forecasting for anticipating better future. Content analysis is an analytical tool for this documentary research. This research proposes that the multi-polar world is a probable international structure due to the rather waning power of the West, specifically in terms of economics. Rather dim are the American Century and the New European Century. Though Asian significance will be increased, the Asian Century is quite a problematic. The Indo-Pacific Century is more likely, having its access to the Eurasia in mind accompanied by its geographical significance to China’s ‘One Belt, One Road’ and ‘the New Silk Road’. Severe environ-mental changing and global warming are the main challenge for humanity while advanced technology challenges individuals’ well-being and characteristics.

Key Words: Global Trends, Futurology/Future

Studies, Asian Century, Global Warming, Advanced

Technology

Global Trends that might affectThailand and the Thai Society

Abstract

3แนวโนมและทศทางการเปลยนแปลงของโลกในอนาคต (Global Trends)

ทอาจสงผลกระทบตอความเปนไปของประเทศไทยและสงคมไทย

Global Trends that might affectThailand and the Thai Society

สารบญ

บทคดยอAbstract

บทนำ�แนวโนมและทศท�งก�รเปลยนแปลงของโลกในอน�คต (Global Trends)

ทอ�จสงผลกระทบตอคว�มเปนไปของประเทศไทย และสงคมไทย

บทท 1อน�คตวทย�/อน�คตศกษ�: กรอบคว�มคดและวธก�รศกษ�

บทท 2(ฤา) ศตวรรษแหงเอเชยยงไมสนมนตขลง:

หล�กสสนช�ตพนธและภมศ�สตร

บทท 3

สหรฐอเมรก�–คนลม (?) ทย�กจะก�วข�ม?:

(ยงคงเปน?) ผนำ�ตะวนตกทหยดยนอย�งออนล�ในศตวรรษท 21

บทท 4สหภ�พยโรป (European Union: EU) ทออนล�:

ก�รรวมกลมทอ�จสะดดข�ตนเองจ�กปญห�เศรษฐกจและสงคม

บทท 5คว�มท�ท�ยตอมนษยในศตวรรษท 21

สภ�พอ�ก�ศและนเวศทเปลยนแปลง กบคว�มก�วลำ�ของเทคโนโลย

บทสรปและขอเสนอแนะ: คว�มพรอมและท�งเลอกของไทย (?) กบบรบทโลกทเปลยนแปลงไป

แหลงอ�งองท�ยเลม

บรรณ�นกรม

2

6 - 17

18 - 27

28 - 46

47 - 64

65 - 79

80 - 98

99 - 102

103 - 119

120 - 134

..การรบรถงการเปลยนแปลงนำามาซงแนวคดใหมแหง

อนาคต ดงนนมนจงเปนเขตพนทเดยวแหงกาลเวลาซง

การเปลยนแปลงอาจเกดขนได อนาคตคอ เขตพนทชวคราว

ทเปดกวาง กาลเวลา สามารถเปนสงใหม หาใชแคเพยง

สวนตอขยายของอดต

ดวยวถเชนน การรบรประวตศาสตรในตอนน จงหาใชเพยง

แคเรองของสงทเกดขน เปนไปโดยธรรมชาต หรอผลตขน

โดยการตดสนใจชะตากรรมอนศกดสทธและลกลบ

หากแตเปนสงทสามารถผลตขนไดโดยการกระทำา การคาด

คำานวณ ความตงใจความมงมนของผคน ดงนน มนจงเปน

สงทสามารถออกแบบ และมความหมายทตามมาได…

Anibal Quijano (2000)1


บท

นำา

ในเวลาเพยงกวาทศวรรษของการกาวยางเขาส

ศตวรรษท 21 ความเปลยนแปลงรอบตวปรากฏขน

อยางรวดเรว ฉบไว แระรนแรง หากมองในเชงสภาพ

แวดลอมและระบบนเวศทเกนกำาลงควบคมของ

มนษย กมหลากหลายตวอยางใหจดจำา อาท สนาม

อาเซยน ค.ศ. 2004 แผนดนไหว-สนาม และปญหา

โรงไฟฟานวเคลยรของญปน เมอ ค.ศ. 2011 ใน

ปเดยวกนนนเอง อนโดจนและไทยเผชญปญหา

พายพดถลมและนำาทวมอยางหนก หากมองในเชง

เหตการณทเปนผลมาจากการกระทำาของมนษย

โดยตรง เราไดเหนทงความรนแรงจากการใชกำาลง

อาวธ อาท กรณสงครามกลางเมองซเรย และการ

ขยายตวของ Islamic State (IS) ทกอคลนผอพยพ

จำานวนมหาศาล ซงมจำานวนไมนอยทตองจบชวต

ลงกลางทะเล ในชวงเวลาใกลเคยงกนนน เรายงได

เหนภาพชาวโรฮงญา (Rohingya) ทประสบชะตา-

กรรมในยานมหาสมทรอนเดย มพกตองเอยถงความ

ทกขยากของผคนจำานวนมากทไดรบผลกระทบใน

วงกวางจากวกฤตเศรษฐกจ เมอ ค.ศ. 2008

การจะเขาใจความเปลยนแปลงและความเปน

ไปของโลกดงกลาวขางตน (ซงเปนแคเพยงตวอยาง

บางสวน) หาใชเรองงาย โดยเฉพาะเมอมองโลกใน

ลกษณะองครวมทเปนหนงเดยว (holism) หรอสงคม

โลกทเปนผลรวม (wholism) ของทงความเหมอน

ความคลายคลง และ/หรอ ความตางในทกมตและ

หลากระดบ ทมกกระตนใหผคนเลอกมองอยบอย

ครงในลกษณะทหากไมเนนไปทความขดแยงกจะ

เนนไปทความรวมมอ ราวกบภาพความสมพนธทง

สองนนเปนไปแบบสามารถแยกขาดออกจากกน

ในลกษณะทใครหลายคนอาจเขาใจวา หากมความ

รวมมอยอมไรซงความขดแยง และเปนไปในลกษณะ

ตรงขามดวยเชนกน

อยางไรกตาม ความเปลยนแปลงทเกดขน

จรงในหลากหลายสงคมไดชวยใหเราเหนวา หาได

เปนความสมพนธดานเดยวเสมอไป บอยครงทการ

คาดการณถงอนาคตรวมกน อาจแปลงความขดแยง

ใหกลายเปนความรวมมอ แนวคดตงตนและพฒนา-

การความรวมมอของกลมองคการระหวางประเทศ

บทนำ แนวโนมและทศทางการเปลยนแปลงของโลกในอนาคต (Global Trend)


อาเซยนสนาม ค.ศ. 2004 ทมา: http://www.spree.space.com (7/3/2016)

โรงไฟฟานวเคลยรฟคชมา ไดอจ ญปน ค.ศ. 2011 ทมา: http://www.enfomable.com (7/3/2016)



ระดบภมภาค อาท สหภาพยโรป (European Union:

EU) และประชาคมอาเซยน (ASEAN Community:

AC) และแมกระทงองคการสหประชาชาต (United

Nations: UN) เปนกรณตวอยางทชดเจนในเรอง

ดงกลาว แตกมไมนอยเชนกนทการคาดการณถง

การมอนาคตรวมกนโดยเฉพาะหากยดโยงกบ

ความตาง (อยางนอยจากกระแสหลกของสงคม) ทาง

ชาตพนธ และ/หรอความคด-ความเชอทอาจปรากฏ

ไดทงในมตดานการเมอง เศรษฐกจ ไปจนถงสงคม-

วฒนธรรม และศาสนา กลบใหผลไปในทศทางตรง

กนขาม ความรนแรงจากการขยายตวอยางรวดเรว

ของ IS อาจถอเปนกรณตวอยางทเดนชดในเรองดง

กลาว

ทงนสงทยากจะปฏเสธกคอ การวางแนวทาง

ภาพเสนทางในอนาคตยอมขนอยกบสมมตฐานใน

การคด โดยเฉพาะเมอคาดการณถงผลประโยชนใน

อนาคต ทามกลางความกงวลตอความจำากดของ

ทรพยากร ตงแตทรพยากรธรรมชาตไปจนถงทรพยากร

ทางสงคม และความสามารถในการแขงขน ในยค

สมยทความกาวหนาทางเทคโนโลยเปนเสมอน

ดาบสองคม ทอาจสรางภาพความเขาใจวา ปจเจกชน

ดจะมพนทอสระในการตดเฉอนอำานาจการควบคม

ขอมลขาวสาร ทกดบงคบในหลากหลายแงมมชวต

จากอำานาจรฐทตนเปนพลเมองในสงกด รวมถงอาจ

สรางพลงตอรองแบบฝงชนไดมากขนหากสามารถ

ประสานความรวมมอแบบโครงขายกลมชมชน

(The Multitude)2 ราวกบจะลมเลอนไปวา เทคโนโลย

เดยวกนนนยงอาจสรางสภาพกดบงคบ และ/หรอ อาจ

ถงขนทำาลายอสรภาพของมนษยไดเชนกน ไมวา

เราจะเฝามองเรองราวหรอไมกตาม สงทไมอาจปฏเสธ

กคอ ความเปนไปในลกษณะขางตนลวนสงผลกระทบ

ตอเราไมทางใดกทางหนง การเขาใจและสามารถ

คาดการณถงสงทอาจเกดขนได อาจชวยใหเรารบมอ

กบความเปลยนแปลงตางๆ ไดดยงขน โครงการวจย

เบองตนตอแนวโนมและทศทางการเปลยนแปลง

ของโลกในอนาคต (Global Trends) ทอาจสงผล

นำาทวมใหญทราบภาคกลางประเทศไทย ค.ศ. 2011 ทมา: http://eee.enjwikipedia.org (7/3/2016)

สงครามกลางเมองในซเรยทดำาเนนมากวา 4 ป ทมา: http://www.enwikipedia.org (7/3/2016)

กรณปญหาเรอมนษยโรฮงญา นานนำาเอเชยตะวนออกเฉยงใต ทมา: http://www.ibtimes.com

(7/3/2016))


กระทบตอความเปนไปในสงคมไทย เกดขนดวยจด

มงหมายในลกษณะดงกลาว

คำ ถามวจย กรอบความคด และวธการศกษา

หากอนาคตคอ ความสบเนองของปจจบน ทมราก-

ฐานมาจากอดต แคเพยงภาพปจจบนรวมสมยของ

ศตวรรษท 21 ดงไดกลาวขางตน คงทำาใหผคน

จำานวนไมนอย (รวมถงตวผวจย) อดหวงกงวลไม

ไดวา สภาพโลกในอนาคตจะเปนอยางไร เราทงใน

ฐานะปจเจก พลเมองของรฐ และพลเมองโลก จะดำารง

ตนอยอยางไร เราจะสามารถกำาหนดเลอกเสนทาง

อนาคตทด (อยางนอยตองไมแยไปกวาปจจบน) ได

หรอไม ประเดนเหลานคอ คำาถามพนฐานทกำากบ

การดำาเนนโครงการวจยเบองตนในครงน ทแมจะม

ภาพของผมสวนเกยวของกบการกำาหนดนโยบาย

และ/หรอผถายทอดความรความเขาใจเกยวกบ

ความเปนไประหวางประเทศสสาธารณชนเปนเปา-

หมายหลกในการรบอกเลาวเคราะหผลการศกษา

แตการศกษาในครงนยงไดรวมกลมคนทวไปทอาจ

สนใจศกษาภาพความเปนไประหวางประเทศ ทอาจ

เชอมโยงไมทางใดกทางหนงกบความเปนไปใน

สงคมไทยเขาไวดวยในการจดทำารายการศกษาวจย

ในครงน ดวยลกษณะของกลมเปาหมายทหลากหลาย

ในการบอกเลาเรองราวจากการวจยเบองตนถง

แนวโนมและทศทางการเปลยนแปลงของโลกใน

อนาคต (Global Trends) ทอาจสงผลกระทบตอ

ความเปนไปของประเทศไทยและสงคมไทย กอปรกบ

ความหลากหลายของทงหนวยการวเคราะห และระดบ

การวเคราะห ทำาใหไมงายนกทจะคดสรรคแนวคด

ทฤษฎใดทฤษฎหนงมาชวยในการกำาหนดกรอบ

ความคด

อยางไรกตาม การพยายามศกษาภาพความ

เปนไปในอนาคต ซงปรากฏภายใตชอวา อนาคต

วทยา (Futurology) และ/หรอ การศกษาอนาคต

(Future Studies) ดจะเสนอเสนทางใหผ วจยสามารถ

ประยกตใชการศกษาดงกลาวในการดำาเนนการ

วจยเชงคณภาพ (qualitative research) ในครง

น ดวยเหตวาสาระของการศกษานไมเพยงยอมรบ

การตงคำาถามในเชงปทสถาน แตยงเปดทางใหกบ

การใชตรรกะเชอมโยงภาพ ในลกษณะของการเสนอ

ทางเลอกถงเสนทางทเปนไปได (probable) เสน

ทางทนาปรารถนา (desirable) และเสนทางทอาจ

เปนไปได (possible) ทจะชวยเชอมโยงความคด

ในวนนเขากบความเปนจรงของวนพรงน3 กลาวอก

นยหนงกคอ การมวสยทศนตอโลกในอนาคต เปน

สงทสาระของการศกษานไมเพยงใสใจ แตยงให

ความสำาคญอกดวย ทงนมไดหมายความวา การม

วสยทศนดงกลาวผดพรายขนมาจากอากาศธาต

แตตองอาศยพนฐานในการคด วเคราะห ดวยความ

เขาใจถงความเปนปจจบน อนเชอมโยงกบรากฐาน

ความเปนไปในอดต และการคาดการณโดยอาศย

ขอมลและหลกการทเปนระบบ เพอไมใหตกเปน

เหยอของความเปลยนแปลงอยางรเทาไมถงการณ

(อยางแยทสด) และ/หรอ เพอใหสามารถหยดยนอย

ไดอยางมนคงและสงางาม (อยางดทสด)

คงไมเปนการเกนเลยไปนกทจะกลาววา

สำาหรบผวจยแลว การเปดพนทใหความสำาคญกบ

การเชอมตอตรรกะและโอกาสในการเสนอวสย-

ทศนตอการเปลยนแปลงเพออนาคตทดกวา เปนสง

ททำาใหการศกษาในแนวทางอนาคตวทยา และ/หรอ

อนาคตศกษา สอดคลองไปในทศทางเดยวกนกบ

การตงคำาถามตอสภาพความเปนไปและความ

เปลยนแปลงสงคม โดยเฉพาะจากสายคดในตระกล

แบบมารกซ (Marxian linage) ทมองความเปลยน-

แปลงของความเปนไปทจบตองไดรอบตวมนษยวา

มพฒนาการความเปนไปในมตประวตศาสตร

(historical materialism) ทรวมแบงปนพนทความ

สนใจกบกลมสายคดสงคมนยม ทศนะพนฐานตอ

โลกและสงคมโลกจากพนฐานแนวคดในกลมน

นนเองทเปนพนฐานสำาคญใหกบการดำาเนน

โครงการวจยเบองตนตอแนวโนมและทศทางการ

เปลยนแปลงของโลกในอนาคต (Global Trends)

ทอาจสงผลกระทบตอประเทศไทยและความเปน

ไปในสงคมไทย

พนฐานแนวคดดงกลาวนเองทผวจยไดนำา

เสนอสอดแทรกไวทงในสวนของคำาถามในกลมแรก

และคำาถามวจยในกลมทสอง (ซงจะไดกลาวถงตอ

ไป) โดยเฉพาะเมอกลมสายความคดในตระกลมารก-



บท

นำา

ประเทศไทย ทำาใหผวจยใหความสำาคญกบความเปน

ไปในเอเชย สหรฐอเมรกาและสหภาพยโรปเปนหลก

โดยภมภาคทงสามนเปนเนอหาหลกใหกบการ

วเคราะหแนวโนมความเปลยนแปลงทผวจยไดบอก

เลาเรองราวไวในบทท 2 บทท 3 และบทท 4 ตาม

ลำาดบ

จากคำาถามกลมแรกทมองมนษยในฐานะ

สมาชกรฐ จงยากยงนกทจะไมใสใจวา สถานะทาง

เศรษฐกจ-สงคม และบทบาทการเมองระหวางของ

รฐเปนอยางไร โดยเฉพาะเรองราวเหลานนมโอกาส

จะสมพนธอยางไรกบรฐไทยท ผวจยเปนสมาชก

สวนคำาถามกลมทสองเปนการมองภาพและเสนอ

ความเปนไปของประเดนวจยรองดวยมมมองของ

การเปนมนษยในสองสถานะ สถานะแรกใหความ

สำาคญกบมนษยชาตในฐานะทเปนองครวม (holism)

ประเดนการศกษาในสวนนจงเลอกเนนไปทเรอง

ระบบนเวศและภาวะโลกรอน สถานะทสองเนนไปท

ความเปนปจเจก (individuality) ของมนษย แมจะ

ยอมรบนยยะทไมไดถอยหางจากการเปนสวนหนง

ของชมชน และเครอขายสงคม (ทงทเปนเครอขาย

กายภาพและเครอขายออนไลน) ประเดนการศกษา

ในสวนนจงใหความสำาคญกบเทคโนโลย โดยให

ความสำาคญกบเทคโนโลยการสอสาร และการแพทย

ซสตจำานวนไมนอยสนองตอบตอเสยง

วพากษวา การมงวเคราะหโดยอาศยขอ

กำาหนดจากพนฐานดานเศรษฐกจ (eco-

nomic determinism) แตเพยงอยาง

เดยว ชางเปนกรอบคดทคบแคบ จนยาก

จะกอความเขาใจความเปลยนแปลง

ทางสงคมอยางรอบดาน อนเปนทมาของ

การเสนอกรอบความคดกระแสทาง

เลอกจำานวนไมนอยใหกบการพฒนาตว

ของการศกษาความสมพนธระหวาง

ประเทศ (International Relations: IR)

และเศรษฐศาสตรการเมองระหวาง

ประเทศ (International Political Eco-

nomy: IPE) ทลวนเรยกรองและเสนอภาพ

ใหเรามองความเปลยนแปลงและความ

เปนไปในสงคมทงระดบภายในและ

ระหวางประเทศ ดวยตรรกะทเชอมโยง

อยางมบรณาการ (integrated logical thinking)

การมองภาพในลกษณะองครวมดงกลาวพฒนา

ตวอยางมากในชวงทศวรรษ 19604 ความรความ

เขาใจพนฐาน (foundational knowledge) จาก

IR และ IPE นเองททำาใหผวจยสนใจหยบเลอกอนาคต

วทยา และ/หรออนาคตศกษา ซงเปนหนงพนทการ

ศกษาทเคลอนไหวสนองตอบตอความเปลยน-

แปลงดงกลาว มาชวยในการทดลองกำาหนดกรอบ

โครงการเสนองานศกษาวจยในครงน

กลาวไดวาผวจยไดอาศยภาพความเขาใจ

เชนนนกำาหนดกลมคำาถามวจยออกเปนสองกลม

จากมมมองของการศกษาความสมพนธระหวาง

ประเทศ (International Relations: IR) ทไมอาจ

ละเลยการตงคำาถามตอความเปนไปของโครงสราง

ความสมพนธระหวางประเทศ (structure of inter-

national relations) ซงยากจะเลยงพนมตคดของ

ความสมพนธเชงอำานาจ กลาวอกนยหนงกคอ กลม

คำาถามแรกนนมงมองความสมพนธระหวางรฐ โดย

เฉพาะการคาดการณวา โลกในอนาคตจะมพลง

อำานาจจากรฐใดเปนผผลกดน เปนเพยงรฐเดยวหรอ

มากกวาหนง เปนรฐทอยภายใตรมเงาของซกโลกใด

และดวยการใชวธการมองออกไป (outwards look-

ing) ยงความสมพนธภายนอก โดยใชจดยนของ


หากอนาคตคอ ความสบเนองของปจจบน ทมรากฐานมาจากอดต แคเพยงภาพปจจบนของสารพนปญหาและความรนแรงตงแตชวงตนศตวรรษท 21 คงทำ ใหผคนจำ นวนไมนอยอดหวงกงวลไมไดวา สภาพโลกในอนาคตจะเปนอยางไร เราทงในฐานะปจเจก พลเมองของรฐ และพลเมองโลก จะดำ รงตนอยอยางไร เราจะสามารถกำ หนดเลอกเสนทางอนาคตทด (อยางนอยตองไมแยไปกวาปจจบน) ไดหรอไม ประเดนเหลานคอ คำาถามพนฐานทกำากบการดำาเนนโครงการวจยในครงน

ทอาจสงผลตอการปรบฐานประชากร และ/หรอสราง-

สรรควสยทศนถงอนาคตทอาจเปลยนแปลงไป โดย

เฉพาะจากการเชอมตอเครอขายความกาวหนาของ

Internet of Things (IoT)

ผวจยเลอกใชการวเคราะหเนอหา (content

analysis) โดยมคำาถามตางๆ ดงกลาวขางตนท

สอดรบกบกรอบวธคดในการชวยคดกรองขอมล

จากการดำาเนนการวจยเอกสาร (documentary

research) ซงมทงสงตพมพและขอมลออนไลนใน

รปของการรายงานขาวและบทวเคราะห หนงสอพมพ

รายงานการวเคราะหคาดการณแนวโนมในความ

เปนไปในประเดนตางๆ ทเกยวของกบการวจยในครง

น และหนงสอ ทงทเกยวของโดยตรง และอาจมสวน

เกยวของกบประเดนซงผวจยสนใจคนควา

กลาวอกนยหนงกคอ ผศกษาวจยมจดมง-

หมายหลกในการนำาเสนอภาพความรความเขาใจ

เบองตนตอทศทางแนวโนมความเปลยนแปลงของ

โลกผานการเชอมโยงตรรกะ (analytically logical

correlation) ทไดจากการวเคราะหเนอหา (con-

tent analysis) จากการสำารวจวจยเอกสาร (doc-

umentary research) ทเกยวของกบเรองราวอน

เปนหวขอวจย โดยแมจะมกลมเปาหมายสวนหนง

เปนกลมคนทอาจจะเกยวโยงกบการกำาหนดนโยบาย

ในระดบใดระดบหนง แตดงทไดกลาว

ไวบางแลววา ผวจยไดรวมกลมเปาหมาย

ทเปนประชาชนทวไปเขาไวดวย การนำา

เสนอดวยการบอกเลาเรองราว และการ

เชอมโยงภาพในลกษณะดงกลาว จงเปน

ความคาดหวงวาอาจจะชวยปพนฐานให

ผคนเหลานนไดมโอกาสเขาใจความ

เปนไปของโลกในอนาคตไดเพมมากขน

ดวยลกษณะดงกลาวนเองททำาใหการ

มงหาคำาตอบวาอะไรคอ สาเหตกำาหนด

ทศทางความเปลยนแปลง (cause –

effect analysis) หาใชเปาประสงคหลก

ของการศกษาวจยเบองตนในครงน

ผลการศกษา: โลกหลายขวอำ นาจทเอยงขางเอเชย กบความทาทายตอมนษย

หากขนาดฐานประชากรเปนหนงในปจจยสำาคญท

จะบงบอกวา ประเทศและ/หรอดนแดนใดจะมศกยภาพ

มากนอยเพยงใดในการเปนผมบทบาทสำาคญใน

การผลกดนการเปลยนแปลงทศทางของโลกใน

อนาคต โลกในอกไมกทศวรรษขางหนาคงมสสนท

นาจบตามองมากกวาแคกลมผนำาชาวผวขาวจากซก

โลกเหนอ และผนำาผวสออนจางจากเอเชยไมกประเทศ

ฐานขอมล ค.ศ. 2015 จดใหไนจเรย มการขยายตว

ของประชากรมากทสด ขณะทฐานขอมล ค.ศ. 2006

มอบตำาแหนงดงกลาวใหกบอนเดย ซงในฐานขอมล

ลาสดตกลงไปเปนอนดบ 4 รองจากบงกลาเทศ (ขน

จากอนดบ 4) และจน (ตกจากอนดบ 2 เพราะแนว

โนมอตราเจรญพนธทลดตำาอยางตอเนอง) โดยม

อนโดนเซย (หนงเดยวของประเทศอาเซยนทขน10

อนดบแรก) ครองตำาแหนงท 5 โดยไมมความ

เปลยนแปลง ตามดวยปากสถาน (ตกจากอนดบ 3)

บราซล (ตกจากอนดบ 6) เมกซโก สหรฐอเมรกา

และรสเซย5

สองอนดบสดทายคอ สหรฐอเมรกา และ

รสเซย เสนอทศทางภาพความเปลยนแปลงทนาสนใจ



ไนจเรย บงคลาเทศ จน อนเดย อนโดนเซย ปากสถาน บราซล เมกซโก สหรฐอเมรกา และรสเซย คอ มหาอำ นาจแหงศตวรรษท 22 ในเรองของการขยายฐานประชากรทงจากอตราการเกดและการอพยพเขาดนแดนดงกลาว ทอาจจะชวยเตมสสนใหการประชม สดยอดผนำาโลกในอนาคตมความหลากหลายกวาทผานมา โดยเฉพาะในเชงชาตพนธและศาสนา

บท

นำา

เพราะประชากรทเพมขนของสหรฐอเมรกาสวนใหญ

เปนลกหลานชาวผวสจากหลากหลายทมาซงอพยพ

เขาไปตงรกราก ศนยวจยพว (Pew Research Cent-

er) คาดการณถงขนทวา ใน ค.ศ. 2065 ประชากร

ราว 1/3 (จากจำานวน 441 ลานคน) ของสหรฐ-

อเมรกามาจากกลมผอพยพและ/หรอผสบเชอสาย

ของกลมคนดงกลาว โดยมสดสวนเชอสายเอเชยเพม

ใกลเคยงกบเชอสายแอฟรกา แมจะยงเปนรองเชอสาย

Hispanics และเชอสายยโรป ทไมเพยงชวยประคบ-

ประคองไมใหประชากรวยทำางานหดตวเรวเกนไป

แตยงอาจชวยปรบภาพลกษณสงคมอเมรกนทดจะ

สมพนธกบแนวคดอนรกษนยมองศาสนา อนเปน

ฐานเสยงสำาคญของพรรครพบลกนใหลดนอยลง6

หากไรแรงกระเพอมไหวของพลงตอตานทพยายาม

ฉดรงภาพลกษณวา แผนดนสหรฐอเมรกาไมเพยง

เปนความสบเนองของประวตศาสตร ยโรป แตยง

เปนจดสงสดของพลงจากตะวนตกทยงอาจครอง

ความเปนเจา (hegemon) เหนอผนแผนดนโลก

กลาวอกนยหนงกคอ หากการยอมรบความแตกตาง

หลากหลายสมฤทธผลไดจรงในสหรฐอเมรกา การจด

ทำานโยบายตางประเทศและการดำาเนนความสมพนธ

ระหวางประเทศของสหรฐอเมรกากบภมภาคตางๆ

อาจเขาสภาวะสมดลมากกวาทผานมา

ขณะทขอมลประชากรรสเซยในชวงกง

ทศวรรษทผานมาใหภาพตางจากความกงวลใน

การหดตวของประชากรเพราะอตราการตายสงกวา

อตราการเกดเชนทเคยปรากฏในชวงทศวรรษ

1990 – 2000 การขยายตวของประชากรรสเซยอาจ

กอความเปลยนแปลงบนแผนดนยโรปไดไมมากก

นอย โดยเฉพาะเมอการเพมขนของประชากรไมอาจ

ธนาคารการพฒนาใหม (New Devel-opment Bank) จดเรมประกาศความคดตางดานโครงสรางเศรษฐศาสตร-การเมองระหวางประเทศ ทมา: http://www.nomorefiatmoney-

please.blogspot.com (7/3/2016)

ธนาคารการลงทนโครงสรางพนฐานแหงเอเชย (Asian Infrastructure Invest-ment Bank: AIIB) อกหนงแรงผลกดนจากปกกง ทมา: http://www.news.xinhua.com

(7/3/2016)

กลม BRICS จะยงคงเปนแรงโนมถวงสำาคญในศตวรรษท 21 ไดหรอไม ทมา: http://www.bidnessetc.com

(7/6/2016))


อาศยแคเพยงการสนบสนนสงเสรมคานยมครอบ-

ครวแนวจารตดวยการขนภาษการหยาราง แตยงตอง

อาศยสดสวนไมนอยจากการอพยพเขารสเซยของ

ประชากรจากเอเชยกลางทเปนประชากรมสลม และ

อาจรวมถงจากยเครนและไครเมยในชวง ค.ศ. 2014-

2015 ทอาจเขาชวยเตมเตมตลาดแรงงาน (ไรทกษะ)

ไดบาง7

สงทยากจะมองขามกคอ ปจจยฐานประชากร

โดยเฉพาะการขยายตวของประชากรรนเยาวและ

ประชากรวยทำางาน ทหมายถงกำาลงแรงงานและฐาน

ภาษในอนาคต หาใชปจจยสำาคญเพยงหนงเดยวใน

การกำาหนดฐานะและบทบาทของดนแดนตางๆ

บนเวทระหวางประเทศ สถานะทางเศรษฐกจยอม

มใชสงทจะเพกเฉยไดโดยเดดขาด และสภาพทาง

เศรษฐกจนเอง ททำาใหเราไดเหนวา การปรากฏตว

ของสถาบนการเงน-การธนาคารระหวางประเทศแหง

ใหมทไมไดมผนำาเปนกลมชาตตะวนตกแบบเดม

ซงเคยผลกดนการเกดขนของกฎบตรแอตแลน-

ตก (Atlantic Charter) ทมสวนในการสถาปนา

ระบบเบรตตนวดส (Bretton Woods System)

และ/หรอการผลกดนการยอมรบฉนทามตวอชงตน

(Washington Consensus)

สาธารณรฐประชาชนจนดจะมความโดดเดน

ในเรองดงกลาวมากทสด การเกดขนของสองสถาบน

การเงนทางเลอกจากระบบเบรตตนวดส ซงลวนใช

ค.ศ. 2016 เปนปเรมดำาเนนการลวนมปกกงรวมเปน

ผผลกดนสำาคญ ไมวาจะเปนการเกดขนของธนาคาร

การพฒนาใหม (New Development Bank:

NDB)8 ซงเคยเรยกขานกนวา BRICS Bank เมอ

แนวคดดงกลาวเรมปรากฏใน ค.ศ. 2013 ซงนก

ลงทนตางชาต (โดยเฉพาะชาตตะวนตก) ถอนตวออก

จากตลาดเศรษฐกจเกดใหม NDB แมจะเคยมการ

ตงขอสงเกตวา การรวมกลมดำาเนนการและโครงสราง

บรหารของ NDB มลกษณะเฉพาะกลมทไมนาจะกอ

ผลกระทบตอโครงสรางเศรษฐกจโลกมากนก แต

สำาหรบจ กวาง เหยา (Zhu Guangyau) รฐมนตร

ชวยวาการกระทรวงการคลงของจนนน เศรษฐกจเกด

ใหมรวมถงประเทศ BRICS คอพลงใหม ผลผลต

มวลรวม (GDP) ของประเทศเหลานจะมากกวารอยละ

20 ของ GDP โลกใน ค.ศ. 2020 หลงจากนนจะ

เพมขนเปนรอยละ 25 แมวาจะเผชญกบความทาทาย

แตกมโอกาสใหมๆ ทเรยกรองใหเกดการกระชบ

ความรวมมอเชนกน9

การผลกดนการจดตงธนาคารการลงทน

โครงสรางพนฐานแหงเอเชย (Asian Infrastructure

Investment Bank: AIIB) ของปกกง ไดเรมเสนอ

แนวคดตงแตเดอนตลาคม ค.ศ. 2013 เชนกน โดย

ครงนไดขยายวงกวางรวมกบประเทศสมาชกกอตง

อนๆ 57 ประเทศ ทมหลายประเทศเปนประเทศ

เศรษฐกจเกดใหมซงลวนไดรบผลกระทบจากความ

ผนผวนทางเศรษฐกจนบจาก ค.ศ. 2008 อยไมนอย

ขณะทอกหลายประเทศซงตอบรบเปนสมาชกไดรบ

การยอมรบวาเปนประเทศพฒนาแลว รวมถงพนธมตร

ในระบบเบรตตนวดสและฉนทานมตวอชงตนอยาง

องกฤษ ฝรงเศส เยอรมน และอตาล AIIB มเงนทน

ตงตน 100 พนลานดอลลาร (รอยละ 50 มาจากจน)

ในชวงเวลาไมถงสามป จนและกลมพนธมตรสามารถ

ผลกดนสถาบนทางเลอกดานการเงน-การธนาคาร

ระหวางประเทศไดถงสองแหง ในชวงครงเดอนแรก

ของมกราคม ค.ศ. 2016 กอนท AIIB จะเปดดำาเนน

การอยางเปนทางการ สมาชก 17 ประเทศไดใหการ

สนบสนนทางการเงนมาแลวโดยคดเปนรอยละ

50.110

ภาพความเปนไป ณ ปจจบน คงทำาใหเกด

จนตภาพไดไมยากวา ใชหรอไมวา จนยงคงไดรบ

การจบตามองในฐานะผนำา (หรออาจจะหนงในผนำา)

ทจะยงคงชวยผลกดนการขบเคลอนเศรษฐกจโลก

ทหลายฝายยงคงมองวา การเตบโตของเศรษฐกจ

โลกจะยงคงเปนเสมอนยาครอบจกรวาลในการ

รกษาสารพดปญหาตงแตความขดแยงและการใช

ความรนแรงระหวางประเทศ ไปจนถงการบรรเทา

ความขดแยงและการกระจายความเปนธรรมใน

สงคมระดบประเทศ โดยทผคนจำานวนไมนอยอาจ

จะหลงลมไปวา สารพนปญหาดงกลาวเปนเสมอน

อกดานหนงของเหรยญทขยายตวรวมไปกบกระแส

เศรษฐกจโลกาภวตน ทยากจะหลกเลยงการฉาย

ภาพของความเปลยนแปลงอนรวดเรวฉบไวทาง

ดานการเงน เปนเหตใหผศกษาวจยตองเปดพนท

สอดแทรกเนอหาและภาพความเคลอนไหวดง

กลาวลงในหลายพนทของการนำาเสนอเนอหา โดย



บท

นำา

เฉพาะในสวนทเกยวของกบกลมคำาถามแรก เพราะ

ความเขาใจตอการเปลยนแปลงอยางฉบไวของ

ภาคการเงนเปนสงทจะตองจบตามองอยางใกลชด

วาอาจจะสงผลกระทบ (ไมวาจะมาก-นอยเพยงใด)

ตอการเปลยนแปลงเศรษฐกจโดยภาพรวม ทงนสง

ทผวจยตองการจะเนนยำากคอ วกฤตเศรษฐกจ ค.ศ.

2008 ทมจดเรมตนมาจากภาคการเงน (รวมถงความ

ผนผวนของราคาหลกทรพย) เปนอกหนงจดเปลยน

สำาคญในการปรบโครงสรางอำานาจระหวางประเทศ

ทงนผลกระทบจากความเปลยนแปลงในเรองดง

กลาว อาจสำาคญมากยงขนเมอนำาการขยายตวของ

เศรษฐกจภาคบรการ บนตนทนการหดตวของเศรษฐกจ

ภาคการผลต เขามาเปนสวนรวมในการพจารณา

การวเคราะหแนวโนมจากกลมคำาถาม

แรกทำาใหยากจะปฏเสธวา แนวคดศตวรรษแหงชาว

เอเชย (the Asian Century) ยงคงไดรบการให

ความสำาคญรวมไปกบความคดทวา จนไดรบการ

จบตามองในฐานะผทมบทบาทสำาคญในการขบ

เคลอนเศรษฐกจโลก แมจะเปนไปทามกลางเสยง

ตงคำาถามวา แทจรงแลว เอเชย หมายถงขอบเขต

แคไหน และศตวรรษแหงชาวเอเชยอาจไมจำาเปนตอง

หมายถงความเดนนำาของชาวจน แทจรงนน แนว

ความคดทเอนเอยงมายงโลกตะวนออก ยงครอบ-

คลมถงแนวคดศตวรรษแหงแปซฟก (the Pacific

Century) ศตวรรษแหงเอเชย-แปซฟก (the Asia-

Pacific Century) ทมสหรฐอเมรกา ออสเตรเลย

และญปน เปนผรวมผลกดน รวมกบแนวคดศตวรรษ

อนโด-แปซฟก (the Indo-Pacific Century) ท

ทำาใหอนเดยไดรบความสนใจมากขนในฐานะจด

ตดสำาคญของยเรเซย (Eurasia) ทสามารถเชอม

ตอไปยงแอฟรกา และละตนอเมรกาได ไมตางจาก

เสนทางเชอมตอสมยจกรวรรดนยม หากแตครงน

เปนการพดหวนของกระแสลมแหงบรพาวถ พนทดง-

กลาวยงอยในแนวโอบลอมของนโยบายทจนผลก

ดนอยางเขมขนนนคอ “หนงแถบ หนงเสนทาง” (One

Belt, One Road) โดยเฉพาะเสนทางสายไหมทาง

ทะเลแหงศตวรรษท 21 (the 21st Maritime Silk

Road)

อยางไรกตาม ดวยขอจำากดของกรอบการ

ศกษาวจยในครงน และความจำากดของพนทนำาเสนอ

ทำาใหผวจยไมอาจมงประเดนมาทพนทหลกของดน

แดนยเรเซยนเพยงอยางเดยว แมจะไดเสนอ (เบองตน

ในครงน) ถงความสำาคญของพนทดงกลาว เชนท

ไดนำาเสนอถงความสำาคญของ China – Pakistan

Economic Corridor (CPEC) ไวบางแลว และแม

กระทงเชอมโยงพนทดงกลาวเขากบของเขตความ

เปลยนแปลงและความเปนไปของสหภาพยโรป

รวมถงเรองราวความเปลยนแปลงดานสงแวดลอม

และภาวะโลกรอน ทเชอมโยงกบพนทเอเชยกลาง

แมกระนนกตาม การทผทรงคณวฒชถงประเดน

ดงกลาว ยงทำาใหผวจยเหนวา การเสนอภาพความ

เปลยนแปลงของโครงสรางอำานาจระหวางประเทศ

ในครงน (ดงจะไดกลาวตอไป) ยงสนบสนนใหผวจย

ตระหนกเพมขนถงความสำาคญของพนทดงกลาว ท

เหมาะจะศกษาในฐานะสวนขยายจากการศกษา

วจยในครงน หากไดรบการสนบสนน สำาหรบการ

เชอมดยงกบสงคมไทยนน กลาวไดวา ไทยควรเพม

การใชประโยชนและพฒนาพนทภาคตะวนตกโดย

เฉพาะชายฝง ใหมากกวาเปนแคเพยงแหลงรองรบ

ประโยชนดานการทองเทยว โดยควรกระชบความ

สมพนธ (มใชแคเพยงกบอนเดย) กบอนโด-นเซย

ใหมากขนกวาการดำาเนนการภายใตกรอบของ

อาเซยน ทงนการดำาเนนการดงกลาวยงอาจชวยผอน

คลายแรงตงเครยด ตอกรณความขดแยงภายในพนท

ภาคใตของไทย

ในสวนความเปนไปของโครงสรางระหวาง

ประเทศนน ผวจยยงพบดวยวา ดนแดนตะวนตกทง

สหรฐอเมรกาและยโรป ซงในงานวจยนเนนไปทสห-

ภาพยโรป (European Union: EU) ตางพยายาม

ดนรนแสวงหาเสนทางรกษาโครงสรางอำานาจแบบ

เดมทมประเทศตะวนตกโดยเฉพาะสหรฐอเมรกา

เปนแกนนำา ทามกลางการตงคำาถามถงความแขง-

แกรงของสหรฐอเมรกา ทแมการถอครองพนททาง

เศรษฐกจระดบโลกจะหดแคบลง ขอมลสถตถง ค.ศ.

2015 ระบวา สหรฐอเมรกาครองสวนแบง GDP

โลกอยเพยงรอยละ 23 และสวนแบงการคาสนคา

โลกอยเพยงรอยละ 12 แตกยงเปนแหลงดดซบทรพ-

ยากรบคคลทสำาคญตอการสรรคสรางและขบเคลอน

เศรษฐกจโลก โดยเฉพาะในมตของเศรษฐกจเชงสราง-

สรรค (creative economy) เพราะไมเพยง Silicon

14 ววรารก เฉลมพนธศกด

Valley จะยงคงโดดเดน แตบรรษทอเมรกนยงคง

เปนผนำาในโลก social media และระบบ cloud

เชนเดยวกบทธรกจการเงน-การธนาคาร (รอยละ 55

ของกองทนระหวางประเทศอยในความดแลของผ

จดการชาวอเมรกน เพมขนจากรอยละ 44 เมอทศ-

วรรษกอนหนา) ตลอดจนเงนดอลลารสหรฐ ยงสำาคญ

อยางนอยในอกกงศตวรรษในการกำากบทศทาง

เศรษฐกจ-อตสาหกรรมโลกทนนยมทคอยๆ แตก

ราว11

อาจกลาวไดวา แม “ศตวรรษแหงอเมรกน

ชน” (the American Century) ยากจะหวนคน

อยางเดนชด แตความโดดเดนจากการดดซบทรพ-

ยากรเศรษฐกจและสงคมดงกลาวขางตน กยงคง

เปนเครองยนยนถงพนฐานทกาวขามไดไมงายนก

จากการดำาเนนการอนโดดเดนของแนวคดศตวรรษ

แหงอเมรกนชน ทำาใหการทำาความเขาใจสาระ (แม

จะเปนไปโดยยอ) ของรปแบบ วธการ และพนฐาน

การกอตวของแนวคดดงกลาว อาจจะเปนประโยชน

กบสงคมไทย ทามกลางกระแสคลนลมทไทย (ทง

รฐไทย สงคมไทย และอาจรวมถงคนไทยในระดบ

ปจเจก) ตองปรบตวรกษาสมดล มใชเฉพาะระหวาง

ตะวนตก (สหรฐอเมรกาและสหภาพยโรป) กบตะวน-

ออก (จน ญปน) แตอาจรวมถงการรกษาความสมพนธ

อนสมดลระหวางตะวนออกดานแปซฟก (จน ญปน)

กบตะวนออกดานมหาสมทรอนเดย (อนเดย อนโด-

นเซย) ในการปรบจดเนนนโยบายมาทอาณาบรเวณ

อนโด-แปซฟก ดงกลาวขางตน

ความพยายามของยโรปดจะปรากฏใน

ลกษณะทงการทบทวนเสนทางของตน และการพยา-

ยามแสวงหาหนทางในการแสดงบทบาทระดบนำา

โดยในการทบทวนบทบาทของตนเองนนผวจยพบ

วา EU ไดเนนไปทเสนทางแหงความสำาเรจทเคย

กาวผานมา ในการใชมตดานเศรษฐกจ และการ

จดองคกรบรหารจดการความแตกตางกาวขาม

เสนพรมแดนทางการเมองทมกยดตดกบพนภม

สงคม-วฒนธรรม ทดจะสมพนธกบชาตพนธเฉพาะ

มากกวาการใหคณคามนษยโดยองครวม ความ

สำาเรจในเสนทางเชนนเองทอาจเปนตนแบบใน

การบรหารจดการโลกในศตวรรษท 2112 เชนทมารค

เลโอนารด (Mark Leonard) ผอำานวยการดาน

นโยบายตางประเทศแหงศนยปฏรปยโรป (Centre

for European Reform) เสนอไวในหนงสอ Eu-

rope Will Run the 21st Century (2005)

แนวคดเชนนเสนอวา ระบบบรสเซลล ทเปนการ

สงเคราะหการใหความสำาคญกบเสรภาพทางการ

เมองบนพนฐานประชาธปไตย เสถยรภาพ และ

สวสดการทางสงคม จะเปนสงทชวยกระตนใหเกด

“ศตวรรษชาวยโรปใหม” (New European Cen-

tury)13

แมภาพขางตนจะนาสนใจเพยงใด แตก

เปนการยากยงทผวจยจะปฏเสธขอจำากดในหลาย

ดานของยโรป โดยเฉพาะเมอพจารณาจากรายงาน

Global Europe 2050 ซงคณะกรรมาธการยโรป

เปนผจดทำา ตงแตปญหาเรองการเปลยนแปลงฐาน

ประชากร การรบมอตอปญหาผอพยพลภย ทาท

กงขาของรฐสมาชกตอ บทบาท อำานาจ หนาท ท

ขยายเพมมากขนของบรสเซลล ทไมตองรบผดชอบ

อนใดตอฐานเสยงทางการเมอง แมจะใหความใสใจ

กบปญหาสงคมและคณภาพประชากรโดยเฉพาะ

กลมเยาวชนเพมขนอยางมาก พรอมกบการสราง

และยอมรบความแตกตางหลากหลายเพมมาก

ขน แตกยงยากจะรบประกนวา ระบบบรสเซลลจะ

ทำางานไดผลอยางมประสทธภาพ ทามกลางความ

เขมขนของปญหาผอพยพทเชอมไปยงความกงวล

ตอสวสดการและแรงงาน โดยเฉพาะเมอผนวกเขา

กบการยากจะผสานกลมกลนของกลมวฒนธรรม

อสลาม14 สำาหรบสงคมไทยแลวภาพเชนนชวยบอก

เราไดเชนกนวา แมมตทางเศรษฐกจของยโรปจะยง

สำาคญ แตเราอาจจำาเปนตองทำาความเขาใจพนฐาน

สงคม-วฒนธรรมปจจบนทหลากหลายมากขน

ของยโรป ยโรปจงไมควรจะมความหมายแคเพยง

EU ภายใตกำากบการของยโรปตะวนตกตามความ

คนชนแตเดม

การปรบขยายพนฐานการศกษาในสงคม

ใหครอบคลมพนทและมตทหลากหลายยงขน

เปนบทสรปทผวจยไดจากขอคนพบในการศกษา

ประเดนปญหาในกลมทสอง ทมมนษยเปนตวตง

ทงประเดนทางดานสงแวดลอมและระบบนเวศ

และประเดนในเรองของเทคโนโลย โดยทการศกษา

ในทนไมควรเปนเรองของการศกษาในระบบแต



บท

นำา

เพยงอยางเดยว แตควรเพมมตและวธการศกษา

ใหหลากหลาย เพอการใชประโยชนเทคโนโลยท

กาวลำาอยางเทาทน แนวทางเชนนเสรมดวยการ

เพมพนททางสงคมทงทางกายภาพและออนไลน

อาจชวยกระตนใหผคนในสงคมไดทกษะเสรมท

จำาเปนในการทำาความเขาใจความเปลยนแปลงท

รวดเรวฉบไวมากขนในศตวรรษท 21 เชนเดยวกบ

การทสามารถเปนชองทางสำาคญในการแสวงหา

ความรความเขาใจตอการเปลยนแปลงโครงสราง

ระหวางประเทศดงกลาวขางตน

กลาวไดวา ขอเสนอตอสงคมไทยจากภาพ

รวมการศกษาวจยเบองตนในครงนซงมจดมงหมาย

หลกอยทการเสนอภาพกวางของทศทางการ

เปลยนแปลงทอาจสงผลกระทบตอสงคมไทยใน

ฐานะทเปนสวนหนงของสงคมโลก ซงยากจะเลยง

พนผลกระทบจากการเปลยนแปลงโครงสราง

อำานาจระหวางประเทศ (กลมคำาถามแรก) มพก

ตองเอยถง ผลกระทบจากความทาทายตอความเปน

ไปของมนษย (กลมคำาถามทสอง) แมทศทางดง

กลาวทผวจยนำาเสนอจากการวเคราะหเนอหาจะ

เปนสวนหนงทอาศยพนฐานจากความพยายาม

ของหนวยงานทปรกษาขาวกรองแหงชาต (National

Intelligence Council: NIC) ของสหรฐอเมรกา

ททมเทงบประมาณไปไมนอยในการระดมสรรพ

กำาลงในการศกษา คาดการณ และเผยแพรแนว

โนมโลก (จากการตความของสหรฐอเมรกา) อยาง

แพรหลายตงแตชวงหลงสงครามเยน จนทำาใหเกด

การรบรอยบาง (โดยเฉพาะในสงคมไทย) ถง “Know

Trends” ทดำารงอยและแสดงแนวโนมทจะสบเนอง

ตอไปในอนาคต

อยางไรกตาม การมภมศาสตรการเมอง

และยทธศาสตรกายภาพของไทยเปนทตง ทำาใหผ

ศกษาวจยเนนยำาถงอนโด-แปซฟกวาจะเพมความ

สำาคญขนมากในอนาคต แตความรความเขาใจท

เปนปจจบนของไทยตออาณาบรเวณดงกลาว อาจ

เรยกไดวายงไมเพยงพอ และมกจะเนนไปทบทบาท

การปรบตวเชงรบ (defensive adjustment) ทง

เรองของความสมพนธระหวางสงคมไทยกบสงคม

ตางๆ ในอาณาบรเวณดงกลาว และความสมพนธ

ตลอดจนความเปนไประหวางในพนทเหลานน ไม

วาจะมความเกยวของโดยตรงกบไทยหรอไม

กตาม แมงานวจยนจะยงมไดนำาเสนอใหสงคมไทย

มงมองความสำาคญของดนแดนเหลานเปนอนดบ

แรก เพราะเนอหาการวเคราะหอาณาบรเวณเหลา

นนโดยตรง แตภาพการศกษาในอาณาบรเวณท

สงคมไทยคนชนโดยเฉพาะสงคมตะวนตก และ

เอเชยตะวนออกเฉยงเหนอทำาใหเหนถงพลงท

ออนลาของดนแดนเหลาน และเปนไปไดเชนกนวา

ความออนลาของดนแดนเหลาน ทำาใหอาณาบรเวณ

อนโด-แปซฟก อาจดโชนแสงขนมากโดยเปรยบ

เทยบ

งานศกษาวจยในครงนจงเรยกรองให รฐไทย

สงคมไทย และชาวไทยเพมความสำาคญใหกบดน

แดนทางตะวนตกของประเทศทชดใกลกบอนโด-

แปซฟก จากแนวโนมทอนเดยดจะเพมความสำาคญ

อยางยากจะปฏเสธ รวมถงเพมความใสใจใหมาก

ขนตอสมาชกอาเซยนทเชอมโยงกบแนวโนมดง

ไทยอาจตองเรงปรบตวอยางนอยในเชงรบ ตอการทำ ความเขาใจและสรางความรทเปนปจจบนตอพนทในอาณาบรเวณอนโด-แปซฟก ทไมเพยงอยในเสนทางโอบลอมของนโยบาย “One Belt, One Road” โดยเฉพาะ “the 21st Maritime Silk Road” จากจน แตบรเวณนยงเปนจดตดของยเรเซย ทเชอมไปละตนอเมรกา และแอฟรกา ทอปสรรคดานการโทรคมนาคมดจะเรมลดนอยลง...ไทยอาจตองเหนถงความสำ คญของ อนเดย อนโด-นเซย และเมยนมาร ใหมากกวาทผานมา


กลาว โดยเฉพาะอนโดนเซยและเมยนมาร ทเชอม

โยงกบการโอบลอมของผนแผนดนใหญยเรเซย

และนโยบายหนงแถบ หนงเสนทาง (OBOR) จาก

จน กลาวอกนยหนงกคอ งานวจยเบองตนในครงน

เสนอใหสงคมไทย โดยเฉพาะผมสวนกำาหนดนโยบาย

และยทธศาสตรในระดบตางๆ ปรบวถคด (way of

thought) ทอาจจะไดรบการปลกฝงใหตดยดจนยาก

จะไถถอน (mindset) จากการใหความสำาคญกบ

วถความเปนไปของโลกทคลอยตาม และ/หรอตาม

อยางตะวนตก ใหหนมามองเหนและยอมรบความ

สำาคญของพนทดงกลาวใหมากขน ไมเพยงเทานน

ในเนอหาของบทท 5 ยงเสนอใหผคนในสงคมไทย

ปรบวถคด (และ/หรอวถดำารงชวต) ทมองเหนความ

สำาคญของการศกษา วามใชเปนแคเพยงการไตบนได

ดาราทางสงคม หากแตยง(และยง)เปนพนทเรยนร

สำาคญทงตอเรองโครงสรางความสมพนธในระดบ

ตางๆ ไปจนถงการเปนพนทสำาคญในการบมเพาะ

คณสมบตของการเปนมนษยในศตวรรษท 21 ซง

ควรมทงสำานกและความสามารถในการเผชญรบ

(และ/หรอ อาจถงขนตอบโต) ความทาทายตางๆ ท

การเปลยนแปลงอยางฉบไวของเทคโนโลยผลกดน

ใหปรากฏอยางเดนชด โดยเฉพาะในยคสมยของ

Internet of Things (IoT)



บท

นำา

การทจะเขาใจความเปลยนแปลงและความเปนไป

ของโลก ทดจะเปนไปในอตราเรงมากขนทกท หา

ใชเรองงาย โดยเฉพาะเมอมองโลกในลกษณะของ

องครวมทเปนหนงเดยว (holism) หรอสงคมโลกท

เปนผลรวม (wholism) ของทงความเหมอน ความ

คลายคลง และ/หรอ ความแตกตางหลากหลายใน

ทกมตและหลากระดบ ทมกกระตนใหผคนเลอกมอง

อยบอยครงในลกษณะทหากไมเนนไปทความขดแยง

กเนนไปทความรวมมอ ราวกบภาพความสมพนธทง

สองนนเปนไปแบบสามารถแยกขาดออกจากกน

ในลกษณะทใครหลายคนอาจเขาใจวา หากมความ

รวมมอยอมไรซงความขดแยง และเปนไปในลกษณะ

ตรงขามดวยเชนกน

แมกระนนกตาม ความเปลยนแปลงทเกด

ขนจรงในหลากสงคม หลายพนท (ซงรวมถงสงคม

ไทย) ไดชวยใหเราเหนวา หาไดเปนความสมพนธ

ดานเดยวเชนนนเสมอไป เนอหาตงแตบทท 2 ถง

บทท 4 จะใหขอมลทเสนอภาพความเปนไปใน

ลกษณะดงกลาว บอยครงทการคาดการณถงอนาคต

รวมกน อาจแปลงความขดแยงใหกลายเปนความ

รวมมอ (เนอหาในบทท 5 เสนอภาพทเชอมโยงกบ

แนวคดเชนน โดยเฉพาะในเรองของภาวะโลกรอน

ซงเรมเหนการปรบแนวความคดอยางชดเจนตงแต

COP15 ทโคเปนฮาเกน จนมาถงการประชม COP21

ทปารส) หรออาจจะเปนไปในลกษณะตรงกนขาม

(เนอหาตงแตการเกดขนของกลม BRICS ทไดเสนอ

ไวในบทท 2 ชวยเสรมภาพความเขาใจดงกลาว)

ทงนยอมขนอยกบสมมตฐานในการคด โดยเฉพาะ

เมอคาดการณถงผลประโยชนในอนาคต ทามกลาง

ความกงวลตอความจำากดของทรพยากร ตงแต

ทรพยากรธรรมชาตไปจนถงทรพยากรทางสงคม

และความสามารถในการแขงขน

มมมองเชนนเองทไดชวยใหสหรฐอเมรกา

โดยหนวยงานทปรกษาขาวกรองแหงชาต (National

Intelligence Council: NIC) เรมจดทำาโครงการ

วเคราะหคาดการณแนวโนมอนาคตโลกภายใตชอ

Global Trends ในชวงหลงสงครามเยน ซงโดยภาพ

รวมแลวอาจถอไดวา เปนการเปลยนแปลงโครงสราง

ระหวางประเทศครงใหญ ทสงผลกระทบอยางมาก

ตอทศทางการกำาหนดนโยบายของประเทศททมเท

งบประมาณมหาศาลใหกบกจกรรมนอกเขตพนท

ดนแดนของตนอยางสหรฐอเมรกา ทแมจะยงดม

ความแขงแกรงทางเศรษฐกจในชวงเวลานน แตผ

เกยวของกบการกำาหนดนโยบายไดเรมสงเกตเหน

ถงสภาพแวดลอม แรงกดดน และความเปนไปใหมๆ

ทอาจกระทบตอกาวยางของผนำาและสงคมของตน

ทงนโครงการ Global Trends หาใชความ

พยายามหนงเดยวในการคาดการณความเปนไป

ในอนาคต (แมวาในงานชนน ผวจยไดเนอหาสาระ

จากโครงการนเปนหลกโดยเฉพาะเพอนำาเสนอ

เนอหาสาระสวนหนงของบทท 3) โดยเฉพาะหาก

มองในมตทเกยวของกบความมนคงและการทหาร

มากขน เราจะไดการพยายามคาดการณอนาคต

ผานการดำาเนนการมากมายจากหนวยงานดาน

การทหาร ภายใตหลากหลายชอโครงการ อาท

Visions, Joint Visions, Roadmaps, Technology

บทท 1อนาคตวทยา/อนาคตศกษา: กรอบความคดและวธการศกษา




Vectors และ New World Vista แตกหาไดชวย

ประสานในการวางแนวทางอนาคตทชดเจน มพก

ตองเอยถงการมงระดมทรพยากรไปยงทศทางใด

ทศทางหนง พอล เค เดวส (Paul K Davis) และ

ปเตอร เอ วลสน (Peter A Wilson) จาก RAND ด

จะจบภาพความเคลอนไหวและความเปลยนแปลง

ไดเปนอยางด เมอเสนอใหเหนถงความไมตอเนอง

ในการวางแผนดานกลาโหม ราวกบกำาลงเผชญหนา

กบพาย (perfect storm) ทเปนสวนผสมของอทธพล

จากเทคโนโลยทกระจดกระจาย การเปลยนแปลง

ความสำาคญของภมยทธศาสตร (geo-strategy)

และการเพมขนของหลากหลายศตรตดอาวธทงท

เปนรฐ และเครอขายตวแสดงทไมใชรฐ และดวยความ

ทไมมสงใดแนชดเชนนเอง ททงสองเนนยำาถงความ

จำาเปนของการสำารวจในเชงแขงขน (competitive

exploration) และแมกระทงการแขงขนในเรองของ

ความคดทสดใหม15

ไมวาจะอยางไรกอาจกลาวไดวา สหรฐ-

อเมรกาเตรยมความพรอมในเรองดงกลาวไดคอน

ขางเรวกวาผอน และยงคงเปนผนำาสำาคญในการขยบ

กาวดงกลาว กอนทเราจะไดเหนการศกษาคาดการณ

ความเปนไปไดและการคาดการณอนาคตจากหลาย

แหลงขอมล (โดยเฉพาะในระบบโลกภาษาองกฤษ)

ทมกจะจดทำาโดยสถาบนทางเศรษฐกจ โดยเฉพาะ

สถาบนวเคราะหภาวะการเงน-การลงทน การดำาเนน

การและการขยายตวดงกลาวในเรองดงกลาว คงบอก

เราไดในระดบหนงถงความหวนไหวตอความไม

แนนอนของอนาคต โดยเฉพาะตอภาคธรกจการเงน

ซงในเวลานนไดครอบครองบรหารเมดเงนสวนเกน

ในระบบระหวางประเทศอยเปนจำานวนมาก และการ

ขยายตวของการศกษาคาดการณอนาคตของสถาบน

เหลานเอง ทไดมสวนปรบเปลยนวถคดและมมมอง

ตอการกระจายตวและโครงสรางอำานาจระหวาง

ประเทศ

อยางไรกตาม หากเรามองในบรบททกวาง

ไกลไปกวาบทบาทของรฐและสถาบนดงกลาวขาง

ตน เรากยงไดเหนการฉายซำาของภาพความหวนใจ

ดงกลาว ทดจะมตวแปรมากมายเขามาเปนปจจย

ในการคดคาดการณอนาคตมากยงขน แมจะเปน

การคาดการณแบบมขอบเขตพนทกายภาพคอนขาง

ชดเจน แตกยงยากจะปฏเสธความหลากหลายของ

ปจจยทางสงคม-วฒนธรรมและสภาพแวดลอม ท

อาจกระทบตอแผนการกาวยางตอไปของสหภาพ

ยโรป พนทสำาคญสวนหนงของผนแผนดนทใหญ

ทสดของโลก ดงทไดเสนอไวในบทท 4 ขณะทการ

ขยายภาพกวางกวาการยดตดกบขอบเขตภมศาสตร

กายภาพทใดทหนงทำาใหเราเหนภาพทงในแบบท

สถาบนระหวางประเทศตามแบบของ (a la) สห-

ประชาชาตชชวนใหเหนมากมาย เสนทางทคอยๆ

ปรบเปลยนมาใสใจมนษยในฐานะสวนประกอบ

และองครวมของมนษยชาต ตามทไดนำาเสนอไวใน

บทท 5 ยำาเดนไปบนวถคดดงกลาว ภาพเชนนเชน

กนทเราไดพบเหนจากการคาดการณและการผลก

ดนการเปลยนแปลงอนาคตทธรกจเอกชนเขามาม

สวนรวมผลกดน

กลาวไดวา พนฐานในการคด วเคราะห ดวย

จตวทยาแบบ Gestalt ทเนนในเรองของการรบรและการใหความหมายของมนษย ทมา: http://www.dsmartins.com และ http://

www.kut.org (4/3/2016)

บท

ท 1

อนาค

ตวท

ยา/อน

าคต

ศก

ษา: ก

รอบค

วามค

ดแล

ะวธการศ

กษ

า


ความเขาใจถงความเปนปจจบน อนเชอม

โยงกบรากฐานความเปนไปในอดต และ

การคาดการณโดยอาศยขอมลและหลก

การทเปนระบบนเอง ทจะทำาใหการวางแนว

ทางดำารงตนตงแตระดบปจเจก ระดบสงคม

และระดบรฐ อาจแตกตางกนออกไป เพอ

ไมใหตกเปนเหยอของความเปลยนแปลง

อยางรเทาไมถงการณ (อยางแยทสด) และ/

หรอ เพอใหสามารถหยดยนอยไดอยาง

มนคงและสงางาม (อยางดทสด)

ฟรตจอฟ คาปรา (Fritjof Capra)

นกฟสกสท มมมมองทางสงคมและจต

วญญาณอยางลมลก กลาวถงการเชอมโยง

ภาพในลกษณะนวาเปนทฤษฎแหงระบบ

ชวต (theory of living systems) แมจะ

มเขมมงอยในการใหและกระจายความร

เกยวกบระบบนเวศ แตหากเรามองระบบ

นเวศในฐานะปรมณฑลกวางใหญทชวยประคบ

ประคองระบบชวตมนษย เรากจะไดเหนวถคดท

ไมใชเพยงแคทำาความเขาใจ แตยงมงหวงเพออนาคต

ทดกวา ระบบคดดงกลาวเพงพฒนาตวขนมาในชวง

กลางศตวรรษท 20 (ชวงเวลาทงานวจยชนนกลาว

ถงในหลากหลายบท) พฒนาตวขนมาจากหลาก

หลายสาขาความร ไมวาจะเปน organismic

biology ทตองมองระบบการปรบตวของสงมชวต

ทสมพนธกนทงหมด Gestalt psychology ท

พยายามทำาความเขาใจความสามารถของมนษย

ในการสรางและรกษาการรบรทมความหมาย

ทามกลางโลกทแสนสบสนวนวาย (การทดสอบ

การใหและรบรความหมายของภาพทเหน มกเปน

ความเขาใจทวไปของผคนตอจตวทยาแขนงน ซง

ทำาใหเกดศลปะรวมสมยททดสอบการรบรของผคน

มากมาย) รวมถงความรจากนเวศวทยา ทฤษฎระบบ

ทวไป และ cybernetics ทใหความสำาคญกบกระ-

บวนการสอสาร เชอมโยง และควบคมสงมชวต ผาน

เทคโนโลยจกรกล16

การนำาเสนอภาพขางตนอาจชวยใหเรา

ตระหนกไดบางวา ภาพรวมในการศกษาคาดการณ

ถงโลกในอนาคตในหลายแงมมและหลากมต เปน

สงทไมควรละเลยและไมอาจมองขาม เพราะการ

ศกษาคาดการณถงภาพอนาคตดงกลาว ไมเพยง

อาจชวยกำาหนดกรอบโครงในการวางแนวคด

วเคราะห หากแตยงอาจชวยสรางแบบจำาลองทาง

ความคดทอาจเปนพนฐานการวางยทธศาสตรของ

ไทยตอไปในอนาคต เชนเดยวกบการวางแนวทาง

การดำารงชวตของปจเจก

อนาคตวทยา/การศกษาอนาคต: กรอบความคดในการศกษาแนวโนมโลก

ความพยายามในการสรางจนตภาพถงอนาคตทยง

มาไมถง เพอเสรมสรางความมนคงทางจตใจและ

การวางแผนดำาเนนการตางๆ ทอาจชวยแผวทางให

จนตภาพนนๆ ไดหยงราก โดยอาศยการคาดการณ

จากพนฐานความรความเขาใจตอความเปนไปของ

เรองราวทดำารงอยในปจจบนและทเคยเกดขนแลว

ในอดต หาใชเรองแปลกใหมสำาหรบมนษยชาต และ

เปนสงทมนษยควรกระทำา หากยงปรารถนาจะฝน

ใฝถงเสรภาพ เพราะแมแตเรองของเสรภาพเองกยง

ตองอาศยจนตนาการของมนษยเปนแรงผลกดน

พนฐานในการคด วเคราะห ดวยความเขาใจถงความเปนปจจบน อนเชอมโยงกบรากฐานความเปนไปในอดต และการคาดการณโดยอาศยขอมลและหลกการทเปนระบบโดยไมละเลยการทำ ความเขาใจการปรบตวของสงมชวต โดยเฉพาะมนษยทพยายามสรางและรกษาการรบรอยางมความหมาย ทามกลางโลกทแสนสบสนวนวาย อาจเปนเสนทางหนงในการชวงวางแนวทางอนาคตเพอความเปลยนแปลงทดขน



สำาคญ

การพยายามสรางความแนนอน (อยางนอย

ในจตใจ) บนพนฐานของความไมแนนอนเชน

เหตการณในอนาคต ยงรวมไปถงการทำานายดวย

หลากวธ อาท การเพงกสณมองลกแกว (crystal-

ball gazing) และการเสยงทายตางๆ เชนทปรากฏ

ใหเหนในหลายวฒนธรรม ยงความเปลยนแปลง

และปรากฏการณในสงคมเกดขนอยางฉบพลน

และ/หรอสงผลกระทบในวงกวางมากเทาใด ความ

พยายามเชนนนยงเพมพนแปรผนตามกน เพอหวง

จะใหการเรยนรจากความพยายามนนสรางจนตภาพ

ถงเสนทางในอนาคตทดขน โดยเฉพาะเมอมตวแปร

ดานความกาวหนาของเทคโนโลยเขามาเกยวของ

จนไดชวยกระตนใหเกดการสรางภาพโลกอนาคต

ทมเทคโนโลยแสดงบทบาทสำาคญในการดำารงชวต

ของมนษยอยางชดเจนมาแลวตงแตชวงปลาย

ศตวรรษท 19 เชนทปรากฏในนยายแหงโลกอนาคต

ของเฮอรเบรต จอรจ เวลล (Herbert George

Wells) หรอทรจกกนโดยทวไปวา เอช. จ. เวลล (H.G.

Well) ซงผคนจำานวนไมนอยเรมกลบไปประเมนวา

พลงจนตนาการตอภาพดวยการเชอมโยงตรรกะ

และการรบรจากพนฐานนวตกรรมเมอชวงปลาย

ศตวรรษท 19 ในเรองใดบางทปรากฏเปนจรง และ

เรองใดบางท (อาจจะยง) ไมเปนจรง

สำาหรบในกลมแรกนน เวลลใหภาพการ

เกดขนของอาวธนวเคลยร (จากเรอง The World

Set Free, 1914) การเดนทางไปยงดวงจนทร (จาก

เรอง The First Man in the Moon, 1901) พนธ-

วศวกรรม (จากเรอง The Island of Dr Moreau,

1896) แสงเลเซอรโดยเฉพาะในฐานะทเปนอาวธ

สงคราม (จากเรอง The War of the Worlds,

1898) และการเกดขนของสงครามโลกครงทสอง

(จากเรอง The Shape of Things to Come,

1933) สวนในกลมท (อาจจะยง) ไมเปนจรงประกอบ

ดวยเรองของการลองหนโดยอาศยแวนตาและเสอ

คลม (จากเรอง The Invisible Man, 1897) การ

เดนทางทองเวลา (จากเรอง The Time Machine,

1895) และสงครามระหวางดวงดาวตางๆ17 แม

ประเดนหลงนจะยงเปนเรองเกนกำาลงความ

สามารถในการคาดการณอยางชดเจน ณ ปจจบน

(ค.ศ. 2016) แตยากจะปฏเสธวา การใชความรนแรง

สงครามและความขดแยงท เกดขนตลอดชวง

ศตวรรษท 20 และอาจขยายมาถงศตวรรษท 21 ม

มากมายหลายประการทปรากฏเปนจรง อกเชนเคย

เวลลไดเคยเสนอไวในหนงสอทตพมพเมอ ค.ศ. 1901

ภายใตชอ Anticipations: Of the Reaction of

Mechanical and Scientific Progress upon

Human Life and Thought และหนงสอทตพมพ

เมอ ค.ศ. 1928 ภายใตชอ The Open Conspiracy

ซงเสนอภาพโดยอาศยพนฐานความเปนไปของ

สงคมตงแตชวงศตวรรษท 19 ใหเราเหนวา พลง

อำานาจในการควบคมเทคโนโลย (แนนอนวาตอง

อาศยฐานทแขงแกรงทางการเงน) อาจจะกาวขาม

แงมมการพจารณาดานคณธรรม (moral justifica-

tion) จงไมใชเรองแปลกทไดเรมมการเสนอใหปรบ

สรางระบบจรยธรรมขนใหม (reconstructed ethi-

cal system) ตงแตชวงปลายศตวรรษท 19 (ดงท

ไดเสนอเนอหาไวในบทท 5) ทงเพอกำาราบการเผย

แสดงอยางชดแจงของอำานาจกลมองคกรและ

สมาคมลบ18 และเพอแสวงหาแนวทางสรางอนาคต

ทดขนกวาเดมเชนท เอดเวรด เบลาม (Edward

Bellamy) เสนอเอาไวในหนงสอชอ มองกลบ

(Looking Backward)19

การเหลยวหลงยอนพจารณาเสนทางการ

พยายามคาดการณอนาคตโดยใหความสำาคญกบ

วสยทศน (ซงสำาหรบผวจยแลว การมวสยทศนท

กระจางในการกำาหนดวถคดและวถปฏบตของตน

เปนเสมอนการผลกดนความเชอของตนมโอกาส

ปรากฏเปนจรง [make-belief] แมอาจจะไมทงหมด)

ยงทำาใหเราเหนถงพลงการจนตนาการอนาคตของ

ผคนในยคทสงคมโลกเผชญวกฤตอยางหนกโดย

เฉพาะในชวงหลงสงครามโลกครงท 1 ถงตนสงคราม

เยน ไมเพยงแต เอช. จ. เวลล ทเสนอวสยทศนถง

เสนทางกาวเดนของมนษย เรายงไดเหนการตง

คำาถามและเสนอวสยทศนโลกในอนาคตผานงาน

อนๆเชนกน อาท งานเขยนของอลดส ฮกซเลย

(Aldous Huxley) ภายใตชอ Brave New World

และงานเขยนของ จอรจ ออรเวลล (George Orwell)

ภายใตชอ 1984 ซงดจะสอดรบไปกบวสยทศนท เอช.

