9789941428746 · 6 erovnuli saswavlo gegma iii კლასი სახვითი და...

9 789941 428746

jana (darejan) kaxiani Tamar kiknaZelia gorgaZe medea CubiniSvili

Semecneba

Tbilisi2018

saxviTi da gamoyenebiTixelovneba

maswavleblis saxelmZRvanelo

mesame klasi

grifminiWebulia saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier 2018 wels

xelovneba da Semoqmedeba

xelovneba da Semoqmedeba mesame klasimaswavleblis saxelmZRvanelosaxviT da gamoyenebiT xelovnebaSi

avtorebi: jana (darejan) kaxiani (jgufis xelmZRvaneli) – ilias saxelmwifo universitetis asocirebuli profesori, pedagogikis da fsiqologiis mecnierebaTa doqtoriTamar kiknaZe – bavSvTa fsiqologi, skola `XXI saukunis~ saswavlo programebis menejerilia gorgaZe _ xelovnebaTmcodne, elene axvledianis saxelobis bavSvTa suraTebis galereis direqtorimedea CubiniSvili _ mxatvari, yofili 27-e sajaro skolisumaRlesi kategoriis xatvis maswavlebeli, 161-e skolis pedagogi,elene axvledianis saxelobis bavSvTa suraTebis galereis saxviTi xelovnebis meTodisti

redaqtori: TaTia mTvareliZe

dizaini da dakabadoneba: manana maWavariani, zurab wereTeli

yvela ufleba daculia.am saxelmZRvanelos arc erTi nawili aranairi formiTa da saSualebiT, iqneba es eleqtronuli Tu meqanikuri, ar SeiZleba, gamoyenebul iqnes gamomcemlis werilobiTi nebarTvis gareSe.saavtoro uflebebis darRveva isjeba kanoniT.

grifminiWebulia saqarTvelos ganaTlebisa da mecnierebis saministros mier 2018 wels

ISBN 978-9941-428-74-6

© j. kaxiani, T. kiknaZe, l. gorgaZe, m. CubiniSvili 2018

© gamomcemloba `Semecneba~, 2018 q. Tbilisi, antonovskaias q., 9b

telefoni: 995 32 260 23 15; 995 599 55 05 54

© gamomcemloba palitra L, 2018 q. Tbilisi, iosebiZis q., 49 telefoni: 995 32 238 38 71

meore gamocema, 2018

sarCevi

koncefcia ................................................................................................. 4

erovnuli saswavlo gegma ..................................................................... 6

Sinaarsisa da miznebis ruka .................................................................. 9

saxelmZRvanelos struqtura .............................................................15

sagakveTilo Temebi ................................................................................16

gakveTilis savaraudo struqtura .....................................................17

literatura ......................................................................................... 17

gakveTilebis scenarebi ....................................................................... 18

danarTi .................................................................................................126

leqsikoni ............................................................................................. 138

cnobari .................................................................................................. 142

4

koncefcia

mesame klasis saxelmZRvanelo eyrdnoba da agrZelebs I da II klasebis

saxel mZRva neloebis principebs, miznebsa da amocanebs; iTvaliswinebs 8-9 wlis

bavSvebis Sesa Zleblobebsa da interesebs; mTlianad pasuxobs axali erovnuli

saswavlo gegmis standartebsa da moTxovnebs.

mesame klasis saxelmZRvanelo Sedgeba maswavleblisa da moswavlis

wignebisgan.

moswavlis saxelmZRvanelo Sedgeba xuTi Tavisgan:

1. gavigoT meti xelovnebaze.

2. ferTa samyaro.

3. riT da sad xataven mxatvrebi.

4. vamzadebT TviTon.

5. xelovneba sainteresos xdis cxovrebas.

saxelmZRvaneloSi mocemulia mokle teqstebi, ilustraciebi da fotoebi,

muSa obis etapebi, SekiTxvebi da saSinao davalebis Temebi.

TvalsaCino masala daexmareba moswavleebs saxviTi da gamoyenebiTi xe-

lovnebis sxvadasxva dargebisa da Janrebis ukeT Seswavlasa da xelovnebisa-

dmi interesis gaRvivebaSi. migvaCnia, rom saxelmZRvanelo aseve xels Seuwyobs

moswavleebis Tvalsawieris gafarToebas, azrovnebisa da SemoqmedebiTobis

ganviTarebas. es yvelaferi ki gaxdeba SemoqmedebiTi pirovnebis aRzrdis wina

piroba.

maswavleblis wigni imeorebs pirveli da meore klasebis gakveTilebis

struqturas. masSi gansazRvrulia yoveli gakveTilis Tema, mizani, muSaobis

forma, resursi, aqtivobebi, leqsikoni da cnobari (leqsikoni da cnobari

mxolod maswavleblisTvisaa gankuTvnili). leqsikoni da cnobari xels Seu-

wyobs maswavleblis kvalifikaciis amaRlebas da saswavlo procesis mraval-

ferovnad, sainteresod da nayofierad warmarTvas.

maswavleblis wignSi aseve mocemulia moswavleebis TviTSefasebis rubri-

kis nimuSi.

TviTSefasebis rubrika xels uwyobs moswavleebs rogorc sakuTari namu-

Sevrebis, aseve gakveTilze miRebuli codnisa da unarebis SefasebaSi.

maswavlebeli moswavleebs afasebs ganmaviTarebeli SefasebiT, romelic

saSualebas miscems pedagogs, Seamowmos da Seafasos moswavleebis miRwevebis

dinamika. daanaxvebs maswavlebels TiToeuli moswavlis saWiroebebs, raTa

maqsimalurad Seuwyos xeli maT winsvlas. maswavleblis Sefasebis mizania

swavla _ swavlebis xarisxis marTva da swavlebis xarisxze zrunva.

5

Tu klasSi aris sssm (specialuri saganmanaTleblo saWiroebis mqone) mo-

swavle, maswavlebelma unda Seadginos misTvis individualuri saswavlo geg-

ma, romelSic gaTvaliswinebuli iqneba moswavlis susti da Zlieri mxareebi.

gakveTilebis scenarebSi gamoyenebulia kavSiri sxvadasxva disciplinasTan.

migvaCnia, rom interdisciplinuri kavSirebi xels Seuwyobs moswavleebis mier

samyaros erTiani xedvis Camoyalibebas.

gamomcemlobis vebgverdze maswavleblisTvis SeTavazebuli iqneba damate-

biTi TvalsaCino masala elresursis saxiT.

