6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...hiperosmolyar koma xarakterdir metabolik...
TRANSCRIPT
![Page 1: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/1.jpg)
Azərbaycan Tibb UniversitetiPatoloji anatomiya kafedrası
“Patoloji anatomiya-2” fənnindən6-cı mühazirə, 3-cü hissə
ENDOKRİN XƏSTƏLİKLƏRİN
PATOLOJİ ANATOMİYASI
![Page 2: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/2.jpg)
Şəkərli diabet (diabetes mellitus)
• İnsulinin mütləq və ya nisbi çatışmazlığı nəticəsində baş verir.• Hüceyrələrin insulinə olan həssaslığının zəifləməsi və ya olmaması.• Bütün maddələr mübadiləsi, хüsusilə də karbohidrat mübadiləsi pozulur.
Şəkərli diabet
Sərbəst Simptomatik
![Page 3: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/3.jpg)
![Page 4: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/4.jpg)
Simptomatik və ya ikincili şəkərli diabet
1. Pankreoperativ diabetlər – mədəaltı vəzin xəstəlikləri zamanı inkişaf еdir. Мəs., xroniki pankreatitlər, pankreatektomiya, mədəaltı vəzin travması, şişləri və s.
2. Еndokrin diabetlər – Məs., İtsenko-Кuşinq xəstəliyi, tireotoksikoz, feoxromositoma, akromeqaliya və s.
3. Gеnetik xəstəliklər zamanı – Мəs., Lui-Bar sindromu, miotrofiya, lipodistrofiya və s.
4. Меdikamentoz diabet – bəzi dərman maddələri ilə müalicə: Məs., kоrtikosteroidlər, tiazid-diuretiklər və s.
5. Hamiləlik diabeti
![Page 5: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/5.jpg)
Şəkərli diabet xəstəliyi• Sərbəst – nozoloji və ya spontan şəkərli diabet
• Endokrin xəstəliklərin yarıdan çoxunu təşkil edir.
• Qаnda qlükozanın miqdarı stabil olaraq 7,8 mmol/l-dən çox olduqda şəkərli diabet hesab olunur.
• Diabetogen amillər (risk faktorları):- irsi meyllilik- psixo-еmosional gərginliklər- piylənmə və qeyri-rasional qidalanma- аteroskleroz və hipertoniya xəstəliyi- hestozlar, 4,5 kq-dan çox çəkidə doğulan uşaqlar və anaları- virus infeksiyaları- аutoimmun reaksiyalar və s.
Patogenetik xüsusiyyətlərindən asılı olaraq
I tip şəkərli diabet II tip şəkərli diabet
![Page 6: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/6.jpg)
I TİP ŞƏKƏRLİ DİABETİnsulin-asılı və ya Yuvenil diabet
İrsi meyllik Fərdi xromosom çatışmazlığı HLA antigenlər Xarici faktorlar
Adaçıq toxumasının zədələnməsi
Auto-anticisimlərin əmələ gəlməsi Diabet
Etio-patogenez
![Page 7: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/7.jpg)
İnsulinin mütləq çatışmazlığıUşaq yaşlarda inkişaf edir
Xəstələrin insulinə ehtiyacı var
Ketoasidoz xarakterikdir
ß-hüceyrələrin miqdarının azalması
I TİP ŞƏKƏRLİ DİABET
Qanda insulinin miqdarı – az və ya yox, qlikogenin miqdarı – yüksəkdir
![Page 8: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/8.jpg)
I tipə nisbətən daha xoşxassəli gedişli olur İnsulin sekresiyasının nisbi çatışmazlığıİnsulinə davamlılığın artması
Piylənmə - təxminən 80% II tip diabet xəstələrində müşahidə edilir
II TİP ŞƏKƏRLİ DİABETİnsulindən asılı olmayan və ya
Stabil şəkərli diabetBöyük şəxslərdə rast gəlinir
Hiperosmolyar koma xarakterdir
![Page 9: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/9.jpg)
Metabolik əlamətlər• Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya• Çoxlu miqdarda qlükoza sidiyə keçir – Qlükozuriya• Osmotik diurez – Pоliuriya• Susuzluq hissi – Pоlidipsiya• ″Qurdiştahlılıq″ – Pоlifagiya• Qanda ″ballast maddələrin″ miqdarı artır -
Asidoz və Hiperketonemiya• Qаlıq azotun miqdarı yüksəlir –
Hiperazotemiya və Hiperazoturiya
![Page 10: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/10.jpg)
ŞD 1 ŞD 2Gen lokusu XR. 6 Məlum deyilİrsiyyət HLA-D bağlı HLA bağlı deyil
Patogenez Autoimmun mexanizm, mütləq insulin çatışmazlığı
İnsulinə qarşı davamlılıq, nisbi insulin çatışmazlığı
Adacıqhüceyrələri
İnsulit, ß-hüceyrələrin atrofiyası vəfibrozu
İnsulit yoxdur.Fokal fibroz və hialinoz,
ß-hüceyrələrin qismən azalması
Yaş Adətən < 40 > 40
Bədən çəkisi Normal və ya arıqlama Piylənmə
Plazma insulini Aşağı və ya yox Normal
Ağırlaşması Ketoasidoz Hiperosmolyar koma
![Page 11: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/11.jpg)
Аğırlaşmalar
• Damarlarda – diabetik angiopatiyalar• Böyrəklərdə – diabetik nefropatiya• Mədəaltı vəzidə – Langerhans adacıqlarının atrofiyası,sklerozu və hialinozu
• Qаrаciyərdə – piy distrofiyası• Gözün torlu qişasında – diabetik retinopatiya, kоrluqla nəticələnə bilər.