จ. เวลล เสนอไวขางตน สำาหรบผทคนชนกบ Big

บท

ท 1

อนาค

ตวท

ยา/อน

าคต

ศก

ษา: ก

รอบค

วามค

ดแล


กษ

า


Brother ไมวาจะเปนไปในรปของความคดจากงาน

ของออรเวลล หรอในรปของรายการบนเทงประเภท

reality show คงยากจะมองขามแนวคด Pano-

pitcon ซงผวจยไดเสนอไวโดยสงเขปในบทท 5

ไมวาเรองราวขางตนจะนาสนใจเพยงใด

รวมถงเรมมการตดตามตรวจสอบความเปนไปได

จากวสยทศนโลกในอนาคตทเสนอผานวรรณกรรม

ขางตนจะเพมมากขนเทาใด คงไมงายนกทเรองราว

ความคบหนาเหลานจะชวยใหเรากาวขามขอถก

เถยงทวา จนตภาพจากแวดวงดงกลาวจะไดรบการ

จดใหเปนสวนหนงของ การศกษาอนาคต (Future

Studies) หรอ อนาคตวทยา (Futurology) ไดหรอ

ไม เพราะพลงจนตนาการอาจไมใชแหลงกำาเนดเดยว

ของการศกษาดงกลาว20 แมกระนนกตาม สงทยาก

จะปฏเสธกคอ เรองราวจากจนตภาพเชนนน กระตน

ใหเกดคำาถามถงผลกระทบตอรปแบบการดำารง

ชวตของมนษย และการตดสนใจในการเลอกดำาเนน

แนวทางในหลากหลายมตตงแตระดบปจเจก ระดบรฐ

ไปจนถงระดบระหวางรฐ ซงเปนหนงในแกนคำาถาม

สำาหรบการศกษาภาพในอนาคต

การพยายามสรางความเปลยนแปลงตอ

สงคมโลก หาไดมเฉพาะในแวดวงวรรณกรรม โดย

เฉพาะการเคลอนไหวในชวงตนศตวรรษท 20 จาก

การพยายามทำาความเขาใจการเกดขนและความ

โหดรายของมหาสงคราม (the Great War) หรอ

ทตอมาภายหลงเรยกขานกนวา สงครามโลกครงท 1

เพอหวงสรางเสนทางสอนาคตทดกวาของมนษยชาต

(อยางนอยตามระบบคดของตะวนตก) ความพยายาม

ดงกลาวไมเพยงใหกำาเนดการศกษาความสมพนธ

ระหวางประเทศ (International Relations: IR) ใน

ฐานะสาขาวชาการศกษาอยางจรงจงขนทคณะการ

เมองระหวางประเทศ (Department of Interna-

tional Politics) มหาวทยาลยแหงชาตเวลส (Univer-

sity of Wales) ทเมองอาเบอรสวธ (Aberyst-

wyth) แตยงกระตนใหเกดการจดตงสถาบนวจยใน

ลกษณะของคลงปญญา (think tanks) เพอชวยกำากบ

ใหการดำาเนนนโยบายตางประเทศเปนไปอยางม

ประสทธภาพ รวมไปถงการพยายามเสนอแนวคดใน

การเปลยนแปลงสภาพสงคมโลกดวยความคาด

หวงถงอนาคตทดกวา ซงไมจำาเปนตองเปลยนแปลง

ผานมตการเมองชนสงเพยงอยางเดยว การจดตง

Herbert George Wells หนงในผเสนอวสยทศนอยางนาสนใจตอความเปนไปของโลกในอนาคต ทมา: http://www.hgwellssociety.

com (4/3/2016)

Island of Dr. Moreau อดมไปดวยคำาถามทงเรอง เทคโนโลย อำานาจ การควบคม และความเปนมนษย ทมา: http://www.hd2doo.com

(4/3/2016)

War of the Worlds อกหนงผลงานจากพลงวสยทศนของเอช. จ. เวลล ทมา: http://www.filebb.org

(4/3/2016))



Chatham House ตงแต ค.ศ. 1919 ซงตอมาได

พฒนาไปเปนสถาบนหลวงแหงความสมพนธ

ระหวางประเทศ (Royal Institute of Interna-

tional Studies: RIIA) ในชวงกลางทศวรรษ 1920

เปนตวอยางทชดเจนในเรองน

สถาบนขางตนยงเปนตนแบบใหกบการ

จดตงคณะทปรกษาดานความสมพนธระหวาง

ประเทศ (Council for Foreign Relations: CFR)

ในสหรฐอเมรกาเมอ ค.ศ. 1921 ซงเปนสวนหนงของ

แกนนำาสำาคญในการตอกรกบองคการคอมมวนสต

สากล (Comintern) ภายใตการสนบสนนของสห-

ภาพโซเวยตในชวงเวลานน21 การจดตงสถาบนวจย

ในลกษณะใกลเคยงกนนกระจายตวอยางมากใน

สหรฐอเมรกา ในชวง ค.ศ. 1929-1939 โดยอาศย

ความกาวหนาทางวทยาศาสตรและความพยายาม

ทจะใชประโยชนจากความกาวหนานนเขามาชวย

ในการกำาหนดเสนทางการแกปญหาเศรษฐกจ-สงคม

(ซงแนนอนวายอมสงผลกระทบตอปญหาการเมอง)

และคาดการณทศทางในอนาคต ไมตางจากความ

เปนไปในสหภาพโซเวยตทมการคาดการณทางสงคม

ผานการวางแผน การวางโปรแกรม การออกแบบ

และการควบคม ทเรมดำาเนนการตงแตสมยเลนน

โดยอาศยพนฐานหลกการแหงการวภาษและ

วตถนยมเชงประวตศาสตร เปนตวขบเคลอนการ

วางแนวทางในอนาคต22

ความพยายามตางๆ ดงกลาว ถอไดวาเปน

เนอนาบญใหกบการพฒนาการวางแนวทางการ

ศกษาอนาคตในชวงเวลาตอมา แมวาความพยายาม

ขางตนจะยงไมอาจหยดยงการผลตซำาธรรมชาต

ดานลบและความรนแรงในสงคมมนษย การเกดขน

ของสงครามโลกครงทสอง และสงครามตวแทน

มากมายในชวงสงครามเยน รวมถงความขดแยงท

เพมระดบความรนแรงดวยการใชกำาลงอาวธใน

หลากหลายกาลเทศะลวนเปนประจกษพยานใน

เรองดงกลาว

แมกระนนกตาม ความพยายามสรางจนต-

ภาพถงอนาคตดจะไดรบความสนใจอยางเปนรป-

ธรรมมากขน ในยคสมยทวธการทางวทยาศาสตร

เขามามบทบาทสำาคญในการเกบรวบรวมสถตการ

ศกษาพฤตกรรมมนษย ทเรยกกนวา พฤตกรรม

นยม หรอ พฤตกรรมศาสตร (Behaviourism) เพอ

วเคราะหพฤตกรรมทดำารงอยในปจจบน ซงจะนำา

ไปสการคาดการณพฤตกรรมของมนษยในอนาคต

อนเปนแนวทางการศกษาซงเปนทนยมจนกลาย

เปนกระแสหลกของการศกษาตงแตชวงทศวรรษ

1960 ภายใตการนำาของเหลานกวชาการผพสมย

ความรความชำานาญการจากฐานทางเทคนค วทยา-

ศาสตร หรอทเรยกวา technocrats ซงเนนการเสนอ

วธการแกปญหาทงายและรวดเรว (แมวาการกอตว

ของปญหาตางๆ ทนำาไปสวกฤตมกจะเกดตรงจดตด

ของความสมพนธอสมมาตรระหวางเสถยรภาพ

ทางเศรษฐกจและโครงสรางสงคม) โดยไมเนนความ

สำาคญจนถงขนขจดอปสรรคทางการเมอง ดวยการ

ใหนำาหนกกบ “อะไรคอสงทจะแกไขได” มากกวา

“อะไรคอสงทจะตองแกไข” จงอาจจะยงไมมความ

กระจางชดนกวา เสนทางแหงอนาคตทตนมงหวงนน

คออะไร23

การยดกมอำานาจของเหลานกวศวกรทาง

สงคม (social engineers) ทอาจจะขาดความใสใจ

อยางจรงจงตอปทสถานและความตองการของ

มวลชน อาจเกดขนไดหากปราศจากซงการเปดห

เปดตา และเปดใจ ใหกวางตอการศกษาทแมจะ

แตกตางหลากหลายในเรองวธการและขอบขาย

แตอาจมจดมงหมายเดยวกนหรอคลายคลงกนใน

การแสวงหาอนาคตทดรวมกนของมนษยชาต เสยง

เตอนดงกลาวชวยใหตระหนกวา แมปญญาชน (ซง

มไดกนความจำากดคบแคบแคเพยง technocrats)

จะสำาคญแตยอมมอาจและมควรเปนเพยงคนกลม

เดยวทเขามาชวยวางแนวทางอนาคต24 และเพอให

การเสนอภาพการศกษาอนาคตมไดจำากดอยแค

เพยงกลมความรทางวทยาศาสตร การสรางจนตภาพ

ถงอนาคตบนพนฐานจนตนาการจากระบบตรรกะ

(logical imagination) เพอการน ผศกษา (และ/

หรอ มนษย โดยเฉพาะผทใสใจตอความเปนไปใน

อนาคต) จงควรมจนตนาการเชงวพากษ (critical

imagination) และจนตนาการเชงสรางสรรค (cre-

ative imagination) ควบคไปดวย ซงจำาเปนตอง

อาศยพลงการรบรทงทผานกระบวนการเรยนรทาง

สงคมและสญชาตญาณ เพอใหเกดความรความเขาใจ

แบบมวสยทศนทสามารถนำาไปใชปฏบตการไดจรง

บท

ท 1

อนาค

ตวท

ยา/อน

าคต

ศก

ษา: ก

รอบค

วามค

ดแล


กษ

า


(practical application) ดวยทศนะทเปดกวาง

ตอความเปลยนแปลงวา อนาคตเปนมากกวาความ

ตอเนองจากปจจบน25

ความเคลอนไหวในโลกวชาการ (อยางนอย

ในระบบภาษาองกฤษ) ดงกลาวขางตนชวยบอกเรา

วา การพยายามศกษาภาพความเปนไปในอนาคต

ซงปรากฏภายใตชอวา อนาคตวทยา (Futurology)

และ/หรอ การศกษาอนาคต (Future Studies) ม

การเสนอภาพการขยายขอมลความรเชงสถตจาก

ปจจบนไปสการคาดการณอนาคตเปนพนฐาน เพอ

ใหเหนเสนทางการววฒนซงจะนำาไปสการแยก

ความตางวาอะไรคอสงทหลกเลยงไมได และอะไร

คอสงทควบคมได การเสนอภาพเชนนเปนลกษณะ

ของการเสนอทางเลอกถงเสนทางท เปนไปได

(probable) เสนทางทนาปรารถนา (desirable)

และเสนทางทอาจเปนไปได (possible) ทจะชวย

เชอมโยงความคดในวนนเขากบความเปนจรงของ

วนพรงน26 สงทยากจะปฏเสธกคอ แมจะมความ

เขาใจตอความกาวหนาทางวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยเปนพนฐานแหงการคาดการณ แตกม

เสยงกระตนเตอนมาตงแตชวงปลายทศวรรษ

1960 เชนกนวา ความเขาใจตอกระบวนการทาง

สงคมเปนแหลงทมาของการตความความสำาคญ

ของความรดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยใหเออ

ประโยชนตอมนษยชาตโดยสวนรวม (humanising

interpretation) มเพยงการกระทำาเชนนจงจะชวย

ใหเกดเทคโนโลยทางสงคม (social technology)

ทสมพนธใกลชดกบการดำารงชวตของมนษย กลาว

ไดวา ความแตกตางของกระบวนการทางสงคมยอม

สงผลกระทบไมทางตรงกทางออมตอกระบวนการ

ทางสงคม ทจะคลคลายตวตอไปเปนกระบวนการ

เชงอารยธรรม27

กลาวอกนยหนงกคอ ผใสใจตอการศกษา

การคาดการณและการกำาหนดแนวทางอนาคต

ยาก (และไมควร) จะปฏเสธบทบาทและความ

สำาคญของการใหคณคา (values) ตอเรองราว

และสงตางๆ ดวยเหตวาการใหคณคาคอฉากหลง

อางองการตอบคำาถามวา เราจะประเมนอนาคตท

พงปรารถนาอยางไร การใหคณคาทมกแอบองอย

กบขอผกมดเชงปทสถานของสงคม เปนสงททำาให

วทยาศาสตรทางสงคม (social science) หรอท

เราเรยกขานกนวา สงคมศาสตร ไมขาดไรซงมต

ของความเปนมนษย การทำาความเขาใจและไมปด

กนตนเองจากเรองราวดงกลาว ทำาใหเรายอมรบ

ความเปนจรงทางสงคม (social reality) ไดงายขน

วา Delphi Method ซงเปนทนยมในการประมวล

การคาดการณอนาคตจากความรความชำานาญ

ของเหลาผเชยวชาญ ซงเปนผใหขอมลบนพนฐาน

การวเคราะห ยอมยากจะปราศจากระบบการให

คณคาของผคนเหลานน ซงมไดดำาเนนไปในลกษณะ

ของเสนตรงทางความคด แตมการปรบลด และ/หรอ

ปรบขยายบางแงมมและบางเรองราวผานปฏ-

สมพนธทางสงคมกบบคคลอนๆ28 การทำาความ

เขาใจการจดวางเสนทางในอนาคตของสงคมจาก

เหลาผเชยวชาญจงยาก (และ/หรอไมอาจ) จะละเลย

พนฐานเชงปทสถาน ซงจะชวยกำาหนดแนวทางเชง

ยทธศาสตร และแนวทางระดบแผนปฏบตการตอ

ไป ดวยเหตวา ความคด (idea) ซงเปนพนฐาน

หลกของการสรางจนตภาพตออนาคตนน เปนผล

ผลตจากกระบวนการทางสงคม อนเกดจากการสงสม

ความรความเขาใจตอความเปนมาและความเปน

ไปของเรองราวตางๆ เพอมงหวงเปลยนแปลงสงคม29

ของผคนเหลานน

แมการศกษาอนาคต หรออนาคตวทยา จะ

มเรองราวและพฒนาการอยไมนอย แตจดมงหมาย

กคอ การมงตอบคำาถามวา อะไรคอเสนทางแหง

อนาคตทเปนไปได (probable) อาจเปนไปได

(possible) และ นาปรารถนา (desirable or

preferable) โดยอาศยกระบวนการคด สงเคราะห

ความคด และวาดภาพความคด ดวยกระบวนการท

ไมไดจำากดขอบขายแคเพยงเรองของระบบตรรกะ

หากแตยงตองไมละเลยวสยทศน สญชาตญาณ และ

ความคดสรางสรรค

ทงนการศกษาเรองราวตางๆ ในกรอบ

อนาคตวทยาสามารถเปนไปอยางกวางขวาง ไดมการ

ประมวลขอบขายกนวาเนอหาสามารถครอบคลม

ตงแตเรองของอนาคตโลก ไมวาจะเปนดานเศรษฐกจ

ภมภาคและชาตตางๆ การปองกนและการลดอาวธ

การพฒนาอยางยงยน ประเดนทางดานสงแวดลอม

อาหารและการเกษตร สงคมและการเมอง (รวมถง



บท

ท 1

อนาค

ตวท

ยา/อน

าคต

ศก

ษา: ก

รอบค

วามค

ดแล


กษ

า

เรองของอาชญากรรม) เศรษฐกจและเมอง (ซงเชอม

โยงกบเรองของงาน) สขภาพ การศกษา การสอสาร

และเรองของเทคโนโลย30 ซงเปนเรองทรอยรดเรอง

ราวและประเดนตางๆ ขางตนเขาไวดวยกน สงทไม

อาจมองขามกคอ การเสนอภาพศกษาทอาจจะไม

ไดมเพยงแคการบอกเลาเรองราวพฒนาการและ

การคาดการณอนาคตของเรองราวขางตนในแงมม

ตางๆ แตอาจรวมถงการเสนอแงมมเชงคณคาและ

ปทสถานทสมพนธกบการรบร (perception) และ

สำานกร (consciousness) ของผคนในอนาคต

ดวยเชนกนไมตางจากการเรยกรองของ เดวด ฮารวย

(David Harvey) นกภมศาสตรทตงคำาถามตอ

ความเปลยนแปลงทางกายภาพ ทงของระดบสงคม

และระดบโลกวา สนองตอบตอประโยชนของใคร หรอ

อะไรกนแน จากการตงขอสงเกตดงกลาวฮารวยขยบ

มาเปนการเรยกรองตอการปรบการรบรและสำานก

ของมนษยผานหนงสอ Seventeen Contradic-

tion and the End of Capitalism (2014) ซง

กระตนใหมนษยสรางสำานกรใหมทเพมความใสใจ

ตอความเปนไปของเพอนมนษยดวยกน มากกวา

ปรมาณเมดเงนในกระเปาและบญชธนาคารของ

ตน ดวยความหวงวา มนษยสำานกใหมจะชวยวาง

แนวทางและผลกดนอนาคตทดกวาเพอมนษยชาต31

นอกเหนอจากขอบขายของเรองราวและ

ประเดนการศกษาดงกลาวขางตน อนาคตวทยา

หรอการศกษาอนาคต ยงใหความสำาคญกบวธการ

ศกษาซงครอบคลมตงแตเรองของการวเคราะห

และคาดการณแนวโนมซงอาจมพนฐานจากแบบ

จำาลองทางคณตศาสตร เทคนคในการคาดการณ

ความเปนไปไดดวยการสรางแบบและ/หรอสถาน-

การณจำาลอง (นยายวทยาศาสตรอาจรวมอยใน

กลมน) การตดตามความเคลอนไหวเพอกำาหนด

แนวโนม (trend monitoring and projection)

การระดมสมอง ไปจนถงเรองของ Delphi Method

ทมกจะเชอมโยงกบการวเคราะหเชงประวตศาสตร

และการเสนอวสยทศน32 การวจยเบองตนตอแนว

โนมและทศทางการเปลยนแปลงของโลกใน

อนาคต (Global Trends) ทอาจสงผลกระทบตอ

ความเปนไปในสงคมไทยจะใชการตดตามความ

เคลอนไหวเพอกำาหนดแนวโนมเปนหลก โดยอาศย

พนฐานขอมลจากทงอดตและปจจบนในการคาด

การณถงความตอเนองและความเปลยนแปลงท

อาจจะเกดขนในอนาคต การเขาใจรปลกษณะ รป

แบบและทศทางการเปลยนแปลงดงกลาว อาจชวย

เรากำาหนดวางแนวทางเสนทางในอนาคตไดอยาง

มประสทธภาพมากยงขน

วธการศกษาประเดนการศกษา

เนอหาในสวนตนของบทนไดกลาวไวแลววา การ

ศกษาคาดการณความเปนไปในอนาคตนน หาก

กลาวดวยภาษาวจยกคอ สามารถทำาไดทงวธการ

แบบวจยเชงคณภาพ (qualitative research) โดย

เนนทการวเคราะหเอกสารและการสงเกตแนวโนม

บนพนฐานของการเชอมโยงตรรกะ โดยมคำาถามวจย

เปนแกนนำา และการวจยเชงปรมาณ (quantitative

research) ทตองอาศยการเกบขอมลในเชงสถต

และวเคราะหขอมลเชงสถต ซงปรากฏเปนพนฐาน

สำาคญใหกบการวเคราะหขอมลเศรษฐกจ และขอมล

ประชากรใหกบหลากหลายสถาบนวจย ทงนงาน

การศกษาทคาดการณความเปนไปในอนาคตท

พบเหนไดมากทสด เปนการใชแนวทางการวจยท

ผสมผสานระหวางงานวจยเชงคณภาพและเชง

ปรมาณ ดงทปรากฏในรายการการศกษามากมาย

ซงงานวจยชนนใชเปนพนฐานในการวเคราะห

ขอมล

อยางไรกตาม ดวยขอจำากดหลากหลายดาน

ทงในเรองของเวลา งบประมาณ และตวผวจยเอง

“โครงการวจยเบองตนตอแนวโนมและทศทางการ

เปลยนแปลงของโลกในอนาคต (Global Trends)

ทอาจสงผลกระทบตอความเปนไปในสงคมไทย”

จงจำากดขอบขายไวทวธการวจยเชงคณภาพ ดวย

ความคาดหวงและมงหวงวา หากกาลเทศะและงบ

ประมาณอำานวย งานวจยครงนอาจจะไดมโอกาส

ขยายทงมมมองและวธการศกษาใหหลากหลายยง

ขน เพราะหากการเขาใจขายใยแหงชวต (web of life)

ตามทฟรตจอฟ คาปรา ไดเสนอมมมองไว สำาคญ

ตอการดำารงชพของสงมชวต วธการและมมมองท

หลากหลายซงอาจสามารถเชอมโยงถงกน กอาจ


จำาเปนตอทงการทำาความเขาใจภาพปจจบน และ

สรรคสรางวสยทศนเพอการเปลยนแปลงอนาคต

วธการวจยเชงคณภาพทงานชนนนำามา

ประยกตใช เนนไปทการวจยเอกสาร (Documen-

tary Research) โดยใชคำาถามวจยเปนหมดหมาย

หลกในการคดกรองขอมล เอกสารทใชในงานศกษา

วจยครงนมทงสงตพมพและขอมลออนไลนหลาย

ระดบตงแตเอกสารชนตนทปรากฏในรปของรายงาน

ขาวและบทวเคราะห จากหนงสอพมพและแหลง

ขอมลออนไลน สวนเอกสารชนรอง เนนไปทรายงาน

การวเคราะหคาดการณแนวโนมในความเปนไปใน

ประเดนตางๆ ทเกยวของกบการวจยในครงน โดย

เฉพาะทปรากฏในฐานขอมลออนไลน ไมเพยงเทานน

ยงรวมถงเอกสารขนตตยภม ไดแก หนงสอ ทงท

เกยวของโดยตรง และอาจมสวนเกยวของกบประเดน

ซงผวจยสนใจคนควา ดงทไดกลาวไวบางแลววา หาก

กาลเทศะและงบประมาณอำานวย การวจยเชงคณภาพ

ดวยการสมภาษณผมสวนกำาหนดนโยบายในแวด-

วงตางๆ และแมกระทงผทมสวนผลกดนการประดษฐ

คดคนนวตกรรมทางเทคโนโลย เศรษฐกจ และสงคม

อาจสามารถชวยเตมเตมงานวจยเอกสารแตเพยง

อยางเดยวในครงนได และอาจชวยเพมลกษณะความ

เปนสหอตวสย (inter-subjectivity) ใหกบงานศกษา

ในครงนไดเชนกน

ผวจยเลอกใชการวเคราะหเนอหา (content

analysis) เปนแนวทางหลกในการคดกรองและ

วเคราะหขอมล โดยอาศยคำาถามวจยเปนแกนนำา

ทงนผวจยยอมรบขอจำากดในหลายดานวาไมอาจ

และไมสามารถศกษาครอบคลมความเปนไปไดใน

ทกแงมมของความทาทายในโลกอนาคต และตอ

อนาคตโลก โดยเฉพาะหากจะใชการเสนอประเดน

ศกษาของโครงการสหสวรรษ (The Millennium

Project) ซงประกาศตวเปนศนยวจยศกษาอนาคต

โลกเปนพนฐานในการกำาหนดประเดน โครงการน

เสนอประเดนการศกษาไว 15 ประเดน นนคอ 1) การ

พฒนาทยงยนและการเปลยนแปลงสภาพอากาศ

2) นำาสะอาด ทงในเรองของแหลงนำาและคณภาพนำา

3) ประชากรและทรพยากร 4) กระบวนการสความ

เปนประชาธปไตย (democratisation) 5) การ

ตดสนใจและการหยงเหน (foresight) ภาพความ

เปนไประดบโลก 6) การเชอมโยงเขาหากนของ

เทคโนโลยสารสนเทศระดบโลก 7) ชองวางระหวาง

คนรวยกบคนจน 8) ประเดนปญหาสขภาพ 9) ความ

สามารถในการตดสนใจ (capacity to decide)

ซงเปนเรองทตองอาศยพนฐานพฒนาการดานการ

ศกษาและการเรยนร 10) สนตภาพและความขด

แยง 11) สถานภาพของสตร 12) อาชญากรรมทม

ลกษณะการจดองคการขามชาต 13) พลงงาน 14)

วทยาศาสตรและเทคโนโลย และ 15) จรยศาสตร

โลก33

คำาถามนำาการวจยในครงนแบงเปนสอง

กลม กลมแรกจะเนนไปทการคาดการณโลกใน

อนาคตโดยภาพรวม โดยเฉพาะในมตโครงสราง

ความสมพนธระหวางประเทศ ทมคำาถามหลกอยท

การแสดงบทบาทเดนนำาหรอถดถอยของภมภาค

ใดภมภาคหนง และ/หรอประเทศใดประเทศหนง ท

จะเปนกรอบโครงในการกำาหนดทศทางและแนว

โนมตอยทธศาสตรและบทบาทของไทย คำาถามน

คอแกนหลกในการนำาเสนอเนอหาของบทท 2 ถง

บทท 4 สวนคำาถามรองทผวจยใชเปนแกนหลกใน

การนำาเสนอเนอหาของบทท 2 ถงบทท 4 เกยวโยง

กบคำาถามหลกไมวาจะเปนการคาดการณถง และ

การตงคำาถามตอศตวรรษแหงเอเชย (the Asian

Century) วา แทจรงนนจะเปนไปในลกษณะใด เพราะ

มการเสนอแนวคดของทงศตวรรษแหงแปซฟก (the

Pacific Century) ศตวรรษแหงเอเชย-แปซฟก (the

Asia-Pacific Century) และศตวรรษแหงอนโด-

แปซฟก (the Indo-Pacific Century) ขนมาเปน

แนวทางเลอกดวยเชนกน สาระหลกของแนวคดเหลา

นคอสงใดกนแน เปนคำาถามหลกทชวยในการนำา

เสนอเนอหาของบทท 2

สวนเนอหาของบทท 3 และ 4 เปนลกษณะ

ของการตอบคำาถามทเชอมโยงกน ภายใตกรอบคด

เรองพลงอำานาจของตะวนตก โดยเฉพาะการทผคน

มกจะมงมองไปทเรองความแขงแกรงทางเศรษฐกจ

โดยเนอหาบทท 3 จะเนนความเปนไปของสหรฐ-

อเมรกาทามกลางความกงขาวา แทจรงนนวอชงตน

ยงคงมพลงอำานาจทแขงแกรง และยงคงมบทบาท

เดนนำาในดานตางๆ มากนอยเพยงใด ภายใตการ

ตรวจสอบทงวถดำาเนนการและแนวคดศตวรรษ



แหงอเมรกนชน (the American Century) ท

มกไดรบการกลาวขานวา อาจจะเปนจดเดนนำาสงสด

(apex) ในประวตศาสตรรวมสมยของทงสหรฐอเม-

รกาและสงคมโลก สวนบทท 4 เปนการเสนอเนอหา

เกยวกบความเปนไปของยโรป ทเนนพนทใน

ขอบเขตสหภาพยโรป (European Union: EU)

เปนหลก โดยมคำาถามนำาอยทเรองการปรบตว โดย

เฉพาะเมอเผชญแรงกดดนและความทาทายในมต

ดานสงคม-วฒนธรรม ทยากจะกาวขามการตงคำาถาม

ในเรองของการกระจายความเปนธรรมและความ

เหลอมลำาทางสงคม กลาวอกนยหนงกคอ ยโรปด

จะตงคำาถาม และถกตงคำาถามตอการสนบสนน

ศกยภาพของมนษย และการพฒนากรอบปทสถาน

ของวถปฏบต และกรอบขอผกมดทางกฎหมาย ซง

ผคนจำานวนหนงเหนวา อาจจะเปนกำาลงสำาคญใน

การชวยผลกดนการยอมรบแนวคดศตวรรษแหง

ชาวยโรป (the European Century)

คำาถามในกลมทสอง ซงเปนเนอหาหลก

ของบทท 5 ทอาศยการเชอมโยงกบเนอหาทนำาเสนอ

ไวประปรายและ กระจดกระจายอยในบทท 2 ถง

บทท 4 มมนษยเปนศนยกลางในการตงคำาถามวา

อะไรคอความทาทายทมนษยในศตวรรษท 21 ตอง

เผชญ อยางไรกตาม ดวยขอจำากดดงกลาวขางตน

ผวจยจงทำาไดเพยงการเสนอภาพโดยสงเขป และคด

เลอกทดลองนำาเสนอเพยงบางประเดนทสอดคลอง

กบการนำาเสนอเนอหาในกลมคำาถามแรกใหมาก

ทสด คำาถามรองในสวนแรกเปนประเดนเกยวกบสง-

แวดลอม ระบบนเวศ และภาวะโลกรอน โดยใช

การเกาะเกยวเนอหากบพฒนาการของอนสญญา

สหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพ

อากาศ (United Nations Framework Con-

vention on Climate Change: UNFCCC) เปน

แกนในการนำาเสนอ ซงความกาวหนาดานเทคโนโลย

และรปแบบการใชชวตของมนษย (สำานกใหม) อาจ

ทำาใหไมเพยงเกดการเปลยนแปลงดานนเวศ แตอาจ

เชอมโยงถงมตดานประชากรศาสตรดวยเชนกน

คำาถามรองในสวนทสองเปนเรองของความกาวหนา

และการใชประโยชนเทคโนโลยทสงผลตอการดำาเนน

ชวตประจำาวนของมนษย โดยเฉพาะดานการแพทย

ทสงผลตอการสรางความยนยาวของชวต และการ

ทหลากหลายสงคมปรบตวเขาสการเปนสงคมผสงวย

และเทคโนโลยดานการตดตอสอสารททำาใหเกด

การตงคำาถามอยบอยครงวา แทจรงนนพฒนาการ

ในเรองดงกลาวปลดปลอยมนษยใหเปนอสระ หรอ

ควบคม กำากบ และบงการ เสรภาพของมนษยกนแน

หลากหลายประเดนทาทายทสงผลตอท งการทำาความเขาใจความเปนไปในอนาคตของโลก และตออนาคตโลก ทมา: http://www.jcglobalstudies.

weebly.com (4/3/2016))

บท

ท 1

อนาค

ตวท

ยา/อน

าคต

ศก

ษา: ก

รอบค

วามค

ดแล


กษ

า


ผทสนใจความเปนไปของเอเชย และความสมพนธ

(ความสำาคญอาจจะเปนถอยคำาทเหมาะสมกวา) ท

เอเชยมตอสงคมโลกอาจกำาลงเฝามองการคลคลาย

ของสถานการณความเปนไปตางๆ ดวยใจระทก โดย

เฉพาะการคลคลายของสถานการณในซกตะวน

ออกของทวป ตงแตตะวนออกเฉยงเหนอมาจนตะวน

ออกเฉยงใต โดยเฉพาะในภมภาคตะวนออกเฉยง

เหนอ นบตงแตชวงตนทศวรรษ 2010 ทออกจะเรม

สวนทางกบความเขาใจพนฐานทวา เสถยรภาพทาง

ความมนคง (ทดจะเนนดานการทหารมากกวาความ

มนคงของมนษย) และการเมอง เอออำานวยใหเกดการ

เตบโตและความมงคงทางเศรษฐกจ ซงดจะมประสบ

การณการสงผานความมงคง (ความมงคงของกลม

ผนำาเกาหลเหนออาจจดอยในกลมน) เขาสสงคม

ของตนนอยกวาการสงออกบนเสนทางของการแสดง

พลงอำานาจ รวมถงมตดานการทหาร ทงทพนทน

คอ อาณาบรเวณทไดรบการคาดการณจากหลาย

สถาบนเศรษฐกจใหยงคงเปนหนงในจกรกลสำาคญ

ในการเคลอนตวของการพฒนาเศรษฐกจและสงคม

โลก ซงหากพจารณาตามความคดแบบเสรนยมคลาส-

สกทหลายสำานกใชเปนแกนกลางในการเสนอภาพ

พลงอำานาจของเอเชย ปจจยเสยงใดๆ กตามลวนแต

เปนสงทควรจะตองหลกเลยง มพกตองเอยถงความ

ตงเครยดในหลากหลายพนท ซงลวนมศกยภาพทจะ

ขยายตวเปนความขดแยงใหญ

จอหน พ. จส ทสอง (John P. Geis II) ผ

อำานวยการฝายวจย สถาบนวจยกองทพอากาศของ

สหรฐอเมรกา สรปภาพความสำาคญของเอเชย-

แปซฟก ไวอยางรอบดานวา นคอดนแดนทอดมไป

ดวยเสอแหงเอเชย (ญปน ฮองกง เกาหลใต ไตหวน

สงคโปร อนโดนเซย และไทย) พลงของหมแพนดา

(จน) และพญาชางสาร (อนเดย) ทไมเพยงสำาคญ

ในฐานะคคาหลกของหลายประเทศ แตพนททาง

ภมศาสตรยงเปนเสนทางสำาคญของการคา การขนสง

และการตดตอสอสารของโลก34 มลคาการคากวา

5 ลานลานดอลลารสหรฐทผานโครงขายเสนทางน

ยงเปนแหลงดงดดเศรษฐกจนอกระบบในรปของโจร

สลดทขยายตวอยางรวดเรวตงแตชวงปลายทศวรรษ

2000 (โดยเฉพาะในเขตพนทใกลอนโดนเซย มาเลเซย

และสงคโปร) ทเชอมการเตบโตและความสำาคญของ

เอเชยเขากบการขยายตวของปญหาและความรนแรง

ในแอฟรกาตะวนออก รวมถงโครงขายการลกลอบ

คางาชางทใหญทสดในโลก35

กลาวอยางสนกระชบกคอ นคอพนทซงความ

เปนไปในทกมต (โดยเฉพาะเศรษฐกจและการทหาร)

สงผลตอสถานะความเปนไปของโลกเชนกน โดย

เฉพาะเมอนำาการทมงบประมาณไมนอยของหลาย

ประเทศใหกบการซออาวธและพฒนากองกำาลงเขา

มาเปนสวนหนงของการพจารณา โดยเฉพาะในเขต

เอเชยใตและเอเชยตะวนออก จนทำาใหเอเชยและ

ภาคพนสมทร (Oceania) กลายเปนดนแดนทม

อตราการเพมงบประมาณดงกลาวสงทสดใน ค.ศ.

บทท 2 (ฤา) ศตวรรษแหงเอเชยยงไมสนมนตขลง:หลากสสนชาตพนธและภมศาสตร



บท

ท 2

(ฤา) ศ

ตวรรษ

แหงเอเชย

ยงไม

สน

มน

ตขล

ง: หลาก

สสน

ชาตพ

นธแล

ะภม

ศาส

ตร

2014 จากการเผยแพรขอมลของสถาบนวจยสนตภาพ

ระหวางประเทศ สตอกโฮม (Stockholm Interna-

tional Peace Research Institute: SIPRI) เมอ

เดอนเมษายน ค.ศ. 2015 โดยเพมขนรอยละ 5

(439 พนลานดอลลารสหรฐ) ขณะทยอดรวมของ

ทงโลกปรบลดลงรอยละ 0.4 หากพจารณาในชวง

ค.ศ. 2005-2014 อตราการเพมขนสงถงรอยละ 62

โดยอนเดยและจนเปนผมบทบาทสำาคญในเรองดง

กลาว ไดมการคาดการณวาใน ค.ศ. 2015 อนเดย

จะเพมงบฯ ดงกลาวขนรอยละ 11 สวนจนเพมขน

รอยละ 10.136 ไมเพยงเทานน เอเชยยงเปนหนงใน

พนทซงความรนแรงของความผนแปรทางธรรมชาต

สงผลตอความเปนไปในสงคมของพนททไดรบผล

กระทบ และสงคมโลกอยางชดเจนทสดพนทหนง

นบตงแตตนศตวรรษท 21 โดยเฉพาะความเปนไป

ในเรองของการประสานพลงแกไขปญหา ทงทาง

ดานการบรหารจดการพนท งบประมาณ และการ

สรรคสรางองคความรเพอรบมอกบปญหาความ

มนคงทางสงคมและความมนคงของมนษย ทปรากฏ

ผานหลากหลายกรณไมวาจะเปนกรณสนามอาเซยน

ค.ศ. 2004 กรณพายไซโคลนนารกส ค.ศ. 2008

กรณสนามทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอของญปน

และกรณนำาทวมทราบภาคกลางของไทย ค.ศ. 2011

และกรณมหาพายไตฝนไฮเยยน ค.ศ. 201337

แมกระนนกตาม ทามกลางความเปลยน

แปลงอยางรวดเรวฉบไวในศตวรรษท 21 นเอง ท

เราไดเหนการเสนอความคดถงความ

เปนไปไดในการบรรลถง “ศตวรรษแหง

ชาวเอเชย” (The Asian Century) จาก

ธนาคารพฒนาเอเชย (Asian Devel-

opment Bank: ADB) เมอ ค.ศ. 2011

แตในชวงระยะเวลาอนใกลกเรมมการ

ตงคำาถามเชนกนวา สถานการณตง

เครยดระหวางประเทศโดยเฉพาะใน

เอเชยในชวงทศวรรษ 2010 อาจเรงเวลา

ใหเกดการทบทวนทศทางยางกาวของ

แนวคดดงกลาว แทจรงนน อะไรคอสาระ

ของแนวคด แนวคดเชนนจะเปนจรงขน

ไดหรอไม อยางไร และผใด (หรอรฐใด)

จะมบทบาทสำาคญในการผลกดนให

เกดขน คำาถามเหลานคอเครอง หมายนำาทางการนำา

เสนอเนอหาในบทท 2 โดยสงเขป เพอใหเกดการ

เชอมโยงและคขนานไปกบภาพการศกษาทไดนำา

เสนอไวในบทท 3 และบทท 4

ความตงเครยดและปญหาท (อาจ)คลายมนตเสนหแหงเอเชย

การเลอกเนนเสนทางความมนคงโดยเฉพาะมตทาง

การทหารดจะโดดเดนในชวงครงหลงของทศวรรษ

2010 หลากหลายเหตการณยงสรางความตงเครยด

มาจนตน ค.ศ. 2016 (ในชวงเวลาทผวจยจดทำาราย-

งานฉบบสมบรณ) แมนนอาจจะหมายถงภาวะตงตว

ของการพฒนาและขยายตวทางเศรษฐกจในหลาย

พนท แมแตรฐทพลงทางเศรษฐกจระหวางประเทศ

ออนแออยางเกาหลเหนอ กยงเลอกเสนทางดงกลาว

ดวยการยงขปนาวธพสยไกล เมอ 7 กมภาพนธ และ

แถลงแกหนวยงานระหวางประเทศและสงคมโลก

วาคอ การปลอยดาวเทยมตรวจสภาพอากาศ ทไม

เพยงนำาไปสการหารออยางจรงจงของผนำาวอชงตน

และโซลทจะตดตงการปองกนขปนาวธขามทวปดวย

ระบบ Terminal High Altitude Area Defence

(THAAD) โดยผนำาโตเกยวอาจจะตอบรบการตดตง

ระบบดงกลาวดวยเชนกน แตยงตามมาดวยการตอบ-

โตของโซลทตดกระแสไฟฟาระงบการดำาเนนการ

เอเชย ซงไดรบการคาดหมายใหเปนจกรกลสำาคญขบเคลอนเศรษฐกจและสงคมโลก คอ พนทซงความเปนไปในทกมต รวมถงความเปลยนแปลงสภาพอากาศและสงแวดลอม สงผลกระทบตอความเปนไปของโลกเชนกน... ความเปลยนแปลงฉบไวในเอเชยทกอปจจยเสยง อาจทำ ใหเกดคำ ถามวา “ศตวรรษแหงชาวเอเชย” ยากจะบรรลถงหรอไม



ตางๆ ในนคมอตสาหกรรมเกซอง (Kaesong In-

dustrial Park) ซงเปนหนงในแหลงรายไดเงนตรา

สกลหลกของเกาหลเหนอ (ในราวกวา 350 ลาน

ปอนดสเตอลงตอป) และสญลกษณสำาคญแหงความ

รวมมอระหวางทงสองฝายจากนโยบายอาทตยฉาย

แสง (Sunshine Policy) ของผนำาโซล จนทำาใหผนำา

เปยงยางออกมาตอบโตวา การกระทำาเชนนนคอการ

ประกาศสงคราม38

นอกเหนอจากเรองราวบนคาบสมทรเกาหล

เรองราวความเปนไปของปกกงและโตเกยว รวมถง

ความสมพนธระหวางทงสอง โดยเฉพาะเหนอ เขต

พนททะเลตะวนออก (กรณเกาะเตยวหย/เซนคาค)

กยงเปนสงทสงคมระหวางประเทศจบตามองอยาง

ใกลชดวาจะคลคลายตวไปอยางไร โดยเฉพาะ เมอ

ทางการญปนเปดเผยวาในรอบสองป (ค.ศ. 2014-

2015) เครองบนขบไลของญปนสามารถตรวจจบ

การเคลอนไหว (บางครงเกอบจะปะทะ) ของเครอง

บนจนไดเกนกวา 200 ครง ความตงเครยดในชวงท

ผานมาปรากฏเปนระยะตงแตชวงตนทศวรรษ 2010

โดยเฉพาะเมอจนประกาศเขตพนทตองแสดงตน

ในการปกปองนานฟา (Air Defence Identification

Zone: ADIZ) ทครอบคลมอาณาบรเวณทะเลตะวน

ออกเกอบทงหมด และยงมททาวาจะขยายลงมา

ทางทะเลจนใต อนเปนเขตทจนโดยเฉพาะกองทพ

ปลดแอกประชาชน (Peoples Liberation Army:

PLA) ถอวาเปนพนทแหงผลประโยชนระยะยาว ปกกง

ยงไดอนมตสรางเรอพฆาตตรวจการสมยใหมทถอได

วา เปนเรอตรวจการชายฝงทมขนาดใหญทสดในโลก

การสรางฐานทพเรอแหงใหมทเมองเหวนโจว (Wen-

zhou)39 และฐานทพเรอขนาดเลกทเกาะหนานจ

(Nanji) ซงอยไมไกลจากพนทขดแยง แมการดำาเนน

การตางๆ จะชวยเพมศกยภาพในการสอดแนมใหจน

แตกไดเพมแรงตงเครยดใหภมภาคตางๆ อยางมาก

เชนกน40

ความตงเครยดยงแผลามมาททะเลจนใต

ทดจะเพมความกงวลใหสมาชกอาเซยน และเจา

ของกองเรอหมายเลข 7 ประจำานานนำาแปซฟกทม

โอกนาวาเปนหนงในฐานปฏบตการหลก อาณา

บรเวณนมการถมทรายบนแนวปะการงเพอสราง

เกาะเทยมของจนในเขตพนทขดแยงจากการอาง

สทธในแนวหมเกาะสแปรตลย (Spratly Islands)

เปนจดสนใจหลก แมฟลปปนสจะเปนประเทศแรก

ทเรยกรองใหนานาชาตหนมาสนใจความเปนไปดง

กลาวผานความรวมมอกบ BBC ในการจดทำา

สารคดสนเผยแพรภาพการถมทรายแนวปะการง

จอหนสนใต (Johnson South Reef) ซงเคยเปน

สมรภมรบของทงสองฝายเมอ ค.ศ. 198841 กอน

ทจะขยายไปอกหลายพนทโดยเฉพาะในเขตพนท

ซงมขนาดคอนขางกวางอยางแนวปะการง Fiery

Cross แตศนยยทธศาสตรและการระหวางประเทศ

ศกษา (Center for Strategy and International

Studies: CSIS) ซงเปนสถาบนวจยจากวอชงตน

ด. ซ. และหนวยกลาโหมสหรฐอเมรกา เปนผมสวน

อยางสำาคญในการตดตามเผยแพรความเคลอนไหว

ดงกลาวตลอดชวง ค.ศ. 2015 ซงจนไดรบแรงกดดน

จากนานาชาตเพมขน และไดยตการดำาเนนการไป

ในทสด (หลงเสรจสนโครงการ)42

แมจะยงไมชดเจนนกวา ทาทความตงเครยด

ดานความมนคงดงกลาวจะสงผลวงกวางอยางไร

ตอไป แตสงทยากจะปฏเสธกคอ บรรดารฐทเกยว

ของกบเรองราวขางตน และรฐในภมภาค ดพรอมใจ

กนใชเสนทางการเพมงบประมาณกลาโหมเพอ

สรางความมนใจใหตนเอง ซงนนยอมหมายถงวา

พลงอำานาจทางเศรษฐกจ อนเปนสงทหลายฝายมอง

วาเปนปจจยหลกททำาใหเอเชยเปนหนงในแกนนำา

สำาคญของโลก เปนสงทตองสนบสนนประคบประคอง

เสนทางเลอกดงกลาว แตความเปลยนแปลงรวดเรว

ฉบไวในชวงไมกปทผานมา อาจทำาใหเกดการตงขอ

สงเกตในทศทางทตางออกไป เมอซนโซ อาเบะ

(Shinzo Abe) นายกรฐมนตรทมงมนนำาพาญปน

ไปสการเปนรฐปกต (normal state) ทสามารถ

แสดงบทบาทระหวางประเทศดานความมนคงและ

การทหาร จนสามารถผลกดนการออกกฎหมาย

เกยวกบการปรบบทบาทและมาตรการทางการ

ทหารของญปนไดแลว เมอชวงเดอนกนยายน ค.ศ.

201543 กำาลงฝาคลนลมทางเศรษฐกจอยางหนกใน

ชวงเวลาทสงคมญปนอาจไดเหนเสนทางในการ

ปรบแกรฐธรรมนญ มาตรา 9 ตอไปในอนาคต (แน-

นอนวาตองมงบประมาณจำานวนไมนอยสนบสนน)

กำาลงฝาคลนลมทางเศรษฐกจอยางหนก



พนทแนวเกาะสแปรตลย ทมปญหาเรองการถมทรายสรางเกาะเทยม ทมา: http://www.cvdvn.net (11/11/2015)

คลนลมทเรมไมสงบของญปนปรากฏใหเรา

ไดเหนจากราคาหลกทรพยในตลาดนคเคอ (Nikkei)

ลดลงถงรอยละ 11.1 เมอชวงสปดาหทสองของเดอน

กมภาพนธ ค.ศ. 2016 ซงถอไดวาลดตำาสดนบตงแต

เผชญกบวกฤตเศรษฐกจ ค.ศ. 2008 จนมการเพม

แรงกดดนใหปรบคาเงนเยน (ทปรบตวสงขนเพราะ

การเขาซอของนกลงทนในฐานะแหลงปลอดภย

กวาหลกทรพยในตลาดนกเคอ) หลงจากทไดมการ

ประกาศปรบลดอตราดอกเบยเงนฝากของธนาคาร

พาณชย (อาจขยบเขาเขตอตราลบ หากจำาเปน) และ

เกบดอกเบยเงนฝากในบญชธนาคารกลางแหงญปน

(Bank of Japan: BOJ) รอยละ 1 ไปเมอชวงปลาย

เดอนมกราคมเพอหวงชะลอเงนฝด (deflation) ท

เรมสอเคามาตงแตชวงปกอนหนา มาตรการดาน

การเงนเหลานเปนไปเพอหวงกระตนใหธนาคาร

พาณชยเจาของเงนฝากตองเรงหามาตรการใชเงน

เพอผนเมดเงนเหลานนเขาสระบบเศรษฐกจ ขณะ

เดยวกนญปนกยงคงเฝารอความรวมมอในการแกไข

ปญหาแนวโนมเศรษฐกจโลกหดตวจากทประชม

G2044

ความไปเปนดงกลาวเรงใหเกดการตงคำาถาม

ตอทศทางและศกยภาพการนำาของญปนวา จะยง

สามารถเปนหนงในแกนนำาขบเคลอนความเปนไป

ของสงคมโลกโดยเฉพาะในมตเศรษฐกจไดอกหรอ

ไม มากนอยเพยงใด เมอ Abenomics ไมเพยง

สอเคาไมประสบผล แตพลงทางเศรษฐกจของญปน

ยงสมเสยงตอการถกดดซบเขาสภาวะถดถอย (re-

cession) อกครงตงแตชวงไตรมาสทสามของ ค.ศ.

2015 นบเปนครงท 5 ในรอบเกอบสามป เพราะการ

หดตวตอเนองสามไตรมาสซอนของทงภาคการ

ลงทนและการบรโภคภายในประเทศ ซงครองสวนแบง

ถงรอยละ 60 ของ GDP จนรฐบาลวางแผนวาจะตอง

ใชเมดเงนอกไมนอยกวา 3 ลานลานเยน (ประมาณ

25 พนลานดอลลารสหรฐ) เขาประคบประคองสถาน-

การณ แมวาตวเลขปลายปจะสรางความเปนไปดาน

บวกไดในระดบหนงวา เศรษฐกจญปนยงมการเตบโต

ไมวาจะเลกนอยเพยงใด ดวยการกระตนของนโยบาย

อตราดอกเบยทธนาคารกลางญปนใช45 แมวานนจะ

สงผลกระทบตอเนองมาจนตนค.ศ. 2016 ดงกลาว

ขางตน

สถานการณของปกกงยงไดรบการจบตา

มองกอนจะเฉลมฉลองตรษจนทมลคาตลาดหลกทรพย

เซยงไฮลดตำาลงกวารอยละ 11 ในสปดาหแรกของ

การเปดตลาดหลงหยดยาวจากชวงปลายป วนแรก

ทเปดตลาดราคาหลกทรพยลดตำาลงถงรอยละ 7

จนตองมการสงระงบการซอ-ขาย การระงบการซอ-

ขายเกดขนชวงสนอกครงในวนพฤหสบด ภาวะเชน

นไมเพยงสงผลกระทบตอภาวะหลกทรพยในตลาด

อนๆ แตยงสงผลตอความออนไหวของคาเงนหยวน

ทอาจสงผลตอเศรษฐกจโดยรวม จนทำาใหมการคาด

การณวา ดชนของตลาดเซยงไฮตลอดปนอาจลดลง

ถงรอยละ 2746 ในชวงนเชนกนทเราไดเหนอตราการ

เตบโตใน ค.ศ. 2015 ของจนวาอยทระดบรอยละ

6.9 ตำากวาเปาททางการตงไวทรอยละ 7 ซงถอวา

เปนการเตบโตทตำาทสดนบตงแต ค.ศ. 1990 เปนตน

มา แมทางการจะอางวาไดมการสรางงานใหม 13 ลาน

อตรา แตกยงไมอาจหยดยงการหดตวของภาคอต-

สาหกรรมโดยเฉพาะการผลตเหลกและการผลต

ไฟฟาครงแรกในรอบ 25 ป และยงไมอาจกระตนการ

บรโภคภายในทงทธนาคารกลางปรบลดดอกเบยไป

ถง 5 ครงใน ค.ศ. 201547

การตงคำาถามตอพลงอำานาจทางเศรษฐกจ

ของจน หาไดเพงเกดจากภาพทไดนำาเสนอไวขางตน

หากแตเรมไดรบการตงคำาถามตอเนอง ตงแตอตรา

การเตบโตทางเศรษฐกจเมอ ค.ศ. 2014 ทระดบรอย

ละ 7.4 ตำากวาเปาหมายในรอบ 24 ปไปรอยละ 0.1

บท

ท 2

(ฤา) ศ

ตวรรษ


ยงไม

สน

มน

ตขล

ง: หลาก

สสน

ชาตพ

นธแล

ะภม

ศาส

ตร


การเรมถมทรายสรางเกาะเทยมแนวปะการงจอหนสนใต ฤาจะเปนหวใจปญหาใหญในอนาคต ทมา: http://www.independenct.co.uk (9/9/2015)

สงครามระหวางจนกบฟลปปนสในยานแนวปะการงจอหนสน ค.ศ. 1988 ทมา: http://www.bbc.co.uk (9/9/2015)

เพราะการชะลอตวของอสงหารมทรพยและการตอง

ดนรนกบภาระหนสนของบรรษทจำานวนมาก แม

ธนาคารกลางจะไดทมเงนเขาสระบบเพอหวงกระตน

การใชจายโดยฝากความหวงไวกบการขยายตวของ

การบรโภคภายในประเทศ48 กอนจะประกาศปรบ

ลดตวเลขมาทระดบรอยละ 7.3 ในชวงไตรมาสสาม

ของ ค.ศ. 2015 (ซงสองไตรมาสแรกมอตราการ

เตบโตอยในราวรอยละ 7 ตามประมาณการณ)

เพราะขอมลภาคบรการภายในประเทศมไดเปน

ไปตามประมาณการณ49

การปรบขอมลเชนนยงตอกยำาความกงวล

ของนกลงทนและนกวเคราะหจำานวนไมนอยตอ

ความเชอมนในการเปดเผยตวเลขเศรษฐกจของจน

ทเกดขนในชวงทจนเผชญปญหาความผนผวนของ

ตลาดหลกทรพยเซยงไฮตงแตชวงปลายไตรมาส

สอง และเพมระดบความรนแรงขนในชวงไตรมาสท

สามทมลคาตลาดสญไปกวารอยละ 30 โดยเฉพาะ

จากการดงลงอยางรวดเรวรอยละ 9 ของราคาหลก

ทรพยเมอวนจนทรท 24 สงหาคม (Black Monday)

กอนจะไหลลงอกรอยละ 6.41 ในวนรงขน กอน

เหตการณจะเรมสงบในชวงตนไตรมาสทส โดยรวม

แลวดชนสญมลคาไปราวรอยละ 40 หลงจากท

ดชนทะยานขนสงถงรอยละ 150 ตงแตชวงไตรมาส

สองของ ค.ศ. 2014 การทมเมดเงนเขาแกไขความ

ผนผวนทรนแรงเชนนทำาใหเกดการตงขอสงเกตวา

จะสงผลกระทบมากนอยเพยงใดตอแผนเศรษฐกจ

ทหวงกระตนตลาดภายใน ผานการใชจายในเรอง

ของโครงการสาธารณปโภค และสวสดการสงคม

ทงเรองของทพกอาศย สาธารณสขและการศกษา

ซงไมเพยงชวยแกปญหาความไมเทาเทยม แตยง

อาจชวยขยายฐานชนชนกลางทจะเปนพลงเศรษฐกจ

และฐานภาษตอไปในอนาคต50

ศตวรรษแหงเอเชย: มากกวาความโดดเดนของเอเชยตะวนออก (?)

ภาพความเปนไปของดนแดนขางตน คงเปนภาพท

กอความกงวลใหกบ ADB อยไมนอยในฐานะทเปน

ผสนบสนนใหกลมประเทศขางตน รวมกบอนโดนเซย

มาเลเซย และประเทศไทย เปนแกนนำาสำาคญใน

การผลกดนใหนบจาก ค.ศ. 2050 เปนโอกาสในการ

บรรลถงศตวรรษแหงชาวเอเชย (Realising the

Asian Century) โดยทการนยามความเปนเอเชย

ของ ADB นนคอนขางกวาง แมจะยอมรบถงภม

หลงทแตกตางหลากหลายทางวฒนธรรม-ภาษา

การเมองและเศรษฐกจ รวมถงการยอมรบวา สาย

สมพนธของประเทศในเอเชยกบภายนอกกมความ

แตกตางหลากหลายไมแพพนภมความหลงดงกลาว

ขางตน บางประเทศมสายสมพนธกบภายนอกมาก

กวากบประเทศในกลมเอเชย แตสงทประเทศเอเชย

ในขอบเขตการศกษาของ ADB มรวมกนคอ เขม



มงในการพฒนาเศรษฐกจและสงคมอยางรวดเรว

สำาหรบ ADB แลวเอเชยในทนจงหมายถงพนท

กายภาพทครอบคลมภมภาคเอเชยตะวนออกและ

แปซฟก เอเชยใต และเอเชยกลาง51

ADB ยงมสมมตฐานซอนทบลงไปดวยวา

คานยมของสงคมเอเชยทมงมองการณไกล (แมวา

ในการศกษาครงน ผวจยแทบจะไมมโอกาสไดเหน

การศกษาคาดการณภาพอนาคตอยางเปนระบบ

จากประเทศเอเชยทเผยแพรในโลกภาษาองกฤษ

มากนก) มสวนอยางสำาคญในการผลกดนการ

เกดขนของศตวรรษแหงชาวเอเชย คานยมดงกลาว

ประกอบดวย การมผนำาทรอบร มองการณไกลและ

มวฒภาวะ การมนโยบายทเนนการปฏบตไดจรง

(pragmatism) มากกวาการองอยกบอดมการณ

การสรางความไววางใจและความเชอมนซงกน

และกนระหวางผนำาเศรษฐกจหลกๆ ของภมภาค

การยอมรบขอผกมด (commitments) และความ

สามารถในการสรางความเปนสมยใหมใหกบการ

บรหารปกครอง และการปรบสถาบนทางสงคมเพอ

การน การประสบความสำาเรจของเอเชยไดชวยลด

ระดบความยากจน (ทเสนฐาน 1.25 ดอลลารสหรฐ

ตอวน) ลงไดมาก แมจะยงไมอาจคลายขอสงสยตอ

ปญหาเรองคอรรปชน52

การจดทำารายงานดงกลาวของ ADB

อาศยขอมลในชวงทศวรรษแรกของศตวรรษ

ท 21 เปนฐานในการคดและคาดการณวาใน

ค.ศ. 2050 ดนแดนดงกลาวจะมสวนแบงของ

ผลผลตมวลรวมภายในประเทศ (gross do-

mestic product: GDP) ระดบโลกอยถงรอย

ละ 51 จากระดบรอยละ 27 เมอ ค.ศ. 2010

ซงถอวาขยบตวเพมสงขนอยางตอเนองใน

รอบสามทศวรรษ (รอยละ 7.5 ในทศวรรษ

1980 รอยละ 10.5 ในทศวรรษ 1990 และ

รอยละ 14.5 ในทศวรรษ 2000) แนนอนวาการ

คาดการณเชนนยอมมภาพของวกฤตเศรษฐกจ

ค.ศ. 2008 ทยงคงฝากรอยแผลไวกบเศรษฐกจ

ตะวนตก ทงของสหรฐอเมรกาทเปนผสงออก

ปญหา และของสหภาพยโรปทภาคการเงน-

การธนาคารไดรบผลกระทบ เพราะความสมพนธ

ใกลชดขามมหาสมทรแอตแลนตก ทเสรมทพ

ดวยปญหาหนสนภาครฐ

รายงานภายใตชอ เอเชย 2050: การตระหนก

ถงศตวรรษแหงเอเชย (Asia 2050: Realizing

the Asian Century) ซงเผยแพรเมอ ค.ศ. 2011

ไดตระหนกถงอปสรรคและความเสยงมากมายท

บรรดาประเทศเอเชยจะตองกาวขามใหได เพอให

สามารถบรรลถงการคาดการณดงกลาว ไมวาจะ

เปนเรองของความไมเปนธรรมโดยเฉพาะในทาง

เศรษฐกจและสงคม ทอาจเชอมโยงถงการไมสามารถ

หลดพนจากการเปนประเทศทมรายไดปานกลาง

(middle income trap) ขนไปเปนเศรษฐกจท

พฒนาแลว การศกษาเสนทางการพฒนาตวของ

101 ประเทศนบจากทศวรรษ 1960 พบวา มเพยง 13

ประเทศเทานนทสามารถกาวพนเสนทางดงกลาว

เพราะตระหนกถงการพฒนาลงทนดานสงคม

และนวตกรรม ผานการพฒนาปรบปรงและขยาย

โอกาส การศกษา (จนวางแผนทจะขยายฐานการ

ศกษาขนอดมในการผลตบณฑตจำานวน 200 ลาน

คนกอนสนทศวรรษ 2030 เพอใหคนเหลานเปน

กำาลงสำาคญในการสรางนวตกรรมทางสงคมและ

เศรษฐกจ) ทไมเพยงตองมองการณไกล แตยงตอง

ดำาเนนการอยางรอบครอบ เพอใหเกดความยงยน

ทงทางดานสภาพแวดลอม วถคดและวถดำาเนนการ

ภายใตภาวะผนำาทไดรบการยอมรบจากสงคม53

เอเชยตะวนออกในชวงทศวรรษ 2010 มสสนยง เราอาจตองปรบมมมองทเพมมตดานความมนคงทางการทหาร เพอตดตามเรองราวบนคาบสมทรเกาหล ความตงเครยดในทะเลตะวนออก และศกยภาพแหงความขดแยงใหญในทะเล จนใต โดยยงไมมความชดเจนวา ญปนจะหวนกลบไปตกกบดกภาวะเศรษฐกจถดถอยหรอไม จนยงตองเผชญความผนผวนของตลาดหลกทรพย และคาเงนหยวนหรอไม บ

ทท

2(ฤา

) ศต

วรรษแห

งเอเชยย

งไมสน

มน

ตขล

ง: หลาก

สสน

ชาตพ

นธแล

ะภม

ศาส

ตร


เสนทางทหาไดสะดวกดายเชนนอาจนำามา

ซงการแขงขนเขมขน เพอใหสามารถเขาถงทรพยากร

ธรรมชาตทมอยอยางจำากด อาท พลงงาน ความ

สมบรณของผนดน และแหลงนำาจด ซงมโอกาสจะ

สรางความขดแยงใหญใน 5 เขตพนทนนคอ ระหวาง

จนกบเพอนบาน (อาท แมนำาโขงกบอาเซยน แมนำา

นลม และกรณเขอนขวางลำานำาพรหมบตรกบอนเดย)

ระหวางอนเดยกบเพอนบาน (อาท กรณแมนำาสนธ

กบปากสถาน) กลมอาเซยนภาคพนทวป (แมนำาโขง

และแมนำาสาละวน) และกลมสถานทง 5 ในเขต

เอเชยกลาง (ครกสถาน และทาจกสถาน ซงเปนตน

นำาแตมฐานะทางเศรษฐกจดอยกวา อาจตองรบแรง

กดดนจากประเทศปลายนำาอยาง อซเบกสถาน

คาซคสถาน และเตรกเมนสถาน)54

แมหลายพนทจะเรมเจรจาเพอสรางความ

รวมมอในเรองดงกลาวขางตน แตสถานการณอาจ

เลวรายลงหากภาวะโลกรอนทำาใหเกดความเปลยน

แปลงตออตราการละลายตวของแผนนำาแขงแถบ

เทอกเขาหมาลย ซงเปนตนกำาเนดของแมนำาสาย

หลก 5 สายในเอเชย นนคอ สนธ คงคา แมโขง แยงซ

และแมนำาเหลอง ซงเคยเกดกรณถกเถยงเมอ ค.ศ.

2009 จากการนำาเสนอขอมลจากเวทประชมระหวาง

ประเทศวาดวยการเปลยนแปลงสภาพอากาศของ

สหประชาชาต (UN’s Intergovernmental Panel

on Climate Change) วา แผนนำาแขงดงกลาว

อาจจะละลายหมดไปใน ค.ศ. 2035 แตการศกษา

ดวยขอมลดาวเทยมเมอ ค.ศ. 2012 ไดชวยคลาย

ความกงวลดงกลาว แมหลายฝายจะยอมรบวายง

คงมความกงวลในเรองน แตอาจไมรวมถงเรองการ

เพมระดบความสงของนำาทะเลทไดขอมลการ

ศกษาใน ค.ศ. 2014 ชวยยนยนวา รอยละ 87 ของ

แผนนำาและธารนำาแขงในแถบเทอกเขาหมาลยยง

คงนงสงบ55 ไมแตกตางไปจากภาพปรากฏใน ค.ศ.

2009 มากนก

ระดบความสามารถในการบรหารจดการ

เรองราวขางตนจะเปนสงบงชวา ประเทศเอเชยนนๆ

และ/หรอภมภาคโดยรวมจะสามารถแกปญหา

ความแตกแยกทซอนทบไปกบความไมเทาเทยม

ทงในขอบเขตภายในสงคมและขอบเขตความ

สมพนธระหวางรฐไดดเพยงใด ทงนตองคำานงถง

ภาพรวมการขยายฐานประชากรโดยคาดวา เอเชย

ในราว 50 ประเทศและดนแดนจะชวยเพมประชากร

โลกขนอกราว 1 พนลานคน จากระดบ 4.3 พนลาน

คน หรอรอยละ 60 ของประชากรโลก (ค.ศ. 2013)

โดยจน (1.4 พนลานคน) และอนเดย (1.2 พนลาน

คน) ยงคงเปนดนแดนทมประชากรมากทสด แตหาก

มองในระดบของภมภาคแลว บางประเทศในเอเชย

ตะวนออกกลบมทงอตราการเกดและอตราการเสย

ชวตตำาทสดในโลก กลาวไดวากลมเอเชยตะวนออก

ไดประสบปรากฏการณเปลยนผานฐานประชากรส

สงคมผสงอายแลว บางพนทของเอเชยตะวนออก

เฉยงใตเรมขยบเขาสกลมนเชนกน กลมทสองม

ลกษณะกระจายในหลายพนท อาท ตรก อนโดนเซย

และโอมาน ทอตราการเกดสงกวาอตราการเสยชวต

เลกนอยหรอใกลเคยง สวนกลมทสามกระจกตวใน

เขตเอเชยใต เอเชยตะวนตก และเอเชยตะวนออก

เฉยงใตบางสวนทยงมอตราการเพมประชากรมาก

กวาอตราการเสยชวต แตเมอเทยบกบภมภาคอนๆ

ประชากรเอเชยจำานวนไมนอยยงอยในวยทำางาน ท

ยงสามารถเปนพลงขบเคลอนเศรษฐกจและฐาน

ภาษเพอประคบประคองสงคม56

นอกเหนอจากตองคำานงถงการเปลยน

ผานฐานประชากรในการบรหารจดการทรพยากร

ทศทางการกาวยางของเอเชย (รวมถงของสงคมโลก)

ยงตองคำานงถงการขยายตวของชนชนกลางซงมแนว

โนมเพมขนเกอบสองเทาตวในเวลาสองทศวรรษ

จากระดบ 1.8 พนลานคน ใน ค.ศ. 2009 มาท

ระดบ 3.2 พนลานคนใน ค.ศ. 2020 (ขณะทยโรป

และอเมรกาเหนอมสดสวนประชากรกลมดงกลาว

ตำากวาพนลานคน) และอาจเพมถงระดบ 4.9 พนลาน

คนใน ค.ศ. 2030 โดยชาวเอเชยจะครองสดสวน

ชนชนกลางของโลกอยถงรอยละ 66 และครองสวน

แบงการบรโภคของชนชนกลางถงรอยละ 59 จากท

เคยครองสวนแบงทรอยละ 28 และรอยละ 23 ตาม

ลำาดบเมอ ค.ศ. 2009 หากการเตบโตยงคงดำาเนน

ไดอยางตอเนอง (แตความเปนไปในชวงไมกปทผาน

มาดงไดกลาวไวขางตน ไดทำาใหเกดการตงขอสงสย

ตอความเปนไปไดดงกลาว) และสามารถกระจาย

ความเปนธรรม ดวยการลดชองวางดานรายได ราย

ไดเฉลยตอหวของชาวเอเชยใน ค.ศ. 2050 อาจอยท



ระดบ 40,000 ดอลลารสหรฐตอคนตอป (เทากบ

รายไดเฉลยของยโรปในชวงเวลาน)57

การคาดหวงตอการขยายฐานประชากร

และชนชนกลางในฐานะพลงขบเคลอนเศรษฐกจ

ผานการบรโภคยอมยากจะละเลยผลกระทบตอ

สภาพแวดลอมทางธรรมชาต ซงอาจเลวรายลงเพราะ

ภาวะโลกรอนและการเปลยนแปลงสภาพอากาศ ซง

ADB ถอวาเปนภยคกคามรวมกนของเอเชย (และ

สงคมโลก) การรบมอและการบรหารจดการเรอง

ราวเหลาน เปนบททดสอบสถาบนดานการบรหาร

และสถาบนสงคมของเอเชยวาจะสามารถทำาให

“ศตวรรษแหงชาวเอเชย” เปนจรงขนมาไดหรอไม58

ความเสยงตอเรองราวขางตนยงปรากฏชดในเขต

พนทซงความเปนเมอง (urbanisation) ขยาย

ตวอยางรวดเรว โดยคาดวาอตราความเปนเมองของ

เอเชยใน ค.ศ. 2050 จะอยทรอยละ 64 เพมจาก

ระดบรอยละ 41 ใน ค.ศ. 2010 และจากระดบรอยละ

31.5 ใน ค.ศ. 1990 สวนจำานวนประชากรทอาศย

อยในเมองใน ค.ศ. 2050 คาดวาจะมถง 3.24 พน

ลานคน เพมจากระดบ 1.64 พนลานคนใน ค.ศ.

2010

การทลกษณะความเปนเมองสามารถ

ขยายตวไดกวาเทาตวในเวลาราวกงศตวรรษ เปน

เพราะเมองในภมภาคเหลานลวนเกยวของสมพนธ

กบการเตบโตทางเศรษฐกจ ทมปจจยเกยวเนอง

อยางนอย 5 ลกษณะคอ การเตบโตทเนนการสง

ออก (แมวาหลายพนทจะหนมาเรมใหความสำาคญ

กบการขยายตวของความตองการภายใน) การ

ปรบปรงโครงสรางพนฐานและบรการในเขตเมอง

ความเชอมโยงระหวางตลาดภายในและตลาด

สภาพเขอนจนทอาจมผลตอการปรบทศทางการไหลของแมนำาพรมบตร ทมา: http://www.strategic-affairs.com

(21/2/2015)

บรเวณพนทธารนำาแขงหมาลย ค.ศ. 1921 เปรยบเทยบกบ ค.ศ. 2009 ทมา: http://www.e360.yale.edu (21/2/2016)

ทราบลมนำาและแมนำาสำาคญหลายสายในเอเชยทมตนกำาเนดจากแนวเทอกเขาฮนดกฎและหมาลย ทมา: http://www.3.ntu.edu (21/2/2016)

บท

ท 2

(ฤา) ศ

ตวรรษ


ยงไม

สน

มน

ตขล

ง: หลาก

สสน

ชาตพ

นธแล

ะภม

ศาส

ตร


ระหวางประเทศ รวมถงการปรบปรง

ลกษณะการดำาเนนธรกจในเมอง หลายเมอง

ใหญในเอเชยเรมปรากฏลกษณะขางตน

มาตงแต ค.ศ. 1980 มบางแหงทยงสามารถ

ประคบประคองสถานะนำาโดยอาศยทมฐาน

เศรษฐกจความร (knowledge economy)

เปนตวดงดดกจกรรมและการลงทนดาน

ตางๆ เชน ปกกง เซยงไฮ บงกาลอร และ

ไฮเดอราบด เปนตน59

อยางไรกตาม สงทอยากจะมองขาม

กคอ เมองเหลานซงเปนแหลงดงดดทรพยากร

ในทกๆ ทาง แมวาจะเปนแหลงเสนอโอกาส

แหงความสำาเรจ แตกใชวาจะไมหยบยน

โอกาสแหงความลมเหลว และความไมเทา

เทยมทางสงคมและเศรษฐกจ กลาวไดวา

สำาหรบ ADB แลว การบรหารจดการพนท

เหลานตองคำานงถงเรองอตราการเตบโตของความ

เหลอมลำา การทอาจจะไมสามารถสนองตอบตอ

ความคาดหวง (หลากมตทงทางเศรษฐกจ สงคม และ

การเมอง) ของชนชนกลางทขยายตว อยางรวดเรว

ความเปนไปไดทอาจจะมการวางแผนโครงสราง

พนฐาน และการใชประโยชนทดนไดไมดพอ จนทำาให

ตนทนในดานตางๆ รวมถงตนทนการใชชวตถบตว

ขนสง จนอาจสะทอนกลบไปยงปญหาสงแวดลอม

และการเปลยนแปลงสภาพอากาศ60 กลาวอกนยหนง

กคอ ผบรหารทงในระดบรฐและผบรหารหนวยงาน

ระหวางประเทศ คงตองเพมความใสใจจรงจงตอมต

ความมนคงของมนษยและความมนคงทางสงคม

ไมตางจากทปรากฏเปนขอเรยกรองในสงคมมหา-

อำานาจตะวนตกอยางสหรฐอเมรกา (ศกษาเพมเตม

ไดในบทท 3) และสหภาพยโรป (โปรดศกษาเพม

เตมในบทท 4)

สารพดความเสยงดงกลาวขางตน ทตาม

ประกบแนวคดศตวรรษแหงเอเชยทำาใหแนวความ

คดเชนนนเปนไปไดแคภาพความคด ความไมชดเจน

เชนนเองททำาให The International Economy

นตยสารดานนโยบายเศรษฐกจระหวางประเทศ

จากวอชงตน ด.ซ. ไดทำาการสำารวจความคดเหน

ของผเชยวชาญ 35 คน จากทงแวดวงวชาการ และ

ธรกจ รวมถงกลมผกำาหนดนโยบายวา “ศตวรรษ

แหงชาวเอเชย” มความเปนจรง หรอเปนไปไดแค

เพยงสสนสนบสนนจากแวดวงสอ (journalistic

hype) กลมทตงขอสงสยกบศตวรรษแหงชาวเอเชย

มถง 20 คน สำาหรบผวจยแลว ทศทางความคด

เชนนหาไดสรางความประหลาดใจแตอยางใด โดย

เฉพาะเมอพจารณาวานตยสารดงกลาวไดรบการ

ผลตขนในพนทซงรมเงาอทธพลของสหรฐอเมรกา

สมควรจะแขงแกรงทสด โดยมหลายคนในกลมน

แสดงความคดเหนไปในทศทางใกลเคยงกนวา พลง

อทธพลของตะวนตกอาจเสอมถอยลงโดยเฉพาะใน

ทางเศรษฐกจ แตโลกในอนาคตนาจะมโครงสราง

แบบหลายขวอำานาจ (multi-polar world)

สำาหรบซกนว เบรซซนสก (Zbigniew

Brzezinski อดตทปรกษาดานความมนคงของรฐ-

บาลจมม คารเตอร ศตวรรษท 21 ออกจะเปราะบาง

เพราะไมมใครมอำานาจควบคมอยางแทจรง แมจะ

ยอมรบถงบทบาทอทธพลของเอเชย แตมตเศรษฐกจ

เพยงอยางเดยวดจะยงไมเพยงพอทจะผลกดนให

ศตวรรษนเปนของเอเชย โจเซฟ เอส ไนย (Joseph

S. Nye, Jr.) นกวชาการดานความสมพนธระหวาง

ประเทศและอดตทปรกษาดานความมนคงในชวง

ค.ศ. 1993-1994 เหนวา ความแขงแกรงทเพมมาก

ขนของเอเชย เปนแคเพยงการฟนคนสสดสวนทควร

จะเปนกอนชวงกลางศตวรรษท 18 ทสำาคญในมต

แมจะยงไมแนชดนกวา กบดกของการมรายไดปานกลาง (middle-income trap) จะเปนปญหาระดบใดของประเทศในเอเชย แตการขยายตวของฐานประชากรโดยเฉลย ทหมายถงศกยภาพของทงแรงงานและตลาด รวมถงอตราการเพมขนของความเปนเมอง กอปรกบการมผนำ ทมวสยทศน เปนสวนหนงของแรงผลกใหเกด “ศตวรรษแหงชาวเอเชย” ของ ADB



ทางการเมองนน ยงยากจะหาความชดเจนวา อะไร

คอเอเชย มารตน วลฟ (Martin Wolf) จาก Finan-

cial Times กแสดงความของใจในประเดนนเชนกน

สำาหรบวลฟแลว เอเชยคอสงทตะวนตกประดษฐ

ขน เพอใชเรยกขานพนทตดตอกนของสออารยธรรม

ใหญ นนคอ จน อนเดย อสลาม และยโรป ความ

เปนหนงเดยวจงมใชลกษณะหลกของเอเชย ซงแมแต

ในปจจบนกยงมการแขงขนระหวางจนกบญปน และ

ระหวางจนกบอนเดย เจมส อาร. ชเลซงเกอร (James

R. Schlesinger) อดตรฐมนตรกลาโหมสมยรฐบาล

จมม คารเตอร ถงกบกลาววา พนจากขอบเขตของ

จนไปแลวไมมความเปนหนงเดยวใดๆ เลยทจะเปน

รากฐานสนบสนนแนวความคดดงกลาว

กลมทสนบสนนแนวคดดงกลาว แมจะม

ทมาจากหลากหลายพนภมสงคม-วฒนธรรม แต

ตางเนนยำาวา ศตวรรษแหงชาวเอเชย คอ ความ

เปนจรงของศตวรรษท 21 แคลำาพงเรองการขยาย

ตวของฐานประชากร ทจะเปนทงฐานแรงงาน ฐาน

ภาษและฐานการบรโภค กยากจะละเลยบทบาท

สำาคญของเอเชย แมจะคาดการณกนวาญปนจะ

ประสบปญหาขาดแคลนประชากรวยแรงงานสงถง

รอยละ 40 (มากกวาเยอรมน) ใน ค.ศ. 2050 จน

เองกอาจประสบปญหานในสดสวนทนอยกวาญปน

แตในอกหลายพนทของเอเชยประชากรกลมดง

กลาวจะเพมขนถงรอยละ 40-50 อาท อนเดย

มาเลเซย ปากสถาน บงกลาเทศ ฟลปปนส และ

อนโดนเซย แมจะมความแตกตางในหลากมต แต

คานยมทชาวเอเชยใหการยอมรบรวมกนกคอ การ

ใหความสำาคญอยางยงยวดกบการศกษา การดแล

ผสงวย ใหความสำาคญกบการออมและความมธยสถ

ซงเปนพนฐานใหเศรษฐกจเอเชยโดยภาพรวม

แขงแกรง สามยกษใหญของเอเชย (จน ญปน และ

อนเดย) ยงไดแสดงแนวโนมความเอาจรงเอาจงใน

การปรบโครงสรางภายในของประเทศ ทงเพอแก

ปญหาความสามารถลนเกนทางเศรษฐกจ การขาด

ความสมดลทางสงคม รวมถงระบบราชการทแขง

ทอ ซงเปดชองวางซำาเตมปญหาคอรรปชน และ

ความเสอมถอยของความสามารถทางการแขงขน

กลาวไดวาการปฏรปโครงสรางลวนมเขมมงอยท

การสรางนวตกรรมทางเทคโนโลย เพอฟนความ

สามารถทางการแขงขน

ในกลมทสนบสนนแนวคดดงกลาว ยากท

จะปฏเสธการใหความสำาคญกบจน ทแมจะยงมขอ

กงขาตอทศทางการปฏรปภาวะการนำาของพรรค

คอมมวนสต ทสถานการณอาจจะยงไมสอเคาความ

รนแรงหากเศรษฐกจโดยรวมยงสามารถรกษา

อตราการเตบโตเอาไวได สถานการณในจนอาจด

ขนหากผนำาจนมไดละเลยเสนทางปฏรปท จ หรงจ

(Zhou Rongji) เคยวางแนวทางเอาไวแลว แมจะม

ความกงวลดงกลาว แตคชอร มาหบบาน (Kishore

Mahbubani) คณบด Lee Kuan Yew School

of Public Policy ท National University of

Singapore ผเสนอความคดสนบสนนใหชาวเอเชย

ยนหยดกลาหาญทจะคดเปลยนแปลงเรองราว

ตางๆ ดวยตนเอง ดวยการตงคำาถามสำาคญไวตงแต

เมอชวงปลายทศวรรษ 1990 เมอการพยายามแก

ปญหาวกฤตเศรษฐกจ ค.ศ. 1997 ดวยขอเสนอตง

กลไกดแลความเปนไปในเอเชยโดยคนเอเชย (และ

แนนอนวา โดยเงนของชาวเอเชยเปนสวนใหญ) กลบ

ไดรบการตอบสนองเชงลบจากวอชงตนและ IMF

มาหบบานหาไดหยดยงแคคำาถามเพยงวา

Can Asian think?61 แตในชวงทโลกกำาลงเผชญ

กบวกฤตเศรษฐกจทมจดเรมจากสหรฐอเมรกาใน

ค.ศ. 2008 เขาไดเปนแกนนำาสำาคญทอาศยมม

มองผานประสบการณผสมผสานของอารยธรรม

อนหลากหลายของเอเชย จากการเปนชาวสงคโปร

เชอสายอนเดยทเตบโตมาในรมเงาของวฒนธรรม

จน และการมกลมเพอนเปนชาวมสลม ดวยการ

เสนอใหสงคมโลก (โดยเฉพาะสงคมตะวนตก) เปด

กวางยอมรบความแตกตางหลากหลายดวยจตใจท

เปนประชาธปไตย (อนเปนวถแหงคานยมทตะวน-

ตกสงเสรมและสนบสนนอยางคอนขางชดแจงใน

สงคมตนเอง แตอาจจะไมเดนชดนกในสงคมระหวาง

ประเทศ) โดยเฉพาะการยอมรบความสำาคญของ

วถทางแบบปฏบตนยม (pragmatism) ของเอเชย

ททำาใหอาณาบรเวณของชาวเอเชยเปนพนทแหง

ความหวงใหมของการพฒนาสงคมโลก62

ดวยแนวโนมความมนใจในมตทางสงคม-

วฒนธรรมทเพมมากขน โดยเฉพาะเมอพจารณา

จากจำานวนนกศกษาเอเชยทเขาครองทนงในมหา-

บท

ท 2

(ฤา) ศ

ตวรรษ


ยงไม

สน

มน

ตขล

ง: หลาก

สสน

ชาตพ

นธแล

ะภม

ศาส

ตร


วทยาลยชนนำาของโลกโดยเฉพาะในสหรฐอเมรกาใน

ชวง ค.ศ. 2000-2012 ทเพมเกนเทาตว (นกศกษา

ชาวจนเพมขนจาก 59,000 คน มาทระดบ 194,000

คน สวนนกศกษาอนเดยเพมจาก 54,600 คน มา

ทระดบ 100,000 คน) เขาเสนอวา นคอชวงเวลาท

โลกกำาลงจะไดเหนยคทองยคใหมในเอเชย ดวย

การเปดใจแบบเอเชย กระแสเสยงเชนนอาจสราง

ความหวนเกรงตอพลงอำานาจ (ทอาจจะเปนในเชง

ศกยภาพทยงเหนไมเดนชดของเอเชย) แตสำาหรบ

เจมส อ. กลาสแมน (James E. Glassman)

หวหนานกเศรษฐศาสตรแหง JP Morgan Chase

& Co ศตวรรษแหงชาวเอเชยมความหมายและนย

ของการเปนศตวรรษโลกดวยเชนกน ไมตางจาก

การปฏวตตะวนตกทสงผลสะเทอนในวงกวาง โดย

เฉพาะหากการเชอมตอนนมลกษณะทยดหยน พงพา

ตนเองได อดทนตอความเสยง และมนวตกรรม

เรานาจะชนชมลกษณะทเปดกวางเชนนมากกวาจะ

หวนเกรง

ทามกลางความคดเหนทคอนขางตรงกน

ขาม มกลมผเชยวชาญแสดงทศนะวา “ศตวรรษแหง

แปซฟก” (The Pacific Century) อาจจะเปนการ

เรยกขานทเหมาะสมกวาสำาหรบศตวรรษท 21 เพราะ

ประเทศรมแปซฟกทงฝงทวปเอเชยและฝงทวป

อเมรกายงคงเปนแรงดงดดสำาคญของพลงทาง

เศรษฐกจ และพลงเชนนเองทไดทำาใหความสำาคญ

ทางเศรษฐกจเคลอนออกจากฝงมหาสมทรแอต-

แลนตก พลงดงดดจากขอบรมแปซฟกซงรวมถงมต

ทางวฒนธรรมไดเรมทาทายพลงวฒนธรรมดงเดม

จากยโรป-แอตแลนตกแมแตในสงคมอเมรกนเอง

เชนกน (โปรดศกษาเพมเตมประเดนดงกลาวในบทท

3 โดยเฉพาะในมตแนวโนมการเปลยนฐานประชากร

ในสหรฐอเมรกา) โครงขายสายสมพนธขามแปซฟก

เชนนเอง ทเปนสวนสำาคญของสถาปตยกรรมทาง

เศรษฐกจแบบใหม การผลต และหวงโซอปทาน

(supply-chain) ททำาให Apple สามารถผลต

iPhone ทไดรบการยอมรบอยางกวางขวาง การปรบ

การรอซอ iPhone 4 เชนนปรากฏในหลายเมองใหญทวโลกจากกระแสความคลงไคล iPhone โดยเฉพาะในจนทฐานชนชนกลางกำาลงขยายตว ทมารปซาย: http://www.extragsm.com (21/2/2016), ทมารปขวา: http://www.hngn.com (21/2/2016)

สวนหนงของโครงขายหวงโซอปทานของ Apple และสนคาตระกล “i” ททำาใหแนวคดศตวรรษเอเชย-แปซฟก ยงไดรบการจบตา ทมา: http://www.outsidethebeltway.com

(21/2/2016)



ลดการสงซอสนคาจากหวงโซอปทานเหลานเมอ

ชวงเดอนพฤศจกายน ค.ศ. 2011 เพราะยอดการ

จำาหนายทปรบตวลดลง จงสงผลกระทบกบบรษท

ผผลตชนสวนอปกรณจากสองฟากฝงแปซฟก

(แมวาบรษทในไตหวนโดยเฉพาะ Foxconn ดจะ

ไดรบผลกระทบมากทสด) และตลาดหลกทรพยท

บรษทเหลานเขาจดทะเบยน63

อยางไรกตาม สำาหรบ ชารลส อ. มอรรสสน

(Charles E. Morrison) ประธาน East-West

Centre แลว คำาเรยกขานศตวรรษท 21 ควรจะเปน

“ศตวรรษแหงเอเชยแปซฟก” (The Asia-Pacific

Century) ซงกใชวาจะเปนเสนทางทสะดวกดาย

หากภมภาคนไมสามารถทจะเสนอวสยทศนระดบ

โลกทสงคมโลกในศตวรรษท 21 ตองการ สงท

ยากจะปฏเสธจากภาพความคดเชนนกคอ สหรฐ

อเมรกายงคงเปนชาตมหาอำานาจตอเนองไปไดอก

อยางนอยสองทศวรรษ จากการทอยางนอยในปจจบน

สหรฐอเมรกาดจะเปนรฐเดยวทสามารถเสนอการ

คาดการณวสยทศน สำาหรบผวจยแลวแนวคดเชนน

ปรากฏชดผานการจดทำาเอกสาร Global Trends

ของหนวยงานทปรกษาขาวกรองแหงชาต (National

Intelligence Council: NIC) ดงจะไดกลาวตอ

ไปในบทท 3 มอรรสสนเนนยำาดวยวา การทศตวรรษ

แหงเอเชย-แปซฟกจะปรากฏขนไดอยางนอยทสด

ตองอาศยทงสหรฐอเมรกาและจน ในประเดนทเปน

ปญหาสำาคญของโลก64

ภาพแนวคดทขยายพนทการนำาสำาคญแหง

ศตวรรษท 21 ใหครอบคลมเอเชย-แปซฟก ดจะได

รบความใสใจจากวอชงตนมากยงขน หลงจากท

ความสำาคญของภมภาคดงกลาวดจะไดรบการ

ละเลยไปในชวงสมยหนง ทงทสหรฐอเมรกาเคยรวม

สนบสนน แมจะไมมากเทาญปน ออสเตรเลย และ

ประเทศสมาชกอาเซยนบางประเทศ ในการผลกดน

ใหเกดความรวมมอเศรษฐกจเอเชย-แปซฟก (Asia-

Pacific Economic Cooperation: APEC) เมอ

ค.ศ. 1989 อนเปนเวทภาครฐทยากจะปฏเสธความ

สบเนองจากแรงกายแรงใจในการประสานความ

รวมมอระหวางภาคเอกชน ภาควชาการ และเจา

หนาทรฐ ซงภายหลงเรยกขานกนวา การทตชอง

ทางท 2 (track II diplomacy) ผานเวทประชม

อยางทปรกษาความรวมมอเศรษฐกจแปซฟก

(Pacific Economic Cooperation Council: PECC)

และเวททปรกษาเศรษฐกจภาคพนแปซฟก (Pacific

Basin Economic Council: PBEC) ทมหนอ

ออนของการดำาเนนธรกรรมทางเศรษฐกจตงแต

เมอครงทภมภาคนยงมความสำาคญทางการเมอง-

ความมนคงมากกวาเศรษฐกจ เชนความเปนไปใน

ชวงทศวรรษ 196065

ความใสใจทเรมกลบมาไดรบความสนใจ

ดงกลาวปรากฏชดโดยเฉพาะหลงจากทฮลลาร

คลนตน (Hillary Clinton) รฐมนตรตางประเทศ

ของรฐบาลบารค โอบามา (Barak Obama)

ประกาศนโยบายศตวรรษแปซฟกของอเมรกา

(America’s Pacific Century) ทงผานเวท APEC

เมอเดอนตลาคม ค.ศ. 2011 ทฮาวาย และผาน

นตยสาร Foreign Affair ฉบบเดอนตลาคม-

พฤศจกายน ทตพมพในปเดยวกน ซงใหความ

สำาคญ (pivot) กบการสรางสมดลขนใหม (re-

balance) ในภมภาคดงกลาวซงสอดคลองกบการ

เสนอรายงานการคาดการณของ ADB ดงกลาวขาง

ตน ศตวรรษแปซฟกของสหรฐอเมรกามจดเนนอย

ท 5 ประเดนหลกนนคอ 1) สรางความแขงแกรงกบ

พนธมตร 2) สรางความเปนหนสวนใหลกซงยงขน

กบกลมอำานาจใหม (emerging powers) 3) สราง

ความสมพนธทมเสถยรภาพ กอประโยชน และ

สรางสรรคกบจน 4) เสรมพลงอำานาจใหกบสถาบน

ระดบภมภาค และ 5) ชวยสรางสถาปตยกรรมทาง

เศรษฐกจระดบภมภาคทจะสามารถทำาใหความ

มงคงรวมกนเปนไปอยางยงยน66 แมจะมนยยะท

ยอนแยง (paradox) กนเองอยบางในการนยาม

ความมนคงโดยเฉพาะในมตทสมพนธกบพญา

มงกรอยางจน แตกไมอาจปฏเสธวา การผลกดน

การเกดขนของพนทความรวมมอทางเศรษฐกจ

“ความเปนหนสวนขามแปซฟก” (Trans-Pacific

Partnership: TPP) เปนหนงในรปธรรมชดเจนจาก

นโยบายดงกลาว เชนเดยวกบการเคลอนตวลงตำา

เขาตรวจการในเขตทะเลจนใตมากขนของกองเรอ

ท 7 (Fleet 7) ประจำาภาคพนแปซฟกดงกลาวขางตน

สถาบนวจยกองทพอากาศ สหรฐอเมรกา

ไดพจารณาแนวคดและนโยบายนอยางจรงจงมาก

บท

ท 2

(ฤา) ศ

ตวรรษ


ยงไม

สน

มน

ตขล

ง: หลาก

สสน

ชาตพ

นธแล

ะภม

ศาส

ตร


ขน โดยสวนหนงไดสะทอนการดำาเนนการดงกลาว

ผานการตพมพหนงสอ The Asia-Pacific Century:

Challenges and Opportunities (2014) ทม

การเสนอภาพใหมอง 5 ประเทศ ทมความสำาคญ

ยงทางเศรษฐกจตอทงสหรฐอเมรกาและสงคมโลก

นนคอ ออสเตรเลย จน ญปน อนเดย และเกาหลใต

ทแมจะยงแสดงแนวโนมของการเชอมสมพนธทาง

เศรษฐกจไปมาระหวางกน ไปจนกระทงเกดกระบวน

การพยายามแสวหาเสนทางลดความขดแยงเพอ

บรณาการทางเศรษฐกจ เชนทปรากฏในภมภาค

เอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ จากการประชมรวมสาม

ฝายระหวาง ปก กมเฮย (Park Geun-hye) ประธา-

นาธบดเกาหลใต หล เคอเฉยง (Li Keqiang)

นายกรฐมนตรจน และชนโซ อาเบะ (Shinzo Abe)

นายกรฐมนตรญปน เมอเดอนพฤศจกายน ค.ศ.