6

erovnuli saswavlo gegma

III კლასი სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნება

სტანდარტი

წლის ბოლოს მისაღწევი შედეგები და მათი ინდიკატორები

მიმართულება: შემოქმედებითობა და პრაქტიკა

ს.გ.III.1. მოსწავლემ უნდა შეძლოს საკუთარი ჩანაფიქრის, გუნება-განწყობის (ემოციების) და/ან გარემოზე დაკვირვების შედეგად მიღებული შთაბეჭდილებების ასახვა ნამუშევარში სახვითი ხელოვნების ელემენტებისა და პრინციპების გამოყენებით.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• წარმოსახვით, ფანტაზიით ქმნის სიუჟეტებს, პერსონაჟებისა და საგნების გამოსახულებებს;• მოსწავლე აკვირდება გარემოში ობიექტებს, მოვლენებს და ასახავს მიღებულ

შთაბეჭდილებებს;• ირჩევს მხატვრულ ხერხებს (ხაზი, ფერი, მასალა) საკუთარი ჩანაფიქრის, შთაბეჭდილებების

და ემოციის გადმოსაცემად; • იყენებს სხვადასხვა სისქის კონტურს;• იყენებს ძირითად, შედგენილ, ცივ და თბილ ფერებს;• აკვირდება გარემოში არსებულ ფორმათა მრავალფეროვნებას და ასახავს ნამუშევარში

(გეომეტრიულს და ბუნებაში არსებულს, ორ და სამ განზომილებიანს);• სხვადასხვა ხერხით (ფორმით, ზომით, ფერით) გამოყოფს ნამუშევარში მთავარს;• ქმნის სიმეტრიულ და ასიმეტრიულ გამოსახულებებს, ფორმებს;• ქმნის მარტივ ორნამენტებს განმეორებადი ხაზების, ფერების და გეომეტრიული

ფიგურებისგან.

ს.გ.III.2. მოსწავლემ უნდა შეძლოს სხვადასხვა მასალისა და ტექნიკის გამოყენების უნარის განვითარება და გაღრმავება.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• მრავალფეროვანი მასალისა და ტექნიკის გამოყენებით ქმნის პეიზაჟებს, ნატიურმორტებს,

პორტრეტებს;• ქმნის მცირე პლასტიკის ნიმუშებს, მარტივ კომპოზიციებს და კონსტრუქციებს, სხვადასხვა

ნივთებს ხელოვნური და ბუნებრივი მასალის გამოყენებით;• ძერწავს გამოსახულებებს თიხის, პლასტილინის და სხვა საძერწი მასალის გამოყენებით;• ქმნის გარემოში არსებული განსხვავებული ფაქტურის იმიტაცია/ილუზიას;• კომპიუტერულ სახატავ პროგრამაში ქმნის ნამუშევრებს (იყენებს სხვადასხვა ტიპისა

და სისქის ხაზს, კონტურს, ფერს; გამოსახავს ორგანზომილებიან ფორმებს, მარტივ ორნამენტებს, სიმეტრიულ და ასიმეტრიულ გამოსახულებებს).

მიმართულება: კომუნიკაცია და ინტერპრეტაცია

ს.გ.III.3. მოსწავლემ უნდა შეძლოს თანაკლასელებთან თანამშრომლობით (წყვილში, გუნდში) შეასრულოს სამუშაო.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• ერთობლივი მუშაობისას (ღონისძიებაში მონაწილეობა, ნამუშევრის შექმნა წყვილში/

ჯგუფში) უზიარებს თანაკლასელებს განსხვავებულ მოსაზრებებს;• უსმენს და ითვალისწინებს მასწავლებლის ინსტრუქციას, რჩევას/მითითებას;• ელექტრონულად უგზავნის საკუთარ ციფრულ ნამუშევარს როგორც თანაკლასელებს,

ისე მასწავლებელს;

7

• მონაწილეობს საკლასო და სასკოლო გამოფენა, ზეიმი და მათ მომზადებაში; • მხარს უჭერს და ამხნევებს თანაკლასელებს სხვადასხვა სასწავლო ღონისძიების

მომზადების, ჩატარებისა თუ ერთობლივი ნამუშევრის შექმნისას.

ს.გ.III.4. მოსწავლემ უნდა შეძლოს ინდივიდუალური და ერთობლივი ნამუშევრის წარდგენა; აზრის გამოთქმა

საკუთარ, თანაკლასელთა ან ცნობილ ხელოვანთა ნამუშევრების შესახებ ელემენტარული ტერმინოლოგიის გამოყენებით.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• ინდივიდუალური, ერთობლივი ნამუშევრის წარდგენისას საუბრობს ჩანაფიქრის შესახებ,

გამოყენებულ ფერებზე, მასალაზე, ტექნიკაზე და სხვ.;• სხვებს უზიარებს საკუთარ შთაბეჭდილებებს თანაკლასელთა ან ცნობილ მხატვართა

ნამუშევრის შესახებ (რა მოსწონს ან არ მოსწონს, რა არის გამოსახული და სხვ.);• საუბრისას იყენებს ელემენტარულ ტერმინებს (მასალის ჩამოთვლისას, სახვითი

ხელოვნების ელემენტების დასახელებისას, მაგ., გამოვიყენე ტეხილი ან კლაკნილი ხაზი და სხვ.);

• უსმენს, აცდის სხვებს აზრის გამოთქმას, სვამს და პასუხობს კითხვებს (მაგ., ნამუშევრის შინაარსთან დაკავშირებით);

• პატივს სცემს საკუთარ და სხვის ნამუშევარს;• ნამუშევრის წარდგენისას მხარს უჭერს და ამხნევებს თანაკლასელებს.

მიმართულება: ხელოვნების აღქმა კონტექსტში

ს.გ.III.5. მოსწავლემ უნდა შეძლოს სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნების დარგების, ზოგიერთი ჟანრის განსხვავება ერთმანეთისგან, მათი დაკავშირება ყოველდღიურ ცხოვრებასთან და სხვა საგნებში განვლილ მასალასთან.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• ჩამოთვლის და ამოიცნობს სახვითი და გამოყენებითი ხელოვნების დარგებს (ფერწერა,

გრაფიკა, ქანდაკება, კერამიკა, ტექსტილი და სხვა); • ასახელებს და ამოიცნობს ზოგიერთ ჟანრს (პეიზაჟი, ნატურმორტი, პორტრეტი);• ხელოვნების ზოგიერთ ცნობილ ნიმუშს მიაკუთვნებს მათ შესაბამის დარგს, ჟანრს და

საუბრობს საკუთარ დამოკიდებულებაზე (რომელი მოსწონს, რატომ); • ასახელებს და ახასიათებს დარგებთან დაკავშირებულ პროფესიებს (კომპოზიტორი,

მხატვარი, რეჟისორი და ა.შ.); • აგროვებს ინფორმაციას მის რეგიონში მდებარე (ქალაქი, სოფელი, დასახლება)

არქიტექტურულ ძეგლებზე, ფერწერულ ნამუშევრებზე, ქანდაკებებზე, დეკორატიულ-გამოყენებითი და ხალხური შემოქმედების ნიმუშებზე და აცნობს თანაკლასელებს;

• საუბრობს საოპერო, საბალეტო, თეატრალურ წარმოდგენებზე (დეკორაციები, კოსტიუმები, შინაარსი);

• საუბრობს და გამოხატავს საკუთარ დამოკიდებულებას მისთვის ნაცნობ საყვარელ ანიმაციურ და მხატვრულ ფილმებზე, ელექტრონულ საგანმანათლებლო თამაშებზე, ილუსტრირებულ წიგნებზე და საუბრობს, რატომ მოსწონს ესა თუ ის ანიმაციური თუ მხატვრული ფილმი, გმირი, მუსიკა/სიმღერა და ილუსტრაცია;

• ასახელებს ნამუშევარს, რომელმაც განსაკუთრებული შთაბეჭდილება მოახდინა სამხატვრო გალერეაში ან მუზეუმში ყოფნისას;

• სვამს კითხვებს ნამუშევარში ასახული საგნების, ადამიანებისა და მოვლენების შესახებ, საუბრობს შინაარსზე, მასში გამოხატულ განწყობილებაზე და მიღებულ შთაბეჭდილებაზე;

• აკავშირებს სახვითი ხელოვნების ნაწარმოების შინაარსს (მაგ., წელიწადის დროები) სხვა საგნებში ნასწავლ მასალასთან (მაგ., ბუნებისმეტყველების გაკვეთილზე მიღებულ ინფორმაციასთან, მუსიკალურ ნაწარმოებთან, რომელიც მუსიკის გაკვეთილზე მოისმინა, ქართული ლიტერატურის ნიმუშებთან-ლექსი, მოთხრობა და სხვა).