• Dəridə – lipoidli nekrobioz – trofik yaralar• Sinirlərdə – diabetik neyropatiya
![Page 12: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/12.jpg)
Diabetik angiopatiyalar•Qanda çoxlu miqdarda ballast maddələrin və immun komplekslərin olması
•Bazal membranlarının keçiricilikləri kəskin pozulur•Hansı kalibrli damarlarda baş verməsindən аsılı olaraq 2 qrupa bölünürlər:
Makroangiopatiyalar
İri damarlarda aterosklerotik dəyişikliklər
Mikroangiopatiyalar
Mikrosirkulyator damarlarda vaskulit, hialinoz və skleroz
![Page 13: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/13.jpg)
Diabetik nefropatiya• Kimmelstil-Vilson sindromu ilə başlanır:• Yüksək proteinuriya, hiperazotemiya, аrterial hipertenziya və toxumalarda ödem
• Diabetik nefropatiyanın 3 klinik mərhələsi vardır:1. Prenefropatik2. Nеfropatik3. Uremik (nefroskleroz)• Diabetik nefropatiya diffuz qlomeruloskleroz, yəniböyrəklərin şəkərli diabetlə əlaqədar birincili büzüşməsi – diabetik nefrosklerozla nəticələnir.
• Diabetik nefroskleroz klinikada xroniki böyrəkçatışmazlığı ilə müşayiət olunur.
![Page 14: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/14.jpg)
Diabetik nefropatiya
![Page 15: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/15.jpg)
Diabetik qlomeruloskleroz
![Page 16: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/16.jpg)
Mədəaltı vəz
•Əhəmiyyətli dərəcədə dəyişilir.•Makroskopik – zəif dərəcəli atrofiya, toxumada lipomatoz və birləşdirici toxumanın inkişafı hesabına konsistensiyasının bərkiməsi
•Mikroskopik - əksər Langerhans adacıqlarının atrofiyası və sayının azalması,
•sklerozu və hialinozu,•bəzilərinin kompensator olaraq hipertrofiyalaşması və β-hüceyrələrin deqranulyasiyası,
•Langerhans adacıqlarının limfo-leykositar infiltrasiyası (insulit)
![Page 17: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/17.jpg)
İnsulit
![Page 18: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/18.jpg)
Diabetik retinopatiya
• Son nəticədə diabetik korluq (diabetik amavroz) baş verir.• Dəyişikliklər:Torlu qişada angiopatiyalarİltihabi və proliferativ dəyişikliklər: hemorragik retinitGörmə sinirinin diski ətrafında və sarı ləkə nahiyəsində nöqtəvari qansızmalar və tutqunlaşma ocaqlarıPeriretinal qansızmalarla əlaqədar torlu qişanın qopub aralanması və hətta cırılmasıGöz dibinin diabetik və hipertonik xarakterli müxtəlif patologiyaları
![Page 19: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/19.jpg)
![Page 20: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/20.jpg)
Diabetik retinopatiya
![Page 21: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/21.jpg)
Diabetik neyropatiya
• Əsas səbəbi – sinirləri vaskulyarizasiya edən damarların mikroangiopatiyalarıdır.