2015 ซงนบเปนการประชมครงแรกในสมยการดำารง

ตำาแหนงปจจบนของผนำาทงสาม แมวากอนหนาน

จะมการจดประชมอยบาง แตตองหยดชะงกไปเพราะ

ความตงเครยดทผานมา ครงนยงถอเปนนมตหมาย

อนดของการพบปะเจรจาโดยตรงระหวางผนำาโซล

และโตเกยว ทเรมปรากฏถอยคำาเชงบวกในประเดน

เรองราวประวตศาสตร67 แตกยงยากทจะปฏเสธวา

ดนแดนภายในโครงขายความสมพนธ 5 ประเทศ

ดงกลาวยงมความออนไหวและโอกาสการเกด

วกฤตขนอยางนอยในชวงทศวรรษ 2010 จนถง

ทศวรรษ 202068

จนดจะเปนประเทศทอยในความกงวลของ

สถาบนวจยดงกลาวเปนอยางยง โดยเฉพาะหาก

จนใชพลงอำานาจทางเศรษฐกจ ซงทางการทหารจดให

เปนอำานาจออน (soft power) เขาแทรกแซง

กจกรรมทางเศรษฐกจทสมพนธกบการพฒนา

เทคโนโลยขนสงทางการทหาร การควบคมสนแรท

มความสำาคญทางยทธศาสตรของจนตามทศนะ

ของสหรฐอเมรกา คอการแสดงพลงอำานาจดงกลาว

โดยเฉพาะการทจนครอบครองตลาดดนทอดมไปดวย

แรธาตพนฐาน (rare earth elements: REE) อย

ถงรอยละ 97 และยงถอครองปรมาณ REE สำารอง

ของโลกอยอกรอยละ 58 ซงบางสวนอยในพนทดน

แดนยเรเซย (Eurasia) โดยเฉพาะในยานเอเชย

กลาง สหภาพระหวางประเทศแหงเคมบรสทธ และ

เคมประยกต (International Union of Pure and

Applied Chemistry) กำาหนดให REE อยใน

ตระกลของโลหะประเภทแลนธานอย (lanthanoid)

สแกนเดยม (scandium) และอตเทรยม (yttrium)

ซงมความสำาคญตอการวจยและพฒนาอตสาหกรรม

เลเซอร การกำาหนดภาพจากคลนแมเหลกไฟฟา

และใยแกวนำาแสง ซงสำาคญยงตอการพฒนายทโธ-

ปกรณ69

ดวยทศนะและพฒนาการการคลคลาย

สถานการณดงกลาวขางตน ทะเลจนใตจงมความ

สำาคญอยางยงยวดไมวาจะผานมมมองของ “ศตวรรษ

แหงชาวเอเชย” “ศตวรรษแหงแปซฟก” และ/หรอ

“ศตวรรษแหงเอเชย-แปซฟก” ญปน และฟลปปนส

จงเปนพนธมตรทกลบมาไดรบการเสรมพลงอำานาจ

อยางชดเจนขนอกครงในชวงทศวรรษ 2010 โดย

เฉพาะผานเวทประชมในภมภาคทเปดโอกาสให

ประเทศทเขารวมประชมกลาวถงสถานการณความ

มนคงในภมภาคทงทเปนเวททางการภาครฐ อาท

การประชมสดยอดผนำาอาเซยน (ASEAN Summit)

การประชมเวทความมนคงอาเซยน (ASEAN Re-

การประชมสดยอดสามฝาย จน-ญปน-เกาหลใต เมอตนเดอนพฤศจกายน ค.ศ. 2015 ทอาจชวยหนนเสรมการรบรเชงบวกตอความเปลยนแปลงในเอเชยตะวนออก ทมา: http://www.japantimes.co.jp

(21/2/2016)



gional Forum: ARF) และผานเวทประชมของการ

ทตชองทางสองอยาง Shangri-La Dialogue ไม

เพยงเทานน วอชงตนยงมสวนชวยกระตนใหเกดการ

กระชบความสมพนธระหวางพนธมตรของตนเพอ

สรางสมดลในภมภาคกบจน70 ไมวาจะเปนการกระชบ

ความสมพนธทางการทหารระหวางญปนกบฟลปปนส

โดยเฉพาะในชวงค.ศ. 2015 ทงการรวมซอมรบและ

การบรจาคอาวธยทโธปกรณทจะสามารถชวยให

กองทพฟลปปนสสมารถเขาตรวจตราความเปนไป

ในอาณาบรเวณดงกลาวไดดยงขน71

ศตวรรษท 21 มากกวาแคเอเชย (ตะวนออก)?

หากมองจากมมยทธศาสตรขางตนของสหรฐ-

อเมรกา คงยากยงทจะปฏเสธถงความสำาคญของ

ดนแดนอนนอกเหนอจากเอเชยตะวนออก ทจะม

สวนอยางสำาคญในการชวยสรางสมดลทมตอจนให

กบสหรฐอเมรกา และอาจจะรวมถงใหกบสงคม

โลกดวยเชนกน อนเดยนบไดวาไดรบการกลาวถง

คขนานไปกบจนและญปนอยบอยครง การจบตามอง

ความสำาคญของอนเดยดจะแปรผนตามระดบ

ความตงเครยดของสถานการณในเอเชยตะวนออก

อยไมนอย การขยบเขาใกลอนเดยมากขนของทง

สหรฐอเมรกาและญปนดจะฉายภาพความสำาคญ

ของประเดนดงกลาวไดเปนอยางด โดยทงสามฝาย

ตางเนนถงคานยมรวมกนและความรสกผกมดใน

การชวยกนรกษาระเบยบระหวางประเทศใหม

เสถยรภาพและเปดกวาง ดวยการมงสงเสรมความ

สมพนธไตรภาคทงในทางยทธศาสตร พลงงาน

และเศรษฐกจ การดำาเนนการผานการทตชองทาง

สองซงนำาโดยศนยยทธศาสตรและการศกษา

ระหวางประเทศ (CSIS) จากวอชงตน ด.ซ. มสวน

อยางสำาคญในการผลกดนทศทางการประสาน

ความรวมมอดงกลาว ตงแต ค.ศ. 2007 ในชวง

เวลาททงอนเดยและญปนเรมปรบทศทางหนมา

แสดงบทบาทระหวางประเทศมากขน โดยเฉพาะ

เมอพจารณาจากแถลงการณรวมเมอ ค.ศ. 2006

ระหวาง ชนโซ อาเบะกบแมนโมฮาน ซงห (Man-

mohan Singh) นายกรฐมนตรอนเดยในขณะนน

ภายใตชอ “Toward Japan-India Strategic

and Global Partnership”72

พนทความสำาคญของอนเดยใน

ศตวรรษท 21 ปรากฏเดนชดมากขน เมอมการ

เชอมโยงพลงทางเศรษฐกจ ภมยทธศาสตร (geo-

strategy) เขากบการเสนอภาพแนวคดและ

วถปฏบตตามแนวนโยบาย “สองมหาสมทร”

(Two Oceans) ซงหมายถงมหาสมทร-

อนเดยและมหาสมทรแปซฟกของจน ทการ

เชอมโยงเมองชายฝงตะวนออก ชดรมแปซฟก

ผานเสนทางภายในทางตอนใตและตะวนตก

เรมปรากฏใหเหนเดนชดจากการแผอทธพล

และเขาลงทนพฒนาพนทชายทะเลทสามารถ

ชวยเปนฐานปฏบตการยทธนาวของจน

ผานเสนทางยทธศาสตร “สายสรอยไขมก”

(string of pearls) ซงประกอบดวยทาเรอ

กวาดาร และเมองทาปาสน ในปากสถาน

ทาเรอฮามบนโตตา ในศรลงกา ซงจะทำา

หนาทเปนสถานหลกในการเตมนำามน

ทาเรอเจาผว ในเมยนมาร ซงเปนจดเรมตน

ของทอสงกาซธรรมชาตและนำามนจาก

ชายฝงรฐยะไขเขาไปยงดนแดนตอนในของ

แมพลงทางเศรษฐกจจะสำ คญยงยวด แตคงมใชปจจยเดยวทตองใชพจารณาวา ศตวรรษแหงชาวเอเชยท ADB สนบสนน จะมเอเชยตะวนออกเฉยง-เหนอเปนแรงผลกดนไดมากนอยเพยงใด เพราะความแขงแกรงทางเศรษฐกจ ดจะถกถายโอนไปยงเรองของความมนคงอยไมนอย การปลกเราการขยายตวของกระแสชาตนยมจงยากจะหลก-เลยง ในกลมวยทำ งานทตำ แหนงงานอาจจะมไมเพยงพอ

บท

ท 2

(ฤา) ศ

ตวรรษ


ยงไม

สน

มน

ตขล

ง: หลาก

สสน

ชาตพ

นธแล

ะภม

ศาส

ตร


จนทเมองฉงชง และทาเรอจตตะกอง ในบงกลา-เทศ

ซงไมเพยงจะเปนฐานกองเรอตรวจการ แตยงจะเปน

ศนยการขนถายสนคาขนาดใหญ73

การเจรจาไตรภาคระดบรฐมนตรตางประเทศ

เรมปรากฏครงแรกเมอ ค.ศ. 2015 ทสหรฐอเมรกา

โดยเจาภาพไดอาศยการขยายโอกาสจากการประชม

สหประชาชาตทนวยอรกเมอชวงเดอนตลาคม ทงท

ไดเคยมการเตรยมการยกระดบการเจรจาตงแต

ค.ศ. 2011 ทงนไดมการเนนลกษณะรวมของการ

เปนประเทศประชาธปไตยทเหนความจำาเปนใน

การรวมมอกนจดการกบประเดนปญหาดานการ

ทต และความมนคง โดยเฉพาะการทญปนตอบรบ

รวมซอมรบกบอนเดยและสหรฐอเมรกา โดยมมหา-

สมทรอนเดยเปนพนทหลก แมจะยงไมมความชดเจน

วาพลงอำานาจทางเศรษฐกจทเพมมากขนของอนเดย

จะเขามาชวยหนนเสรมกลมเศรษฐกจ ทสหรฐอเมรกา

และญปนเปนแกนนำาหรอไม ไมวาจะเปน APEC

และ/หรอ TPP

ทศทางดงกลาวขางตนนเองทไดทำาใหเกด

แนวคด “ศตวรรษอนโด-แปซฟก” (the Indo-Pacific

Century) ซงมจดเนน (โดยเฉพาะดานความมนคง)

อยททะเลจนใต อาเซยนภาคพนสมทร และพนท

ยานอาวเบงกอล ซงเปนเสนทางผานปรมาณ 2/3

ของจำานวนเรอขนสงนำามนในโลก เสนทางนยง

สามารถเชอมขยายไปยงตะวนออกกลางและยโรป

เชนเดยวกบแอฟรกาตะวนออก ซงเราเรมไดเหน

อทธพลทเพมมากขนของจน ทดจะไดรบการตอก-

ยำายงขนผานความจรงจงของปกกงในการผลกดน

นโยบาย “One belt, One Road” และเสนทาง

แพรไหมทางทะเล (Maritime Silk Road) ทสราง

แรงกดดนใหผนำาทมกลนอายชาตนยมคอนขาง

เขมขนอยาง นเรนดรา โมด (Narendra Modi) ท

แมจะดำาเนนนโยบาย “Act East” กยงรสกวา อนเดย

อยภายในขอบเขตการโอบลอมของจน74

การผลกดนใหสงคมโลกหนมาใสใจเสน

ทางอนโด-แปซฟก ยงเปดโอกาสใหเราไดเหนตว

แสดงทแมจะยงมอำานาจในระดบกลาง แตไดแสดง

ศกยภาพทอาจเปนผรวมนำาความเปลยนแปลงส

สงคมโลก และยงเปนผทมสวนใชบรการเสนทาง

สายดงกลาวเปนหลก นอกเหนอจากจน ญปน

อนเดย สหรฐอเมรกา เกาหลใต ประเทศอาเซยน

โดยเฉพาะอนโดนเซย และออสเตรเลย ดจะไดรบ

ความสนใจเพมมากขนเชนกน ทงนออสเตรเลยเปน

ประเทศแรกๆ ทใช คำาวา “Indo-Pacific” เรยกขาน

พนทดงกลาวในเอกสารดานความมนคงของตน

เมอ ค.ศ. 2013 ใกลเคยงกบอนเดยในยคของแมน-

โมฮาน ซงห ทเรมดำาเนนนโยบาย “Look East” ซง

วางแนวทางใหกบนโยบาย “Act East” ดงกลาว

ขางตน ออสเตรเลยจงเปนอกหนงแรงผลกดนบทบาท

ของอนเดย ดวยความคาดหวงถงการจดทำาขอตกลง

ความรวมมอทางเศรษฐกจแบบครอบคลมกวาง

ขวาง (Comprehensive Economic Cooperation

Agreement)75 กลาวไดวา ไมวาจะโดยตงใจหรอ

ไมกตาม ออสเตรเลย ดนแดนทมรากเหงาพนฐาน

การจดรปแบบสงคมจากรมเงาวฒนธรรมตะวนตก

ไดมสวนผลกดนใหอทธพลตะวนตกลดนอยถอย

ลงในพนทเอเชย-แปซฟกดงกลาว

นอกเหนอจากประเทศในเอเชยดงกลาว

ขางตน ผคนจำานวนมากเรมคนชนกบการคาดหวง

บทบาท อยางนอยในดานการนำาทางเศรษฐกจจาก

กลมประเทศ BRICS (บราซล รสเซย อนเดย จน

กอนทจะมการเพมเตมแอฟรกาใตเขาไปในภาย

หลง) ตงแตตนปลายเดอนพฤศจกายน ค.ศ. 2001

เมอจม โอนลล (Jim O’Neill) จาก โกลดแมน

ซาคส (Goldman Sachs) เสนอรายงานการเตบโต

ของประเทศดงกลาวภายใตชอ Building Better

Global Economic BRICs วาขอมลทางเศรษฐกจ

มากมายบงชวา BRICs โดยเฉพาะจนจะเตบโตทาง

เศรษฐกจมากกวากลมประเทศ G7 ทแมจะครอง

สวนแบงการเตบโต (GDP) ของโลกแครอยละ 8

แตหากพจารณาในเชงอำานาจการซอ (purchas-

ing power parity: PPP) สวนแบงระดบโลกจะมสง

ถงรอยละ 23.3 แนวโนมการเตบโตขยายบทบาทของ

กลมนทำาให G7 ตองปรบมมมองและบทบาทความ

สมพนธกบกลมดงกลาว อกสองปตอมาสถาบนการ

เงนแหงนยงเสนอรายงานภายใตชอ Dreaming with

BRICs: The Path to 2050 ซงฉายใหเหนภาพการ

ทกลมนยงคงเตบโตตอเนองอยางสำาคญ และหาก

ไมมอะไรเปลยนแปลงใน ค.ศ. 2050 กลมนจะมขนาด

เศรษฐกจมาก กวาครงของ G6 โดยจนยงคงเปน



จกรกลสำาคญของกลม ซงจะมแนวโนมดงดดให

กระแสการเงนโลกไหลเวยนโดยมงตอบสนอง

ความตองการของกลมน76

ตลอดชวงทศวรรษแรกของศตวรรษท 21

ทงเสยงแสดงความชนชมและการเฝาจบตามอง

การเตบโตของกลมดงกลาวยงคงมอยอยางตอ

เนอง ซงยากจะปฏเสธวารายงานของโกลดแมน

ซาคส มไดมสวนเกยวของ ใน ค.ศ. 2004 รายงาน

บทวเคราะหภายใตชอ Growth and Develop-

ment: The Path to 2050 มความหนาถง 158 หนา

แมจะมขอสงเกตใหญอยทการไรประสทธภาพของ

อนเดยในเรองของพลงงานและการบรโภค แตกได

มการคาดการณถงการขยายตวของฐานชนชน

กลาง (รายไดเพมขนกวา 3,000 ดอลลารสหรฐ

ตอป) ราว 800 ลานคน รายงานภายใตชอ BRICs

and Beyond ท จม โอนลล จดทำาเผยแพรใน

ค.ศ. 2007 (ปทเคาลางของปญหาทางการเงนเรม

ปรากฏในสหรฐอเมรกา) ซงมความหนาถงกวา 300

หนา เสนอภาพความเปนไปของกลมนอยางรอบดาน

มากยงขน

คงไมผดนกหากจะกลาววา รายงานฉบบ

ค.ศ. 2007 เปนการเพมเตมขอควรระวงและมม-

มองดานลบ ทงภาพรวมของศกยภาพการเตบโต

ผลกระทบตอสงแวดลอม และการเตบโตอยางยงยน

และยงไดเรมแนะนำากลมประเทศตอไปทนาจบตา

มอง 11 ประเทศ (Next 11: N-11) ซงมอตราการ

เตบโตเฉลยอยทรอยละ 5 กลมนประกอบดวย บงกลา-

เทศ อยปต อนโดนเซย อหราน เกาหล เมกซโก

ไนจเรย ปากสถาน ฟลปปนส ตรก และเวยดนาม77

กลมทอาจเรยกไดวาตลาดเกดใหม (emerging

economies) นเอง ทเปนพนฐานสำาคญในการ

ปรบและจดกลมยอยใหมของหลายสถาบนวเคราะห

เศรษฐกจในเวลาตอมา โดยยงมพนฐานผสมผสาน

กบกลม BRICS จนทำาใหเกดหลากหลายกลมอกษร

ยอ อาท EAGLEs (Emerging and Growth Lead-

ing Economies – กลมนประกอบดวย บราซล จน

อยปต อนเดย อนโดนเซย เกาหลใต เมกซโก รสเซย

ไตหวน และตรก) CIVETS (กลมนประกอบดวย

โคลมเบย อนโดนเซย เวยดนาม อยปต ตรก และ

แอฟรกาใต) TIMPs (ประกอบดวย ตรก อนโดนเซย

เมกซโก และฟลปปนส) และ MIST (เมกซโก อนโด-

นเซย เกาหลใต และตรก)78 ซงตอมาเปลยนเปน

MINT ดงจะไดกลาวตอไป

กลาวไดวา โกลดแมน ซาคส ไดเรมตงขอ

สงเกตตอศกยภาพบทบาทนำาอยางรอบดานของ

BRICs กอนทจะมการจดประชมสดยอดผนำากลมน

อยางเปนทางการเมอ ค.ศ. 2009 ซงความสบเนอง

ของวกฤตเศรษฐกจเมอ ค.ศ. 2008 ดจะขบเนนให

กลมนยงดมบทบาทสำาคญ และยงไดรบการจบตา

มองมากยงขนเมอแอฟรกาเขาเปนสมาชกเมอ

ค.ศ. 2010 ทำาใหชอของ BRICs เปลยนมาเปน BRICS

ในการประชมเรมตนทศวรรษทสองทจน นคอชวงเวลา

ทเรมมการตงคำาถามตอสถานะความแขงแกรง

และความแตกตางซงอาจจะไมผสานกลมกลนตอ

นเรนดรา โมด ผนำาพญาชางสารอยางอนเดยทตองรบบทบาทหนกในการสรางและรกษาดลระหวางพญาอนทรวอชงตน กบพญามงกรปกกง ทมา: http://www.gulfnews.com (21/2/2016)

เสนทางทางเชอมโยงสายสรอยไขมก ทจนผลกดนไดทำาใหมหาสมทรอนเดย และอนเดยยงไดรบความสำาคญทมา: http://www.linkedin.com (21/2/2016)

บท

ท 2

(ฤา) ศ

ตวรรษ


ยงไม

สน

มน

ตขล

ง: หลาก

สสน

ชาตพ

นธแล

ะภม

ศาส

ตร


สมาชกของกลมน อาท รสเซยและบราซล มพนฐาน

ของการเปนดนแดนผลตสนคาโภคภณฑ ขณะทจน

เปนแหลงหตถอตสาหกรรมซงสมพนธใกลชดกบ

เศรษฐกจทขยายฐานจากความเปนเมอง ในขณะท

อนเดยยงไมอาจบรรลถงระดบการเตบโตบนเสน

ทางทจนผานมา

ในชวงปท ส จนผง (Xi Jinping) ขนดำารง

ตำาแหนงผนำาหมายเลข 1 ทงของพรรคคอมมวนสต

และประเทศจน จม โอนลล ซงไดลาจากโกลดแมน

ซาคสไปแลว แตไดเขยนบทวเคราะหใหกบหลาย

สำานกขาว ไดเรมกลาวถงกลมประเทศทนาจบตา

มองเปนพเศษไมเฉพาะในเชงพลงอำานาจทาง

เศรษฐกจ ในขณะทรสเซยซงเปนสมาชกของ BRICS

เรมแสดงสญญาณออนลาทางเศรษฐกจและความ

ตงเครยดกบเพอนบานอยางยเครน กลมทโอนลล

เสนอใหเราเหนความสำาคญในครงนมอกษรยอวา

MINT (ตามทผสอขาว BBC เสนอใหปรบจาก MIST

ดงกลาวขางตน) ซงประกอบดวย เมกซโก อนโดนเซย

ไนจเรย และตรก79 ซงมประชากรรวมกนเกอบ 600

ลานคน และมอตราการเตบโตทางเศรษฐกจอย

ระหวางรอยละ 3-6 ตอป การจบกลมครงนม

เมกซโกและอนโดนเซยเปนแรงดงดดหลก โดยม

เพยงตรกทไมไดเปนผผลตโภคภณฑระดบโลก ใน

กลมนทยงไมไดมการรวมกลมอยางเปนทางการ

แบบ BRICS ไนจเรยเรมจรงจงมากขนในการแกปญหา

คอรรปชน และปรบระบบการเงน ดวยประชากร

กวา 170 ลานคน และอตราการเตบโตราวรอยละ

7 ตอป ไนจเรยจงไมอาจเปนประเทศทมองขามได

โดยงาย80

สำาหรบผวจยแลว แนวคดเชนนนบวานา

สนใจไมนอย เพราะเปนการแสดงใหเหนความเชอม-

โยงในภาพของอนโด-แปซฟก ทเชอมไปยงแอฟรกา

และละตนอเมรกา ไมตางจากเสนทางกดทบของ

จกรวรรดนยมตะวนตกในอดต หากแตครงนสาระ

และประโยชนในการเชอมเสนทางดงกลาวนาจะตก

อยในกำามอของผคนในดนแดนเหลานนไดมากขน

แมจะไมทงหมด ตราบใดทเศรษฐกจโลกยงไมปรบ

เปลยนระบบและโครงสราง และหากหลายประเทศ

สามารถหยดยนผานพนวกฤตทเรมปรากฏชดใน

ค.ศ. 2015 และยงคงสบเนองมาจนปจจบน (กมภาพนธ

ค.ศ. 2016) เพราะทงเมกซโก อนโดนเซย และ

ไนจเรย ตางตองเผชญภาวะราคานำามนตกตำา ซง

ยากจะเลยงผลกระทบตอภาวะเศรษฐกจระยะยาว

ขณะทมสองประเทศประสบภาวะเสถยรภาพทางการ

เมอง นนคอ ไนจเรยดจะเผชญกบการใชความรนแรง

ของกลม Boko Haram มากยงขน ขณะทตรก

เผชญแรงกดดนอยางหนกหนวงกบกรณชนกลม

นอยชาวเครด (Kurd) ทเชอมโยงไปยงสถานการณ

ความรนแรงในซเรย81

ขอสงเกตจากนตยสาร Time เมอชวงเดอน

พฤศจกายน ค.ศ. 2015 จงนารบฟงอยไมนอยวา

การมองศกยภาพของการสรางความเปลยนแปลง

โดยเฉพาะในทางเศรษฐกจ ทอาจจะขยบขยายตอ

ไปเปนการสรางความเปลยนแปลงในทางการเมอง

และความมนคง คงไมงายนกทจะทำาความเขาใจ

เชงกลม เหมอนเชนททยอยปรากฏใหเหนตงแตชวง

ทศวรรษ 1990 และการมองภาพการคาดการณ

สถานะความเปนไปของตลาดเกดใหมเหลาน

(และอาจรวมถงทใดๆ กตาม) เปนเรองยากยงนก

ทจะมองภาพในเชงเสนตรงทเคยมงเนนแตภาพ

การเคลอนตวในแนวบวก82

ภาพการคาดการณของกลม pwc ซงเปน

บรษทวเคราะหและใหคำาปรกษาทางเศรษฐกจจาก

องกฤษซงเสนอรายงานเมอเดอนกมภาพนธ ค.ศ.

2015 ภายใตชอ The World in 2050: Will the

Shift in Global Economic Power Continue?

จงนบวานาสนใจอยไมนอย กลมนใช PPP เปน

หลกรวมกบการวเคราะหแนวโนมความเปลยนแปลง

ระยะยาว 5 ประเดน นนคอ การเปลยนแปลงเชง

ประชากรและสงคม การเกดความเปนเมองอยาง

รวดเรว การคนพบและผลตนวตกรรมทางเทคโนโลย

การขาดแคลนทรพยากร และการเปลยนแปลงสภาพ

อากาศ เสนอภาพใหเหนวา จนและอนเดยยงคงได

รบความสำาคญเปนอยางยง แตกเปดพนทใหกลม

ประเทศ MINT มากยงขน รวมกบการขยายพนทให

กบเวยดนาม โคลมเบย โปแลนด และมาเลเซย

โดยมการจดอนดบความเปลยนแปลงของประเทศ

ทมฐานเศรษฐกจขนาดใหญ 32 ประเทศไวอยางนา

สนใจ (ดแผนภม 1 ประกอบ) โดยใน 10 อนดบ

แรกนน มพนภมทางกายภาพทกระจายมากขน



นนคอ จากทงทวปเอเชย (จน อนเดย อนโดนเซย

ญปน) ทวปอเมรกา (สหรฐอเมรกา บราซล เมกซโก)

ทวปยโรป (รสเซย เยอรมน) และทวปแอฟรกา

(ไนจเรย)83

สรปและขอเสนอแนะตอไทย

ภาพความเปลยนแปลงทไดนำาเสนอไวขางตน ได

ทำาใหเกดการตงคำาถามอยไมนอยวา ประเทศใด

หรอกลมประเทศใดจะมพลงนำาการเปลยนแปลง

โครงสรางเศรษฐกจ-สงคมโลกอยางแทจรง การ

สะทอนภาพความคดของนตยสาร Time ดงกลาว

ขางตน ชวยใหเราเขาใจไดไมยากวา แมจะมการเกบ

สถตขอมลตวเลขมากมายและละเอยดเพยงใด แต

ปจจยทางการเมอง สงคม-วฒนธรรม ทยงสมพนธ

แนบชดกบกระบวนการสรางและผลกดนการกอรป

ของรฐชาต (nation-state) ไมวาพนฐานของคำาวา

“ชาต” จะมกำาเนดมาจากมตใด กยงสำาแดงเดชให

เหนถงการกอความไมแนนอน และผลกดนการปรบ-

เปลยนการคาดการณเชนนนไดอยไมนอย

อยางไรกตาม สงทยากจะปฏเสธกคอ เอเชย

ยงมความสำาคญและความโดดเดนในศตวรรษท

21 แมดจะยงไมมความลงตววา เอเชย มงหมาย

ถงขอบเขตแคใดกนแน แตหากใชในความหมาย

รวมทงทางภมศาสตรกายภาพ ทครอบคลมพนท

สวนใหญของดนแดนยเรเซย และผคนทมรากเหงา

เสนทางสายไหม ทงภาคพนทวปและภาคพนสมทร ทเชอมตอสามทวป ทอาจทำาใหความหลากหลายของโลกในศตวรรษท 21 ดใกลเคยงกบศตวรรษท 17-18 ทความตางคงฉายชดททวปแอฟรกาและอเมรกา ทมา: http://www.en.wikipedia.org (21/2/2016)

ยเรเซย แผนเปลอกโลกทใหญทสดในการเชอมตอเอเชย ยโรป และแอฟรกา ดนแดนแหงผนำาในโลกหลายขวอำานาจของศตวรรษท 21 ทมา: http://www.en.wikipedia.org (21/2/2016)

ของวฒนธรรมทงขงจอ พทธ และอสลาม เปนหลก

เราคงไมอาจยอมรบเอเชยทมความเปนหนงเดยว

เพราะไมวาการนำาเสนอขางตนจะกลาวถงการเรยก

ขานศตวรรษท 21 ดวยขอเสนอใด ตงแต “ศตวรรษ

แหงชาวเอเชย” “ศตวรรษแหงแปซฟก” “ศตวรรษ

แหงเอเชย-แปซฟก” “ศตวรรษแหงอนโด-แปซฟก”

ในทางกายภาพยอมครอบคลมผนแผนดนใหญของ

โลก (the global landmass) ทเรยกวายเรเซย

สมาชกของเอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ โดยเฉพาะ จน

และญปน กยงคงมความสำาคญอยางไมอาจปฏเสธ

แมความเขมขนจะเบาบางลง เพราะมความโดดเดน

ของดนแดนอยางอนเดย และดนแดนภาคพนสมทร

อยางประเทศสมาชกอาเซยน อาท อนโดนเซย เวยด-

นาม ฟลปปนส และมาเลเซย เขาไปชวยผสม-

ผสาน

แมกลมเทศดงกลาวขางตนจะเปนดนแดน

ทไทยมความคนชนอยไมนอย แตใชหรอไมวา นำา-

หนกของความมกคนและความสนใจเอนเอยงไปท

เอเชยตะวนออกเฉยงเหนอ แตความสนใจทมให

กบอนเดย ซงแมจะเปนพนฐานใหกบรากเหงาพนฐาน

ทางประวตศาสตร สงคม-วฒนธรรมของเราอยไม

นอย แตกลบยงไมมความชดเจนในการเชอมตอ

ความรความเขาใจทเปนปจจบนและหลากหลาย

การกระตนและสงเสรมการแลกเปลยนเรยนรผาน

การทตชองทางสองอยางจรงจง อาท การสงเสรมการ

วจยและพฒนารวมอยางเปนระบบ เชนท CSIS

ประสบความสำาเรจไมนอยกบการมสวนผลกดนการ

บท

ท 2

(ฤา) ศ

ตวรรษ


ยงไม

สน

มน

ตขล

ง: หลาก

สสน

ชาตพ

นธแล

ะภม

ศาส

ตร


สถาปนาความสมพนธไตรภาคดงกลาว

ขางตน อาจจะชวยสรางความเขาใจตอ

ความเปลยนแปลงในดนแดนเหลานน

ไดดขน สวนความสมพนธกบประเทศ

สมาชกอาเซยนขางตน กยงไมอาจจด

ไดวาเปนระบบอยางเพยงพอ การเพม

ความแขงแกรงในการศกษาและสนบ-

สนนการแลกเปลยนเรยนร และวจยใน

หลากหลายมตอยางจรงจง อาจชวยแก

ปญหาไดบาง บนเงอนไขทวา ไทยตอง

มความชดเจนในการวางยทธศาสตรของ

ประเทศ (ทตองเปดกวางทำาความเขาใจ

พนฐานความเปนไปภายในประเทศ

อยางรอบดาน หาใชจำากดเพยงมนต

สะกดดานเศรษฐกจ และการเมอง) และ

การจดวางแนวทางความสมพนธกบ

ดนแดนตางๆ ดงกลาว

การสรปภาพดงกลาวอาจชวยใหเหนปญหา

ไดชดเจนยงขนวา นอกเหนอจากดนแดนขางตน ซง

สงคมไทยคอนขางจะมความคนชนในหลากระดบ

แตดนแดนทมศกยภาพอนๆ นอกจากสหรฐอเมรกา

และเยอรมน สงคมไทย (อาจรวมถงผกำาหนดนโยบาย)

ดจะยงมชองวางทคอนขางกวางในการทำาความ

เขาใจไมวาจะเปนรสเซย (รวมสมย ทมความเปลยน-

แปลงไปไกลกวาความทรงจำาของสงคมไทยเมอครง

รชกาลท 5 และเมอครงสงครามเยน) บราซล และ

เมกซโก ทไมไดเปนแคแหลงผลตนกฟตบอลฝเทาด

สาวงามทมกไดรบการคดเลอกเขารอบลกๆ ของเวท

แมความสำ คญของเอเชยจะยงปรากฎชดในศตวรรษท 21 แตความหลากหลายโดยเฉพาะในมตทางเศรษฐกจเรมกระจายตว โดยเฉพาะผานแนวเชอมตออนโด-แปซฟก ทสามารถ เชอมโยงเสนทางแตดงเดมเขากบแอฟรกาและทวปอเมรกา กลาวไดวา ยเรเซย แผนเปลอกโลกทใหญทสด จะยงเผยความสำ คญในศตวรรษท 21

ประกวดความงามระหวางประเทศ รวมถงการเปน

แหลงผลต ทางผาน และสงออกกจกรรมตางๆ นอก

ระบบกฎหมาย ความรความเขาใจตอดนแดนใน

แอฟรกา เชน ไนจเรย ยงปรากฏนอยลงไปอกมาก

สำาหรบผวจยแลวเรองราวเหลานสามารถปรบเปลยน

แกไขได โดยเรมตนจากการทสงคมไทยควรตอง

ตระหนกรถงความขาดแคลนเรองราวเหลานโดย

เฉพาะในแวดวงการศกษา และอาจจะตองเปดใจกวาง

มองการณไกล ดวยการสนบสนนการแลกเปลยน

เรยนร และศกษาวจย เรองราวทอาจจะยงไมชดเจน

ทจะกอประโยชนระยะสน

ผคนจำ�นวนม�กของโลกใบนทเกดและเตบโตชวง

หลงสงคร�มโลกครงทสอง คงจะคนชนกบคว�มยง-

ใหญของสหรฐอเมรก�ในหล�กรปแบบไมม�กก

นอย แตสำ�หรบผคนจำ�นวนไมนอยทเกดและเตบโต

ในชวงเวล�เสยวสดท�ยของศตวรรษท 20 อ�จจะ

มองเหนคว�มยงใหญดงกล�วไดไมชดเจนนก โดย

เฉพ�ะห�กพงคว�มสนใจม�ทชวงศตวรรษท 21 นบ

จ�กวกฤตเศรษฐกจ ค.ศ. 2008 ทผคนจำ�นวนม�ก

ไมอ�จเข�ใจภ�พของก�รทผบรห�รสถ�บนก�รเงน

อย�งเลหแมน บร�เธอร (Lehman Brothers)

โดยส�รเฮลคอปเตอรสวนตวไปขอรบคว�มอนเคร�ะห

เงนงบประม�ณจ�กภ�ษประช�ชน ทไดรบผลกระทบ

ในวงกว�งจ�กก�รดำ�เนนธรกจทผดพล�ดของตน

เสยงทวงถ�มคว�มเปนไปด�นคณธรรม-จรยธรรม

ในโลกทนนยมทมสหรฐอเมรก�เปนแกนนำ�สนบ-

สนน จงกกกองขนทกขณะ84 นบจ�กวกฤตนนไมน�น

กไดเรมมก�รกล�วถงสญญ�ณรอบใหมในรปแบบ

ต�งๆ ทบงบอกถงคว�มเสอมถอยของสหรฐอเมรก�

ไมทนข�มชวงทศวรรษแรก สถ�บนวจยในลอนดอน

ไดใหขอมลในทศท�งดงกล�วตงแตเรองของอตร�

ก�รว�งง�นทมอยเกอบรอยละ 10 อตร�ก�รเตบโต

ของเศรษฐกจไมถงรอยละ 20 อตร�คว�มย�กจน

เกอบรอยละ 17 อตร�ก�รรหนงสอของเย�วชนตำ�กว�

เกณฑเฉลย คว�มส�ม�รถท�ง ก�รแขงขนถดถอย

ซงจะสงผลลบตอแนวโนมคว�มมงคง ทจะกระทบตอ

ก�รใชจ�ยในเรองสขภ�พ ภ�วะก�รกนดอยด และ

ดชนคว�มสข85

ภ�พคว�มเสอมถอยและชองว�งภ�ยใน

สงคมดจะไดรบก�รฉ�ยชดม�กขนในเวล�ตอม�

ก�รเกดขนและก�รขย�ยตวอย�งรวดเรวของ

ขบวนก�รยดครองทนนยม (Occupy Movement)

ทมจดเรมจ�กนวยอรก ภ�ยใตชอ ขบวนก�รยดครอง

วอลลสตรท (Occupy Wall Street) ทไมเพยง

เรยกรองคว�มยตธรรมท�งสงคมผ�นท�งโลก

ออนไลน แตยงใชชองท�งก�รสอส�รสมยใหมอย�ง

Twister และ Facebook เรยกรองใหผคนออกม�

ตงคำ�ถ�มตอเสนท�งก�วย�งของสหรฐอเมรก�

และทนนยม ตงแต 17 กนย�ยน (วนรฐธรรมนญ

ของสหรฐอเมรก�) ไปจนเดอนตล�คม ค.ศ. 201186

เสยงตอบรบของผคนเรอนแสนในสหรฐอเมรก�

(หรออ�จม�กกว�ล�นห�กรวมก�รเคลอนไหวในท

ต�งๆ ของโลกเข�ไวดวย) ทพย�ย�มแสดงพลงของ

ก�รเปนคนสวนใหญ (We are the 99%) แตม

สทธมเสยงเพยงนอยนดเมอเทยบกบผคนอกรอยละ

1 ดจะตอกยำ�ภ�พสญญ�ณคว�มเสอมถอยข�งตน

โดยเฉพ�ะในมตท�งเศรษฐกจและสงคม เย�วชนท

ควรจะเปนคว�มหวงในก�รแสดงคว�มแขงแกรงของ

สงคมอเมรกนยงกงข�ตอทศท�งดงกล�ว ดวยอตร�

ก�รว�งง�นของนกศกษ�ปรญญ�ตรทอ�ยตำ�กว�

25 อยทรอยละ 9.6 และรอยละ 21 สำ�หรบผทมวฒ

เพยงแคมธยมปล�ย ทศท�งเชนนบงชว� ไมเพยง

กลมคนจนกำ�ลงขย�ยตวบนตนทนก�รหดตวของ

ฐ�นชนชนกล�ง แตยงอ�จรวมไปถงก�รขย�ยตว

ระยะย�วของกลมคนทมคว�มส�ม�รถและคว�ม

บทท 3สหรฐอเมรกา-คนลม(?) ทยากจะกาวขาม?:

(ยงคงเปน?) ผนำ ตะวนตก ทหยดยนอยางออนลาในศตวรรษท 21

บท

ท 3

สห

รฐอเม

รกา–ค

นลม

(?) ทย

ากจะก

าวขาม?:

(ยงค

งเปน

?) ผนำาต

ะวนต

กท

หย

ดย

นอย

างออนลาใน

ศต

วรรษท

21

47แนวโนมและทศท�งก�รเปลยนแปลงของโลกในอน�คต (Global Trends)

ทอ�จสงผลกระทบตอคว�มเปนไปของประเทศไทยและสงคมไทย

48 วร�รก เฉลมพนธศกด

ตงใจแตไรตำ�แหนงง�น87

ก�รพย�ย�มแกปญห�ด�นต�งๆ ของบ�รค

โอบ�ม� ผนำ�ผวสคนแรกของวอชงตนทก�วขนดำ�รง

ตำ�แหนงในชวงทสงคมอเมรกนมบ�ดแผลจ�ก

เหตก�รณดงกล�วข�งตน ดจะสร�งคว�มเปลยนแปลง

ไดไมม�กนก แมจะมเสยงสะทอนเชนกนว� คว�ม

แขงแกรงของสหรฐอเมรก�ห�ไดเสอมถอยอย�ง

ทเข�ใจกนในวงกว�ง (ซงจะไดกล�วถงตอไป) แต

นตยส�รเศรษฐกจชนนำ�อย�ง Fortune กยงนำ�

เสนอเนอห�ในชวงเดอนกรกฎ�คม ค.ศ. 2015 ว�

มถง 12 สญญ�ณทบงบอกคว�มเสอมถอยของ

สหรฐอเมรก� นนคอ 1) ก�รมเสนฐ�นคว�มมงคง

สวนบคคล (median wealth per adult) อยอนดบ

สดท�ยทระดบ 18,700 ดอลล�รสหรฐ จ�กก�รสำ�รวจ

27 ประเทศ 2) ก�รศกษ�และทกษะอยลำ�ดบท 16

จ�กก�รสำ�รวจ 23 ประเทศของสม�ชกองคก�รเพอ

คว�มรวมมอท�งเศรษฐกจและก�รพฒน� (Organ-

isation for Economic Cooperation and De-

velopment: OECD) 3) ก�รเข�ถงและคว�มเรว

ของอนเทอรเนต อยลำ�ดบท 16 จ�กก�รสำ�รวจ 34

ประเทศ ตนทนตอ megabit อยท 0.53 ดอลล�ร

สหรฐ ขณะทตนทนของญปนอยท 0.04

4) สขภ�พโดยรวมอยลำ�ดบท 33 (ตำ�กว�

หล�ยประเทศสม�ชก OECD) จ�กก�รสำ�รวจ 145

ประเทศ อตร�ก�รเสยชวตของแมและเดกสงกว�

แคน�ด� และแมกระทงซ�อดอ�ระเบยถงรอยละ 50

5) รอยละ 14.5 ของประช�กร (45.3 ล�นคน) อย

ใตเสนฐ�นคว�มย�กจน โดยเฉพ�ะกลมช�วแอฟร-

กน-อเมรกน จดเปนลำ�ดบท 36 (ตำ�กว�โมรอกโค

และแอลแบเนย) จ�กก�รสำ�รวจ 162 ประเทศ 6)

คว�มย�กจนในกลมเดก จดเปนลำ�ดบท 34 จ�ก

ก�รสำ�รวจ 35 ประเทศ 7) คว�มไมเปนธรรมด�น

ร�ยไดอยในลำ�ดบท 4 ของโลก (ต�มหลง ชล เมกซโก

และตรก) คว�มต�งของฐ�นร�ยไดระหว�งผบรห�ร

ระดบนำ�อย�ง CEO กบแรงง�นทวไปขยบถ�งกว�ง

ม�กขน จ�ก 24:1 ใน ค.ศ. 1965 ม�ทระดบ 262:1

ใน ค.ศ. 2005 8) ประช�กรนกโทษสงทสดในโลก

จ�กก�รสำ�รวจ 224 ประเทศ 9) คว�มพงพอใจใน

ชวตอยในลำ�ดบท 17 จ�กก�รสำ�รวจ 36 ประเทศ

10) ก�รฉอร�ษฎรบงหลวง (ต�มทศนะของประช�ชน)

อยในลำ�ดบท 17 จ�กก�รสำ�รวจ 175 ประเทศ เพร�ะ

อเมรกนชนเหนว�นกก�รเมองแทบไมไดสนอง

ประโยชนประช�ชนสวนใหญ 11) เสถยรภ�พอยใน

ลำ�ดบท 20 (ต�มหลงโปรตเกสทเผชญภ�วะหนสน

ไมต�งจ�กกรซม�กนก) จ�กก�รสำ�รวจ 178 ประเทศ

และ 12) ดชนคว�มก�วหน�ท�งสงคมทสะทอน

คว�มอยดมสขท�งสงคม รวมถงสงแวดลอม ก�ร

ศกษ� และคว�มปลอดภยในชวต อยในลำ�ดบท 16

จ�กก�รสำ�รวจ 133 ประเทศ88

ภ�พคว�มแขงแกรงภ�ยใน อนเปนปจจย

สำ�คญของก�รเปนมห�อำ�น�จของสหรฐอเมรก�

เอง เมอมองจ�กมมทอดมไปดวยขอกงข�เชนนดออก

จะพร�เลอนไมต�งจ�กคว�มพร�เลอนของก�รผลก

ดนแนวคด “ศตวรรษแหงอเมรกนชน” (The Ameri-

can Century) เหมอนเชนทเคยเปนก�วย�งสดยอด

(apex) ในก�รแสดงคว�มแขงแกรงของสหรฐอเมรก�

ชวงหลงสงคร�มโลกครงท 2 ทงทผคนจำ�นวนม�ก

ในสงคมระหว�งประเทศโดยเฉพ�ะทเกดและเตบโต

ในชวงเสยวสดท�ยของศตวรรษกอนหน�มกคนชน

กบวถก�รดำ�รงชวตดวยก�รสวมใสเสอยด ก�งเกง

ยนส เสพก�รบรโภคไกทอด KFC แฮมเบอรเกอร

ผนำาวอชงตนและสงคมอเมรกนควรตองยอมรบความเปนจรงวา บทบาทการนำาของตนทงจำากดคบแคบและลดนอยลงจากสภาพมหาอำ นาจยกษใหญในอดต ยากนกทสงคมโลกจะยอมรบโดยดษณใหดนแดนทมประชากรนอยกวารอยละ 5 ของสดสวนประชา-กรโลก และครองสวนแบงเศรษฐกจโลกนอยกวา ¼ บงการความเปนไปทามกลางความเปลยนแปลงทรวดเรวและรนแรง



McDonald และอ�จดมดำ�กบภ�พยนตรจ�ก

ฮอลลวด จนอ�จกล�วไดว� ชนกลมนคอประจกษ

พย�นถงวฒนธรรมก�รบรโภคแบบอเมรกนทผลก

ดนทนนยมโลก ทหยงร�กในชวงศตวรรษแหงอเมรกน

ชน และชนกลมกไดเปนประจกษพย�นเชนกนถง

คว�มไมศกดสทธของบงก�รแหงวอชงตนในชวงไม

กปทผ�นม� อ�ท ก�รทรสเซยยงคงมบทบ�ทอทธพล

ในก�รกำ�กบคว�มเปนไปของยเครน ก�รทจนไม

แมแตจะชะลอก�รสร�งฐ�นปฏบตก�ร (ท�งก�ร

ทห�ร?) เพอคว�มปลอดภยในทะเลจนใต ก�รทซ�อด-

อ�ระเบยปฏเสธแผนก�รเรองนวเคลยรของอหร�น

ภ�ยใตก�รนำ�ของสหรฐอเมรก� รวมถงก�รทแสน-

ย�นภ�พและเครอข�ยท�งก�รทห�รของวอชงตน

แทบจะไมสร�งคว�มระค�ยใดนกตอก�รขย�ยตว

ของ ISIS (อย�งนอยถงชวงเดอนกมภ�พนธ ค.ศ.

2016)

ใชหรอไมว� ผนำ�วอชงตนและสงคมอเมรกน

ควรตองยอมรบคว�มเปนจรงทอยตรงหน�ว� บทบ�ท

ก�รนำ�ของสหรฐอเมรก�ทงจำ�กดคบแคบและลด

นอยลงจนแทบไมเหลอสภ�พคว�มเปนมห�-

อำ�น�จยกษใหญเชนในอดต ดวยย�กยงนกทสงคม

โลก (โดยเฉพ�ะในตะวนออกกล�ง ยโรปตะวนออก

และดนแดนในย�นแปซฟก) จะยอมรบโดยดษณให

ดนแดนทมประช�กรนอยกว�รอยละ 5 ของสดสวน

ประช�กรโลก และครองสวนแบงเศรษฐกจโลกนอย

กว� ¼ บงก�รคว�มเปนไปท�มกล�งคว�มเปลยน

แปลงทรวดเรวและรนแรง89 แมจะมก�รตงคำ�ถ�ม

เชนนบอยครงขนตงแตชวงตนศตวรรษท 21 แตแท

จรงนนคำ�ถ�มเชนนอยกบสงคมโลกม�ไมตำ�กว�สอง

ถงส�มทศวรรษทกระแสโลก�ภวตนด�นเศรษฐกจ

ปร�กฏใหเหนอย�งเดนชด ควบคไปกบก�รเข�ม�

มบทบ�ทกำ�กบ และ/หรอปรบเปลยนโครงสร�งและ

คว�มเปนไประหว�งประเทศม�กบ�งนอยบ�งของ

ตวแสดงระหว�งประเทศทหล�กหล�ยยงขน ไมว�

จะเปนรฐ และ/หรอกลมองคก�รระหว�งประเทศ และ

แมกระทงตวแสดงนอกภ�ครฐโดยเฉพ�ะในมตด�น

ลงแซมอ�จตองกระตนใหสงคมอเมรกนถ�มและวพ�กษตนเองตอขอกงข�ตอบทบ�ทก�รนำ�และคว�มแขงแกรงของสหรฐอเมรก� ทมา: http://www.commons.

wikipedia.org (21/2/2016)

หล�กหล�ยแบรนดสนค�ทเปนคว�มคนชนของคนรนใหมจ�กศตวรรษแหงอเมรกนชน (21/2/2016)ทมา: http://www.surpvazamu.blog.com

ทมา: http://www.

pinterest.comทมา: http://www.blog.voanews.com

บท

ท 3

สห

รฐอเม

รกา–ค

นลม

(?) ทย

ากจะก

าวขาม?:

(ยงค

งเปน

?) ผนำาต

ะวนต

กท

หย

ดย

นอย


ศต

วรรษท

21

เศรษฐกจ-ก�รเงน/ก�รคลง

ก�รหนม�ใสใจศกษ�คว�มสมพนธทย�ก

จะแยกข�ดในคว�มเปนไปทเหลอมซอนของมต

ด�นเศรษฐกจและก�รเมองทงภ�ยในสงคม

อเมรกน และก�รเชอมตอของสงคมอเมรกนกบ

คว�มเปนไประหว�งประเทศอย�งเขมขนในชวง

ทศวรรษ 1960-1970 จงเปนม�กกว�ปฏกรย�

ตอบโตตอก�รขย�ยตวของกลมแนวคดม�รกซสม-

ทฤษฎพงพง (Marxism – Dependency Theory)

ซงไมเพยงชวยกอคว�มชดเจนใหกบก�รศกษ�

เศรษฐศ�สตรก�รเมองระหว�งประเทศ (Interna-

tional Political Economy: IPE) อย�งนอยใน

แวดวงก�รศกษ�ของสงคมอเมรกน แตยงชวยใหเร�

สงเกตเหนลกษณะคว�มเปลยนแปลงในสงคม

อเมรกนไดเชนกน เพร�ะนคอชวงเวล�ทถอยคำ�อย�ง

ภ�วะชะงกงนท�งเศรษฐกจ (stagflation) ปร�กฏ

ขนอย�งชดเจน บนพนฐ�นของก�รคอยๆ ทำ�ล�ย

สภ�พสงคมทคอนข�งเสมอภ�ค (relatively egali-

tarian) มนคง และมรปแบบก�รปกครองแบบ

ประช�ธปไตยทชนชนกล�งเปนผผลกดน (middle-

class democracy) อนเปนโครงสร�งทยงเปดให

เหนคนเลกคนนอยทเปนประช�ชนทวไป90 (ซงใน

ภ�ษ�ของ Occupy Wall Street เรยกว� พวก

รอยละ 99) ซงเรมปร�กฏในยคทอ�จจะเรยกไดว�

เปนจดเรมตนของแนวคดศตวรรษแหงอเมรกนชน

ทอเมรกนไมเพยงสร�งฝนแหงคว�มเท�เทยม

ของตนใหเปนจรง (แมว�นนจะหม�ยถงก�รดดดง

ทรพย�กรจ�กภ�ยนอก) เมอเทยบกบคว�มต�งท�ง

สงคม-เศรษฐกจทถ�งกว�งอย�งม�กในชวงศต-

วรรษท 19 ถงตนศตวรรษท 20 คว�มเปนไปข�งตน

ยงเปนก�รชวยเร�ทบทวนบทบ�ทก�รนำ�และก�ว

ย�งของสงคมอเมรกนในเรองดงกล�ว ก�รเกดขน

และกระแสก�รตอบรบของแวดวงวช�ก�รตอแนวคด

ทฤษฎเสถยรภ�พก�รครองคว�มเปนเจ� (Hegem-

onic Stability Theory: HST) แสดงถงคว�มใสใจ

ตอก�รตงคำ�ถ�มดงกล�ว91

ง�นศกษ�หล�ยชนสำ�คญในเวล�ตอม�

ลวนชวยว�งร�กฐ�นก�รทำ�คว�มเข�ใจและก�ร

ครนคำ�นงถงเรองร�วดงกล�วข�งตน อ�ท ง�นเขยน

The Political Economy of International Re-

Occupy Wall Street สญลกษณสองนย ทงก�รเปนพนททวงถ�มคว�มเปนไปภ�ยในสงคมอเมรก� และพนทสงออกคว�มคด ททงทวงถ�มและท�ท�ยระบบทนนยมโลก (21/2/2016)

ทมา: http://www.atlantabalckstar.com

ทมา: http://www.theguardian.com




lations (1987) ของ Robert Gilpin92 ทเพมเตม

ก�รตงคำ�ถ�มจ�กมมมองท�งก�รเมองตอคว�ม

เปนไปท�งเศรษฐกจ ซงแมจะดเบ�บ�งลงในองมอ

กำ�กบก�รของวอชงตน แตหล�ยมตอ�จจะมไดเปน

เชนภ�พทปร�กฏ อ�จถอไดว�ง�นของ Gilpin

เปนก�รเพมเตมง�นเขยน The politics of eco-

nomic relations (1977/2009) ทมมตด�นก�ร

เงน-ก�รคลง และภ�พก�รกอตวของปญห�หนสน

ระหว�งประเทศอนคอนข�งโดดเดนของ Joan

Edelman Spero and Jeffry A. Hart93 นอก

เหนอจ�กง�นเขยนข�งตนยงมก�รศกษ�ทยอน

เปรยบเทยบเสนท�งก�รขย�ยอำ�น�จ และบทบ�ท

ทรฐบ�ลและสงคมอเมรกนกำ�ลงก�วเดน กบเสน

ท�งทคล�ยคลงกนในอดตของหล�กหล�ยจกรวรรด

ม�จนถงจกรวรรดองกฤษ ทตนทนก�รขย�ยตวของ

ก�รแสดงบทบ�ทผครองคว�มเปนเจ�กล�ยเปน

ภ�ระหนกองทสงคมภ�ยในย�กจะแบกรบไหว จน

เปนเหตใหตองสญเสยสถ�นภ�พเชนนนไปในทสด

เชนทปร�กฏในง�นเขยน The Rise and Fall of

the Great Powers: Economic Change and

Military Conflict from 1500 to 2000 (1987)

ของ Paul Kennedy94

จ�กชวงทศวรรษดงกล�วจวบจนวนน (และ

อ�จจะสบเนองตอไปในอน�คต) แมจะยงไมส�ม�รถ

ฟนธงไดอย�งแนชดว� สถ�นะและบทบ�ทก�รนำ�

ของสหรฐอเมรก�เปนเชนไรกนแน แตดวยก�รอ�ศย

ขอมลว เคร�ะหระหว�งประเทศท มคว�มเปน

ปจจบนทำ�ใหง�นวจยชนนเลอกเสนอทศนะตอเรอง

ดงกล�วในภ�พคว�มเปนไป (scenario) ถงลกษณะ

ทปร�กฏใหเหน ก�รคอยๆ เสอมถอยในบทบ�ท

ก�รนำ�ของสหรฐอเมรก� โดยเฉพ�ะเมออ�ศยก�ร

เชอมตอขอมลก�รวเคร�ะหแนวโนมท�งเศรษฐกจ

มหภ�ค ทผวจยใชเปนพนฐ�นในก�รเสนอภ�พคว�ม

เปนไปในเนอห�ของสวนทสอง โดยเฉพ�ะทไดกล�วไว

ในบทท 2 ซงใหภ�พก�รขย�ยบทบ�ทของสงคม

นอกกลมตะวนตก ทแมจะไมใชเรองง�ย (หรออ�จ

จะเปนไปไมไดเลย) ทจะปฏเสธคว�มโดดเดนของ

สงคมเอเชยโดยเฉพ�ะสงคมจน แตนนมไดหม�ย-

คว�มว� สงคมอนๆ นอกกลมพนฐ�นวฒนธรรมแบบ

ขงจอจะมไดมสวนแบงในก�รรวมผลกดนก�รปรบ

เปลยนนนแตอย�งใด ทงนผวจยไมอ�จปฏเสธ ภาพ

ทกระแสกลมอนรกษนยมใหม (neo-conservativ-

ism) ในสงคมอเมรกนพยายามผลกดนชชวนใหมอง

วา แทจรงนนศตวรรษแหงอเมรกนชนเพงจะเรมตน

ขนในศตวรรษท 21 ซงมทม�จ�กหนอออนของคว�ม

เคลอนไหวในชวงทศวรรษ 1980 ซงจะไดกล�วถง

ตอไป สำ�หรบผทยดโยงกบคว�มคดเชนน คว�ม

เปลยนแปลงและคว�มเปนไปในชวงกอนหน� เปน

เพยงหองทดลองท�งประวตศ�สตรครงใหญเพอให

ทงผนำ�และสงคมอเมรกนไดเรยนรและรจกประเมน

ศกยภ�พแหงตน ทห�ไดมเฉพ�ะมตด�นเศรษฐกจ

ผ�นตวเลขทจบตองได แตยงขย�ยกว�งไปถงก�ร

เสนอคว�มรและรปแบบก�รใชชวต ซงอ�จไมง�ยนก

ทจะไถถอนห�กไดเสพตดจ�กคว�มคนชน เพอให

เหนถงคว�มเชอมโยงของวว�ทะดงกล�ว ง�นวจยน

จงไดเสนอก�รพฒน�ของแนวคดศตวรรษแหง

อเมรกนชนไวโดยสงเขปดวยเชนกน

ความยงใหญจากสงครามกบศตวรรษแหงอเมรกนชน

แมดวยขอจำ�กดของพนท ทำ�ใหไมอ�จสบยอนกำ�เนด

แนวคดในก�รสงออกทงภ�พลกษณและส�ระก�ร

สรรคสร�งคว�มยงใหญของอเมรกนชนกบรฐเกด

ใหมภ�ยใตรมเง�อ�รยธรรมเก� แตมใชเรองง�ยท

จะปฏเสธว�คว�มเปนไปดงกล�วเรมพฒน�ตวอย�ง

ชดเจนม�ตงแตปล�ยศตวรรษท 19 บนตนทนของ

คว�มอดอดคบของ และอ�จจะรวมถงตนทนแหง

ก�รพฒน�ภ�ยในกรอบจำ�กดทตองไมขดผลประโยชน

กบดนแดนเหนอแมนำ� Rio Grande ของภมภ�ค

ละตนอเมรก� (Latin America)95 สำ�หรบกลม

ผคนชนกบเรองร�วก�รเรมขย�ยบทบ�ทออกนอก

ทวปอเมรก� (แมจะเรมตนแบบไมกระตอรอรนนก)

หลงสงคร�มโลกครงท 1 ของผนำ�วอชงตน ตงแตชวง

สมยผนำ�อย�ง เฮอรเบรต ฮเวอร (Herbert Hoover,

1929-1933) อ�จถอไดว�นคอชวงเวล�แหงก�รป

พนฐ�นใหกบแนวคดศตวรรษแหงอเมรกนชนท

กำ�ลงจะปร�กฏตวอย�งชดเจนในเวล�ตอม� โดย

เรมจ�กก�รปรบคว�มสมพนธกบประเทศท�งใต

บท

ท 3

สห

รฐอเม

รกา–ค

นลม

(?) ทย

ากจะก

าวขาม?:

(ยงค

งเปน

?) ผนำาต

ะวนต

กท

หย

ดย

นอย


ศต

วรรษท

21

Rio Grande ดวยก�รจำ�กดอทธพลของตนผ�น

นโยบ�ยก�รเปนเพอนบ�นทด (Good Neighbour

Policy) ทงนเพอสร�งคว�มผอนคล�ยใหกบเพอน

บ�นใกลชด ซงจะทำ�ใหส�ม�รถระดมทรพย�กรเพอ

เชอมโยงกบภมภ�คอนไดสะดวกยงขน เพร�ะไมตอง

พะวงถงคว�มขดแยงทอยชดใกล

นคอชวงเวลาทกลมผนำาวอชงตนเรมมวสย-

ทศนทจะไมจำากดบทบาทและอทธพลของตนนอก

พนททวปอเมรกา แมนนจะหม�ยถงแนวนโยบ�ยท

สวนท�งกบคว�มตองก�รของมห�ชนอเมรกนท

ตองก�รใหสหรฐอเมรก�โดดเดยว (Isolationism)

ตนเองด�นก�รต�งประเทศโดยเฉพ�ะในมตท�งก�ร

เมองและก�รทห�รจ�กดนแดนภ�ยนอก ทงนวสย

ทศนเชนนนเชอมโยงม�ยงเอเชยตะวนออกอย�งจน

ทฮเวอรมคว�มคนชนอยหล�ยปในฐ�นะวศวกร

เหมองแร แมนนจะหม�ยถงก�รเผชญหน�กบดนแดน

ทอ�ทตยฉ�ยแสงอย�งแรงกล�ด�นอตส�หกรรม

และก�รทห�รอย�งญปน คงไมผดนกห�กจะกล�วว�

สหรฐอเมรก�เรมตนขย�ยคว�มยงใหญในศตวรรษ

ท 20 โดยมจนเปนจดมงหม�ย และมญปนเปนค

แขงขน แมสถ�นะคว�มสมพนธระหว�งวอชงตนกบ

โตเกยวจะแปรเปลยนหลงสงคร�มโลกครงทสอง

แตทงสองกยงมจนเปนพนทเป�หม�ยในก�รแสดง

บทบ�ทอทธพลของตนเอง

อย�งไรกต�ม ฮเวอรไมอ�จรอดพน

จ�กแรงกดทบของภ�วะเศรษฐกจตกตำ�

ครงใหญ (The Great Depression) โดย

เฉพ�ะผลกระทบจ�กคว�มผนผวนอย�ง

หนกของตล�ดหลกทรพยทนวยอรกเมอ

ค.ศ. 1929 (the Wall Street Crash of

1929)96 ทสบเนองม�จนถงชวงสมยของ

แฟรงคลน ด. รสเวลท (Franklin D. Roose-

velt, 1933-1945) ทยงคงทำ�ใหผนำ�

สหรฐอเมรก�ตองพงคว�มสนใจม�ทปญห�

ภ�ยใน คว�มเปลยนแปลงภ�ยในชวงเวล�

เชนนเองโดยเฉพ�ะชวงตนทศวรรษ 1930

ไดทำ�ใหสหรฐ-อเมรก�เรมปรบนโยบ�ย

เศรษฐกจภ�ยในทมกลนอ�ยของสงคมนยม

และรฐสวสดก�รภ�ยใตชอ “New Deal”

ไมต�งจ�กคว�มเปนไปของหล�ยพนทไม

ว�จะปกครองดวยระบอบประช�ธปไตยเสรนยม

ระบอบสงคมนยม-คอมมวนสต ระบอบช�ตนยม

ฟ�สซสต หรอดนแดนเกดใหมทยงอ�จมคว�มพลก-

ผนในก�รเลอกเสนท�งเพอพฒน�และปกครอง

ประเทศ97

เนอน�บญจ�กก�รเปลยนแปลงข�งตน ได

ชวยทำ�ใหโครงสร�งภ�ยในสงคมคอนข�งเสมอ

ภ�ค ดวยก�รขย�ยฐ�นชนชนกล�งดงกล�ว กอนท

คว�มเปนไปต�งๆ ในชวงทศวรรษ 1960-1970 จะ

ฉ�ยภ�พคว�มเปนจรงทต�งออกไป ไมว�จะอย�งไร

สงทไมอ�จมองข�มกคอ คว�มเปนไปในสหรฐอเมรก�

ยงเกดพรอมไปกบก�รเตบโตของก�รใชคว�มรจ�ก

นกวช�ก�รเข�ชวยเปนแนวท�งในก�รว�งและ

กำ�กบนโยบ�ยด�นต�งๆ โดยมกลม “Brain Trust”

เปนแกนนำ�ก�รเคลอนไหว โดยมกลไกของ Time

Magazine, Fortune และ Life ภ�ยใตก�รนำ�

ของเฮนร ลซ (Henry Luce) ซงเกดและใชชวตวย

เดกในชมชนผเผยแพรศ�สน�ครสตช�วอเมรกนใน

จน เปนสวนสนบสนนก�รเผยแพรคว�มคดของกลม

ก�รเมองส�ยพรรค Republican

ก�รเปลยนแปลงในชวงนเองทำ�ใหเกดก�ร

กอรปของแนวคดคว�มยงใหญของสหรฐอเมรก�

เพร�ะตลอดชวง 1930-1940 ทเศรษฐกจโลกยง

ความยงใหญหลงสงครามโลกครงทสองของสหรฐอเมรกา เปนสงกระตนอยางดใหเกดการผลกดนแนวคด “ศตวรรษแหงอเมรกนชน” ทเรยกรองใหทงผนำ และอเมรกนชน ปรบวถคดและวถดำารงตนในฐานะผนำาโลก เพอสรางสนตสขอเมรกน ดวยการยอมรบบทบาทการครองความเปนเจา และพลงอำ นาจของเงนดอลลารสหรฐ




ไมฟนตว สหรฐอเมรก�ไมเพยงประสบคว�มยงย�ก

นอยทสด แตในชวง ค.ศ. 1940-1944 เศรษฐกจ

สหรฐอเมรก�ยงเตบโตเฉลยรอยละ 1598 โครงก�ร

แมนฮตตน (Manhattan Project 1942-1946)

ซงมสวนอย�งสำ�คญในก�รผลตระเบดนวเคลยรท

อเมรก�ใชยตสงคร�มในเดอนสงห�คม ค.ศ. 1945

คงย�กจะเกดห�กวอชงตนไมมคว�มแขงแกรงท�ง

เศรษฐกจดงกล�วทกระตนก�รพฒน�เทคโนโลย ท

ส�ม�รถใชประโยชนไดทงท�งก�รทห�รและก�ร

ปรบปรงคณภ�พชวต คงไมผดนกห�กจะกล�วว�

ทศวรรษ 1940 คอจดเรมตนแสดงพลงของสงคม

อเมรก�เพอสร�ง “ศตวรรษแหงอเมรกนชน” (The

American Century) ทมบทบรรณาธการภายใต

ชอเดยวกนของลซ ซงปรากฏในนตยสาร Life เมอ

เดอนกมภาพนธ ค.ศ. 1941 เปนตวกระตนใหทง

ผนำาและอเมรกนชนปรบวถคดและวถการดำารงตน

ในฐานะผนำาโลกเพอสราง “สนตสขอเมรกน” (Pax

Americana) โดยมส�ระหลกคอ ก�รครองคว�ม

เปนเจ�ของอเมรก�เปนตวกำ�หนดคว�มเปนไปของ

โลกหลงสงคร�มโลกครงท 2 แมในคว�มเปนจรง

นนจะเปนไปไดแคเพยงก�รนำ�ในขอบเขตพนทซง

ยอมรบอำ�น�จอเมรกนผ�นพลงกำ�กบของดอลล�ร

สหรฐ

ในท�งคว�มคดนน แนวคดดงกล�วห�ใช

เรองใหม อเลกซ�นเดอร แฮมลตน (Alexander

Hamilton 1755-1804) หนงในผกอตงสหรฐอเมรก�

กเคยเสนอม�กอนโดยใชแนวนโยบ�ยพ�ณชยนยม

เปนตวว�งร�กฐ�น วดโรว วลสน (Woodrow Wil-

son, 1913-1921) กแสดงคว�มกระตอรอรนทจะ

ผนวกคว�มแขงแกรงและทศท�งก�รก�วย�งท�ง

เศรษฐกจ เข�กบคว�มสำ�คญของภมศ�สตรก�รเมอง

หรอภมรฐศ�สตรทกลมชนชนนำ�อเมรกนใหคว�ม

นตยส�ร Life ฉบบเดอนกมภ�พนธ ค.ศ. 1941 กบแนวคด The Ameri-can Century ทมา: http://www.terrymichael.net

(21/2/2016)

เฮอรเบรต ฮเวอร ผเรมว�งแนวท�งก�รขย�ยบทบ�ทในต�งประเทศของสหรฐอเมรก�ในศตวรรษท 20 ทมา: http://www.flickr.com

(21/2/2016)

FDR ผใชแนวนโยบ�ยทมกลนอ�ยแบบสงคมนยมสร�งคว�มแขงแกรงใหอเมรกนชน ทมา: http://www.beautifuldcpic-

tures.com (21/2/2016)

เฮนร ลซ หนงในแกนนำ�สำ�คญทผลกดนแนวคด “ศตวรรษแหงอเมรกนชน” ทมา: http://www.nbcmiami.com

(21/2/2016)

บท

ท 3

สห

รฐอเม

รกา–ค

นลม

(?) ทย

ากจะก

าวขาม?:

(ยงค

งเปน

?) ผนำาต

ะวนต

กท

หย

ดย

นอย


ศต

วรรษท

21

สำ�คญอย�งเดนชดม�ตงแตสมยของธออดอร รสเวลท

(Theodore Roosevelt, 1901-1909)99 แตใน

วถปฏบตนน แนวคดดงกล�วต�งไปจ�กเดมเพร�ะ

มกลไกก�รกำ�หนดโครงสร�งคว�มเปนไประหว�ง

ประเทศต�มคว�มตกลงใน “กฎบตรแอตแลนตก”

(the Atlantic Charter 1941) เปนตวผลกดน ทง

ท�งด�นก�รเมอง-คว�มมนคง ผ�นแนวคดคว�ม

มนคงรวม (collective security) ของกลมทนยม

แนวท�งเสรนยมประช�ธปไตยภ�ยใตก�รนำ�ของ

อเมรก� และท�งด�นเศรษฐกจ-สงคมทมระบบ

เบรตตนวด (Bretton Woods System)เปนจกรกล

หลกในก�รกำ�กบคว�มเปนไป100

ตนทนแหงเสนท�งก�รเผยแพรศตวรรษ

แหงอเมรกนชน ทมฉ�กหลงเปนปฏบตก�รนอกช�ยฝง

ของทงภ�คธรกจ-อตส�หกรรมและภ�คก�รทห�ร

ของสหรฐอเมรก� หรออ�จจะตองเรยกว� ภ�ค

อตส�หกรรมก�รทห�ร (military-industrial com-

plex) ต�มคำ�ของของ ดไวท ด. ไอเซนฮ�วเออร

(Dwight D. Eisenhower, 1953-1961) ในสนทร-

พจนกล�วล�ก�รดำ�รงตำ�แหนงประธ�น�ธบดเมอ

ค.ศ. 1961 ทแมจะไดกล�วเตอนใหระมดระวงก�ร

ขย�ยอทธพลของกลมดงกล�วทจะกอศกยภ�พ

แหงห�ยนะจ�กก�รดำ�รงอยของอำ�น�จทอยผดท

ผดท�งและจะยนหยดตอไป (misplaced power

exits and will persist)101 แตก�รขย�ยตวของ

กลมดงกล�วและก�รขย�ยปฏบตก�รท�งก�ร

ทห�รนอกช�ยฝ งกยงคงดำ�เนนไปดวยคว�ม

กระตอรอรนอย�งตอเนองในหล�ยพนท ร�วกบห�

ไดนำ�พ�ตอตนทนชวตของทงทห�รอเมรกนและ

ฝ�ยตรงข�ม และตนทนก�รไหลออกของทองคำ�ส

เขยวเชนเงนดอลล�รสหรฐ ทงทตวแสดงใหมๆ ท�ง

เศรษฐกจเกดขนม�กม�ย และเรมเบยดขบก�รนำ�

ของสหรฐอเมรก�ในแวดวงดงกล�ว ตงแตรฐเดยว

โดยเฉพ�ะญปนไปจนถงคว�มรวมมอระหว�งรฐใน

ลกษณะของกลมคว�มรวมมอระหว�งประเทศเชน

ประช�คมยโรป (European Community: EC)

มพกตองเอยถงก�รขย�ยตวของบรรษทข�มช�ต

(multinational corporations: MNCs) ทห�ได

มเฉพ�ะสญช�ตอเมรกนโดยเฉพ�ะภ�คธน�ค�ร

และก�รเงน

คว�มเปลยนแปลงเรมปร�กฏชดในชวง

ทศวรรษ 1970 เมอร�ค�นำ�มนทะย�นตวขนสงถง

สองครง (ค.ศ. 1973 และ ค.ศ. 1979) เพร�ะคว�ม

คดเหนและวถปฏบตทแตกต�งกนระหว�งผนำ�

วอชงตน กบกลมผนำ�โลกอ�หรบ จ�กกรณปญห�

อสร�เอล-ป�เลสไตน อนเปนทม�ของก�รเสนอ

แนวคด HST ดงกล�วข�งตน ซงไดเผยคว�มจรง

บ�งสวนใหเร�ไดเหนว� คว�มเปนไปต�งๆ ในชวง

เวล�นนไดสร�งแรงกดดนท เปนก�รลดทอน

ศกยภ�พในก�รแขงขนระยะย�วของอตส�หกรรม

จำ�นวนไมนอยในสหรฐอเมรก� ซงยอมสงผลตอ

สถ�นะคว�มแขงแกรงของภ�ครฐเชนกน คว�มเปน

ไปเชนนไมเพยงกอใหเกดคำ�ถ�มและก�รแสวงห�

คำ�ตอบดงกล�วข�งตน แตยงมสวนผลกดนใหผนำ�

วอชงตนในสมยตอม�ยงตองเรงคนคว�มแขงแกรง

ใหบทบ�ทก�รนำ�ของตนแบบรอบทศท�งไมว�จะ

เปนท�งด�นเศรษฐกจ ก�รเมอง และก�รทห�ร

คว�มโดดเดนของสหรฐอเมรก�ในยคสมย

ก�รนำ�ของโรนลด เรแกน (Ronald Reagan,

1981-1989) คงเปนสงทย�กจะปฏเสธ ดวยก�รม

ภ�พลกษณของก�รเปนผนำ�ทชกระแสฟนฟอเมรก�

(restoring America) ตงแตยงไมไดดำ�รงตำ�แหนง

ผนำ�สงสด และยงเปนผทไดรบก�รจดจำ�ในมตคว�ม

มนคงระหว�งประเทศว� มม�ตรก�รท�งก�รทห�รท

กดดนใหเกดก�รสนสดของสงคร�มเยนและก�รลม

สล�ยของสหภ�พโซเวยต คว�มเข�ใจเชนนนำ�ไปส

คว�มคดทว� มค�เอล กอรบ�ชอฟ (Mikhail Gor-

bachev, 1985-1991) ผนำ�โซเวยตในขณะนนได

ปรบเปลยนนโยบ�ยภ�ยในของตนไปต�มแรงกดดน

ดงกล�ว แมจะไดมก�รประเมนกนในภ�ยหลงว�

แทจรงแลวแนวท�งส�ยเหยยวเชนนนแทบไมได

ปร�กฏบทบ�ทอทธพลชดเจน แตกต�งจ�กแนวท�ง

ส�ยพร�บผ�นก�รผลกดนในเรองของก�รเจรจ�ลด

อ�วธ ไมว�จะอย�งไร สงทย�กจะปฏเสธกคอ เรแกน

คอผนำ�คนสำ�คญทรอฟน “คว�มคด” คว�มยงใหญ

ของอเมรกนชน ผ�นก�รกระตนดวยอตลกษณเฉพ�ะ

ตวของผนำ�ใหช�วอเมรกนแบงปนคณค�ท�งสงคม

กบผนำ�ในเรองคว�มเชอในพระเจ� คว�มเชอในอเม-

รกนชน และคว�มเชอมนในตนเอง102




เสยงเรยกรองของอเมรกนชนจำ�นวนไม

นอยหลงวกฤตเศรษฐกจ ค.ศ. 2008 ใหหนกลบไป

ใชนโยบ�ยแบบเรแกน ซงรจกกนในน�มของ Reg-

anomics ทไดสร�งคว�มเข�ใจใหผคนจำ�นวนไม

นอยคดว� เรแกนคอหนงในประธ�น�ธบดทไดรบ

คว�มนยมอย�งสง ทงทผลลงคะแนนเสยงในรอบ

50 ป (สนสดท ค.ศ. 2011) ของผนำ�ทไดรบคว�ม

นยมนน คะแนนของเรแกนยงคงต�มหลง จอหน เอฟ.