8

პროგრამის შინაარსი და რეკომენდაციები

სახვითი ხელოვნების ძირითადი ელემენტები და პრინციპები:

ელემენტები:ხაზი: სხვადასხვა ტიპის და სისქის ხაზი, კონტური.აქტივობები ხაზით:მოსწავლე ჩანაფიქრის, გუნება-განწყობის და შთაბეჭდილებების გადმოსაცემად იყენებს სხვადასხვა ტიპის

ხაზს ნამუშევრების შესაქმნელად (ცდილობს გადმოსცეს ხასიათი მსხვილი, წვრილი, მრუდი, განსხვავებული სისქის კონტურით და სხვა).

ფერი: ძირითადი და შედგენილი, ცივი და თბილი ფერები.აქტივობები ფერით: მოსწავლე ჩანაფიქრის, გუნება-განწყობილების (ემოციების) (სიხარულს, მოწყენილობას, შიშს და

სხვ.) გადმოსაცემად იყენებს ძირითად, შედგენილ, ცივ და თბილ ფერებს; გამოხატავს შესაბამისი ფერით წელიწადის დროებს, ამინდს, რაიმე მოვლენას და სხვა.

ფორმა: 2D და 3D - ბრტყელი და მოცულობითი, სიმეტრიული და ასიმეტრიული.აქტივობები ფორმით: მოსწავლე ამოიცნობს სიმეტრიულ და ასიმეტრიულ ფორმებს და იყენებს ნამუშევრის შექმნისას

(ადამიანის მიერ შექმნილ და ბუნებაში არსებულ სიმეტრიულ და ასიმეტრიულ ფორმებს; მაგ., სიმეტრიული - პეპელა, ნაგებობა და სხვ.; ასიმეტრიული - ნაგებობა, რაიმე ნივთი, მცენარე და სხვ.), თავად ქმნის ორ და სამგანზომილებიან - ბრტყელ და მოცულობით ფორმებს და აწყობს კონსტრუქციებს; თიხით, პლასტილინით, ცვილით, ცომის გამოყენებით ძერწავს მცირე პლასტიკის ნიმუშებს და ქმნის კომპოზიციას, კონსტრუქციას, სხვადასხვა საგანს.

პრინციპები: ძირითადის გამოყოფა, რიტმი.გამოყენებული პრინციპები:მოსწავლე ქმნის ნამუშევარს მასწავლებლის მიერ შეთავაზებულ ან თავის მიერ შერჩეულ თემაზე, ან რაიმე

ზღაპრის, ლიტერატურული ნაწარმოების, მხატვრული ან ანიმაციური ფილმის და ა. შ. სიუჟეტის მიხედვით, რომელშიც ფერით, ფორმით ზომით გამოყოფს მთავარ პერსონაჟებს.

ეცნობა ქართულ ტრადიციულ და სხვა ორნამენტების ნიმუშებს და თვითონაც ქმნის რიტმულ გამოსახულებებს, ორნამენტებს სხვადასხვა ტიპისა და სისქის ხაზის, ძირითადი და შედგენილი, ცივი და თბილი ფერების, გეომეტრიული და ბუნებრივი ფორმების გამოყენებით და მათი მონაცვლეობით/კომბინაციებით.

მუქი და ნათელი ფერების გამოყენებით ქმნის კონტრასტულ გამოსახულებებს, შეიძლება გამოიყენოს მხოლოდ შავი და თეთრი ფერები.

მასალა და იარაღი: ფანქარი (ფერადი, უბრალო), პასტელი, ფლომასტერი, გუაში, აკვარელი, ნახშირი, სანგინა, ფერადი ქაღალდი, მუყაო, ქსოვილი, პლასტილინი, თიხა, ბუნებრივი და ხელოვნური მასალა (ფოთოლი, გირჩა, მარცვლეული, ნიჟარა, მძივები, ლენტები და სხვ.); ფუნჯი, მაკრატელი, წებო; მასწავლებელს შეუძლია გამოიყენოს მის რეგიონში არსებული ბუნებრივი რესურსი (მაგ., ზღვისპირა რეგიონში - ნიჟარა, კენჭები, მთის რეგიონში - გირჩა, ხავსი, ხის ქერქი და სხვ.).

ტექნიკა და პროცედურა: ფერწერა, გრაფიკა, ძერწვა, აპლიკაცია, კოლაჟი, მოზაიკა, ანაბეჭდი, მონოტიპია, კომპიუტერული სახატავი პროგრამა და სხვ.

გამოყენებული მასალა და ტექნიკა:მოსწავლე მრავალფეროვანი მასალისა და ტექნიკის შესაძლებლობების კვლევა-ძიებით,

ექსპერიმენტებით განიმტკიცებს და იღრმავებს მიღებულ ცოდნას და გამომუშავებულ უნარებს. აკვირდება გარემოში სხვადასხვა ფაქტურას და თავად იღებს მრავალფეროვანი მასალისა და ხერხის გამოყენებით, ცდილობს გადმოსცეს გარემოში/ბუნებაში არსებული სხვადასხვა ობიექტის ფაქტურის (მაგ., ხის, ქერქის, კუს ბაკნის და სხვ.) იმიტაცია/ილუზია.

ატარებს ექსპერიმენტებს არატრადიციული იარაღით და მასალით; იყენებს მრავალფეროვან ხელოვნურ თუ ბუნებრივ მასალას გრაფიკული, ფერწერული, აპლიკაციის, კოლაჟის, ანაბეჭდების, მცირე პლასტიკის ნიმუშების, მარტივი ნაკეთობებისა და კონსტრუქციების შესაქმნელად; ქმნის ნამუშევრებს მონოტიპიის გამოყენებით (სველი საღებავებით მოხატულ ფურცელზე ან სწორ ზედაპირზე ზემოდან აფარებს ფურცელს, შემდეგ, ერთი მოძრაობით ან თანდათან, ინტერვალებით ააძრობს მას. მიღებულ ანაბეჭდში შეიძლება ამოიცნოს რაიმე ფორმები, მიამსგავსოს რაიმე გამოსახულებას და მიუხატოს დეტალები).