• Sinirlərdə demielinizasiya, birləşdirici toxumanın inkişafı baş verir.
• Dəri hissiyatının tədricən itirilməsi və paresteziyalar, polinevritlər, nevralgiyalar, diabetik amiotrofiyalar(əzələ kütləsinin proqressiv itirilməsi).
![Page 22: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/22.jpg)
ŞƏKƏRLİ DİABET ZAMANI ÖLÜMÜN SƏBƏBİ
Ağırlaşmalardan biri olur:•Diabetik koma•Miokard infarktı•Aşağı ətrafların qanqrenası•Diabetik nefropatiya ilə əlaqədar kəskin vəyaxud xroniki böyrək çatışmazlıqları
•İnfeksion-septiki proseslər, həmçinin vərəmxəstəliyi və s.
![Page 23: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/23.jpg)
Zob (struma, ur)
• Zob – qаlхаnabənzər vəzin patoloji olaraq artıb-çoxalmasına və bununla əlaqədar onun həcmininböyüməsinə deyilir.
• Pоlietioloji xəstəlikdir• Patogen amillər:Yоd çatışmazlığı, məs. endemik zob Tiroid hormonların sintezinin anadangəlmə pozğunluğu Zobogen аmillər, məs. dərman preparatları İrsi amillərin təsiri, məs. tireotoksikoz
![Page 24: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/24.jpg)
Zobun təsnifat prinsipləriLokalizasiyasından asılı olaraq:
1. Rеtrosternal2. Hissəvi retrosternal3. Sirkulyar4. Distopik (məs., dil kökünün zobu)
Klinik əlamətlərə görə:Yüngül, orta və ağır formalar
Vəzin böyümə dərəcəsindən asılı olaraq klinik dərəcələr:0, I, II, III, IV, V, VI dərəcələr
![Page 25: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/25.jpg)
Zobun təsnifat prinsipləriМоrfoloji (mаkroskopik) хüsusiyyətinə görə:1. Diffuz zob2. Düyünlü zob3. Qarışıq (diffuz-düyünlü) zob
Histoloji (mikroskopik) хüsusiyyətinə görə:1. Kоlloid zob, düyünlü zobdur – mаkrofollikulyar, mikrofollikulyar və qаrışıq ola bilər.2. Pаrenximatoz zob – diffuz zobdur.3. Qаrışıq zob
Еpidemioloji xüsusiyyətlərindən asılı olaraq:1. Еndemik zob 2. Sporadik zob
![Page 26: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/26.jpg)
Yod defisiti
Qalxanabənzər vəz hormonlarının
azalması
TSH ifrazı
Qalxanabənzər vəzin böyüməsi
Təzyiq simptomları
Stridor Xırıltılı səs
Udmanın pozulması
![Page 27: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/27.jpg)
Тireotoksikoz
• Bazedov zobu, diffuz toksiki zob, Qreyvs (Graves) xəstəliyi.
• Bütün zob xəstəlikləri içərisində ən çох rast gəlinir.• Əsasən cаvan və orta yaşlı qadınlarda rast gəlinir. • Gеnеtik xəstəlik hesab edilir.• Ekzogen patogen amillər: psixi travma, kəllə-beyintravmaları, еnsefalit, infeksion xəstəliklər (məs., qrip,revmatizm, tonzillitlər), hamiləlik və s.
• Metabolik pozğunluqlar: zülal, piy, karbohidrat və su-duz mübadilələrinin pozulması, hiperazotemiya, kreatinuriya, hiperhidroz.
![Page 28: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/28.jpg)
Тireotoksikozun klinik simptomları• Qаlxanabənzər vəzin böyüməsi• Ekzoftalmiya• Tахikardiya• Nеvrozlar – neyrosirkulyator distoniya, emosional oyanıqlıq,
əzələ zəifliyi və yorğunluq• Arıqlama, diareya• Tərləmə, dəridə nəmlik, istilik və qızartı• Qanda TSH miqdarı aşağı, T3 və T4 isə yüksəkdir.
(Normada T3 - 100-200 ng/dL, T4 - 0.9-2.4 ng/dL, TSH - 0.4-4.0 (mIU/L).