เคนเนด (John Fitzgerald Kennedy, 1961-

1963) และ บล คลนตน (Bill Clinton, 1993-

2001) อยไมนอย ทงนเปนเพร�ะคว�มเข�ใจตอ

คว�มสำ�เรจของภ�พลกษณดงกล�ว ทไดรบก�ร

คดกรองและปรบแตงเพอกำ�กบทศท�งก�รรบรของ

ผคน จนเกดคว�มพร�เลอนว�ผนำ�ในชวงทศวรรษ

1970 ไมว�จะเปน รช�รด นกสน (Richard Nixon,

1969-1974) เจอรลด ฟอรด (Gerald Ford,

1974-1977) และจมม ค�รเตอร (Jimmy Carter,

1977-1981) เปนเพยงพวกลมเหลวทสร�งแตปญห�

แมผนำ�เหล�นจะไดพย�ย�มปรบโครงสร�งและ

นโยบ�ยของสงคมอเมรกนทกำ�ลงเผชญคว�ม

ท�ท�ย ก�รเปดเผยขอมลม�กขนและก�รตงขอ

สงเกตภ�ยหลง ทำ�ใหเร�ไดเหนภ�พอกมมหนงว�

คว�มสำ�เรจของเรแกนอ�จมใชแคเพยงม�ย�คต

แตยงอ�จเปนบอเกดแหงคว�มเสอมถอยของพลง

อำ�น�จของวอชงตน ซงยงคงเปนประเดนถกเถยงอย

ในปจจบน

คว�มเปนจรงทชวยใหเกดก�รตงคำ�ถ�ม

ตอภ�พคว�มเข�ใจข�งตน มตงแตเรองของก�รท

เรแกนเสนอภ�พว� ภ�วะหนสนภ�ครฐเพมสงขน

ม�ก เพร�ะหมดเปลองงบประม�ณไปกบสวสดก�ร

สงคม ทสบเนองม�จ�กสมย FDR โดยมไดเนนถง

ปญห�ประสทธภ�พทงในเชงโครงสร�งและก�ร

ดำ�เนนง�นภ�ครฐทปรบตวไมทนกบวกฤตร�ค�

นำ�มน และภ�วะเงนเฟอ จนนำ�ไปสม�ตรก�รกระตน

เศรษฐกจม�กม�ย รวมถงก�รลดภ�ษเงนได (ใน

ชวงสน กอนทเรแกนจะขนภ�ษโดยเฉพ�ะในกลม

ก�รบรโภค ทผมร�ยไดนอยกล�ยเปนผแบกรบ) ก�ร

แกกฎหม�ยเพอผอนคล�ยระเบยบท�งเศรษฐกจ ท

ยงชวยใหก�รกระจกตวของทนในกำ�มอของชนสวน

นอยปร�กฏชดและรวดเรวยงขน บนตนทนก�รหด

ตวของชนชนกล�งโดยเฉพ�ะในกลมช�วผวส (ช�ว

แอฟรกน-อเมรกน คอกลมคนทไดรบผลกระทบ

ม�กทสด)

นโยบ�ยสงเสรมบทบ�ทของทนและผยด

กมทนไวไดอย�งมนคง ภ�ยใตก�รสนบสนนของ

ลทธเสรนยมใหม (neo-liberalism) และก�รแพร

ขย�ยตวอย�งรวดเรวของกระแสโลก�ภวตน เชนน

ไมเพยงหนนเสรมลกษณะชพจรลงเท� (footloose)

ของทน ทไมจำ�เปนตองกกเกบตนเองอยแตในสงคม

อเมรกน เสรมสงใหเศรษฐกจขยบถอยห�งจ�กภ�ค

ก�รผลตอตส�หกรรมทสงคมอเมรกนแตเดมคน

ชน แตยงผลกดนใหอเมรกนชนตองทมทนสร�งคว�ม

สำ�เรจด�นก�รศกษ�ใหตนเอง เพอใหส�ม�รถสนอง

ตอบตอทศท�งภ�คเศรษฐกจทเปลยนแปลงไป แม

ในคว�มเปนจรงจะมผคนเพยงแคหยบมอทส�ม�รถ

ก�วย�งและไตบนไดบนเสนท�งดงกล�ว โดยเฉพ�ะ

ในเสนท�งก�รเงนและเทคโนโลยชนนำ� ทฐ�นร�ยได

และค�ตอบแทนต�งจ�กแรงง�นทวไปอย�งไมอ�จ

เปรยบเทยบเพร�ะขณะทค�แรงขนตำ�ถกแชแขงไว

ท 3.35 ดอลล�รสหรฐตอชวโมง ในลกษณะทไม

สอดคลองกบภ�วะเงนเฟอทถบตวสงขน ทำ�ใหช�ว

อเมรกนอยใตเสนฐ�นคว�มย�กจนเพมม�กขน

จ�ก 26.1 ล�นคนเมอ ค.ศ. 1979 ม�ท 32.7 ล�น

คนใน ค.ศ. 1988 เมอสนสมยของเรแกนแตคนรวย

รอยละ 1 ของสหรฐอเมรก�กลบส�ม�รถถอครอง

คว�มมงคงของช�ตเพมขนม�ทระดบรอยละ 39103

ภ�พข�งตน กอปรกบว�ทะอนน�จดจำ�ของ

เรแกนทว� ในวกฤตปจจบนนน รฐบ�ลห�ใชท�งออก

ของปญห� แตคอตวปญห� ทำ�ใหเกดคว�มเข�ใจ

ว� เรแกนไดหดขน�ดภ�ครฐ แตในคว�มเปนจรง

นนจำ�นวนพนกง�นของรฐเพมจ�ก 2.8 เปน 3 ล�น

คน (โดยเพมก�รจ�งง�นในสวนของกล�โหม) และ

เพมก�รกอหนสนภ�ครฐจ�กระดบ 700 พนล�น

ดอลล�รสหรฐ ม�ทระดบเกอบ 3 ล�นล�นดอลล�ร

สหรฐ แตสงทปรบลดอย�งจรงจงคอ เงนงบประม�ณ

สนบสนนก�รบรห�รจดก�รเมองโดยเฉพ�ะในเมอง

ใหญ ซงเมอ ค.ศ. 1980 เคยไดรบเงนสนบสนนรอยละ

22 แตปล�ยสมยเรแกนงบประม�ณดงกล�วกลบ

บท

ท 3

สห

รฐอเม

รกา–ค

นลม

(?) ทย

ากจะก

าวขาม?:

(ยงค

งเปน

?) ผนำาต

ะวนต

กท

หย

ดย

นอย


ศต

วรรษท

21

เหลอเพยงรอยละ 6 โดยฝ�ยทไดรบผลกระ

ทบอย�งหนกคอ ก�รศกษ� ก�รรกษ�พย�บ�ล

และสขอน�มย รวมถงกำ�ลงตำ�รวจและหนวย

ผจญเพลง104 วว�ทะเกยวกบภ�พคว�มเปน

ไปข�งตนทปร�กฏชดในชวงกงศตวรรษของ

แนวคดศตวรรษแหงอเมรกนชน ยงคงดำ�เนน

อยอย�งตอเนองแมกระทงในปจจบน คงไม

ผดนกห�กจะกล�วว� ตลอดระยะเวล�และ

เสนท�งก�รสงออกแนวคดและวถปฏบต

ของศตวรรษแหงอเมรกนชน ห�ใชเสนท�ง

ร�บรนทไรก�รสะดดก�วแตอย�งใด

เปลยนศตวรรษ เปลยนสถานภาพ: อเมรกากบโลกหลายขวอำ นาจ?

คว�มเปนไปของสงคมอเมรก�ในชวงทศ-วรรษ

1990 อนเปนชวงทศวรรษสดท�ยของศตวรรษท 20

ดร�วกบจะเสนอคำ�ตอบตอคำ�ถ�มถงสถ�นะคว�ม

แขงแกรงของสหรฐอเมรก�ว� คว�มหวงใยและ

คำ�ถ�มต�งๆ ตอสถ�นภ�พและบทบ�ทก�รนำ�ของ

สหรฐอเมรก�ใชม�กไปหรอไม เพร�ะนคอชวงเวล�

ทประวตศ�สตรรวมสมยของสหรฐอเมรก�ได

บนทกไวว� ภ�ยใตก�รนำ�ของบล คลนตน (Bill

Clinton) ปญห�คว�มขดแยงบนค�บสมทรบอลข�น

(Balkans Peninsular) เรมเบ�บ�งลง (ขณะท

อ�จจะเพมชนวนคว�มหว�ดระแวงของจน ไมว�จะ

โดยตงใจหรอไมกต�ม) แมว�สถ�นก�รณในแอฟรก�

โดยเฉพ�ะรวนด� ไดเสนอภ�พลกษณตอบทบ�ทนำ�

ด�นก�รทห�รในเวทระหว�งประเทศของสหรฐอเมรก�

ไปในทศท�งตรงกนข�มม�กอนหน� แตคว�มเชอ

มนด�นเศรษฐกจโดยเฉพ�ะตอบรบทภ�ยในท

ดงดดกระแสเงนทนจ�กต�งประเทศดจะเพมสงขน

ม�ก นคอชวงเวล�ทเศรษฐกจอเมรกนขย�ยตวอย�ง

ม�ก จนส�ม�รถครองสวนแบงระดบโลกของผลผลต-

มวลรวมประช�ช�ต (gross national product: GNP)

อยถง ¼ หรอในร�ว 10,000 พนล�นดอลล�รสหรฐ

ส�ม�รถสร�งง�นไดถง 15 ล�นตำ�แหนง ทำ�ให

อตร�ว�งง�นลดเหลอรอยละ 40 ถอว�ตำ�สดในรอบ

สทศวรรษ มพกตองเอยถงก�รขย�ยตวของตล�ด-

หลกทรพยททำ�ใหชนชนกล�งนบพนผนไปเปนชนชน

มห�เศรษฐในชวงเวล�แสนสน

สงทย�กจะมองข�มกคอ นโยบ�ยข�งตนท

ชวยสร�งสมดลงบประม�ณขนบ�ง อ�จจะมไดหม�ย

รวมถงก�รแสวงห�เสนท�งลดก�รเพมขนของก�ร

ข�ดดลก�รค� (กว� 400 พนล�นดอลล�รสหรฐ)

ทมก�รไหลเข�ของเงนตร�ต�งประเทศเพอชอนซอ

พนธบตรรฐบ�ล และหลกทรพยในตล�ดนวยอรก105

ชวยอำ�พร�งและเลอนเวล�ปญห�เชนทเกดขนใน

เอเชยออกไปไดระยะหนง (ก�รเกดขนของวกฤต

เศรษฐกจ ค.ศ. 2008 ดจะเปนประจกษพย�นทชด

แจงในเรองดงกล�ว) และมไดหม�ยถงก�รลดก�ร

ถ�งกว�งของชองว�งด�นร�ยได ขอเสนอด�นนโยบ�ย

ทฮลล�ร คลนตน (Hillary Clinton) พย�ย�ม

ผลกดนในโอก�สเตรยมชวงชงตำ�แหนงผนำ�สงสด

ของวอชงตนใน ค.ศ. 2016 จงไดรบก�รตงคำ�ถ�ม

อยไมนอยว� ใชก�รเปดโอก�สใหกบก�รผลตซำ�

เสนท�งเดมหรอไม

ก�รทเบอรน แซนเดอร (Bernie Sanders)

เรมไดรบคะแนนนยม จนอ�จไดรบเลอกเปนตวแทน

พรรคเดโมแครตลงชงตำ�แหนงประธ�น�ธบดในชวง

ตนเดอนพฤศจก�ยน ค.ศ. 2016 บงบอกไดเปนอย�ง

ดว� อเมรกนชนสวนหนงปร�รถน�คว�มเปลยนแปลง

ทถอยห�งจ�กแนวท�งเสรนยมใหม ซงแนบชดกบ

ศตวรรษแหงอเมรกนชนทจะเผยแพรสนตสขอเมรกน ภายใตกำ กบการของพลงดอลลารสหรฐจากการครองความเปนเจาของสหรฐอเมรกา แมจะมโครงสรางระหวางประเทศจากกรอบกฎบตรแอตแลนตก ระบบเบรตตนวดส และความแขงแกรงของกำ ลงทหาร เปนตวหนนเสรมมาหลายทศวรรษ กหาใชเสนทางราบรนทไรการสะดดกาวแตอยางใด




ผลประโยชนและกำ�ไรมห�ศ�ลในกลมธรกจทม

สมพนธกบวอลลสตรท ทใสใจคว�มเปนไปของผคน

และสงแวดลอม นอยกว�คว�มมงคงจ�กก�รไหล

เวยนของเมดเงน กลนอ�ยแนวท�งสงคมนยมท

แซนเดอรเสนอ106 (ไมว�จะซำ�รอยกบแนวท�งของ

FDR หรอไม) จงไดรบก�รค�ดหวงและจบต�ว� อ�จ

จะส�ม�รถสร�งคว�มเปลยนแปลงในอน�คตได

ไมต�งจ�กท FDR เคยประสบคว�มสำ�เรจม�แลว

อย�งไรกต�ม คำ�ถ�มดงกล�วชวยผลกดน

ใหเกดก�รพย�ย�มเพมเตมขอมลในชวงสมย

ก�รนำ�ของประธ�น�ธบดบล คลนตนชดเจนขนว�

ตำ�แหนงง�นเพม 22.7 ล�นตำ�แหนง ครอบครว

ชนชนกล�งทมร�ยไดเฉลย 36,956 ดอลล�รสหรฐ

เมอ ค.ศ. 1993 เพมขนเปน 48,950 ดอลล�รสห-

รฐเมอ ค.ศ. 1999 อตร�ก�รว�งง�นของกลมอเมรกน-

แอฟรกนในชวง ค.ศ. 1992-2000 ลดลงจ�กรอยละ

14.2 ม�ทรอยละ 7.6 ขณะทกลมอเมรกน-ฮสป�-

นกส ลดจ�กระดบรอยละ 11.6 ม�ทรอยละ 5.7

แมกระนนกต�ม ตวเลขเหล�นดจะไมชวยบรรเท�

คว�มกงวลม�กนกว�สถ�นก�รณท�งเศรษฐกจ

แบบทจอรจ ดบเบลย. บช จเนยร (George W.

Bush, Jr,) เผชญจะไมหวนกลบม� โดยเฉพ�ะวกฤต

เศรษฐกจก�รเงนเมอ ค.ศ. 2008107 ทฉดดงให

เศรษฐกจโลกทพวพนกบอเมรกนอย�งใกลชด เชน

เศรษฐกจยโรปตองสะดด (ถงขนบ�ดเจบ) คอนข�ง

ม�ก

ภ�วะเศรษฐกจเปนแคเพยงอกหนงหน�

ประวตศ�สตรก�รนำ�ของจอรจ บช ทถกตงคำ�ถ�ม

ตอเนองม�จ�กก�รตดสนใจเข�ทำ�สงคร�มในอรก

เมอ ค.ศ. 2003 จ�กกระแสหนนเนองหลงเหตก�รณ

กอก�รร�ยบนแผนดนอเมรกน เมอวนท 11 กนย�ยน

ค.ศ. 2001 ก�รนำ�ของบชดจะอดมไปดวยคำ�ถ�ม

จ�กทงสงคมโลกและสงคมอเมรกน ถงท�ทรนแรง

ทแอบองกบผลประโยชนของคนกลมนอย ตงแตเรอง

ของธรกจนำ�มน ไปจนถงก�รโอบอมกลมธน�ค�ร108

(บนตนทนคว�มสญเสยของผฝ�กเงนร�ยยอยไม

ว�จะเปนกรณ Fannie Mae กบ Freddie Mac

และกรณทโลกจดจำ�ม�กทสดนนคอ Lehman

Brothers และ AIG109) ทไดปลกกระแสก�รตอ

ต�นสถ�บนหลกในสงคม ซงไดพฒน�ไปเปนขบวน

ก�รยดครองพนททนนยมในเวล�ตอม�

คว�มเปลยนแปลงทเพมม�กขน ในสภ�พ

แวดลอมระหว�งประเทศทคว�มเหนยวแนนของ

อดมก�รณท�งก�รเมอง (แนนอนว� ยอมขบเนน

และหนนนำ�ดวยอดมก�รณและผลประโยชนท�ง

เศรษฐกจ) มอ�จเรยกไดว� เปนเครองยดเหนยวก�ร

แสดงบทบ�ทนำ�ของสหรฐอเมรก� ขณะทผคนจำ�นวน

ม�กในหล�กหล�ยประเทศรวมทงสหรฐอเมรก�ยง

ตองเผชญกบแรงกดทบ ผลกดน และฉดล�กของ

ทนนยมต�มแนวท�งทวอชงตนสนบสนน ทำ�ใหเกด

ก�รตงคำ�ถ�มซำ�แลวซำ�เล�ตอบทบ�ทก�รนำ�ดง

กล�วโดยเฉพ�ะตงแตตนศตวรรษท 21 ห�ไดผด

พร�ยขนกล�งอ�ก�ศ ห�กแตเปนคว�มสบเนองของ

ก�รเปลยนแปลงเชงโครงสร�งหลงยคสงคร�มเยน

กบก�รขย�ยตวของประเดนปญห�ข�มช�ตท�ง

เศรษฐกจ และสงคม (หม�ยรวมถงปญห�สงแวดลอม

และระบบนเวศ) จนผลกดนใหเกดก�รปรบขย�ย

นย�มคว�มมนคงใหเปดกว�งตอก�รยอมรบให

มนษยเปนศนยกล�ง แทนทจะเปนรฐต�มนย�มแบบ

เดม ททำ�ใหเกดแนวคดคว�มมนคงของมนษย (Hu-

man Security)110

คว�มเปนไปข�งตนมสวนกระตนใหหนวย

ง�นทปรกษ�ข�วกรองแหงช�ต (National Intel-

ligence Council: NIC) ของสหรฐอเมรก� เรม

ศกษ�กำ�หนดทศท�งแนวโนมคว�มเปนไปของโลก

ทผกำ�หนดนโยบ�ยสหรฐอเมรก�ตองเผชญตงแต

ชวงปล�ยศตวรรษท 20 ก�รศกษ�ครงแรกปร�กฏ

ในร�ยง�น แนวโนมโลก 2010 (Global Trends

2010) ซงจดทำ�ขนใน ค.ศ. 1997 ทยงคงมองสภ�พ-

คว�มเปลยนแปลงในโลกโดยยดกรอบของคว�ม

เปนไประดบภมภ�คเปนหลก แมจะเหนคว�มสำ�คญ

ของปญห�ข�มพรมแดนโดยเฉพ�ะในเรองทเกยว-

ของกบทรพย�กรธรรมช�ตอ�ท นำ� อ�ห�ร และ

พลงง�น ทไมเพยงสมพนธกบคว�มขดแยงทงภ�ยใน

และระหว�งประเทศ แตยงผลกดนใหเกดก�รอพยพ

เคลอนย�ยของผคนจำ�นวนม�ก จนและรสเซยคอ

สองตวแสดงสำ�คญทผนำ�สหรฐอเมรก�ควรใสใจเปน

พเศษ111

ร�ยง�นฉบบถดม�ซงจดทำ�ขนเมอเดอน

ธนว�คม ค.ศ. 2000 ภ�ยใตชอ แนวโนมโลก 2015

บท

ท 3

สห

รฐอเม

รกา–ค

นลม

(?) ทย

ากจะก

าวขาม?:

(ยงค

งเปน

?) ผนำาต

ะวนต

กท

หย

ดย

นอย


ศต

วรรษท

21

(Global Trends 2015) เรมว�งแนวท�งใหเหนว�

ปจจยผลกดนคว�มเปลยนแปลงโลกทผนำ�สหรฐ-

อเมรก�ตองพจ�รณ�ประกอบดวย 1) ด�นประช�กร

2) ด�นทรพย�กรธรรมช�ตและสงแวดลอม 3) ด�น

วทย�ศ�สตรและเทคโนโลย 4) ด�นเศรษฐกจโลก

และกระแสโลก�ภวตน 5) ด�นก�รปกครอง (go-

vernance) ทงในระดบช�ตและระดบระหว�งประเทศ

6) คว�มขดแยงในอน�คต และ 7) ก�รกำ�หนดบทบ�ท

ของสหรฐอเมรก� โดยทมก�รเปลยนแปลงท�งเทค-

โนโลยเปนตวแปรแหงคว�มไมแนนอน ทไมเพยง

สงผลตอสถ�นะเศรษฐกจโลก แตจะยงขบเนนลกษณะ

อสมม�ตรของสงคร�มและคว�มขดแยง ซงอ�จจะ

ยงชวยใหเหนถงก�รแบงแยกของประช�กรโลก

นอกเหนอจ�กจนและรสเซยทสหรฐอเมรก�ยงคง

ตองจบต�มอง ผนำ�วอชงตนควรตองเพมคว�มใสใจ

ม�กขนตอตะวนออกกล�ง ญปนและอนเดย112

การเชอมโยงภาพอนาคตโลก (Mapping

the Global Future) ซงจดทำ�ขนเมอ ค.ศ. 2004

โดยมบรรย�ก�ศก�รประก�ศสงคร�มกบก�ร

กอก�รร�ย หลงเหตก�รณวน�ศกรรมตกเวลดเทรด

ทมห�นครนวยอรก และอ�ค�รเพนต�กอน

ของหนวยง�นกล�โหมทกรงวอชงตน ด.ซ.

เมอวนท 11 กนย�ยน ค.ศ. 2001 เปนฉ�ก

หลงทผนำ�วอชงตนใชม�ตรก�รรนแรงใน

ก�รตอบโตก�รกระทำ�ทถอไดว�ชดเจนยง

ในก�รท�ท�ยพลงอำ�น�จคว�มแขงแกรง

และค�นยม113 ทสงคมอเมรกนยดถอ ต�ม

ดวยก�รเข�กอสงคร�มในอรก เมอ ค.ศ. 2003

ทงทน�น�ช�ตตงคำ�ถ�มตอขออ�งว� อรก

ภ�ยใตก�รนำ�ของ ซดดม ฮสเซน (Saddam

Hussein) มก�รครอบครองอ�วธทมอำ�น�จ

ในก�รทำ�ล�ยล�งสง (weapons of mass

destruction: WMD) ทำ�ใหตองสญเสยเงน

งบประม�ณกว� 2 ล�นล�นดอลล�รสหรฐ

และชวตทห�รอเมรกนกว�หล�ยพนน�ย

(และอกม�กม�ยหล�ยชวตทมใชช�วอเม-

รกน) โดยฝ�ยทเกยวของยงไมส�ม�รถแสดง

หลกฐ�นใหประจกษตอขอกล�วอ�งในก�ร

เข�สสงคร�มดงกล�ว จนไดรบเสยงวพ�กษ

วจ�รณอยไมนอยว� เปนคว�มพย�ย�มใน

ก�รดำ�รงสภ�วะสงคร�มทสบเนองม�จ�กสงคร�ม

อฟก�นสถ�นเมอปล�ยทศวรรษ 1970 เพอประโยชน

ท�งเศรษฐกจ และยงมสวนเกยวของสมพนธกบก�ร

เกดขนและก�รขย�ยตวของ ISIS114

ร�ยง�นก�รเชอมโยงภ�พอน�คตโลก

เปนก�รเสนอภ�พคว�มเปลยนแปลงทเชอมโยงกบ

แนวโนมโลก 2015 โดยเสนอภ�พคว�มเปนไปได

ของโลกใน ค.ศ. 2020 ทสหรฐอเมรก�ยงคงมบทบ�ท

สำ�คญในลกษณะของก�รสงอทธพลตอก�รกอร�ง

ทศท�งคว�มเปนไปของโลก ทตวแสดงทงทเปนรฐ

อธปไตยและตวแสดงนอกภ�ครฐเลอกเดน แมว�

จะตองเผชญกบคว�มท�ท�ยของจนและอนเดย ท

จะสงผลตอก�รเปลยนแปลงท�งภมรฐศ�สตร เชน

ทเยอรมนกอใหเกดขนในศตวรรษท 19 และสหรฐฯ

ไดดำ�เนนก�รในทศท�งเดยวกนเมอชวงศตวรรษท

20 ขอมลเศรษฐกจในชวงเวล�นนกอใหเกดสมมตฐ�น

ว� เศรษฐกจโลกจะยงขย�ยตวอย�งตอเนอง โดย

ในทศวรรษ 2020 จะมขน�ดเศรษฐกจโลกใหญกว�

เมอ ค.ศ. 2000 ถงรอยละ 80 ร�ยไดเฉลยตอหว

ของประช�กรโลกกจะเพมขนรอยละ 50

เพยงหวงตงสงบ จงเตรยมรบใหพรอมสรรพ ดจะเปนถอยคำ ทไปกนไดดวยดกบการเตรยมความพรอมของสงคมอเมรกน (อยางนอยในเรองของการชงความไดเปรยบ ในเรองของการเตรยมฐานความร) ในชวงปลายทศวรรษ 1990 ทเศรษฐกจอเมรกนยงอยในภาวะขาขน ทามกลางเสยงเรยกรองยคหลงสงครามเยนใหยอมรบมนษยในฐานะศนยกลางความมนคง ทามกลางแรงกดดนตอปญหาสงคมและสงแวดลอม NIC ไดจดทำ โครงการ Global Trends เพอเตรยมความพรอมใหกบผนำ อเมรกน




แมว�คว�มเปลยนแปลงเชงบวกข�งตนจะ

เปนไปอย�งไมทวถง แตกยงม�กเพยงพอทจะทำ�ให

จนและอนเดยก�วขนม�มสถ�นะนำ�ท�งด�น

เทคโนโลยและนวตกรรม แตนนไมไดหม�ยคว�ม

ว�ชองว�งด�นร�ยไดจะหดแคบลงอย�งรวดเรว

คว�มแตกต�งระหว�งประเทศตะวนตกทพฒน�

แลวกบประเทศอนๆ ยงคงปร�กฏอย�งเดนชด ซงจะ

เปนเชอไฟอย�งดใหกบคว�มขดแยงท�งก�รเมอง

ทงในระดบภ�ยในและระดบระหว�งประเทศ ซงก�ร

วเคร�ะหและก�รนำ�เสนอของ NIC ใหคว�มสำ�คญ

กบก�รขย�ยตวในมตด�นก�รเมองและคว�ม

มนคงของกลมผนบถอศ�สน�อสล�ม รวมถงกลม

ชนทมเชอช�ตและคว�มเชอแตกต�งไปจ�กกลมผ

ถออำ�น�จบรห�รในสวนกล�ง แมสวนหนง อ�ท ใน

ดนแดนเอเชยตะวนออกเฉยงใตจะปร�กฏในรป

ของก�รเรยกรองต�มวถกระบวนก�รประช�ธปไตย

(democratisation) แตในหล�ยพนทโดยเฉพ�ะ

ในกลมมสลมจะปร�กฏในรปของก�รใชคว�ม

รนแรงไปจนถงก�รกอก�รร�ย มพกตองเอยถงปญห�

คว�มมนคงจ�กก�รแพรกระจ�ยของนวเคลยร อ�ท

ปญห�บนค�บสมทรเก�หล

โลกทเปนไปไดจ�กร�ยง�นวเคร�ะหฉบบ

ค.ศ. 2004 จงอ�จมลกษณะ 1) โลกแบบด�วอส

(Davos World) ทกระแสโลก�ภวตนและทนนยม

ยงเดนนำ� โดยทจนและอนเดยเข�ม�รวมนำ�กบ

ตะวนตกและสหรฐอเมรก� 2) สนตสขอเมรก� (Pax

Americana) ทสหรฐอเมรก�ยงมคว�มโดดเดน

เหนอผอน เพร�ะส�ม�รถผ�นพนคว�มเปลยน-

แปลงต�งๆ ไดเปนอย�งด 3) ระบบก�ลบใหม

(New Caliphate) ทก�รเมองเรองอตลกษณบน

พนฐ�นคว�มต�งด�นศ�สน�เปนตวขบเคลอน

เปลยนแปลงระบบโลกทองอยกบค�นยมและปทส-

ถ�นแบบตะวนตก และ 4) วงจรแหงคว�มหว�ด

กลว (Cycle of Fear) ทคว�มรนแรงและก�รปะทะ

กระจ�ยตวในวงกว�ง115

ห�กใชคว�มเปนจรงในปจจบนมองยอน

ภ�พแนวคดข�งตน คงย�กจะปฏเสธว� ภ�พของ

ระบบก�ลบใหมดจะฉ�ยชดทสดกบกรณก�รขย�ย

ตวของ IS จนกอใหเกดก�รตงคำ�ถ�มอยไมนอยว�

หรออ�จจะถงคร�วทดนแดนตะวนออกกล�งตอง

มก�รปรบแดนและแผนทท�งก�รเมองกนใหม ไม

เพยงเท�นน สงทย�กจะมองข�มกคอ คว�มไมสงบ

ในดนแดนดงกล�ว และก�รกอก�รร�ยทเกดบอย

ครงขนในซกโลกตะวนตก อ�ท กรณทเกดขนกบ

ป�รส ตงแตกรณ ช�รล เฮบโด (Charlie Hebdo)

เมอตนเดอนมกร�คม ค.ศ. 2014 และก�รโจมต

ป�รสหล�ยจด เมอวนศกรท 13 เดอนพฤศจก�ยน

ในปเดยวกน116 ดจะเปนก�รตอกยำ�ว�วงจรแหงคว�ม

หว�ดกลวไดเรมขย�ยตวกว�งม�กยงขน

คว�มเปนจรงทเกดขนอกแคเพยงสปถดม�

กบภ�วะวกฤตท�งก�รเงนดงกล�วข�งตน ทำ�ให

ย�กยงนกทผนำ�วอชงตนจะยงคงครองสถ�นะนำ�ใน

ก�รกำ�หนดคว�มเปนไปโดยเฉพ�ะในท�งเศรษฐกจ

ก�รปร�กฏตวของ G-20117 จ�กก�รประชมพเศษสด

ยอดผนำ�ว�ดวยเรองสถ�นก�รณท�งก�รเงน (G20

Special Leaders Summit on the Financial

Situation) เมอ วนท 14-15 พฤศจก�ยน ค.ศ. 2008

อ�จถอไดว�เปนก�รยอมรบอย�งเปนท�งก�รว�

ก�รบรห�รจดก�รคว�มเปนไปของโลก (โดยเฉพ�ะ

ท�งด�นเศรษฐกจก�รเงน) จำ�เปนตองปรบขย�ยไป

จ�กระบบและโครงสร�งในยคสมยก�รกอเกด

แนวคดศตวรรษแหงอเมรกนชน ในเอกส�รทจดทำ�ขน

เมอเดอนพฤศจก�ยน ค.ศ. 2008 ภ�ยใตชอ แนว

โนมโลก 2025: โลกทเปลยนแปลงไป (Global

Trends 2025: A Transformed World) NIC ดจะ

ยอมรบก�รปร�กฏของโลกหล�ยขวอำ�น�จม�กขน

โดยทจน อนเดย และรสเซย มบทบ�ทเดนนำ� รวม

ถงก�รเพมบทบ�ทของตวแสดงนอกภ�ครฐในมต

เศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรม

นคอชวงเวล�ทสงคมโลกตองรบมอกบก�ร

เพมขนของประช�กรโลกอกว� 1.2 พนล�นคน ซง

จะยงเพมแรงกดดนตอพลงง�น อ�ห�ร และนำ�จด

จนอ�จทำ�ใหเกดคว�มไมมนคงในหล�ยพนท โดย

เฉพ�ะในแถบถนทจำ�นวนประช�กรวยรนขย�ยตว

ไมไดสดสวนกบก�รเพมตำ�แหนงง�น แมว�ก�ร

ปรบปรงคณภ�พ และก�รขย�ยฐ�นก�รศกษ� เพอ

ใหส�ม�รถเข�เปนแรงง�นในเศรษฐกจคว�มร

(knowledge economy) อ�จบรรเท�แรงกดดน

ดงกล�วไดบ�ง (ปญห�คว�มสมพนธในลกษณะเชน

น เปนสงทสหภ�พยโรปใหคว�มสนใจอย�งชดเจน

บท

ท 3

สห

รฐอเม

รกา–ค

นลม

(?) ทย

ากจะก

าวขาม?:

(ยงค

งเปน

?) ผนำาต

ะวนต

กท

หย

ดย

นอย


ศต

วรรษท

21

และพย�ย�มดำ�เนนก�รในเรองดงกล�ว โปรดศกษ�

เปรยบเทยบเนอห�ไดในบทท 4)

ดนแดนแถบเทอกเข�แอนดสในละตน

อเมรก� บรเวณใตทะเลทร�ยซ�ฮ�ร�ในแอฟรก�

ตะวนออกกล�ง ดนแดนแถบเทอกเข�คอรเคซส

และเอเชยใต เปนพนทซงยงคงไดรบก�รค�ดก�รณ

ว� เสยงตอคว�มไรเสถยรภ�พและก�รกอก�รร�ย

ทอ�จใชร�กเหง�คว�มต�งของอดมก�รณทองอย

กบศ�สน� โดยมก�รขย�ยตวของ Salafi เปนทน�

จบต� โดยเฉพ�ะในป�กสถ�น อฟก�นสถ�น ไนจเรย

และเยเมน กลมเหล�นอ�จใชประโยชนเพมม�กขน

จ�กก�รพฒน�ตวของเทคโนโลย จนเพมคว�มกงวล

ตอก�รขย�ยตวของนวเคลยร ทศท�งก�รออนพลง

ของอำ�น�จควบคมจ�กสวนกล�ง จะยงเปดใหว�ง

ธรกจเอกชนสบชองท�งในก�รแสวงห�โอก�สเกบ

เกยวผลประโยชน โดยเฉพ�ะในเขตพนทมห�นคร

ใหญ จนอ�จกอคว�มเปลยนแปลงทย�กจะค�ด

ก�รณ ซง NIC เรยกว� “October Surprise”

ภ�ยใตกรอบเวล�ก�รค�ดก�รณอน�คต

ของร�ยง�นฉบบดงกล�ว จะมก�รพฒน�เทคโนโลย

ด�นพลงง�นโดยเฉพ�ะไบโอดเซล และถ�นหนสะอ�ด

(cleaned coal) ทำ�ใหโลกไมประสบปญห�ด�น

พลงง�น ซงเปนหนงในปจจยผลกดนก�รเตบโตท�ง

เศรษฐกจ โดยภ�พรวมแลว NIC ยงค�ดก�รณว�

เศรษฐกจโลกยงเตบโตขย�ยตว สวนจะเปนไปม�ก

นอยเพยงใดนน ตองคำ�นงถงก�รปรบตวของเศรษฐกจ

ยโรปและญปน ทมคว�มท�ท�ยท�งสงคมและก�ร

หดตวของฐ�นประช�กรเปนแรงกดดน ดวยคว�มท

ก�รแกปญห�มอ�จดำ�เนนก�รไดในเรววน ยโรป

จงย�กจะเลยงผลกระทบทจะเกดขนจ�กก�รหด

ขน�ดของเงนสวสดก�รบำ�น�ญ และภ�วะเศรษฐกจ

ถดถอย ทอ�จจะย�วน�นกว�ประสบก�รณของ

ญปน118

กล�วอกนยหนงกคอ ร�ยง�นฉบบนเสนอ

ก�รแสดงพลงของช�วป�รสและช�วฝรงเศสกบกรณช�รล เฮบโด ทมา: http://www.sribaiona.org

(27/2/2016)

กรณวน�ศกรรมตกเวลดเทรด อ�จจะเปนสญญ�ณคว�มเปลยนแปลงของทงสงคมอเมรกนและสงคมโลกในศตวรรษท 21 ทมา: http://www.pantip.com (27/2/2016)

สงคร�มอรก ค.ศ. 2003 ทผนำ�อเมรกนถกตงคำ�ถ�มอย�งหนกถงส�เหตของก�รกอสงคร�ม ทมา: http://www.content.time.com

(27/2/2016)




ว� โลกในอน�คตอ�จเปนก�รผสมผส�นกนระหว�ง

ภ�พคว�มเปนไปได 4 แบบ นอกเหนอจ�ก “Oc-

tober Surprise” ดงกล�วข�งตน ร�ยง�นฉบบน

ยงเสนอภ�พท 2) พลงอำ�น�จตะวนตกเสอมถอย

อย�งชดเจน (A World without the West) ต�ม

ดวยภ�พคว�มเปนไปไดท 3) คว�มเปนไปของกลม

BRICS ไมเพยงมไดแสดงแนวโนมถงคว�มเปนอน-

หนงอนเดยวกน ห�กแตยงมโอก�สทจะแขงขนรนแรง

เพอทรพย�กร จนอ�จจะเกดก�รหวนกลบไปใชแนว-

ท�งพ�ณชยนยม (mercantilism) ในท�งเศรษฐกจ

และอตส�หกรรม (BRIC’s Bust-Up) ในยคสมยท

คว�มเปลยนแปลงของสภ�พอ�ก�ศยงรนแรงขน

และจะสงผลกระทบทงรนแรงและหนกหนวงยงขน

ตอปญห�เศรษฐกจและสงคมทเกยวของ จนทำ�ให

เกดภ�พคว�มเปนไปไดภ�พท 4) นนคอ ปญห�ท

ซอนทบและมคว�มเปนไปไดหล�กระดบ อ�จยงเผย

ใหเหนว� เรองร�วคว�มเปนไปต�งๆ ทงระดบภ�ยใน

ประเทศ และระดบระหว�งประเทศ แทบจะไรซงนย

คว�มต�ง (Politics is not always local) โดย

เฉพ�ะเมอเชอมโยงประเดนปญห�เรองอตลกษณ

เข�กบคว�มเปนไปในมตอนๆ119

ก�รจดเตรยมร�ยง�นในอกสปตอม� (ค.ศ.

2012) ดจะมสมมตลวงหน�บ�งสวนจ�กร�ยง�นฉบบ

กอนหน� โดยเฉพ�ะภ�พของโครงสร�งอำ�น�จระหว�ง

ประเทศทมลกษณะหล�ยขวอำ�น�จม�กขน ก�รนำ�

เสนอเนอห�จงออกจะเปนก�รมงเนนในเรองของก�ร

กระตนก�รคดม�กกว�จะเปนก�รเสนอแนวท�ง

ก�รดำ�เนนก�ร ร�ยง�นภ�ยใตชอ แนวโนมโลก 2030:

โลกหลากหลายเชงทางเลอก (Global Trends 2030:

Alternative Worlds) แบงกลมภ�พคว�มคดออก

เปนส�มกลมใหญ กลมแรก เปนแนวโนมระดบยกษ-

ใหญ (megatrends) ซงจะสงผลตอก�รเคลอนตว

(tectonic shift) ระดบใหญ ซงจะไดกล�วตอไป

กลมนมองคประกอบ 4 ประก�ร คอ 1) ก�รเสรม

สร�งพลงอำ�น�จของปจเจก (individual empo-

werment) จ�กแนวโนมก�รหดตวของภ�วะคว�ม

ย�กจน ขณะทฐ�นชนชนกล�งขย�ยตวกว�งขน โอ-

ก�สก�รศกษ�ทเพมม�กขน ก�รใชประโยชนเทคโน-

โลยด�นก�รผลต และก�รตดตอสอส�รอย�งกว�ง

ขว�ง 2) ก�รกระจ�ยตวของอำ�น�จ (diffusion of

power) ในโลกหล�ยขวทอยบนพนฐ�นของเครอข�ย

3) รปแบบฐ�นประช�กร (demographic patterns)

ทสงผลกระทบตอเศรษฐกจของประเทศทมฐ�น

ประช�กรสงวย อตร�คว�มเปนเมองทขย�ยตวขนสง

เชนเดยวกบแนวโนมก�รย�ยถนของประช�กร และ

4) คว�มเชอมโยงของอ�ห�ร นำ� และพลงง�น (food,

water, energy nexus)

ก�รเคลอนตวทจะตองพจ�รณ�ควบคไป

กบแนวโนมระดบยกษข�งตนคอ 1) ก�รเตบโตของ

ชนชนกล�งระดบโลก ทงในเชงของจำ�นวนประช�กร

และสดสวนรอยละเมอเทยบกบฐ�นประช�กร

ทงหมด 2) ก�รเข�ถงไดม�กขนตอเทคโนโลยทกอ

อนตร�ยรนแรง ซงอ�จเปนเครองมอกอสงคร�มได

หล�กหล�ย ไมว�จะเปนเทคโนโลยในก�รโจมต

เป�หม�ยทเทยงตรง (precision-strike capabili-

ties) ก�รจโจมท�งไซเบอร และก�รกอก�รร�ยด�น

ชวภ�พ (bioterror) กล�วคอ ปจเจกหรอกลมคน

เพยงหยบมอส�ม�รถกอภ�วะชะงกงนและสร�ง

คว�มเสยห�ยระดบใหญ 3) ก�รเคลอนตวของพลง

อำ�น�จท�งเศรษฐกจม�ยงซกโลกฝงตะวนออก

และฝงใต ทงนประเทศตล�ดเกดใหมอ�จถอครอง

สนทรพยท�งก�รเงนม�กกว�สองเท�จ�กฐ�นก�ร

คำ�นวณเมอ ค.ศ. 2008

4) ก�รขย�ยตวของประช�กรสงวย ประเทศ

ยโรปเกอบทงหมด รวมถงญปน เก�หลใต และ

ไตหวน จะประสบปญห�ดงกล�วอย�งชดเจน ซงจะ

ยงกระตนก�รย�ยถนของประช�กรม�ยงดนแดน

เหล�น 5) อตร�ก�รขย�ยตวของคว�มเปนเมอง

(urbanisation) เพมขนเกอบรอยละ 60 กล�วคอ

ประช�กรร�ว 4.9 ล�นคนจะอยอ�ศยในเขตเมอง

โดยแอฟรก�จะมอตร�ก�รขย�ยตวดงกล�วม�ก

ทสด เขตเหล�นเองทจะสงผลตอก�รเตบโตท�ง

เศรษฐกจ โดยอ�จครองสวนแบงสงถงรอยละ 80

6) แรงกดดนตอคว�มตองก�รอ�ห�รและนำ� โดย

เฉพ�ะในเขตพนทดงกล�ว แมว�แอฟรก�และ

ตะวนออกกล�งจะสมเสยงตอก�รข�ดแคลนม�ก

ทสด แตอนเดยและจนกอยในภ�วะออนไหวเชนกน

7) คว�มเปนอสระด�นพลงง�นของสหรฐ ดวยก�ร

ใชเทคโนโลยแบบใหม ทไมเพยงจะพงพงแหลงพลงง�น

ภ�ยนอกลดลง แตยงส�ม�รถสงออกพลงง�น ทำ�ให

บท

ท 3

สห

รฐอเม

รกา–ค

นลม

(?) ทย

ากจะก

าวขาม?:

(ยงค

งเปน

?) ผนำาต

ะวนต

กท

หย

ดย

นอย


ศต

วรรษท

21

ประเทศผผลตนำ�มนไดรบผลกระทบ เพร�ะร�ค�

นำ�มนตกตำ�120

แมประเดนข�งตนเหล�นนจะเปนภ�พก�ร

ค�ดก�รณอน�คต แตสำ�หรบผทตดต�มคว�มเปน

ไปของสงคมโลกโดยเฉพ�ะพนทตะวนออกกล�ง

คงย�กทจะมองข�มคว�มเปลยนแปลงของร�ค�นำ�-

มนทตกตำ�ตอเนอง ทงทในร�ยง�นของ NIC ฉบบ

ค.ศ. 2008 ยงเปนก�รค�ดก�รณบนพนฐ�นร�ค�

นำ�มนทคอนข�งสง แตในคว�มเปนจรงโดยเฉพ�ะนบ

ตงแตร�วกล�ง ค.ศ. 2014 (ซงร�ค�นำ�มนอยท

ระดบ115 ดอลล�รสหรฐตอบ�รเรล) จนถงปจจบน

(กมภ�พนธ ค.ศ. 2016) ร�ค�กลบตกตำ�อย�งตอ

เนอง จนอยทตำ�กว�ระดบ 30 ดอลล�รสหรฐตอ

บ�รเรล (มก�รค�ดก�รณว�อ�จจะตำ�ถงระดบ 10

ดอลล�รสหรฐตอบ�รเรล) สวนหนงเปนเพร�ะก�ร

เพมขนของอปท�นโดยเฉพ�ะในตล�ดสหรฐอเมรก�

ทเรมใชเทคโนโลย shale และก�รลดลงของอปสงค

โดยเฉพ�ะจ�กตล�ดใหญอย�งจน ภ�พในประเดน

ท 7 จงปร�กฏเปนจรงกอนเวล�ค�ดก�รณ และเรม

สงผลตอร�ยไดของประเทศผสงออกนำ�มนอย�ง

ชดเจน โดยเฉพ�ะผผลตและสงออกร�ยใหญอย�ง

ซ�อดอ�ระเบย จนทำ�ใหรฐบ�ลข�ดดลงบประม�ณ

กว� 66 พนล�นปอนด (สวนหนงเปนเพร�ะร�ยจ�ย

ในก�รทำ�สงคร�มกบเยเมน)121 รสเซย หนงในสม�ชก

BRICS ซงเกอบครงหนงของร�ยไดเข�ประเทศม�

จ�กนำ�มนและก�ซ กไดรบผลกระทบจ�กก�รณน

เชนกน จนอตร�ก�รเตบโตท�งเศรษฐกจใน ค.ศ.

2015 ของรสเซย ลดตำ�ลงรอยละ 3.7 (สวนหนง

เปนเพร�ะม�ตรก�รควำ�บ�ตรจ�กกรณยเครน) และ

ตองปรบลดงบประม�ณ ค.ศ. 2016 ทตงฐ�นร�ย

ไดไวทก�รคำ�นวณร�ค�นำ�มนทระดบ 50 ดอลล�ร

สหรฐตอบ�รเรล122

เนอห�แนวโนมโลก 2030 ในกลมทสอง

เปนเรองของประเดนคว�มเปนไปทอ�จสงผลตอ

ก�รเปลยนแปลง (game-changers) ซงมตงแต

เรองของ 1) เศรษฐกจโลกทอดมไปดวยวกฤต คำ�ถ�ม

กคอ ก�รแขงขนจะทำ�ใหเกดภ�วะไรเสถยรภ�พ หรอ

ก�รยอมรบโลกหล�กขวอำ�น�จจะนำ�ไปสระเบยบ

เศรษฐกจทยอมรบกนได ห�กท�ทของสหรฐอเมรก�

ในอน�คตยงคงไมแตกต�งจ�กท�ททมตอกรณท

จนผลกดนก�รเกดขนของสถ�บนก�รเงนระหว�ง

ประเทศ นอกโครงสร�งระบบเบรตตนวดส อ�ท

ธน�ค�รก�รลงทนโครงสร�งพนฐ�นเอเชย (Asian

Infrastructure Investment Bank: AIIB) นน

ยอมหม�ยคว�มว� โอก�สก�รยอมรบก�รปรบเปลยน

ระเบยบโลกกอ�จไมง�ยนก แมอ�จจะยงไมถงขน

กอคว�มขดแยงจนนำ�ไปสภ�วะไรเสถยรภ�พ123

2) ชองว�งด�นก�รบรห�รปกครอง ซงเสนอให

พจ�รณ�ว� รฐบ�ลและสถ�บนต�งๆ จะส�ม�รถปรบ

ตวจนส�ม�รถสร�งคว�มเปลยนแปลง หรอตกเปน

เหยอของคว�มเปลยนแปลง 3) ศกยภ�พก�รเพม

คว�มขดแยง ทงระดบภ�ยในรฐและระดบระหว�ง

รฐ 4) ขอบเขตของคว�มไรเสถยรภ�พระดบภมภ�ค

โดยเฉพ�ะในตะวนออกกล�งและเอเชยใต ทอ�จ

กระจ�ยตวม�กขน 5) ผลกระทบของเทคโนโลยใหมๆ

ว�จะส�ม�รถกระตนเศรษฐกจและชวยแกปญห�

ก�รขย�ยตวของประช�กรโลก ปญห�จ�กก�รขย�ย

ตวของเมองและก�รเปลยนแปลงสภ�พอ�ก�ศได

หรอไม 6) บทบ�ทของสหรฐอเมรก� ว�จะส�ม�รถ

ปรบตวเข�กบโลกทเปลยนแปลงไปไดม�กนอย

เพยงใด124

ห�กพจ�รณ�จ�กคว�มพย�ย�มกลบเข�

ม�เกยวของกบคว�มเปนไปในเอเชยใหม�กขนของ

รฐบ�ลบ�รค โอบ�ม� เปนกรณตวอย�ง อ�จชวย

ใหเร�เหนภ�พไดบ�งว� คงไมง�ยนกทวอชงตนจะ

ยอมรบโลกทหล�กหล�ยม�กขนโดยเฉพ�ะในท�ง

คว�มมนคง เชนทปร�กฏในก�รสนบสนนพนธมตร

เอเชย-แปซฟก อย�งญปนและฟลปปนส ในกรณ

ปญห�ทะเลตะวนออก และทะเลจนใต125 (ดงทได

กล�วไวในบทท 2) ซงไดรบก�รตอกยำ�อย�งชดเจน

โดยเฉพ�ะในกรณทะเลจนใตจ�กก�รประชมสดยอด

ผนำ�อ�เซยน-สหรฐอเมรก� ทแคลฟอรเนย ซงบ�รค

โอบ�ม�ถอว�เปนคว�มตงใจทสะทอนคว�มผกมด

ทงสวนตวและของช�ตทกอคว�มเปนหนสวนท

ยนยงและแขงแกรง (strong and enduring part-

nership) กบอ�เซยน126

ทงน แมอ�เซยนจะเปนพนทลงทนสำ�คญ

ของสหรฐอเมรก� (ในร�ว 226 พนล�นดอลล�ร

สหรฐ) แตประเดนท�งเศรษฐกจ และสทธมนษยชน

ซงเกอบจะเปนว�ระม�ตรฐ�นสำ�หรบก�รประชม




ในลกษณะดงกล�ว กลบไมไดรบคว�มสนใจม�ก

นกในก�รประชมครงน แมประก�รหลงจะกอเสยง

วพ�กษตอก�รแทรกแซงคว�มเปนไปภ�ยในอย

บ�ง แตกยงไมเปนทจบต�เท�กบท�ทของวอชงตน

ทพย�ย�มชกชวนอ�เซยนลอมกรอบจน แมในวถ

ท�งก�รแลว ก�รกระทำ�เชนนนของสหรฐอเมรก�

ยอมย�กจะหลกเลยงก�รเนนยำ�ถงก�รยอมรบ

บทบ�ทและกลไก สถ�ปตยกรรมด�นคว�มมนคง

ในภมภ�คเอเชย-แปซฟกทอ�เซยนใหกำ�เนดและ

ยอมรบ ต�มทไดเสนอไวในปฏญญ�ซนนแลนด

(Sunnylands Declaration)127

แมแนวโนมโลก 2030 จะไดเสนอภ�พ

คว�มเปนไปไดในอน�คตเอ�ไว 4 แบบ แตกย�ก

ยงทจะปฏเสธว� โดยรวมแลวเปนภ�พก�รขย�ยตว

ของโลกหล�ยขวทกระทบสถ�นะบทบ�ทก�รนำ�

ของสหรฐอเมรก�อยไมนอย ภ�พแรก “Stalled En-

gines” เปนก�รค�ดก�รณทเลวร�ยทสดว� อน�คต

โลกอดมไปดวยคว�มเสยงจ�กคว�มขดแยง

ระหว�งรฐ ซงจะทำ�ใหสหรฐอเมรก�มงคว�มสนใจ

ม�ทปญห�ภ�ยในของตนเพยงอย�งเดยว ซงจะสง

ผลใหกระบวนก�รโลก�ภวตนตองหยดชะงกไป

ภ�พทสองซงถอไดว�เปนขวบวกตรงกนข�มกบ

ขวลบทไดนำ�เสนอไวในภ�พแรก ภ�พท NIC เรยก

ว� “Fusiom” น ว�ดหวงถงคว�มรวมมอระหว�ง

สหรฐอเมรก�กบจนในหล�กหล�ยประเดนปญห�

ซงจะยงกระตนใหคว�มรวมมอในระดบโลกยง

กระจ�ยตว ภ�พทส�ม “Gini-Out-of-the-Bottle”

บรรย�ยใหเหนถงโอก�สทคว�มไมเท�เทยมจะ

ขย�ยตวกว�งทงภ�ยในสงคมและระดบระหว�ง

ประเทศ เพร�ะมทงผชนะและแพพ�ยในก�รปรบตว

ตอกระแสคว�มเปลยนแปลงของโลก แมสหรฐอเมรก�

จะมไดแยกตวโดดเดยว แตกไรพลงอำ�น�จทจะแสดง

บทบ�ทของก�รเปนตำ�รวจโลก ภ�พทส “Nonstate

World” เปนก�รใหคว�มสำ�คญกบก�รขย�ยตวของ

ตวแสดงนอกภ�ครฐ ทมเทคโนโลยใหมๆ ชวยผลก

ดนใหมบทบ�ทเดนนำ�ท�ท�ยคว�มเปลยนแปลง

โลก128 สำ�หรบผวจยแลวภ�พก�รค�ดก�รณในแบบ

ทส�มมโอก�สเปนไปไดม�กทสด เสรมดวยโอก�ส

คว�มเปนไปของภ�พก�รค�ดก�รณทส ซงน�จะม

โอก�สผลกดนก�รสมพนธกบก�รเกดขนของภ�พ

ก�รค�ดก�รณทสอง ทงนมไดหม�ยคว�มว� ภ�พ

ก�รค�ดก�รณทหนงจะไรโอก�สเกด เพร�ะภ�พ

ปจจบนของคว�มขดแยง (ซงไดเสนอเปนแนวท�ง

ไวในสวนตนของบทท 2) ทำ�ใหคว�มคดโนมนำ�ไป

ในทศท�งนนไดเชนกน ห�กแตผวจยยงคงค�ดหวง

กบก�รเกบซบบทเรยนจ�กหน�ประวตศ�สตรแหง

คว�มขดแยงของมนษยช�ต

สรปและขอเสนอแนะ

ก�รตงคำ�ถ�มตอสถ�นะและบทบ�ทก�รนำ�ของ

สหรฐอเมรก�ในสงคมโลก ห�ใชเรองใหม ดงทได

นำ�เสนอไวข�งตน แตก�รทแมเวล�จะผ�นไปร�ว

กงศตวรรษนบแตเรมไดยนคำ�ถ�มเชนน พรอมกบ

ก�รพฒน�บทบ�ทตวแสดงทหล�กหล�ยในเวท

ระหว�งประเทศ แตก�รถ�มคำ�ถ�มเชนนยงปร�กฏ

อย ยอมมนยทย�กจะปฏเสธว� สถ�นะของสหรฐ-

อเมรก�เมอเทยบกบรฐอนๆ ทมศกยภ�พจะแสดง

บทบ�ทนำ�ในเวทระหว�งประเทศ ห�ใชออนดอย

จนมองข�มไปไดโดยง�ย นนกคอ ย�กยงทเร�จะ

ปฏเสธบทบ�ทระหว�งประเทศของสหรฐอเมรก�

อย�งสนเชง โดยเฉพ�ะในย�นเอเชยแปซฟก ทบทบ�ท

ด�นคว�มมนคงและกำ�ลงทห�ร (สหรฐอเมรก�กบ

พนธมตรในภมภ�ค) ยงคงมบทบ�ทสำ�คญอย�ง

เดนชด แมว�ทงสหรฐอเมรก� และญปน ต�งกม

ทท�จะขยบเปดพนทใหกบอนเดย และออสเตรเลย

ม�กขน คำาถามสำาหรบประเทศไทยกคอ เรามความ

ชดเจนแนนอนและเปนระบบมากนอยเพยงใด ใน

การจดการความสมพนธกบดนแดนเหลาน ทแมคว�มร

คว�มเข�ใจและคว�มเปนไปของระดบชนชนนำ�

อ�จจะชวยใหก�รดำ�เนนก�รหล�ยอย�งเกดขนได

แตห�กสงคมวงกว�งไรคว�มพรอมทจะขยบต�ม

ก�รขย�ยตวของก�รจดก�รคว�มสมพนธอ�จไม

เพมขนเท�ใดนก ซงอ�จสงผลใหก�รปรบขย�ย

โครงสร�งคว�มสมพนธกบดนแดนเหล�นไมสอด

รบกบคว�มเปลยนแปลงเท�ทควร โดยเฉพ�ะเมอ

เชอมโยงกบภ�พทนำ�เสนอไวในบทท 2 สงคมไทย

อ�จจะตองจรงจงม�กขนในก�รหวนกลบม�ใสใจ

อย�งจรงจงตอพนทอนโด-แปซฟก โดยเสรมสร�ง

บท

ท 3

สห

รฐอเม

รกา–ค

นลม

(?) ทย

ากจะก

าวขาม?:

(ยงค

งเปน

?) ผนำาต

ะวนต

กท

หย

ดย

นอย


ศต

วรรษท

21

คว�มรคว�มเข�ใจทเปนปจจบนใหกบสงคม

อย�งไรกต�ม แมไมอ�จมองข�มบทบ�ท

ก�รนำ�ของสหรฐอเมรก�โดยเฉพ�ะในมตด�น

คว�มมนคงดงกล�วข�งตน แตเมอพจ�รณ�คว�ม

เปนไปภ�ยในของสงคมอเมรก� ทแมกระทงช�ว

อเมรกนยงแสดงออกซงก�รโหยห�คว�มรงเรอง

(แมว�อ�จจะเปนแคเพยงม�ย�คต) ในยคสมยของ

เรแกน คงบอกเร�ไดเชนกนว� คว�มเปนไปภ�ยใน

สงคมอเมรกน ซงถอไดว�เปนปจจยพนฐ�นในก�ร

แสดงคว�มแขงแกรงและพลงอำ�น�จของรฐในเวท

ระหว�งประเทศ ไดเกดก�รสะดดอยไมนอย ห�กไม

ไดรบก�รแกไขตอไป ภ�วะดงกล�วอ�จกอคว�มเสย

ห�ยม�กกว�แคก�รสะดด ซงใชว�จะไรแนวโนมดง

กล�ว โดยเฉพ�ะเมอเร�เรมไดยนเสยงเรยกรองทสง

ผ�นม�จ�กภ�ยในสงคมอเมรกนใหมก�รปรบ

เปลยนทงวถคด และอ�จจะถงวถบรห�รครงใหญ

ห�กขอเสนอของเบอรน แซนเดอรไดรบก�รตอบ

รบอย�งกว�งขว�ง

ขอพจ�รณ�สำ�หรบสงคมไทยกคอ เร�อ�จ

ตองเพมคว�มใสใจศกษ�เรองร�วเหล�นในเชง

ร�ยละเอยดใหม�กขน เพร�ะย�กจะปฏเสธว� อย�ง

นอยนบเปนเวล�กว�กงศตวรรษทผคนจำ�นวนไม

นอยในสงคมไทยมองสงคมอเมรกนดวยส�ยต�

ชนชมแบบคอนข�งไรก�รวพ�กษ และอกจำ�นวนไม

นอยทยงคงยดถอก�วย�งแบบอเมรกนเปนเสนท�ง

แหงวถปฏบต โดยอ�จละเลยก�รมองภ�พคว�มเปน

จรงว� เสนท�งและก�รพฒน�ของสงคมอเมรกน

คอนข�งเปนลกษณะเฉพ�ะทเงอนไขท�งประวต-

ศ�สตรอนญ�ต (หรออ�จตองกล�วว� พลงอำ�น�จ

และก�รเลงเหนประโยชนของกลมผนำ�อเมรก�

ผลกดน) ใหเกดขน แมวถปฏบตอ�จจะย�ก (หรอ

อ�จเปนไปไมไดเลย) ทจะลอกเลยนแบบ แตวถคด

ทมก�รศกษ� เกบขอมลตดต�ม (monitor) คว�ม

เปนไปในด�นต�ง อย�งเปนระบบและตอเนอง เพอ

ค�ดก�รณคว�มเปนไปในอน�คต (เชนทปร�กฏจ�ก

โครงก�ร Global Trends) เพอเตรยมคว�มพรอม

ใหกบก�รตดสนใจของทงผนำ�และสงคม เปนสงท

เหม�ะควรยดถอเปนแบบอย�ง ซงดจะเปนวถทสอด

รบกบบทสรปขอเสนอของ ADB ดงกล�วไวในบทท

2 ซงใหคว�มสำ�คญกบก�รมวสยทศนของกลมผนำ�

เอเชย สงคมไทยคงตองถ�มตนเองใหจงหนกเชน

กนว� เร�มคว�มจรงจง (ทงในเรองของระยะเวล�

และเมดเงนงบประม�ณ) แคไหน อย�งไร ในก�รท

จะบมเพ�ะวถคดและวถปฏบตในก�รศกษ�วจยดง

กล�ว


บท

ท 4

สห

ภาพ

ยโรป

(Euro

pe

an

Un

ion

: EU) ท

ออนลา:

การรวม

กลม

ทอาจส

ะดด

ขาตน

เองจากป

ญห

าเศรษ

ฐก

จและส

งคม



ใน ค.ศ. 2012 หลายประเทศทไดรบการจบตาวา

ยงคงมผลตอการกอความเปลยนแปลงในสงคม

โลกไดเขาสกระบวนการปรบเปลยนผนำาตาม

กระบวนการทประเทศนนๆ ใหการยอมรบ ไมวาจะ

เปนสหรฐอเมรกากบการกาวเขาสสมยทสองของ

บารค โอบามา (Barak Obama) การขนสตำาแหนง

เลขาธการพรรคคอมมวนสตจนของส จนผง (Xi

Jinping) กอนจะดำารงตำาแหนงประธานาธบดใน

ชวงไตรมาสแรกของปถดไป และการกลบเขาดำารง

ตำาแหนงนายกรฐมนตรของชนโซ อาเบะ (Shinzo

Abe) เมอชนะการเลอกตงดวยคะแนนเสยงตำาทสด

ในประวตศาสตรการเลอกตงของญปน หลงอาเบะ

ประกาศยบสภาไปกอนหนา ในปนเองทคณะกรรมา-

ธการยโรป (European Commission EU) ได

สนบสนนใหเกดการศกษาวจยคาดการณความเปน

ไปของยโรปในอนาคต ค.ศ. 2050 ดวยความท

ตระหนกดถงเสนทางทเตมไปดวยขวากหนามของ

การดำาเนนการตางๆ ดวยยากจะปฏเสธขอเทจจรง

จากเสยงวพากษถงโอกาสแหงบทบาทการนำาของ

ยโรปในศตวรรษท 21 การศกษาครงนนดำาเนนการ

ภายใตชอโครงการ Global Europe 2050 ทยงคง

ไมละทงความสำาคญในการฉายภาพพลงเศรษฐกจ

ของสหรฐอเมรกา ญปน บราซล รสเซย อนเดย และจน

อาจกลาวไดวา การจดทำาการศกษาวจยดง

กลาว เปนเสมอนเสนทางแหงการยอนพนจสภายใน

(introvert looking) ถงความเปนไปในมตตางๆ

โดยเฉพาะตอคำาถามพนฐานวา EU จะยงคงเปน

แกนหลกของยโรปในการกอความเปลยนแปลงทง

ในทวปยโรปและระดบโลกไดหรอไม ทามกลาง

ความเปนไปทดจะยอนรอยเสนทางในยคสงคราม

เยนของการแบงแยกเปนตะวนตก-ตะวนออก โดย

เฉพาะเมอนำาความคดเหนไมลงรอยในหลายประเดน

ปญหาระหวางรสเซยกบ EU เขามารวมพจารณา

ทงทกอนหนาน เมอแนวคดแบบ มารค เลโอนารด

(Mark Leonard) ดงทไดเสนอไวในบทนำา ยงได

รบความใสใจอยางยงยวด คณะกรรมาธการยโรป

ไดอนมตเมอ ค.ศ. 2006 ใหมการดำาเนนโครงการ

ยทธศาสตรยโรประดบโลก (Global Europe [GE]

strategy) เพอเสรมศกยภาพดานการแขงขนของ

ยโรป และประกนวายโรปจะมสวนแบงทเปนธรรม

มากขนในบรรดาตลาดเกดใหม โดยเฉพาะจน ซง

จะตองไดรบการจดการดแลอยางเหมาะสมทงใน

ฐานะทเปนแหลงโอกาส ความทาทาย และหนสวนท

มอนาคต องกฤษ ดจะจบนยยะนไดดทสด ดงจะเหน

ไดจากการตอนรบอยางยงใหญตอส จนผง (Xi

Jinping) ในฐานะพระราชอาคนตกะของสมเดจพระ-

ราชนแหงองกฤษ เมอเดอนตลาคม ค.ศ. 2015

แนนอนวา ยโรปเองกตองดแลความเปน

ไปภายในเพอสรางและประกนความเปนธรรมทาง

สงคมใหมากขน รวมทงยงตองใหเวลาผคนสวนใหญ

ปรบตวเขากบความเปลยนแปลง แนนอนวา วถแหง

ยโรปทจะชวยใหการดำาเนนการตางๆ ประสบความ

บทท 4สหภาพยโรป (European Union: EU) ทออนลา:

การรวมกลมทอาจสะดดขาตนเองจากปญหาเศรษฐกจและสงคม

สำาเรจยอมยากจะเลยงพนมตดานความ

มนคง ซง GE เสนอใหใชวธการเกยวพนใน

เชงปองกน (preventive engagement)

เพอปรบเปลยนพฤตกรรมของผคนในพนท

ซงอาจกอปญหา รวมถงสนบสนนอยางจรงจง

ใหแนวคดและวธการแบบพหนยมเปนไป

อยางมประสทธภาพ (effective multilater-

alism) เพอยนยนและแสดงใหพนทอนๆ

เหนวา ระเบยบโลกทอยบนพนฐานของ

กฎเกณฑคอรากฐานแหงความมนคงของ

ยโรป129 การสนบสนนธรรมาภบาลและประ-

ชาธปไตยจงเปนเงอนไขสำาคญ รวมไปกบ

การสนบสนนใหเกดการทตภาคประชา-

สงคมททรงประสทธภาพ และการสนบสนน

ชวยเหลอดานเศรษฐกจผานความรวมมอ

ในกรอบองคการระหวางประเทศ GE นเอง

ทไดกระตนใหเกด “การทตทางเศรษฐกจ”

ผานหลากหลายความรวมมอ รวมถงการ

เรงจดทำาเขตการคาเสรกบหลายดนแดน อาท ดน-

แดนอเมรกากลาง ประชาคมแอนดส (Andes Com-

munity) เกาหลใต อนเดย และอาเซยน ทงเพอ

ประโยชนดานการคา-การลงทน โลจสตกส และการ

เชอมตอของหวงโซอปทาน (supply chain) ซงสง

ผลตอทงการผลตและจำาหนายสนคาและบรการ

ระดบโลก

ภาคธรกจเอกชนกดจะใหการตอนรบเปน

อยางด ดวยการออกมาตรการและความรวมมอตางๆ

ภายใตแนวคดจากการสมมนาใหญภายใตชอ

“Going Global The Way Forwards” ทไม

เพยงสนบสนนยทธศาสตร GE แตยงเรมเรยกรอง

ใหยโรปเรมวางแผนการเพออนาคตหลงทศวรรษ

2010 ดวยการเขาไปมบทบาทในเรองการเปลยน

แปลงสภาพอากาศโลก พยายามผลกดนตลาด

ยโรปหนงเดยว (Single Market) ใหประสบความ

สำาเรจ โดยอาศยทงโครงขายโครงสรางพนฐาน ระบบ

ภาษ กฎเกณฑปฏบตของธรกจเอกชน การหลกเลยง

การกำาหนดกฎเกณฑทอาจเพมภาระใหกบภาค

ธรกจ อาท ในเรองของพลงงานและสภาพอากาศ

รวมถงการตดตอสอสารผานอเลคทรอนคส สงเสรม

การเนนใหทกฝายตระหนกถงความสามารถในการ

แขงขน โดยจะตองคำานงถงตลาดแรงงานทมความ

ยดหยน สงเสรมความสามารถในการทำางานของ

พลเมอง สงเสรมการลงทนดานนวตกรรม ทไมใช

แคเรองของเมดเงนลงทน แตตองจรงจงในเรองของ

การปฏรปการศกษาเพอฟมฟกนวตกรรม และการ

เปนผประกอบการ130

สหภาพยโรปบนเสนทางแหงการทบทวนตนเอง

กอนหนารายงาน Global Europe 2050 ฉบบ

ดงกลาว ยโรปไดทบทวนเสนทางอนาคตอยบาง

เพราะเรมปรากฏชดวา แผนการทจะมเศรษฐกจ

ทขบเคลอนอยางมพลวตดวยฐานความร (know-

ledge-based) กอนสน ค.ศ. 2010 ยงไมอาจ

เปนจรงตามยทธศาสตรลสบอน (Lisbon Strategy

2000-2010) แมจะม GE เขามาเปนสวนเสรม

เพราะตองเผชญทงภาวะเศรษฐกจโลกทตกตำา

การขาดมาตรการทางการเมองเพอใชตดตามตรวจ

สอบการดำาเนนการตามแผน และการขาดความมง

มนใสใจทจะทำาใหแผนการดำาเนนงานบรรลผล131

ใชหรอไมวา ยโรปยากจะแสดงศกยภาพการนำ เพราะแมแตการขบเคลอนสงคมตนเองสการเปน knowledge-based economy อยางเตมกำ ลงความสามารถกยงยากจะเปนจรง เพราะแรงกดทบทงปจจยภายนอกอยางเศรษฐกจโลกทตกตา และการขาดความใสใจทจะออกมาตรการทางการเมองของรฐสมาชก เพอตดตามตรวจสอบการดำ เนนการตางๆ




ใชหรอไมวา การทบทวนและการปรบทศทางการ

ดำาเนนการของ EU อยบอยครงดงจะไดกลาวตอไป

เปนการสงสญญาณเตอนวา ความยากลำาบากขาง

ตนยงไมไดรบการคลคลายไปในทศทางเชงบวก

นนยอมหมายความวา การยนยนแสดงบทบาทนำา

ระดบโลกมใชเรองทดำาเนนการไดโดยงาย

การทบทวนทศทางอยางจรงจงเรมตนจาก

Europe 2020 เพอวางแนวยทธศาสตรการเตบโต

และการจางงานทยงยน ทยงคงเหยยบยำาอยบนเสน

ทางการใหความสำาคญกบมตเศรษฐกจมากกวามต

อนใด ซงกอเสยงวพากษอยไมนอย จนทำาใหโครงการ

ทเพงเรมดำาเนนการเมอ 24 พฤศจกายน ค.ศ. 2009

ตองปดตวอยางเปนทางการไปเมอ 15 มกราคม

ค.ศ. 2010 ทามกลางปญหาทรฐสมาชกหาไดใสใจ

จรงจงในการปรบแกนโยบายภายในของตนใหม

ความเหมาะสมกบยทธศาสตรการแกปญหาระยะ

ยาวของ EU จนตองมการเสนอใหทบทวน การเปน

หนสวน (partnership) หรอการสรางความตกลง

ในกรอบสญญา (contractual agreement) เพม

ขนเพอสรางการผกมดมากขนอกระหวาง EU กบรฐ

สมาชกเปนรายกรณ มพกตองเอยวายทธศาสตร

ทปรบปรงขนใหมยงยากจะนำาไปปรบใชอยางยดหยน

ตามสภาพธรรมาภบาล และการปฏรปเชงโครงสราง

ของรฐสมาชก ซงมระดบความเปนไปภายในสงคม

ทแตกตางหลากหลาย

ดวยลกษณะความเปนไปขางตน ขอเสนอ

ใน Europe 2020 จงยงยากจะครอบคลมการแก

วกฤตดานสงคมเศรษฐกจ การเงน และอตราการ

วางงาน กลาวอกนยหนงกคอ สำาหรบภาคประชา

สงคม สหภาพการคา และพรรคการเมองทมแนว

ทางอดมการณแบบกลางคอนซาย Europe 2020

ชางแลงไรมตดานสงคม ไมวาจะเปนเรองการผนวก

รวมทางสงคม การตอกรกบความยากจน ความ

เทาเทยมทางเพศ และคณภาพของงาน ทสำาคญ

คอ เสยงวพากษกลาวเตอนวา EU ควรตองตระหนก

วา ตนเปนเพยงสถาบนทเปนเครองมอเพอใหผคน

ในรฐสมาชกมความเปนอยทดขน หาไดเปนจดหมาย

ในตนเอง (not an end in itself) หากไมสามารถ

แกไขปญหาเหลานไดอยางมประสทธภาพ ยโรป

อาจตองเผชญปญหาทศวรรษซอมบ (zombie de

cade) ตลอดชวงทศวรรษดงกลาว เหมอนเชนทญปน

เคยเผชญภาวะชะงกงนมาแลวในชวงทศวรรษ

1990132

การพยายามวางเสนทางอนาคตของยโรป

ปรากฏจากชองทางอน นอกเหนอจากการรเรมของ

คณะกรรมาธการฯ เชนกน ในปเดยวกบท Europe

2020 เรมตนขน ไดมขอเสนอเตอนใหชาวยโรป

มองภาพกวางทเปนไปไดในอนาคตของ EU ซงเรม

ไดรบเสยงวพากษวาแนวความคดและวถดำาเนน

การตางๆ ภายใตกระแสโลกาภวตนมไดแตกตาง

จากวถปฏบตของสภาพสตรชรา (the old lady of

globalisation) ทงทสหภาพยโรป (European

Union: EU) เพงจะมรปลกษณและสถานะอยางท

เปนอยเมอ ค.ศ. 1992 เทานน การเสนอภาพ

ความเปนไปไดโดยนกวชาการจากฝรงเศสในครง

นใชวธสบยอนทางประวตศาสตร เพอใชเปนแนว

ทางในการรบมอกบสารพนปญหาในปจจบน Jean-

Paul Fitoussi และ Eloi Laurent เสนออนาคตท

เปนไปไดในระดบความสมพนธระหวางรฐสมาชก

กบ EU ไวสามแนวทาง

แนวทางแรกคอ “จกรวรรดทวางเปลา” (the

Empty Empire) ซงเสนอวา EU แสดงแนวโนม

ของการตดยดอยกบระเบยบกฎเกณฑ (over regu-

lated) แตกลบหยอนยานผอนคลายในเชงบรหาร

ปกครอง (under governed) ในชวงขณะทพลง

อำานาจทางภมศาสตรเศรษฐกจและภมศาสตร

การเมองเบาบางลง ทำาใหเกดสภาพทรฐบาลของ

รฐสมาชกกไมอาจแสดงบทบาทไดเตมกำาลงความ

สามารถ ขณะทหนวยงานของ EU อาท คณะกรรมา-

ธการฯ และธนาคารกลางยโรป (European Cen-

tral Bank: ECB) ทดจะมวธการและเครองมอสนบสนน

การดำาเนนงาน กไมอาจจดไดวามความชอบธรรม

อยางแทจรงในทางการเมอง หนวยทางการเมอง

เชน EU จงอาจเปนไดแคเพยงจกรวรรดแหงประชา-

ธปไตย (empire of democracy) ทมจดเนนอย

เพยงเรองสทธมนษยชนและหลกการตลาด

แนวทางทสองคอ “การหวนคนของนครรฐ”