სავარაუდო თემები: “მხიარული არდადეგები”, “ზღვაზე”, “მზის ჩასვლა”, “წვიმიანი დღე”, “ხედი ჩემი ფანჯრიდან”, “შემოდგომის ტყე”, “საშობაო საჩუქარი”, “გაზაფხული მოვიდა”, “ზღაპრული ფრინველი“, “თეატრში”, “მოგზაურობა აფრიკაში“, “ჯუნგლები”, “მოგზაურობა მატარებლით/თვითმფრინავით”, “მოგზაურობა კოსმოსში”, “ოცნების ქალაქი”, თემები საკუთარი ფანტაზიის მიხედვით; ეპიზოდები და პერსონაჟები მხატვრული ლიტერატურიდან და სხვ.

9

Sinaarsisa da miznebis ruka

Cven mier Seqmnili mesame klasis saxelmZRvanelos kompleqti eyrdnoba axali erovnuli saswavlo gegmis mixedviT, mesame klasis standartiT gansazRvrul mimarTu lebebs:

1. praqtikuli unar-Cvevebis ganviTareba da ideebis gamoxatva xelovnebaSi.2. komunikacia da interpretacia.3. xelovnebis aRqma konteqstSi.

saxelmZRvanelo faravs standartiT gansazRvrul yvela mimarTulebas da Sedegs:

gakveTilebiSemoqmedebiToba

da praqtikakomunikacia da interpretacia

xelovnebis aRqma

konteqstSi

Sefasebis forma

1. zafxulis ardadegebi

mizani: SevaswavloT moswavleebs, warmosaxviT xatvisas gamosaxon garemosaTvis Sesaba misi obieqtebi da maTTvis damaxasia Tebeli niSnebi.

s.g.III.1 s.g.III.5 dakvirveba2. xelovnebis dargebi

mizani: moswavlem SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebis amocnoba da CamoTvla, gavavarjiSoT sakuTari fantaziiT namuSevris SeqmnaSi.s.g.III.1 s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,

ganmaviTarebeli Sefaseba

3. qandakeba (ojaxi)

mizani: ganvumtkicoT plastiliniT wyvilSi muSaobis unari.s.g.III.2 s.g.III.3 s.g.III.5 TviTSefaseba,


4. arqiteqtura (Senoba-nagebobebi)

mizani: gavumyaroT STabeWdilebiT xatvisas obieqtisTvis damaxasiaTebeli niSnebis gamo saxvis unari.

s.g.III.1 s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,ganmaviTarebeli

Sefaseba5. arqiteqtura (Senoba-nagebobebi gagrZeleba)

mizani: ganvumtkicoT codna qaRaldisgan martivi konstruqciis damzadebisa.s.g.III.2 s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,


6. dekoratiul- gamoyenebiTi xelovneba

mizani: gavumyaroT codna sxvadasxva masalis gamoyenebiT nakeTobis morTvisa.s.g.III.2 s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,


7. mxatvroba (Semodgomis dRe)

mizani: warmosaxviT, sakuTari fantaziiT qmnis gamosaxulebas sxvadasxva xerxiT (formiT, zomiT, feriT), gamoyofs mTavars namuSevarSi. namuSevris wardgenisas

isaubron Canafiqrze.s.g.III.1 s.g.III.4 TviTSefaseba,


8. portreti mizani: gavavarjiSoT moswavleebi personaJis xatvisas. xazi gausvan saxasiaTo niSnebs.

s.g.III.1 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,ganmaviTarebeli

Sefaseba9. peizaJi mizani: SevaswavloT moswavleebs peizaJis xatva STabeWdilebiT.


Sefaseba

10



xelovnebis aRqma

konteqstSi

Sefasebis forma

10. natiurmorti mizani: saubari natiurmortze, rogorc xelovnebis Janrze. SevaswavloT sxva dasxva bunebrivi masaliT natiurmortis Sedgena da sxva.

s.g.III.1; s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,ganmaviTarebeli

Sefaseba10a. Tavisufali Tema, Semajamebeli gakveTili

mizani: warmosaxviT qmnis namuSevars Tavisufal Temaze. asaxelebs da amoicnobs xelovnebis sxvadasxva dargebsa da Janrebs. isaubrebs sakuTar da Tanaklaselebis

namuSevrebze da gamoTqvams STabeWdilebebs.s.g.III.1 s.g.III.4 s.g.III.5 ganmaviTarebeli

Sefaseba10b. eqskursia mizani: moswavleebma gaacnobieron bunebis roli da mniSvneloba adamianis

cxo vrebaSi, bunebis movlisa da gafrTxilebis aucilebloba.s.g.III.3 dakvirveba

11. ferTa samyaro mizani: gavaRrmaoT moswavlis codna xelovnebis elementis _ feris Sesaxeb. ZiriTadi da Sedgenili ferebis gaxseneba da amocnoba feris borbalze. cisartyelas ferebis gaxseneba. daxaton namuSevari sxvadasxva ferebis

gamoyenebiT sakuTari fantaziiT.s.g.III.1; s.g.III.2 s.g.III.4 TviTSefaseba,


12. Tbili da civi ferebi

mizani: Tbili da civi ferebis gacnoba; maTi gamoyenebiT, usagno namuSevris Se qmna.

s.g.III.1 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,ganmaviTarebeli

Sefaseba13. ganwyobileba namuSevarSi

mizani: Tbili da civi ferebis Sesaxeb codnis gamyareba; Tbili da civi ferebis gamoyenebiT ganwyobilebis gadmocema namuSevarSi.


Sefaseba14. feris Zala mizani: sxvadasxva JanrSi civi da Tbili ferebis gamoyenebiT naxatis Seqmna.


Sefaseba15. Semodgomis dRe

mizani: SevaswavloT moswavleebs Sesa bamisi ferebis gamoyenebiT sxvadasxva amindis gamoxatva namuSevrebSi.


Sefaseba16. zamTari. dRe da Rame

mizani: ganvumtkicoT moswavleebs una ri saTanado ferebiT da sxvadasxva xerxiT dRisa da Ramis gamosaxvisa namuSevarSi.

TviTSefaseba,ganmaviTarebeli

Sefaseba17. weliwadis droebi

mizani: ganvumtkicoT moswavleebs unari, mocemul Temaze sakuTari fantaziiT Seqmnan namuSevari Sesabamisi ferebis gamoyenebiT.


Sefaseba18. yvavilebi mizani: moswavleebma SeZlon yvavilebze dakvirvebis Sedegad miRebuli

STabeWdilebebis asaxva namuSevrebSi, sxvadasxva feris gamoyenebiT.s.g.III.1 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,


18a. viqtorina _ Semajamebeli gakveTili

mizani: ganvlili masalis codnis gamyareba-Semowmeba, saubrisas saTanado terminologiis gamoyenebis da gunduri muSaobis unaris ganmtkiceba.

s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 ganmaviTarebeli Sefaseba

11



xelovnebis aRqma

konteqstSi

Sefasebis forma

18b. muzeumi _ eqskursia

mizani: gavuRrmaoT codna muzeumebis Sesaxeb, xeli SevuwyoT maTi Tvalsawieris gafarToebas, ganvuviTaroT esTetikuri gemovneba erovnuli xelovnebis nimuSebis

gacnobiT.s.g.III.5 dakvirveba

19. fanqrebi mizani: ganvumtkicoT moswavleebs sxvadasxva masalis (fanqari) gamoyenebiT namu Sevris Seqmna, fanqris SesaZleblobebze codnis gamdidreba.

s.g.III.1; s.g.III.2 s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,ganmaviTarebeli

Sefaseba20. akvarelis saRebavebi

mizani: SevaswavloT akvarelis saRebavebiT muSaoba; gavavarjiSoT moswavleebi, Seqmnan namuSevari sakuTari fantaziiT da amoicnon Canafiqri, ganwyobileba

megobris namuSevarSi.s.g.III.1; s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,


21. pasteli mizani: gavavarjiSoT moswavleebi Tavisufal Temaze pastelis gamoyenebiT sakuTari fantaziiT namuSevris SeqmnaSi.