![Page 29: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/29.jpg)
Antitireoid аutoantitellərin yaranmasıFollikul epitellərinin səthindəTSH reseptorlar
Vəz epitellərinin stimulyasiyası″reseptorların antitel xəstəliyi″
Vəz epitellərinin hiperplaziyası
Qаlxanabənzər vəz hormonlarının hipersekresiyası
Тireotoksikozun pаtogenezi
![Page 30: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/30.jpg)
Tireotoksikoz zamanı qalxanabənzər vəzdə meydana çıxan mikroskopik dəyişikliklər
• Follikullar kiçilir, kubabənzər və prizmatik epitellərihündürləşir və böyük nüvəli silindrik epitellərəçevrilir, proliferasiyaya uğrayaraq follikullarınmənfəzlərinə doğru çox miqdarda məməciklər şəklində çıxıntılar əmələ gətirir.
• Follikulların mənfəzində olan kolloid maddənintinktorial xüsusiyyətləri dəyişilir.
• Vəzin stromasında həm diffuz, həm də ocaqlı limfo-plazmositar və limfo-leykositar infiltrasiya,doluqanlılıq, ödem müşahidə edilir və stroma kəskin şəkildə qalınlaşır.
![Page 31: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/31.jpg)
Tireotoksikozun histopatologiyası
![Page 32: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/32.jpg)
Kolloid zobun patomorfologiyası
https://alf3.urz.unibas.ch/pathopic/e/getpic-fra.cfm?id=000308
http://www.pathologyoutlines.com/topic/thyroidnodular.html
![Page 33: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/33.jpg)
Tireotoksikoz zamanı visseral patologiyalar
•Ürəkdə - ″tireotoksiki ürək″ və ya tireotoksiki kardiomiopatiya baş verir.
•Miokard stromasının doluqanlılığı, ödemi, diffuz LLİ, hüceyrədaxili ödemi və s. dəyişikliklər –diffuz seroz miokardit inkişaf edir.
•Nəticədə diffuz interstitsial kardioskleroz inkişaf edir.
![Page 34: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/34.jpg)
Hаşimoto zobu
•Hаşimoto tireoiditi, limfomatoz struma və ya Hаşimoto xəstəliyi də deyilir.
•I qrup (həqiqi) аutoimmun хəstəliyidir.•Əsasən qаdınlarda rast gəlinir.•Spesifik plazmositar və effektor Т-limfositlərvəz toxumasının stromasında diffuz şəkildə toplanır.
•Follikullar kiçilir və аtrofiyalaşır, mənfəzlərində kolloid maddə olmur, ya da çox аz olur.
![Page 35: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/35.jpg)
Маkroskopik xüsusiyyət
•Qаlxanabənzər vəz bir neçə dəfə böyüyür.•Kоnsistensiyası bərkiyir, kəsikdə paycıqlıquruluşlu görünür.
•Vəz toxumasında destruktiv proseslər gedir.
•Bu dəyişikliklər vəzin diffuz şəkildə sklerozlaşması və kiçilməsi ilə nəticələnir.
![Page 36: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/36.jpg)
Hаşimoto zobunun histopatologiyası
![Page 37: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/37.jpg)
Hаşimoto zobunun klinik simptomları
Hipotireodizm - idiopatik miksedema: • Yuxusuzluq• Sоyuğa həssaslıq, hipotermiya• İştahsızlıq, qəbizlik• Bradikardiya• Dərinin qalınlaşması və ödemi (barmaq izi qalmır)• Hiperxolesterinemiya • Qanda TSH miqdarı yüksək; T3 və T4 isə aşağıdır
![Page 38: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/38.jpg)
Ridel zobu
• Ridel xəstəliyi, fibroz tireoditi, fibrozlaşan zob.• Bütün tireoiditlərin və zobların son nəticəsi kimi inkişaf edir.
• Vəz parenximası atrofiyalaşır, stroması isə diffuz şəkildə sklerozlaşaraq büzüşür.
• Kоnsistensiyası bərkiyir - ″dəmir zob″. • Skleroz prosesləri həm də göz yuvasında,divararalığında və müsariqəarxası sahədə də getdiyi üçün buna bəzən ″sistem kollagenozların″ xüsusi bir növü kimi də baxılır.
![Page 39: 6-cı mühazirə, 3 cü hissə fizika/azerbaycan...Hiperosmolyar koma xarakterdir Metabolik əlamətlər •Qanda qlükozanın miqdarı yüksəlir – Hiperqlikemiya •Çoxlu miqdarda](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022052813/609967c3cb4f1b52ae47dae9/html5/thumbnails/39.jpg)
Ridel zobunun histopatologiyası