(return of City States) ทยอมรบปฏสมพนธอน

หลากหลายอยางมพลวต โดยเฉพาะในมตทาง

เศรษฐกจและการเมองเหมอนเชนทเคยปรากฏใน

บท

ท 4

สห

ภาพ

ยโรป

(Euro

pe

an

Un

ion

: EU) ท

ออนลา:

การรวม

กลม

ทอาจส

ะดด

ขาตน


ญห

าเศรษ

ฐก

จและส

งคม

ชวงปลายยคกลาง (the Middle Age) ทเราได

เหนการแตกกลมทางการเมองคขนานไปกบบรณา-

การทางเศรษฐกจ ภาพแนวคดนชใหเหนวา “กระบวน

การสรางความเปนยโรป” (Europeanisation) ท

เรมปรากฏตงแตชวงกลางศตวรรษท 19 ทำาให

เกดการกระจกตวของความมงคงรำารวย (ประชากร

เทคโนโลย คณภาพแรงงาน และบรการ) อยในเมอง

ใหญ ภาพเชนนไดรบการฉายซำาจากการเกดขนของ

ตลาดเดยวเมอปลายทศวรรษ 1980 ซงมกกระจก

ตวอยในแนวตะวนออกเฉยงเหนอของยโรป ความ

ไมเทาเทยมจากภาพเชนนจะยงทำาใหแนวคดการ

รวมกลม และแนวทางดำาเนนการโดยเฉพาะมตทาง

การเมองยากจะประสานเปนหนงเดยว

แนวทางทสาม ซงถอไดวาเปนการเสนอภาพ

เชงบวกทสดซงเชอมโยงกบการสนบสนนอตลกษณ

แหงยโรปกคอ “ยโรปทกลบมาไดรบความนยม”

(Renascent Europe) ทมองวา EU สามารถผลก

ดนแนวคด “ยโรป สนคาสาธารณะ” (Europe of

public goods) ไดประสบความสำาเรจ ดวยการ

ผสานกลมกลนพนฐานความเปนจรงทางเศรษฐกจ

และการเมองในสองระดบนนคอ รฐชาตและอธปไตย

ทถกดงมาไวรวมกน (pooled sovereignty) แนวคด

เชนนอาจสำาเรจขนไดดวยความพยายามทจะใชความ

ไดเปรยบเชงเปรยบภายใตกระแสโลกาภวตนใน

มตดานสงคมและสงแวดลอมของตน ทไดรบการ

พฒนามากกวาหลายดนแดน หลอมรวมเขากบการ

พฒนาทยงยนและการสรางความยต ธรรมทางสงคม

ยโรปในภาพความคดเชนนตองใสใจอยางยงตอการ

ประสานความรวมมอจากรฐสมาชกเพอพฒนาความ

สามารถเชงการแขงขนดานการผลต (productivity-

competitiveness) ทจะตองคำานงการเขาถงงานท

มคณภาพสง133

นอกเหนอจากการประเมนภาพดงกลาว

ขอเสนอของ Reflection Group นำาโดยอดต

นายกรฐมนตรสเปน กเปนอกตวอยางหนงทไดรบ

ความสนใจในวงกวางตอการวางเสนทางในอนาคต

ของยโรป โครงการยโรป 2030: ความทาทายและ

โอกาส (Project Europe 2030: Challenges

and Opportunities) ซงไดรบการนำาเสนอในวน

สหภาพยโรป (EU Day) เมอวนท 9 พฤษภาคม

ค.ศ. 2010 ไดนำาเสยงวพากษวจารณและความยาก

ลำาบากในหลายประเดนขางตนเขาสการพจารณา

ตงแตเรองของ 1) การปรบปรงรปแบบทางเศรษฐกจ

และสงคม ทจะตองดแลใหการเตบโตและการจาง

งานสอดคลองกบความเปลยนแปลง โดยตองคำานง

การสรางประโยชนใหทกฝายภายใตกรอบโครงตลาด

เดยว (Single Market) ทเสถยรภาพและการปรบ

ความสอดคลองทางเศรษฐกจจะตองเปนไปแบบม

ธรรมาภบาล จดมงหมายกเพอ 2) สงเสรมการเตบโต

บนพนฐานของการขยายฐานความร (knowledge-

based economic growth) ซงเปนเสนทางทจะ

ชวย 3) เพมเตมพลงอำานาจของปจเจกชนผานการ

เสรมทกษะและการศกษา สงเสรมการวจย งาน

สรางสรรค และนวตกรรม ไมเพยงเทานน EU ยง

ตองเตรยมรบมอกบการเปลยนแปลงโครงสราง

ฐานประชากร อาจตองปรบสมดลของการทำางาน

เพอใหชวงชวตการทำางานยาวนานขน ปรบนโยบาย

รบผอพยพลภยเพอใหเขามาเตมเตมตลาดแรงงาน

โดยจะตองมการควบคมการดำาเนนงานอยางรบ

ผดชอบ

EU ยงตองมงมองการปฏวตอตสาหกรรม

ในอนาคตใหมลกษณะทครอบคลมความมนคง

ดานพลงงานใหมประสทธภาพและยงยน การลด

การพงพงการนำาเขาจากตางประเทศโดยเฉพาะ

จากรสเซย และควรใสใจมากขนตอการแสดงบทบาท

นำาในเรองของการเปลยนแปลงสภาพอากาศ ไม

เพยงเทานน EU ยงควรตองใสใจมากขนตอ 4) ความ

มนคงทงภายในและภายนอก ทไมเพยงเสนอแบบ

แผนวถยโรป แตยงตองสรางวฒนธรรมแหงความ

รวมมอทเนนวา ความมนคงคอสนคาสาธารณะ

ขามแดน ซงอาจจะตองรวมถงการเพมกำาลงทหาร

ยโรป และสรางวสยทศนปองกนรวมกน เพอบอก

กลาวใหสงคมระหวางประเทศรวา 5) EU กำาลงเปน

ตวแสดงทยนยนบทบาทของตน (assertive power)

ทงในเรองของการปกปองผลประโยชนของตน เปน

เครองมอทชวยใหรฐสมาชกบรรลเปาหมาย และตอง

ชวยสรางพลงดงดดผานอำานาจออน (soft power)

ในเชงสงคม-วฒนธรรม ทสำาคญคอ EU ตอง 6) ดแล

ประชาชนอยางทวถง ตองจรงจงในเรองธรรมาภบาล

ตองสรางการระบอตลกษณและความรสกเปนเจาของ




รวมกนจากรากฐาน เสนทางเชนนจงจะสามารถ

สรางอนาคตรวมกนแบบมประโยชนพลเมองเปน

จดมงหมาย

ขอเสนอขางตนเปนอกวถทางหนงทเตอน

วา EU จำาเปนตองเปดมมมองใหกวางตอประเดน

ทางการเมองทหลากหลาย โดยตองเสรมสรางให

เกดการประสานประโยชนสวนตว เขากบความเปน

หนงเดยว (solidarity) ขามพรมแดนทสมเหตสม-

ผล EU ตองเอออาทรแบบไดประโยชนดวยเชนกน

เครอขายสถาบนวจยจำานวนไมนอย อาท An EU

‘fit for purpose’ in the global age และ Think

Global-Act European (TGAE) จะมสวนชวย

อยางสำาคญในการผลกดนเรองราวดงกลาว134

อาจกลาวไดวา กอนการจดทำา Global

Europe 2050 แวดวงความเคลอนไหวทสนใจใน

เรองดงกลาวดจะยอมรบไปในทศทางใกลเคยงกน

วา เพอจดวางเสนทางในอนาคตจำาเปนอยางยงท

จะตองใสใจเรองราวหลากหลายมต นนคอ การ

เปลยนแปลงโครงสรางประชากรโลกและความทาทาย

ทางสงคม ประสทธภาพและความมนคงดานพลงงาน

และทรพยากรธรรมชาต ทเชอมโยงกบเรองของการ

เปลยนแปลงสภาพอากาศและสงแวดลอม

การคาดการณดานเศรษฐกจและเทคโนโลย

ความสำาคญของการปกครอง และภมรฐศาสตร

ซงครอบคลมในเรองของพรมแดน (fron-

tiers) การบรณาการ และบทบาทในระดบ

โลกของ EU รวมถงเรองของพลวตดานการ

เคลอนไหวและเขตแดน (territories) ท

สมพนธใกลชดกบเรองของการวจย การศกษา

และนวตกรรม135

กอนทการศกษาวจยในประเดน

ขางตนจะไดกลายมาเปนพนฐานในการจด

ทำารายงานฉบบดงกลาว ไดเรมมการปรบ

จดเนนทฉายภาพใหเหนถงการมงความ

สนใจไปยงประเดนความเปลยนแปลงและ

ความเปนไปของสงคมภายใตกระแสโลกา-

ภวตนมากยงขน เพราะเชอมโยงไปยงเรอง

ความออนไหวดานอตลกษณ กระแสการ

อพยพเคลอนยายทจะยงเพมความซบซอน

ใหกบลกษณะพหชาตพนธ (multi-ethnici-

ty) ในสงคม ความไมเปนธรรมดานโอกาส ความเปน

เมองทเตบโตอยางรวดเรวจนไรเสถยรภาพ ซงไม

เพยงทำาใหคณภาพชวตในหลายพนทตกตำา แตยง

เปนพนทแหงอาชญากรรมในรปแบบใหมๆ ไปจนถง

เรองการเสรมพลงความแขงแกรงของอดมการณ

สดขว ทเพมระดบการเชอมโยงมตศาสนาเขากบ

การเมอง อนเปนแนวโนมความสำาคญทยากจะเลยง

ในการเปลยนผานความสำาคญของภมศาสตรการ-

เมองจากซกโลกตะวนตกไปยงซกโลกตะวนออก

ประเดนปญหา และความเคลอนไหวเหลานสงผล

กระทบตงแตระดบหนวยยอย คอบคคล ไปจนถง

ความสมพนธทางสงคมในรปแบบตางๆ ทยอม

เปลยนแปลงไปตามกาลเทศะ อาท แมลกษณะ

พนฐานและคานยมครอบครวจะดออนแอลง แต

การเคลอนไหวของผคนทเชอมโยงกบเครอขาย

ความสมพนธรปแบบตางๆ ดจะเพมมากขน ตาม

ระดบการพฒนาของเทคโนโลยในการตดตอสอสาร

การสรางความสมดลของความสมพนธใน

โครงสรางระหวางประเทศจงสำาคญ สำาหรบ EU

การฟนพลงใหกบความสมพนธขามแอตแลนตก

สำาคญไมยงหยอนไปกวาการสนบสนนเปาหมาย

ใชหรอไมวา ขอเสนอแนะ ภาพอนาคต และเสยงวพากษ ตางบงชวา แมรปแบบ-วถทางของ EU จะดงดดดานภาพลกษณของสงคมทเปดกวางบนพนฐานของการถกเถยงพดคย (dialogue) โดยเฉพาะดานสงคม-สงแวดลอม แตในความเปนจรงกลบยงไรพลงในการสรางการยอมรบและความชอบธรรม เมอพลงทางเศรษฐกจ-การเมองถกตงคำ ถามวาไมอาจหนนเสรมไดในระดบททดเทยมกน

บท

ท 4

สห

ภาพ

ยโรป

(Euro

pe

an

Un

ion

: EU) ท

ออนลา:

การรวม

กลม

ทอาจส

ะดด

ขาตน


ญห

าเศรษ

ฐก

จและส

งคม

การพฒนาสหสวรรษ (Millennium Development

Goal: MDG) ทมจดเนนอยทประเทศสวนใหญของ

โลกทยงเผชญปญหาความยากจน กลมหลงนเองท

อาจขบเนนถงบทบาทระดบโลกของ EU โดยเฉพาะ

เมอมเรองความเปลยนแปลงสภาพอากาศ เทคโน-

โลยดานสงแวดลอม และวกฤตอาหาร มาเปนสวน

หนงของความคด แตพนทภมศาสตรการเมองท EU

ควรจะตองเพมความใสใจมากทสดคอ ตลาด

เศรษฐกจใหม (emerging economies) 7 ประเทศ

ซงอาจเรยกวา E7 ซงประกอบดวยบราซล รสเซย

อนเดย จน ตรก เมกซโก และอนโดนเซย แทนทจะ

มงความสำาคญไปทกลม G7 (สหรฐอเมรกา ญปน

เยอรมน สหราชอาณาจกร ฝรงเศส อตาล และ

แคนาดา) เพราะกลมแรกจะมขนาดเศรษฐกจใน ค.ศ.

2050 ใหญกวากลมหลงถงรอยละ 50136

กงศตวรรษท 21: EU ทยงตองเรงทบทวนตนเอง

Global Europe 2050 ไดใชขอมลเศรษฐกจของ

ค.ศ. 2010 เปนปฐาน อนเปนปทยโรปครองสวน

แบงผลตภณฑมวลรวมในประเทศ (gross domestic

product: GDP) ระดบโลกอยรอยละ 29 มากกวา

สหรฐอเมรกาซงอยทระดบรอยละ 26 ขณะทญปน

และจนครองสดสวนใกลกนคอรอยละ 9 และรอยละ

8 ตามลำาดบ สวนรสเซย อนเดย และบราซลถอ

ครองสวนแบงเทากน คอรอยละ 2 (ดแผนภม EU1)

ขณะทอกสองทศวรรษตอมาสดสวน GDP ของ

สหรฐอเมรกาและยโรปคอนขางใกลเคยงกนคอ

รอยละ 23 และรอยละ 22 ตามลำาดบ ตามดวยจนท

อตรารอยละ 18 ขณะทญปนลดลงเหลอรอยละ 7137

ทงนรายงานฉบบดงกลาวไดเสนอภาพความเปน

ไปไดในอนาคต (scenario) เอาไวในสามรปแบบ

สำาหรบผวจยแลวการนำาเสนอภาพความเปนไปได

ดงกลาวดราวกบจะองกรอบวถคดพนฐาน (นอก

เหนอจากกรอบวธวจยในรปแบบทใกลเคยงกบทผ

วจยไดนำาเสนอไวในเนอหาบทท 2) ของสามแนวคด

ทฤษฎหลกในการศกษาความสมพนธระหวาง

ประเทศ นนคอ

Scenario1: “ไรผคนคนหวงใย” (Nobody Cares)

กบความเปนไปโดยองครวมของสหภาพยโรป

(European Union: EU) แมโครงหลกของความ

เปน EU อาจจะยงคงดำารงอยได ภาพความเปนไป

ไดทมการวาดขนใหเหนน ดจะมพนฐานแนวคดท

รฐสมาชกใสใจตอความเปนไปของตนเปนหลก ใน

ลกษณะทคำานงถงเสรภาพในการดำาเนนการตางๆ

ของตนเองแบบแนวคดเสรนยมแบบดงเดม (old-

fashioned liberalism) ทยงคงใสใจตอการ

เคารพกฎเกณฑทสมาชกยอมรบรวมกนเทาทไดม

การตกลงกนไว แตยากยงทจะสรางขอผกมดเพม

เตม เพราะไมเพยงไรวสยทศนทชด

แจง ขาดการปรบกรอบนโยบายให

เหมาะสม แตยงยากยงทจะหาผนำา

ทไดรบการยอมรบในวงกวางทงใน

เรองของวสยทศนและการประสาน

ความรวมมอ ยโรปจงยงคงตองลมลก

คลกคลาน (muddling through)

ไปกบภาวะเศรษฐกจทเตบโตตำา

โดยยโรปเหลอสวนแบง GDP โลก

อยทรอยละ 15 สหรฐอเมรกาถอ

ครองในสดสวนทลดลงมาทระดบ

รอยละ 18 ขณะทจนเพมขนเปนรอย

ละ 24 สวนอนเดยขยบขนเปนรอยละ

9 รสเซยและบราซลอยในระดบ> แผนภม EU 1




สดสวนเชนเดยวกบตวเลขปฐาน ขณะทสวนแบง

ของญปนลดลงมาทระดบรอยละ 4 (ดแผนภม EU2)

\ Ω

> แผนภม EU 2

ขนาดเศรษฐกจทหดตวลง กอปรกบทศทาง

ความใสใจแบบมงสวนรวมนอยลงยงทำาใหชองวาง

ระหวาง EU กบทงสหรฐอเมรกาและจนขยายกวาง

และดวยความทภาวะเศรษฐกจเตบโตตำาและอาจ

ไรเสถยรภาพอยบาง การทมเทความใสใจมายง

นโยบายทจำาตองใชงบประมาณสงจงยากจะไดรบ

การตอบรบจากสาธารณชน และนนยอมหมายถง

ยากยงทจะประสบความสำาเรจ ไมวาจะเปนปญหา

การขยายตวของฐานประชากรผสงอาย ระบบตลาด

ยโรปทยงคงตดขดอยหลายเรอง และแมกระทง

นโยบายเรองการเปลยนแปลงสภาพอากาศ ทศทาง

ความไมชดเจนในเรองดงกลาวจะสงผลใหยโรปยง

คงตองพงพาพลงงานจากตางประเทศ138 ทำาใหยาก

ยง (หรออาจถงขนเปนไปไมไดเลยทยโรป) จะแตก

หกหรอกดดนรสเซยอยางจรงจง

แมภาพความเปนไปไดในอนาคตดงกลาว

ขางตน คงไมใชสงทคณะกรรมาธการยโรปและ

ผนำายโรปอกจำานวนไมนอยอยากเหน แตสำาหรบผ

วจยแลว ภาพขางตนมความเปนไปไดคอนขางสง

ในลกษณะทอาจเชอมสมพนธกบภาพจาก scenario

3 (ซงจะไดกลาวตอไป) บนพนฐานวาทงยโรปและ

สงคมโลกเรยนรอยางเปดกวางทจะปรบตวยอมรบ

ความเปลยนแปลง หากเราใชเหตการณหลงรายงาน

ฉบบดงกลาวออกเผยแพรสสาธารณะ คำาถามทยง

คงวนเวยนอยไมรวายกคอ ใครควรจะตองเปนผ

แบกรบตนทนในการรวมยโรป โดยเฉพาะตนทน

การเงนในการรกษาสถานะและความสำาคญของ

เงนตราสกลยโร (Euro) ทสมพนธกบการทวงถาม

ถงทงประสทธภาพและคณธรรมในการบรหาร

จดการภาคการเงน-การธนาคาร ซงการพมพธนบตร

ใหมเพมเตมเพอเขาถมชองวางไมเพยงไมอาจแก

ปญหาแตยงอาจซำาเตมการพรองของวนยและคณ

ธรรมในการใชเงนตงแตภาคสาธารณะ ภาคเอกชน

ไปจนถงปจเจก139 ในเมอไมมรฐเดยวรฐใดทสามารถ

ทำาไดและไมมรฐใดทปรารถนาจะกระทำา ดหรอไม

ทจะถายโอนภาระดงกลาวมาไวทชนชนกลางผาน

รปแบบการเกบภาษในรปแบบของการขยายฐาน

และ/หรอเพมประเภทภาษ แมอาจตองตงคำาถาม

เรองการขยายฐานชนชนกลางกนตอไป เพราะนก

ศกษาจบใหมจำานวนมากไรชองทางทจะไดรบการ

จางงานเตมเวลา

จอรจ ฟรดแมน (George Friedman) เปน

หนงในผทพยายามชกชวนใหเราเหนวา ทามกลาง

กระแสโลกาภวตนทโหมแรงตอเนองขามฝงแอต-

แลนตก เมอชวงตนทศวรรษ 2010 ยโรปไดเผชญ

กบเรองของอตราการวางงาน โดยเฉพาะทางแทบ

ยโรปใต (อตาล สเปน โปรตเกส และกรซ) ท

ปญหาเรอรงของภาคการเงน-การธนาคารกระทบ

ตอการปลอยสนเชอสภาคอตสาหกรรม ซงยงซำา

เตมปญหาการวางงานโดยเฉพาะในกลมเยาวชนท

เพงสำาเรจการศกษา ปญหาทยโรปเผชญจงยากจะ

หลกเลยงมตอนแหลมคมทางดานสงคม140 เพราะ

ขอมลเมอ ค.ศ. 2013 เผยใหเหนวา มประชากรอาย

ตำากวา 25 ปของยโรปทวางงานเตมอตราอยกวา

6 ลานคน บณฑตจำานวนมากไรตำาแหนงงานเพราะ

ผวาจางเหนวาวฒการศกษาดงกลาวสงเกนความ

จำาเปนสำาหรบตำาแหนงงาน ไมตางอะไรจากทผวจย

เคยตงขอสงเกตตอกรณตลาดแรงงานไทยหลง

กรณมหาอทกภย ค.ศ. 2011 เพราะโครงสราง

ความคดผคนจำานวนไมนอยในสงคมยงตดยดอย

กบภาพของการใชสมอง(?) ทำางานนงโตะ ทตอง

อาศยปรญญาบตรเปนใบผานในการไตบนได

ดารา141

แมยโรปอาจจะมไดยดตดกบเรองราวดง

กลาวเทาสงคมไทย แตปญหาและทศนะดงกลาวท

กระตนใหเองเกลา เมอรเคล (Angela Merkel)

ผนำาเยอรมนเสนอเสนทางการปฏรปการศกษาเพอลด

บท

ท 4

สห

ภาพ

ยโรป

(Euro

pe

an

Un

ion

: EU) ท

ออนลา:

การรวม

กลม

ทอาจส

ะดด

ขาตน


ญห

าเศรษ

ฐก

จและส

งคม

มตความเปนวชาการ (academic) โดยเสรมเรอง

ของการฝกงานแบบลงมอปฏบตจรง (apprentice-

ship) เปนหนงในเสนทางการแกปญหาการเกดขน

ของ “lost generation”142 แตการดำารงอยของ

ปญหาดงกลาวกชวยบอกเราไดเชนกนวา สำานกใน

การแบงแยกกลมแรงงานออกเปนพวกคอปกนำาเงน

(blue-collar workers) ซงโดยทวไปหมายถงผใช

แรงกายในการทำางาน และพวกคอปกขาว (white-

collar workers) ซงโดยทวไปหมายถงกลมผใช

แรงสมองเปนหลกในการทำางาน (ทผคนไมนอยยง

เชอมโยงภาพเชนนกบแรงงานบรหารในภาคอตสาห-

กรรมการผลต) ยงเปนสงทไมอาจกาวขามไดโดย

งาย โดยเฉพาะเมอยงมการใชระบบตลาดแรงงาน

ดงกลาวเปนกรอบในการอางองการจดระบบสวสดการ

สงคมของหลายประเทศ ราวกบไดลมเลอนไปวา

โครงสรางเศรษฐกจประเภททสรางเมดเงนและผล

กำาไรมหาศาลตอผคนเพยงหยบมอโปรยในภาค

การเงน-การธนาคาร และแมกระทงภาคนนทนา

การ ในสวนของเศรษฐกจเชงสรางสรรค (creative

economy) ทกระทำาการผานสอภาษาและสญลกษณ

ทแมอาจจะจดอยในกลมพวกปกขาว แตคาตอบแทน

และรายไดตลอดจนเสนทางการเขาถงและการ

ฝกฝนตนแสดงพนฐานความแตกตางอยางชดเจน143

เสยงตอบรบและการเขารวมขบวนการประ-

ขบวนการยดครองพนททนนยมในเมองใหญของยโรป ทงทลอนดอน แฟรงค-เฟรต มาดรด และโรม ทมา: http://www.sojo.net

(7/3/2016), http://www.123rf.com ,

http://www.occupy.com , http://

www.tigerpapers.net (7/3/2016)

กระประทวงในกรซ ทอตราการวางงานขยายตวกวาง ทมา: http://www.enwikipedia.org

(7/3/2016)




ทวงของชาวยโรปในหลากหลายพนทเมองใหญ

อาท ลอนดอน แฟรงคเฟรต มาดรด และโรม ตอ

ขบวนการยดครองพนททนนยม (Occupy Move-

ment) ทเกดขนและกระจายตวในหลายเมองเศรษฐ-

กจชนนำาของโลกรวมถง นวยอรก ซดนย และฮองกง

เมอชวงเดอนตลาคม ค.ศ. 2011 พรอมกบการ

ประกาศวาพวกตนคอสวนหนงของผคนรอยละ 99

(We are the 99%) เพอสะทอนภาพความตางกบ

ผคนราวหยบมอโปรยรอยละ 1 ของประชากรทครอบ

ครองทรพยสนสวนใหญของโลก โดยมกลไกธนาคาร

และการเงนในระบบทนนยมชวยหนนเสรมความ

ตาง ทยงปรากฏชดหลงวกฤตการณเงน ค.ศ. 2008

ปรากฏการณดงกลาวเปนชองทางหนงในการเผย

ถงทาทของพลเมองในหลายพนทโดยเฉพาะในโลก

เสรประชาธปไตย ทตงคำาถามตอความกลวงเปลา

ของประชาธปไตย ทนอกจากจะมใชพนทซงตวแทน

ของคนหมมากไดแสดงพลง แตกลบเปนประชาธป-

ไตยทดจะปราศจากทางเลอก144 ทเสนอใหกบผคน

รอยละ 99 ใชหรอไมวา ทผานมาสมาชกของ EU

และแมกระทง EU เองไดออกแรงสนบสนนเสนทาง

ดงกลาว จงออกจะมใชเรองแปลกทผคนจำานวนไม

นอยไรความหวงใยตอความเปนไปของ EU ทดจะยง

เสนอเสนทางทแตกตางไปจากเดมไดไมมากนก

Scenario 2: “อยใตภยคกคาม:

ยโรปทกระจดกระจาย” (EU Under threat:

a fragmented Europe) ภาพความเปน

ไปไดในอนาคตในรปแบบทสองนออกจะ

เปนการมองโลกในแงราย ททำาใหผวจย

มองเหนรากฐานวถคดแบบ Hobbesian

Realism ทรายงานฉบบดงกลาวใชวาด

ภาพเศรษฐกจโลกทถดถอย และการหวน

คนของการปกปองการคา ทยงทำาใหตนทน

การคาและธรกรรมประเภทตางๆ ขยบตว

สงขน การใชประโยชนทางยทธศาสตร จาก

ทำาเลภมศาสตรการเมอง (geo-politics)

จะปรากฏใหเหนในวงกวาง ควบคไปกบการ

เกดขนและการขยายตวของสงคราม กลาง

เมองทอาจจะเชอมโยงไปถงการตดสนใจ

วาจะใชหรอไมใชอาวธนวเคลยร กลาวอก

นยหนงกคอ รฐบาลของสมาชก EU ยากจะ

เลยงพนการเผชญหนากบกระบวนการทกาวหนา

และรนแรง (radicalisation) ของรฐบาลทเขาส

ตำาแหนงดวยวถทางประชาธปไตยแบบเขมขน

(advanced demo cracy)145

การปรากฏตวอยางชดเจนของกรณปญหา

“Grexit” ตงแตตน ค.ศ. 2015 ทำาใหผวจยยากจะ

ละเลยการเชอมโยงทาทแขงกราวของ Alexi Tsipras

ผนำาพรรค Syriza ซงเปนผจดตงรฐบาลบนพนฐาน

นโยบายประชานยมทามกลางสภาวะทกรซประสบ

ปญหาเศรษฐกจทรนแรงตอเนองมายาวนาน ผท

ตดตามความเปนไปดงกลาวอาจจดจำาไดวา รฐบาล

ถงขนเรยกรองใหชาวกรกออกมาลงประชามต

ปฏเสธแรงกดดนท EU ซงเปนหนงแกนนำาเจาหน

รายใหญ (troika–European Commission, IMF

and European Central Bank) พยายามบงคบ

ใชมาตรการดานการเงน-การคลงทเขมงวดกบ

รฐบาลกรซและชาวกรกมาตงแต ค.ศ. 2014 ทาม

กลางทาททเรมเอนเอยงออกหางจากบรสเซลส

(ซงสมาชกจำานวนหนงของ EU สนบสนนใหละทง

กรซ) และดจะเรมขยบเขาใกลมอสโกทประกาศตว

แสดงแสนยานภาพในยานทะเลดำา (Black Sea)

กบทะเลสาบแคสเปยน (Caspian Sea) มาตงแต

ชวงปลาย ค.ศ. 2013 กบกรณปญหายเครน การ

แมระบบเศรษฐกจโดยรวมของ EU จะมพฒนาการคอนขางสง แตกยงยากจะกาวขามกรอบอางองความตางของแรงงานคอปกนเงนและคอปกขาว ทใชเปนแนวทางในการจดระบบสวสดการสงคม ราวกบจะลมเลอนไปวา ในกลมแรงงานคอปกขาว กยงมระดบความตางทยากจะกาวขามอยมากมาย มพกตองเอยถงโอกาสการเขาถงทจำ กดสำ หรบการเขาเปนแรงงานในกลมน

บท

ท 4

สห

ภาพ

ยโรป

(Euro

pe

an

Un

ion

: EU) ท

ออนลา:

การรวม

กลม

ทอาจส

ะดด

ขาตน


ญห

าเศรษ

ฐก

จและส

งคม

เขายดครองไครเมย และการเสรมสรางแสนยานภาพ

ของกองทพเรอและฐานทพเรอทเมองเซวาสโตโพล

(Sevastopol) ชวงฤดรอนของ ค.ศ. 2015 ถงกบม

เสยงจากทงฝงกรซและรสเซยวา ชายฝงทะเลของ

กรซมไดหางไกลแตอยางใดจากดนแดนของรสเซย

ซงเซวาสโตโพลกไดมโอกาสตอนรบการเยอนของ

ผวาการเมองคอรนธ (Corinth) จากกรซเมอเดอน

กนยายน (ค.ศ.2015)146

สำาหรบผวจยแลวทศนะขางตนนเองทยง

กระตนใหหวนกลบมามองการคลคลายตวและ

ทศทางความเปนไปของคาบสมทรบอลขาน (Balkan

Peninsular) พนทแหงหลากความเชอ หลายวถชวต

ทดจะไมเคยรางไรซงความขดแยงและการใชความ

รนแรง (อยางนอย) ตงแตศตวรรษท 19 (สงคราม

ไครเมย และชนวนแหงสงครามโลกครงท 1 ลวน

เกดขนทน) และมใชพนทและเสนทางเชอมตอเชน

นหรอกหรอททำาใหซกโลกตะวนตกและตะวนออก

ไดปะทะสงสรรคหลากรปแบบหลายระดบ ตงแตเสน

ทางของสงครามครเสด (Crusade Wars) การ

พฒนาของทนนยมตะวนตก และการแลกเปลยน

เรยนรขามอารยะธรรมทนำาไปสการววฒนของ

ความรและเทคโนโลย

ในภาพความเปนไปไดขางตน แมวาสหรฐ-

อเมรกาและยโรปจะยงคงถอครองสวนแบงของ GDP

โลกในลกษณะทใกลเคยงกบ Scenario 1 คอลด

ลงเลกนอยสำาหรบสหรฐอเมรกามาอยทระดบรอยละ

16 ยโรปยงอยทระดบรอยละ 15 เทาเดม แตฐาน

คดทตางออกไปมากกคอ ขนาดเศรษฐกจของยโรป

ในชวง ค.ศ. 2010-2050 ลดลงเหลอเพยงรอยละ

40 จนยากทจะสรางตำาแหนงงานใหม แมวาในสวน

ของสหรฐอเมรกาจะเพมขนรอยละ 70 แตกยงไม

อาจตอบรบเชงบวกตอการเปลยนแปลงฐาน

ประชากร ขณะทจนเพมการครองสดสวนดงกลาว

มาทระดบรอยละ 28 สวนอนเดยครองสวนแบง

ใกลเคยงกบ scenario 1 คอรอยละ 8 ขณะทรสเซย

และบราซลครองสวนแบงคงททรอยละ 2 (ดแผนภม

EU 3)

ภาพการคาดการณด งกลาวใหความ

สำาคญกบแนวโนมความเปนไปไดในการแตกตว

ของ EU แมอาจจะมบางประเทศขนาดเลกสมครเขา


มาเปนสมาชกเพมเตม แตกยากจะประคบประคอง

บรณาการของสถาบนระหวางประเทศทจะมอาย

ราวหนงศตวรรษในชวงทศวรรษ 2050 ดวยสภาพ

ดงกลาวจงยากยงท EU จะผานพนในเรองวกฤต

พลงงานและอาหาร มพกตองเอยถงความสามารถ

ในการสรรคสรางนวตกรรมทจะชวยผลกดนการ

เคลอนตวของเศรษฐกจ และชวยบรรเทาแรงกดดน

ตอปญหาสงคม147 สถานการณจรงทคลคลายมา

ตงแต ค.ศ. 2013 กลบใหภาพทกอความกงวลไม

นอยวา “อยภายใตภยคกคาม” อาจเกดขนไดจรง

เชนกน โดยเฉพาะเมอนำาเอาภาพการขยายตวของ

อตราการวางงานมาผนวกกบภาพฐานประชากรท

หดตวลง โดยอาจมประชากรโดยรวมกบ 719 ลาน

คนใน ค.ศ. 2050 และจะมประชากรวยทำางาน (15-

59 ป) ตำากวา 400 ลานคน ซงนนยอมหมายถง

การทประชากรวยทำางานตองแบกรบตนทน

สวสดการของประชากรสงอาย โดยสดสวนของ

ประชากรวยเจรญพนธ (15-24 ป) ในราว 20 ลาน

คนจะกระจกตวอยทยโรปใต ขณะทแอฟรกาเหนอ

ทอยหางเพยงแคทะเลเมอรดเตอรเรเนยนคน จะม

ประชากรในวยดงกลาวอยเกอบ 50 ลานคน

การซมซบกลมคนดงกลาวเขาสตลาดแรง-

งานโดยเฉพาะในภาคอตสาหกรรมการผลตทมก

อยตามแนวลมนำาไรนจงเปนเรองทยากจะหลกเลยง

แมจะเหนถงแนวโนมทอาจจะตองตอนรบ แรงงาน

อพยพถงปละ 1 ลานคน โดยมขอมลการศกษาของ

กลมองคการความรวมมอทางเศรษฐกจและการ

พฒนา (Organisation for Economic Coop-

eration and Development: OECD) เมอ ศ.ศ.

2013 จาก 34 ประเทศถงผลกระทบนโยบายการ




คลงและการจดทำางบประมาณจากการสนบสนน

นโยบายตอนรบผอพยพวา แทบจะไมไดสงผลกระทบ

อะไรตอสถานะของประเทศททำาการศกษา โดยม

จำานวนนอยทไดรบผลกระทบเชงลบ สงทปรากฏชด

กคอ แนวโนมการตอตานกลมคนดงกลาวทเชอมโยง

กบการผลกดนนโยบายประชานยมในหลายดนแดน

ดวยทศนะและขอเทจจรงจำานวนหนงวา กลมคนดง

กลาวเปนผเขามาแยงชงสวนแบงผลประโยชนจากเงน

สวสดการท EU ใหความชวยเหลอคนไรงาน (jobless)

และยงรวมไปถงเงนชวยเหลอบตร-ธดา เพราะ 3/5

ของกลมคนดงกลาวมแหลงกำาเนดนอกเขตพนท

ยโรป โดยสวนใหญมาจากซเรย อฟกานสถาน และ

โซมาเลย

ผนำาสหราชอาณาจกร (United Kingdom:

UK) อยางเดวด คาเมรอน (David Cameron)

เปนหนงในผทมปฏกรยาเชงลบตอเรองดงกลาวคอน

ขางสงโดยเฉพาะเมอ EU เรยกเกบคาสมาชก 1.7

พนลานปอนด โดยคำานวณจากฐานความแขงแกรง

ทางเศรษฐกจของ UK ไมเพยงเทานนผคนชาวองกฤษ

จำานวนไมนอยเรมเรยกรองให UK ถอนตวออกจาก

EU แมจะมการวางแผนการลงประชามตเรองดงกลาว

ในค.ศ. 2017 แต เดวด คาเมรอน ทชนะการเลอก

ตงอกครงในค.ศ. 2015 ไดหนเหตวเองออกจาก

ทศทางเชงลบและพยายามสงเสรมการรณรงคอย

รวมกนดกวา (pro-UK Better Together) ทามกลาง

เสยงแสดงความหวงใยวา ลอนดอนนาจะเรงดำาเนน

การลงประชามตใหเรวทสด เพราะเปนไปไดวาการ

คลคลายของสถานการณใน EU และแรงกดดนจาก

ทศทางการเมองใน UK ทอาจไมมความแนชดในป

นน อาจบดบงวสยทศนระยะยาวในเรองดงกลาว

จนอาจทำาใหบรเตนตองออกจาก EU โดยไมตงใจ

(accidental Brexit) กเปนได148

ทงนสงทยโรปคาดหวงกคอแรงงานคณภาพ

ทมการศกษา จงออกจะไมใชเรองแปลกท EU ออก

นโยบายตางๆ มากมายเพอกระตนใหกลมนกศกษา

สามารถเคลอนไหวไปมาไดอยางคลองตว (student

mobility) รวมถงฝกงานหาประสบการณทหลาก

หลายในระหวางการศกษา149 แตการเคลอนตวของ

ผคนทปรากฏภาพลบอยางชดเจนเมอชวงกลาง

ค.ศ. 2015 จนกอการตงคำาถามตอความเปนหนง

เดยวของ EU ทงในเรองของการใหความชวยเหลอ

เพอมนษยธรรม และการออกนโยบายทเปนไปใน

ทศทางเดยวกนเกยวกบผอพยพ กลบเปนเรองราวท

เกยวของกบการรบมอคลนผอพยพจากทงตะวนออก

กลางและแอฟรกาเหนอ ทมทงภาพการเสยชวตของ

ผคนเรอนพนทพยายามขามฝงทะเลเมอรดเตอรเร-

เนยน และภาพการปะทะของผอพยพทพยายามผาน

แดนของประเทศในยานบอลขานอยางเซอรเบย

และฮงการเขาสใจกลางของยโรป เปนฉากหลงของ

ความทรงจำารวมสมยถง แนวคดปอมปราการยโรป

(Europe Fortress) ทเคยสรางความหวนเกรงวา

ยโรปจะใสใจดนแดนอนๆ นอยลงหลงพยายามผลก

ดนการใชเงนสกลเดยวคอ ยโร (Euro) เมอชวง

ทศวรรษ 1990 อาจจะหวนกลบมาอกครง แนวคด

ดงกลาวนนแมจะมกลนอายความกงวลทางเศรษฐกจ

แตกยากจะหลกเลยงความเชอมโยงกบความตางทาง

ชาตพนธ ศาสนา และความเชอ ซงเปนประดษฐกรรม

ความคดทางสงคมเกยวกบรฐสมยใหมจากยโรปท

ยากจะหยงรากในหลายดนแดน ทงทเปนดนแดน

ตนทางสงออกผอพยพจากตะวนออกกลางและ

แอฟรกาเหนอ และดนแดนทางผานอยางบอลขานท

รองรอยการลมสลายของยโกสลาเวยเปนประจกษ

พยานในเรองดงกลาวเชนกน

คณะกรรมาธการยโรปทมวาระการดำารง

ตำาแหนงกงทศวรรษ และไมตองรบผดชอบอนใด

ตอเขตการเลอกตงพยายามเรยกรองใหผนำาประเทศ

สมาชก 28 ประเทศมวสยทศนทกาวไกลในการแก

ปญหาทหลายประเทศตงขอสงเกตวา พดงายแตทำา

ยาก เพราะคณะกรรมาธการยโรปหาใชผทตองแบก

รบตนทนทางการเมองโดยตรงแตอยางใด150 องค-

การผอพยพสากล (International Organisation

for Migration: IOM) ใหตวเลขไววา ตงแตเดอน

มกราคม-สงหาคม ค.ศ. 2015 มผอพยพอยางนอย

350,000 คน ทพยายามเขายโรป โดยมสงคราม

และความรนแรงในดนแดนตนทางเปนปจจยผลก

และมความคาดหวงตอชวตทดกวาเดมในดนแดน

ปลายทางเปนปจจยดง จนทำาใหตวเลขดงกลาวสง

กวาตวเลขตลอดทง ค.ศ. 2014 ซงมสถตอยาง

เปนทางการอยท 280,000 คน โดยยงคงมซเรย และ

อฟกานสถาน เปนตนทางหลกรวมกบเอรเทย และ

บท

ท 4

สห

ภาพ

ยโรป

(Euro

pe

an

Un

ion

: EU) ท

ออนลา:

การรวม

กลม

ทอาจส

ะดด

ขาตน


ญห

าเศรษ

ฐก

จและส

งคม

มบางทมลเบย ซดาน ปากสถาน ไนจเรย

โคโซโว อรก อหราน ดารฟร และโซมาเลย

เปนประเทศตนทาง โดยสวนใหญมกใชเสน-

ทางทะเลโดยมจดหมายอยทชายฝงสเปน

ฝรงเศส อตาล และกรซ ในชวง 9 เดอนแรก

ของ ค.ศ. 2015 มผเสยชวตจมนำาไปแลว

กวา 2,600 ราย โศกนาฏกรรมทางทะเล

เชนนเองททำาใหเสนทางบกผานทางตรก

เพอเชอมตอเขาบอลขานไดรบความนยม

สงขน151

วคเตอร โอบาน (Victor Orban)

ผนำาฮงการทพยายามสกดกนการไหลบา

ขามแดนของผอพยพผานเซอรเบยและ

โครเอเชย ไมเพยงกอรวสงแตยงใชกำาลง

ทหารตดอาวธเขาตรงพนทชายแดนเพอ

ชวยลาดตระเวนรวมกบกำาลงตำารวจทจะ

ตองเปนดานหนาหากมการปะทะดวย

กำาลง เชนทเคยเกดขนไปแลว ฮงการยง

เรยกรองใหหลายประเทศรวมถงออสเตรเลยและ

สหรฐอเมรกา เขารวมแบงเบาภาระดวยการรบกลม

คนเหลานเขาไปอยอาศยในดนแดนของตน โดยม

เสยงตอบรบจากผนำาสหรฐอเมรกาวา ใน ค.ศ. 2016

สหรฐอเมรกาจะเปดรบผอพยพ 85,000 คนจากทว

โลก โดยจะยอมรบจากซเรย 10,000 คน แมกระนน

กยงมเสยงทแตกตางจากนางฟาของผอพยพอยาง

เองเกลา เมอรเคล ผนำาเบอรลน ทใหตวเลขไววา

เยอรมนยนดตอนรบกลมคนดงกลาวทคาดวาจะ

เขายโรปไมตำากวา 800,000 คนในชวง ค.ศ. 2015

(คาดวาจะเพมสงขนอกมากใน ค.ศ. 2016 อาจถอ

ไดวาเปนการอพยพผคนครงใหญสดของมนษย-

ชาตหลงสงครามโลกครงท 2) ดวยจตใจทยดมนอย

กบกฎบตรสทธขนพนฐาน (Charter of Fundamen-

tal Rights) ซงเปนสวนหนงของสนธสญญาลสบอน

(Lisbon Treaty)152

Scenario 3: “การฟนคนของอย: ชาวยโรปยงบรณา-

การกนมากขน” (EU Renaissance: further Eu-

ropean Integration) นคอภาพความเปนไปได

ในอนาคตทคณะกรรมาธกายโรปปรารถนาใหบงเกด

โดยมแนวคดทฤษฎพนฐานอยทอดมคตนยมจาก

การตงขอสมมตฐานวา ความมนคงโลกไดบงเกด

ขน การยอมรบหลกปฏบตในเรองสทธมนษยชน

และหลกนตธรรมเปนไปอยางกวางขวาง ตวแสดง

นอกภาครฐโดยเฉพาะทางดานการสอสารและเครอ

ขายนโยบายสาธารณะ ไมเพยงไดรบการยอมรบและ

ประสบความสำาเรจในการดำาเนนงานขามพรมแดน

แตยงมสวนผลกดนใหกระบวนการประชาธปไตย

ในระดบโลก (global democratisation) ทชวย

ใหเกดการกระจายอำานาจในวงกวางปรากฏเปนจรง

ในขอบเขตภาพอนาคตเชนน EU ไมเพยงขยาย

ขอบเขตทงทางตะวนตกและตะวนออก แตบรณา-

การดานการเมอง งบประมาณ และแมกระทงการ

ทหารยงเปนไปอยางเขมขน มตสาธารณะยงรวม

แรงรวมใจสนบสนนการรบมอกบความทาทายใหมๆ

ไมวาจะเปนเรองของการเปลยนแปลงสภาพอากาศ

และนโยบายพลงงานททรงประสทธภาพ

สมมตฐานวาโลกสงบสขและไรความขด-

แยงใหญเชนนยงเชอมตอไปยงภาพเศรษฐกจวา

ดนแดนสองฟากฝงแอตแลนตกยงมความสำาคญ

ทางเศรษฐกจคอนขางสงโดยสหรฐอเมรกาและ EU

ยงครองสวนแบง GDP โลกในอตราสวนทใกล

เคยงกนคอ รอยละ 18 และรอยละ 17 ตามลำาดบ

ภาพการเสยชวตของผคนทพยายามขามฝงเมดเตอรเรเนยน และการปะทะของผทพยายามผานฮงการเขาสใจ กลางยโรป เปนความทรงจำ รวมสมยวา แนวคดปอมปราการยโรป ยากจะเลยงความเชอมโยงกบความตางทางชาตพนธ ศาสนา และความเชอ ทประดษฐกรรมความคดรฐสมยใหมจากยโรปยากจะหยงทงในดนแดนตนทางสงออกผอพยพ และทางผานอยางบอลขานท รองรอยการลมสลายของยโกสลาเวยเปนประจกษพยานในเรองดงกลาว




แมจะนอยกวาสวนแบงของจนทรอยละ 23 แตดวย

ความสมพนธอนดทมมาอยางยาวนานขามแอต-

แลนตกขนาด GDP ของทงสองกยงมสงกวาขนาด

GDP ของจนและอนเดย (รอยละ 11) ทงนไมมการ

คาดหมายวาอตราสวนรอยละ 3 ของญปนจะเอนเอยง

ไปทางดานจนและอนเดย แมญปนจะเปนประเทศ

ในเอเชย ในภาพอนาคตเชนนบราซลยงคงครองสวน

แบงไดรอยละ 2 ขณะทสดสวนของรสเซยลดลงเหลอ

เพยงรอยละ 1 (ดแผนภม EU4) ราวกบจะยงเปนการ

ตอกยำาภาพความเขาใจวา ความสงบสขและความ

รงเรองของ EU เปนไปบนตนทนการสญเสยโอกาส

ของรสเซยนนเอง


ความแขงแกรงทางเศรษฐกจทยงปรากฏ

ชดไดกระตนและเปนสวนสำาคญททำาใหเกดการ

ลงทนดานนวตกรรมทางเทคโนโลย ซงสามารถนำา

มาปรบใชกบการสงเสรมระบบบรณาการดาน

นโยบายตางๆ ไดมากมาย153 แมอาจจะดไมงายนก

ทจะกาวยางไปบนเสนทางดงกลาวทปราศจากซง

ความขดแยง แตเพอใหเสนทางเชนนนปรากฏขน

ไดจงมขอเสนอทจะสงเสรมความแขงแกรงทาง

สงคมขนไมนอย และไดมการปรกษาหารอแสวงหา

แนวทางผลกดน scenario ดงกลาวตงแต ค.ศ.

2012 ไมวาจะเปนการใหการสนบสนนการเชอมตอ

ทางวฒนธรรม การเสนอแนวทางทเนนมตความเปน

มนษยในเรองราวทเกยวของกบการอพยพ โดย

เฉพาะการอพยพเคลอนยายประชากรภายในยโรป

กนเอง ขอเสนอใหมมาตรฐานขนตำาในการสนบสนน

นกศกษา ขอเสนอระบบเงนเดอนขนตำาของยโรป

และจะมการประกนวาจะมการตงงบประมาณขน

ตำาในกลมประเทศสมาชกเพอสนบสนนการศกษา

ความเอาจรงเอาจงในทศทางดงกลาวไดรบการ

คาดหมายใหชวยบรรเทาความตงเครยดทางสงคม

ระหวางผมงมเพยงหยบมอโปรย (รอยละ 1) กบ

ผคนสวนใหญททงยากจะเขาถงและไมอาจหยบใช

ประโยชนจากโอกาสทางสงคมไดเทาคนกลมแรก

กลาวอกนยหนงกคอ scenario ขางตนจะ

มโอกาสปรากฏเปนจรง เมอ EU (ทงประชาชน

ทวไปและผกำาหนดนโยบาย) ตระหนกถงความ

สำาคญของสทธทางสงคม (social rights) บนพน

ฐานความเขาใจวา สทธดงกลาวไมอาจแยกจาก

ความกาวหนาทางสงคม (social progress) แนนอน

วายอมตองไมละเลยสทธแรงงาน ตงแตเรองของ

คาตอบแทน การไดทำางานทเหมาะสม (ทงเนอหา

งานและสภาพแวดลอมในการทำางาน) การตระหนก

ถงเรองราวขางตนยงจะชวยใหเกดการมองภาพสง-

แวดลอมอยางเชอมโยงเปนหนงเดยว (environ-

mental solidarity) ซงไมเพยงอาศยความรวม

มอจากความกระตอรอรนของภาคประชาสงคม

แต EU ควรจะตองมบทบาทในการสรางความเขาใจ

วา “ความรบผดชอบรวมกนแบบแตกตาง” (com-

mon but differentiated responsibility) ระหวาง

กลมประเทศฝายเหนอกบกลมประเทศฝายใตยาก

จะหลกเลยง โดยจะตองมบทบาทสงเสรมการลงทน

เพอผลตพลงงานสะอาดทสามารถใชไดในวงกวาง

โดยเฉพาะการผลตแผงพลงงานแสงอาทตย (solar

panels) ทงนยงควรตองสนบสนนใหสตรขนดำารง

ตำาแหนงสำาคญในแวดวงตางๆ ใหมากขน เพอชวย

ปรบทศทางและแนวโนมทอาจจะยงมดบอดตอความ

แตกตางหลากหลายทางเพศ

คงไมเปนการเกนเลยนกหากจะกลาววา

การพยายามผลกดนขอเสนอขางตนของกลม

องคกรเอกชนและภาคประชาสงคมยโรปภายใตชอ

“A Progressive Renaissance for Europe” ท

สอดรบกนดกบ scenario 3 เรยกรองใหเรายอมรบ

ความจรงเพมขนวา การพฒนายอมตองคำานง ถงการ

สรางสมดลระหวางสทธทางเศรษฐกจและสทธทาง

สงคม และเยาวชนคอ กลมคนทควรไดรบความ

เอาใจใสในการพฒนาศกยภาพอยางจรงจงและ

บท

ท 4

สห

ภาพ

ยโรป

(Euro

pe

an

Un

ion

: EU) ท

ออนลา:

การรวม

กลม

ทอาจส

ะดด

ขาตน


ญห

าเศรษ

ฐก

จและส

งคม

รอบดาน เพอจำากดและ/หรอขจดกลมเยาวชนทไร

การจางงาน ไมอยในระบบการศกษา หรอการฝก

อบรม (not in employment, education or

training: NEETs)154

บทสรปและขอเสนอแนะ

กลาวโดยสรป สำาหรบผวจยแลวในชวงระยะสนแม

วาภาพความกงวลดจะเอนเอยงไปท “Scenario 2:

“อยใตภยคกคาม: ยโรปทกระจดกระจาย” เพราะ

มความเปนไปไดสงวาปญหาเรองผอพยพซงมได

กอความกงวลเฉพาะมตดานการเมองและเศรษฐกจ

หากแตไดมการโยงใยไปถงการกลาวถงความตาง

พนฐานดานสงคม-วฒนธรรม โดยมการเชอมตอของ

พนทยโรปใต บอลขาน แอฟรกาเหนอและตะวน-

ออกกลาง เปนจดสงเกต โดยยงไมมความแนชดวา

การทกลมรฐอสลามแหงอรกและซเรย (Islamic State

of Iraq and Greater Syria: ISIS) ทยอยทำาลาย

เมองโบราณพาลไมลา (Palmyra) ในซเรยอยหลาย

ครง ตงแตชวงเดอนสงหาคม-ตลาคม ค.ศ. 2015

อนเปนพนทซงไดรบการขนทะเบยนในฐานะมรดก

โลก จนกอเสยงประณามจากหลายทรวมถง UN-

ESCO155 จะฉดดงใหภาพจาก scenario ขางตน

คลคลายตวไปในทศทางใด ยาว นานแคไหน

อยางไรกตาม ดงทไดกลาวขางตนแลววา

การผสานภาพของ Scenario 1: “ไรผคนหวงใย”

(Nobody Cares) กบความเปนไปโดยองครวมของ

สหภาพยโรป และ Scenario 3: “การฟนคนของอย:

ชาวยโรปยงบรณาการกนมากขน” นาจะมความ

เปนไปไดมากทสด เพราะภาพดงกลาวจะเปนไป

แบบสรางสมดล และคอยๆ ขยบกาวไปในเชงบวก

บนพนฐานความสบายใจของผกำาหนดนโยบาย

จำานวนมาก เพราะยงมพนฐานของการพยายามรกษา

สถานภาพเดม (status quo) ใหเกาะเกยวโดย

ยงมเวลาใหประชากรในฐานกวางไดเรยนรทจะ

เทยบเคยงประสบการณของสงทดำารงอยกบแนว

โนมระยะสน ซงจะเปนแรงกระตนชนดใหชาวยโรป

ขยบเขาใกล scenario 3 ไปในทสด

สำาหรบประเทศไทย สงทผวจยใครชชวนให

ตงคำาถามกคอ ในการดำาเนนความสมพนธกบ EU

และประเทศสมาชก ทงในกรอบทวภาค (ประเทศ

Palmyra เมองโรมนโบราณในซเรย ทเปนเปาหมายในการทำาลายของ ISIS ทมา: http://www.theguardian.com , http://www.telegraph.co.uk ,

http://www.english.alarabiya.net , http://www.cnn.com (7/3/2016)




ไทยในฐานะรฐเดยว) และกรอบพหภาค (ประเทศ

ไทยในกรอบดำาเนนการของอาเซยน) จะลดมตความ

สำาคญดานเศรษฐกจทไมไดดลกบความสมพนธ

ดานอนๆ มากนกไดอยางไร โดยไมเสยความเชอ

มนตออตลกษณและความสำาเรจ (ทางเศรษฐกจ)

ทผกำาหนดนโยบายจำานวนไมนอยมกกลาวอางถง

อยางตอเนองมานบทศวรรษ ทงนมไดหมายความ

วามตดานเศรษฐกจไดลดระดบความสำาคญลง แต

ไทยควรจะตองแสวงหาหนทางเชอมตอมตดาน

สงคม-วฒนธรรมกบเศรษฐกจและการเมองใหมาก

และลกซำายงขน เพอใหสอดรบกบทศทางทอยเสนอ

ภาพในอนาคตของตนเองดงกลาวขางตน ทแทบจะ

มเรองราวของมตดานสงคม-วฒนธรรมเปนแกน

กลาง ภายใตแนวคด “ความกาวหนาทางสงคม”

(social progress) ทอาจจะไมไดเอยออกมาอยาง

ชดเจนในรายงานฉบบทผศกษาวจยนำามาใชเปน

แกนกลางในการเสนอเนอหาและทศนะในครงน

ไทยควรจะตองลดมตความสำ คญดานเศรษฐกจทไมไดดลกบความสมพนธดานอนๆ... ควรจะตองแสวงหาหนทางเชอมตอมตดานสงคม-วฒนธรรมกบเศรษฐกจและการเมองใหมากและลกซงยงขน... เพอใหสอดคลองกบทศทางทอยเสนอภาพในอนาคตของตนโดยมมตดานสงคม-วฒนธรรมเปนแกนกลาง ภายใตแนวคด “ความกาวหนาทางสงคม”

บท

ท 4

สห

ภาพ

ยโรป

(Euro

pe

an

Un

ion

: EU) ท

ออนลา:

การรวม

กลม

ทอาจส

ะดด

ขาตน


ญห

าเศรษ

ฐก

จและส

งคม

ในชวงทศวรรษ 1970-1980 ทสงคมโลกกำ�ลง

เผชญกบคว�มไมแนชดของโครงสร�งอำ�น�จท�งก�ร

เมองระหว�งประเทศ ทงในมตด�นคว�มมนคงว�

ผนำ�วอชงตนและผนำ�มอสโก จะดำ�เนนคว�มสมพนธ

กนอย�งไร โดยเฉพ�ะเมอมอสโกกำ�ลงจะมผนำ�คน

ใหมทท�ทดจะแตกต�งออกไปจ�กเดม สงคร�มเยน

จะกลบม�รอนระอเหมอนชวงเวล�ไมกปกอนหน�

นหรอไม และในมตท�งเศรษฐกจทแมวอชงตนจะด

มบทบ�ทนอยลง ผ�นก�รปร�กฏตวของกลม G7

(แคน�ด� ฝรงเศส เยอรมน อต�ล ญปน สหร�ช-

อ�ณ�จกร และสหรฐอเมรก�) ตงแต ค.ศ. 1975 (ก�ร

ปร�กฏตวของ G20 ใน ค.ศ. 2008 ดงทไดกล�วไว

ในบทท 3 ดจะเปนเสนท�งทวอชงตน [จำ�ตอง] เดม

ซำ�เสนท�งเดมอยไมนอย)

คว�มใสใจตอเรองของสงแวดลอมกเผชญ

กบคว�มเปลยนแปลงอย�งเขมขนขนเชนกน เพร�ะ

แมจะมก�รเรมทวงถ�มถงสภ�พแวดลอมทดตอ

ก�รใชชวตมนษย ตงแตผคนจำ�นวนหนงเรมเหน

ผลกระทบด�นลบจ�กก�รพฒน�อตส�หกรรมทง

ในยโรปและสหรฐอเมรก� ทำ�ใหเกดก�รเรยกรอง

ใหมก�รใชประโยชนทรพย�กรธรรมช�ตอย�งม

ประสทธภ�พและคมค� มใชแคเพยงเพอประโยชน

ระยะย�วท�งเศรษฐกจ ห�กแตยงหม�ยถงก�รพฒน�

คณภ�พชวตของผคนในสงคม แนวท�งก�รเคลอน

ไหวของกลมส�ยโรแมนตก (Romanticism) ทให

คว�มสำ�คญกบธรรมช�ตและระบบนเวศ อ�ท ง�น

ของ วลเลยมส เวรดเวรธ (William Wordsworth)156

ทนำ�เสนอภ�พธรรมช�ตในฐ�นะทพกพงของจต

วญญ�ณทเปลยวเหง� ท�มกล�งบรรย�ก�ศทสงคม

(ตะวนตก) กำ�ลงเปลยนแปลงในหล�กมตโดยเฉพ�ะ

เศรษฐกจ-อตส�หกรรม หลงคว�มบอบชำ�จ�กสง-

คร�มนโปเลยน เชนทปร�กฏในบทกว I Wandered

Lonely as a Cloud (or Daffodils) และ/หรอ

ง�นเขยนเรอง วอลเดน (Walden) ของนกเขยน

ช�วอเมรกนน�ม เฮนร เดวด ธอโร (Henry David

Thoreau) ทชวยใหเร�มมมมองทละเอยดออนตอ

ธรรมช�ต157 รวมถงง�นวรรณกรรมอย�ง Franken-

stein ของ แมร เชลล (Marry Shelley)158 ตวอย�ง

ง�นเขยนดงกล�วข�งตน ลวนมภ�พธรรมช�ตทตก

เปนเหยอคว�มอหงก�รของเทคโนโลย เปนทงฉ�ก

หลงและแกนนำ�เสนอคว�มคดใหเร�พจ�รณ�

คว�มเปลยนแปลงรอบตว

Sierra Club หนงในแกนนำ�สำ�คญของ

ก�รผลกดนคว�มเคลอนไหวด�นก�รอนรกษสง-

แวดลอม ไดถอกำ�เนดขนตงแตชวงปล�ยศตวรรษ

ท 19 แตคว�มเคลอนไหวข�งตนยงไมมแรงผลก

ดนจ�กก�รเผยแพรห�ยนภยผ�นก�รขย�ยตวของ

ก�รสอส�รมวลชน ทกระตนใหเกดก�รเคลอนไหว

ใหญเพอเรยกรองสทธมนษยชน และคว�มเท�เทยม

ในด�นต�งๆ เหมอนเชนทเกดขนตงแตชวงทศวรรษ

บทท 5ความทาทายตอมนษยในศตวรรษท 21สภาพอากาศและนเวศทเปลยนแปลง กบความกาวลำ ของเทคโนโลย


บท

ท 5



ความ

ทาท

ายต

อมน

ษย

ในศ

ตวรรษ

ท 2

1สภ

าพอาก

าศแล

ะนเวศ

ทเป

ลย

นแป

ลง ก

บค

วามก

าวลาของเท

คโนโล

ย

1960 ทวทยโทรทศนเรมปร�กฏบทบ�ทสำ�คญ ใน

ชวงเวล�เชนนไดมก�รพฒน�ของระบบคอมพว-

เตอรและอนเทอรเนต ซงจะสงผลกระทบอย�งกว�ง

ขว�งตอชวตผคนในเวล�ตอม� คงไมผดนกทจะ

กล�วว� นคอ ทศวรรษแหงก�รเปลยนแปลงทได

จดประก�ยก�รเรยกรองในเรองต�งๆ ทเปนพนฐ�น

ในก�รว�งแนวท�งก�รค�ดก�รณอน�คตโลก ดงท

ไดกล�วไวหล�ยแหงในบทกอนๆ หน�

คว�มรนแรงของประเดนปญห�ด�นสงแวด-

ลอมในหล�ยพนทปร�กฏชดยงขนในชวงสองทศ-

วรรษตอม� อ�ท ฝนกรด และอ�ก�ศเปนพษ เพร�ะ

มตะกอนแขวนลอยในอ�ก�ศเปนปรม�ณม�ก มพก

ตองเอยถงคณภ�พแหลงนำ�จดทปนเปอนดวย

ส�รพษ เชน DDT ซงเปนย�กำ�จดศตรพช (เศรษฐกจ

เชงเดยว) ทไดรบคว�มนยมอย�งแพรหล�ยในชวง

ของก�รปฏวตเขยว (the Green Revolution) ท

ในครงนนมงหม�ยถงก�รใชคว�มก�วหน�ท�ง

วทย�ศ�สตรโดยเฉพ�ะในเรองของเคมภณฑ เรง

เพมผลผลตด�นก�รเกษตรเพอใหเพยงพอกบก�ร

ขย�ยตวของฐ�นประช�กรโลก และคว�มตองก�ร

ก�รบรโภคอ�ห�รทขยบตวสงขนเชนกน แมว�ถอยคำ�

ว�ปฏวตเขยวเชนเดยวกนน จะแปลงคว�มหม�ยไป

ในด�นตรงข�มอย�งชดเจนตงแตกอนสนสดศตวรรษ

ท 20 โดยนยทยอมรบกนม�กขนนบแตชวงนนดจะ

มกลนอ�ยของก�รหวนคนสธรรมช�ต ในชวงทคว�ม-

หม�ยของก�รปฏวตเขยวกำ�ลงปรบเปลยนนเองท

ไดมก�รคนพบรอยรวของชนบรรย�ก�ศ (ozone

depletion) เมอชวงปล�ยทศวรรษ 1980 อนเปน

ทม�ของก�รตงคำ�ถ�มกนอย�งจรงจงม�กขนถงภ�วะ

โลกรอน (global warming) ซงในชวงเวล�นนมก

เรยกข�นกนว� ภ�วะเรอนกระจก (green-house

effects)

Frankenstein อหงก�รของวทย�ศ�สตรและมนษยเหนอธรรมช�ต ทมา: http://www.mediaevel-muse.tumblr.

com (29/2/2016)ทงแดฟโฟดลล ทสร�งแรงบนด�ลใจใหกบง�นของเวรดเวรธ ทมา: http://www.manila-craze.deviantart.com (29/2/2016)

สภ�พธรรมช�ตทบงวอลเดน ทมา: http://www.tonneson.

com (29/2/2016)


ก�รผลกดนของขบวนก�รเคลอนไหวท�งก�ร

เมองเพอใหเกดก�รแกไขปญห�ข�งตนไดทำ�ให

ในทสดแลว แมแตดนแดนทวถปฏบตท�งเศรษฐกจ

เนนมตเสรนยมเขมขนอย�งสหรฐอเมรก�ยงตอง

แสดงทศท�งท�งคว�มเปลยนแปลงดวยก�รจดตง

หนวยง�นปกปองสงแวดลอม (Environmental

Protection Agency: EPA) เมอ ค.ศ. 1970 ต�ม

หลงก�รออกพระร�ชบญญตสงแวดลอมแหงช�ต

(National Environment Policy Act) เมอค.ศ.

1969 ต�มม�ดวยก�รออกกฎหม�ยอกหล�ยฉบบ

เพอตดต�มควบคมดแลคว�มเปนไปด�นสงแวดลอม

ซงย�กจะปฏเสธว�เปนผลกระทบโดยตรงม�จ�ก

นโยบ�ยก�รพฒน�เศรษฐกจอตส�หกรรม และก�ร

ขย�ยตวของคว�มเปนเมอง (urbanisation) กฎหม�ย

ดงกล�วครอบคลมหล�กหล�ยด�นทเกยวของ

โดยตรงกบก�รดำ�รงชวตของมนษย อ�ท พระร�ช-

บญญตอ�ก�ศสะอ�ด (Clean Air Act) ค.ศ. 1970

และพระร�ชบญญตนำ�สะอ�ด (Clean Water Act)

ค.ศ. 1972159

ก�รศกษ�ขอมลและก�รมองภ�พยอนหลง

ชวยใหเร�ไดเหนและเข�ใจภ�พชดเจนขนว� ชวต

มนษยย�กจะปลอดพนจ�กคว�มเชอมโยงและก�ร

ใชประโยชนจ�กก�รพฒน�ตวของเทคโนโลย ทม

คว�มเกยวของทงในด�นก�รทห�รและเศรษฐกจท

เชอมโยงกบคว�มเปนไปท�งสงคม สภ�พด�บสอง

คมจ�กก�รใชประโยชนเทคโนโลยทงด�นก�รผลต

และก�รสอส�รส�รสนเทศ ทำ�ใหเร�เหนไดอย�ง

ชดเจนว� แมชวงกล�งศตวรรษท 20 จะถอไดว�

สงคมมนษยโดยรวมมก�รพฒน�ก�รอย�งก�ว

กระโดดในทกท�ง (รวมถงก�รมชวงชวตทยนย�ว

น�นม�กยงขนอย�งชดเจนโดยเฉพ�ะในสงคม

ตะวนตกทพฒน�แลว) ชวงเวล�นเชนกนทไดชวย

ว�งสภ�พเงอนไขใหเหนว� คว�มเปนไปเหล�นห�

ไดมแงมมเฉพ�ะมตด�นบวก ในสภ�พต�งกรรม

ต�งว�ระและต�งก�ลเทศะของทงประเดนปญห�และ

สภ�พพนท แมกระนนกต�ม สงทย�กจะปฏเสธ กคอ

คว�มเหลอมลำ�ท�งสงคมทไดรบก�รยอมรบว�

เปนหนงในปจจยเสยงสำ�คญของโลกในศตวรรษท

21 กเปนผลพวงจ�กคว�มเชอมโยงดงกล�วเชนกน

ก�รมองภ�พคว�มเปนไปในลกษณะทวภ�วะ

(duality) ดงกล�วข�งตน ยงชวยใหเร�เข�ใจดวย

ว� คว�มเปนไปจ�กคว�มเชอมโยงเชนนนไมเพยง

ไดสร�งใหเกดคว�มท�ท�ยใหม แตยงไดชวยปรบ

กรอบคดและมมมองมนษยใหกว�งขนเชนกน เชน

ท ฟรตจอฟ ค�ปร� (Fritjof Capra) นกฟสกสท

ใสใจคว�มเปนไปของสงคมไดเรยกรองใหเหน

คว�มเชอมโยงและคว�มเปลยนแปลงในหล�กมต

ผ�นหนงสอทกระตนก�รมองภ�พองครวมอย�ง

The Turning Point: Science, Society and the

Rising Culture ซงตพมพเมอ ค.ศ. 1982160 แม

เวล�กว�สองทศวรรษทผ�นไปจะชวยกระตนให

สงคมมนษยคนชนกบก�รมองภ�พแบบองครวม

ม�กขน จนเกดก�รยอมรบเพมขนว� ปญห�ด�นสง-

แวดลอมมใชประเดนเดยว แตยงเชอมโยงกบบรบท

ต�งๆ ม�กม�ยทงในเรองของก�รดำ�เนนชวต ธรกจ

และก�รเมอง

ค�ปร�เนนยำ�ว� คว�มท�ท�ยใหญในยค

สมยของเร�อยทก�รสร�งและบำ�รงเลยงสงคมทม

คว�มยงยน (sustainable communities) ในเรอง

สภ�พแวดลอมท�งก�ยภ�พ สงคม และวฒนธรรม

ทจะส�ม�รถชวยใหเร�พงพอใจกบคว�มตองก�ร

และคว�มปร�รถน�ของเร� โดยไมลดทอนโอก�สของ

ชนรนตอไป161 แตก�รทภ�พโลกในอน�คตซงได

นำ�เสนอเนอห�ไวในบทท 2-4 ยงคงจดใหเรองร�ว

ข�งตนเปนปจจยเสยงตอคว�มเปนไปของสงคมก

เปนเสมอนก�รบอกกล�วกบเร�ว� ใชหรอไมว�

ประเดนด�นสงแวดลอมและเทคโนโลยยงเปน

คว�มท�ท�ยทสงคมมนษยยงไมอ�จรบมอได

ง�ยด�ยนก เนอห�ในบทนจงเปนพนทซงผวจยมง

หม�ยนำ�เสนอภ�พคว�มเปลยนแปลงด�นสงแวด-

ลอมและเทคโนโลยโดยสงเขป เพอชวยเพมพนท

ก�รครนคำ�นงถงคว�มท�ท�ยทสงคมโลกและ

สงคมไทยย�กจะหลกเลยง

สงแวดลอมและระบบนเวศ: หายนะภยทกำ หนดทศทางความรวมมอ

ในฐ�นะทเปนสตวโลกประเภทหนง อ�จจดไดว�

มนษยมพฤตกรรมไปต�มก�รเรยนร ยงก�รเรยนร



นนมตนทนสงเท�ใด สตวโลกรวมถงมนษยยงน�

จะจดจำ�ก�รเรยนรไดลกซงยงขน มนษยในฐ�นะ

บคคลอ�จปรบใชแนวคดเชนนไดบ�ง แตห�กขย�ย

ภ�พคว�มเปนองครวมของมนษยเพมม�กขน แนว

โนมก�รจดจำ�บทเรยนกลบไมสจะชดเจนนก มนษย

ในฐ�นะสวนหนงของขอบเขตทชดเจน อ�ท ชมชน

สงคม ประเทศ ยงคงมไมนอยทยำ�เดนต�มรอย

เดมไปบนเสนท�งแหงประวตศ�สตรบ�ดแผล ก�ร

ปร�กฏตวของ Islamic State (IS) คว�มไมสงบ

และคว�มรนแรงทต�มม� ดจะเปนอกหนงตวอย�ง

สดโตงทตอกยำ�คว�มเปนจรงดงกล�ว มนษยใน

ฐ�นะสวนหนงของมนษยช�ตยงดจะแสดงแนวโนม

ดงกล�วตำ�ทสด โดยเฉพ�ะเมอเรองทตองเรยนร

ย�กจะจบตองและระบคว�มเปน (ประโยชน) สวน

ตวอย�งชดแจง เรองร�วของสงแวดลอมและระบบ

นเวศ ดจะมชะต�กรรมทสร�งบทเรยนใหมนษยได

ไมม�กนกในชวงนบศตวรรษทผ�นม� โดยทคว�ม

ก�วหน�ท�งวทย�ศ�สตรยงไดรบก�รสม�ท�นว�

เปนคว�มรหนงเดยวทจะกำ�ร�บคว�มป�เถอนของ

ธรรมช�ต

ใชหรอไมว� อตร�เรงของคว�ม

เปล ยนแปลงสภ�พอ�ก�ศและคว�ม

เสอมโทรมของระบบนเวศและสงแวดลอม

ในหล�ยพนท ไดสนคลอนมมมองและ

ทศนะดงกล�วอยไมนอย คลนคว�มหน�ว-

เยน (cold wave) จ�กเขตไซบเรยทแผ

ค รอบคลม เอ เ ช ยตะว นออกรวมถง

ประเทศไทยในชวงกอนสปด�หสดท�ยของ

เดอนมกร�คม ค.ศ. 2016 อ�จจดใหเปน

ประจกษพย�นในเรองดงกล�วไดเปน

อย�งด คลนคว�มเยนนนทำ�ใหมผเสยชวต

นบรอยโดยเฉพ�ะเดกและคนชร� ในหล�ย

พนท (อ�ท ไตหวน ญปน จนตอนใต

และไทย) ทงทกอนหน�นนไมน�นอ�ก�ศ

อนรอนเปนสงทผคนจำ�นวนม�กสมผส

ไดทวไป เชน ในแถบเพอนบ�นอ�เซยน

ภ�คพนทวป และในประเทศไทย (โดย

เฉพ�ะกรงเทพฯ ซงองคก�รอตนยม

วทย�โลก (World Meteorological

Organisation) จดใหเปนหนงในเมองท

รอนทสดดวยอณหภมเฉลย 28 องศ�เซลเซยส)162

ดนแดนในภมภ�คอนมบ�งทประสบชะต�-

กรรมไมต�งกนม�กนก พ�ยหมะและหมะทตกตอ

เนองอย�งหนกเปนประวตก�รณท�งภ�คตะวน

ออกของสหรฐอเมรก�ในชวงปล�ยเดอนมกร�คม

(ค.ศ. 2016) ทครอบคลมพนทตงแตรฐเคนตกกไป

จนถงนวยอรก ทำ�ใหตองมก�รประก�ศภ�วะฉกเฉน

ใน 5 มลรฐ (เทนเนสซ ค�โรไลน�เหนอ เวอรจเนย

แมรแลนด และเพนซลเวเนย) และในเขตวอชงตน-

ดซสงผลกระทบกบประช�กรกว� 85 ล�นคนทอ�จ

ตองเผชญกบคว�มหน�ของหมะถง 30-40 นวใน

หล�ยพนท ใกลเคยงกบทวอชงตนเคยเผชญกบ

“Snowmageddon” เมอ ค.ศ. 2010 พ�ยครงน

ทำ�ใหตองยกเลกเทยวบนกว� 6,000 เทยวบน

คว�มรนแรงของสภ�พอ�ก�ศในครงนอ�จกอคว�ม

สญเสยท�งเศรษฐกจไมตำ�กว� 350-700 ล�น

ดอลล�รสหรฐ163

แคมองยอมกลบไปเพยงหนงป (ค.ศ. 2015)

เร�กจะไดเหนถงสภ�พอ�ก�ศทรนแรงในหล�ย

พนท อ�ท เดอนกรกรกฎ�คมไดรบก�รจดอนดบ

สภาพดาบสองคมของการใชประโยชนเทคโนโลยทมจงหวะกาวกระโดด ตงแตชวงทศวรรษ 1960 ทำ ใหเราไดเหนทงพฒนาการการเปลยนแปลงรปแบบการใชชวตทมความสะดวกสบายขน และไดเรมประจกษถงปญหาความเหลอมลำ ทางสงคมทเพมความรนแรงและขยายตวขนมากเชนกน การมองภาพแบบทวภาวะ (duality) เชนนเอง ทไดชวยใหมนษยปรบกรอบวถคดและมมมองตอการจดระเบยบความสมพนธระหวางมนษยดวยกนเอง และระหวางมนษยกบสภาพแวดลอม รวมถงระบบนเวศ

บท

ท 5

ความ

ทาท

ายต

อมน

ษย

ในศ

ตวรรษ

ท 2

1สภ

าพอาก

าศแล

ะนเวศ

ทเป

ลย

นแป

ลง ก

บค

วามก


คโนโล

ย


ใหเปนเดอนทรอนทสด นบตงแตทไดมก�รบนทก

อณหภมโลก โดยเฉพ�ะคลนคว�มรอนทรสกได

อย�งชดเจนในยโรป ตะวนออกกล�ง และเอเชยใต

ขณะทสองเดอนกอนหน�นนมก�รบนทกว� เปน

เดอนทรฐอล�สก�และดนแดนบ�งสวนของแคน�ด�

มอณหภมสงทสด ขณะทในเดอน(พฤษภ�คม)เดยว

กนนน รฐเทกซส และรฐโอกล�โฮม� ประสบอทกภย

อย�งหนก ขณะทอนเดยประสบคลนคว�มรอนอย�ง

รนแรง โดยเฉพ�ะท�งภ�คตะวนออกททงรอนรนแรง

และมปรม�ณคว�มชนสงม�ก ซงเปนสญญ�ณบงบอก

ถงมรสมใหญในย�นอ�วเบงกอลและดนแดนใกล

เคยง คลนคว�มรอนในอนเดยคร�ชวตผคนไปร�ว

2,000 ร�ย และยงทำ�ใหพนผวถนนล�ดย�งบ�งสวน

ถงขน�ดหลอมละล�ย คลนคว�มรอนทอณหภมร�ว

49 องศ�เซลเซยสไดเคลอนตวเข�ป�กสถ�นในเวล�

ตอม� และเปนเหตใหมผเสยชวตอกกว� 2,000 ร�ย

ยโรปเผชญปญห�ดงกล�วในเดอนกรกฎ�คม เดอน

สงห�คมเปนบรเวณตะวนออกกล�งทมอณหภมสง

กว� 50 องศ�เซลเซยส ขณะทเกดนำ�ทวมอย�งหนก

ในเมยนม� เพร�ะปรม�ณนำ�ฝนทตกตอเนองม�

ตงแตเดอนมถน�ยน164

สภ�พอ�ก�ศทเปลยนแปลงรนแรงและม

รปแบบทแปลกไป ดจะเปนสงทเร�พบเหนไดง�ยขน

บอยครงขน และย�วน�นขน โดยเฉพ�ะคลนคว�ม

รอนและฝนทตกหนกอย�งตอเนอง โดยมผลวจย

ใตชอ Explaining Extreme Events of 2014

from a Climate Perspective บงชใหเหนว�

อณหภมโลกรอนขน 0.85 องศ�เซลเซยส ตงแต

ชวงปฏวตอตส�หกรรมเมอร�วกล�งศตวรรษท 19

คอตวก�รสำ�คญททำ�ใหเกดพ�ยไซโคลนเพมม�ก

ขนในย�นแปซฟก ฝนตกหนกขนในยโรป คว�ม

แหงแลงเพมม�กขนในแอฟรก� และก�รกระจ�ย

ตวของคลนคว�มรอนในออสเตรเลย เอเชย และ

แอฟรก�ใต ดนแดนในเขตรอนชนดจะไดรบผลกระทบ

จ�กเหตก�รณดงกล�วคอนข�งม�ก โดยจะมชวงเวล�

ทอ�ก�ศรอนรนแรงและฝนตกหนกเพมม�กขน 2.5

เท� ซงจะสงผลกระทบตอโครงสร�งพนฐ�นท�ง

เศรษฐกจและสงคมอย�งหนก ประสบก�รณของเอเชย

ตะวนออกเฉยงใตและประเทศไทย เมอ ค.ศ. 2011

(เหตก�รณมห�อทกภยกรงเทพมห�นครและทร�บ

ภ�คกล�ง ซงกอคว�มสญเสยมห�ศ�ลท�งเศรษฐกจ)

เปนประจกษพย�นทชดแจงในเรองดงกล�ว

ภ�พคว�มรนแรงและคว�มสญเสยจ�ก

พ�ยฝนยงปร�กฏเดนชด ห�กผกโยงเอ�กรณพ�ย

ไซโคลนน�รกส (Cyclone Nargis) พดกระหนำ�

พนทช�ยฝงเมยนม�เมอ ค.ศ. 2008 โดยเฉพ�ะใน

เขตรฐยะไข (Rakhine State) เขตลมนำ�อระวด

(Ayeyarwaddy Division) และเขตย�งกง (Yan-

gon Division) ซงไมเพยงเปนพนทเกษตร แหลง

อข�วอนำ�ของประเทศ แตยงมคว�มสำ�คญในเชง

พ�ณชยกรรมและอตส�หกรรมอกดวย พนทนอก

เชนกนทประสบอทกภยอย�งหนกใน ค.ศ. 2015

ดงกล�วข�งตน อกหนงคว�มรนแรงทบนทกลงหน�

ประวตศ�สตรรวมสมยกคอ กรณมห�ไตฝนไฮเยยน

(Super Typhoon Haiyan) ทพดถลมพนทตอน

กล�งของฟลปปนส เมอ ค.ศ. 2013 พลงทำ�ล�ย

ล�งของมห�พ�ยทมระดบคว�มเรวลมเกอบ 300

กโลเมตรตอชวโมง กระตนใหสงคมน�น�ช�ตใสใจ

ยงขนตอทงก�รปรบวถคดและวถปฏบตในก�รรวม

รบมอกบภ�วะโลกรอน165 นอกเหนอจ�กเขตพนทมรสม

ผลก�รศกษ�วจยดงกล�วยงเผยใหเหนอกดวยว�

ดนแดนทคอนข�งแหงแลงอยแลว (อ�ท บ�งสวนของ

ดนแดนขอบรมทะเลเมดเตอรเรเนยน แอฟรก�เหนอ

ชล และออสเตรเลย) อ�ก�ศจะยงแหง ปรม�ณนำ�ฝน

จะยงลดลงไปอกม�ก166

คว�มรนแรงของก�รเปลยนแปลงสภ�พ

อ�ก�ศข�งตน ไดรบก�รค�ดก�รณม�บ�งแลวตงแต

ค.ศ. 2009 จ�กก�รประชมสหประช�ช�ตว�ดวย

ก�รเปลยนแปลงสภ�พอ�ก�ศ ต�มกรอบของอน-

สญญ�สหประช�ช�ตว�ดวยก�รเปลยนแปลงสภ�พ

อ�ก�ศ (United Nations Framework Conven-

tion on Climate Change: UNFCCC) ซงเปนก�ร

ประชมครงท 15 ของประเทศทเกยวของ (the 15th

Conference of the Parties) ซงจดขนทกรง

โคเปนฮ�เกน ประเทศเดนม�รก ซงมกเรยกกนโดย

ยอว� COP 15 ทผเข�รวมประชมหล�ยพนคนทง

นกก�รทต นกเคลอนไหว ผสอข�ว และผเกยวของ

พย�ย�มเจรจ�ตอรองเพอจดว�งกรอบคว�มตกลง

ระหว�งประเทศหลงกรอบแนวท�งทว�งไวในพธส�ร

โตเกยว (Tokyo Protocal) ค.ศ. 1997 หมดอ�ยลง



ก�รประชมครงนเกดขนท�มกล�งบรรย�ก�ศ

คว�มหวนวตกจ�กก�รนำ�เสนอขอมลคว�มเปนไป

ไดท�งวทย�ศ�สตรว� สภ�พอ�ก�ศโลกในอน�คต

อ�จปร�กฏได 5 ลกษณะ คอ 1) ก�รละล�ยตวของ

นำ�แขงขวโลก (ซงอ�จจะหมดไปห�กอณหภมโลก

ขยบเพม 1 องศ�เซลเซยส) ซงไมเพยงจะทำ�ใหธ�ร

นำ�แขงละล�ยตวม�กขน แตยงทำ�ใหนำ�ทะเลหนน

สงและอนขนจนเปนอนตร�ยตอสงมชวตในทะเล

2) คลนคว�มรอนทเคยเกดขนในยโรปเมอ ค.ศ.