Sefaseba22. naxSiri mizani: SevaswavloT moswavleebs naxSiriT muSaoba.

s.g.III.1; s.g.III.2 s.g.III.3 TviTSefaseba,ganmaviTarebeli

Sefaseba23. faqtura mizani: gavavarjiSoT namuSevris SeqmnaSi sxvadasxva faqturis gamoyenebiT.

s.g.III.1; s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,ganmaviTarebeli

Sefaseba24. funjebi mizani: SevaswavloT moswavleebs sxva dasxva faqturis Sesaqmnelad funjebis

damzadeba.

s.g.III.1; s.g.III.2 s.g.III.4 TviTSefaseba,ganmaviTarebeli

Sefaseba25. zeTis saRebavebi

mizani: saRebavebze saubari. gansxvavebuli xerxiT namuSevris Seqmna. s.g.III.1; s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,


26. mxatvris saxelosno

mizani: Seqmnas namuSevari sakuTari CanafiqriT garemosaTvis damaxasiaTebeli detalebis gamoyenebiT.


Sefaseba27. xatva bunebaSi mizani: sxvadasxva xerxiT (feriT, formiT, zomiT) gamoyos namuSevarSi mTavari,

Seqmnas simetriuli formebi, isaubros bunebis dacvis, gafrTxilebis aucileblobaze.

s.g.III.1 s.g.III.5 TviTSefaseba,ganmaviTarebeli

Sefaseba27a. gamofena.Semajamebeli

mizani: saklaso gamofenaSi monawileoba; gavuvarjiSoT moswavleebs saubris unari xelovnebis am Tu im dargze, Janrze da gamoyenebul masalaze.


27b. eqskursia mizani: kulturuli memkvidreobis gacnoba; xelovnebis Zeglebze msjelobis unaris gavarjiSeba; naturidan Canaxatis Sesrulebis unaris gamomuSaveba.

s.g.III.1 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 dakvirveba

12



xelovnebis aRqma

konteqstSi

Sefasebis forma

28. kalendari mizani: gavavarjiSoT moswavleebi nacnobi masaliT (qaRaldi) martivi nakeTobis damzadebaSi.


Sefaseba29. SesafuTi qaRaldi

mizani: SevaswavloT moswavleebs namu Sevris Seqmna axali teqnikiT (jagrisiT).s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,


30. qvis moxatva mizani: ganvumtkicoT moswavleebs buneb rivi masalis gamoyenebiT namuSevris Seqmnis unari.


Sefaseba31. Tojinebi mizani: ganvumtkicoT moswavleebs sxvadasxva masaliT martivi nakeTobebis

damzadebis unari. s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,


32. mosawvevi baraTi

mizani: ganvumtkicoT moswavleebs sxvadasxva masalis gamoyenebiT martivi nakeTobis damzadebis unari.


Sefaseba33. sasanTle mizani: SevaswavloT moswavleebs Tixis gan martivi formebis gamoZerwva

da maTi moxatva.s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,


34-35. naZvis xe, naZvis xis saTamaSoebi

mizani: ganvumtkicoT moswavleebs codna nacnobi masaliT martivi nakeTobebis damzadebisa (qaRaldis plastika) saklaso oTaxis mosarTavad.


Sefaseba36. cxovelebi mizani: ganvumtkicoT moswavleebs qaRal disgan martivi nakeTobebis

damzadebisa da namuSevrebSi nacnobi cxovelebis amocnobis unari; sakuTari fantaziiT namuSevris Seq mna.


Sefaseba37. Citebi mizani: nacnobi masaliT nakeTobebis damzadeba; SevaswavloT gamogonili

samyaros asaxvisas gansxvavebuli ferebis gamoyeneba. s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.V TviTSefaseba,


38. gemebi mizani: ganvumtkicoT moswavleebs sxvadasxva teqnikiT muSaobis unari, apli kacia.


Sefaseba39. droSebi mizani: gavufarTooT moswavleebs Tvalsawieri da gavuvarjiSoT Canafiqris

namuSevarSi gadmocemis unari.s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,


13



xelovnebis aRqma

konteqstSi

Sefasebis forma

40. beWdva mizani: SevaswavloT moswavleebs axali teqnikiT namuSevris Seqmna;SevaxsenoT martivi ornamentebis Seqmna ganmeorebadi figurebisa

da ferebis meSveobiT.s.g.III.1 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,


41. natvris xe mizani: gavavarjiSoT moswavleebi wyvilSi nacnobi, winaswar moZiebuli masaliT (xis toti) namuSevris SeqmnaSi.


Sefaseba41a. gamofena _ Semajamebeli gakveTili

mizani: ganvamtkicoT moswavleebSi skolis an klasis gamofenebis mowyobis una ri; namuSevrebze msjelobis, maTi Sefasebis da aRqmis unari. saWiro terminologiis gamoyeneba namuSevrebze msjelobisas.


42. axali wlis zeimi

mizani: gavavarjiSoT moswavleebi sa ku Tari fantaziiT siuJetis Seqmnasa da namuSevrebidan aRZrul STabeWdilebebze saubarSi.


Sefaseba43. niRbebi mizani: ganvumtkicoT moswavleebs sxvadasxva masalis gamoyenebiT martivi

nakeTobis damzadebis unari.s.g.III.2 s.g.III.3; s.g.III.4 TviTSefaseba,


44. dedis dRe mizani: ganvumtkicoT moswavleebs Tixisgan martivi formebis damzadebisa da maTi moxatvis unari.


Sefaseba45. sporti mizani: SevaswavloT moswavleebs, Seqmnan namuSevrebi saxviTi xelovnebis ZiriTa-

di elementebisa da principebis gaTvaliswinebiT, sportis Temaze.


Sefaseba46-47. aRdgoma mizani: gavavarjiSoT moswavleebi nacnobi masaliT martivi nakeTobebisa da kon-

struqciebis damzadebaSi; gavuRrmavoT musikalur da saxviTi xelovnebis nawar-moebebs Soris Tematuri kavSiris danaxvis unari.


Sefaseba48-49. zRapris ilustracia

mizani: gavavarjiSoT moswavleebi filmis, animaciuri personaJebis xatvasa da martivi nakeTobebis damzadebaSi.


Sefaseba50. buratino mizani: gavavarjiSoT moswavleebi mxatvruli nawarmoebis, filmis,

animaciuri filmis personaJis xatvaSi.s.g.III.1 s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 TviTSefaseba,


51. Teatri mizani: ganvumtkicoT moswavleebs mexsierebiT xatvisa da speqtaklze yofnisas miRebuli STabeWdilebebis gadmocemis unari.


Sefaseba

14



xelovnebis aRqma

konteqstSi

Sefasebis forma

52. Teatri mizani: gavavarjiSoT moswavleebi martivi konstruqciebis damzadebaSi _ mTavari nawilebis gamoyofaSi namuSevrebSi.


Sefaseba53. qudebi mizani: sxvadasxva masaliT martivi nakeTobebis damzadeba.


Sefaseba53a. proeqti mizani: SevaswavloT moswavleebs proeqtis momzadeba, misi wardgena,

msjeloba xelovan adamianebsa da xelovnebis nimuSebze.s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 ganmaviTarebeli

Sefaseba53b. viqtorina _ Semajamebeli gakveTili

mizani: saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis gakveTilebze miRebuli codnis da unar-Cvevebis gavarjiSeba; SemoqmedebiTi azrovnebis

da socialuri unar-Cvevebis ganmtkiceba.s.g.III.3; s.g.III.4 s.g.III.5 ganmaviTarebeli

Sefaseba53g. zeimi mizani: moswavleebma moawyon zeimi da miiRon masSi aqtiuri monawileoba.


`Tavisufali Tema~, `gamofena~, `viqtorina~ _ Semajamebeli gakveTilebia:

Tavisufali Tema _ maswavlebeli afasebs moswavleebis praqtikul unar-Cvevebs: irCeven Tu ara damoukideblad Temas, gaxda Tu ara namuSevari ufro mravalferovani siuJeturad, gamdidrda Tu ara ferTa gama, iyeneben Tu ara fons, gamoyofen Tu ara mTavars, qmnian Tu ara simetriul da asimetriul gamosaxulebebs, gaumjobesda Tu ara xatvis teqnika.

gamofena _ am gakveTilebze maswavlebelma unda Seafasos moswavleebis winsvla msjelobaSi, sakuTari namuSevris wardgenaSi, Tanaklaselebis namuSevrebze STabeWdilebis gamoTqmis unaris ganviTarebaSi, sxvisi namuSevris mimarT pativiscemis gamovlenaSi da a.S.

saSinao davaleba _ maswavlebelma saSinao davalebis Semowmeba SeiZleba ganaxorcielos yovel gakveTilze, kviraSi erTxel an garkveuli Temis dasrulebis Semdeg, sakuTari Sexedulebisamebr (es damokidebulia klasSi bavSvebis raodenobaze).

viqtorina _ moswavleebisTvis saxaliso formiT xdeba ganvlili masalis codnis Semowmeba da SemoqmedebiTi midgomis, sazrianobis gavarjiSeba.

proeqti _ saSualebas aZlevs maswavlebels, Seafasos, ramdenad kargad SeuZliaT moswavleebs proeqtis Temis SerCeva, dagegmva, problemis gadawyveta, proeqtis wardgenisas Sesabamisi terminologiis gemoyeneba, drois limitis dacva, TanamSromloba gundSi.

15

saxelmZRvanelos struqtura

Cven mier warmodgenili saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis mesame klasis saxe lmZRvanelo Sedgeba maswavleblisa da moswavlis wignebisagan.

maswavleblis wignSi mocemulia: sarCevi:1. koncefcia;2. erovnuli saswavlo gegma:3. Sinaarsisa da miznebis ruka;4. saxelmZRvanelos struqtura (saxelmZRvanelos gamoyenebis instruq-

cia);5. sagakveTilo Temebi;6. gakveTilis savaraudo struqtura;7. literatura;8. gakveTilebis scenarebi;9. danarTi;10. leqsikoni;11. cnobari.

moswavlis saxelmZRvaneloSi mocemulia:• saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis nimuSebi;• mokle teqstebi;• SekiTxvebi;• saSinao davaleba;• muSaobis etapebi;• bavSvebis namuSevrebi.

yvela gakveTilisTvis gansazRvrulia:• Tema;• mizani;• aqtivobebi;• forma;• resursi;• gakveTilis msvleloba;• SesaZlo SekiTxvebi;• mosalodneli Sedegebi (ra SemTxvevaSia mizani miRweuli);• rekomendacia;• SeniSvna;• leqsikoni;• cnobari;• fotoebi da reproduqciebi.

16

sagakveTilo Temebi

I Tavi.gavigoT meti xelovnebaze

1. zafxulis ardadegebi. 2. xelovnebis dargebi.3. qandakeba (ojaxi).4-5. arqiteqtura (Senoba-nagebobebi).6. dekoratiul-gamoyenebiTi xelovneba.7. mxatvroba (Semodgomis dRe).8. portreti.9. peizaJi.10. natiurmorti.10a. Tavisufali Tema, Semajamebeli gakveTili.10b. eqskursia.

II Tavi.ferTa samyaro

11. ferTa samyaro.12. Tbili da civi ferebi.13. ganwyobileba namuSevarSi.14. feris Zala.15. Semodgomis dRe.16. zamTari. dRe da Rame.17. weliwadis droebi.18. yvavilebi.18a. viqtorina _ Semajamebeli gakveTili.18b. muzeumi _ eqskursia.

III Tavi.riT xataven mxatvrebi

19. fanqrebi.20. akvarelis saRebavebi.21. pasteli.22. naxSiri.23. faqtura.24. funjebi.25. zeTis saRebavebi.26. mxatvris saxelosno.27. xatva bunebaSi.

IV Tavi.vamzadebT TviTon

27a. gamofena.27b. eqskursia.28. kalendari.29. SesafuTi qaRaldi.30. qvis moxatva.31. Tojinebi.32. mosawvevi baraTi.33. sasanTle.34-35. naZvis xe, naZvis xis saTamaSoebi.36. cxovelebi.37. Citebi.38. gemebi.39. droSebi.40. beWdva.41. natvris xe.41a. gamofena _ Semajamebeli gakveTili.

V Tavi.vemzadebiT sanaxaobisa da

dResaswaulisaTvis42. axali wlis zeimi.43. niRbebi.44. dedis dRe.45. sporti.46-47. aRdgoma.48-49. zRapris ilustracia.50. buratino.51-52. Teatri.53. qudebi.53a. proeqti.53b. viqtorina _ Semajamebeli gakveTili.53g. zeimi.

17

gakveTilis savaraudo struqtura

1. Temis gacnoba (10-12 wuTi)• kiTxva-pasuxi.• ilustraciebis daTvaliereba.• msjeloba.• mxatvruli nawarmoebis gac-

noba.

2. praqtikuli samuSaos Sesruleba (15-20 wuTi)• samuSao adgilis momzadeba.• praqtikuli muSaoba.