2003 จนคร�ชวตผคนนบหมน อ�จจะปร�กฏขน

ทกป ห�กอณหภมโลกขยบตวสงขน 2 องศ� และ

แนนอนว�ยงทำ�ใหนำ�แขงขวโลกและธ�รนำ�แขง

ละล�ยตวเรวยงขน 3) ห�กอณหภมโลกเพมขนถง

3 องศ� โลกจะสญเสยพนทป�จำ�นวนม�ก เพร�ะ

เกดเหตไฟไหมป�ขนบอยครง ซงจะทำ�ใหแหลงนำ�

จดลดลงรอยละ 30-50 โดยเฉพ�ะในเขตเมดเตอร-

เรเนยนและแอฟรก� และอ�จทำ�ใหอณหภมขยบสง

ขนอก 1.5 องศ� 4) ห�กอณหภมโลกสงถง 4 องศ�

แผนนำ�แขงขวโลกอ�จละล�ยหมดทงขวโลกเหนอ

และขวโลกใต ซงจะทำ�ใหระดบนำ�ทะเลหนนสงขน

อก 5 เมตร ประเทศแถบช�ยฝงทงหมดจะจมนำ�

สวนพนทใจกล�งยโรปจะมสภ�พเปนทะเลทร�ยท

อณหภมสงกว� 50 องศ� 5) สภ�พจะยงเลวร�ยลง

ห�กอณหภมโลกเพม 5 องศ� เพร�ะหล�ยพนท

จะรอนเกนกว�มนษยจะอยอ�ศยได และในทสดเผ�-

พนธมนษยกจะลดจำ�นวนลงอย�งรวดเรว167 แมกระนน

กต�ม ภ�พก�รค�ดก�รณอนน�สะพรงเชนนกยง

ย�กจะโนมน�วชกจงใหมนษยมองเหนประโยชน

รวมระยะย�ว

COP 15 ถอว�เปนเวทแรกทสหรฐอเมรก�

เข�รวมประชม ทงนสหรฐอเมรก�ไดรบก�รจบต�

มองและเสยงวพ�กษวจ�รณว� เปนหนงในแกนหลก

ทปลอยก�ซเรอนกระจกเข�สบรรย�ก�ศ ซงมสวน

อย�งสำ�คญททำ�ใหเกดก�รฉกข�ดของชนบรรย�ก�ศ

ดงกล�วข�งตน ในเวทเดยวกนนยงมจนและอนเดย

รวมถงบร�ซล เข�รวมประชม ดนแดนเหล�นต�ง

ไดรบเสยงวพ�กษในเรองดงกล�วไมต�งกน จ�ก

ก�รมงสงเสรมผลกดนกจกรรมท�งเศรษฐกจซง

สร�งประโยชนใหภ�คก�รเงนม�กม�ย แตโลกและ

ผคนกลบแทบไมไดรบสงตอบแทนอะไร (trillions

for Wall Street, pennies for Earth) อตส�ห-

กรรมก�รผลตและกจกรรมท�งเศรษฐกจม�กม�ย

ทเกยวของกบก�รปลอยก�ซดงกล�ว ดจะสมพนธ

แนบแนนกบก�รเรงเสนท�งก�รพฒน�น เสยงกล�ว

โทษจงดจะตกหนกกบประเทศกำ�ลงพฒน�และ

บรรด�เศรษฐกจเกดใหม ทำ�ใหย�กทจะประส�น

คว�มตกลงใน 5 ประเดนหลก นนคอ 1) รกษ�ก�ร

เพมขนของอณหภมสงสดใหตำ�กว� 2 องศ�เซลเซยส

ทงทเคยตงเป�หม�ยกอนประชมไวท 3.5 องศ�

2) จดทำ�บญชเป�หม�ยก�รลดก�รปลอยก�ซเรอน

กระจก และก�รลดปรม�ณก�รปลอยก�ซของประเทศ

กำ�ลงพฒน�จนถง ค.ศ. 2020 3) สนบสนน งบ

ประม�ณระยะสน 30 พนล�นดอลล�รสหรฐ เพอ

ดำ�เนนก�รด�นต�งๆ จนถง ค.ศ. 2012 อ�ท ก�ร

ชวยประเทศกำ�ลงพฒน�ลดก�รปลอยก�ซ และก�ร

อนรกษป� 4) สนบสนนงบประม�ณระยะย�วปละ

100 พนล�นดอลล�รสหรฐ จนถง ค.ศ. 2020 ซง

อ�จจะนำ�ไปสก�รจดตง Copenhagen Green

Climate Fund และ 5) เนนยำ�ถงคว�มตงใจใน

อดต อ�ท ก�รจดทำ�กลไกเพอสนบสนนก�รถ�ยโอน

เทคโนโลย และก�รดแลรกษ�ป�ไม168

ทศนะทย�กจะปรบเปลยนเพอประโยชน

ระยะย�วของมนษยช�ต เมอเทยบกบผลประโยชน

ระยะสนในชวงเวล�ทสถ�บนวเคร�ะหเศรษฐกจชนนำ�

ของโลกยงคงเหนศกยภ�พก�รเตบโตท�งเศรษฐกจ

ดงทไดนำ�เสนอไวในบทกอนๆ ทำ�ให COP 15 ไม

อ�จบรรลเป�หม�ยทตงไว ท�มกล�งคำ�ถ�มของ

ประเทศกำ�ลงพฒน�โดยเฉพ�ะจ�กแอฟรก�ว�

ดวยเหตใดระดบอณหภมสงสดถงไมอยท 1.5 องศ�

บนตนทนก�รสญเสยโอก�สก�รพฒน�เศรษฐกจ

อย�งเรงรอนของพวกตน ทงทภ�วะโลกรอนสะสม

เปนตวอย�งชดเจนตงแตก�รปฏวตอตส�หกรรม

ทเรมและสนบสนนโดยตะวนตก และเหตใดแรง

กดดนจงไมอ�จสร�งคว�มระค�ยตอผนำ�วอชงตนท

ประก�ศว�จะปรบลดก�รปลอยก�ซเรอนกระจกลง

เพยงรอยละ 4 จ�กระดบเมอทศวรรษ 1990 มพก

ตองเอยถงก�รไรขอผกมดใดตอก�รดำ�เนนก�ร

ดงกล�วของประเทศกำ�ลงพฒน�169

หลงก�รประชมมก�รเสนอบทเรยนถงคว�ม

ลมเหลวในครงนนว�ม�จ�กหล�กหล�ยส�เหต ทง

บท

ท 5

ความ

ทาท

ายต

อมน

ษย

ในศ

ตวรรษ

ท 2

1สภ

าพอาก

าศแล

ะนเวศ

ทเป

ลย

นแป

ลง ก

บค

วามก


คโนโล

ย


ท�ทของประเทศมห�อำ�น�จท�งเศรษฐกจทยงไม

พรอมจะยอมรบขอผกมดระดบโลก ระบบก�รเมอง

ภ�ยในของสหรฐอเมรก�ซงบอยครงทฝ�ยรฐสภ�

ไมสนบสนนทศท�งด�นก�รต�งประเทศของฝ�ย

บรห�ร โดยเฉพ�ะสำ�หรบประธ�น�ธบดโอบ�ม�ท

เพงเข�รบตำ�แหนงไดไมน�น หลงเกดวกฤตก�รณ

ก�รเงน ค.ศ. 2008 ไมเพยงเท�นนก�รทประเทศ

เจ�ภ�พยงมกรอบวถคดทคดกรองประเทศ (ทตน

คดว�) เดนนำ�ใหมบทบ�ทสำ�คญในก�รร�งขอตกลง

ทำ�ใหไมง�ยนกทจะไดรบก�รยอมรบในวงกว�ง ใน

เรองร�วภ�วะโลกรอนท�มกล�งสภ�พอ�ก�ศทหน�ว

เหนบในระหว�งประชม และท�มกล�งบรรย�ก�ศ

ก�รร�ยง�นข�วสด 24 ชวโมงทนำ�โดยกลมผสอ

ข�วจ�กวอชงตน ซงมสวนไมนอยในก�รเบยงเบน

ประเดนหลกม�ทท�ทของสหรฐอเมรก� จน อนเดย

และบร�ซล ทำ�ใหผนำ�อนๆ รวมถงสหภ�พยโรป

แทบไมมโอก�สจรงจงในก�รผลกดนแนวคดอนใด

แมกระทงก�รเคลอนไหวจ�กกลมองคกรนอกภ�ค

รฐ ซงมตวแทนอยม�กม�ยในก�รประชมครงนน

กดจะเนนยำ�แตคว�มสำ�คญของกลมทมคว�มเดน

นำ�ดงกล�ว170

แมกระนนกต�ม สงท COP 15 เสนอให

เหนกยงดจะเปนไปในทศท�งเดยวกนกบก�รปรบ

โครงสร�งก�รกำ�กบคว�มเปนไประหว�งประเทศ

เหมอนเชนท G20 ปร�กฏตวขนในชวงเวล�กอน

หน�นน ดวยเหตว�ก�รประชมทโคเปนเฮเกนเกด

จ�กก�รรวมมอผลกดนของสหรฐอเมรก� จน อนเดย

แอฟรก�ใต บร�ซล และสหภ�พยโรป จนกระตนให

หล�ยประเทศยอมรบใหเรองก�รเปลยนแปลง

สภ�พอ�ก�ศมบทบ�ทในก�รกำ�กบนโยบ�ยและ

ทศท�งก�รเมองของตนม�กยงขน ท�ทเชนนแสดง

ใหเหนถงก�รยอมรบแรงกดดนจ�กภ�คประช�สงคม

ทดจะมก�รเคลอนไหวซงชวยกระจ�ยตวคว�มรและ

สำ�นกรในเรองของสงแวดลอมและระบบนเวศเข�ส

ส�ธ�รณชนม�กยงขน จนมสวนสร�งแรงกระตนให

เรมมก�รขย�ยตวของทงเทคโนโลยและเศรษฐกจท

เกยวของกบสงแวดลอม171

เสนทางส COP 21 Paris: การคาดหวงถงอนาคตทเปลยนแปลง

สำ�หรบผทตดต�มคว�มเคลอนไหวด�นสงแวดลอม

และระบบนเวศอยบ�ง อ�จจดจำ�ไดถงภ�พของ

คว�มเคลอนไหวในก�รพย�ย�มแกปญห�แกปญห�

สงแวดลอม (ซงในเวล�นนยงไมมคว�มชดเจนใน

เรองก�รขย�ยตวครอบคลมมตของระบบนเวศ)

ปญห�คว�มย�กจน รวมถงวกฤตพลงง�นและอ�ห�ร

โดยเฉพ�ะในเขตพนทประเทศกำ�ลงพฒน�ในชวง

ทศวรรษ 1980 ทก�รตงคำ�ถ�มตอเสนท�งก�ร

อ�ก�ศทรอนและแหงแลงม�กขน ห�กไมไดรบก�รแกไข อ�จทำ�ใหไฟไหมป�บอยครงและรนแรงยงขน ทมา: http://www.dailyrecord.co.uk (2/3/2016)

ปร�กฏก�รณอย�งคลนคว�มรอนในยโรป ค.ศ. 2003 ทคร�ชวตผคนนบหมน อ�จจะเกดบอยครงขน ทมา: http://www.enwikipedia.org (2/3/2016)



พฒน�เขมขนและรนแรงยงขน โดยเฉพ�ะก�รหยอน

ย�นในกฎระเบยบทกระทบตอทงชวตผคนและสภ�พ

แวดลอม (ซงตอม�ไดมก�รยอมรบในวงกว�งว� กอ

ผลกระทบตอระบบนเวศ และคว�มสมบรณของหวงโซ

อ�ห�ร) ผคนจำ�นวนม�กอ�จจดจำ�ไดถงบทเพลง

“We are the World” จ�กโครงก�ร USA for

Africa ทมนกรองนำ�จ�กสหรฐอเมรก�หล�ยคน

เปนผผลกดน เมอ ค.ศ. 1985 บรรย�ก�ศเชนน

เปนหนงในภ�พรวมของก�รสะทอนปญห�ทเรมตง

คำ�ถ�มตอทศท�งก�รก�วย�งตอไปในอน�คตของ

มนษยช�ต

กอนหน�นนเพยงหนงปไดเกดโศกน�ฏกรรม

อบตภยจ�กอตส�หกรรมกรณก�ซเมธลไอโซไซย�-

เนต (methyl isocyanate) และก�ซพษอนๆ

กว� 30 ตนรวไหลออกจ�กโรงง�นยเนยนค�รไบด

(Union Carbide) ซงเปนโรงง�นผลตย�กำ�จด

ศตรพชทใหญทสดในเมองโภป�ล (Bhopal) ประเทศ

อนเดย เมอ ค.ศ. 1984 ทไมเพยงทำ�ล�ยสภ�พ

แวดลอมและระบบนเวศในพนท แตยงเปนเหตใหม

ผเสยชวตในร�ว 3,800-16,000 คน รวมทงยงกอ

คว�มพกลพก�รท�งร�งก�ยและสมองใหกบผทได

รบผลกระทบโดยตรงและโดยออมผ�น

ก�รสบส�ยโลหต กว�ส�มทศวรรษได

ผ�นไปและแมว� ด�ว เคมคอล (Dow

Chemical) จ�กมชแกนจะเปลยนม�เปน

ผดแลพนทดงกล�วแทนเจ�ของเดม แต

ปญห�เรองค�ชดเชยและก�รคนสภ�พ

แวดลอมใหพนทดงกล�วกยงไมเกดขน

เรองเล�ข�นในลกษณะเดยวกนนจ�ก

หล�ยพนทซงแพรกระจ�ยผ�นพฒน�ก�ร

ของก�รสอส�รมวลชนรวมสมยไดกระตน

ใหเกด172 The Earth Summit เมอ ค.ศ.

1992 ทเมองรโอเดอจ�เนโร (Rio de Ja-

neiro) ประเทศบร�ซล

แมอ�จจะเรยกไดว� คว�มใสใจ

ของผคนทงผกำ�หนดนโยบ�ยและผคน

ทวไปเกยวกบคว�มเปลยนแปลงและ

คว�มเสอมถอยของสภ�พอ�ก�ศและสง-

แวดลอมดจะไดรบคว�มใสใจม�กขน

แตกว�จะเดนท�งม�ถง COP 21 ทป�รส

ซงเรมแสดงนยเชงบวกตอก�รค�ดหวงถงก�ร

เปลยนแปลงของสภ�พแวดลอม ระบบนเวศ และ

อน�คตมนษย กลบมใชเรองง�ย คว�มลมเหลวของ

COP 15 ทไดนำ�เสนอโดยสงเขปไวข�งตนเปน

ตวอย�งทชดเจนในเรองดงกล�ว ทงทนบตงแตก�ร

ประชมทรโอฯ ก�รเรยกรองคว�มเปลยนแปลงใน

เรองเหล� นไดเรมปร�กฏขนและไดรบก�รยอมรบ

คว�มสำ�คญผ�นก�รลงน�มในปฏญญ�รโอ (Rio

Declaration) ปฏญญ�ฉบบนมไดเพยงแคเรมว�ง

กรอบ UNFCCC แตยงรวมไปถงก�รใหคว�มสำ�คญ

กบอนสญญ�ว�ดวยคว�มหล�กหล�ยท�งชวภ�พ

(Convention on Biodiversity) และคว�มสำ�คญ

ของผนป� ทงในฐ�นะแหลงเลยงดฟมฟกสงมชวต

ม�กม�ย และแหลงอ�ห�รสำ�คญของโลก ก�ร

ปร�กฏตวของ Agenda 21 ภ�ยใตก�รสนบสนน

อย�งแขงขนของ บทรอส บทรอส-ก�หล (Boutros

Boutros-Gahli) เลข�ธก�รใหญสหประช�ช�ตใน

ขณะนน (เพงเสยชวตไปเมอร�วกล�งเดอนกมภ�พนธ

ค.ศ. 2016) เปนสงยนยนคว�มชดเจนในก�รเชอม-

โยงก�รพฒน�ทยงยนเข�กบสภ�พแวดลอมและ

นเวศ173

COP 15 ซงจดประชมใน ค.ศ. 2009 ขณะทแรงกดทบจากวกฤตการณทางการเงนครงใหมยงไมผอนคลาย อดมไปดวยบรรยากาศของการแบงฝกแบงฝายของการตงคำ ถามตอเสนทางการพฒนาวา เหตใดประเทศกำ ลงพฒนาและเศรษฐกจเกดใหม จงตองแบกรบตนทนโอกาสการพฒนาตามเสนทางทประเทศตะวนตกเคยเหยยบยำ ผานมา ทงทระดบความรอนทเพมขนของอณหภมโลก เปนเพราะการแบกรบตนทนจากเสนทางการพฒนาดงกลาว

บท

ท 5

ความ

ทาท

ายต

อมน

ษย

ในศ

ตวรรษ

ท 2

1สภ

าพอาก

าศแล

ะนเวศ

ทเป

ลย

นแป

ลง ก

บค

วามก


คโนโล

ย


แนวท�งจ�ก Agenda 21 นเองทไดพฒน�

ตวตอไปรวมกบก�รจดทำ�ดชนพฒน�มนษย (Hu-

man Development Index: HDI) ขนเปน

โครงก�รเป�ประสงคก�รพฒน�สหสวรรษ (Millen-

nium Development Goals: MDG) เมอ ค.ศ.

2001 โดยมก�รแกปญห�คว�มย�กจนเปนเป�หม�ย

พนฐ�น174 กอนจะมก�รยกระดบและปรบวธก�รบรรล

เป�หม�ยใหครอบคลมและชดเจนยงขนใน ค.ศ.

2015 ภ�ยใตชอ เป�ประสงคก�รพฒน�ทยงยน

(Sustainable Development Goals: SDG)

โดยมงหวงยกระดบก�รพฒน�คณภ�พ ชวตมนษย

ทรวมถงก�รใสใจดแลและเสรมคว�มแขงแกรงให

สภ�พแวดลอมและระบบนเวศ เพอชบชวตใหกบ

คว�มเปนหนสวนระดบโลกเพอก�รพฒน�ทยงยน175

นบจ�กก�รประชมกลมทเกยวของ (Con-

ference of Parties: COP) และลงน�มยอมรบ

ปฏญญ�รโอครงแรกทเบอรลน เพอตดต�มและ

ประเมนก�รดำ�เนนก�รภ�ยใตกรอบคว�มรวมมอ

อนเปนทยอมรบกนม�ตงแตตนทศวรรษ 1990 ได

มพฒน�ก�รด�นบวกเกดขนไมนอย แมจะเปนไป

ในอตร�ทคอนข�งล�ช� จนไดรบเสยงวพ�กษวจ�รณ

อยบอยครงว�ไมทนก�รณกบคว�มเปลยนแปลง

ข�งตน แม COP 3 จะใหกำ�เนดพธส�รเกยวโต ซง

ว�งร�กฐ�นก�รยอมรบภ�วะโลกรอนและปญห�

ก�รปลอยก�ซเรอนกระจก COP 11 ชวยในก�รจด

ทำ�แผนก�รมอนทรออล (Montreal Action Plan)

ทสม�ชกพรอมใจกนไดแคเพยงยนอ�ยคว�มตกลง

จ�กพธส�รเกยวโตออกไปไกลกว� ค.ศ. 2012 แต

ในโอก�สครบรอบทศวรรษของ COP ทโคเปนเฮเกน

ดงกล�วข�งตน ก�รพย�ย�มผลกดนคว�มเปลยน-

แปลงต�งๆ กยงไมอ�จจดไดว�คบหน� จนกระทง

ก�รประชม COP 17 ไดใหกำ�เนด Green Climate

Fund (GCF)176 พฒน�ก�รเหล�นและคว�มเปน

จรงของคว�มเปลยนแปลงข�งตนทำ�ใหคว�มค�ด

หวงตอ COP 21 คอนข�งสง สวนหนงเพร�ะแรง

หนนเสรมจ�ก COP 20 ทลม� ทผเข�รวมประชม

กว� 15,000 ร�ย เรมผลกดนทศท�งก�รเคลอน

ตวของปญห�ภ�วะโลกรอนใหเกยวของกบก�ร

พฒน�นวตกรรมเพมม�กขน และประเทศพฒน�

แลวเรมตกลงกนไดถงกลไกทจะคอยตดต�มก�ร

ดำ�เนนก�รต�มขอผกมด รวมถงเรมมคว�มชดเจน

ในแนวท�งก�รบรห�รจดก�ร GCF ทมเงนทนตง

ตน 10 พนล�นดอลล�รสหรฐ แมจนจะไดเนนยำ�ว�

เงนกองทนควรจะม�จ�กประเทศพฒน�แลว และ

ควรจะตองแยกกองทนของกลมประเทศท�งใต

(South-South fund) ออกม�177

ไมว�จะอย�งไร ท�ยทสดแลว COP 21 ท

ป�รสกปร�กฏดวยท�ททยอมรบขอผกมดและพรอม

จะก�วเดนไปดวยกนม�กยงขน ท�มกล�งบรรย�ก�ศ

คว�มตงเครยดและโศกน�ฏกรรมจ�กก�รกอก�ร

ร�ยซำ�สองในป�รส ทก�รโจมตป�รสเมอชวงกล�ง

เดอนพฤศจก�ยน ทำ�ใหตองมก�รระงบก�รเดนขบวน

กดดนผนำ�ประเทศทเข�รวมประชมเพอใหจรงจงใน

ก�รแกไขปญห�ภ�วะโลกรอนม�กกว�ทผ�นม�

โดยเฉพ�ะในเรองก�รลดก�รปลอยก�ซเรอนกระจก

เพร�ะห�กยงไรม�ตรก�รจรงจงอณหภมโลกอ�จ

สงถง 2.7–3.7 องศ�เซลเซยสใน ค.ศ. 2100 เรอง

ของ GCF ซงตงเป�หม�ยทจะใหบรรลถงระดบ 100

พนล�นดอลล�รสหรฐใน ค.ศ. 2020 แตใน ค.ศ.

2015 เงนทนดงกล�วยงอยเพยงแคระดบ 60-65

พนล�นดอลล�รสหรฐ178

คว�มตกลงทจบลงดวยคว�มยนดของหล�ย

ฝ�ย หลงคว�มพย�ย�มเกอบสองสปด�ห (30

พฤศจก�ยน–12 ธนว�คม ค.ศ. 2016) ครอบคลม

ในเรองของก�รยนยนก�รปรบลดอณหภมโลกให

อยในระดบตำ�กว� 2 องศ�เซลเซยสจ�กชวงสมย

ปฏวตอตส�หกรรม และจะพย�ย�มผลกดนใหอย

ในระดบ 1.5 องศ�ตอไป ทงนยงไดมก�รว�งแนวท�ง

สร�งกลไกขอผกมดใหแตละประเทศตดต�มก�ร

ดำ�เนนก�รภ�ยในของตน ซงจะตองไดรบก�รสนบ-

สนนโดยเฉพ�ะท�งด�นงบประม�ณและเทคโนโลย

จ�กประเทศพฒน�แลว ทประชมยงไดตกลงขย�ย

เวล�ก�รระดมทน 100 พนล�นดอลล�รสหรฐ ออก

ไปจนถง ค.ศ. 2025 พรอมกบ ตงเป�หม�ยทสงกว�

นนหลงปดงกล�ว ทงนจะตองมก�รจดตงกลไกเพอ

ตรวจวดก�รลดก�รปลอยก�ซเรอนกระจกของ

แตละประเทศ ในลกษณะทคล�ยคลงกบกลไก

Clean Development Mechanism ทไดจด

ทำ�ไวในพธส�รเกยวโต179

ทงนสงทย�กจะมองข�มกคอ แมแถลงก�รณ



บทสรปจ�ก COP 21 จะมระดบก�รใชถอยคำ�ทด

จะยกระดบผกมดยงขน แตพนฐ�นหลกของก�ร

ดำ�เนนก�รยงคงอยบนเรองของก�รดำ�เนนก�รทมง

มนตงใจ (เอง) ในระดบช�ต (Intended Nationally

Determined Contributions: INDCs) หรอกคอ

ก�รดำ�เนนก�รต�มคว�มสมครใจของแตละประเทศ

ว�จะตงใจใหก�รลดภ�วะโลกรอนเปนจรงม�กนอย

เพยงใด และจ�กขอมลทน�น�ประเทศสงใหกบ

UNFCCC ส�ม�รถคำ�นวณไดว� อณหภมจะลดลง

เหลอทระดบ 2.7 องศ� ซงสงกว�เป�หม�ยทตงใจ

ทงนยงไมมทท�ว�จะส�ม�รถเปลยนแปลงไดโดย

ง�ย เพร�ะจน อนเดย และแอฟรก�ใต ซงปลอย

ก�ซเรอนกระจกในปรม�ณม�กกยงไมลงน�มยอมรบ

คว�มตกลงดงกล�ว แมจะมแรงผลกดนม�กขนจ�ก

สหรฐอเมรก�180 อน�คตคว�มเสยงกบภ�วะโลกรอน

จะปรบเปลยนไปในเชงบวกไดเพมขนหรอไมขนอย

กบว�ประช�ชนและผกำ�หนดนโยบ�ยในดนแดน

นนๆ มอตร�ก�รรด�นนเวศฯ (ecologically lit-

erate) ม�กนอยเพยงใด โดยเฉพ�ะคว�มเข�ใจตอ

หลกก�รทว� ก�รจดระเบยบดำ�เนนก�รเรองต�งๆ

เหล�นเชอมโยงกบข�ยใยชวต181 เชนทฟรตจอฟ

ค�ปร� เสนอไว

เทคโนโลยกบชวตมนษยยคใหม

กำ�ลงคว�มแขงแกรงของตวแสดงระดบรฐ เปนพน

ฐ�นสำ�คญในก�รจดว�งแนวคดทว�ดภ�พใหเหน

ถงลกษณะโครงสร�งคว�มสมพนธระหว�งประเทศ

ทคอยๆ เปลยนไป แบบทย�กจะกล�วไดว� สหรฐ -

อเมรก�และยโรป จะประสบชะต�กรรมเหมอนเชน

เคย (อย�งนอยเหมอนเชนทผ�นม�ในศตวรรษกอน

หน�) แมเวล�เสยวสดท�ยของศตวรรษท 20 จะให

ภ�พทก�รศกษ�วจยครงนนำ�ม�ใชขย�ยคว�ม

ตอว� คว�มเปลยนแปลงด�นเศรษฐกจ-ก�รเมอง

และสงคม ทมแรงหนนเสรมจ�กคว�มฉบไวของเทค -

โนโลยไมว�จะเปนภ�คก�รทห�ร และ/หรอภ�ค

พลเรอน โดยเฉพ�ะด�นก�รตดตอสอส�รลวนมสวน

เรงผลกดนใหพนทคว�มเปลยนแปลง ก�วย�งม�

จ�กซกโลกตะวนออกม�กยงขน ใครหล�ยคนอ�จ

จะมภ�พคว�มก�วลำ�ท�งเทคโนโลย (เนนภ�คพล

เรอประเภทพ�ณชยกรรม-อตส�หกรรม) ของญปน

และชอเสยงอนโดงดงในก�รพฒน�นวตกรรม

เทคโนโลยขนสง (โดยเฉพ�ะด�นก�รสอส�รและ

ส�รสนเทศ) ของบงก�ลอร ในอนเดย ผ�นเข�ม�

ในหวงสำ�นก แมปจจบนจะยงอย�กกล�วอ�งว� สมดล

ของก�รประดษฐคดคนเทคโนโลยทจะบนด�ลให

เกดคว�มเปลยนแปลงครงใหญไดเกดขนแลว (ทง

ทเร�มเชอไฟแหงคำ�เตอนในเรองดงกล�ว อย�ง

นอยตงแตชวงทศวรรษ 1960 จ�กไอเซนฮ�วเออร

ดงทไดกล�วไวในบทท 3) แตมไดหม�ยคว�มว�

มนษยไรซงคว�มพย�ย�มในก�รรบมอกบคว�ม

ท�ท�ยดงกล�ว

สงทย�กจะมองข�มจ�กก�รเสนอภ�พใน

ลกษณะข�งตน ซงมกจะมคว�มคนชนของก�รบอก

เล�เรองร�วคว�มสมพนธของเทคโนโลยกบตว

แสดงระหว�งประเทศโดยเฉพ�ะในระดบรฐ (ทย�ก

จะแยกจ�กเรองร�วของก�รใหก�รสนบสนน และ/

หรอ ไดรบก�รสนบสนนจ�กบรรษทข�มช�ต) และ

ระดบเหนอรฐ ผ�นคว�มรวมมอขององคก�รระหว�ง

ประเทศ และ/หรอเวทก�รเจรจ�ระหว�งประเทศ

ม�กม�ย กคอ คว�มสมพนธเหล�น คอร�กฐ�น

คว�มแขงแกรงของรฐ ทส�ม�รถสงเกตไดผ�นตวเลข

ก�รเตบโตท�งเศรษฐกจ (GDP) แมว�ปล�ยท�ง

ของก�รคนคว�ต�มส�ยคว�มคดเชนนจะใหภ�พ

ว� รฐทแขงแกรง คอผถอครองเทคโนโลยและเงนทน

สวนอตร�ก�รเตบโตท�งเศรษฐกจอ�จหนนเสรมใหผ

ทมคว�มไดเปรยบในเรองดงกล�ว ไดเปรยบม�ก

ยงขน โดยอ�จสงผ�นคว�มไดเปรยบนนออกนอก

เขตแดนรฐตนไปยงกลมรอยละ 1 ของประช�กรโลก

กล�วไดว� สงทเหนไดไมชดเจนนก หรออ�จไมได

เหนเลยจ�กก�รเสนอภ�พดงกล�วกคอ มนษย ใน

ฐ�นะปจเจกและประช�กรโลก แมว�ก�รเปนพลเมอง

ของรฐ อ�จจะปร�กฏอยบ�งในฐ�นะหนวยนบด�น

ฐ�นประช�กร ซงอ�จจะไมไดรบโภคผลจ�กก�ร

เตบโตของตวเลขเศรษฐกจม�กนก ไมว�ในระดบ

รฐ และ/หรอ ระดบโลก ยงไปกว�นนกคอ เรมม

ก�รตงคำ�ถ�มอยไมนอยว� ชะต�กรรมของผคน

จำ�นวนไมนอย (หรออ�จจะเรยกไดว� กลมรอยละ

99) ดจะแปรผกผนกบก�รเตบโต GDP

บท

ท 5

ความ

ทาท

ายต

อมน

ษย

ในศ

ตวรรษ

ท 2

1สภ

าพอาก

าศแล

ะนเวศ

ทเป

ลย

นแป

ลง ก

บค

วามก


คโนโล

ย


แมว�นนอ�จจะมใชภ�พคว�มเสอมถอย

โดยสมบรณ แตในเชงสมพทธแลว ผคนจำ�นวน

ม�กเรมตงคำ�ถ�มตอแรงกดทบ (ทงนอ�จมองเหน

ไดอย�งชดเจนจ�กมตด�นเศรษฐกจ-ก�รเมอง

และไมสชดเจนนกจ�กมตด�นสงคม-วฒนธรรม)

ตอคว�มเปนมนษยของตน ก�รครนคดและตงคำ�

ถ�มเชนน ห�ใชเรองใหมในเสนท�งอนย�วน�น

ของประวตศ�สตรมนษย แตภ�พก�รเกดขนและ

ก�รขย�ยตวอย�งรวดเรวของ Arab Spring และ

Occupy Movement ในชวงตนศตวรรษท 21

กระตนใหเร�ตองพจ�รณ�อย�งจรงจงม�กขนถง

คว�มสมพนธระหว�ง มนษย เทคโนโลย อำ�น�จรฐ

และอำ�น�จเงน GDP ทงในแงมมของขน�ดและ

อตร�ก�รเตบโต จงไมอ�จนบไดว�เพยงพอในก�ร

ชวยตรวจวดคว�มก�วหน�ของมนษย ทงน ไซมอน

คซเนตส (Simon Kuznets) นกเศรษฐศ�สตรและ

นกสถตช�วอเมรกนเชอส�ยรสเซย ซงไดรบร�งวล

โนเบลส�ข�เศรษฐศ�สตร เมอ ค.ศ. 1971 และ

เปนผพฒน�ก�รคำ�นวณ GDP ไดกล�วเตอนไว

ตงแตตนแลวว� ทงไมอ�จและไมควรใช

GDP เปนม�ตรวดคว�มก�วหน�ของมนษย

และสงคม ก�รเรมตนพจ�รณ�ก�รจดทำ�

ดชนพฒน�มนษย (HDI) ทเรมปร�กฏ

แนวคดตงแตชวงทศวรรษ 1970 กอนจะ

ม�ปร�กฏเปนรปเปนร�งในชวงทศวรรษ

1990 จงเปนเสนท�งหนงทไดรบก�รค�ด

หม�ยใหชวยเยยวย�ภ�วก�รณดงกล�ว

ม�หบบ อล ฮ�ค (Mahbub ul

Haq) แกนนำ�ทผลกดนก�รจดทำ� HDI ได

เรยกรองใหนโยบ�ยก�รพฒน�มมนษยเปน

ศนยกล�ง แทนก�รมงมองแตตวเลขร�ย

ไดท�งบญช และอม�ตย� เซน (Amartya

Sen) นกเศรษฐศ�สตรร�งวลโนเบล หนง

ในผรวมผลกดนก�รเกดขนของดชนดง

กล�ว ไดเรยกรองใหมองก�รพฒน�ในฐ�นะ

สงทจะสร�งเสรภ�พ (Development as

Freedom) ในสงคมเพ อชวยใหมนษย

ส�ม�รถบรรลถงศกยภ�พ (Capability) ท

มอย ทงเพอประโยชนสขของตนเองและ

สงคม182 กล�วไดว� ก�รเรยกรองและขอ

เสนอข�งตน ซงเกดขนในชวงทศวรรษ 1970 ท

โครงสร�งระหว�งประเทศเรมเปลยนแปลงเชน

เดยวกน (เชนทไดนำ�เสนอไวในบทท 3) ตงอยบน

สมมตฐ�นทว� ก�รพฒน�เศรษฐกจ (ควร) จะชวย

ผลกดนก�รพฒน�ในมตด�นสงคม แตคว�ม

พย�ย�มดงกล�วกยงไมอ�จจดไดว� ประสบคว�ม

สำ�เรจม�กนก เพร�ะก�รเกบสถตขอมลของหนวย

ง�นก�รพฒน�แหงสหประช�ช�ต (United Nations

Development Programme: UNDP) นบจ�ก

ทศวรรษ 1970 ถงชวงทศวรรษ 2000 พบคว�ม

สมพนธทคอนข�งเบ�บ�งระหว�งก�รเตบโตท�ง

เศรษฐกจ กบก�รเปลยนแปลงด�นก�รศกษ� และ

ส�ธ�รณสข183

แมว�ก�รจดทำ�ดชนจะก�วหน�ไปอกขน

จนบ�งพนท อ�ท ภฏ�นไดจดทำ�ดชนคว�มสข

มวลรวม (Gross National Happiness: GNP)184

และก�รทสหประช�ช�ตเองไดปรบ HDI ขนเปน

ดชนพฒน�มนษยทปรบในเรองคว�มไมเท�เทยม

(Inequality-adjusted Human Development

ทามกลางความเปลยนแปลงทเบยดขบและกดทบตอสภาพความเปนอย และ/หรอแมกระทงตอความรสกนกคดของผคนไมนอย ของผคนจำ นวนมาก และ/หรอแมกระท งตอความรสกนกคด นบแตชวงเส ยวสดทายของศตวรรษกอนหนา ผคนจงเรมตงคำ ถามมากขนตอความเปนมนษยของตน แมนนอาจม ใช เรองใหม ในเสนทางอนยาวนานของประวตศาสตรมนษย แตภาพการเกดขนและการขยายตวอยางรวดเรวของ Arab Spring และ Oc-cupy Movement… กระตนใหเราตองพจารณาอยางจรงจงมากขนถงความสมพนธระหวาง มนษย เทคโนโลย อำ นาจรฐ และอำ นาจเงน GDP



Index: IHDI) เมอ ค.ศ. 2010 เพร�ะขอมลในชวง

ทศวรรษกอนหน�ลวนบงชไปในทศท�งเดยวกนว�

คว�มก�วหน�ของมนษยยงห�ไดกระจ�ยตวในวง

กว�ง แมแตลกเซมเบรก หนงในสม�ชกกอตงสห-

ภ�พยโรปกยงมก�รร�ยง�นผลอยในโซนตดลบ

สวนแอฟรก�ใตทไดรบก�รจบต�มองใหเปนหนง

ในดนแดนทจะส�ม�รถชวยประคบประคองก�ร

เตบโต ของเศรษฐกจทนนยมโลก (ดงทไดนำ�เสนอไว

ในบทท 2) กไดรบผลก�รประเมนอยในโซนเดยว

กน คำ�ถ�มตอเรองก�รกระจ�ยคว�มเปนธรรมและ

คว�มไมเท�เทยมนเอง ททำ�ใหเกด IHDI แตกยง

ไมส�ม�รถชวยใหเหนคว�มต�งในประเดนดง

กล�วในมตท�งสงคม (อ�ท เชอช�ต ศ�สน� และ

คว�มเชอ) ไดม�กนก185 ทงทประเดนเหล�นเปนสวน

หนงของก�รตงคำ�ถ�มตอก�รอพยพครงใหญเข�

ยโรป และแมกระทงคำ�ถ�มตอสถ�นภ�พของ EU

ดงทไดนำ�เสนอไวในบทท 4

ชวงชวตทยนยาวกบเทคโนโลยการแพทย

เมอยอนพจ�รณ�เนอห�ทไดนำ�เสนอไวในบท

ต�งๆ กอนหน� อ�จกล�วไดว� แนวโนมโลกโดย

ภ�พรวมทเกยวของกบคว�มเปนมนษยกคอ ก�รตง

คำ�ถ�มตอเสนท�งก�รก�วย�งของสงคมมนษย

โดยเฉพ�ะก�รเลอกเสนท�งก�ร “พฒน�” ว�ทำ�

อย�งไรจงจะยงยน (EU ดจะชดเจนในก�รตงคำ�ถ�ม

นม�กทสดจ�กเนอห�ทนำ�เสนอไวข�งตน) โดย

เฉพ�ะเมอพจ�รณ�คว�มหม�ยของคำ�ว�ก�ร

พฒน�ทยงยน (Sustainable Development)

ต�มทฟรตจอฟ ค�ปร� (Fritjof Capra) เสนอให

เหนถงคว�มสำ�คญของคว�มยงยนของชมชน

มนษย ทจะตองมคว�มบรรส�นสอดคลองกบเรอง

สภ�พแวดลอมท�งก�ยภ�พ สงคมและวฒนธรรม

ทควรเปนเนอห�คว�มสนใจหลกของผกำ�หนด

นโยบ�ย เพราะเรองราวตางๆ เหลานสมพนธใน

ลกษณะโครงขายสายใยแหงชวต (web of life) ซง

เปนแหลงพงพ�คว�มอยรอดระยะย�ว สำ�หรบค�ปร�

อม�ตย� เซน – ก�รพฒน� คอก�รสร�งเสรภ�พ เพอใหมนษยส�ม�รถบรรลถงซงคว�มส�ม�รถทมอย ทมา: http://www.azquotes.com (3/3/2016)

ไซมอน คซเนตส – GDP ไมควรเปนม�ตรวดคว�มก�วหน�ของมนษยและสงคม ทมา: http://www.thefamous-

people.com (3/3/2016)

ม�หบบ อลฮ�ด – มนษย ควรเปนศนยกล�งของก�รพฒน�ห�ใชตวเลขท�งบญช ทมา: http://www.azquotes.com (3/3/2016)

บท

ท 5

ความ

ทาท

ายต

อมน

ษย

ในศ

ตวรรษ

ท 2

1สภ

าพอาก

าศแล

ะนเวศ

ทเป

ลย

นแป

ลง ก

บค

วามก


คโนโล

ย


แลว ชมชน (มนษย) ทยงยน คอ พนทซงไดรบก�ร

ออกแบบม�ใหวถชวต ธรกจ เศรษฐกจ โครงสร�ง

ท�งก�ยภ�พ และเทคโนโลย ไมเข�ไปแทรกแซง

คว�มส�ม�รถในก�รประคบประคองชวตทเปน

มรดกท�งธรรมช�ต186

แนวโนมของก�รปรบเปลยนโครงสร�ง

อำ�น�จทไดนำ�เสนอไวในบทกอนหน� ซงมงมอง

พลงอำ�น�จต�มธรรมเนยมปฏบต เปนสงเตอนใจ

อย�งดว� แมในมตท�งสงคมจะเรมมก�รยอมรบ

คว�มคดและก�รเสนอภ�พเชนทฟรตจอฟ ค�ปร�

หรออม�ตย� เซน รวมทงผนำ�คว�มคดจำ�นวนหนง

พย�ย�มผลกดนใหเหน แตคงไมง�ยนกทจะปรบ

เปลยนคว�มเปนไปทยงเปนกระดกสนหลงใหระบบ

ระหว�งประเทศทงท�งเศรษฐกจและก�รเมอง เพอ

สงตออน�คตทดกว�ไปสชนรนหลง (แนนอนว�

ชนรนใหมในสงคมไทยเปนเป�ตงหลกสำ�หรบก�ร

เสนอภ�พใหพจ�รณ�เปรยบเทยบคว�มเปนไปใน

ครงน) และก�รจดก�รกบภยคกค�มใหมของมนษย-

ช�ต ดงทไดกล�วแทรกไวในเนอห�ของแตละบท

ก�รปรบเปลยนเรองร�วดงกล�ว ในสงคมขน�ดใหญ

ห�ใชเรองง�ย แมหล�กหล�ยสงคมจะไดเสนอมม

มองเรองร�วเหล�นไปในทศท�งเดยวกน โดยเฉพ�ะ

เมอมก�รค�ดก�รณว� ประช�กรโลกน�จะมจำ�นวน

อยระหว�ง 9.5-11.1 พนล�นคนใน ค.ศ. 2050

จ�กจำ�นวนกว� 7.2 พนล�นคนใน ค.ศ. 2014187

ก�รขย�ยฐ�นประช�กรสวนหนงเปนเพร�ะ

ก�รพฒน�ตวของเทคโนโลยท�งก�รแพทยและ

ก�รอน�มยแมและเดก ทชวยลดอตร�ก�รเสยชวต

ของทงแมและเดกออนในหล�ยพนท และยงมคว�ม

ก�วหน�ท�งวทย�ศ�สตรก�รแพทยทชวยขย�ยชวง

คว�มยนย�วของชวต ทำ�ใหหล�ยสงคมโดยเฉพ�ะ

สงคมประเทศทพฒน�แลวเคลอนตวเข�สคว�ม

เปนสงคมผสงวย (aging societies) ทำ�ให

ประช�กรกลมดงกล�วทเคยมสดสวนเพยงแครอยละ

8 ของประช�กรโลกใน ค.ศ. 1950 ขยบม�ทระดบ

รอยละ 10 ในชวงครงหลงของศตวรรษท 20 และ

จะเพมขนเปนระดบรอยละ 21 ใน ค.ศ. 2050188

ไมเพยงเท�นนยงมแนวโนมดวยว� ชวงชวตอ�จจะ

ยนย�วน�นม�กยงขนจ�กก�รปฏวตวทย�ศ�สตร

สขภ�พในศตวรรษท 21 เพร�ะคว�มก�วหน�ของ

ก�รประส�นง�นวจยจ�กหล�ยส�ข�วช�คว�มร ไม

ว�จะเปนเรองของพนธกรรม เคม สขภ�พประช�ชน

และศ�สตรเกยวกบคอมพวเตอรในหล�กหล�ยแง

มม ซงทำ�ใหทงผปวย ผใหบรก�รด�นส�ธ�รณสข

และผกำ�หนดนโยบ�ย มสวนเกยวของสมพนธกน

ม�กขนกบกระบวนปฏวตวทย�ศ�สตรสขภ�พทม

ก�รสร�งแนวท�งใหมๆ ในก�รทำ�คว�มเข�ใจ ปองกน

ตดต�ม และรกษ� (แนนอนว�ในวถคดแบบตะวนตก)

แนวท�งข�งตนมพนฐ�นจ�กก�รกระจ�ย

ตวของวศวกรรมด�นน�โนเทคโนโลย และชววทย�

สเตมเซลล ซงเรมใชประโยชนกนม�กขนในก�ร

รกษ�โรคหวใจ และโรคเกยวกบต� โดยมแนวโนม

ว�ประช�กรโลกใน ค.ศ. 2050 จะส�ยต�สนม�ก

ขนจ�กฐ�น ค.ศ. 2000 ถง 7 เท� คดเปนประช�กร

กว� 4 พนล�นคน) เพร�ะรปแบบก�รใชชวตทมชวง

เวล�สมผสโลกกล�งแจงนอยเกนไป คว�มก�วหน�

ในเรองนรวมถงก�รเสนอใหมก�รพฒน�ตวย� ท

อ�จใชรวมกบก�รสวมแวนส�ยต� หรอสวมคอนแทค

เลนส ทมแนวโนมอย�งเดนชดว�จะไดรบก�รพฒน�

ขนเปน Smart Contact Lens ซงไมเพยงส�ม�รถ

วดระดบคว�มดนต� แตยงส�ม�รถสงผ�นขอมล

เข�สระบบคอมพวเตอรเพอก�รวเคร�ะหและก�ร

สงจ�ยย�ไดโดยอตโนมต189

น�โนเทคโนโลยและววฒน�ก�รด�นสเตม-

เซลลยงชวยพฒน�ด�นเวชสำ�อ�ง และพนธศ�สตร

ททำ�ใหวศวกรรมชวภ�พ (bioengineering) พฒน�

รวดเรว (แนนอนว�ยอมรวมถงก�รดดแปลงพนธกรรม

ของสงมชวตทเปนอ�ห�รของมนษย ซงจะเพมทง

ปรม�ณและประเภท ในชวงตน ค.ศ. 2016 เพงม

ร�ยง�นข�วระบว� หนวยง�นบรห�รอ�ห�รและย�

(Food and Drug Administration: FDA) ของ

สหรฐอเมรก�เพงอนญ�ตใหมก�รดดแปลงพนธกรรม

ปล�แซลมอนเพอก�รบรโภค) พฒน�ก�รในเรอง

ต�งๆ ข�งตนยงสงผลกระทบตอก�รเปลยนแปลงใน

ก�รตรวจจบโรค ก�รสงผ�นและซอมแซมอวยวะท

มประสทธภ�พสงยงขน อ�ท ระบบน�โนชวยให

ส�ม�รถสองกลองระดบเลกทสด (Nano-sized

sensor) เข�สระดบโมเลกลได

คว�มก�วหน�ดงกล�วข�งตน ยงมสวน

สำ�คญในก�รชวยพฒน�ตวย� โดยอ�ศยพนฐ�น



ม�จ�กก�รเกบ แยกกลม และวเคร�ะหผ�นระบบ

ฐ�นขอมลจโนม (genome) ซงอ�ศยพนฐ�นก�ร

วเคร�ะห DNA จนมก�รเรยกข�นใหโครงก�ร

Human Genome เปนเสมอน “บนทกแหงชวต”

(book of life) ของมนษยช�ต ทเรมมก�รเกบแยก

ประเภทยนสททำ�มนษยมชวตยนย�ว นกวทย�-

ศ�สตรยงไดทดลองว�ยนสตวใดบ�ง (ในจำ�นวน

กว� 18,000 ยนส หรอประม�ณรอยละ 90 ของ

โครงก�รจโนมมนษย) ทสำ�คญตอก�รอยรอดของ

เซลล หนงในก�รพฒน�ตวย�ทไดรบก�รกล�วถง

ม�กทสด HIV ‘cocktail’ ทรวมหล�กหล�ยตวย�

เข�ไวในหนงเมด ก�รพฒน�ตวย�ทมงขจดเซลล

มะเรงโดยตรง (targeted cancer therapies)

ซง FDA ไดอนมตก�รผลตแลว 25 ชนดย� คว�ม

ก�วหน�ในก�รผลตย�ทมประสทธภ�พสงขนออก

สตล�ด (โดยย�รกษ�มะเรงจะครองพนทสวนแบง

ย�ใหมม�กทสด) จะกระตนใหก�รใชย�เพอรกษ�

โรคสงขนดวย โดยมก�รประม�ณก�รว� ใน ค.ศ.

2020 ปรม�ณก�รใชย�รกษ�โรคจะเพมขนรอยละ

24 (4.5 ล�นล�น doses) ซงจะทำ�ใหก�รใชจ�ย

เพอซอย�รกษ�โรคในระดบโลกสงขนในร�วรอย

ละ 29-32 ก�รพฒน�ขดคว�มส�ม�รถท�งก�ร

แพทยเหล�นยงรวมไปถงก�รพฒน�แขน-ข�เทยม

(bionic limbs) ในลกษณะทใกลเคยงอวยวะจรง

โดยผปวยส�ม�รถใช iPad app ในก�รสงก�ร190

ก�รเปลยนแปลงทงในเรองของผลตภณฑ

เครองมอ และวธก�รรกษ� ดจะมก�รใชประโยชน

จ�กก�รพฒน�ของเทคโนโลยก�รสอส�รและ

ส�รสนเทศม�กขนทกท โดยเฉพ�ะก�รเกบและ

แปลงฐ�นขอมลผ�นสออเลกทรอนกส ก�รใชระบบ

จดจำ�เสยงม�ชวยใหคำ�แนะนำ�ก�รรกษ�ผ�นระบบ

คอมพวเตอร ซงไมเพยงชวยใหก�รรกษ�ระยะไกล

เปนไปได แตยงชวยใหก�รแลกเปลยนขอมลข�วส�ร

ในแวดวงก�รแพทยเปนไปอย�งรวดเรวยงขน มพก

ตองเอยถงก�รใชระบบ GPS ชวยตดต�มคว�ม

เคลอนไหวของผปวยทตองเฝ�ระวงเปนพเศษ

คว�มเปลยนแปลงเหล�นจะรวดเรวและขย�ยตว

กว�งม�กขน เมอมก�รใชคอมพวเตอรระบบคล�วด

(Cloud Computing) ทไมเพยงชวยใหก�รเกบ

และใชประโยชน Application ทจำ�เปนในก�ร

รกษ�ใหอยในพนทเดยวกนไดจำ�นวนม�ก แตยง

ส�ม�รถใชสงเหล�นสงก�รเครองมอทจำ�เปนใน

ก�รรกษ�ไดพรอมกนหล�ยชน แมแพทยจะไมได

อยในพนท191

แนนอนว�ภ�พชวงชวตทยนย�วม�กขน

เพร�ะก�รพฒน�ของวทย�ศ�สตรก�รแพทย และ

ก�รพฒน�ของเทคโนโลยทเกยวของ ยอมย�กจะ

เลยงภ�พก�รเพมประช�กรสงอ�ย ภ�พทตองคำ�นง

ซอนทบลงไปกคอ ภ�ระทงท�งเศรษฐกจและสงคม

ทตกหนกอยกบประช�กรหนมส�ววยทำ�ง�นตอ

สดสวนประช�กรสงอ�ยทลดลงเหลอเพยง 1/3 หรอ

ประม�ณ 4 คนตอผสงอ�ย 1 คน คว�มแตกต�ง

ระหว�งภมภ�คในโครงสร�งระหว�งประเทศอ�จ

ยงขบเนนใหเหนภ�พก�รแบกรบภ�ระดงกล�วเดน

ชดยงขน โดยเฉพ�ะในละตนอเมรก� แอฟรก�และ

เอเชย ซงแมจะมอตร�ก�รเตบโตท�งเศรษฐกจสง

แตประเทศจำ�นวนม�กยงมร�ยไดเฉลยอยใน

ระดบร�ยไดขนกล�ง (middle-income trap) ซงยง

ไมมคว�มแนชดว�จะก�วพนขอบเขตขนนไดหรอ

ไม ผลทจะต�มม�กคอ ในท�งหนงนน ห�กไรซง

สวสดก�รด�นสขอน�มยสำ�หรบชวงอ�ยทย�วน�น

ยงขน กจะทำ�ใหคณภ�พชวตและทกษะด�นต�งๆ

ของประช�กรตกตำ� แตในอกท�งหนงนน ก�รจด

สวสดก�รดงกล�วยอมหม�ยถงฐ�นภ�ษทคนวย

ทำ�ง�นตองแบกรบ เวนแตจะมก�รปรบขย�ยชวงอ�ย

ก�รทำ�ง�นใหย�วน�นยงขน

อย�งไรกต�ม สงทย�กจะมองข�มกคอ

ประช�กรวยรน (ชวงอ�ย 10-24 ป) ทมม�กกว�

1.75 พนล�นคนใน ค.ศ. 2009 มถง 93 ล�นคนท

ไรง�นทำ� 1/3 ของจำ�นวนนอ�จไมส�ม�รถกล�ย

เปนประช�กรคณภ�พทจะส�ม�รถชวยแบกรบฐ�น

ภ�ษไดอย�งมนคง และอ�จเปนภ�ระตองบประม�ณ

ด�นส�ธ�รณะสข เพร�ะมรปแบบพฤตกรรมก�รใช

ชวตทสมเสยง ทงเรองของก�รดมสร� สบบหร ก�ร

ใชคว�มรนแรง อ�ก�รปวยท�งจต ก�รมเพศสมพนธ

ทไมปลอดภย ก�รตงครรภในสภ�พร�งก�ยทไม

พรอม จ�กก�รแตงง�นตงแตยงเดก โดยเฉพ�ะใน

แถบดนแดนใตทะเลทร�ยซ�ฮ�ร�และเอเชยใต

(1/10 ของก�รใหกำ�เนดท�รกม�จ�กม�รด�ทยงเปน

เดก ในจำ�นวนนมท�รกเสยชวตประม�ณ 1 ล�นคน

บท

ท 5

ความ

ทาท

ายต

อมน

ษย

ในศ

ตวรรษ

ท 2

1สภ

าพอาก

าศแล

ะนเวศ

ทเป

ลย

นแป

ลง ก

บค

วามก


คโนโล

ย


ตอป) หนวยง�นจำ�นวนไมนอยพย�ย�มชวยบรรเท�

คว�มรนแรงของปญห�ดงกล�ว โดยแสดงสถตให

เหนว� ก�รเปดโอก�สใหผหญงมก�รศกษ�สงขน

ไมเพยงชวยลดอตร�เจรญพนธไดรอยละ 5-10 แต

ยงชวยใหผหญงมร�ยไดเพมขนรอยละ 10-20 และ

ยงชวยใหก�รเตบโตท�งเศรษฐกจของประเทศเพม

ขนรอยละ 0.5192 กล�วอกนยหนงกคอ ปญห�ท

ซอนทบลงไปบนเรองก�รแบกรบภ�ระของรนอ�ยก

คอ ก�รแบกรบภ�ระบนพนฐ�นคว�มต�งท�งเพศ

ทยงย�กจะเสนอภ�พอย�งชดเจนว� คว�มเหลอมลำ�

ดงกล�วจะไมปร�กฏขนในชวงศตวรรษท 21

ทงนสำ�หรบประเทศในเอเชย และ/หรอสงคม

โลกโดยภ�พรวมแลว ก�รปรบเปลยนนโยบ�ยลก

คนเดยวของจน ยงอ�จเสรมใหภ�พโครงสร�งฐ�น

ประช�กรดงกล�วเปลยนแปลงไปดวยเชนกน สงท

จะตองนำ�ม�พจ�รณ�รวมดวยกคอ ก�รเคลอนย�ย

เข�สเมองของประช�กรวยแรงง�น ทยอมสงผลไม

ม�กกนอย (ทงท�งตรง และ/หรอท�งออม) ตอก�ร

เปลยนแปลงก�ยภ�พของเมอง และอ�จรวมถงสภ�พ

เศรษฐกจ สงคม-วฒนธรรม และคว�มเปน

ชมชนต�งๆ ในเขตเมอง ดงทไดกล�วไวโดย

สงเขปในบทท 2 ซงห�กไมไดรบก�รบรห�ร

จดก�รทดพอ สภ�พแออดภ�ยในเขตพนท

เมองอ�จกอทงปญห�ด�นสขภ�วะและปญห�

สงคมอนๆ

ไมว�คว�มเปลยนแปลงดงกล�ว

ข�งตนจะมพฒน�ก�รอย�งไร แตคำ�ถ�ม

พนฐ�นทเชอมโยงกบภ�พคว�มเปลยนแปลง

ทไดนำ�เสนอไวบทอนๆ กอนแลวกยงคงอย

นนคอ อะไรคอคว�มท�ท�ยทมนษยตอง

เผชญภ�ยใตโครงสร�งระหว�งประเทศท

กำ�ลงเปลยนแปลงไป เพร�ะอตร�เรงคว�ม

ก�วหน�ท�งเทคโนโลย ทอ�จไมไดจำ�กดก�ร

ใชง�นเฉพ�ะภ�คก�รทห�ร และ/หรอ ภ�ค

พลเรอน (ตงแตเรองวทย�ศ�สตรก�รแพทย

ทไดนำ�เสนอไวเปนแนวท�งก�รพจ�รณ�

บ�งสวน ไปจนถงเทคโนโลยทเกยว ของกบ

กจกรรมท�งเศรษฐกจและสงคม) คว�มท�-

ท�ยเชนนมแนวโนมจะสงผลอย�งไรตอมนษย

ตงแตระดบปจเจกไปจนถงมนษยช�ต

ปจเจก (สดขว?) ทามกลางอตราเรงของเทคโนโลย

แมทธว เบอรโรว (Mathew Burrow) อดตทปรกษ�

ของหนวยง�นทปรกษ�ข�วกรองแหงช�ต (National

Intelligence Council: NIC) ทสหรฐอเมรก�

ซงเปนหนงในแกนนำ�ก�รจดทำ�ร�ยง�น ก�รค�ด-

ก�รณคว�มเปนไปของโลกภ�ยใตชอ Global Trends

หล�ยฉบบเสนอภ�พมนษยในศตวรรษท 21 ไว

อย�งน�สนใจบนพนฐ�นคว�มสบเนองจ�กสงท

เกดขนเมอตนศตวรรษนว� มนษยในฐ�นะปจเจก

จะมพลงอำ�น�จในกำ�มอตนคอนข�งม�ก เมอเทยบ

กบผคนในศตวรรษกอนหน�193 คว�มรวดเรวฉบไว

ของอนเทอรเนต ควบคไปกบคอมพวเตอร ระบบจอ

สมผสทผคนจำ�นวนม�กคนชนในรปของ tablet

computer และ smart phone ตงแต BlackBurry

ทเปดโลกทศนในเรองของก�รแบงปนขอมล ทงใน

รปแบบของตวหนงสอ เสยง และภ�พ ไมเพยงยง

ทำ�ใหปฏวตอนเตอรเนตรดหน�อย�งรวดเรว แตยง

ความกาวหนาของวทยาศาสตรการแพทย ทงในเรอของนาโนเทคโนโลย สเตมเซลล วศวพนธกรรม ชวเคม รวมถงโครงการ Human Genome เมอผนวกกบความกาวหนาทางดานวทยาการคอมพวเตอร มสวนอยางสำ คญในการขยายความยนยาวของอาย ซงหากไมมการพจารณาปรบชวงอายการทำ งานใหยาวนานขน ประชากรรนเยาวอาจตองแบกรบตนทนสวสดการคณภาพชวตทสงยงขน บนพนฐานความตางทางเพศ และ/หรอความตางทางเชอชาต ทมกผกโยงกบศาสนาและความเชอ ในสงคมทอาจจะยอมรบความแตกตางหลากหลายไดไมมากนก



มแนวโนมจะสงผลกระทบในวงกว�งม�กยงขน

เม อพจ�รณ�จ�กจำ�นวนประช�กรท

สหภ�พก�รสอส�รโทรคมน�คมระหว�งประเทศ

ประเมนว� กอนสน ค.ศ. 2015 จะมประช�กรโลก

3.2 ล�นคน (คดเปนรอยละ 44 ของประช�กร

ทงหมด) เปนผใชอนเทอรเนต เมอเทยบกบตวเลข

เพยงแค 400 ล�นคน เมอ ค.ศ. 2000 โดยกลม

เครอจกรภพรฐอสระ (Commonwealth of In-

dependent States: CIS) ซงเปนกลมประเทศท

มคว�มสมพนธใกลชดกบอดตสหภ�พโซเวยตกอน

ทจะเปลยนม�เปนรสเซย มอตร�ก�รขย�ยตวใน

เรองดงกล�วม�กทสด แมกระนนกต�ม มประช�กร

เพยงรอยละ 15 จ�กฐ�นร�ว 1 พนล�นคนของประเทศ

ดอยพฒน�ทส�ม�รถเข�ถงบรก�รอนเทอรเนต

ม�รค ซคเคอรเบรก (Mark Zuckerberg) แหง

Facebook กำ�ลงพย�ย�มดำ�เนนก�รขย�ยฐ�น

ก�รใชบรก�รในกลมคนดงกล�วใหกว�งขว�งออกไป

ผ�นโครงก�ร Pet Project โดยจะปลอย Facebook

Internet Drones ซงมฐ�นปกปลอยสญญ�ณ

กว�งใหญและย�วกว�ฐ�นปกเครองบน Boeing 737

ทระดบคว�มสง 60,000 ฟต ซงจะส�ม�รถปฏบต

ก�รปลอยสญญ�ณไดน�นครงละ 1 เดอน โดยใช

แสงอ�ทตยเปนแหลงกำ�เนดพลงง�น โครงก�รน

เรมคนคว�ทดลองตงแต ค.ศ. 2013 แมจะยงไม

เปดตวปฏบตก�ร แตโครงก�รนอ�จจะส�ม�รถ

ดำ�เนนก�รไดจรงในเรววน194

ขณะท Pet Project ยงไมมคว�มชดเจน

ในท�งปฏบต แตบอลลนพล�สตกบรรจก�ซฮเลยม

ทเบ�กว�อ�ก�ศ ซงจะทำ�หน�ทเปนตวปลอยสญ-

ญ�ณอนเทอรเนตระบบ 4G จ�ก Project Loon ของ

Google ไดเรมขนสชนบรรย�ก�ศเมอปล�ยเดอน

ตล�คม ค.ศ. 2015 โดยเรมปลอยจ�กนวซแลนด

คว�มตอเนองของก�รดำ�เนนก�รใน ค.ศ. 2016 คอ

ปลอยบอลลนจ�กพนทอนโดนเซย 3 จด และอ�จ

รวมถงพนทในศรลงก� แมจะยงไมแนชดนกว�โครง

ก�รในลกษณะน ซงใชผดำ�เนนก�ร (ประม�ณ 14

คน) และระยะเวล� (ประม�ณ 2 ชวโมง) ไมม�ก

นกในก�รดำ�เนนก�รปลอยบอลลน ซงอ�จลอยอย

ในชนบรรย�ก�ศไดน�นถง 187 วน195 จะกอผลกระ-

ทบตอสงคมมนษยโดยรวมม�กนอยเพยงใด เพร�ะ

ไมมผใดอ�จมนใจไดว�เนอห�ข�วส�รทตดตอแลก

เปลยนผ�นระบบเหล�นจะเปนไปในลกษณะใด

แตเร�ยงอ�จพอค�ดก�รณไดว� ปจเจกทส�ม�รถ

เข�ถงและใชประโยชนเทคโนโลยเหล�น ดวยคว�ม

ตนรคงย�กจะถกกดทบเบดเสรจจ�กอำ�น�จเหนอ

ไมว�จะปร�กฏในรปแบบใดกต�ม

ก�รเปลยนแปลงเทคโนโลย และก�รรจก

ใชประโยชนชองท�งเหล�นนในก�รกระจ�ยคว�ม

ร-คว�มคด ทงเพอสนบสนน และ/หรอตอต�น

ก�รใชอำ�น�จครอบงำ� ควบคม คว�มเปนไปของ

สงคมห�ใชเรองใหม โดยเฉพ�ะเมอมองยอนเสน

ท�งคว�มสมพนธดงกล�วไปในประวตศ�สตรสมย

ใหมของตะวนตก เรองร�วของโยฮน กเตนเบรก

(Johannes Gutenberg) กบก�รพมพเผยแพร

พระคมภรไบเบลเมอร�วกล�งศตวรรษท 15 ซง

เชอมโยงกบก�รเกดขนของยคสมยแหงก�รฟนฟ

ศลปะวทย�ก�ร (Renaissance) และก�รท�ท�ย

อำ�น�จของศ�สนจกรดวยก�รตดประก�ศขอคดเหน

95 ประก�ร (Ninety-Five Theses) ของม�รตน

ลเธอร (Martin Luther) เมอชวงตนศตวรรษท 16

อนเปนชนวนแหงสงคร�มศ�สน�ในยโรป เปนเรอง

ร�วทรจกกนอย�งแพรหล�ย โดยทผคนจำ�นวนไม

นอยอ�จจะลมเลอนเหตก�รณนองเลอดทมนส-

เตอร (Munster Rebellion) ในเขตเวสฟ�เลย

(Westphalia)

เหตก�รณนองเลอดทมนสเตอรครงนน ม

จดเรมม�จ�กก�รเผยแพรใบปลวโจมตอำ�น�จลน

เหลอทงท�งโลกและท�งธรรมของโบสถโรมน-

ค�ทอลก นำ�โดยหนอออนของกลมชนชนกล�งทเรม

มคว�มรและเงนทน อ�ท นกเทศในกลมลเธอร พอค�

ผ�ขนสตว และเจ�ของร�นขนมปง ก�รดำ�เนนก�ร

ต�งๆ เหล�นคงย�กจะปร�กฏห�กไรเทคโนโลยหนน

นำ� แมเหตก�รณจะจบดวยก�รทกลมผนำ�ถกเรยก

ข�นว� กบฏ และก�รตอต�นอำ�น�จของโรมนค�-

ทอลกตงแตเกด ผ�นพธก�รรบศลจม (baptism)

ตงแตยงเปนท�รก แตเรยกรองใหทำ�พธดงกล�ว

เมอเตบโตเปนผใหญทมวจ�รณญ�ณในก�รตรวจ

สอบพฤตกรรมตนเอง ซงเรยกว� ขบวนก�รอน�บปตส

(Anabaptist Movement)196 จะถกกว�ดล�งอย�ง

รนแรง ขบวนก�รดงกล�วเปนส�ยธ�รของหล�กหล�ย

บท

ท 5

ความ

ทาท

ายต

อมน

ษย

ในศ

ตวรรษ

ท 2

1สภ

าพอาก

าศแล

ะนเวศ

ทเป

ลย

นแป

ลง ก

บค

วามก


คโนโล

ย


กลมฝ�ยโปรเตสเตนต ทไมเพยงปลดปลอยกรอบ

ขงคว�มเชอของมนษย แตยงปลดปลอยพฤตกรรม

ด�นมดในหล�กหล�ยรปแบบออกม�ดวยเชนกน197

ง�นเขยนของลเธอร บลสเสตต (Luther Blissett)

ภ�ยใตชอ Q ใหภ�พบรรย�ก�ศคว�มเปลยนแปลง

และคว�มท�ท�ย รวมถงคว�มรนแรงในรปแบบ

ต�งๆ ไดเปนอย�งด198 สงทไมอ�จมองข�มจ�ก

เรองร�วดงกล�วข�งตนกคอ คว�มเปนไปเชนนน

ชวยว�งแนวท�งก�รตงคำ�ถ�มตอก�รแสวงห�เสน

ท�งก�รสร�งและรกษ�ดลระหว�งเทคโนโลย

ศรทธ�-คว�มเชอ และก�รกำ�กบพฤตกรรมท�ง

สงคมของมนษย

ก�รพจ�รณ�จดว�งคว�มสมดลดงกล�ว

เปนภ�พสะทอนคว�มเปลยนแปลงของยคสมย ใน

ชวงสมยทมนษย เชอมนในศกยภ�พแหงก�ร

ควบคม (ดวยพลงของวทย�ศ�สตรและเทคโนโลย)

โดยเฉพ�ะผ�นก�รดำ�เนนก�รของผทอยในสถ�นะ

ทไดเปรยบท�งเศรษฐกจและสงคม จ�กก�รเปน

สม�ชกของสถ�บนท�งสงคมทไดรบก�รยอมรบ

โดยเฉพ�ะก�รไดม�โดยสทธกำ�เนด เชนทปร�กฏ

ในชวงศตวรรษท 18 โครงก�ร Panopitcon ทเยเรม

เบนแธม (Jeremy Bentham) เปนผเสนอ แสดง

อกหนงศกยภ�พของก�รสอดสอง ควบคม และ

กำ�กบพฤตกรรมของมนษยผ�นเทคโนโลยทยค

สมยนนอำ�นวยใหเกด แตเมอมองผ�นโครงสร�ง

ก�รจดระเบยบควบคมและลงโทษมนษย โครงก�ร

เชนนนคอก�รแสดงถงโครงสร�งพลงอำ�น�จแบบ

ไมเผยตว เชนท มเชล ฟโกต (Michel Foucault)199

เสนอใหมอง ซงดจะยอนแยงกบก�รเผยพลงอำ�น�จ

ของเทคโนโลย

สงทย�กจะมองข�มกคอ เครองมอสอส�ร

ทเพมพนทใหกบคว�มสมพนธระหว�งมนษยกบ

เทคโนโลย และคว�มสมพนธระหว�งมนษยกบมนษย

Facebook Internet Drone ทมา: http://www.tech.thaivisa.com และ

http://www.inhabitat.com (3/3/2016)

แทนพมพกเตนเบรก เทคโนโลยทเคยชวยกระจ�ยโอก�สแหงก�รท�ท�ยอำ�น�จของศ�สนจกร ทมา: http://www.dkfindout.com (3/3/2016)

เทคโนโลยทอ�จชวยปรบเปลยนโครงสร�งอำ�น�จของสงคมมนษยในศตวรรษท 21 Google Project Loon ทมา: http://www.hngh.com และ http://www.roar.lk

(3/3/2016)