3. Sesrulebuli samuSaos ganxilva (10-13 wuTi)• prezentacia.• STabeWdilebis gaziareba.• Sefaseba.

4. gakveTilis dasruleba (5 wuTi)• TviTSefasebis rubrika.• samuSao adgilis dalageba.• Semdgomi gakveTilis dagegmva.

literatura

1. saqarTvelos Zveli qalaqebi, `Tbilisi~. 2002.2. saqarTvelos Zveli qalaqebi, `mcxeTa~. 2000.3. qarTuli sabWoTa enciklopedia. 1991.4. В.Беридзе,Н.Езерская,`ИскусствосоветскойГрузии~(1921-1970г.)из.сов.худ.Москва,1975.5. RugsandCarputsfromtheCaucasus.AuroraArtPublishers.Leningrad,1984.6. `mxatvroba~ (moswavleTaTvis). bakur sulakauris gamomcemloba, 2005.7. `xelovneba~ (enciklopediuri leqsikoni moswavleTaTvis). Semdgeneli n. maWaraSvili.

gamomcemloba `meridiani~, 2005.8. `saxviTi xelovneba~ (zogadsaganmanaTleblo skolebis V da samxatvro skolebis I

klasebisTvis). neli rostomaSvili. gamomcemloba `diogene~, 2001.9. Живопись импрессионистов и постимпрессионистов – Гос. Эрмитаж, Гос. музей изобразительных

искусств им. А.С. Пушкина, Москва. Национальная художественная галерея, Вашингтон. Изд. `Аврора~, Ленинград, изд. `Хью Лотер Левин Ассошиэйтс~, Нью-Йорк, 1986.

10. elene axvlediani _ albomi. Tbilisi, 1980.11. ДавидКакабадзе–В.В.Беридзе,Д.Ш.Лебанидзе,М.Ж.Медзмариашвили,Путьхудожника,

М.,1989.12. ВинсентванГог–КуноМиттельштедт,Мирискусства,Берлин,1973.13. `fantastikuri qalaqi~ _ XX s. 10-20 ww. xelovneba da Tbilisis kulturuli cxovrebis

qronika, saqarTvelos da ucxoeTis kerZo koleqciebidan (CD-ROM);www.baiagallery.ge.14. `Яучусьрисовать–акварельнымикрасками~.Изд.`Белфакс~,2006.15. `Яучусьрисовать–цветнымикарандашами~.Изд.`Белфакс~,2006.16. www.museum.ge.17. www.hermitagemuseum.org.18. http://www/museum.ru/gmii.19. www.skd-dresden.de/en/museen/kunstgewerbemuseum.html.20. www.vangogmuseum.nl.21. www.louvre.fr.22. vikipedia (Tavisufali enciklopedia): http://ka.wikipedia.org/; http://en.wikipedia.org; http://

ru.wikipedia.org/23. TheGuidetoGreatArtontheInternet(ARTCYCLOPEDIA)http://www.artcuclopedia.com/24. ВиртуальнаягалереяживописиSmallBay:http://smallbay.ru/25. OnlineArtMuseum:http://www.abcgallery.com/26. Энциклопедияискусства:http://www.artprojekt.ru/27. Импессионизм:hhtp://www.impressionism.ru/

18

Tavi I. gavigoT meti xelovnebazegakveTili 1

zafxulis ardadegebi

1. klod mone. `sauzme~

2. klod mone. `madam mone bavSvTan erTadmxatvris baRSi arJanteSi~

yvelas uyvars zafxuli. Sen giyvars zafxulis ardadegebi?zafxulis ardadegebis dros zogi curvas swav lobs, zo gi

pirvelad jdeba cxenze an velosi pe dze. zogi zRvaze, sofe-lSi an mTaSi midis da sa sveneblad, ecnoba axal adgilebs, iZens megobrebs. mxatvrebi xSirad xataven imas, rac maT garSemo xdeba. naxe, rogori namuSevrebi miuZRvnes mxatvrebma zafxulis Temas?!

3. piter paul breigeli.

`Tibva (ivlisi)~

4. piter paul breigeli. `Tibva(ivlisi)~ (detali)

6. `navebi~.bavSvis namuSevari

5. mai-Tu. `banaoba~

saSinao davalebadaxate zafxulSi wakiTxuli wignis personaJi

an romelime epizodi.

1

10 11

• ra STabeWdileba datova Senze mxatvrebis namuSevrebma?• ra aris maTze gamosaxuli?• romeli mogewona gansakuTrebiT? ratom?

Tema: zafxulis ardadegebi.mizani: SevaswavloT moswavleebs, warmosaxviT xatvisas gamosaxon garemo-

saTvis Sesaba misi obieqtebi da maTTvis damaxasia Tebeli niSnebi.III.1; III.5.aqtivobebi: saubari, ilustraciebis da T va liereba, msjeloba, xatva, namu-

Sevris wardgena.forma: individualuri.resursi: guaSi an feradi fan qrebi, saxatavi rveuli.gakveTilis msvleloba: 1. maswavlebeli ekiTxeba moswavleebs, Tu vin sad da rogor gaatara zaf-

xulis ardadegebi. moswav leebis STabeWdilebebis gaziarebis Semdeg, sTxovs, daaTvalieron ilustraciebi, waikiTxon maTi saTaurebi, avtoris saxeli, aR-weron isini, gamoxaton namuSevrebidan mi Re buli STabeWdilebebi. maswavle-beli uxsnis moswavleebs, rom yvela namuSevars aqvs saTauri, romelic rig SemTxvevaSi, naxatis Sinaars gadmoscems.

maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daxaton romelime movlena, ambavi, ro-melic ardadegebis periodSi yvelaze RirsSesaniSnavi da dasamaxsovrebeli iyo maTTvis.

3. muSaobis procesSi maswavlebeli moswavleebs yuradRebas amaxvilebinebs imaze, rom maT namuSevrebSi aisaxos movlenis, garemos Sesabamisi obieqtebi, maTTvis damaxasiaTebeli niSnebiT. magaliTad, Tu zRvas xatavs, sasur velia, ar gamorCes iseTi detalebi, rogorebicaa navebi, gemebi, Toliebi, mocuravee-bi da sxva.

19

4. samuSaos dasrulebis Semdeg moswavleebi aRweren sakuTar namuSevars. Tanaklaselebi usvamen SekiTxvebs da aRniSnaven, romeli ufro moswonT, ratom?

5. SesTavazebs TamaSs: klass dayofs gundebad da sTxovs, moifiqron da Camoweron 5 wT.-is ganmavlobaSi rac SeiZleba meti sagani, obieqti, romelic frCxilze ufro pataraa (mag.: brinjis marcvali, WianWvela...)

6. gakveTilis bolos maswavlebeli sTxovs, CainiSnon saSinao davaleba. mizani miRweulia, Tu moswavleebi warmosaxviT Seasruleben naxats, rome-

lzec gamosaxuli iqneba konkretuli garemosaTvis Sesaferisi obieqtebi maT-Tvis damaxasiaTebeli niSnebiT.

SeniSvna: maswavlebeli sTxovs moswavleebs, Semdegi gakveTilisTvis moi-tanon masala survilisamebr.

• yoveli gakveTilis bolos moswavleebi avseben TviTSefasebis rubrikas.

TviTSefasebis rubrika

1. rogor Seasrule davaleba?

2. Zneli iyo Tu ara es gakveTili?

3. kmayofili xar am gakveTiliT?

4. ra gaige axali am gakveTilze?

kargad

advili (yviTeli)

kmayofili

damakmayofileblad

arc ise advili (cisferi)

arc ise kmayofili

cudad

rTuli (lurji)

ukmayofilo

saxelmZRvaneloSi mocemuli reproduqciebi da fotoebi:1. klod mone. `sauzme~ 1873 w, orses muzeumi, parizi, safrangeTi.2. klod mone. `madam mone bavSvTan erTad mxatvris baRSi, arJanteSi~.3. piter breigeli (ufrosi). `Tibva (ivlisi)~ (1565). praRis saxalxo

galerea, CexeTi.4. piter breigeli (ufrosi). `Tibva (ivlisi)~ (detali).5. mai-Tu, Tanamedrove Cineli mxatvari. `banaoba~.6. bavSvis namuSevari. elene axvledianis saxelobis bavSvTa suraTebis

saxel m wifo galereis arqividan.

20

gakveTili 2

rodesac raime Zalian moewonebaT, amboben xolme, xelovnebis nimuSiao. xelovnebis nimuSi Zalian bevri rame Sei Zleba iyos _ naxati, saxli, fotosuraTi, beWedi, larnaki da a.S. _ mTavaria, is didi ostatobiT iyos Seqmnili, Sesrulebuli.

ukve mravali saukunea, adamiani qmnis xelovnebis nimu S ebs, romelTa gareSec Cveni cxovreba warmoudge nelia.

mxatvroba, arqiteqtura, qandakeba, musika, ki no, Teatri, literatura xelovnebis dargebia.

• rogori iqneboda Cveni cxovreba musikis, kinos an xelovnebis sxva dargebis gareSe?

1. Zveli berZnuli amfora

3. albrext diureri. `kurdReli~ 4. lomi. uZvelesi nimuSi

2. leonardo da vinCi. `mona liza~

5. mironi.`badros mtyorcneli~ 6. parizis RvTismSoblis taZari

7. sveticxovlis sakaTedro taZari

saSinao davalebaSeqmeni xelovnebis romelime dargis an Janris nimuSi.

xelovnebis dargebi2

12 13

Tema: xelovnebis dargebi.mizani: moswavlem SeZlos saxviTi da gamoyenebiTi xelovnebis dargebis

amocnoba da CamoTvla, gavavarjiSoT sakuTari fantaziiT namuSevris SeqmnaSi. III.1; III.4; III.5.aqtivobebi: saubari, saxelmZRvaneloSi ilustraciebis daTvaliereba,

jgu furi muSaoba, wardgena, xatva, Zerwva an aplikaciis damzadeba, STabeWdi-lebebis gaziareba. TviTSefasebis rubrikis Sevseba.

forma: individualuri, jgufuri.resursi: feradi fanqrebi, guaSi an pasteli, plastilini, feradi fur-

clebi, saxatavi rveulis furclebi, webo, Savi fanqari.gakveTilis msvleloba: 1. maswavlebeli sTxovs moswavleebs, gaixsenon da CamoTvalon xelovnebis

dargebi; Semdeg gadaSalon saxelmZRvaneloebi da daaTvalieron ilustra-ciebi; daasaxelon, romeli namuSevari xelovnebis romel dargs miekuTvneba; aRweron isini, Tqvan, ras vuwodebT im adamians, romelmac es namuSevari Seqmna (mag., Zegli, qandakeba _ moqandakem, naxati _ mxatvarma da a.S.).

2. Semdeg maswavlebeli klass dayofs oTx jgufad. TiToeuli jgufi pi-robiTad iqneba xelovnebis romelime erTi dargis warmomadgeneli. sTxovs, SeTanxmdnen da Camoweron yvelaferi, rac ician xelovnebis am dargis Sesaxeb. ra masalas iyeneben? ra daniSnuleba aqvs maT namuSevrebs?

3. Semdeg jgufis erT-erTi wevri akeTebs wardgenas maTi saqmianobis Ses-axeb da pasuxobs Tanaklaselebis SekiTxvebs.

4. im SemTxvevaSi, Tu romelime jgufis pasuxi ar aris sruli, maswavle-belma SeiZleba SekiTxvebi dausvas sxva jgufis wevrebs: `xom ar daamatebdiT

21

rames?~; `kidev ra iciT xelovnebis am dargis Sesaxeb?~.5. Semdeg sTxovs, moamzadon samuSao adgili da Seqmnan namuSevrebi saku-

Tari fantaziiT sxvadasxva masalis gamoyenebiT. zogierTma SeiZleba gamoZ-erwos, zogierTma daxatos saRebavebiT an Seqmnas grafikuli namuSevari (Savi fanqriT), daamzados aplikacia, Senobis martivi maketi, jami, qoTani, doqi.

6. muSaobis dasrulebis Semdeg moswavleebi akeTeben sakuTari namuSevrebis wardgenas. aRniSnaven, xelovnebis romel dargs SeiZleba miakuTvnon esa Tu is namuSevari. aRweren, ramdenad SeZles Canafiqris gadmocema namuSevarSi. pa-suxoben Tanaklaselebs SekiTxvebze. avseben TviTSefasebis rubrikas.

7. maswavlebeli dafaze Camowers sxvadasxva profesias, mag.: kompozitori, arqiteqtori, mwerali, moqandake, mxatvari da sxva. gverdze Camowers sityvebs: naxati, simRera, qandakeba, moTxroba, Senoba. moswavleebma unda daukavSiron xelovani Sesabamis xelovnebis nimuSs, mag. mxatvari _ naxati... am aqtivobiT maswavlebeli axdens ganvlili masalis ganmtkicebas.

8. gakveTilis bolos, maswavlebeli sTxovs moswavleebs, CainiSnon saSinao davaleba.

mizani miRweulia, Tu moswavleebi qmnian namuSevars sakuTari fantaziiT da namuSevrebis ganxilvisas SeZleben, igi xelovnebis Sesabamis dargs miakuT-vnon.

SeniSvna: maswavlebeli, sakuTari SexedulebiT, drodadro afasebs mo-swavleebs ganmaviTarebeli SefasebiT.

maswavlebeli sTxovs, Semdegi gakveTilisTvis moitanon xatvisTvis saWiro masala.

saxelmZRvaneloSi mocemulireproduqciebi da fotoebi:1. Zveli berZnuli amfora (Zv.w. VI s.) benakis muzeumi, aTeni, saberZneTi.2. leonardo da vinCi. `mona liza~ (jokonda) /qalbatoni liza jokondos

portreti (Ritratto di Monna Lisa del Giocondo)/ (1503-1505). luvri, parizi, safrangeTi.

3. albrext diureri (1471-1528), germaneli fermweri, grafikosi, graviori da xelovnebis Teoretikosi. `kurdReli~ (1502). muzeumi `albertina~, vena, avstria.

4. `lomi~. oqro. kaxeTi. wnoris #2 yorRani. Zv.w. III aTaswleulis II na-xevari. saqarTvelos saxelmwifo muzeumi (oqros fondi).

5. mironi (Zv.w. V s-is Suaxanebi), Zveli berZeni moqandake. `badros mtyo-rcneli~.

6. parizis RvTismSoblis taZari /NotreDamedeParis/ (1163-1345).7. sveticxovlis sakaTedro taZari, XI saukune, mcxeTa.

9789941428746 · 6 erovnuli saswavlo gegma iii კლასი სახვითი და...

Documents