ผ�นเทคโนโลย อ�จเปนอกหนงเครองมอททรง

ประสทธภ�พ (โดยเฉพ�ะ tablet computer และ

smart phone) ในก�รเปน Mobile Panopticon

ทก�รทำ�ง�นจะยงทรงประสทธภ�พผ�นก�รแปลงทก

ขอมลเปนสญญ�ณไฟฟ� เพอใหส�ม�รถควบคม

ไดจ�กระยะไกล และเชอมตอก�รควบคมในลกษณะ

เครอข�ย ผ�นเครองมอ ย�นพ�หนะ หรอแมกระทง

อ�ค�ร ทมก�รตดตงเครอข�ยก�รเชอมตอ (network

connectivity) ซงมระบบตรวจสอบ (sensor) ท

เรยกกนว� “Internet of Things (IoT)”200 แนนอน

ว�คว�มสะดวกสบ�ยในชวตคงเพมม�กขน โดย

เฉพ�ะเมอบรษทเทคโนโลยเรมทจะพฒน�ประ-

สทธภ�พของทงซอฟแวรและไมโครชปทใชควบคม

รถยนต ในระยะเวล�ไมน�นเร�อ�จไดใชประโยชน

รถยนตไรคนขบ แตกเปนไปไดสงเชนกนว�อปกรณ

อเลกทรอนกสรอบตวในชวตประจำ�วนอ�จจะกล�ย

เปนเครองมอททรงประสทธภ�พม�กขนในก�ร

ตรวจสอบ ตดต�ม และสอดแนมคว�มเปนไปของ

เร� จนอ�จเรยกไดว� พนทคว�มเปนสวนตวแทบ

จะไรซงคว�มหม�ย แมกระทง Apple กยงเคย

ปฏเสธคำ�ขอจ�ก FBI ทใหใสโปรแกรมถอดรหส

ขอมลไวในเครอง iPhone201

อย�งไรกต�ม สงทย�กจะปฏเสธกคอ คว�ม

แตกต�งด�นคว�มส�ม�รถและโอก�สในก�รเข�

ถง ใชประโยชน และเปนเจ�ของทรพย�กรด�น

เทคโนโลยเหล�น อ�จยงสร�งคว�มไมเท�เทยม

ไมเปนธรรม และ/หรอคว�มขดแยงในกลมประช�กร

ทงในกลมชนรนเดยวกน และระหว�งชนรนต�งๆ

ไดเชนกน ซงอ�จยงปร�กฏชดเจนในชวงเวล�ทยค

ดจตอลไดข�มพนขอจำ�กดเรองฮ�รดแวรสระบบ

ปฏบตก�รและฐ�นขอมลบนอนเทอรเนต (Cloud

Computing and Advanced Cloud Services)

ทเรมกอใหเกดคว�มเปลยนแปลงเชงประจกษใน

กจกรรมต�งๆ202 ซงเชอมมนษยเข�กบระบบส�รสน-

เทศ เมอผใชง�นตองก�รเพยงแคสญญ�ณเชอมตอ

และเครองมอทอ�จเปนเพยงโทรศพท น�ฬก�ขอมอ

ในรปแบบของอปกรณเชอมตอ (Virtualization

of Storage, Desktops, Applications, and

Networking) ทไมเพยงแคสงภ�พหรอเสยงแบบ

ท�งเดยว แตยงจะก�วไปเปนระบบก�รสอส�รแบบ

มปฏสมพนธ (Interactive System) และเหมอน

จรงม�กขน ทงในรปแบบเหนอจรง (Hyper-reality)

และเปนส�มมต

ก�รเปลยนแปลงดงกล�วข�งตน ยอมสง

ผลตอก�รรบร ก�รเรยนร และสำ�นกของผคน สวน

จะเปนก�รรบร ก�รเรยนร และสำ�นกแบบใดนน ขน

อยกบก�รจดว�งแนวท�งก�รกำ�หนดเนอห� ทอ�จ

สร�งใหมลกษณะทดงดดผใชม�กขน อ�ท ก�ร

ศกษ�และฝกอบรมในรปแบบของเกม (Gamifica-

tion of Training and Education) ซงเร�จะยง

เหนคว�มเดนชดของสอรปแบบใหมทไมใชกระด�ษ

หรอรปเลม ไมว�จะเปน eBooks, eNewspapers,

eMagazines และ Interactive Multimedia

eTextbooks ก�รเชอมตอของเครอข�ยสงคมออน-

ไลนต�งๆ จะทำ�ใหโลกของชวตประจำ�วน ก�รทำ�ง�น

และธรกจแทรกซมเข�ม�ผสมปนเปกนอย�งเลยง

ไมพน (Social Business-Social Software)

สภ�พสงคมของชนรนใหมหรอแมกระทงประช�กร

สงวยจงมคว�มทบซอนทงพนทเสมอนจรงท�งสงคม

(social virtuality) และพนทคว�มเปนสงคมจรง

ท�งก�ยภ�พ (geographical sociality) ทแม

อ�จกอก�รตงคำ�ถ�มตออตลกษณของปจเจก แตก

อ�จชวยเปดโลกทศนถงคว�มเปนไปไดม�กขนท

สถ�นะของชนรนใหมจะมลกษณะของก�รเปนประช�กร

โลกผ�นระบบดจตอล (Global citizen, Netizen)

ซอนทบกบก�รเปนพลเมองของรฐ ทย�กจะเลยง

พนก�รแบกรบตนทนก�รปรบโครงสร�งฐ�นประช�กร

และคว�มเหลอมลำ�ในรปแบบต�งๆ ทคว�มเปลยน

แปลงด�นต�งๆ ของโลกในศตวรรษท 21 อ�จจะยง

ก�วไปไมพน

สรปและขอเสนอแนะ

คว�มเปลยนแปลงในด�นต�งๆ ดงกล�วข�งตน

แมอ�จจะมใชสงทรบมอไดง�ยด�ยนกแตกใชว�จะ

ไรหนท�งในก�รรบมอเสยทงหมด เพยงแตคนไทย

และสงคมไทย อ�จจะตองพจ�รณ�ตนเองใหชดใน

ฐ�นะประเทศทมไดมพลงอำ�น�จในก�รผลกดน

คว�มเปลยนแปลงเรองร�วต�งๆ เหล�นดวยตนเอง

บท

ท 5

ความ

ทาท

ายต

อมน

ษย

ในศ

ตวรรษ

ท 2

1สภ

าพอาก

าศแล

ะนเวศ

ทเป

ลย

นแป

ลง ก

บค

วามก


คโนโล

ย


แมกระนนกต�ม ในเรองของก�รเปลยนแปลงสภ�พ

แวดลอมและภ�วะโลกรอน ประเทศไทยใชว�จะไร

บทบ�ท ทงในฐ�นะประเทศทตกเปนเหยอคว�ม

รนแรงจ�กก�รเปลยนแปลงดงกล�ว อย�งนอยใน

หวงสำ�นกรวมสมย ไมว�จะเปนในกรณสน�มใหญ

ในแถบอ�เซยนภ�คพนสมทร เมอ ค.ศ. 2004 และ

กรณนำ�ทวมกรงเทพมห�นครและทร�บภ�คกล�ง

และในฐ�นะประเทศทไดรบก�รยอมรบว�บทบ�ท

ท�งเศรษฐกจอ�จจะมสวนชวยผลกดนคว�มเปลยน

แปลงของเศรษฐกจโลก

นอกเหนอจ�กก�รรวมผลกดนก�รแก

ปญห�ข�งตนผ�นเวทต�งๆ ทงในระดบประเทศ

และระดบระหว�งประเทศทดำ�เนนก�รอยในปจจบน

ผกำ�หนดนโยบ�ยอ�จตองชดเจนในก�รผลกดน

อตร�ก�รรเรองระบบนเวศ (ecological literacy)

ต�มทค�ปร�เรยกข�น ใหเปนระบบตงแตคว�มเอ�

จรงเอ�จงในก�รสงเสรมก�รฟนฟและอนรกษสง-

แวดลอม ทอ�จจะตองคดใหสอดคลองกบก�รปรบ

เปลยนระบบเศรษฐกจทมนวตกรรม และก�ร กระตน

สำ�นกรของประช�ชนตงแตวยเย�ว ก�รสงเสรมก�ร

แลกเปลยนเรยนรในเชงลงมอปฏบตและตดต�ม

คว�มสบเนองอย�งจรงจง อ�จชวยเพมประสทธภ�พ

ในเรองดงกล�ว

ก�รจะทำ�เชนนนไดอย�งมประสทธภ�พ

สงคมควรตองกระตนก�รใสใจเรยนรนวตกรรม

ด�นต�งๆ ทไมเพยงแคใชอปกรณอเลกทรอนกส

เพอคว�มสะดวกสบ�ยในชวตและคว�มเพลดเพลน

กล�วอกนยหนงกคอ สงคมควรจะตองใสใจจรงจง

กบเรองก�รจดระบบก�รศกษ�ทกระตนใหผศกษ�

คดอย�งสร�งสรรค ดำ�เนนก�รอย�งมจดหม�ยและ

มงมน และรจกแสดงคว�มรบผดชอบตอสงคม กล�ว

คอ อ�จจะตองจดว�งจรยธรรมท�งก�รศกษ� (edu-

cational ethics) ทกระตนผคนในสงคมรจกเค�รพ

มนษย (ทงท�งคว�มคดและก�รกระทำ� อ�ท ดวย

ก�รสงเสรมผทมคว�มรคว�มส�ม�รถอย�งจรงจง

ใหใชคว�มรคว�มส�ม�รถนนอย�งเปนประโยชน)

รจกเค�รพสงคม (ดวยก�รมองใหเหนถง และยอมรบ

คว�มแตกต�งหล�กหล�ย โดยเฉพ�ะในฐ�นะเนอ

น�บญแหงก�รสร�งสรรคนวตกรรม) และรจกเค�รพ

ธรรมช�ต

ก�รสร�งสำ�นกเหล�น ห�กส�ม�รถผนวก

กบนวตกรรมท�งเศรษฐกจและสงคม อ�จชวยปรบ

เปลยนโฉมหน�นโยบ�ยเศรษฐกจและสงคม ทไม

เพยงก�วหน� แตยงอ�จชวยกระตนใหสงคมไทยก�ว

ข�มก�รเปนประเทศทมร�ยไดขนกล�งไดในอน�คต

เพร�ะเสนท�งดงกล�วคอก�รพฒน�ทนมนษย ท

จะม�เปนผกำ�กบคว�มเปนไปของสงคมไทยใน

อน�คตนนเอง

แมงานศกษาวจยชนนจะตงตนขนจากคำาถามพน

ฐานทวา ในศตวรรษท 21 ทกาวยางของความเปน

ไปตางๆ ดจะขยบเคลอนอยางรวดเรวมากขนตาม

จงหวะกาวดานการพฒนาของเทคโนโลย โดย

เฉพาะทางดานการตดตอสอสาร ซงสามารถเชอม

โยงไปถงสงตางๆ มากมายเมอมการแปลงขอมลใน

รปของอเลกทรอนกส โลกในอนาคตมแนวโนมจะ

พฒนาไปอยางไร เมอตองเผชญกบแรงกดดน

และหลากหลายปจจยเสยงตงแตระดบทสามารถ

กระทบตอความเปนไปของมนษยชาตโดยองครวม

และตอมนษยในฐานะปจเจก มพกตองเอยถงมนษย

ในฐานะสมาชกหรอพลเมองของรฐใดรฐหนง ไมวา

รฐนนจะมระดบพฒนาการการรวมกลมระดบ

ภมภาคมาก-นอยเพยงใดกตาม แตงานชนนมไดม

จดมงหมายเพยงแคเสนอภาพการคาดการณความ

เปนไปของโลกภายนอกสงคมไทย แตยงมงหวง

กระตนใหเราชวยกนพจารณาอยางจรงจงมากขน

วา แนวโนมและทศทางการเปลยนแปลงของโลก

ในอนาคต (Global Trends) อาจสงผลตอความ

เปนไปในสงคมไทยไดอยางไร และเราอาจชวยกน

เสนอทางเลอกในการรบมออยางไร และอาจรวม

กนเสนอวสยทศนเพออนาคตทดกวาเดม

แมบทท 5 จะเปนเนอหาสวนสดทายในกลม

เนอหาหลก แตเนอหาในสวนนกระตนใหเกดการ

ตงคำาถามโดยตรงตอคนไทยและสงคมไทย โดย

เฉพาะในฐานะดนแดนทเคยตกเปนเหยอความ

รนแรงของการเปลยนแปลงสภาพอากาศ ดวยเหต

ทปญหาจากความเปนไปดงกลาวมขอบขายเกน

กวาพลงอำานาจของรฐไทย การรวมมอผลกดนการ

แกไขปญหาภาวะโลกรอนในกรอบความรวมมอ

และความตกลงระหวางประเทศจงยงคงตองดำาเนน

อยตอไป โดยไทยอาจจะตองพจารณาพนฐานความ

รของทงสงคมและผคนในเรองของสงแวดลอมและ

ระบบนเวศใหถวนถมากยงขน เพราะความรความ

เขาใจและการตระหนกถงความสำาคญของปญหา

เหลานอาจกระตนใหเกดนวตกรรมทางวทยาศาสตร

เศรษฐกจ และสงคม ทเปนผลผลตจากพนฐานความ

รทมอยแลวในสงคม

แนนอนวาการสงเสรมการวจยพนฐานทาง

วทยาศาสตรยอมเปนสงจำาเปนทขาดไมได หากแต

อาจจะตองปรบประยกตกบพนฐานความรทมมา

แตดงเดม หรอทเรยกกนวาภมปญญาทองถน โดย

เฉพาะหากมองวาภมปญหาทองถน คอการพฒนา

ของการสงสมประสบการณการเรยนรจากการ

ปรบประยกตการดำารงชวตในพนทนนๆ มาเปน

เวลายาวนาน การสนบสนนอยางจรงจงใหผคนใน

สงคม โดยเฉพาะเยาวชนเรยนรผานหองทดลองจรง

ทางธรรมชาตทดำาเนนการกนมาบางแลว ไมเพยง

ตองดำาเนนการตอไป แตอาจจะตองเพมมตของการ

แลกเปลยนเรยนรนอกพนท เพราะสภาพแวดลอม

ทเปลยนแปลงไปจากการเปดโลกทศนอาจกระตน

ใหผคนกอวสยทศน และอาจถงขนสรางนวตกรรม

บทสรปและขอเสนอแนะ:ความพรอมและทางเลอกของไทย (?) กบบรบทโลกทเปลยนแปลงไป



บท

สรปและขอเสน

อแนะ

ความ

พรอม

และท

างเลอก

ของไทย

(?) กบ

บรบ

ทโลก

ทเป

ลย

นแป

ลงไป

ในหลากหลายดาน รวมถงนวตกรรมดานการแพทย

และการดแลสขภาพ ทดจะยงตองอาศยการนำาเขา

ความรในเรองตางๆ สสงคมไทยเปนสำาคญ แมกระนน

กตาม คำาถามทยากจะมองขามกคอ สงคมไทยม

การจดเตรยมพนทการเรยนรดงกลาวในแบบใด

บาง โดยเฉพาะในเขตพนทเมองใหญ ซงเนอหาใน

หลายบทของงานวจยนเสนอใหเหนถงความกงวล

วา หากไมไดรบการดแลอยางสมดล แมกระทงใน

เรองของพนทเชงกายภาพ สารพนปญหาโดยเฉพาะ

ความเหลอมลำาอาจปรากฏใหเหนไดชดเจนยงขน

การพฒนาโครงขายการเคลอนยายผคนท

ดำาเนนอย แมอาจจะชวยผอนคลายแรงตงเครยด

จากการกระจกตวของทรพยากร ซงในทนเนนถง

ทรพยากรดานโอกาสทางสงคมและการเรยนร (ซง

ยากทจะปฏเสธวาไมเกยวของอนใดกบโอกาสทาง

เศรษฐกจ และ/หรอโอกาสทางการเมอง) อาจจะยง

ไมเพยงพอ โดยเฉพาะหากขาดการเชอมประสาน

การวางแผนการกระจายศนยการเรยนรไปตามจด

ตางๆ ใหมความเหมาะสม (แมจะมกลนอายของการ

ตงคำาถามตอระบบผงเมอง แตงานชนนหาไดตงใจ

ทจะยนขอเสนอทชดเจนในเรองดงกลาว) และอาจ

จะตองคำานงถงรปแบบและสาระทจะบรรจใหกบ

หองสมดประชากรกลางเมองเบอรมงแฮม องกฤษ แหลงเรยนรและพนททางสงคมในรปแบบทดลำาหนาทางเทคโนโลย และกาวขามความตางทางเชอชาตและศาสนา ทกลายเปนอกหนงแหลงดงดดนกทองเทยว ทมา: http://www.libraryofbirmingham.com, http://

www.burohappold.com, http://www.birmingham-

post.co.uk, http://www.birminghammail.co.uk, http://

www.e-architech.co.uk (4/3/2016)

พนทหองสมดในศนยการคา Maya ทเชยงใหม อาจเปนอกหนงตวแบบในการสรางสรรคพนทสงคมเพอการเรยนร ทมา: http://www.tripadvisor.com , http://www.chiangmaiairportthia.com (4/3/2016)




ศนยเหลาน

การปรบรปแบบของหองสมดประ-

ชาชนใหทนสมย โดยใหมทงบรการขอมล

การเรยนรทรอบดาน ทงในเชงเนอหาสาระ

ทควรมทงเรองราวรากเหงาพนทของสงคม

(ทงเรองราวของชมชนและสงคมระดบ

กวาง) และความเปนไปในปจจบน มการ

ใหบรการสออเลกทรอนกสในรปแบบ

ตางๆ มการจดพนทสำาหรบกจกรรมแลก

เปลยนเรยนรทงแบบเดยวและแบบกลม

รวมถงมพนทนทรรศการทงถาวรและ

หมนเวยน (โดยเฉพาะในประการหลง) อยาง

เหมาะสม ทผคนหลากหลายกลมชนและ

ชวงอายสามารถเขาใชบรการในฐานะ

พนททางสงคมรวมกน อาจชวยวางรากฐาน

ความมวสยทศน และการสรางนวตกรรมในอนาคต

การปรบภมทศนและเสนทางคมนาคมทเชอมตอ

กบพนทเหลาน ยงอาจชวยยกระดบทงคณคาและ

มลคาของพนทชมชนโดยรวม (โดยเฉพาะหากเปน

พนทซงม หรออาจผลกดนใหเกดเศรษฐกจเชงสราง-

สรรค [creative economies] ขนมาได) การเพม

แงมมของพนทและกจกรรมทางสงคม-วฒนธรรม

เหลาน อาจยงสามารถชวยลดความตงเครยดทาง

สงคม

นอกเหนอจากขอทดลองเสนอตอการปรบ

ตวของสงคมไทยดงกลาวขางตน งานวจยชนนใคร

ชกชวนใหผคนในสงคม ปรบตวตอความเปลยนแปลง

ของโครงสรางระหวางประเทศดงทไดนำาเสนอไวใน

บทท 2 ถงบทท 4 แมเราอาจจะไมไดขาดแคลนเรอง

ราวความรเกยวกบสงคมตะวนตกในสงคมไทย แต

อาจถงเวลาทเราตองตรวจสอบอยางจรงจงวา แทจรง

นนเราเรยนรเกยวกบเรองใด ใชหรอไมวา เราอาจจะ

ยดตดกบรปแบบและสาระความรในดานใดดาน

หนง และ/หรอชวงเวลาใดลวงเวลาหนงเกยวกบ

สงคมตะวนตกยาวนานเกนไป โดยผคนจำานวนไม

นอยอาจจะยงตดยดกบภาพความยงใหญของ

จกรวรรดตะวนตก ทมชวงเวลายาวนานในการสงสม

และแผอทธพลทางสงคม-วฒนธรรมในยคสมย

ใหม (แมกระทงถอยคำาและแนวคดเกยวกบภาวะ

สมยใหม (modernity) และการทำาใหเปนสมยใหม

(modernisation) ทมวทยาการความรแบบตะวน

ตกชวยผลกดนกยงปรากฏในเนอหาสาระของงาน

วจยชนน) ทงนผวจยมไดหมายความวาการเขาใจ

เรองราวเหลานนจะไรซงความสำาคญ เพราะประวต-

ศาสตรเหลานนคอพนฐานความเขาใจตอความ

เปนไปในดานตางๆ

แมจะไดกลาวถงไปบางแลว แตผวจยใคร

เสนอใหมการขยายพนทการเรยนรเรองราวรวมสมย

ของยโรป โดยเฉพาะการขยายขอบขายพนททาง

ภมศาสตรมาทางตะวนออกใหมากขน พนทชดใกล

กบเอเชยกลาง และเอเชยกลาง ทไมสจะไดรบความ

นยมมากนกในสงคมไทย คออาณาบรเวณทความ

หลากหลายทางเชอชาตและวฒนธรรมพบปะ

สงสรรคกนมากทสดพนทหนงของโลก และเปนเชน

นมาตงแตเมอครงอดต ไมเพยงเทานนดนแดนดง-

กลาวยงเปนพนทสวนสำาคญในการพยายามรกคบ

สตะวนตกของจน ทปจจบนปรากฏอยางชดเจนใน

รปของนโยบายเสนทางสายไหมใหมทางบก (the

New Silk Road)

ไมเพยงเทานน อาณาบรเวณดงกลาวในขอบ

ขายของยเรเซย ทสามารถเชอมตอมายงแอฟรกาใต

ยงไดรบการคาดหมายวาจะมอตราการขยายตว

ของฐานประชากรรนเยาว ทจะเตบโตตอไปเปนทง

ฐานแรงงานและฐานภาษ ประชากรมสลมในอาณา

บรเวณดงกลาวทจะเพมมากขน อาจสามารถเปนอก

ใชหรอไมวา เราอาจจะยดตดกบรปแบบและสาระความรในดานใดดานหนง และ/หรอชวงเวลาใดชวงเวลาหนงเกยวกบสงคมตะวนตกยาวนานเกนไป โดยผคนจำ นวนไมนอยอาจจะยงตดยดกบภาพความยง ใหญของจกรวรรดตะวนตก ทมชวงเวลายาว นานในการสงสมและแผอทธพลทางสงคม-วฒนธรรมในยคสมยใหม

บท

สรปและขอเสน

อแนะ

ความ

พรอม

และท

างเลอก

ของไทย

(?) กบ

บรบ

ทโลก

ทเป

ลย

นแป

ลงไป

หนงการเชอมตอทไทยอาจไดรบประโยชนในการ

พฒนาพนททางฝงตะวนตก แตไทยกอาจตองเพม

ความระมดระวงจากอทธพลและผลกระทบดานลบ

จากการเชอมตอดงกลาวดวยเชนกน นอกเหนอจาก

การขยายการศกษาในเชงพนทกายภาพ สงคมไทย

(และสงคมอาเซยน) อาจไดประโยชนจากการเรยน

รการรบมอกบปญหาเชงสงคม-วฒนธรรมทเพม

มากขน ทงในระดบรฐและระดบองคการระหวาง

ประเทศเหนอรฐ (สหภาพยโรป) ซงตวแสดงเหลา

นนตองเผชญ

เมอนำาภาพความคดดงกลาวขางตนมา

เชอมโยงกบการนำาเสนอเนอหาในบทท 2 ซงผวจย

ไดใหภาพความสำาคญทเพมมากขนของแนวคด

ศตวรรษอนโด-แปซฟก (the Indo-Pacific Cen-

tury) ดจะขยายความสำาคญของอนเดยใหเดนชดยง

ขน สงคมไทยยงตองเรงทบทวนตนเองวา เหตใด

เรองราวรวมสมยของพนทระดบอนทวปอยางอนเดย

จงยงมไมมากนก ทงทสงคมอนเดยมหลายสงหลาย

อยางทอาจสนองตอบการเรยนรของผคนในสงคม

ไทยไดอยางหลากหลาย ดวยตนทนทไมสงมากนก

ไมวาจะเปนเรองการบรหารจดการความแตกตาง

หลากหลายในระบบความคด-ความเชอ (แมวาความ

เปนอนเดยแบบฮนดเขมขนดจะไดรบความสำาคญ

มากขนทกท) และการพฒนาเทคโนโลย มพกตอง

เอยถงศกยภาพทางเศรษฐกจ ทแมจะไดรบการคาด-

การณวา ความรอนแรงทางเศรษฐกจอาจแผวเบาลง

แตกยงมศกยภาพสงพอทจะเปนทงแหลงสงออก

สนคาและบรการจากไทย ทอาจ (และควร) ใชมรดก

ทางสงคม-วฒนธรรมเปนตวเชอมตอการดำาเนน

การในดานตางๆ รวมถงการนำาเขาเงนทนจากอนเดย

เขามาใชประโยชนในไทย การเพมระดบความสมพนธ

กบ (และความสำาคญของ) อนเดย ยงอาจชวยให

ไทยรกษาดลความสมพนธกบมหาอำานาจยกษ

ใหญในภมภาคอยางจน ไดเชนเดยวกน

การวางยทธศาสตรทใหนำาหนกกบอาณา-

บรเวณขางตน อาจหมายถงการทไทยขยบออกหาง

จากความขดแยงในทะเลจนใตไดมากขน โดยไม

ตองสรางความลำาบากใจระยะสนใหกบทงเพอน

บานอาเซยนและจน แตยงอาจทำาใหชายฝงตะวน-

ตกของไทยเกบซบประโยชนจากทศทางความ

เปลยนแปลงเชนน

การเพมนำาหนกความสำาคญใหกบพนทฝง

ตะวนตก โดยมองเหนถงความเชอมโยงกบยเรเซย

ทอดมไปดวยดนแดนทมความแตกตางหลาก

หลายในทกมต ยงอาจชวยใหเราปรบมมมองการ

ศกษาเรองราวเกยวกบยโรปวา อาจไมไดเปนพนท

เฉพาะของกลมชนผวขาว การดำาเนนการเชนนอาจ

ไมเพยงชวยใหเราปรบทศนคตระยะยาวตอทศทาง

ความเปลยนแปลงของยทธศาสตรโลก แตยงอาจ

ชวยใหเราคอยๆ มองเหนโอกาสของกจกรรมทาง

เศรษฐกจ เพอลดทอนการพงพงพนทเศรษฐกจหลก

แตเดม ไมวาจะเปนพนทยโรปทางซกตะวนตก หรอ

พนทขามฝงแอตแลนตก อยางสหรฐอเมรกา ทกำาลง

เผชญการเปลยนแปลงของฐานประชากรภายใน ท

อาจสงปลกระทบตอการปรบเปลยนสถานะและ

บทบาทของการเปนมหาอำานาจ ทตองแบงปนทง

ความโดดเดน และ/หรอความรบผดชอบรวมกบดน-

แดนอนๆ มากขน ดงทไดกลาวไปแลวในบทกอน

หนาวา การใสใจตอพนทเชอมโยงของอนโด-แปซฟก

อาจทำาใหเรามองเหนดนแดนแอฟรกาและละตน-

อเมรกา หลายประเทศทไดรบการคาดการณวา จะ

มพลงความแขงแกรงทางเศรษฐกจและฐานประชากร

ในศตวรรษท 21 ลวนแลวแตกระจายตวอยในดนแดน

เหลาน

การเขาใจเรองราวภายในดนแดนโอบลอม

ของยเรเซย ยงอาจชวยใหสงคมไทยไดเรยนรและ

เขาใจการปะทะสงสรรคของความคดและความเชอ

ทางศาสนา ทมรากเหงาจากดนแดนเดยวกน และ/

หรอใกลเคยงไดชดเจนยงขน กลาวไดวาวธการปรบ-

มมมองดงกลาวอาจชวยใหเราไดเหนวา นอกเหนอ

จากการเปนปจเจก และพลเมองของรฐหนงรฐใด เรา

ยงเปนสวนหนงของสงคมมนษยโลกอกดวย


แหลงอางองทายบท

บทนำ 1 Anibal Quijano (2000) ‘Coloniality of Power, Eurocentricism and Latin America’ Nepantla: Views

from South 1.3, Duke University Press, p. 547 Retrieved from http://www.unc.edu/aescobar/

wan/wanquijano.pdf (13/3/2015)2 Michael Hardt and Antonio Negri (2004) The Multitude: war and democracy in the Age of Empire

New York: Penguin 3 Pierre Piganiol (1969) ‘Introduction: futurology and prospective study’ International Social Science

Journal Vol.XXI, No. 4, pp.515-5254 ผวจยไดใหอรรถาธบายการเชอมโยงวถคดของคารล มารกซ และแบบมารกซ ซงสงผลตอการศกษาทางสงคมศาสตร

ในวงกวางทงความเชอมโยงกบแนวคดทฤษฎพงพง (Dependency Theory) แนวคดทฤษฎระบบโลก (World-System Theory) และแนวคดในกระแสทางเลอกอนๆ อกมาก อาท ทฤษฎวพากษ (Critical Theory) ซงมการประยกตใชและศกษากนในแวดวงความสมพนธระหวางประเทศ (International Relations: IR) และเศรษฐศาสตรการเมองระหวางประเทศ (International Political Economy: IPE) สำาหรบผสนใจโปรดศกษาเพมเตมไดท วรารก เฉลมพนธศกด (2555) “หนวยท 1: อารมภบทความสมพนธระหวางประเทศ” ในเอกสารการสอนชดวชา ความสมพนธระหวางประเทศ (International Relations) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, (2555) “หนวยท 4: แนวคดทฤษฎกอราง/ประกอบสราง ในฐานะทฤษฎกระแสรอง” ในเอกสารการสอนชดวชา ความสมพนธระหวางประเทศ (International Relations) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, (2555) “หนวยท 5: แนวคดทฤษฎความสมพนธระหวางประเทศใหมๆ” ในเอกสารการสอนชดวชา ความสมพนธระหวางประเทศ (International Relations) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, (2557) “หนวยท 1: เศรษฐกจและการเมองระหวางประเทศ ความสมพนธทไมอาจแยกจาก” ในเอกสารการสอนชดวชา เศรษฐกจและการเมองระหวางประเทศ (International Politics and Economics) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, (2557) “หนวยท 4: กลมแนวคดทฤษฎมารกซสต” ในเอกสารการสอนชดวชา เศรษฐกจและการเมองระหวางประเทศ (International Politics and Economics) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, (2557) “หนวยท 15: วพากษเศรษฐกจ-การเมองระหวางประเทศ” ในเอกสารการสอนชดวชา เศรษฐกจและการเมองระหวางประเทศ (International Politics and Economics) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

5 Economic and Social Affairs, U.N. (2015) World Population Prospects The 2015 Revision: Key Finding and Advance Tables Retrieved from http://www.esa.un.org/undp/wpp/publications/files/key_finding_wpp_2015.pdf (30/1/2016)

6 Philip Bump (3/4/2015) ‘What America will look like in 2050, in 4 charts’ The Washington Post Retrieved from http://www.thewashingtonpost.com/news/th-fix/wp/2015/04/03/what-ameri-ca-will-look-like-in-2050-less-christian-less-white-more-gray/ (30/1/2015), D’vera Cohn (5/10/2015) ‘Future migration will change the face of America by 2065’ Pew Research Center Retrieved from http://www.pewresearch.org/fact-thank/2015/10/05/future-migration-will-change-the-face-of-america-by-2065/ (30/1/2016)

7 Ankit Panda (1/5/2014) ‘Actually, Russia’s Population Isn’t Shrinking’ The Diplomat Retrieved from http://www.thediplomat.com/2014/05/actually-russias-population-isnt-shrinking (30/1/2016), Joseph Chamie and Barry Mirkin (11/12/2014) ‘Russian Demographics: The Perfect Storm’ Yale Global Online Retrieved from http://www.yaleglobal.yale.edu/content/russian-demo-graphics-perfect-strom (30/1/2016), Abdullah Rinat Mukhametov (14/8/2015) ‘Russian Muslims Face Challenges of Demography and Migration’ New Eastern Europe Retrieved



แหลงอางองทายบ

ท

from http://www.neweasterneurope.eu/articles-and-commentary-1690-russian-muslims-face-challenges-of-demography-and-migration (30/1/2016)

8 Andrew Ostroukh (9/7/2014) ‘BRICS to Open Development Bank by 2016’ The Wall Street Journal Retrieved from http://www.wsj.com/article/brics-to-opwn-development-bank-by-2016-as-alternative-to-imf-1404888422 (31/1/2016)

9 ‘BRICS pay in 1st tranches of $750 mn to BRICS Bank capital’ (14/1/2016) The BRICS Post Retrieved from http://www.thebricspost.com/brics-pay-in-1st-tranche-of-750mn-to-brics-bank-capi-tal/#.Vq1 (31/1/2016)

10 สมาชก 17 ประเทศดงกลาวประกอบดวย เมยนมา สงคโปร บรไน ออสเตรเลย จน มองโกเลย ออสเตรย สหราช-อาณาจกร นวซแลนด ลกเซมเบรก เกาหลใต จอรเจย เนเธอรแลนด เยอรมน นอรเวย ปากสถาน และจอรแดน Zheng Yangpeng (4/1/2016) ‘Investment Bank AIIB to begin operating in mid-January’ The Telegraph Retrieved from http://www.telegraph.co.uk/sponsored/business/12076206/aiib-launch.html (31/1/2016)

11 ‘The shake-up of America’s strengths’ (1/10/2015) The Economist Retrieved from http://www.economist.com/blogs/graphicdetail/2015/10/daily-chart (31/1/2016), ‘Dominant and dan-gerous’ (3/10/2015) The Economist Retrieved from http://www.economist.com/news/leaders/21669875-americas-economics-supremacy-fades-primacy-dollar-looks-unsustain-able-dominant-and-dangerous (31/1/2016)

12 Martin Jacques (19/3/2005) ‘Two cheers for Europe’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/books/2005/mar/19/highereducation.eu (31/1/2016)

13 John Ross Schroeder (4/5/2005) ‘A Page on the World: Why Europe Will Run the 21st Century’ Beyond Today Retrieved from http://www.ucg.org/world news-and-prophecy/a-page-of-the-world-why-europe-will-run-the-21st-century (2/2/2016), Perry Anderson (20/9/2007) ‘De-picting Europe’ London Review of Books Vol. 29, No. 18 Retrieved from http://www.lrb.co.uk/v29/n18/perry-anderson/depicting-europe (2/2/2016)

14 Soeren Kern (26/2/2007) ‘’Why Europe Won’t Be Running the 21st Century’ American Thinker Retrieved from http://www.americanthinker.com/articles/2007/02/why_europe_wont_be_running_the.html (3/2/2016)

บทท 1 อนาคตวทยา/อนาคตศกษา: กรอบความคดและวธการศกษา15 Paul K. Davis and Peter A. Wilson (2011) ‘The Looming Crisis in Defense Planning’ RAND Retrieved

from http://www.armytech.csir.co.za/wp-content/uploads/2012/03/Looming-Defence-Plan-ning-Crisis.pdf (4/3/2016)

16 Fritjof Capra (January 2001) ‘The Human Condition at the Dawn of the 21st Century’ SGI Quarterly Retrieved from http://www.sgiquarterly.org/feature_e2001Jan-1.html (24/2/2016)

17 Matthew More (22/9/2009) ‘HG Well on Google: which of his predictions came true?’ The Telegraph Retrieved from http://www.telegraph.co.uk/technology/google/6218219/HG-Wells-on-Google-which-of-his-preductions-came-true.html (4/3/2016)

18 Daniel Taylor (14/3/2008) ‘Anticipation of the New Republic: The Vision of H. G. Wells’ Information Liberation Retrieved from http://www.informationliberation.com/?id=24997 (4/3/2016), ‘Predicting Future War: What H. G. Wells Got Right and Wrong’ (28/12/25016) The Atlantic Retrieved from http://www.theatlantic.com/entertainment/archieve/2011/12/preducting-fu-ture-war-whathg-wells-got-right-and-wrong/250595/ (4/3/2016)

19 เอดเวรด เบลาม (2554) มองกลบ กรงเทพ: สำานกพมพสมมต (พนทพา บรณมาตร แปล)20 Thomas J Lombardo (n.a) ‘Future Studies’ Center for Future Consciousness Retrieved from http://

www.centerforfutureconsciousness.com/pdf-files/Readings/Future/Studies.pdf , pp. 1-4 (7/12/2014)

21 Wayne S. Cox and Kim Richard Nossal (2009) ‘The ‘crimson world’: The Anglo core, the post-Imperial non-core, and the hegemony of American IR’ in Arlene B Tickner and Ole Waever




(eds.). International Relations Scholarship Around the World. London and New York: Rout-ledge, p. 295

22 Igor Bestuzhev-Lada (1969) ‘Forecasting – an approach to the problems of the future’ International Social Science Journal Vol.XXI, No. 4, pp.526-534

23 Irving Louis Horowitz (1969) ‘Engineering and sociological perspectives on development: interdisciplinary constraints in social forecasting’ International Social Science Journal Vol.XXI, No. 4, pp.545-556

24 ผเขยนไดเสนอแนวคดเกยวกบการยดกมอำานาจของปญญาชนผานการเสนอและบรหารจดการความรไวทอนแลว จงไมขอนำามากลาวซำาในทน ผสนใจโปรดศกษาเพมเตมท วรารก เฉลมพนธศกด (2554) “ปญญาชน: ตวแสดงแหงการเปลยนแปลงและการสรางแรงบนดาลใจ” รฐศาสตรสาร ปท 32 ฉบบท 1 (มกราคม – เมษายน) หนา 1-59

25 Robert Jungk (1969) ‘Imagination and the future’ International Social Science Journal Vol.XXI, No. 4, pp.557-562

26 Pierre Piganiol (1969) ‘Introduction: futurology and prospective study’ International Social Science Journal Vol.XXI, No. 4, pp.515-525

27 Rodovan Richta and Ota Sulc (1969) ‘Forecasting and the scientific and technological revolution’ International Social Science Journal Vol.XXI, No. 4, pp.563-573

28 Irene Taviss (1969) ‘Futurology and the problem of values’ International Social Science Journal Vol.XXI, No. 4, pp.574-584

29 วรารก เฉลมพนธศกด (2553) “ความคด: คณสมบตสำาคญของการเปนตวแสดงทมความกระตอรอรน” รฐศาสตรสาร (รฐศาสตรธรรมศาสตร 60 ป/รฐศาสตรสาร 30 ป ฉบบท 2) หนา 138-188

30 Thomas J Lombardo (n.a) ‘Future Studies’ Center for Future Consciousness Retrieved from http://www.centerforfutureconsciousness.com/pdf-files/Readings/Future/Studies.pdf , pp. 8-11 (7/12/2014)

31 วรารก เฉลมพนธศกด (2558) “มนษยสำานกใหมกบปฏบตการทางการเมองเพอจดจบของระบบทนนยม: อดมคตทอาจ (แตไมใชในเรววน) เปนจรง?” รฐศาสตรสาร (อยในระหวางดำาเนนการจดพมพ)

32 Thomas J Lombardo (n.a) ‘Future Studies’ Center for Future Consciousness Retrieved from http://www.centerforfutureconsciousness.com/pdf-files/Readings/Future/Studies.pdf , pp. 12-16 (7/12/2014)

33 ’15 Global Challenges facing humanity’ (na.) The Millennium Project Retrieved from http://www.millennium-project.org/millennium/challenges.html (4/3/2016)

บทท 2 (ฤา)ศตวรรษแหงเอเชยยงไมสนมนตขลง: หลากสสนชาตพนธและภมศาสตร 34 John P. Geis II (2014) ‘Why Asia Matters’ in Adam B. Lowther (ed.) The Asia-Pacific Century: Chal

lenges and Opportunities Boca Raton, London, and New York: Taylor and Francis, pp. 1-2435 วรารก เฉลมพนธศกด (2559) “หนวยท 5 ภาวะเผชญทางสงคม-วฒนธรรมในภมภาคอาเซยน” ในเอกสารการสอนชด

วชา สงคมและวฒนธรรมอาเซยน นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, Jeremy Grant (29/10/2014) ‘Pirates targets southeast Asia shipping lanes’ Financial Times Retrieved from http://www.ft.com/intl/cms/s/0/5e028a72-5f3f-11e4-a882-00144heabdc.html#axzz40DrEPgpt (9/6/2015)

36 Ankit Panda (16/4/2015) ‘Global Defence Spending Is Down, But Asia’s Spending Is Up’ The Diplomat Retrieved from http://www.thediplomat.com/25015/04/global-defence-spending-is-down-but-asias-spending-is-up/ (9/6/2015)

37 วรารก เฉลมพนธศกด (2559) “หนวยท 4 ความสมพนธของอาเซยนทมตอภมภาคตางๆ” ในเอกสารการสอนชดวชา สงคมและวฒนธรรมอาเซยน นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, (2559) “หนวยท 5 ภาวะเผชญทางสงคม-วฒนธรรมในภมภาคอาเซยน” ในเอกสารการสอนชดวชา สงคมและวฒนธรรมอาเซยน นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

38 วรารก เฉลมพนธศกด (2546) “รวมเกาหล: อาทตยยงไมฉายแสง” วารสารสโขทยธรรมาธราช ปท 16 ฉบบท 1 (มกราคม – มถนายน 2546) หนา 68-79, Justin McCurry (10/2/2016) ‘Seoul shuts down joint


ท

North-South Korea industrial park’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2016/feb/10/seoul-shuts-down-joint-north-south-korea-industrial-complex-kae-song (14/2/2016), Mark Tran (11/2/2016) ‘North Korea says South’s pullout from Kaesong complex is ‘declaration of war’’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2016/feb/11/north-korea-south-pullout-kaesong-declaration-of-war (14/2/2016), Jack Kim and Ju-Min Park (13/2/2016) ‘South Korea, U.S. to discuss missile defence; South cuts power to Kaesong park’ Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/us-northkorea-satelliete-kaesong-power-idUSKCN0VK2KV (14/2/2016)

39 วรารก เฉลมพนธศกด (2558) East & South East Monitor วเคราะหรายไตรมาสครงท 2 คลงปญญา สบคนจาก https://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya/monitor-east-south-east-asia-2-2558 (9/10/2558), Shannon Tiezzi (21/10/2015) ‘China Tests Japan’s Resolve Over East China Sea’ The Diplomat Retrieved from http://www.thediplomat.com/2015/10/china-tests-japans-re-solve-over-east-china-sea (23/10/2015)

40 Ankit Panda (27/11/2014) ‘One Year of ADIZ: What Next for China?’ The Diplomat Retrieved from http://www.thediplomat.com/2014/11/one-year-of-adiz-what-next-for-chania/ (9/10/2015), Jeffrey W. Hornung (12/8/2015) ‘Get Ready: China-Japan Tensions Set to Flare over East China Sea’ The National Interest Retrieved from http://www.nationalinterest.org/feature/get-ready-china-japan-tension-set-flare-over-east-china-sea-13557?page=2 (9/10/2015),

41 Rupert Wingfield-Hayes (9/9/2014) ‘China’s Island Factory’ BBC Retrieved from http://www.bbc.co.uk/news/resources/idt-1446c419-fc55-4a07-9527-a6199f5dc0e2 (9/10/2015),

42 วรารก เฉลมพนธศกด (2558) East & South East Monitor ฉบบท 5 เดอนพฤษภาคม คลงปญญา สบคนจาก https://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya/esea-monitor-2015-may (9/10/2558), (2558) East & South East Monitor วเคราะหรายไตรมาสครงท 1 คลงปญญา สบคนจาก https://www.slide-share.net/mobile/Klangpanya/ese-asia-quarterly-review-1-2015 (9/10/2558), (2558) East & South East Monitor วเคราะหรายไตรมาสครงท 2 คลงปญญา สบคนจาก https://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya/monitor-east-south-east-asia-2-2558 (9/10/2558), (2558) East & South East Monito วเคราะหรายไตรมาสครงท 3 คลงปญญา สบคนจาก https://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya/monitor-east-south-east-asia-3-2558 (9/10/2558)

43 วรารก เฉลมพนธศกด (2558) East & South East Monitor ฉบบท 9 เดอนกนยายน คลงปญญา สบคนจาก https://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya/east-south-east-asiamonitor-9-2558 (9/10/2558), (2558) East & South East Monito วเคราะหรายไตรมาสครงท 3 คลงปญญา สบคนจาก https://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya/monitor-east-south-east-asia-3-2558 (9/10/2558)

44 Justin McCurry (29/1/2016) ‘Bank of Japan shocks markets by adopting negative interest rates’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2016/jan/29/bank-of-japan-shocks-markets-by-adopting-negative-interest-rates (3/2/2016), (12/2/2016) ‘Japanese stock market plunges 5% as global rout gathers pace’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/business/2016/feb/12/japanese-stock-market-plunges-5-as-global-rout-gathers-pace (13/2/2016), Akiko Yasuhara (13/2/2016) ‘With Tokyo stocks set to sink deeper, analysts look to G20 forum for hope’ The Japan Times Retrieved from http://www.japantimes.co.jp/2016/02/13/business/economy-business/tokyo-stacks-set-sink-deeper-ana-lysts-look-g-20-forum-hope/#.VsAiLEpXerX (14/2/2016)

45 Mitsuru Obe (16/11/2015) ‘Japan’s Economy Contracts Again’ The Wall Street Journal Retrieved from http://www.wsj.com/articles/japan-slides-into-recession-1447632484 (13/12/2015), Jonathan Sobel (7/12/2015) ‘Japan’s G.D.P Grows, Avoiding a Recession’ The New York Times Retrieved from http://www.nytimes.com2015/12/08/business/international/japan-economy-grows-avoiding-recession (13/12/2015)

46 Sue Chang (5/1/2016) ‘Shanghai stocks to plunge 27% in 2016, analyst says’ Market Watch Retrieved from http://www.marketwatch.com/story/shanghai-stocks-to-plunge-27-in-




2016-analyst-says (10/1/2016), Keith Bradsher and Amie Tsang (6/1/2016) ‘Stock Markets Shudder After Chinese Stock Plunge Forces a Trading Halt’ The New York Times Retrieved from http://www.nytimes.com/2016/01/05/business/dealbook/china-shanghai-stocks-fall.html (10/1/2016)

47 ‘China state planner sees 2015 GDP growth around 7 percent, okays more big projects’ (12/1/2016) Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/us-china-economy-plan-ning-idUSKCN0UQ0BH20160112 (15/1/2016), Gabriel Wildau and Tom Mitchell (19/1/2016) ‘China annual GDP growth of 6.9% lowest since 1990’ Financial Times Retrieved from http://www.ft.com/intl/cms/s/0/e6b04734-bdbb-11e5-a8c6-deeeb63d6d4b.html#axzz40 (19/1/2016)

48 Kevin Yao and Pete Sweeney (20/1/2015) ‘China’s 2014 economic growth misses target, hits 24-year low’ Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/us-china-economy-idUSKBN0KT04920150120 (23/1/2015)

49 Tom Mitchell (7/9/2015) ‘China trims 2014 growth figure’ Financial Times Retrieved from http://www.ft.com/intl/cms/s/0/eab80bda-5508-11e5-8642-453585f2cfcd.html#axzz407nM927E (15/10/2015)

50 วรารก เฉลมพนธศกด (2558) East & South East Monito วเคราะหรายไตรมาสครงท 3 คลงปญญา สบคนจาก https://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya/monitor-east-south-east-asia-3-2558 (9/10/2558), Walden Bello (2/10/2015) ‘China’s Stock Market Crash Is the Latest Crisis of Global Capitalism’ Foreign Policy in Focus Retrieved from http://www.fpif.org/chinas-stock-market-crash-is-the-latest-crisis-of-global-capitalism (15/10/2015)

51 Asian Development Bank (2011) Asia 2050: Realizing the Asian Century Retrieved from http://www.unido.org/fileadmin/user_media/UNIDO_Worldwide/Asia_and_Pacific_Programme/Docu-ments/AsianDevelopmentBankreport_asia-2050.pdf (15/9/2015), pp. 11-13

52 John West (2012) ‘How Likely is an Asian Century?’ Asian Century Institute Retrieved from http://www.asiancenturyinstitute.com/economy/99-how-likely-is-an-asian-century (10/10/2015)

53 Peter Drysdale (23/7/2012) ‘Asia’s human capital and the middle-income trap’ East Asia Forum Retrieved from http://www.eastasiaforum.org/2012/07/23/asias-human-capital-and-the-mid-dle-income-trap/ (13/12/2015), Homi Kharas (5/8/2013) ‘Developing Asia and the middle-income trap’ East Asia Forum Retrieved from http://www.eastasiaforum.org/2013/08/05/developing-asia-and-the-middle-income-trap/ (13/12/2015)

54 วรารก เฉลมพนธศกด (2557) “หนวยท 13 ทวลกษณของความขดแยงและความรวมมอในโลกทสาม” ในเอกสารการสอนชดวชา ความขดแยงและความรวมมอระหวางประเทศ (International Conflicts and Cooperation) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, Brahma Chellaney (2014) ‘Water, Power, and Competition’ Asian Survey Vol. 54 No. 4, pp. 621-650 Retrieved from http://www.chellaney.net/2014/08/18/water-power-and-competition-in-asia/ (19/12/2015)

55 Damian Carrington (8/2/2012) ‘The Himalayan and nearly peaks have lost no ice in past 10 years, study shows’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/environment/2012/feb/08/glaciers-mountains (13/12/2015), Barbara Hollingsworth (13/5/2014) ‘They’re Not Melting: 87% of Himalayan Glaciers Are ‘Stable’’ cnsnews.com Retrieved from http://www.cnsnews.com/news/article/barbara-hollingsworth/theyre-not-melting-87-himalayan-gla-ciers-are-stable (13/12/2015)

56 Zhongwei Zhao (17/3/2013) ‘Population change will shape Asia’s future’ East Asia Forum Retrieved from http://www.eastasiaforum.org/2013/03/17/population-change-will-shape-asias-future/ (15/12/2015), Peter Drysdale (18/3/2013) ‘Asia’s demographic transition over the next 30 years’ East Asia Forum Retrieved from http://www.eastasiaforum.org/2013/03/18/asias-de-mographic-transition-over-the-next-30-years/ (15/12/2015)

57 Mario Pezzini (2012) ‘An emerging middle class’ OECD Observer Retrieved from http://www.


ท

oecdobserver.org/fullstory.php/aid/3681/An_emerging_middle_class.html (15/12/2015), Peter Drysdale (10/6/2013) ‘Coming to terms with the Asian century’ East Asia Forum Retrieved from http://www.eastasiaforum.org/2013/06/10/coming-to-terms-with-the-asian-century/ (15/12/2015)

58 Asian Development Bank (2011) op, cit., pp. 1-1059 Bharat Dahiya (26/6/2012) ‘Asian cities in the 21st Century’ East Asia Forum Retrieved from http://

www.eastasiaforum.org/2012/06/26/asia-cities-in-the-21st-century/ (3/12/2015)60 Asian Development Bank (2011) op, cit., pp. 63-6961 Kishore Mahbubani (1998/2009) Can Asian Think? Understanding the Divide Between East and West

Singapore: Steerforth62 Kishore Mahbubani (2008) The New Asian Hemisphere: The Irresistible Shift of Global Power to The

East New York: Public Affairs63 Philip Elmer-Dewitt (11/11/2015) ‘Apple Supply Chain Cuts: What the Analysts Are Saying’ Fortune

Retrieved from http://www.fortune.com/2015/11/11/apple-supply-chain-cuts-what-the-ana-lysts-are-saying/ (15/2/2016), Jim Edwards (8/1/2016) ‘Analysts: Apple has been ‘deliber-ately overstating underlying trends’ on iPhone sales’ Business Insider Retrieved from http://www.uk.businessinsider.com/iphone-sales-will-decline-2016-1 (15/2/2016)

64 ‘A Symposium of Views – The Asian Century: Reality or Hype?’ (2013) International Economy (Summer 2013) Retrieved from http://www.international-economy.com/TiE_Su13_AsiaCentu-rySymposium.pdf (18/12/2015)

65 Wararak Chalermpuntusak (2010) East Asian (Security) Intellectual Networks: Their Emergence, Significance and Contribution to Regional Security (the ASEAN-ISIS and Its Japanese Counterparts as a Case Study) Retrieved from http://www.etheses.bham.ac.uk/32992/2/Chalermpuntusak_12_PhD.pdf (19/12/2015)

66 Asoke Behuria and Arvind Gupta (2014) ‘From ‘Asian Century’ to ‘America’s Pacific Century’ and Evolving Contours of the Indo-Pacific Reality: An Indian Perspective’ Griffin Asia Quarterly Vol. 2 No. 1, pp. 1-17 Retrieved from https://www.104.griffing.edu.au/index.php/gaq/article/download/493/443 (20/1/2016)

67 Shannon Tiezzi (3/11/2015) ‘With Trilateral Summit, China-Japan-Korea Cooperation ‘Completely Restored’’ The Diplomat Retrieved from http://www.thediplomat.com/2015/11/with-trilateral-summit-china-japan-korea-cooperation-completely-restored (15/11/2015), Sarah Teo (27/11/2015) ‘What does the China-Japan-Korea Trilateral Summit mean for East Asia?’ East Asia Forum Retrieved from http://www.eastasiaforum.org/2015/11/27/what-does-the-china-japan-south-korea-trilateral-summit-mean-for-east-asia/ (27/11/2015), วรารก เฉลมพนธศกด (2558) East & South East Monitor ฉบบท 11เดอนพฤศจกายน คลงปญญา Retrieved from http://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya-east-south-east-monitor-11-2558 (20/1/2016)

68 Brooks B. Robinson (2014) ‘Top Five Asia-Pacific Economics: Integration, Conflict, Vulnerability, and Crisis, 2010-2020’ in Adam B. Lowther (ed.) The Asia-Pacific Century: Challenges and Opportunities Boca Raton, London, and New York: Taylor and Francis, pp. 45-61

69 Yang Xiaobing (2006) ‘North China economy prepares for take-off’ China Daily Retrieved from http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2006-03-17/content_542064.htm (9/1/2012), Chad Dacus (2014) ‘Chinese Economic Warfare’ in Adam B. Lowther (ed.) The Asia-Pacific Century: Challenges and Opportunities Boca Raton, London and New York: Taylor & Francis, pp.71-72

70 Sheldon W. Simon (2014) ‘Conflict and Diplomacy in the South China Sea’ in Adam B. Lowther (ed.) The Asia-Pacific Century: Challenges and Opportunities Boca Raton, London, and New York: Taylor and Francis, pp. 189-209

71 วรารก เฉลมพนธศกด (2558) East & South East Monitor ฉบบท 5 เดอนพฤษภาคม คลงปญญา สบคนจาก




https://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya/esea-monitor-2015-may (9/10/2558)72 ‘The United States, Japan, and India: Toward New Trilateral Cooperation’ (16/6/2007) CSIS U.S.-

Japan-India Report Retrieved from http://www.csis.org/files/media/csis/pubs/070816_us_j_ireport.pdf (13/1/2016)

73 Dhirendra K. Vajpeyi (2014) ‘Shadow Dancing in the Indian and Pacific Oceans’ in Adam B. Lowther (ed.) The Asia-Pacific Century: Challenges and Opportunities Boca Raton, London, and New York: Taylor and Francis, pp. 115-151

74 Rory Medcalf (4/12/2012) ‘A Term Whose Times Has Come: The Indo-Pacific’ The Diplomat Retrieved from http://www.thediplomat.com/2012/12/a-term-whose-time-has-come-the-indo-pacific/ (13/1/2016), Prashanth Parameswaran (1/10/2015) ‘Why the ‘New’ US Trilateral Dialogue With Japan and India Matters’ The Diplomat Retrieved from http://www.thediplo-mat.com/2015/10/why-the-new-us-trilateral-dialogue-with-japan-and-india-matters/ (13/10/2015), Philip Stephens (10/10/2015) ‘Is this the Indo-Pacific Century?’ Gulf News THINKERS Retrieved from http://www.gulfnews.com/opinion/thinkers/is-this-the-indo-pacific-century-1.1598323 (13/10/2015)

75 Rory Medcalf (26/6/2015) ‘Reimagining Asia: From Asia-Pacific to Indo-Pacific’ THE ASAN FORUM Retrieved from http://www.theasanforum.org/reimagining-asia-from-asia-pacific-to-indo-pacific/ (13/10/2015), Graeme Dobell (10/8/2015) ‘India and the Indo-Pacific’ The Strategist (Australian Strategic Policy Institute: APSI) Retrieved from http://www.aspistrategist.org/au/indiaand-the-indo-pacific-2/ (13/10/2015)

76 Jim O’Neill (30/11/2001) ‘Building Better Global Economic BRICs’ Goldman Scahs Global Economic Paper No:66 Retrieved from http://www.goldmansachs.com/our-thinking/archieve-pdfs/building-better-brics.pdf (15/10/2015), Dominic Wilson (1/10/2003) ‘Dreaming with BRICs: The Path to 2050’ Goldman Scahs Global Economic Paper No:99 Retrieved from http://www.goldmansachs.com/our-thinking/archieve-pdfs/brics-dream.pdf (15/10/2015)

77 Jim O’Neill (23/11/2007) BRICs and Beyond Goldman Sachs Global Economic Group Retrieved from http://www.goldmansachs.com/our-thinking/archive/archive-pdfs/brics-book/brics-full-book.pdf (17/5/2015)

78 Peter Spence, Dan Palmer and Mark Oliver (13/10/2014) ‘Beyond the BRICs: the guide to every emerging market acronym’ The Telegraph Retrieved from http://www.telegraph.co.uk/finance/economics/11158386/Beyond-the-BRICs-the-guide-to-every-emrrging-market-acro-nym.html (10/5/2015)

79 ‘Brazil, Russia, India and China - BRIC’ (n.a) INVESTOPEDIA Retrieved from http://www.investopedia.com/terms/b/bric.asp (17/5/2015), Jim O’Neill (15/11/2015) ‘Jim O’Neill: Mint or Bric? Indo-nesia’s drive is impressive as Russia’s future dims’ Independent Retrieved from http://www.independent.co.uk/news/business/comment/jim-oneill-mint-or-bric-indonesias-drive-is-im-pressive-as-russias-future-dims-8940706.html (7/12/2015)

80 ‘The Mint countries: Next economic giant?’ (6/1/2014) BBC Retrieved from http://www.bbc.com/news/magazine-25548060 (15/10/2015), Roger Bootle (12/1/2014) ‘The MINTs are very different and might not all see stellar growth’ The Telegraph Retrieved from http://www.telegraph.co.uk/finance/comment/rogerbootle/10567196/Roger-Bootle-The-MINTs-are-very-different-and-might-not-all-see-stellar-growth.html (15/10/2015)

81 Gideon Rachman (21/9/2015) ‘Sweetness of Mint economies still entices’ Financial Times Retrieved from http://www.ft.com/int/cms/s/0/8f3926bc-3141-11-e5-91ac-a5e17d9b4cff.html#axzz40gCIQmVE (15/10/2015)

82 Rana Foroohar (10/11/2015) ‘Why the Mighty BRIC Nations Have Finally Broken’ Time Retrieved from http://www.time.com/4106094/goldman-sachs-brics/ (20/12/2015)

83 Pwc (2015) The World in 2050: Will the shift in global economic power continue? Retrieved from


ท

http://www.pwc.com/gx/en/issues/the-economy/assets/world-in-2050-february-2015.pdf (10/10/2015)

บทท 3 สหรฐอเมรกา - คนลม (?) ทยากจะกาวขาม?:(ยงคงเปน?) ผนำ ตะวนตก ทหยดยนอยางออนลาในศตวรรษท 2184 วรารก เฉลมพนธศกด (2552) “จาก ดาวอส ส ลอนดอน: คำาถามทไรคำาตอบตอการกอตวของวกฤตเศรษฐกจโลก

(บนทกการศกษาจากแนวทางแบบ Gramsci และการศกษาชนชนนำา)” 27 ป รฐศาสตร มสธ. รวมบทความวชาการทางรฐศาสตร กรงเทพ: พมพอกษร

85 Rick Newman (26/10/2016) ‘9 Signs of America in Decline’ U.S. News Money Retrieved from http://www.money.usnews.com/money/blogs/flowchart/2009/10/9-signs-of-america-in-decline (6/2/2016)

86 Julianne Pepitone (17/9/2016) ‘Hundreds of protesters descend to ‘Occupy Wall Street’’ CNN Money Retrieved from http://www.money.cnn.com/2011/09/17/technology/occupy_wall_street (7/2/2016)

87 Editorial (8/10/2011) ‘Protesters Against Wall Street’ The New York Times Retrieved from http://www.nytimes.com/2011/10/09/opinion/synday/protesters-against-wall-street.html?_r=0 (7/2/2016)

88 Jill Hamburg Coplan (20/7/2015) ’12 Signs America is on the decline’ Fortune Retrieved from http://www.fortune.com/2015/07/20/united-states-decline-statistic-economic/ (7/2/2016)

89 Michael T. Klare (28/5/2015) ‘America’s Days as a Global Superpower Are Numbered. Now What?’ The Nation Retrieved from http://www.thenation.com/article/americas-days-global-super-power-are-numbered-now-what/ (16/11/2015), Gideon Rachman (12/10/2015) ‘A global test of American power’ The Financial Times Retrieved from http://www.ft.com/intl/cms/s/0/cf420d44-70bd-11e5-ad6d-f4ed76f0900a.html#axzz3rc2d0Zlh (16/11/2015)

90 George Packer (16/6/2013) ‘Decline and Fall: how American society unravelled’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2013/jun/19/decline-and-fall-american-society-unravelled (7/2/2016)

91 วรารก เฉลมพนธศกด (2557) “หนวยท 1: เศรษฐกจและการเมองระหวางประเทศ ความสมพนธทไมอาจแยกจาก” ในเอกสารการสอนชดวชา เศรษฐกจและการเมองระหวางประเทศ (International Economics and Politics) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, (2557) “หนวยท 4: กลมแนวคดทฤษฎมารกซสต” ในเอกสารการสอนชดวชา เศรษฐกจและการเมองระหวางประเทศ (International Economics and Politics) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, (2558) “สถานภาพวชาความสมพนธระหวางประเทศในไทย (พ.ศ. 2540-ปจจบน): การพฒนาตวทยงเฝารอทศทางการศกษาและความรวมมอ” รฐศาสตรสาร ปท 36 ฉบบท 1 (มกราคม – เมษายน 2558) หนา 1-83

92 Robert Gilpin (1987) The Political Economy of International Relations Princeton, New Jersey: Princeton University Press

93 Joan Edelman Spero and Jeffrey A. Hart (1977/2009) The politics of international economic relations (7th edition) Boston, Massachusetts: Wadsworth Publishing

94 Paul Kennedy (1987) The Rise and Fall of the Great Powers: Economic Change and Military Conflict from 1500 to 2000 London and New York: Random House

95 Greg Grandin (2007) Empire’s Workshop: Latin America, the United States, and the Rise of the New Imperialism New York: Metropolitan Book, Oscar Guardiola-Rivera (2010) What if Latin America Ruled the World?: how the south will take the north through the 21st century New York, London, New Delhi, and Sydney: Bloomsbury Press

96 ‘Herbert Hoover: Foreign Afffairs’ (n.a.) Miller Center Retrieved from http://www.millercenter.org/president/biography/hoover-foreign-affairs (15/11/2015), ‘The Great Depression and U.S. Foreign Policy’ (n.a) U.S Department of State, Office of the Historian Retrieved from https://www.history.state.gov/milestones/1921-1936/great-depression (15/11/2015)

97 แนวคดทมงมองการแกปญหาสงคมโดยเฉพาะเรองปากทองของคนหมมากกระจายตวอยางกวางขวางในชวงตนศตวรรษ




ท 20 แตรปแบบแนวคดทแพรหลายในกลมดนแดนทปกครองดวยระบอบประชาธปไตยเสรนยมมกพฒนาตวมาจากแนวคดของจอหน เมยนารด เคนส (John Maynard Keynes) ทแมจะเสนอใหรฐเปนผลงทนรายใหญในกจกรรมทางเศรษฐกจ ดวยการจดทำางบประมาณขาดดล ทยงคงเสนอใหผสานเขากบวถการเมองการปกครองแบบประชาธปไตย ประชาธปไตยเชงสงคม (social democracy) ในรปแบบองกฤษจงปรากฏเปนอกหนงทางเลอกของวถการเมองการปกครอง ผวจยไดเสนอแนวคดและเนอหาเหลานไวทอนบางแลว โปรดศกษาเพมเตมท วรารก เฉลมพนธศกด (2553) “ความคด: คณสมบตของตวแสดงทมความกระตอรอรน” รฐศาสตรสาร (รฐศาสตรธรรมศาสตร 60 ป/รฐศาสตรสาร 30 ป ฉบบท 2) หนา 138-188, (2555) “24 มถนายน 2475 ในกระแสการเปลยนแปลงโลก” จลสารหอจดหมายเหตธรรมศาสตร ฉบบท 16 (มถนายน 2555 – พฤษภาคม 2556) หนา 38-57

98 Jonathan Hardt (2008) Empires and Colonies London: Polity, pp. 247-24899 David P. Calleo (2009) Follies of Power: America’s Unipolar Fantasy New York: Cambridge Univer

sity Press, p.6, Joshua Boucher (16/9/2015) ‘Henry Luce, The American Century (1941)’ Classics of Strategy and Diplomacy Retrieved from http://www.classicsofstrategy.com/2015/09/the-american-century-luce.html (15/11/2015), ‘Henry Luce and 20th Century U.S. Internationalism’ (n.a.) Department of State, Office of the Historian Retrieved from https://history.state.gov/milestones/1937-1945/internationalism (15/11/2015)

100 ผวจยไดเคยนำาเสนอเรองราวเหลานในลกษณะทเชอมโยงกบพฒนาการของจกรวรรดนยมอยางยอไวทอนแลว จงไมขอเสนออรรถาธบายในทน สำาหรบผสนใจโปรดศกษาเพมเตมท วรารก เฉลมพนธศกด (2554) “หนวย 6: จกรวรรดนยม” ในเอกสารการสอนชดวชา สงคมโลก (World Society) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

101 ‘Our Documents – President Dwight D. Eisenhower’s Farewell Address (1961)’ (n.a) Our Documents Retrieved from http://www.ourdocuments.gov/doc.php?flash=false&doc=90 (21/12/2015)

102 Joe Scarborough (4/6/2014) ‘Reagan: A Legacy of Optimism and Common Sense’ Time Retrieved from http://www.time.com/2815630/reagan-a-legacy-of-optimism-and-common-sense (8/2/2016)

103 R.G Price (30/3/2010) ‘How Reagan sowed the Seeds of America’s Demise’ rationalrevolution.net Retrieved from http://www.rationalrevolution.net/articles/recession_cause.html (8/2/2015), Will Bunch (4/2/2014) ‘Five myths about Ronald Reagan’s legacy’ The Washington Post Retrieved from http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2011/02/04/AR201102043104_pf.html (8/2/2016)

104 Peter Drier (4/2/2011) ‘Reagan’s Real Legacy’ The Nation Retrieved from http://www.thenation.com/article/regans-real-legacy/ (8/2/2016)

105 ‘Clinton apologises for embassy bombing’ (5/10/1999) BBC Retrieved from http://www.news.bbc.co.uk/2/hi/340280.stm (21/12/2015), John Sweeney (17/10/1999) ‘Nato bombed Chinese deliberately’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/1999/oct/17/balkans (21/12/2015), Steve Schiffers (15/1/2001) ‘Bil Clinton’s economic legacy’ BBC Retrieved from http://www.news.bbc.co.uk/2/hi/business/1110165.stm (21/12/2015), ‘Bill Clinton: Impact and Legacy’ (n.a) Miller Center Retrieved from http://www.millercenter.org/president/biography/clinton-impact-and-legacy (21/12/2015), William Ferroggiaro (20/4/2001) ‘The US and the Genocide in Rwanda 1994: Evidence of Inaction’ The National Security Archive Retrieved from http://www.nsarchive.edu/NSAEBB/NSAEBB53 (21/12/2015)

106 James Walsh (12/2/2016) ’10 reasons why voters are turning to Bernie Sanders’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/us-news/2016/feb/12/bernie-samders-voters-supporters-10-reasons-why-election (13/2/2016)

107 Amy Chozick (30/4/2015) ‘Bill Clinton Defends His Economic Legacy’ The New York Times Retrieved from http://www.nytimes.com/2014/05/01/us/politics/bill-clinton-defends-his-economic-lega-cy.html?_r=0 (21/12/2015), Naureen Khan (11/6/2015) ‘Husband Bill’s legacy raked over as


ท

Hillary Clinton ramps up campaign’ Aljazeera America Retrieved from http://www.america.aljazeera.com/articles/20145/6/11/bill-clintons-legacy-reconsidered-as-Hillary-ramps-up-campaign.html (21/12/2015)

108 ‘Bush’s legacy’ (20/10/2013) The Economist Retrieved from http://www.economist.com/news/united-states/21588363-best-account-yet-failed-presidenct-bushs-legacy (1/2/2016)

109 วรารก เฉลมพนธศกด (2552) “จาก ดาวอส ส ลอนดอน: คำาถามทไรคำาตอบตอการกอตวของวกฤตเศรษฐกจโลก (บนทกการศกษาจากแนวทางแบบ Gramsci และการศกษาชนชนนำา)” 27 ป รฐศาสตร มสธ. รวมบทความวชาการทางรฐศาสตร กรงเทพ: พมพอกษร

110 วรารก เฉลมพนธศกด (2557) “หนวยท 3 แนวคดดานความมนคง” ในเอกสารการสอนชดวชา ความขดแยงและความรวมมอระหวางประเทศ (International Conflicts and Cooperation) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

111 National Intelligence Council, Office of the Director of National Intelligence (1997) Global Trend 2010 Retrieved from http://www.dni.gov/index.php/about/organization-intelligence-council-global-trend/global-trend-2010 (21/12/2015)

112 National Intelligence Council (2000) Global Trends 2015: A Dialogue About the Future With Nongovernment Experts Retrieved from http://www.fas.org/irp/cia/product/globaltrends2015/index.html (21/12/2015)

113 วรารก เฉลมพนธศกด (2544) “ทวลกษณของโลกาภวตน: The Janus faces of globalisation” 19 ป รฐศาสตร มสธ. รวมบทความวชาการทางรฐศาสตร กรงเทพ: พมพอกษร, (2545) “11 กนยายน 2544: บทเรยนของสหรฐอเมรกากบคำาถามทนาสนใจ” 20 ป รฐศาสตร มสธ. รวมบทความวชาการทางรฐศาสตร กรงเทพ: พมพอกษร

114 Warren Mass (19/2/2016) ‘Trump’s Criticism of George W. Bush’s War on Iraq Fuels Ongoing Arguments’ The New American Retrieved from http://www.thenewamerican.com/usnews/politics/item/22581-trump-s-criticism-of-george-w-bush-s-war-on-iraq-fuels-ongoing-argu-ments (22/2/2016), Michael Kinsley (14/4/2015) ‘How the Bush Wars Opened the Door for ISIS’ Vanity Fair News Retrieved from http://www.vanityfair.com/news/2015/04/iraq-war-bush-isis (21/12/2015)

115 National Intelligence Council (2004) Mapping the Global Future Pittsburgh, PA: Government Printing Office Retrieved from http://www.futurebrief.com/project2020.pdf (21/12/2015)

116 ‘Charlie Hebdo attack: Three days of terror’ (14/1/2015) BBC Retrieved from http://www.bbc.com/news/world/-europe-30708237 (17/2/2016), ‘Paris attacks: What happened on the night’ (9/12/2015) BBC Retrieved from http://www.bbc.com/news/world-europe-34818994 (27/2/2016)

117 ในการประชมครงแรกนประกอบดวยผนำาอารเจนตนา ออสเตรเลย บราซล แคนาดา จน ฝรงเศส เยอรมน อนเดย อนโดนเซย อตาล ญปน เกาหลใต เมกซโก รสเซย ซาอดอาระเบย แอฟรกาใต ตรก สหราชอาณาจกร สหรฐอเมรกา และสหภาพยโรป โดยครงนนสภาพยโรปมผแทนสามคน คอ ประธานสหภาพยโรป ผนำาเนเธอรแลนด และผนำาสเปน นอกจากนยงมผแทนจากธนาคารโลก กองทนการเงนระหวางประเทศ และทประชมเพอเสถยรภาพทางการเงน สบคนขอมลจาก G20 Information Centre Retrieved from http://www.g20.utoronto.ca (21/12/2015)

118 ‘Global Trends 2025: The National Intelligence Council’s 2025 Project’ (n.a) Fabius Maximus website Retrieved from http://www.fabiusmaximus.com/2008/11/24/nic (23/12/2015)

119 NIC (2008) Global Trends 2025: A Transformed World Retrieved from http://www.aicpa.org/research/cpahorizon2025/globalforces/downloadable/documents/globaltrends.pdf (23/12/2015), Office of the National Intelligence (January 2009) Scenarios: Alternative Futures the IC Could Face Quadrennial Intelligence Community Review Retrieved from https://fas.org/irp/dni/qicr.pdf (23/12/2015)

120 National Intelligence Council (December 2012) Global Trends 2030s: Alternative Worlds Retrieved from http://www.https://globaltrends2030.files.wordpress.com/2012/11/global-




trends-2030-november2012.pdf (22/2/2016), pp. i-v121 Peter Spence (28/12/2015) ‘Saudi Arabia unveils record deficit as it succumbs to oil price rout’

The Telegraph Retrieved from http://www.telegraph.co.uk/finance/economics/12071572/Saudi-Arabia-unviels-record-deficit-as-it-succumbs-to-oil-price-rout.html (10/1/2016), (17/1/2016) ‘Crude reckoning: what will oil price slump mean for the global economy?’ The Telegraph Retrieved from http://www.thetelegraph.co.uk/finance/oilprices/12093667/Crude-reckoning-what-will-oil-price-slump-mean-for-the-global-economy.html (19/1/2016)

122 Alec Luhn (25/1/2016) ‘Russia’s GDP falls 3.7% as sanctions and low oil price take effect’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2016/jan/russias-gdp-falls37-as-sanctions-and-low-oil-price-take-effect (22/2/2016)

123 วรารก เฉลมพนธศกด (2558) East & South East Monitor วเคราะหรายไตรมาสครงท 1 คลงปญญา สบคนจาก https://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya/ese-asia-quarterly-review-1-2015 (9/10/2558), (2558) East & South East Monitor วเคราะหรายไตรมาสครงท 2 คลงปญญา สบคนจาก https://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya/monitor-east-south-east-asia-2-2558 (9/10/2558)

124 National Intelligence Council (December 2012) Global Trends 2030s: Alternative Worlds Retrieved from http://www.https://globaltrends2030.files.wordpress.com/2012/11/global-trends-2030-november2012.pdf (22/2/2016), pp. i-v

125 วรารก เฉลมพนธศกด (2558) East & South East Monitor ฉบบท 5 เดอนพฤษภาคม คลงปญญา สบคนจาก https://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya/esea-monitor-2015-may (9/10/2558), (2558) East & South East Monitor วเคราะหรายไตรมาสครงท 2 คลงปญญา สบคนจาก https://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya/monitor-east-south-east-asia-2-2558 (9/10/2558), (2558) East & South East Monito วเคราะหรายไตรมาสครงท 3 คลงปญญา สบคนจาก https://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya/monitor-east-south-east-asia-3-2558 (9/10/2558)

126 Jeff Mason (16/2/2016) ‘Obama, Southeast Asia leaders eyes China and trade at California summit’ Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/us-usa-asean-idUSKCN0Vo-0GO (22/2/2016)

127 Burhan Wazir (15/2/2016) ‘US-ASEAN summit seeks to counter China’s growth’ Aljazeera Retrieved from http://www.aljazeera.com/news/2016/02/asean-summit-seeks-counter-china-growth-16021408024590.html (22/2/2016), ‘Joint Statement of the ASEAN-U.S. Special Leaders’ Summit: Sunnylands Declaration’ ASEAN Retrieved from http://www.asean.org/storage/2016/02/Sunnylands-Declaration-FINAL-16-Feb-2016.pdf (22/2/2016)

128 National Intelligence Council (December 2012) Global Trends 2030s: Alternative Worlds Retrieved from http://www.https://globaltrends2030.files.wordpress.com/2012/11/global-trends-2030-november2012.pdf (22/2/2016), p. ii

บทท 4 สหภาพยโรป (European Union: EU) ทออนลา: การรวมกลมทอาจสะดดขาตนเองจากปญหาเศรษฐกจและสงคม 129 Mark Leonard and Richard Gowen (8/10/2003) Global Europe: Implementing the European

Security Strategy Retrieved from http://www.fpc.org.uk/fsblob/187.pdf (3/2/2016)130 European Commission (2006) Global Europe: Competing in the World Retrieved from http://www.

trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2006/october/tradoc-130376.pdf (3/2/2016), BUSINES-SEUROPE (10/2008) Going Global The Way Forwards Retrieved from https://www.busines-seurope.eu/sites/buseur/files/media/imported/2008-02017-E.pdf (3/2/2016), Marc Maes (11/11/2011) ‘The EU’s Global Europe, where is that strategy today?’ Coalition of the Flemish North-south Movement Retrieved from http://www.enlazandoalternativas.org/IMG/pdf/Global_Europe_Today_MM_081204.pdf (3/2/2016)

131 ‘Europe 2020 plan, ‘too longtermist, critics say’ (4/3/2010) EurActive Retrieved from http://www.


ท

euractive.com/priorities/europe-2020-plan-long-termist-cr-news-302254 (3/2/2016)122 Andrea Renda (27/10/2014) ‘The Review of the Europe 2020 Strategy: From austerity to

prosperity?’ CEPS Policy Brief Retrieved from http://www.ceps.eu/system/files/CEPS%20PB%20322%20AR%20on%20Europe%202020%20final.pdf (3/2/2016), EurWORK (23/5/2014) ‘Debate about social dimension of Europe 2020 strategy’ Eurofound Retrieved from http://www.eurofound.europa.eu/observatories/eurowork/articles/debate-about-social-dimension-of-europe-2020-strategy (4/1/2016)

133 Jean-Paul Fitoussi and Eloi Laurent (2009) ‘Europe in 2040: three sceanarios’ OFCE/Sciences Po Retrieved from http://www.ofce.sciences-po.fr/pdf/dtravail/WP2009-21.pdf (5/2/2016)

134 Reflection Group on the Future of the EU 2030 (May/2010) Project Europe 2030: Challenges and Opportunities Retrieved from https://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/libraries/PDF/QC3210249ENC.pdf (4/2/25016), Kalypso Nicolaidas (11/5/2010) ‘Project Europe 2030: reflection an revival’ OpenDemocracy Retrieved from http://www.opendemocracy.net/kalypso-nicolaidas/project-europe-2030-reflection-and-revival-part-one (4/2/2016)

135 ‘Global/Europe 2030-2050’ (2011) VERA: Forward Vision for the European Research Area Retrieved from http://www.eravisions.eu/stocktaking/21 (5/2/2016)

136 Anette Braun (August/2010) Global Europe 2030-2050: State of the Art of international Forward Looking Activities beyond 2030 Retrieved from http://www.augurproject.eu/IMG/pdf/Global_Europe_2030_2050_State_of_the_Art_Synthesis.pdf (4/2/2016)

137 European Commission (2012) Global Europe 2050 Retrieved from https://www.ec.europa.eu/research/social-sciences/pdf/policy_reviews/global-europe-2050-report.en.pdf , p.62 (1/10/2015)

138 European Commission (2012) Global Europe 2050, p. 20 139 ‘The Euro crisis: The biggest problem’ (27/3/2013) The Economist Retrieved from http://www.

economist.com/blogs/freeexchange/2013/03/euro-crisis-4 (5/10/2015)140 George Friedman (3/1/2013) ‘Europe in 2013: A Year of Decision’ STARTFOR Global Intelligence

Retrieved from https://www.startfor.com/weekly/europe-2013-year-decision (5/10/2015)141 วรารก เฉลมพนธศกด (2554) “ความอบจนของนกสงคมศาสตร?” กรงเทพธรกจ (มมมองบานสามยาน) 17

พฤศจกายน 2554 142 Kate Connolly (2/7/2013) ‘Angela Merkel: youth unemployment is most pressing problem facing

Europe’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2013/jul/02/angela-merkel-youth-unemployment-europe (5/10/2015)

143 วรารก เฉลมพนธศกด (2557) “หนวยท 15: วพากษเศรษฐกจ-การเมองระหวางประเทศ” ในเอกสารการสอนชดวชา เศรษฐกจและการเมองระหวางประเทศ (International Economics and Politics) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

144 Adam Gabbatt, Mark Townsend, and Lisa O’Carroll (15/10/2011) ‘ ‘Occupy’ anti-capitalism protest spread around the world’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2011/oct/16/occupy-protest-europe-london-assage (5/2/2016), Geoffrey Pleyers (8/10/2012) ‘Beyond Occupy: progressive activists in Europe’ OpenDemocracy Retrieved from http://www.opendemocracy.net/geoffrey-plyers/beyond-occupy-progressive-activists-in-europe (5/2/2016)

145 Dragana Avramov (29/3/2015) ‘Immigration and Integration Scenarios in Global Europe: Forwards=-Looking Up To 2050’ Review Scientific Paper Sociologija Vol.LV (2013). No. 2 Retrieved from http://www.doiserbia.nb.rs/img/doi/0038-0318/2013/0038-03181302169A.pdf (6/10/2015)

146 ‘Greece’s troubles: The troika is back’ (1/3/2014) The Economist Retrieved from http://www.economist.com/news/europe/21597972-stand-off-between-government-and-interna-tional-leaders-continues (6/10/2015), Christopher Meyer (8/7/2015) ‘Grexit would strengthen,




not weaken, the eurozone’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/commentisfree/2015/jul/08/grexit-strengthen-not-weaken-the-eurozone (6/10/2015), Mark Lowen (11/7/2015) ‘Greek debt crisis: What was the point of the referendum?’ BBC Retrieved from http://www.bbc.com/news/world-europe-33492387 (6/10/2015), Glorgos Christides (12/3/2015) ‘Could Europe lose Greece to Russia?’ BBC Retrieved from http://www.bbc.com/news/world-europe-31837660 (6/10/2015), ‘Bridge building: Greek Mayor Visits Russian Sevastopol’ Spuntnik News Retrieved from http://www.sputniknews.com/world/20150922/russia-greece-corinth-mayor-visit. (6/10/2015)

147 European Commission (2012) Global Europe 2050, pp. 21, 82148 Norma Cohen (8/5/2014)‘Demographics at odds with EU migration policies, as opposition rises’

Financial Times Retrieved from http://www.ft.com/intl/cms/s/0/d90e1918-cee2-11e3-8e62-00144feabdc0.html#axzz3nk (6/10/2015), Alberto Bardelli and Nicholas Watt (26/6/2015) ‘David Cameron plans EU campaign focusing on ‘risky’ impact of UK exit’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/politics/2015/jun/26/david-cameron-eu-campi-gn-risky-impact-uk-exit (6/140/2015), Rachel Middleton (6/10/2015) ‘EU referendum: Prime Minister David Cameron warned to hold vote soon or risk an ‘accidental Brexit’’ Interna-tional Business Times Retrieved from http://www.ibtimes.co.uk/eu-referendum-prime-minis-ter-david-cameron-warned-hold-vote-soon-risk-accidental-brexit-1522595 (6/10/2015)

149 Dragana Avramov (29/3/2015) ‘Immigration and Integration Scenarios in Global Europe: Forwards=-Looking Up To 2050’ Review Scientific Paper Sociologija Vol.LV (2013). No. 2 Retrieved from http://www.doiserbia.nb.rs/img/doi/0038-0318/2013/0038-03181302169A.pdf (6/10/2015)

150 Matthew Holehouse (28/9/2015) ‘Cost of migration crisis means nothing to us, says top EU official’ The Telegraph Retrieved from http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/eu/11896827/cost-of-migration-crisis-meansnothing-to-us-top-EU-official.html (6/10/2015)

151 ‘Why is EU struggling with migrants and asylum?’ (21/9/2015) BBC Retrieved from http://www.bbc.com/news/world-europe-24583286 (6/10/2015)

152 Christopher Booker (3/10/2015) ‘Cause of EU migrant crisis is in the EU treaty’ The Telegraph Retrieved from http://www.telegraph.co.uk/comment/11910144/Cause-of-EU-migrant-crisis-is-in-the-EU-treaty.html (6/10/2015), ‘Europe migrant crisis: Hungary calls on Australia and US to take some of Europe’s asylum seekers’ (3/10/2015) ABC Retrieved from http://www.abc.net.au/news/2015-10-20/hungary-wants-australia-to-take-in-europes-asylum-seek-ers/6824790 (6/10/2015)

153 European Commission (2012) Global Europe 2050, pp. 21, 99-100 154 FEPs Young Academics Network (4/2014) ‘A Progressive Renaissance for Europe, Brussels, 3-5

April 2014’ Renaissance Europe Retrieved from http://www.renaissance-europe.eu/assets/ce405132-4764-41b0-8df2-8743f6c91867/2014-04-04-renaissance-report_feps-yan.pdf (6/10/2015), ‘Renaissance forum: Together to build a common progressive vision for Eu-rope’ (3/4/2015) solidar Advancing Social Justice in Europe and Worldwide Retrieved from http://www.solidar.org/Renaissance-forum-Together-to.html (6/10/2015)

155 ‘Satellite Images Confirm Destruction of Ancient Temple in Palmyra’ (31/8/2015) Time Retrieved from http://www.time.com/4018108/satellite-images-temple-destruction-palmyra/ (6/2/2016), ‘ISIS Militants Destroy Arch of Triumph in Syria’s Ancient Town of Palmyra’ (5/10) Time Retrieved from http://www.time.com/4060899/syria-palmyra-isis-arch-of-triumph/ (6/2/0106)


ท

บทท 5 ความทาทายตอมนษยในศตวรรษท 21สภาพอากาศและนเวศทเปลยนแปลงกบความกาวลำ ของเทคโนโลย156 Garry Harrison (n.a) ‘Romanticism, Nature, Ecology’ Romantic Circles Retrieved from https://www.

rc.umd.edu/pedagogies/commons/ecology/harrison/harrison.html (28/2/2016)157 เฮนร เดวด ธอโร (2544) วอลเดน กรงเทพ: สำานกพมพคบไฟ (สรยฉตร ชยมงคล แปล, พจนา จนทรสนต บรรณาธการ)158 Marry Shelly (1818/2008) Frankenstein or the Modern Prometheus Retrieved from http://www.

gutenberg.org/files/84/84-h/84-h.htm (29/2/2016)159 Daniel Geary (2003) ‘Environmental Movement’ ENCYCOPEDIA.COM Retrieved from http://www.

encycopedia.com/topic/Environment_Movement.aspx (27/8/2016), Max Siegel (25/3/2012) ‘Environmental Issues of the 70s and 80s’ thewoottonpost Retrieved from https://www.thewoottonpost.wordpress.com/2012/05/25/environmental-issues-of-the-70s-and-80s (28/2/2016)

160 Fritjof Capra (1982) The Turning Point: Science, Society, and the Rising Culture New York: Bantam Book, 161 Fritjof Capra (January 2001) ‘The Human Condition at the Dawn of the 21st Century’ SGI

Quarterly Retrieved from http://www.sgiquarterly.org/feature_e2001Jan-1.html (24/2/2016)162 Rob McElwee (25/1/2016) ‘Siberian cold reaches Southeast Asia’ Aljazeera Retrieved from http://

www.aljazeera.com/news/2016/01/siberian-cold-reaches-southeast asia-160125091421039.html (30/1/2016), Oliver Holmes (25/1/2015) ‘Deaths in Japan and Taiwan as record cold snaps hits east Asia’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2016/jan/25/deaths-japan-taiwansnow-ice-chaos-asia (30/1/2016)

163 Marina Koren, Adam Chandler, and Matt Ford (24/1/2016) ‘What The U.S. East Coast’s Massive Snow Strom Looks Like’ The Atlantic Retrieved from http://www.theatlantic.com/science/archieve/2016/01/snowstrom-forecast/425070 (28/2/2016), ‘Monster snow storm bears down on US east coast threatening chaos’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/weather/2016/jan/22/monster-snow-storm-bears-down-on-us-east-coast-thretening-chaos (28/2/2016), Andy Medici (20/1/2016) ‘Here’s what a historic snowstorm could cost Greater Washington’s economy’ Washington Business Journal Retrieved from http://www.bizjournal.com/washington/news/2016/01/20/here-s-what-a-historic-snow-storm-could-cost.html (28/2/2016)

164 Jeff Master (29/5/2015) ‘Earth’s 5th Deadliest Heat Wave in Recorded History kills 1,826 in India’ Wuder Blog Retrieved from http://www.wuderground.com/blog/JeffMaster/comments.html?entrynum=3000 (29/2/2016), ‘Extreme weather events of 2015: Is climate changes to blamed?’ (21/8/2015) Climate Home Retrieved from http://eee.climate.com/2015/08/21/extreme-weather-events-of-2015-is-climate-change-to-blame (29/2/2016), ‘Myanmar declares emergency flooding as worsens’ Aljazeera Retrieved from http://www.aljazeera.com/news/2015/08/mayanmar-declears-emergency-flooding-worsens-150801132441251.html (29/2/2016)

165 วรารก เฉลมพนธศกด (2559) “หนวยท 5 ภาวะเผชญทางสงคม-วฒนธรรมในภมภาคอาเซยน” ในเอกสารการสอนชดวชา สงคมและวฒนธรรมอาเซยน นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (อยในระหวางดำาเนนการจดพมพ)

166 Karl Methisen (27/4/2015) ‘Extreme weather already on increase due to climate change, study finds’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/environment/2015/apr/27/extreme-weather-already-on-increase-due-to-climate-change-study-finds (29/2/2015), ‘New report finds human-caused climate change increase the severity of many extreme events in 2014’ (5/11/2015) National Oceanic and Atmospheric Administration Retrieved from http://www.noaanews.gov/stories/2015/110515-new-report-human-caused-climate-change-increased-the-severity-of-many-extreme-events-in-2014.html (28/2/2016)

167 Alok Jha (18/12/2009) ‘Copenhagen climate summit: Five possible scenarios for our future




climate’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/environment/2009/dec/18/copenhagen-five-climate-scenarios (1/3/2016)

168 Anup Shah (30/12/2009) ‘COP15 – Copenhagen Climate Conference’ Global Issues Retrieved from http://www.globalissues.org/article/784/cop15-copenhagen-climate-conference (26/2/2016), Elliot Diringer (n.a) ‘Summary: Copenhagen Climate Summit’ Center for Climate and Energy Solutions Retrieved from http://www.c2es.org/international/negotia-tions/cop-15/summary (29/2/2016)

169 John Vidal, Allegra Stratton and Suzanne Goldenberg (19/12/2009) ‘Low targets, goals dropped: Copenhagen ends in failure’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/environment/2009/dec/18/copenhagen-deal (1/3/2016)

170 ‘Why did Copenhagen fail to deliver a climate deal?’ (22/12/2009) BBC Retrieved from http://www.news.bbc.co.uk/2/hi/8426835.stm (1/3/2016)

171 Tim Brooke and Tim Nuthall (21/12/2006) ‘What did the Copenhagen climate summit achieve?’ BBC Retrieved from http://www.bbc.co.uk/2/hi/sci/tech/8424522.stm (1/3/2016)

172 Alan Taylor (2/12/2014) ‘Bhopal: The world’s Worst Industrial Disaster, 30 year Years Later’ The Atlantic (Photo) Retrieved from http://www.theatlantic.com/photo/2014/12/bkopal-the-worlds-worst-industrial-disaster-30-years-later/100864 (30/1/2016)

173 Edward A. Parson, Peter M. Haas and Marc A .Levy (1992) ‘A summary of major documents signed at the earth summit and the global forum’ Environment 34 (4): 12-15, 34-36 Re-trieved from http://www.ciesin.org/docs/003-312/003-312.html (1/3/2016), ‘1-Minute of Silence in Memory of Boutros Boutros-Ghali at UNEP Gathering’ United Nations Environment Programme Retrieved from http://www.unep.org/Documents.Multilingua/Default.asp?DocumentID=27058&ArticleID=36035&I=en (1/3/2016)

174 วรารก เฉลมพนธศกด (2557) “หนวยท 13 ทวลกษณของความขดแยงและความรวมมอในโลกทสาม” ในเอกสารการสอนชดวชา ความขดแยงและความรวมมอระหวางประเทศ (International Conflicts and Cooperation) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

175 Liz Ford (19/1/2015) ‘Sustainable development goals: all you need to know’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/global-development/2015/jan/19/sustainable-development-goals-united-nations (1/3/2016)

176 ‘COP – What’s it all about ?’ (n.a) COP 21 Paris Retrieved from http://www.cop21paris.org/about/cop21 (1/3/2016)

177 ‘Outcomes of the U.N. Climate change Conference in Lima’ (n.a) Center for Climate and Energy Solutions Retrieved from http://www.c2es.org/international/negotiations/cop-20-lima/summary (1/3/2016)

178 John Lundin (3/11/2016) ’12 Days That Will Decide Our Future: A Guide to The Paris Climate Talks’ Politicususa Retrieved from http://www.politicususa.com/2015/11/30/12-days-decide-future-guide-paris-climate-talks.html (1/3/2016)

179 ‘Outcomes of the U.N. Climate change Conference in Paris’ (n.a) Center for Climate and Energy Solutions Retrieved from http://www.c2es.org/international/negotiations/cop21-paris/summary (1/3/2016)

180 ‘COP21 climate change summit reaches deal in Paris’ (13/12/2015) BBC Retrieved from http://www.bbc.com/news/science-environment-3508437 (1/3/2016), Mark Kinver (14/12/2016) ‘COP21: What does the Paris climate agreement mean for me?’ BBC Retrieved from http://www.bbc.com/news/science-environment-35092127 (1/3/2016)

181 Fritjof Capra (January 2001) ‘The Human Condition at the Dawn of the 21st Century’ SGI Quarterly Retrieved from http://www.sgiquarterly.org/feature_e2001Jan-1.html (24/2/2016)

182 Amartya Sen (1999) Development as Freedom Oxford: Oxford University Press183 Khalid Malik (19/3/2014) ‘Measuring Human Progress in the 21st Century’ United Nations Development


ท

Programme Human Development Reports Retrieved from http://www.hdr.undp.org/en/content/measuring-human-progress-21st-century (12/2/2016)

184 วรารก เฉลมพนธศกด (2553) “แนวทางการบรรลถงความสามารถของมนษย (Capability Approach)” ในเอกสารการสอนชดวชา พฤตกรรมมนษย และจรยธรรมทางเศรษฐกจและธรกจ (Human Behaviour and Business Ethics) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, (2557) “หนวยท 3 แนวคดดานความมนคง” ในเอกสารการสอนชดวชา ความขดแยงและความรวมมอระหวางประเทศ (International Conflicts and Cooperation) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

185 Jonathan Glennie (4/11/2010) ‘Human development index: Equality matters if we are to reduce poverty’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/global-development/datablog/2010/nov/04/human-development-index-equality-matters (23/2/2015)

186 Fritjof Capra (January 2001) ‘The Human Condition at the Dawn of the 21st Century’ SGI Retrieved from http://www.sgiquarterly.org/feature2001Jan-1.html (25/2/2016)

187 US Census Bureau (2014) Retrieved from http://www.census.gov/population/international/ (20/12/2014)188 UN, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2001) World Population

Ageing 1950-2050 Retrieved from http://www.un.org/esa/population/publications/world-ageing19502050/ (20/12/2014)

189 Melinda Winner (17/12/2009) ‘20 New Biotech Breakthroughs that Will Change Medicine’ Popular Mechanics Retrieved from http://www.popularmechanics.com/science/health/a4180/4303407/ (26/2/2016)

190 ’10 medical advances in the last 10 years’ (5/6/2013) CNN Retrieved from http://www.edition.cnn.com/2013/06/05/health/lifeswork-medical-advances/ (26/2/2016), Alan Bernstein (2014) ‘The Promise of the Health Sciences in the 21st Century’ Nursing Leadership Vol. 18 No. 4 Retrieved from https://www.longwoods.com/product/download/code/17832 (26/2/2016), ‘Biology & Medicine’ (25/22016) Future Timeline.net Retrieved from http://www.futuretime-line.net/blog/biology-medicine-blog.html#.VtBN8EpXerX (26/2/2016)

191 Mohammad Bajwa (2014) ‘Emerging 21st Century Medical Technologies’ Pakistan Journal of Medical Science (May-June) Retrieved from http://www.ncbi.nim.nih.gov/pmc/article/PMC4048524 (26/2/2016)

192 International Planned Parenthood Federation (IPFF) (2009) Stand & Deliver: Sex, Health and Young People in the 21st Century Retrieved from http://www.foxnews.com/projects/pdf/020210_sexeducation.pdf (26/2/2016)

193 Mathew Burrow (2014) The Future Declassified: Megatrends that will undo the world unless we take action New York: Palgrave, pp. 13-14

194 Alyssa Newcomb (26/5/2015) ‘How Far the Internet Revolution Has Come: Who Has Yet to Get Online?’ ABC News Retrieved from http://www.abcnews.go.com/Technology/internet-revolu-tion-online/strong?id=31308330 (10/11/2015)

195 Leo Kelion (28/10/2015) ‘Google’s Project Loon internet balloons to circle Earth’ BBC Retrieved from http://www.bbc.com/news/technology-34660205 (10/11/2015)

196 ‘Anabaptism’ (26/11/2014) Britannica Retrieved from http://www.britannica.com/topic/Anabaptism (13/10/2015)

197 ‘Orgies and executions: It’s mayhem in Munster’ (28/3/2014) The Local de Retrieved from http://www.thelocal.de/20140328/16th-century-mayhem-in-munster-with-jan-van-leiden (23/2/2016), Boria Sax (27/4/2015) ‘The Islamic State, The Munster Rebellion, And the Apocalypse’ HUFFPOST RELIGION Retrieved from http://www.huffingtonpost.com/boria-sax-/the-islamic-state-the-mue_b_6748368.html (23/2/2016)

198 Luther Blissett (2004) Q London: Arrow199 Michel Foucault (1975) Discipline and Punish: The Birth of the Prison (Translated from French by

Alan Sheridan) New York: Vintage Book



ท



200 Tedd Krohn (9/7/2012) ‘Your Cell Phone: A 21st Century Panopticon‘ The Power Elite Retrieved from http://www.thepowerelite.blogspot.com/2012/07/your-cell-phone-21st-century-panopticon.html (23/2/2016), Nicole Kobie (6/5/2015) ‘What is the internet of things?’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/technology/2015/may/06/what-is-the-internet-of-things-google (23/2/2016),

201 Sam Thielman (10/2/2016) ‘How your TV, car and toys could spy on you’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2016/feb/10/internet-of-things-surveillance-smart-tv--cars-toys (3/3/2016), Graham Ruddick (26/2/2016) ‘Arm Holding geared up for the next technological revolution’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/busi-ness/2016/feb/26/armed-for-the-next-technological-revolution (3/3/2016)

202 Goldman Sachs (2014) 25 Ways We Saw the World Change Retrieved from http://www.goldmansachs.com/s/2013annualreport/ways/technology/#insight-6 , Daniel Burrus (2014) Trends That Will Create Both Disruption and Opportunity on a Global Level Retrieved from http://bigthink.com/flash-foresight/20-game-changing-technology-trends-that-will-create-both-disruption-and-opportunity-on-a-global-level Burrus เปนนกอนาคตวทยาชาวอเมรกน นกวเคราะหและเจาของบรษททปรกษาทางธรกจ Burrus Research

บรรณานกรม

วรารก เฉลมพนธศกด (2544) “ทวลกษณของโลกาภวตน: The Janus faces of globalisation” 19 ป รฐศาสตร มสธ. รวมบทความวชาการทางรฐศาสตร กรงเทพ: พมพอกษร

---------- (2545) “11 กนยายน 2544: บทเรยนของสหรฐอเมรกากบคำาถามทนาสนใจ” 20 ป รฐศาสตร มสธ. รวมบทความวชาการทางรฐศาสตร กรงเทพ: พมพอกษร

--------- (2546) “รวมเกาหล: อาทตยยงไมฉายแสง” วารสารสโขทยธรรมาธราช ปท 16 ฉบบท 1 (มกราคม – มถนายน 2546) หนา 68-79

---------- (2552) “จาก ดาวอส ส ลอนดอน: คำาถามทไรคำาตอบตอการกอตวของวกฤตเศรษฐกจโลก (บนทกการศกษาจากแนวทางแบบ Gramsci และการศกษาชนชนนำา)” 27 ป รฐศาสตร มสธ. รวมบทความวชาการทางรฐศาสตร กรงเทพ: พมพอกษร

---------- (2553) “ความคด: คณสมบตของตวแสดงทมความกระตอรอรน” รฐศาสตรสาร (รฐศาสตรธรรมศาสตร 60 ป/รฐศาสตรสาร 30 ป ฉบบท 2) หนา 138-188

---------- (2553) “แนวทางการบรรลถงความสามารถของมนษย (Capability Approach)” ในเอกสารการสอนชดวชา พฤตกรรมมนษย และจรยธรรมทางเศรษฐกจและธรกจ (Human Behaviour and Business Ethics) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

---------- (2554) “ความอบจนของนกสงคมศาสตร?” กรงเทพธรกจ (มมมองบานสามยาน) 17 พฤศจกายน 2554---------- (2554) “ปญญาชน: ตวแสดงแหงการเปลยนแปลงและการสรางแรงบนดาลใจ” รฐศาสตรสาร ปท 32 ฉบบท 1

(มกราคม – เมษายน) หนา 1-59 ---------- (2554) “หนวย 6: จกรวรรดนยม” ในเอกสารการสอนชดวชา สงคมโลก (World Society) นนทบร: โรงพมพ

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช---------- (2555) “24 มถนายน 2475 ในกระแสการเปลยนแปลงโลก” จลสารหอจดหมายเหตธรรมศาสตร ฉบบท 16

(มถนายน 2555 – พฤษภาคม 2556) หนา 38-57---------- (2557) “หนวยท 1: เศรษฐกจและการเมองระหวางประเทศ ความสมพนธทไมอาจแยกจาก” ในเอกสารการสอน

ชดวชา เศรษฐกจและการเมองระหวางประเทศ (International Economics and Politics) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

---------- (2557) “หนวยท 4: กลมแนวคดทฤษฎมารกซสต” ในเอกสารการสอนชดวชา เศรษฐกจและการเมองระหวางประเทศ (International Economics and Politics) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช,

---------- (2557) “หนวยท 15: วพากษเศรษฐกจ-การเมองระหวางประเทศ” ในเอกสารการสอนชดวชา เศรษฐกจและการเมองระหวางประเทศ (International Economics and Politics) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

---------- (2557) “หนวยท 3 แนวคดดานความมนคง” ในเอกสารการสอนชดวชา ความขดแยงและความรวมมอระหวางประเทศ (International Conflicts and Cooperation) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

---------- (2557) “หนวยท 13 ทวลกษณของความขดแยงและความรวมมอในโลกทสาม” ในเอกสารการสอนชดวชา ความขดแยงและความรวมมอระหวางประเทศ (International Conflicts and Cooperation) นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช

---------- (2558) “สถานภาพวชาความสมพนธระหวางประเทศในไทย (พ.ศ. 2540-ปจจบน): การพฒนาตวทยงเฝารอทศทางการศกษาและความรวมมอ” รฐศาสตรสาร ปท 36 ฉบบท 1 (มกราคม – เมษายน 2558) หนา 1-83

---------- (2558) East & South East Monitor ฉบบท 5 เดอนพฤษภาคม คลงปญญา สบคนจาก https://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya/esea-monitor-2015-may (9/10/2558)

---------- (2558) East & South East Monitor ฉบบท 9 เดอนกนยายน คลงปญญา สบคนจาก https://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya/east-south-east-asiamonitor-9-2558


(9/10/2558)---------- (2558) East & South East Monitor ฉบบท 11เดอนพฤศจกายน คลงปญญา Retrieved from

http://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya-east-south-east-monitor-11-2558 (20/1/2016) ---------- (2558) East & South East Monitor วเคราะหรายไตรมาสครงท 1 คลงปญญา สบคนจาก

https://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya/ese-asia-quarterly-review-1-2015 (9/10/2558)

--------- (2558) East & South East Monitor วเคราะหรายไตรมาสครงท 2 คลงปญญา สบคนจาก https://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya/monitor-east-south-east-asia-2-2558 (9/10/2558)

----------- (2558) East & South East Monito วเคราะหรายไตรมาสครงท 3 คลงปญญา สบคนจาก https://www.slideshare.net/mobile/Klangpanya/monitor-east-south-east-asia-3-2558 (9/10/2558)

---------- (2559) “หนวยท 5 ภาวะเผชญทางสงคม-วฒนธรรมในภมภาคอาเซยน” ในเอกสารการสอนชดวชา สงคมและวฒนธรรมอาเซยน นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช (อยในระหวางดำาเนนการจดพมพ)

เอดเวรด เบลาม (2554) มองกลบ กรงเทพ: สำานกพมพสมมต (พนทพา บรณมาตร แปล)เฮนร เดวด ธอโร (2544) วอลเดน กรงเทพ: สำานกพมพคบไฟ (สรยฉตร ชยมงคล แปล, พจนา จนทรสนต บรรณาธการ)‘A Symposium of Views – The Asian Century: Reality or Hype?’ (2013) International Economy (Summer

2013) Retrieved from http://www.international-economy.com/TiE_Su13_AsiaCenturySymposium.pdf (18/12/2015)

‘Anabaptism’ (26/11/2014) Britannica Retrieved from http://www.britannica.com/topic/Anabaptism (13/10/2015)

Anderson, Perry. (20/9/2007). ‘Depicting Europe’ London Review of Books Vol. 29, No. 18 Retrieved from http://www.lrb.co.uk/v29/n18/perry-anderson/depicting-europe (2/2/2016)

Asian Development Bank (2011) Asia 2050: Realizing the Asian Century Retrieved from http://www.unido.org/fileadmin/user_media/UNIDO_Worldwide/Asia_and_Pacific_Pro-gramme/Documents/AsianDevelopmentBankreport_asia-2050.pdf (15/9/2015), pp. 11-13

Avramov, Dragana. (29/3/2015). ‘Immigration and Integration Scenarios in Global Europe: Forwards=-Looking Up To 2050’ Review Scientific Paper Sociologija Vol.LV (2013). No. 2 Retrieved from http://www.doiserbia.nb.rs/img/doi/0038-0318/2013/0038-03181302169A.pdf (6/10/2015)

Bajwa, Mohammad. (2014). ‘Emerging 21st Century Medical Technologies’ Pakistan Journal of Medical Science (May-June) Retrieved from http://www.ncbi.nim.nih.gov/pmc/article/PMC4048524 (26/2/2016)

Bargelli, Alberto and Watt, Nicholas. (26/6/2015). ‘David Cameron plans EU campaign focusing on ‘risky’ impact of UK exit’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/poli-tics/2015/jun/26/david-cameron-eu-campign-risky-impact-uk-exit (6/140/2015)

Behuria, Asoke and Gupta, Arvind. (2014). ‘From ‘Asian Century’ to ‘America’s Pacific Century’ and Evolving Contours of the Indo-Pacific Reality: An Indian Perspective’ Griffin Asia Quarterly Vol. 2 No. 1, pp. 1-17 Retrieved from https://www.104.griffing.edu.au/index.php/gaq/article/download/493/443 (20/1/2016)

Bello, Walden. (2/10/2015). ‘China’s Stock Market Crash Is the Latest Crisis of Global Capitalism’ Foreign Policy in Focus Retrieved from http://www.fpif.org/chinas-stock-market-crash-is-the-latest-crisis-of-global-capitalism (15/10/2015)

Bernstein, Alan (2014) ‘The Promise of the Health Sciences in the 21st Century’ Nursing Leadership Vol. 18 No. 4 Retrieved from https://www.longwoods.com/product/download/code/17832 (26/2/2016)

Bestuzhev-Lada, Igor. (1969). ‘Forecasting – an approach to the problems of the future’ International Social Science Journal Vol.XXI, No. 4, pp.526-534

‘Biology & Medicine’ (25/22016) Future Timeline.net Retrieved from http://www.futuretimeline.net/blog/



บรรณ

านกรม

biology-medicine-blog.html#.VtBN8EpXerX (26/2/2016)Blissett, Luther. (2004). Q London: ArrowBooker, Christopher. (3/10/2015). ‘Cause of EU migrant crisis is in the EU treaty’ The Telegraph Retrieved

from http://www.telegraph.co.uk/comment/11910144/Cause-of-EU-migrant-crisis-is-in-the-EU-treaty.html (6/10/2015)

Bootle, Roger. (12/1/2014). ‘The MINTs are very different and might not all see stellar growth’ The Telegraph Retrieved from http://www.telegraph.co.uk/finance/comment/rogerboot-le/10567196/Roger-Bootle-The-MINTs-are-very-different-and-might-not-all-see-stellar-growth.html (15/10/2015)

Boucher, Joshua. (16/9/2015). ‘Henry Luce, The American Century (1941)’ Classics of Strategy and Diplomacy Retrieved from http://www.classicsofstrategy.com/2015/09/the-american-centu-ry-luce.html (15/11/2015)

Bradsher, Keith and Tsang, Amie. (6/1/2016). ‘Stock Markets Shudder After Chinese Stock Plunge Forces a Trading Halt’ The New York Times Retrieved from http://www.nytimes.com/2016/01/05/business/dealbook/china-shanghai-stocks-fall.html (10/1/2016)

‘Brazil, Russia, India and China - BRIC’ (n.a) INVESTOPEDIA Retrieved from http://www.investopedia.com/terms/b/bric.asp (17/5/2015)

‘BRICS pay in 1st tranches of $750 mn to BRICS Bank capital’ (14/1/2016) The BRICS Post Retrieved from http://www.thebricspost.com/brics-pay-in-1st-tranche-of-750mn-to-brics-bank-capital/#.Vq1 (31/1/2016)

Braun, Anette. (August/2010). Global Europe 2030-2050: State of the Art of international Forward Looking Activities beyond 2030 Retrieved from http://www.augurproject.eu/IMG/pdf/Global_Europe_2030_2050_State_of_the_Art_Synthesis.pdf (4/2/2016)

‘Bridge building: Greek Mayor Visits Russian Sevastopol’ Spuntnik News Retrieved from http://www.sputniknews.com/world/20150922/russia-greece-corinth-mayor-visit. (6/10/2015)

Brooke, Tim, and Nuthall, Tim. (21/12/2006). ‘What did the Copenhagen climate summit achieve?’ BBC Retrieved from http://www.bbc.co.uk/2/hi/sci/tech/8424522.stm (1/3/2016)

Bump, Philip. (3/4/2015). ‘What America will look like in 2050, in 4 charts’ The Washington Post Retrieved from http://www.thewashingtonpost.com/news/th-fix/wp/2015/04/03/what-america-will-look-like-in-2050-less-christian-less-white-more-gray/ (30/1/2015)

Bunch, Will. (4/2/2014). ‘Five myths about Ronald Reagan’s legacy’ The Washington Post Retrieved from http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2011/02/04/AR201102043104_pf.html (8/2/2016)

Burrow, Mathew. (2014). The Future Declassified: Megatrends that will undo the world unless we take action New York: Palgrave, pp. 13-14

Burrus, Daniel. (2014). Trends That Will Create Both Disruption and Opportunity on a Global Level Retrieved from http://bigthink.com/flash-foresight/20-game-changing-technology-trends-that-will-create-both-disruption-and-opportunity-on-a-global-level

‘Bush’s legacy’ (20/10/2013) The Economist Retrieved from http://www.economist.com/news/united-states/21588363-best-account-yet-failed-presi-denct-bushs-legacy (1/2/2016)

BUSINESSEUROPE (10/2008) Going Global The Way Forwards Retrieved from https://www.businesseurope.eu/sites/buseur/files/media/imported/2008-02017-E.pdf (3/2/2016)

Calleo, David P. (2009). Follies of Power: America’s Unipolar Fantasy New York: Cambridge University PressCapra, Fritjof. (1982). The Turning Point: Science, Society, and the Rising Culture New York: Bantam Book---------- (January 2001). ‘The Human Condition at the Dawn of the 21st Century’ SGI Retrieved from

http://www.sgiquarterly.org/feature2001Jan-1.html (25/2/2016)


Carrington, Damian. (8/2/2012). ‘The Himalayan and nearly peaks have lost no ice in past 10 years, study shows’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/environment/2012/feb/08/glaciers-mountains (13/12/2015)

Chalermpuntusak, Wararak. (2010). East Asian (Security) Intellectual Networks: Their Emergence, Significance and Contribution to Regional Security (the ASEAN-ISIS and Its Japanese Counter-parts as a Case Study) Retrieved from http://www.etheses.bham.ac.uk/32992/2/Chalermpun-tusak_12_PhD.pdf (19/12/2015)

Chang, Sue. (5/1/2016). ‘Shanghai stocks to plunge 27% in 2016, analyst says’ Market Watch Retrieved from http://www.marketwatch.com/story/shanghai-stocks-to-plunge-27-in-2016-analyst-says (10/1/2016)

Chamie, Joseph, and Mirkin, Barry. (11/12/2014). ‘Russian Demographics: The Perfect Storm’ YaleGlobal Online Retrieved from http://www.yaleglobal.yale.edu/content/russian-demographics-per-fect-strom (30/1/2016)

‘Charlie Hebdo attack: Three days of terror’ (14/1/2015) BBC Retrieved from http://www.bbc.com/news/world/-europe-30708237 (17/2/2016)

Chellaney, Brahma. (2014). ‘Water, Power, and Competition’ Asian Survey Vol. 54 No. 4, pp. 621-650 Retrieved from http://www.chellaney.net/2014/08/18/water-power-and-competition-in-asia/ (19/12/2015)

‘China state planner sees 2015 GDP growth around 7 percent, okays more big projects’ (12/1/2016) Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/us-china-economy-planning-idUSKC-N0UQ0BH20160112 (15/1/2016)

Christides, Glorgos. (12/3/2015). ‘Could Europe lose Greece to Russia?’ BBC Retrieved from http://www.bbc.com/news/world-europe-31837660 (6/10/2015)

Cohen, Norma. (8/5/2014). ‘Demographics at odds with EU migration policies, as opposition rises’ Financial Times Retrieved from http://www.ft.com/intl/cms/s/0/d90e1918-cee2-11e3-8e62-00144feabdc0.html#axzz3nk (6/10/2015)

Cohn, D’vera. (5/10/2015). ‘Future migration will change the face of America by 2065’ Pew Research Center Retrieved from http://www.pewresearch.org/fact-thank/2015/10/05/future-migration-will-change-the-face-of-america-by-2065/ (30/1/2016)

Connolly, Kate. (2/7/2013). ‘Angela Merkel: youth unemployment is most pressing problem facing Europe’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2013/jul/02/angela-merkel-youth-unemployment-europe (5/10/2015)

‘COP – What’s it all about ?’ (n.a) COP 21 Paris Retrieved from http://www.cop21paris.org/about/cop21 (1/3/2016)

‘COP21 climate change summit reaches deal in Paris’ (13/12/2015) BBC Retrieved from http://www.bbc.com/news/science-environment-3508437 (1/3/2016)

Coplan, Jill Hamburg. (20/7/2015). ’12 Signs America is on the decline’ Fortune Retrieved from http://www.fortune.com/2015/07/20/united-states-decline-statistic-economic/ (7/2/2016)

Cox, Wayne S. and Kim Richard Nossal (2009) ‘The ‘crimson world’: The Anglo core, the post-Imperial non-core, and the hegemony of American IR’ in Arlene B Tickner and Ole Waever (eds.). International Relations Scholarship Around the World. London and New York: Routledge

Dacus, Chad. (2014). ‘Chinese Economic Warfare’ in Adam B. Lowther (ed.) The Asia-Pacific Century: Challenges and Opportunities Boca Raton, London and New York: Taylor & Francis, pp.63-84

Dahiya, Bharat. (26/6/2012). ‘Asian cities in the 21st Century’ East Asia Forum Retrieved from http://www.eastasiaforum.org/2012/06/26/asia-cities-in-the-21st-century/ (3/12/2015)

Davis, Paul K. and Peter A. Wilson (2011) ‘The Looming Crisis in Defense Planning’ RAND Retrieved from http://www.armytech.csir.co.za/wp-content/uploads/2012/03/Looming-Defence-Plan-ning-Crisis.pdf (4/3/2016)



บรรณ

านกรม

Diringer, Elliot. (n.a). ‘Summary: Copenhagen Climate Summit’ Center for Climate and Energy Solutions Retrieved from http://www.c2es.org/international/negotiations/cop-15/summary (29/2/2016)

Dobell, Graeme. (10/8/2015). ‘India and the Indo-Pacific’ The Strategist (Australian Strategic Policy Institute: APSI) Retrieved from http://www.aspistrategist.org/au/indiaand-the-indo-pacific-2/ (13/10/2015)

‘Dominant and dangerous’ (3/10/2015) The Economist Retrieved from http://www.economist.com/news/leaders/21669875-americas-economics-supremacy-fades-primacy-dollar-looks-unsustainable-dominant-and-dangerous (31/1/2016)

Drier, Peter. (4/2/2011). ‘Reagan’s Real Legacy’ The Nation Retrieved from http://www.thenation.com/article/regans-real-legacy/ (8/2/2016)

Drysdale, Peter. (23/7/2012) ‘Asia’s human capital and the middle-income trap’ East Asia Forum Retrieved from http://www.eastasiaforum.org/2012/07/23/asias-human-capital-and-the-mid-dle-income-trap/ (13/12/2015)

---------- (18/3/2013) ‘Asia’s demographic transition over the next 30 years’ East Asia Forum Retrieved from http://www.eastasiaforum.org/2013/03/18/asias-demographic-transition-over-the-next-30-years/ (15/12/2015)

---------- (10/6/2013) ‘Coming to terms with the Asian century’ East Asia Forum Retrieved from http://www.eastasiaforum.org/2013/06/10/coming-to-terms-with-the-asian-century/ (15/12/2015)

Economic and Social Affairs, U.N. (2015) World Population Prospects The 2015 Revision: Key Finding and Advance Tables Retrieved from http://www.esa.un.org/undp/wpp/publications/files/key_finding_wpp_2015.pdf (30/1/2016)

Editorial (8/10/2011) ‘Protesters Against Wall Street’ The New York Times Retrieved from http://www.nytimes.com/2011/10/09/opinion/synday/protesters-against-wall-street.html?_r=0 (7/2/2016)

Edwards, Jim. (8/1/2016). ‘Analysts: Apple has been ‘deliberately overstating underlying trends’ on iPhone sales’ Business Insider Retrieved from http://www.uk.businessinsider.com/iphone-sales-will-decline-2016-1 (15/2/2016)

‘Extreme weather events of 2015: Is climate changes to blamed?’ (21/8/2015) Climate Home Retrieved from http://www.climate.com/2015/08/21/extreme-weather-events-of-2015-is-climate-change-to-blame (29/2/2016)

Elmer-Dewitt, Philip. (11/11/2015). ‘Apple Supply Chain Cuts: What the Analysts Are Saying’ Fortune Retrieved from http://www.fortune.com/2015/11/11/apple-supply-chain-cuts-what-the-ana-lysts-are-saying/ (15/2/2016)

‘The Euro crisis: The biggest problem’ (27/3/2013) The Economist Retrieved from http://www.economist.com/blogs/freeexchange/2013/03/euro-crisis-4 (5/10/2015)

‘Europe migrant crisis: Hungary calls on Australia and US to take some of Europe’s asylum seekers’ (3/10/2015) ABC Retrieved from http://www.abc.net.au/news/2015-10-20/hungary-wants-australia-to-take-in-europes-asylum-seekers/6824790 (6/10/2015)

‘Europe 2020 plan, ‘too longtermist, critics say’ (4/3/2010) EurActive Retrieved from http://www.euractive.com/priorities/europe-2020-plan-long-termist-cr-news-302254 (3/2/2016)

European Commission (2006) Global Europe: Competing in the World Retrieved from http://www.trade.ec.europa.eu/doclib/docs/2006/october/tradoc-130376.pdf (3/2/2016)

European Commission (2012) Global Europe 2050 Retrieved from https://www.ec.europa.eu/research/social-sciences/pdf/policy_reviews/global-europe-2050-report.en.pdf (1/10/2015)

EurWORK (23/5/2014) ‘Debate about social dimension of Europe 2020 strategy’ Eurofound Retrieved from http://www.eurofound.europa.eu/observatories/eurowork/articles/debate-about-so-


cial-dimension-of-europe-2020-strategy (4/1/2016)McElwee, Rob. (25/1/2016). ‘Siberian cold reaches Southeast Asia’ Aljazeera Retrieved from

http://www.aljazeera.com/news/2016/01/siberian-cold-reaches-southeast-asia-160125091421039.html (30/1/2016)

FEPs Young Academics Network (4/2014) ‘A Progressive Renaissance for Europe, Brussels, 3-5 April 2014’ Renaissance Europe Retrieved from http://www.renaissance-europe.eu/assets/ce405132-4764-41b0-8df2-8743f6c91867/2014-04-04-renaissance-report_feps-yan.pdf (6/10/2015)

Fitoussi, Jean-Paul and Laurent, Eloi. (2009). ‘Europe in 2040: three sceanarios’ OFCE/Sciences Po Retrieved from http://www.ofce.sciences-po.fr/pdf/dtravail/WP2009-21.pdf (5/2/2016)

Ford, Liz. (19/1/2015). ‘Sustainable development goals: all you need to know’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/global-development/2015/jan/19/sustainable-development-goals-united-nations (1/3/2016)

Foroohar, Rana. (10/11/2015). ‘Why the Mighty BRIC Nations Have Finally Broken’ Time Retrieved from http://www.time.com/4106094/goldman-sachs-brics/ (20/12/2015)

Foucault, Michel. (1975). Discipline and Punish: The Birth of the Prison (Translated from French by Alan Sheridan) New York: Vintage Book

Friedman, George. (3/1/2013). ‘Europe in 2013: A Year of Decision’ STARTFOR Global Intelligence Retrieved from https://www.startfor.com/weekly/europe-2013-year-decision (5/10/2015)

Gabbatt, Adam, Townsend, Mark and O’Carroll, Lisa. (15/10/2011). ‘‘Occupy’ anti-capitalism protest spread around the world’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2011/oct/16/occupy-protest-europe-london-assage (5/2/2016)

Geis II, John P. (2014). ‘Why Asia Matters’ in Adam B. Lowther (ed.) The Asia-Pacific Century: Challenges and Opportunities Boca Raton, London, and New York: Taylor and Francis

Gilpin, Robert. (1987). The Political Economy of International Relations Princeton, New Jersey: Princeton University Press

Glennie, Jonathan. (4/11/2010). ‘Human development index: Equality matters if we are to reduce poverty’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/global-development/datablog/2010/nov/04/human-development-index-equality-matters (23/2/2015)

‘Global/Europe 2030-2050’ (2011) VERA: Forward Vision for the European Research Area Retrieved from http://www.eravisions.eu/stocktaking/21 (5/2/2016)

‘Global Trends 2025: The National Intelligence Council’s 2025 Project’ (n.a) Fabius Maximus website Retrieved from http://www.fabiusmaximus.com/2008/11/24/nic (23/12/2015)

Goldman Sachs (2014) 25 Ways We Saw the World Change Retrieved from http://www.goldmansachs.com/s/2013annualreport/ways/technology/#insight-6

Grandin, Greg. (2007). Empire’s Workshop: Latin America, the United States, and the Rise of the New Imperialism New York: Metropolitan Book

Grant, Jeremy. (29/10/2014). ‘Pirates targets southeast Asia shipping lanes’ Financial Times Retrieved from http://www.ft.com/intl/cms/s/0/5e028a72-5f3f-11e4-a882-00144heabdc.html#axzz40DrEPgpt (9/6/2015)

‘The Great Depression and U.S. Foreign Policy’ (n.a) U.S Department of State, Office of the Historian Retrieved from https://www.history.state.gov/milestones/1921-1936/great-depression (15/11/2015)

‘Greece’s troubles: The troika is back’ (1/3/2014) The Economist Retrieved from http://www.economist.com/news/europe/21597972-stand-off-between-government-and-international-leaders-continues (6/10/2015)

Guardiola-Rivera, Oscar. (2010). What if Latin America Ruled the World?: how the south will take the north through the 21st century New York, London, New Delhi, and Sydney: Bloomsbury Press



บรรณ

านกรม

Hardt, Jonathan. (2008). Empires and Colonies London: Polity Hardt, Michael and Antonio Negri (2004) The Multitude: war and democracy in the Age of Empire

New York: PenguinHarrison, Garry. (n.a). ‘Romanticism, Nature, Ecology’ Romantic Circles Retrieved from https://www.

rc.umd.edu/pedagogies/commons/ecology/harrison/harrison.html (28/2/2016)‘Henry Luce and 20th Century U.S. Internationalism’ (n.a.) Department of State, Office of the Historian

Retrieved from https://history.state.gov/milestones/1937-1945/internationalism (15/11/2015)‘Herbert Hoover: Foreign Afffairs’ (n.a.) Miller Center Retrieved from http://www.millercenter.org/

president/biography/hoover-foreign-affairs (15/11/2015)Holehouse, Matthew. (28/9/2015). ‘Cost of migration crisis means nothing to us, says top EU official’

The Telegraph Retrieved from http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/eu/11896827/cost-of-migration-crisis-meansnothing-to-us-top-EU-official.html (6/10/2015)

Hollingsworth, Barbara. (13/5/2014). ‘They’re Not Melting: 87% of Himalayan Glaciers Are ‘Stable’’ cnsnews.com Retrieved from http://www.cnsnews.com/news/article/barbara-hollingsworth/theyre-not-melting-87-himalayan-glaciers-are-stable (13/12/2015)

Holmes, Oliver. (25/1/2015). ‘Deaths in Japan and Taiwan as record cold snaps hits east Asia’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2016/jan/25/deaths-japan-taiwansnow-ice-chaos-asia (30/1/2016)

Hornung, Jeffrey W. (12/8/2015). ‘Get Ready: China-Japan Tensions Set to Flare over East China Sea’ The National Interest Retrieved from http://www.nationalinterest.org/feature/get-ready-chi-na-japan-tension-set-flare-over-east-china-sea-13557?page=2 (9/10/2015)

Horowitz, Irving Louis. (1969). ‘Engineering and sociological perspectives on development: interdisciplinary constraints in social forecasting’ International Social Science Journal Vol.XXI, No. 4, pp.545-556

International Planned Parenthood Federation (IPFF) (2009) Stand & Deliver: Sex, Health and Young People in the 21st Century Retrieved from http://www.foxnews.com/projects/pdf/020210_sexeducation.pdf (26/2/2016)

‘ISIS Militants Destroy Arch of Triumph in Syria’s Ancient Town of Palmyra’ (5/10) Time Retrieved from http://www.time.com/4060899/syria-palmyra-isis-arch-of-triumph/ (6/2/0106)

Jacques, Martin. (19/3/2005). ‘Two cheers for Europe’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/books/2005/mar/19/highereducation.eu (31/1/2016)

Jha, Alok. (18/12/2009). ‘Copenhagen climate summit: Five possible scenarios for our future climate’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/environment/2009/dec/18/copenhagen-five-climate-scenarios (1/3/2016)

‘Joint Statement of the ASEAN-U.S. Special Leaders’ Summit: Sunnylands Declaration’ ASEAN Retrieved from http://www.asean.org/storage/2016/02/Sunnylands-Declaration-FINAL-16-Feb-2016.pdf (22/2/2016)

Jungk, Robert. (1969). ‘Imagination and the future’ International Social Science Journal Vol.XXI, No. 4, pp.557-562

Kagan, Robert. (15/8/2008). ‘In Europe, a Slide Toward Irrelevance’ The Washington Post Retrieved from http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2008/06/13/AR2008061302639.html (3/2/2016)

Kelion, Leo. (28/10/2015). ‘Google’s Project Loon internet balloons to circle Earth’ BBC Retrieved from http://www.bbc.com/news/technology-34660205 (10/11/2015)

Kennedy, Paul. (1987). The Rise and Fall of the Great Powers: Economic Change and Military Conflict from 1500 to 2000 London and New York: Random House

Kern, Soeren. (26/2/2007). ‘’Why Europe Won’t Be Running the 21st Century’ American Thinker Retrieved from http://www.americanthinker.com/articles/2007/02/why_europe_wont_be_


running_the.html (3/2/2016)Kharas, Homi (5/8/2013) ‘Developing Asia and the middle-income trap’ East Asia Forum Retrieved

from http://www.eastasiaforum.org/2013/08/05/developing-asia-and-the-middle-income-trap/ (13/12/2015)

Kim, Jack and Park, Ju-Min (13/2/2016) ‘South Korea, U.S. to discuss missile defence; South cuts power to Kaesong park’ Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/us-north-korea-satelliete-kaesong-power-idUSKCN0VK2KV (14/2/2016)

Kinsley, Michael. (14/4/2015). ‘How the Bush Wars Opened the Door for ISIS’ Vanity Fair News Retrieved from http://www.vanityfair.com/news/2015/04/iraq-war-bush-isis (21/12/2015)

Kinver, Mark. (14/12/2016). ‘COP21: What does the Paris climate agreement mean for me?’ BBC Retrieved from http://www.bbc.com/news/science-environment-35092127 (1/3/2016)

Klare, Michael T. (28/5/2015). ‘America’s Days as a Global Superpower Are Numbered. Now What?’ The Nation Retrieved from http://www.thenation.com/article/americas-days-global-super-power-are-numbered-now-what/ (16/11/2015)

Kobie, Nicole. (6/5/2015). ‘What is the internet of things?’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/technology/2015/may/06/what-is-the-internet-of-things-google (23/2/2016)

Koren, Marina, Chandler, Adam, and Ford, Matt. (24/1/2016). ‘What The U.S. East Coast’s Massive Snow Strom Looks Like’ The Atlantic Retrieved from http://www.theatlantic.com/science/archieve/2016/01/snowstrom-forecast/425070 (28/2/2016)

Krohn, Tedd. (9/7/2012). ‘Your Cell Phone: A 21st Century Panopticon‘ The Power Elite Retrieved from http://www.thepowerelite.blogspot.com/2012/07/your-cell-phone-21st-century-panopticon.html (23/2/2016)

Leonard, Mark and Gowen, Richard. (8/10/2003). Global Europe: Implementing the European Security Strategy Retrieved from http://www.fpc.org.uk/fsblob/187.pdf (3/2/2016)

Lowen, Mark. (11/7/2015). ‘Greek debt crisis: What was the point of the referendum?’ BBC Retrieved from http://www.bbc.com/news/world-europe-33492387 (6/10/2015)

Lombardo, Tho,as J. (n.a). ‘Future Studies’ Center for Future Consciousness Retrieved from http://www.centerforfutureconsciousness.com/pdf-files/Readings/Future/Studies.pdf , pp. 1-4 (7/12/2014)

Luhn, Alec. (25/1/2016). ‘Russia’s GDP falls 3.7% as sanctions and low oil price take effect’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2016/jan/russias-gdp-falls37-as-sanctions-and-low-oil-price-take-effect (22/2/2016)

Lundin, John. (3/11/2016). ’12 Days That Will Decide Our Future: A Guide to The Paris Climate Talks’ Politicususa Retrieved from http://www.politicususa.com/2015/11/30/12-days-decide-future-guide-paris-climate-talks.html (1/3/2016)

Maes, Marc. (11/11/2011). ‘The EU’s Global Europe, where is that strategy today?’ Coalition of the Flemish North-south Movement Retrieved from http://www.enlazandoalternativas.org/IMG/pdf/Global_Europe_Today_MM_081204.pdf (3/2/2016)

Mason, Jeff. (16/2/2016). ‘Obama, Southeast Asia leaders eyes China and trade at California summit’ Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/us-usa-asean-idUSKCN0Vo-0GO (22/2/2016)

Mass, Warren. (19/2/2016). ‘Trump’s Criticism of George W. Bush’s War on Iraq Fuels Ongoing Arguments’ The New American Retrieved from http://www.thenewamerican.com/usnews/politics/item/22581-trump-s-criticism-of-george-w-bush-s-war-on-iraq-fuels-ongoing-argu-ments (22/2/2016)

Master, Jeff. (29/5/2015). ‘Earth’s 5th Deadliest Heat Wave in Recorded History kills 1,826 in India’ Wuder Blog Retrieved from http://www.wuderground.com/blog/JeffMaster/comments.



บรรณ

านกรม

html?entrynum=3000 (29/2/2016),Mahbubani, Kishore. (1998/2009). Can Asian Think? Understanding the Divide Between East and West

Singapore: Steerforth---------- (2008) The New Asian Hemisphere: The Irresistible Shift of Global Power to The East New

York: Public AffairsMalik, Khalid. (19/3/2014). ‘Measuring Human Progress in the 21st Century’ United Nations

Development Programme Human Development Reports Retrieved from http://www.hdr.undp.org/en/content/measuring-human-progress-21st-century (12/2/2016)

Methisen, Karl. (27/4/2015). ‘Extreme weather already on increase due to climate change, study finds’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/environment/2015/apr/27/extreme-weather-already-on-increase-due-to-climate-change-study-finds (29/2/2015)

McCurry, Justin. (29/1/2016). ‘Bank of Japan shocks markets by adopting negative interest rates’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2016/jan/29/bank-of-ja-pan-shocks-markets-by-adopting-negative-interest-rates (3/2/2016),

---------- (10/2/2016). ‘Seoul shuts down joint North-South Korea industrial park’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2016/feb/10/seoul-shuts-down-joint-north-south-korea-industrial-complex-kaesong (14/2/2016)

---------- (12/2/2016) ‘Japanese stock market plunges 5% as global rout gathers pace’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/business/2016/feb/12/japanese-stock-market-plunges-5-as-global-rout-gathers-pace (13/2/2016)

McElwee, Rob. (25/1/2016). ‘Siberian cold reaches Southeast Asia’ Aljazeera Retrieved from http://www.aljazeera.com/news/2016/01/siberian-cold-reaches-southeast-asia-160125091421039.html (30/1/2016)

Medcalf, Rory. (4/12/2012). ‘A Term Whose Times Has Come: The Indo-Pacific’ The Diplomat Retrieved from http://www.thediplomat.com/2012/12/a-term-whose-time-has-come-the-indo-pacific/ (13/1/2016)---------- (26/6/2015) ‘Reimagining Asia: From Asia-Pacific to Indo-Pacific’ THE ASAN FORUM

Retrieved from http://www.theasanforum.org/reimagining-asia-from-asia-pacific-to-indo-pacific/ (13/10/2015)

Medici, Andy. (20/1/2016). ‘Here’s what a historic snowstorm could cost Greater Washington’s economy’ Washington Business Journal Retrieved from http://www.bizjournal.com/washing-ton/news/2016/01/20/here-s-what-a-historic-snow-storm-could-cost.html (28/2/2016)

Meyer, Christopher. (8/7/2015). ‘Grexit would strengthen, not weaken, the eurozone’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/commentisfree/2015/jul/08/grexit-strengthen-not-weaken-the-eurozone (6/10/2015)

Middleton, Rachel. (6/10/2015). ‘EU referendum: Prime Minister David Cameron warned to hold vote soon or risk an ‘accidental Brexit’ International Business Times Retrieved from http://www.ibtimes.co.uk/eu-referendum-prime-minister-david-cameron-warned-hold-vote-soon-risk-accidental-brexit-1522595 (6/10/2015)

‘The Mint countries: Next economic giant?’ (6/1/2014) BBC Retrieved from http://www.bbc.com/news/magazine-25548060 (15/10/2015)

Mitchell, Tom. (7/9/2015). ‘China trims 2014 growth figure’ Financial Times Retrieved from http://www.ft.com/intl/cms/s/0/eab80bda-5508-11e5-8642-453585f2cfcd.html#axzz407nM927E (15/10/2015)

Monster snow storm bears down on US east coast threatening chaos’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/weather/2016/jan/22/monster-snow-storm-bears-down-on-us-east-coast-thretening-chaos (28/2/2016)

Moore, Matthew. (22/9/2009). ‘HG Well on Google: which of his predictions came true?’ The


Telegraph Retrieved from http://www.telegraph.co.uk/technology/google/6218219/HG-Wells-on-Google-which-of-his-preductions-came-true.html (4/3/2016)

Mukhametov, Abdullah Rinat (14/8/2015) ‘Russian Muslims Face Challenges of Demography and Migration’ New Eastern Europe Retrieved from http://www.neweasterneurope.eu/articles-and-commentary-1690-russian-muslims-face-challenges-of-demography-and-migration (30/1/2016)

‘Myanmar declares emergency flooding as worsens’ Aljazeera Retrieved from http://www.aljazeera.com/news/2015/08/mayanmar-declears-emergency-flooding-worsens-150801132441251.html (29/2/2016)

‘New report finds human-caused climate change increase the severity of many extreme events in 2014’ (5/11/2015) National Oceanic and Atmospheric Administration Retrieved from http://www.noaanews.gov/stories/2015/110515-new-report-human-caused-climate-change-increased-the-severity-of-many-extreme-events-in-2014.html (28/2/2016)

Newcomb, Alyssa. (26/5/2015). ‘How Far the Internet Revolution Has Come: Who Has Yet to Get Online?’ ABC News Retrieved from http://www.abcnews.go.com/Technology/internet-revolu-tion-online/strong?id=31308330 (7/7/2015)

Newman, Rick. (26/10/2016). ‘9 Signs of America in Decline’ U.S. News Money Retrieved from http://www.money.usnews.com/money/blogs/flowchart/2009/10/9-signs-of-america-in-de-cline (6/2/2016)

Nicolaidas, Kalypso. (11/5/2010). ‘Project Europe 2030: reflection an revival’ OpenDemocracy Retrieved from http://www.opendemocracy.net/kalypso-nicolaidas/project-europe-2030-re-flection-and-revival-part-one (4/2/2016)

NIC (2008) Global Trends 2025: A Transformed World Retrieved from http://www.aicpa.org/research/cpahorizon2025/globalforces/downloadable/documents/globaltrends.pdf (23/12/2015)

Obe, Mitsuru. (16/11/2015). ‘Japan’s Economy Contracts Again’ The Wall Street Journal Retrieved from http://www.wsj.com/articles/japan-slides-into-recession-1447632484 (13/12/2015)

Office of the National Intelligence (January 2009) Scenarios: Alternative Futures the IC Could Face Quadrennial Intelligence Community Review Retrieved from https://fas.org/irp/dni/qicr.pdf (23/12/2015)

O’Neill, Jim. (30/11/2001). ‘Building Better Global Economic BRICs’ Goldman Scahs Global Economic Paper No:66 Retrieved from http://www.goldmansachs.com/our-thinking/archieve-pdfs/building-better-brics.pdf (15/10/2015)

---------- (23/11/2007) BRICs and Beyond Goldman Sachs Global Economic Group Retrieved from http://www.goldmansachs.com/our-thinking/archive/archive-pdfs/brics-book/brics-full-book.pdf (17/5/2015)

---------- (15/11/2015) ‘Jim O’Neill: Mint or Bric? Indonesia’s drive is impressive as Russia’s future dims’ Independent Retrieved from http://www.independent.co.uk/news/business/comment/jim-oneill-mint-or-bric-indonesias-drive-is-impressive-as-russias-future-dims-8940706.html (7/12/2015)

‘Orgies and executions: It’s mayhem in Munster’ (28/3/2014) The Local de Retrieved from http://www.thelocal.de/20140328/16th-century-mayhem-in-munster-with-jan-van-leiden (23/2/2016)

Ostroukh, Andrew. (9/7/2014). ‘BRICS to Open Development Bank by 2016’ The Wall Street Journal Retrieved from http://www.wsj.com/article/brics-to-opwn-development-bank-by-2016-as-alternative-to-imf-1404888422 (31/1/2016)

‘Our Documents – President Dwight D. Eisenhower’s Farewell Address (1961)’ (n.a) Our Documents Retrieved from http://www.ourdocuments.gov/doc.php?flash=false&doc=90 (21/12/2015)

‘Outcomes of the U.N. Climate change Conference in Lima’ (n.a) Center for Climate and Energy Solutions Retrieved from http://www.c2es.org/international/negotiations/cop-20-lima/



บรรณ

านกรม

summary (1/3/2016)‘Outcomes of the U.N. Climate change Conference in Paris’ (n.a) Center for Climate and Energy

Solutions Retrieved from http://www.c2es.org/international/negotiations/cop21-paris/summary (1/3/2016)

Packer, George. (16/6/2013). ‘Decline and Fall: how American society unravelled’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2013/jun/19/decline-and-fall-american-society-unravelled (7/2/2016)

Panda, Ankit. (1/5/2014). ‘Actually, Russia’s Population Isn’t Shrinking’ The Diplomat Retrieved from http://www.thediplomat.com/2014/05/actually-russias-population-isnt-shrinking (30/1/2016)

---------- (27/11/2014) ‘One Year of ADIZ: What Next for China?’ The Diplomat Retrieved from http://www.thediplomat.com/2014/11/one-year-of-adiz-what-next-for-chania/ (9/10/2015)

---------- (16/4/2015). ‘Global Defence Spending Is Down, But Asia’s Spending Is Up’ The Diplomat Retrieved from http://www.thediplomat.com/25015/04/global-defence-spending-is-down-but-asias-spending-is-up/ (9/6/2015)

Parameswaran, Prashanth. (1/10/2015). ‘Why the ‘New’ US Trilateral Dialogue With Japan and India Matters’ The Diplomat Retrieved from http://www.thediplomat.com/2015/10/why-the-new-us-trilateral-dialogue-with-japan-and-india-matters/ (13/10/2015)

‘Paris attacks: What happened on the night’ (9/12/2015) BBC Retrieved from http://www.bbc.com/news/world-europe-34818994 (27/2/2016)

Parson, Edward A., Peter M. Haas and Marc A .Levy (1992) ‘A summary of major documents signed at the earth summit and the global forum’ Environment 34(4): 12-15, 34-36 Retrieved from http://www.ciesin.org/docs/003-312/003-312.html (1/3/2016)

Pepitone, Julianne. (17/9/2016). ‘Hundreds of protesters descend to ‘Occupy Wall Street’’ CNN Money Retrieved from http://www.money.cnn.com/2011/09/17/technology/occupy_wall_street (7/2/2016)

Pezzini, Mario. (2012). ‘An emerging middle class’ OECD Observer Retrieved from http://www.oecdobserver.org/fullstory.php/aid/3681/An_emerging_middle_class.html (15/12/2015)

Piganiol, Pierre. (1969). ‘Introduction: futurology and prospective study’ International Social Science Journal Vol.XXI, No. 4, pp.515-525

Pleyers, Geoffrey. (8/10/2012). ‘Beyond Occupy: progressive activists in Europe’ OpenDemocracy Retrieved from http://www.opendemocracy.net/geoffrey-plyers/beyond-occupy-progres-sive-activists-in-europe (5/2/2016)

‘Predicting Future War: What H. G. Wells Got Right and Wrong’ (28/12/25016) The Atlantic Retrieved from http://www.theatlantic.com/entertainment/archieve/2011/12/preducting-future-war-whathg-wells-got-right-and-wrong/250595/ (4/3/2016)

Price, R.G. (30/3/2010). ‘How Reagan sowed the Seeds of America’s Demise’ rationalrevolution.net Retrieved from http://www.rationalrevolution.net/articles/recession_cause.html (8/2/2015)

Pwc (2015) The World in 2050: Will the shift in global economic power continue? Retrieved from http://www.pwc.com/gx/en/issues/the-economy/assets/world-in-2050-february-2015.pdf (10/10/2015)

Rachman, Gideon. (21/9/2015). ‘Sweetness of Mint economies still entices’ Financial Times Retrieved from http://www.ft.com/int/cms/s/0/8f3926bc-3141-11-e5-91ac-a5e17d9b4cff.html#axzz40gCIQmVE (15/10/2015)

---------- (12/10/2015). ‘A global test of American power’ The Financial Times Retrieved from http://www.ft.com/intl/cms/s/0/cf420d44-70bd-11e5-ad6d-f4ed76f0900a.html#axzz3rc2d0Zlh (16/11/2015)

Reflection Group on the Future of the EU 2030 (May/2010) Project Europe 2030: Challenges and Opportunities Retrieved from https://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/libraries/


PDF/QC3210249ENC.pdf (4/2/25016)‘Renaissance forum: Together to build a common progressive vision for Europe’ (3/4/2015) solidar

Advancing Social Justice in Europe and Worldwide Retrieved from http://www.solidar.org/Renaissance-forum-Together-to.html (6/10/2015)

Renda, Andrea. (27/10/2014). ‘The Review of the Europe 2020 Strategy: From austerity to prosperity?’ CEPS Policy Brief Retrieved from http://www.ceps.eu/system/files/CEPS%20PB%20322%20AR%20on%20Europe%202020%20final.pdf (3/2/2016)

Richta, Rodovan and Ota Sulc (1969) ‘Forecasting and the scientific and technological revolution’ International Social Science Journal Vol.XXI, No. 4, pp.563-573

Robinson, Brooks B. Robinson (2014) ‘Top Five Asia-Pacific Economics: Integration, Conflict, Vulnerability, and Crisis, 2010-2020’ in Adam B. Lowther (ed.) The Asia-Pacific Century: Challenges and Opportunities Boca Raton, London, and New York: Taylor and Francis, pp. 45-61

Ruddick, Graham. (26/2/2016). ‘Arm Holding geared up for the next technological revolution’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/business/2016/feb/26/armed-for-the-next-technological-revolution (3/3/2016)

‘Satellite Images Confirm Destruction of Ancient Temple in Palmyra’ (31/8/2015) Time Retrieved from http://www.time.com/4018108/satellite-images-temple-destruction-palmyra/ (6/2/2016)

Sax, Boria. (27/4/2015). ‘The Islamic State, The Munster Rebellion, And the Apocalypse’ HUFFPOST RELIGION Retrieved from http://www.huffingtonpost.com/boria-sax-/the-islamic-state-the-mue_b_6748368.html (23/2/2016)

Scarborough, Joe. (4/6/2014). ‘Reagan: A Legacy of Optimism and Common Sense’ Time Retrieved from http://www.time.com/2815630/reagan-a-legacy-of-optimism-and-common-sense (8/2/2016)

Schroeder, John Ross. (4/5/2005). ‘A Page on the World: Why Europe Will Run the 21st Century’ Beyond Today Retrieved from http://www.ucg.org/world/news-and-prophecy/a-page-of-the-world-why-europe-will-run-the-21st-century (2/2/2016)

Sen, Amartya. (1999). Development as Freedom Oxford: Oxford University PressShelly, Mary. (1818/2008). Frankenstein or the Modern Prometheus Retrieved from http://www.

gutenberg.org/files/84/84-h/84-h.htm (29/2/2016)Simon, Sheldon W. (2014). ‘Conflict and Diplomacy in the South China Sea’ in Adam B. Lowther (ed.)

The Asia-Pacific Century: Challenges and Opportunities Boca Raton, London, and New York: Taylor and Francis, pp. 189-209

Shah, Anup. (30/12/2009). ‘COP15 – Copenhagen Climate Conference’ Global Issues Retrieved from http://www.globalissues.org/article/784/cop15-copenhagen-climate-conference (26/2/2016)

Sobel, Jonathan. (7/12/2015). ‘Japan’s G.D.P Grows, Avoiding a Recession’ The New York Times Retrieved from http://www.nytimes.com2015/12/08/business/international/japan-economy-grows-avoiding-recession (13/12/2015)

Spence, Peter. (28/12/2015). ‘Saudi Arabia unveils record deficit as it succumbs to oil price rout’ The Telegraph Retrieved from http://www.telegraph.co.uk/finance/economics/12071572/Saudi-Arabia-unviels-record-deficit-as-it-succumbs-to-oil-price-rout.html (10/1/2016)

---------- (17/1/2016) ‘Crude reckoning: what will oil price slump mean for the global economy?’ The Telegraph Retrieved from http://www.thetelegraph.co.uk/finance/oilprices/12093667/Crude-reckoning-what-will-oil-price-slump-mean-for-the-global-economy.html (19/1/2016)

Spence, Peter, Palmer, and Oliver, Mark. (13/10/2014). ‘Beyond the BRICs: the guide to every emerging market acronym’ The Telegraph Retrieved from http://www.telegraph.co.uk/finance/economics/11158386/Beyond-the-BRICs-the-guide-to-every-emrrging-market-acro-nym.html (10/5/2015)



บรรณ

านกรม

Spero, Joan Edelman and Hart, Jeffrey A. (1977/2009). The politics of international economic relations (7th edition) Boston, Massachusetts: Wadsworth Publishing

‘The shake-up of America’s strengths’ (1/10/2015) The Economist Retrieved from http://www.economist.com/blogs/graphicdetail/2015/10/daily-chart (31/1/2016)

Stephens, Philip. (10/10/2015). ‘Is this the Indo-Pacific Century?’ Gulf News THINKERS Retrieved from http://www.gulfnews.com/opinion/thinkers/is-this-the-indo-pacific-century-1.1598323 (13/10/2015)

Taviss, Irene. (1969) ‘Futurology and the problem of values’ International Social Science Journal Vol.XXI, No. 4, pp.574-584

Taylor, Alan. (2/12/2014). ‘Bhopla: The world’s Worst Industrial Disaster, 30 year Years Later’ The Atlantic (Photo) Retrieved from http://www.theatlantic.com/photo/2014/12/bkopal-the-worlds-worst-industrial-disaster-30-years-later/100864 (30/1/2016)

Taylor, Daniel. (14/3/2008). ‘Anticipation of the New Republic: The Vision of H. G. Wells’ Information Liberation Retrieved from http://www.informationliberation.com/?id=24997 (4/3/2016)

Teo, Sarah. (27/11/2015). ‘What does the China-Japan-Korea Trilateral Summit mean for East Asia?’ East Asia Forum Retrieved from http://www.eastasiaforum.org/2015/11/27/what-does-the-china-japan-south-korea-trilateral-summit-mean-for-east-asia/ (27/11/2015)

Thielman, Sam. (10/2/2016). ‘How your TV, car and toys could spy on you’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2016/feb/10/internet-of-things-surveillance-smart-tv--cars-toys (3/3/2016)

Tiezzi, Shannon. (21/10/2015). ‘China Tests Japan’s Resolve Over East China Sea’ The Diplomat Retrieved from http://www.thediplomat.com/2015/10/china-tests-japans-resolve-over-east-china-sea (23/10/2015)

---------- (3/11/2015) ‘With Trilateral Summit, China-Japan-Korea Cooperation ‘Completely Restored’’ The Diplomat Retrieved from http://www.thediplomat.com/2015/11/with-trilateral-summit-china-japan-korea-cooperation-completely-restored (15/11/2015)

Tran, Mark. (11/2/2016). ‘North Korea says South’s pullout from Kaesong complex is ‘declaration of war’’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/world/2016/feb/11/north-korea-south-pullout-kaesong-declaration-of-war (14/2/2016)

‘The United States, Japan, and India: Toward New Trilateral Cooperation’ (16/6/2007) CSIS U.S.-Japan-India Report Retrieved from http://www.csis.org/files/media/csis/pubs/070816_us_j_ireport.pdf (13/1/2016)

US Census Bureau (2014) Retrieved from http://www.census.gov/population/international/ (20/12/2014) UN, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2001) World Population Ageing

1950-2050 Retrieved from http://www.un.org/esa/population/publications/worldage-ing19502050/ (20/12/2014)

Vajpeyi, Dhirendra K. (2014). ‘Shadow Dancing in the Indian and Pacific Oceans’ in Adam B. Lowther (ed.) The Asia-Pacific Century: Challenges and Opportunities Boca Raton, London, and New York: Taylor and Francis, pp. 115-151

Vidal, John , Allegra Stratton and Suzanne Goldenberg (19/12/2009) ‘Low targets, goals dropped: Copenhagen ends in failure’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/environment/2009/dec/18/copenhagen-deal (1/3/2016)

Walsh, James. (12/2/2016). ’10 reasons why voters are turning to Bernie Sanders’ The Guardian Retrieved from http://www.theguardian.com/us-news/2016/feb/12/bernie-samders-voters-supporters-10-reasons-why-election (13/2/2016)

Wazir, Burhan. (15/2/2016). ‘US-ASEAN summit seeks to counter China’s growth’ Aljazeera Retrieved from http://www.aljazeera.com/news/2016/02/asean-summit-seeks-counter-china-growth-16021408024590.html (22/2/2016)


West, John. (2012). ‘How Likely is an Asian Century?’ Asian Century Institute Retrieved from http://www.asiancenturyinstitute.com/economy/99-how-likely-is-an-asian-century (10/10/2015)

‘Why did Copenhagen fail to deliver a climate deal?’ (22/12/2009) BBC retrieved from http://www.news.bbc.co.uk/2/hi/8426835.stm (1/3/2016)

‘Why is EU struggling with migrants and asylum?’ (21/9/2015) BBC Retrieved from http://www.bbc.com/news/world-europe-24583286 (6/10/2015)

Wildau, Gabriel and Mitchell, Tom. (19/1/2016). ‘China annual GDP growth of 6.9% lowest since 1990’ Financial Times Retrieved from http://www.ft.com/intl/cms/s/0/e6b04734-bdbb-11e5-a8c6-deeeb63d6d4b.html#axzz40 (19/1/2016)

Wilson, Dominic. (1/10/2003). ‘Dreaming with BRICs: The Path to 2050’ Goldman Scahs Global Economic Paper No:99 Retrieved from http://www.goldmansachs.com/our-thinking/archieve-pdfs/brics-dream.pdf (15/10/2015)

Wingfield-Hayes, Rupert. (9/9/2014). ‘China’s Island Factory’ BBC Retrieved from http://www.bbc.co.uk/news/resources/idt-1446c419-fc55-4a07-9527-a6199f5dc0e2 (9/10/2015)

Winner, Melinda. (17/12/2009). ‘20 New Biotech Breakthroughs that Will Change Medicine’ Popular Mechanics Retrieved from http://www.popularmechanics.com/science/health/a4180/4303407/ (26/2/2016)

Yang Xiaobing (2006) ‘North China economy prepares for take-off’ China Daily Retrieved from http://www.chinadaily.com.cn/english/doc/2006-03-17/content_542064.htm (9/1/2012)

Yasuhara, Akiko. (13/2/2016). ‘With Tokyo stocks set to sink deeper, analysts look to G20 forum for hope’ The Japan Times Retrieved from http://www.japantimes.co.jp/2016/02/13/business/economy-business/tokyo-stacks-set-sink-deeper-analysts-look-g-20-forum-hope/#.VsA-iLEpXerX (14/2/2016)

Yao, Kevin and Sweeney, Pete. (20/1/2015) ‘China’s 2014 economic growth misses target, hits 24-year low’ Reuters Retrieved from http://www.reuters.com/article/us-china-economy-idUSKBN0KT04920150120 (23/1/2015)

Zhao, Zhongwei. (17/3/2013). ‘Population change will shape Asia’s future’ East Asia Forum Retrieved from http://www.eastasiaforum.org/2013/03/17/population-change-will-shape-asias-future/ (15/12/2015)

Zheng Yangpeng (4/1/2016). ‘Investment Bank AIIB to begin operating in mid-January’ The Telegraph Retrieved from http://www.telegraph.co.uk/sponsored/business/12076206/aiib-launch.html (31/1/2016)

‘1-Minute of Silence in Memory of Boutros Boutros-Ghali at UNEP Gathering’ United Nations Environment Programme Retrieved from http://www.unep.org/Documents.Multilingua/Default.asp?DocumentID=27058&ArticleID=36035&I=en (1/3/2016)

’10 medical advances in the last 10 years’ (5/6/2013) CNN Retrieved from http://www.edition.cnn.com/2013/06/05/health/lifeswork-medical-advances/ (26/2/2016)

’15 Global Challenges facing humanity’ (na.) The Millennium Project Retrieved from http://www.millennium-project.org/millennium/challenges.html (4/3/2016)



บรรณ

านกรม

แนวโน้มและทิศทางการเปลี่ยนแปลงของโลกในอนาคต...

News & Politics